DAI HOC QUOC GIÀ HA NÓI TRl/ÒNG DAI HOC KHOA HOC XÀ HÒI VA NHAN VÀN

_ — ) } : * : Je

NGUYEN MANH TUAN

DOANH NGHIEP H O NG N ÌN KINH TÈ^ THI TRUÒNG

Ò VIÈT IMAM

Chuyén ngành : KINH TE CHINH TR! XÀ HÒI CHU NGHÌA Màhièu : 50201

LUAN AN THAC SY KHOA HOC KINH TE

flgirùi hiiùng din khoa hoc : P.T.S.NGUYÉN QUANG DUE

^

-,

1

,• • r-

.

I

\'-uU/ m lì ì J

HA NOI 1995

MUC LUC

Trang

1.ÒI MÒ DAU 1

ChuangI : 3

SUUÌNIITIIANII VA PIIÀTn^IHNClJACACLOAl IIÌNII

DOANI1 N( Jl llfiP TR( )N( J CO CI IH TI II TRUÒNC i -

DOANI 1 NCTI IIÈP Ò VIBT NAM.

3 3 I 1 Nliung vàn de chung ve doanh nghìep Nhàn tbùc ve doanh nghiep trong ca che thj truóng

7 2 Phan Ioai doanh nghiep - ca sa de hmh thành càe loai hình

doanh ngiiiep

Il Tliuc trang san xuàt - kìnli doanh cùa càc doanh nghiep 18

trong nén kinh t é t hi truóng ó Viet Nam

1 Tinh hình boat dòng san xuàt - kinh doanh cùa doanh nghiep 19

Nhà nuóe

2 Tìnb hình boat dòng san xuà't - kinii doanh cùa càe doanh 40

nghiep ngoài quóc doanh

Chitong II : 56

NiiONcj (JiÀi piiAPcd H A N M I AM NÀNG CAO I I I È U Q UÀ

nOAT DÒNCJ SAN XUAT - KINH IX)ANI1 CIJAIX)ANI I NOI IIÉP

7K()N(} NÌÈN KINII Ili TI lì TOUfMi Ò NLX3C TAI IIfiN NAY

I Dói niói ca chéchình sàch quàn ly vi ino cùa Nhà niróc

1 Dói mói còng tàc ké hoach lióa

2 Xày dung he thóng pliàp luàt day dù va dòng bò

3 Dói mói chinh sàch tài cbinh quóc già

4 Dàm bào quyén tu chù thire su trong san xuat kinh doanh cùa

càc doanh nghiep

5 Cài càcb che dò tien luang nbàm tao ra dòng lue pbàt trién

san xuat

II Dóì mói pliuorng thùfc lioat dòng cùa doanh ngiiiep

Vàn de còng tàc nghién cùu Ibi truóng cùa doanh nghiCp 1 74

Xày dung va lira chgn chién lugc kinh doanh cùa doanh 2 81

nghiep

a Xày dung chién lugc san ph^m 83

b Xày dung chién lugc già cà 85

e Xày dung chién lugc phàn phói 91

KIITLUAN

1(35

d Xày dung chién lugc chiéu thi - bàn bang 98

LÒI MÒ DAU

7. Tình càp thiet cùa de tài:

Trong nén kinh tè quóc dàn doanh nghiep là don vi kinh teca sa, là te bào cùa nén kinh te, noi sàng tao ra cùa cài vat chat cho xà hói, quyéì dinh su phón vinh giàu co cùa mot quóc già. Nhàn thùc duac vai trò va tàm quan trong cùa nò , trong nhttng nàm qua Bang va Nhà nuàc ta dà thuc hien du&ng lói dói mài phàt trién kinh te. Dai hoi Bang toàn quóc làn thù VI va VII de ra: phàt trién kinh té hàng hoà nhieu thành phàn vàn dòng theo ca che thi truóng, co su quan ly cùa Nhà nuàc theo dinh huàng XHCN. Chùng ta dang ra sue day mqnh san xuàt phàn dàu xày dung mot nén kinh té hàng hoà phàt trién vài nhiéu hình thùc sa hùu va nhieu loqi hình san xuàt kinh doanh. Càc doanh nghiep déu duac tu chù kinh doanh , hap tàc va cqnh tranh làn nhau , bình dang trùac phàp luqt, vàn dòng theo ca che thi truàng . Bay là nhitng vàn de mài me cà ve mqt ly luàn cùng nhu hoqt dòng thuc tièn dói vài càc doanh nghiep a nuàc ta trong giai doqn hien nay. Thuc té chùng ta thày ké tt( khi chuyén sang nén san xuàt hàng hoà theo ca che thi truàng khòng ìt càc doanh nghiep dà tò ra lùng tùng, khó khan trong vièc dieu hành san xuàt kinh doanh, nhieu doanh nghiep kinh doanh thua le, thàm chi di dén phà san. Truàc tình hình này trong giài khoa hoc va càc nhà quan ly dà co nhitng y kién dành già khàc nhau :

- Thù nhàt : Do vuàng màc khó khan tu ca che, chinh sàch cùa Nhà nuàc, - Thù hai : Do yéu kém ve nàng lue va trinh dò quàn ly cùa càc nhà doanh nghiep , nhiéu doanh nghiep vàn con chiù ành huàng nàng ne cùa ca che cu (ca che ké hoqch hoà tàp trung, quan liéu bao càp) .

Theo chùng tòi hai ly do trén dà phan ành dùng phàn nào ve két qua hoqt dòng san xuàt kinh doanh cùa càc doanh nghiep cùa nuàc ta trong thài gian qua. Do vày day là nhitng vàn de dang duac dqt ra càn phdi co nhitng càu tra lai thod dàng co tinh thuyét phuc . Degóp phàn nghién cùu tìm tòi giài phàp cho nhitng vàn de néu trén ve ly luàn cùng nhu thuc tién , luàn àn tòt nghiep : "Doanh nghiep trong nén kinh téthi truàng a Viet Nam" se di sàu tìm hiéu nhùng vàn de ca bàn dò .

2 , Két càu luàn àn

Gòm hai chuang :

- Chuang I : Doanh nghiep trong nén kinh té thi truàng - Su hình thành va phàt

trién càc loqi hình doanh nghiep a Viet Nam .

Il Nhùng vàn de chung ve doanh nghiep . /// Thuc trqng hoqt dòng san xuàt kinh doanh cùa càc doanh nghiep

trong

nén kinh téthi truàng a Viet Nam . - Chuang II: Nhùng giài phàp ca bàn nhàm nàng cao hien qua san xuàt kinh doanh

cùa doanh nghiep trong nén kinh téthi truàng a nuàc ta hien nay.

II Doi mài ca chéchình sàch quàn ly vìmò cùa Nhà nuàc III Dói mài phuang thùc hoqt dòng cùa doanh nghiep.

3. Tình hình nghién cùu .

-2-

Dén nay trén thè giài nói chung cùng nhu a Viet nam nói riéng co rat nhiéu de tài còng trinh nghién cùu, phan ành ve tình hình thuc tién cùa dai song , kinh té-xd hoi. Bqc bièt a nuàc ta trong nhitng nàm gàn day tình hình hoqt dòng san xuàt kinh doanh cùa càc doanh nghiep trong nén kinh té quóc dàn dang duac càc nhà khoa hoc quan tàm nghién cùu . Nhiéu bài viét duac dàng trén bào, tqp chi da phàn ành phàn nào ve tình hình hoqt dòng san xuàt kinh doanh cùa càc doanh nghiep . Nhung càc còng trinh khoa hoc dò xeni xét hoqt dòng cùa doanh nghiep dùng trén góc do ve mqt tó chùc, quan ly, ky thuàt va trén ca sa dò dà de xuàt càc kién nghi nhàm khàc phuc nhùng mqt hqn che, tòn tqi, yéu kém cùa càc doanh nghiep theo ngành , vùng dia ly cu thè nhàm nàng cao hiéu qua hoqt dòng san xuàt kinh doanh cùa càc doanh nghiep dò.

4 . Mite dich cùa luàn àn:

Vàn dung ly thuyét kinh té thi truàng de phàn tich dành già thuc trqng tình hình hoqt dòng san xuàt kinh doanh cùa càc doanh nghiep trén ca sa do de xuàt mot so kién nghi, nhùng giài phàp ca bàn nhàm nàng cao hiéu qua hoqt dòng san xuàt kinh doanh cùa doanh nghiep trong nén kinh téthi truàng co sudièu tiét cùa Nhà nuàc.

5 Bòi tuang phqm vi nghién cùu:

Luàn àn di sàu tìm hiéu tình hình hoqt dòng san xuàt kinh doanh cùa càc doanh nghiep ké tir nàm 1986 dén nay va chù yéu xem xét dành già , de xuàt mot so kién nghi dói vài càc doanh nghiep còng nghiep ( càc ca sa san xuàt kinh doanh ).

6. Ca sa ly luàn va phuang phàp nghién cùu:

Trong qua trinh nghién cùu, trinh bay nhùng nói dung ca bàn dà su dung càc

phuang phàp nghién cùu sau: ' Phuang phàp duy vat bien chùng. - Phuang phàp phàn tich tóng hap - Phuang phàp so sành.

7. Bóng góp cùa luàn àn. - Ve mqt ly luàn: Tìm va chi ra nhùng nhàn tó ca bàn dà ành huàng tàc dòng dén hiéu qua san xuàt kinh doanh cùa càc doanh nghiep trong qua trinh chuyén dói ca che. Trén casa dò néu lén mot so kién nghi ve dói mài ca che quàn ly vìmò cùa Nhà nuàc , thay dói phuang thùc hoqt dòng cùa doanh nghiep .Nhàm tao ra mot mòi truàng kinh doanh thuàn lai cho càc doanh nghiep tó chùc hoqt dòng kinh doanh dqt hiéu qua cao nhàt. - Ve mqt thuc tién : Két qua nghién cùu cùa luàn àn nhàm dòng góp tich cuc su dòi hoi càp bàch dói mài ca chéchình sàch quàn ly vi mò cùa Nhà nuàc. Luàn àn co thè góp phàn cung càp tài liéu tham khào cho nhùng nguài làm còng tàc quàn ly kinh té, càc nhà nghién cùu va hoqch dinh chinh sàch , ngoài ra con phuc vu cho còng tàc gidng day va nghién cùu khoa hoc.

Chuong I

DOANH N(iHIÉP TRONG NEN KINH \\Ì T HI TRUÓNG -

SU HÌNH THÀNH VA PHÀT TRIKN CÙA CÀC LOAI HÌNH

I - N H C N CI V AN Df: CHUNG VK DOANH NIJHIEP

DOANH N ( J H I L :P 0 VIET NAM

1 - Nhàn thijfe ve doanh nghiep trong cof che thi trirfmg.

De xàc dinh nhung luàn cu khoa hoc va thuc tien ve hình thành va

phàt trién càc loai hình doanh nghiep trong nén kinh té ó nuóc ta, truóc hét

chùng la càn khài quàt hóa va néu len nhung dac diém chung nhàt cùa

doanh nghiep.

Trong su phàl trién nén kinh té quóc dan, càc doanh nghiep là té bào

cùa nén kinh té, là wa'x truc tiép tao ra san pham, thuc hien càc lioal dòng,

lini thóng, elicli vii ... de dàp ùng càc yeu cau cùa xà ligi. Nò dirgc neu ra

vói càc ten ggi khàc nhau. Nhà mày, xf nghiep, bgp tàc xa, cùa hàng, còng

ty .... thuàt ngu kinli té ngày nay ggi càc tó chùc kinh té do là "doanh

nghicp .

Trai qua boat dóng thuc tien cho dén nay, chùng ta thày co rat nhiéu

khài niem, dinh nghìa ve doanh nghiep, song càc dinh nghìa va khài niem

dò chira thè hien day dù va toàn dicn nhùng dac diém chung nhàt cho bàt

ky mot loai doanh nghiep nào. Trong càc dinh ngliTa va khài niem con bóc

lo nhung niat han che sau:

- Càc dinh nghìa ve tùng loai hình doanh nghiep muc dfch boat dòng

cùa doanh nghiep chua thè hien ró, phàn lón dna ra de phàn biet ve nguón

góc hình thành tài san, dac diém kinh té ky thuàt bay dac diém boat dòng

cùa doanh nghiep - trong khi dò muc tiéu kinh té quan trong nhàt civò

doanh nghiep là tìm kiém va tao ra Igi nbuàn thi chua duac de càp dén.

- Trong càc dinh nghìa con co su nhàm làn ve pbucìig tien va muc

dich boat dòng cùa doanh nghiep tbi du "trong luàt doanh nghiep tu nhàn va

luàt còng ty co ghi: "doanh nghiep là mot don vi kinh doanh dugc thành làp

nbàm muc dich chù yéu là thuc hien càc boat dòng kinh doanh ...". Nhung

ve thuc chat, thuc hien càc boat dòng kinh doanh khòng phài là muc dfch

cùa doanh nghiep ma chi là phuang tien de nguói chù doanh nghiep dat

duac muc dfch là co Igi nhuàn tói da khi tién hành san xuàt - kinh doanh.

- Trong càc dinh nghìa truóc day nhùng loai hình doanh nghiep chua

thè bien ró mói quan he giua doanh nghiep vói mòi truóng kinh doanh, vói

Nhà nuóc va vói nguói tiéu dùng.

Sa dì càc dinh nghìa, khài niem Iruóc day con bi nhùng han che chua

phàn ành, day dù bàn chat cùa nò. Càc dinh nghìa dùng trén càc góc dò va

quan niém khàc nhau.

+ Theo quan diém he thóng hóa doanh nghiep là mot tóng thè, mot he

thóng bao gòm con nguói va thiét bi dugc tó chùc lai nbàm dat dugc nhùng

muc dfch nhàt dinh, dò là viee tao ra mot su càn bang trong ngàn quy, tao

ra khà nàng sinh Igi cùa vón d^u tu làm Igi cho nguói chù so buu dàm bào

tuang lai phàt trién cùa doanh nghiep,

+ Theo quan diém tó chùc qua trinh va nói dung, boat dóng cùa doanh

nghiep Ibi doanh nghiep là mot tó chùc ma thóng qua dò, trong khuòn khó

cùa mot so lugng tài san nhàt dinh, nguói ta sé lua chgn nhung phuang

phàp két hgp càc yéu tó dàu vào mot càcb tÓi uu nhàm tao ra nhùng kboàn

tién chénh lecb giùa già bàn va phf tón.

+ Theo quan diém muc dfch boat dòng cùa doanh nghiep thi "doanh

nghiep là mot tó chùc thuc hien càc boat dòng kinh doanh nhu san xuàt;

mua bàn hàng bòa, cung càp dich vu theo yéu càu cùa khàch hàng nhàm

muc dfch tao ra lai nhuàn".

Trai qua boat dòng thuc tién - nén kinh té thi truóng giai doan phàt

trién cao cùa nén san xuàt hàng hóa, khài niém ve doanh nghiep càn phài

thè hien càc yéu c'àu sau:

- Thè bien day dù nhùng nói dung ca bàn trong boat dòng cùa bàt ky

mot doanh nghiep nào, truóc hét là thè hien ró muc dfch, chùc nàng, dac

diém boat dòng cùa doanh nghiep.

- Thè hien nhùng dac diém chung nhàt cho mgi loai hình doanh

nghiep; bàt ky nò thuòc hình thùc so hùu nào.

- Thè hien mói quan he giua doanh nghiep vói càc nhàn tó, diéu kien

khàc nhau trong mòi truóng boat dòng kinh doanh, phài thè bien ró phucìig

tién va muc dfch cùa doanh nghiep trong boat dóng san xuàt - kinh doanh.

Vói nhung yéu càu trén, chùng ta co thè thày: "doanh nghiep là mot tó

chùc kinh doanh co tu càcb phàp nhàn, thuc hien càc boat dóng san xuàt,

cung càp, Irao dói nhùng hàng hóa trén thi truóng theo nguyén tàc tói da

hóa Igi fch cùa dói tuctng tiéu dùng, thóng qua dò tói da hóa Igi fch kinh té

cùa nguói chù sa hùu ve tài san cùa doanh nghiep, dbng thói két hgp mot

càch hgp ly càc muc tiéu xa bòi". Vói nhiJng nói dung nhu vày chùng ta ce

thè néu lén mot so dac diém boat dòng cùa doanh nghiep nhu sau:

1 - Chùc nàng kinh doanh cùa doanh nghiep bao gbm san xuàt cung

ùng, Irao dói, bgp tàc va tiéu thu nbàm muc dfch sinh Igi.

2 - Muc tiéu cùa doanh nghiep là tói da hóa Igi fch kinh té, muc tiéu

này mang tfnh toàn dien va bao quàt han muc tiéu tói da hóa Igi nhuàn, bó]

le Igi fch kinh té khòng chi doìi thu'àn là Igi nhuàn dugc tu boat dóng sàr

xuàt kinh doanh, ma con là khà nàng phàt trién cùa doanh nghiep, uy tir

cùa doanh nghiep trén thi truóng. Dò là ngubn tài san vó hình tao nén già tr

va vi tri cùa doanh nghiep trén thi truè^ng.

3 - Doanh nghiep luòn tìm càcb thóa man tói da Igi fch cùa dÓi tugn|

tiéu dùng, xem dò là phuang tién de dat Igi fch canh tranh nhàm tói da bó;

Igi nhuàn va nàng cao gfa tri tài san cùa doanh nghiep trén thi trircmg, nò

càch khàc doanh nghiep thóng qua viée thóa man nhu càu cùa khàch bàn^

de thu dugc Igi nhuàn cao, ón dinh san xuàt.

4 - Tu càch phàp nhàn cùa doanh nghiep là mot diéu kién ca bàn

quyét dinh su tbn tai cùa doanh nghiep trong he thóng kinh té quóc dàn

No do Nhà nuóc khàng dinh va xàc djnh. Viee khàng dinh tu càch phàp

nhàn cùa doanh nghiep vói tu càch là mot thuc thè kinh té dói boi doanh

nghiep phài chiù tràch nhiem phàp ly, ve nghìa vu tài chfnh trong viéc

thanh toàn nhung kboàn còng ng khi phà san bay giài thè.

5 - Thóng qua he thóng luàt phàp va chfnh sàch cùa Nhà nuóc, doanh

nghiep diéu bòa nhùng dói khàng bay bàt dbng giùa muc tiéu kinh té cm

doanh nghiep vói muc tiéu xà bòi.

6 - Doanh nghiep phài tón trong quyén Igi chfnh dàng cùa nguói tiéi

dùng, mgi boat dóng nhàm tao ra su tàng truóng thu nbàp cùa doanh nghiep

khòng dugc vi pham quyén Igi chfnh dàng cùa nguói tiéu dùng, Quyén Ig

dò phài dugc Nhà nuóc va càc tó chùc xà bòi bào ve va còng nhàn.

7 - Hgat dòng kinh doanh cùa doanh nghiep chiù su chi phÓi va tàc

dóng cùa mói truóng kinh té - xà bòi. De càc doanh nghiep co thè tón tai vi

phàt trién, Nhà nuóc can phài tao ra mói truóng kinh té ón dinh nhu ht

thóng luàt phàp; duóng lói phàt trién kinh té - xa bòi. Su tàng truóng cÙ£

nén kinh té, su ón dinh sue mua cùa dòng tien, chfnh sàch bào bò san xuàt

muc dfch ....

8 - phirc^g thùc boat dóng cùa doanh nghiep thóng qua viee tìm hiéi

nhu càu thi truóng, khàch hàng de tu dò hoach dinh chién thuàt, chién lugc

kinh doanh dùng dàn.

9 - Doanh nghiep chi tién hành san xuàt, bàn cài ma thi truóng càn

chù khòng bàn cài mình co san ma thi truóng khòng càn.

10 - Doanh nghiep phài luòn nghién cùu thi truóng de giùp cho doanl

nghiep thfcb ùng linh boat coi su bién dòng cùa thi truóng.

Nhu vày, doanh nghiep xuàt bién trén thi truc^ng vói tu càch là mot tac

nhàn kinh té thuc thu hgp tàc, canh tranh, tìm kiém càc cof bòi kinh doanh

co Igi, loai trù hoac vugt qua càc rùi ro. De tón tai va phàt trién, mgi doanh

nghiep déu phài dói mat vói thuc té là càc ngubn lue càc tiém nàng co xt

buc'yng khan hiém va su giófi han, do dò mgi doanh nghiep phài lira chgr

trén ba mat ca bàn sau day:

Thù nhàt: Nén san xuàt cài gì, so lugng bao nhiéu?

Tliù hai: San xuàt nhu thè nào nghìa là dùng còng nghé nào, loa

nguyén liéu gì, san xuàt ó dàu, ai san xuàt, quy mò nhu thè nào, tó chùc

san xuàt ra sao?

Tliù ba: San xuàt cho ai? bay nói càch khàc ai se dugc hucrng bac

nhiéu? phuc vu cho nhùng nguói ó lua tuoi nào, mùc thu nbàp cao ha)

thàp....

Trong kinh té thi truètng co su quàn ly cùa Nhà nuófc, doanh nghiep lì

mot tó chùc kinh té dugc thành làp hgp phàp, nhàm thuc bién càc boat dón^

kinh doanh vói muc dfch sinh Igi va lày boat dóng kinh doanh làm ngh(

chinh, tue là doanh nghiep phài co dù bai diéu kién.

Mot là: Phài dugc thành làp theo dùng thè thùc do luàt dinh.

Hai là: Phài truc tiép thuc hien mot so hoac toàn bó còng doan cù«

qua trinh dàu tu hoac thuc hien dich vu nhàm sinh lói.

2 - Phàn loai doanh nghiep - ca so de hình thành càc loai hìni

doanh nghiep.

a - Mal so quan diem dói vài doanh nghiep trong nén kinh le ih

irucyng ò nu'(9c la.

+ Dói vófi doanh nghiep quóc doanh (Nhà nuóc).

TrucVc mat va trong tucmg lai, doanh nghiep Nhà nuóc vàn co vai tr

hét sue quan trong, co tfnh chat then chót, chù dac trong nén kinh té da

biét là i^élSi mc)t so lình vuc. Tuy vày cung khòng nén de cho càc doan

8

nghiep Nhà nuóc tón tai tran lan, nhàt là càc lình vuc, càc ngành khòng

nhàt thiét phài nàm, c^n tó chùc sàp xép lai, càc doanh nghiep Nhà nuóc

theo hircrng cùng cÓ, kién toàn de càc doanh nghiep này boat dòng co hiéu

qua va làm tòt chùc nàng nhiém vu cùa mình là mot loai còng cu, là ca so

vàt chat - ky thuàt cùa Nhà nuófc co tàc dóng diéu tiét nén kinh té - càc

doanh nghiep Nhà nuófc chi nèh nàm giù mot so ngành, lình vuc co vi tri

quan trong, viéc sàp xép lai càc dc^anb nghiep Nhà nuófc co thè thuc bién

theo càc huóng.

Dàu tu làp trung uu tién cho càc loai doanh nghiep Nhà nuóc theo thù

tu,

Thù nhàt: Làm àn co hiéu qua.

Thù bai: Trong boat dòng trong nhùng ngành vi trf then cbÓt va chién

lugc quan trong dc)i vófi nén kinh té quóc dàn.

Tliù ba: Dang boat dòng trc^ng nhùng ngành co diéu kién pbàt trién k>

thuàt va còng nghé tién tién, qua dò co thè tao dugc ca sa de cài tién ce

càu còng nghiep, bién dai hóa nén kinh té.

- Dói vói càc doanh nghiep làm àn kém hiéu qua trong càc ngành

khòng quan trong, thi chuyén dói sa hùu, sàt nbàp, giài thè, cho thué, bar

dàu già.

- Dói vói càc doanh nghiep Nhà nuóc khàc, kbuyén kbich càc doanh

nghiep tu bó vón dàu tu cài tao, mct róng san xuàt kinh doanh va vay vÓr

theo nguyén tàc "tu vay, tu tra".

Diéu dàng chù y à day là chuyén càc doanh nghiep Nhà nuóc sanj

boat dóng theo ca che thi truóng va trcV thành mot chù thè san xuàt - kinl

doanh tbat su.

+ Dói vói doanh nghiep ngcìài quóc doanh.

Chfnh sàch phàt trién càc loai hình doanh nghiep ngoài quóc doanl

phài ductc xày dimg trén quan diém.

- Khòng giói han su pbàt trién.

- Cho phép càc doanh nghiep co dù diéu kién quy dinh cùa Nhà nuóc

ducrc ma ròng càc boat dòng xuàt nbàp khan va lién két kinh té vói nuóc

ngoài.

- Ngành nghé, thói gian va dia bàn boat dòng cùa doanh nghiep phài

theo dùng càc quy dinh cùa Nhà nuófc.

- Kluiyén khfch càc doanh nghiep tó chùc theo càc hình thùc so hùu

dan xen.

Vói càc quan diém này, càc chfnh sàch phàt trién san xuàt - kinh

doanh là mot thè thcmg nhàt, kliòng phàn biét thành phàn sa huu va ca

quan chù quàn, càc bình thùc so hùu dan xen se tao ngubn dóng lue mói

h - Phàn loai doanh nghiep:

cho su phàt trién cùa càc doanh nghiep.

Lx)ai hình doanh nghiep thè bién trén càc mói lién he sau day: Doanh

nghiep thuòc ve ai (chù so hùu) bình tbùc quàn ly, hình thùc huy dòng vón,

tràch nhiém phàp ly dang chi phói boat dóng cùa ho - hien nay à nuóc ta so

lucmg doanh nghiep tón tai va hc^at dòng trong nén kinh té thi trucìng rat lón

- nhùng doanh nghiep này co nhùng dac diém khàc nhau dugc phàn loai

theo càc can cu sau day:

1 - Phàn loai theo tfnh chat sa hùu tài san va tràch nhiém phàp ly

chùng ta co thè phàn thành hai danjj.

+ Doanh nghiep chi co mot chù sa hùu, bao gòm doanh nghiep 100%

vón Nhà nuófc (quóc doanh) doanh nghiep tu nhàn (cùa nguói Viét Nam bay

cùa nguói nuóc ngoài).... tràch nhiém phàp ly cùa loai doanh nghiep này ve

thanh toàn nhùng kboàn na cùa doanh nghiep là vc) han, bang tài san cùa

nguói chù doanh nghiep.

+ Doanh nghiep co nhiéu nguói, nhieu tó chùc bgp dóng chù so hùu,

gàmcàc loai.

10

- Còng ty co phan.

- Cfìng ty tràch nhiém hùu han.

- Xf nghiep lién doanh.

- Hgp tàc xà

Tfnh chat boat dóng cùa càc loai doanh nghiep này dà direte huy dóng

trong luàt còng ty va diéu le hgp tàc xà. Riéng xf nghiep bgp doanh bao

gbm ft nhàt hai thành vién góp vón de hình thành vice diéu hành se dugc

thc)a thuàn giua càc ben chung vón.

2 - Phàn loai theo quy mò:

Theo càch phàn loai này thi doanh nghiep co 3 loai:

- Doanh nghiep quy mò lón.

- Doanh nghiep quy mò vùa

- Doanh nghiep quy mò nhó

De phàn loai doanh nghiep theo quy mò, tbC^ng tbuóng ngùcti ta dùng

tiéu chuàn: So lugng vón: già tri. san lugng (doanh so'), so lugng lao dòng.

Trong diéu kién bien nay, tiéu chuàn ve vón va doanh so dugc xem là hai

tiéu thùc phàn loai quy mò quan trong nhàt.

3 - Phàn loai theo n}j,ành nghé va tfnh chat san pham:

Vói càch phàn loai, càc doanh nghiep dugc chia thành càc doanh

nghiep cc)ng nghiep, nòng nghiep, xày dung ca bàn ... Dac diém hình thành

va phàt trién cùa tùng loai doanh nghiep này tùy thuóc vào dac diém kinh té

- ky thuàt cùa ngành.

4 - Phàn loai theo yéu càu xà bòi va theo ca che thi truóng.

Theo càch này càc doanh nghiep dugc chia thành bai loai.

- Loai thù nhàt: boat dòng theo ca che thi tructng muc dfch hoat dòng

cùa nò là lai nhuàn dói da.

Il

- Loai thù hai: Phuc vu càc nhu cau cùa xà bòi, boat dóng cùa nò

kht)ng nhàm muc tiéu Igi nhuàn bay trén ca so Igi nhuàn dinh mùc. Co thè

trinh bay tóm tàt sof db phàn loai doanh nghiep nhu sau:

Bang I : So' dò phàn hai doanh nghiep.

Càc bình thùc dc:)anh nghiep Càn cu de phàn loai DN

+ Mot chù sa hùu (tràch nhiém phàp ly vó 1 - Phàn loai theo sa hùu tài

han). san va tràch nhiém phàp ly

- Doanh nghiep Nhà nuóc

- Doanh nghiep tu nhàn

+ Nhieu chù sa hùu (tràch nhiém phàp ly

hùu han).

- Còng ty tràch nhiém hùu han.

- Còng ty co phàn

- Xf nghiep lién doanh

- Hgp tàc xà

2 - Phàn loai theo quy mò - Doanh nghiep quy mò lófn

- Doanh nghiep quy mò vùa

- Doanh nghiep quy mò nhó

3 - Phàn loai theo ngành - Doanh nghiep còng nghiep

nghé va Inili chat cùa san - Doanh nghiep n(>ng, làm, ngu nghiep

pham - Doanh nghiep xày dung cof bàn

- Doanh nghiep giao thc)ng vàn tài

- Doanh nghiep djch vu khàc.

4 - Phàn loai theo yéu cau xà - Doanh nghiep nbàm phuc vu nhu cau còng

bòi va theo ca che thi truóng còng cùa xà bòi (kliòng nbàm muc dfch Igi

nhuàn, hay Igi nhuàn dinh mùc).

- Doanh nghiep boat dòng nhàm muc dfch

Igi nhuàn tói da

12

Càc càcb phàn loai doanh nghiep néu trén co thè xem là càc càch phàn

loai chfnh, xét theo càc khfa canh kinh té, quàn ly, xà bòi va phàp ly. Ngoài

ra con co thè co càc càch phàn loai khàc, theo loai hình san xuàt, theo trinh

dò trang bi ky thuàt. Trong càc càcb phàn loai néu trén, càch phàn loai theo

càn cu (I) va (2) càn dugc quan tàm thfcb dàng trong qua trinh chuyén nén

kinh té va càc doanh nghiep cùa nuóc ta sang boat dòng theo ca che thi

iruàng.

0 nuóc ta trong thói gian vùa qua ké tu khi chuyén sang nén kinh té

vàn dòng theo ca che thi truóng dà bình thành va phàt trién nhiéu loai bình

doanh nghiep da dang va phong phù - sa dì xuàt bién càc doanh nghiep

theo nhiéu bình thùc phàp ly là do càc nguyén nhàn sau:

Tlìù nhàt: Cc) su tham già cùa nhiéu thành phàn kinh té, nhiéu chù set

hiJu a trong nuc^fc va ngoài nuóc vào san xuàt kinh doanh duói nhiéu hình

thùc khàc nhau,

Tliù hai: Trong nén kinh té thi truóng, tfnh bàt dinh va rùi ro cùa càc

boat dóng kinh té là mot thuc té khàch quan, diéu này dà tàc dóng dén su

hình thành càc loai bình doanh nghiep va càc bình thùc bgp tac de tranh bót

rùi ro, giàm nhùng tón thàt do rùi ro tao nén. Dòng thói no cùng ràng bugc

ve mat phàp ly va ve mat vàt chat càc chù thè kinh té tham già càc loai hình

doanh nghiep,

Thù ba: Viée hình thành càc loai bình doanh nghiep khàc nhau co lién

quan dén vàn de thu hùt vón cho san xuàt - kinh doanh duói nhiéu bình thuc

khàc nhau. Vf du: Còng ty co phàn là mot loai hình doanh nghiep thu hùt

vón tu nhiéu ngubn khàc nhau, co thè là tu càc ngubn vón rat nhó, nhung

vói nhiéu ngucti tham già de tao thành mot khói lugng vón lón trong kinh

doanh.

Chùng la càn kbuyén klifcb, coi Irgng càc Ibành phàn kinh té (chù sa

hùu tài san) bó vón làm àn, kinh doanh theo phàp luàt duc'ti càc hình thùc da

13

dang ve^i mot chù so hùu theo càc hình thùc va tràch nhiém phàp ly tuctng

ùng.

Trong nén kinh té thi Iriróng co su quàn ly cùa Nhà nuóc (co chù y

dùng mùc dén nhùng yéu càu xa hói trong phàl trién kinh té) boat d()ng theo

ca che Ibi truóng nhàm muc tiéu Igi nbuàn tói da, khòng thè coi nbe vice

bình thành va phàl trién mot so nhàì dinh càc doanh nghiep boat dc)ng

khòng theo hoac boàn thành khòng chiù su chi phói cùa cct che Ibi truóng.

Ngoài ra, càc càch phàn Ic^ai khàc ciing co y nghìa va tàc dung dàng

ké, vf du càc doanh nghiep quy mò vùa, truófc màt va cà trong tiKtng lai, ve

mat so lucrng cbiém tuyét dói da so doanh nghiep dóng thói cùng co vai Irò

hét sue quan trong trong vice dóng góp vào su phàl trién chung cùa nén

kinh té. Vi vày, càc doanh nghiep này càn dugc quan tàm tao dicu kién can

thiél de hình thành va phàl trién. Nhirng mal khàc cùng càn luu y thém

ràng, vói vice phàt trién cùa nén kinh té theo huóng còng nghiep bc)a, bién

dai hóa Ihì tal yéu phài dàn dén xu thè Ifch tu va tàp trung bòa san xuàt,

hình thành nhùng dan vi doanh nghiep san xuàt - kinh doanh co quy mò

lón, vc'ti tiém lue kinh té manh; mày móc trang thiét bi bién dai, co luctng

vón k'tn de dù sue canh tranh ó trong nuóc va nhàì là trén Ibi Iructng thè

giói.

Tom lai: Hien nay a nuóc ta co so luctng doanh nghiep tón lai va boat

dòng trong nén kinh té rat lófn- Nhùng doanh nghiep này co càc dac diém,

tfnh chat hoat dóng khàc nhau. De quàn ly kinh té nói chung va quàn ly

doanh nghiep nói riéng càn phàn loai doanh nghiep. Vice phàn loai doanh

nghiep se giùp cho chùng ta he thóng hóa direte càc loai doanh nghiep, nàm

bàt va nghién cùu cu thè dugc tùng krai bình doanh nghiep de lù dc) xàc

dinh càc chfnh sàch, bién phàp quàn ly phù hgp vófi tùng loai bình doanh

nghiep cùng trén cct set này, càc chù thè kinh doanh co thè lira clion cho

mình hình thùc tó chùc doanh nghiep phù betp nhàt de dàng ky true'tc phàp

luàt va beml dóng trén Ibi Irueìng nbàm dém lai hiéu qua kinh té cae) nliàl

cho tùng chù thè cu thè.

14

r - Da(' diem càc loai hình doanh nghiep à nuàc ta va co che hoqt

dòng cùa nò.

Ò nire'tc ta hien nay viee Ihùa nhàn su tbn tai va phàt trién càc loai hình

doanh nghiep da dang, phong phù va phù hgp veti thuc tién cùa nén kinh té

chuyén dói tu cct che ké hoach hc)a t à p t ^ u n g, quan liéu bao càp sang nén

kinh té thj truóng - vàn de dat ra chùng ta c^àn phài nhàn biét càc dac diém

va cct che hoat dòng cùa nò - thuc tién a nuóc ta hien nay càc loai hình

doanh nghiep cót dac diém va cc^ chéhe)at dòng nhu sau:

^^ De)anh nghiep tu nhàn: Doanh nghiep tu nhàn là detn vi kinh doanh

do mot cà nhàn làm chù sa hùu va tu chiù tràch nhiém bang toàn bó tài san

cùa mình ve mgi mat hoat dóng cùa doanh nghiep - Nhà nuófc can phài

cCìng nhàn su ibn lai làu dai va phàt trién cùa nò, thùa nhàn su bình dàng

tructc phàp luàt, tfnh sinh Igi hgp phàp, quyén tu do kinh doanh, quyén chù

dòng trong mgi hoat dóng kinh doanh, quyén set huu, quyén thùa ké ve vón

tài san.

4- Quyén chù dóng kinh doanh cùa doanh nghiep tu nhàn dugc luàt

phàp bào ho.

- Tu lira chgn ngành nghé, quy mò kinh doanh.

- Hình Ihùc va càch thùc vay van.

- Lua chgn khàch hàng de giao dich va ky hgp dbng kinh té.

- Tuyèn dung va thué muófn lao dòng,

- Su dung nge)ai té thu dugc.

- Chù dòng mgi boat dc)ng san xuàt kinh doanh theo dàng ky,

- Quyét dinh xù ly phàn thu nbàp con lai sau khi trù di nghìa

vu thué.

- Cho thué mc)t phàn hoac toàn bó doanh ngbhiép bàn he)ac sàt

nbàp doanh nghiep vào càc doanh nghiep khàc.

15

- Met chi nhành va vàn phe)ng dai dien et ngoai tinh va doanh

nghiep dang de)ng.

+ Tuetng ùng veti quyén han doanh nghiep tu nhàn phài thuc hien nghìa

vu cùa mình theo luàt dinh.

- Kliai bào dùng so vón dàu tu kinh doanh.

- Kinh doanh dùng ngành nghé ghi trong giày phép.

- Uù lién su dung lae) dóng trong nùetc,bào dàm quyén leti cho

ngucti lao dòng va quyén cùa nguói tó chùc còng doàn.

- Bào dàm chat lucmg hàng hóa theo tiéu chuàn dàng ky.

- Tuàn thù càc quy dinh ve bào ve mòi truóng vàn hóa, tràt tu

an toàn theo quy dinh cùa Nhà nuóc.

- Ghi chép s6 sàch ké toàn, quyét toàn thecì quy dinh phàp luàt

va chiù su kiém tra cùa cct quan tài chfnh.

- Nc)p thué va thuc bién nghìa vu theo luàl dinh.

* Cc)ng ty tràch nhiém hùu han va còng ty co phan:

+ Còng ly tràch nhiém hùu han va còng ty co phàn ggi chung là còng

ty - trong dò càc thành vién cùng góp vón, cùng chiù lo tuetng ùng vói piVàn

góp v6n va chi chiù tràch nhiém ve kboàn ng cùa còng ty trong pham vi

phàn vón cùa mình góp vào còng ty: - Nhà nuctc còng nhàn su tbn tai làu

dai va phàt trién cùa còng ty, thì^a nhàn su bình dàng trutte phàp luàt va su

sinh leti hgp phàp, quyen set hùu, quyen thùa ké vb vón va tài san, quyén

thùa ké ve ve^)n va tài san, quyen va Igi fch kliàc cùa càc hình thùc, quyén tu

do kinh doanh va chù dòng trong mgi boat dóng kinh doanh trong khuòn

khó luàt phàp.

-f Nhùng dac trung ccf bàn cùa còng ty tràch nhiém hùu han là:

- Góp dù vón ngay tu dàu, ghi ró trong sÓ dieu le.

16

- Néu so luepfng co dòng duói 14 thành vién khòng càn làp bòi dbng

quàn tri, chi cu so luejfng tói thiéu, tói da càc thành vién.

- Giày chùng nhàn ve phàn góp vón co ghi tén cà nhàn hay nguói dai

dién tó chùc.

- KbCmg dugc phàt hành co phiéu, trai phiéu.

- Néu thiéu vón thi ggi thém vón góp co phàn tu càc thành vién cùa

còng ty hoac két nap co dòng mcìfi.

- Chuyén vón giùa càc thành vién trong còng ty là tu do, chuyén cho

nguói khàc khòng phài là thành vién phài dugc su nhàt trf cùa càc co dòng

cbiém 3/4 vón diéu le.

- Tàt cà càc vàn bàn cùa còng ty phài ghi tén còng ty kèm theo tràch

nhiém hùu han va vón diéu le ó dóng dau tién ben trai trang, thù nhàt cùa

vàn bàn.

- Càc co (long chi chiù tràch nhiém vófi còng ty ve phàn vón góp ma

thói, khòng lién qua dén tài san khàc cùa mình.

4- Nhùng dac trung ca bàn cùa còng ty co phàn,

- So thành vién phài co tói thiéu là 7 cà nhàn hay dai dién càc tó chù'c.

- Mòi co dc)ng mua mot hay nhiéu cÓ phiéu - mot pbfa danh nghìa eó

phiéu dugc ghi trong diéu le eCmg ty.

- Càc sàng làp vién phài mua ft nhàt 20% so eó phiéu, co phiéu sàng

làp vién va thành vién bòi dbng quàn tri phài ghi tén, khòng dugc chuyén

nhuctng trong thói gian tai chùc va trong thói gian 2 nàm ké tu ngày bòi giù

chùc hói dbng quàn tri.

- CÓ phiéu khòng ghi tén dugc tu do chuyén nhuctng - néu eó ghi tén

muón dugc chuyén nhugng phài dugc bòi dòng quàn Iri dbng y.

- So tién dà góp phài giù vào mot tài kboàn cùa ngàn bang, chi lày ra

sau khi co giày phép dàng ky kinh doanh.

17

- Vice phàt hành eó phiéu phài dugc phcp cùa ùy ban nhàn dàn - chi

phàt hành eó phiéu mòi khi dà bàn hét sc) co phiéu dà pbàt hành truc'tc dò.

Muón phàt hành phài co luàn chùng kinh té- ky thuàt dugc ca quan ngàn

hàng xàc nhàn bay bào hành.

- Pham vi chiù tràch nhiém ng cùa cc')ng ty dc)i ve'ti càc eó dóng cùng

gic')ng nhu ce')ng ty tràch nhiém hùu han.

* Cc^)ng ty xf nghiep lién doanh, xf ngbhiép 100% vón nuóc ngoài:

+ Còng ty xf nghiep lién doanh dugc thành làp lai Viét Nam trén cct set

hgp dbng lién doanh ky giùa ben xf nghiep co tu càch phàp nhàn cùa Vici

Nam vófi ben hoac càc ben nuófc nge)ài nhàm lién hành càc hoat dóng kinh

doanh trong càc lình vuc cùa nén kinh téqueK dàn Vici Nam.

+ Vice thành làp cfmg ty xf nghiep lién doanh phài:

- Phù hgp ve'ti hgp dbng lién doanh, phù hgp vc'ti phàp luàt diéu le lién

doanh, phù betp vófi luàt phàp Viét Nam.

- Vón phàp dinh ft nhàt bang 30% tóng so vón dàu tu va ben nueìfc

ngoài khòng dugc thàp han 30% vón phàp dinh.

4- Xf nghiep 100% vón nuóc ngoài là xf nghiep boàn toàn thuòc quyén

SÓ huu cùa tó chùc, cà nhàn nue'tc ngoài, do tó chùc hoac cà nhàn nue'tc

nge)ài thành làp, tu quàn ly va tu tràch nhiém ve tó chùc san xuàt kinh

doanh. Nò là mot phàp nhàn boat dóng theo su dieu chinh cùa luàt phàp

Viét Nam.

* Doanh nghiep tàp thè: Hình thùc chù yéu cùa loai doanh nghiep này

là hgp tàc xa, hgp tàc xa dugc hình thành trén ca sa tu nguyén cùa ngucti

lao dòng, boat dòng theo nguyén tàc dàn chù, cùng co Igi va theo diéu le

T T'

'

' • : •-

hgp tàc xà. | l^*^c'-'"--^LrrVn%yì.v

* Doanh nghiep Nhà nuóc:

De^anh nghiep Nhà nuófc là loai hình doanh nghtep~T~~: ~~ "r-"-

1 . do Nhà nuóc thành làp, dàu tu v6n va quàn ly, ve'ti

18

XJ, càch là chù sa huu, khòng eó vón dau tu nucifc ngoài hoac vón góp cùa càc

thành phàn kinh té khàc là mot phàp nhàn kinh té boat dòng theo phàp

luàt.

-f- VeMi phàp dinh cùa doanh nghiep Nhà nue'tc khòng thàp betn mùc

vón phàp dinh cùa ce^mg ty tràch nhiém hùu han cùng ngành nghé ghi trong

ND222 HDBT.

- Tre)ng nén kinh té Ibi truóng doanh nghiep Nhà nue'tc dóng vai tró chù

dao treing c(t càu kinh té nhiéu thành phàn va làm chùc nàng cùa mot còng

cu quàn ly vi mò cùa Nhà nue'tc.

+ Deninli nghiep Nhà nuófc co nhiém vu:

- Kinh doanh dùng ngành nghé dà dàng ly va muc dfch thành làp

doanh nghiep Nhà niie'tc.

- Bàe) toàn va phàt trién dbng vón dugc giao.

- Thuc hien phàn phcn theo lao dòng, cbàm lo dcti sé)ng vàt chat tinh

thàn, bòi diieìng nàng cao trinh dò vàn hóa khoa hoc ky thuàt va chuyén

nie')n che) còng nhàn vién chùc.

- Bào ve doanh nghiep, bào ve san xuàt ve mc')i Iructng, giù gin an ninh

chfnh tri, Irai tu an teiàn xà bòi va làm thém nghìa vu dói vófi Nhà nuófc.

II - IHUC TRANG SAN XUÀT - KINH DOANH CÙA CÀC DOANH

NGHHIEP rUON(ì NKN KINH l(Ì THI TRUÓNG Ò VIET NAM.

Nhùng thành luukinh t é- xà boi ma chùng la dat dugc mày nàm qua, là

nhó su dóng góp ràì quan trong cùa càc doanh nghiep - càc doanh nghiep

CC) vi trf va vai tró io Win tre^ng ncin kinh téquÓc dàn- xet dén cùng de") là detn

vi kinh té cet set, taei nén nén kinh té cùa mot nuóc. Dù dugc tó chùc theo

loai hình san xuàt- kinh de^anb nào, vófi quy mò nào Ibi càc doanh nghiep

cùng là d(tn vi cet sa, là té bào kinh té co tu càch phàp nhàn, lién hành càc

boat dòng kinh té nbàm muc dfch tói da bòa leti fch cùa ngucti chù set hùu

trén cct sa liióartiafin lói da mgi nhu càu cùa liéu dùng xà he)i.

19

1 - Tình hình san xuàt - kinh doanh cùa doanh nghiep Nhà nuófc«

a - Su' hình thành va phàt trién doanh nghiep Nhà nuàc trong qua

trinh doi mòi ca che quàn ly.

Truóc kia trong ca che ké hoach hóa tàp trung, quan liéu ^ bao càp,

phàn le'tn doanh nhiep Nhà nuófc dugc chfnh quyén Nhà nuóc càc càp quyét

dinh, thành làp veti 100% vón cùa ngàn sàch Nhà nuófc - mot thói ky dai càc

doanh nghiep boat dòng theo càc chi tiéu menh lénh, trong dò Chfnh phù de

ra mgi quyéì dinh ve san xuàt va tiéu thu- viéc doanh nghiep san xuàt mal

hàng gì direte quy dinh trong ké hoach dugc giaoiviéc lira chgn san xuàt nhu

thè nào cung khòng thuòc quyén han cùa dc:)anh nghiep - doanh nghiep

khòng eó quyén lira chgn san luctng tói iru theo yéu c'àu cùa thi truóng.

Doanh nghiep khòng co quyén tu do trong vice quyét djnh quy trinh san

xuàt - vice san xuàt cho ai cùng lai chi phói bòi thè che chung cùa Nhà

nuófc - vói cet che kinh té menh lénh dò, doanh nghiep bi thù tiéu dóng lue

dói mc'ti, khòng phàt huy dugc tfnh sàng tao cùa dòi ngù quàn ly cùng nhu

cùa ngucti lae) dòng - Do vày doanh nghiep bau nhu bi dóng khòng phàt huy

dugc vai tró cùa mình trong qua trinh lira chgn de dat Igi nbuàn tói da - dàn

dén nàng suàt - chat luejfng va hiéu qua thàp - khi chuyén dói sang nén kinh

té thj truóng Ibi cet càu set hùu trong nén kinh té et nucìfc ta dà eó su thay dói

lófn. Dàng va Nhà nue'tc ta dà chù tnrctng tàt cà càc thành phàn kinh té deu

dugc bình dàng trong boat dòng san xuàt - kinh doanh theo luàt dinh. Tim

hiéu ve lo chùc boat dóng doanh nghiep Nhà nuóc trong mot so nuóc phàt

trién chùng la thày; et Phàp eó 2 loai doanh nghiep Nhà nuóc.

+ De)anh nghiep Nhà nuc'tc phuc vu Igi fch còng còng nhu ngành dién

lue, ductng sàt, hàng khòng ... nhiém vu càc doanh nghiep này phài gàn lién

veti chfnh sàch kinh t é- xà bòi cùa Nhà nue'tc,

+ Doanh nghiep Nhà nue'tc dugc tu chù trong boat dòng san xuàt kinh

doanh. Nhùng doanh nghiep này khòng dugc Nhà nuófc trg càp vón, ma

phài tu trang trai khi thiéu vón.

20

Nhùng doanh nghiep ma Nhà nuófc càp vón dugc thuc hien duc'ti 2 bình

thùc sau day:

- Nhà nue'tc dàu tu thiét bj va vón kinh doanh nàm 1986 theo dao luàt

"luàt tiép sue cho doanh nghiep Nhà nuóc" thi doanh nghiep dugc càp

100% vón cùng co thè dugc nhàn thém vón cùa tu nhàn d"àu tu. Day là loai

bình doanh nghiep bòn hgp giùa Nhà nuófc va tu nhàn, duófi su kiém soàt

cùa Nhà niie'tc con ó Còng hóa lién bang Due, doanh nghiep Nhà nuóc do

Nhà nuc'tc diéu hành. Ò Malaisia cùng co 2 loai doanh nghiep Nhà nuófc.

Lc^ai còng ty thành làp theo luàt quóc bòi, dugc càp 100% vÓn. Loai còng ty

chfnh phù, he)al dòng theo luàt còng ty eó loai dugc càp 100% vón, eó loai

ve)n Nhà niieifc chi cbiém 5 1% tró lén. Nhu vày ró ràng là trong diéu kién

nen kinh té Ibi tnróng, doanh nhiep Nhà nuófc khòng phài chi là nhGng

doanh nghiep co 100% vón Nhà nuófc ma ce)n co cà doanh nghiep veti cct

càu set hùu vón bòn hgp, trong dò vón Nhà nuófc eó ty le dù manh de kbóng

che, chi pheli hoat dòng kinh doanh cùa doanh nghiep.

Ò Vici Nam ngay tu nàm 195^ bang vice quóc hùu hóa càc doanh

nghiep tu san mai bàn, viéc cài tao xà hói chù nghìa càc doanh nghiep tu

san, còng ve'ti vice Nhà nuófc thành làp nhùng doanh nghiep meti, he thóng

doanh nghiep Nhà nuc^fc dà dugc hình thành va pbàt trién trén 40 nàm nay.

Trong cet che quàn ly cu, càc doanh nghiep Nhà nuóc boat dòng san xuàt -

kinh doanh theo ké hoach cùa Nhà nuóc, dà góp phàn quan trong vào su

nghiep xày dung va bào ve dàt nuóc. Doanh nghiep Nhà nuófc dà co mat ó

bau hét càc ngành cùa nén kinh té quóc dàn, bao gòm càe doanh nghiep do

càc bg quàn ly, càc doanh nghiep do càc tinh va buyen quàn ly. Dén nàm

1989 cà nube co 12.087 doanh nghiep Nhà nuóc, vói trén 90% tÓng so lao

dòng ky thuàt, càn bó khoa hoc, quàn ly dà qua dào tao.He thóng doanh

nghiep Nhà nuótc dà dóng vai tró chù yéu trong san xuat va cung ùng cho

xà bòi nhiéu loai san phàm hàng hóa va dich vu. Ngubn thu tu doanh

nghiep Nhà nuófc dà de^ng góp chù yéu vào ngàn sàch Nhà nuóc, nàm 1989

cbiém 64% tóng thu trong cà nuóc. He thóng doanh nghiep Nhà nuóc giù

vai tró quan trong tre)ng vice dóng góp nhàn lai, nhàn lue cho cuòc khàng

chién cbóng My cùu nuófc, xày dung két càu ha tàng ky thuàt - kinh té - xa

bòi tao diéu kién elio su phàt trién làu dai cùa dal nuófc.

Trong qua trinh lo chùc he)at dòng san xuàt - kinh doanh nhiém vu chù

yéu là thuc hien càc chi tiéu tu càp

trén dira xueing he)àn le)àn lhe)àt ly thj

Iriióng - san xiiàì cài gì, trae) dói che) ai , vói so luctng bao nhiéu, nhàn san

pham cùa ni là do ké hoach quy dinh, lình trang dò dà dàn dén mot két cuc

kém hiéu qua, kbe^)ng thfcb nghi ve'ti cuòc song va vc'ti nén kinh té thè gic'ti,

khà nàng canh tranh trén Ihiretng Irueìng bj han che - nguy cet cùa cugc

kliùng iioàng thùa luòn luòn bj de dga. Chfnh vi thè tu lue'tng cùa Dai bòi

Dàng loàn quóc

làn Ihù VI dugc cu thè hóa inmg Hòi nghj Trung mtng III

chuyén cac cct sa doanh nghiep Nhà nuóc sang cet che liach toàn kinh de)anli

xà hòi chù nghìa ve thuc cliàl là cliuycn càc cet so này sang lie)al dóng lre)ng

mói lrLi()*ng san xiiàì hàng hóa, thuc hien thce) cet c he thj truitng co su diéu

liei, quàn ly vT mò cùa Nhà nirc'tc, day là mot tu lire'tng mang tfnh càcb mang

le'tn, mói cài móc quan tie)ng dành dàu trong vice cieli nie'ti tu duy kinh té. Cu

thè vice Mure hien theo cet che quàn ly meti, lình hình lu)at de')ng cùa càc

doanh nghiep Nhà nuóc dang dugc giài quyét càc meli quan he sau:

'" Qucin he ve'ti Nhà nue'tc ve quyen se't hùu: iàu nay, càc doanh nghiep

Nhà nuóc cùa ta pliu Ihuòc rat lón vàe> càc trung làm quàn ly chùc nàng cùa

Nhà nuóc. Trén mot nghìa nào de) càc cet seV này bj bién thành càc detn vi

he)at dòng bici làp, khòng co quan he kinh té vófi càc cet so khàc va vàn de

quàn ly cet so thu ge^Mi chi ce')n là quàn ly nói be), càc quan he kinh té, tài

chfnh cùa doanh nghiep dèu do Nhà niieìfe dùng ra thu xép - trong cet c he cu

khe'^)ng co vàn de, làch quyén sa hùu va su dung. Nhà niròfc dai dicn quyen

set hùu dòng llieti cùng dùng ra lo chùc su dung Ilice) ké hoach chung thóng

nhàl - cluiycn sang cet c he me)'i càc de)anli nghiep llioàl kheM vai Irò thùa

hành thu dòng tró Ihành chù lliè san xuàt bang hóa dòc lap dugc quyen su

dung lai san quóc già Ihco yéu càu khàch quan cùa nbn san xuàt hàng bòa

Nhà niie'tc khòng dùng ra truc liép tó chùc qua trinh san xuàt va luu lliòng

21

22

cùa xà bòi. Song Nhà nuófc thuc hien quyén sa hùu thóng qua càe bình tbùc

quàn ly vón nhu tfn dung, dàu tu truc tiép bién dang co phan càc doanh

nghiep hoat dóng trén ca sa vón vay. Nghìa là et day con eó càc bình thùc

phàn phói qua dò: co cà phàn phói theo lao dòng song va cà phàn phc)i theo

lao dòng qua khù ducati hình thùc vón - nhu vày chuyén càc doanh nghiep

Nhà nuófc sang boat dòng theo phuetng thùc san xuàt va kinh doanh hàng

hóa khòng bào món set hùu cc)ng còng ma tao diéu kién vàn dung quan he

SÓ hùu dò duófi nhùng hình thùc va càp dò phù hgp hcm, tao ra dia du ròng

rài hctn nhàm phàt huy khà nàng sàng tao va kinh doanh cùa cct set.

Vàn de can nói dén là tu klii chuyén sang ca che quàn ly me'ti, quan he

giùa càc doanh nghiep Nhà nuófc - thi truóng va Nhà nuóc nhu thè nào?

Hièn nhién phuang thùc quàn ly bang càc menh lénh va chi tiéu ké hoach

phàp lenii khòng thè phù hgp vói nèn san xuàt hàng hóa, ve'ti thi truóng, chi

phói hoat dóng cùa càc cct so là càc mói quan he ngang, quan he mua bàn,

thóa thuàn vófi già cà do thi tructng quyét dinh. Co y kién cho ràng khé)ng

phài mgi mat boat dòng cùa doanh nghiep chi eó lình vuc bàn san pbàm va

mua tu liéu san xuàt là chju ành huóng cùa thi tructng. Con eó sue lao

dòng, vón san xuàt là nhùng cài khòng lién he vófi thi tmóng, chju su quàn

ly truc tiép cùa Nhà nue'tc - theo chùng tòi nhu vày là mói thùa nhàn thj

truóng va san xuàt hàng hóa mot càch nùa vói - va dò chfnh là mot nguyén

nhàn gay nén tình trang rói loan va lùng tùng trong quàn ly kinh té bién

nay. Khòng thùa nhàn sue lao dòng là hàng hóa sé khòng giài quyét dugc

triet de mói quan he giùa Igi fch cà nhàn, tàp thè va Nhà nuóc theo dùng

quan diém hach toàn kinh doanh, sé khòng thiét làp dugc ce^ che quàn ly

dùng dàn trong dò leti fch toàn dàn duete bào dàm trén cet set che dò còng

hùu, dbng thcti Igi fch cà nhàn dugc dat dùng vai tró là dòng lue thùc day

ngueM lao dòng co nàng suàt va hiéu qua cao. Tliue té trong nhiéu doanh

nghiep Nhà nuóe hien nay vi trf cùa nguói lao dòng chua due;e xàc djnh rò

ràng là nguyén nhàn dàn dén tìnb trang xóa mcr mgi nàng dòng, yéu tó tfch

ciré cà nhàn. Bue'tc chuyén sang nèn san xuàt bang hóa phài direte quàn triet

23

va thè che hóa trong mgi vàn de cùa quàn ly kinh té quÓc doanh, khòng

thiéu mot lình vuc nào. Theo nghìa dò thùa nhàn va tao dibu kién cho tàt cà

càe loai thi truóng phàt trién là diéu kién tién quyét trong qua trinh dói mói

quàn ly doanh nghiep Nhà nuófc. Nuóc ta chua eó mot thi truóng phàt trién,

chua bình thành càc quan he ban hàng truyén thóng, eó tfn nhiém giùa càe

ca sa kinh le veti nhau. Chuyén tu lình trang biét làp sang he thóng eÓ két

va phu thuòc làn nhau càn phài co thói gian de càc doanh nghiep Nhà nuóc

cùa ta làm quen vói nhau, thàm dò thi truóng lién quan dén mình va thiét

làp càc mói quan he kinh té càn thiét. khòng thè hmY vgng eó su dói mói

nhanh va suc'^n sé. Phài chàp nhàn cà sai làm va tón thàt, vàn de là trong

giai doan giao the'ti giùa cài cu chua thè rù bc) bàn va cài mófi chua dugc

bình dung rò ràng, thi su nhàt quàn trong chfnh sàch khuyén khfch phàt

trién san xuàt hàng hóa dóng vai trò rat to lón. Nhà nuóc vói tu càch là chù

thè quàn ly toàn bò nén kinh té phài là nguói chù dòng tbi hành nhung bien

phàp càn thiét tra lai càc hình tbùc trao dói hàng hóa nguyén nghìa cho càc

qua trinh kinh té. Kliòng thè co mot nén san xuàt hàng hóa boàn toàn riéng

cho chù nghìa xà bòi. San xuàt hàng hóa xà bòi chù nghìa truóc hét phài là

mot nén san xuàt hàng hc)a vói tàt cà nhiJng nói dung khàch quan cùa nò.

Bàn chat xà bòi chù nghìa cùa nén san xuàt hàng hóa này biéu hien a ehò

xà hòi ce) nhàn thùc vàn dung càe quy luàt, han che dàn tfnh tu phàt nhàm

tàn dung tòt han càc nàng lue vc)n eó cùa nò. Veti quan niém nhu thè, ca che

quàn ly mófi dat ra cho càc doanh nghiep Nhà nuótc trùac thj truóng, buóc

nò phài thich nghi vc'ti ca che Ibi truóng, Dbng thói cho nò quyén tu chù

ròng rài dàm bào cho càe doanh nghiep Nhà nùac khòng nhùng thfcb nghi

ma con eó klià nàng làm chù thi truóng. Trong còng cuòc dói mói, sau 7

nàm tién hành he thc')ng doanh nghiep Nhà nuófc dà eó nhùng chuyén bién

quan trgng, nhiéu doanh nghiep dà di dàn vào thè ón djnh, thfch nghi vói ca

che Ibi truetng, góp pliUn ón dinh san xuàt va kiém che làm phàt, tao diéu

kien dua nen kinh té tùng buóc thoàt kbòi cuòc khùng boàng.

24

Dén nay, sau mot thói gian tién hành dói mói ca che quàn ly. Càc mat

ca càu SÓ hùu, ca càu ngành nghé, hình tbùrc tó chùc san xuàt - kinh doanh

va quàn ly càc doanh nghiep Nhà nuóe dà co su chuyén dói càn bàn.

* Ve cct càu so hùu: Ben canh càc doanh nghiep eó 100% vón thuòc so

hùu Nhà nuóc con co càe doanh nghiep tbn tai xen ké giùa càc hình thùc so

hùu toàn dàn va set hùu cà nhàn hoac tàp thè - doanh nghiep nòng, làm

truóng quóc doanh giao dàt, giao rùng, giao tu liéu san xuàt cho còng nhàn

vién cùa detn vi va cho nhàn dàn, cho hg vay vón dàu tu tra dàn. Doanh

nghiep làm càe khàu dich vu dàu vào (làm dàt, bàn cày, con gióng, huóng

dàn nuòi trbng, bào ve ...) sau do thu mua san pbàm nguyén liéu de che

bién va tiéu thu. Hình thùc này dang dugc mó ròng, tao ra dóng lue mói va

dem lai hiéu qua ro ret trong càc ngành nhu che, mia duóng, bò sua ....

- Bàn mot phàn tu liéu san xuàt, cho còng nhàn vién de huy dóng vón

duói bình thùc eó ph^àn (trong càe ngành vàn tài ò tó, vàn tài bién, kinh

daonh vàt tu nòng nghiep...)

- Huy dóng vón eó phàn nhàm dbng bò hóa mó ròng san xuàt kinh

doanh (trong ngành dét may... nhu Xf nghiep lién hgp sgi dét kim Ha Nói ).

- Viee lién hành thf diém eó phan hóa doanh nghiep Nhà nuóc dà dat

dugc mot so két qua buóc dàu nhu làm thf diém à lién biép còng ty vàn tài

bién, Bò giao thóng vàn tài. Còng ty may Viét Tién - Bò còng nghiep

nbe...),

Thuc té mày nàm qua cho thày su chuyén hóa ca càu so huu dang dàn

dén qua trinh "Còng ty hóa" nhiéu doanh nghiep Nhà nuóc.

* Ve ca càu ngành nghé mat hàng kinh doanh.

Hàu hét càc doanh nghiep thuc hien lién két càc kliàu san xuàt, thuang

mai; dich vu, gàn san xuàt vói tiéu thu - Do dò dà rùt ngàn chu ky san xuàt,

quay nhanh dbng vón. Két bgp chuyén món hóa vói kinh doanh tóng hgp,

CÓ nhiéu phuang àn kinh doanh da dang hóa mat hàng, dich vu, dàu tu

chiéu sàu, dói mói va dbng bó hóa mày móc, trang thiét bj, ùìig dung còng

25

nghé, ky thuàt tién tién nbàm tàn dung càe ngubn lue thiét bi, nhà xuctng,

kho tàng, nguyén vài liéu, lae) de)ng.

Trong càc ngành nc')ng, làm, ngu nghiep, ngành sgi del may ... nhiéu

doanh nghiep dà két hgp vói càc khàu tao ngubn nguyén liéu ve'ti che bién

va he)àn thien san phàm, hgp tàc ròng rài va chat che giùa de)anh nghiep

Nhà nue'tc vófi càc ho kinh té, càc hgp tàc xà, trong dò doanh nghiep Nhà

nueVe dóng vai Irò hu'cTfng dàn, tao ngubn nguyén liéu dói dàe) va chat luctng

cao hctn, phàt trién còng nghé che bién nhàm nàng già trj san phàni va xuàt

khàu (nhu ne')ng trueìng hùu nghj Viét Nam - Mc^ng Có huyén Ba Vi - Ha

Tày, ncMig Irire'tng nuelfc tre)ng Tày Ninh, nòng truetng 719 tinh Dàc làc ....).

"*' Ve mó hình tó chùc kinh doanh va quàn ly.

Trong thuc tèda hình thành càc loai bình thùc xf nghiep sau day.

4- Xf nghiep lién hgp: Day là mòi mó hình xf nghiep dòc làp, . ..

thuètng ce) quy mó lófn. Ben canh nhiing phàn xuctng (bò phàn) thuc hien

hach toàn nói bò, ce^n ce) nhùng dcTn vj hoach toàn kinh té tuetng dói dòc

làp, nhung vàn nàm trong he thóng ké hoach va hoach loàn thóng nhàt cùa

toàn xf nghiep lién hgp.

Vf du nhu lién hgp gang thép Tliài Nguyén có nhà mày càn thép già

sàng, mot so mó khai tbàc quang dà teVi hàng nghìn còng nhàn, nhà mày

lién betp del Nam Djnh ce) mot so nhà mày del thành vién co tu càch phàp

nhàn va hoach loàn kinh té tuetng de'^ii de)c làp.

+ Lién hgp xf nghiep (Tóng còng ty): bao gbm nhiéu detn vj thành

vién, lién hành badi te)àn dòc làp, hach loàn hai càp: càp toàn lién biép

(tóng còng ty) va càp xf nghiep thành vién - nhin chung, càc doanh nghiep

déu da dang hc)a cà ve bình thùc so hùu, ve mat hàng, ngành nghè kinh

de)anh, làn mó hình tó chùc kinh doanh va quàn ly. Dén nay hàu hét càc

doanh nghiep déu phàl huy ngày càng rò hctn quyén tu chù kinh doanh (bao

gbm càc heiat dóng lién boàn ve san xuàt, tbuctng mai va djch vu) quyén tu

chù v£tài chfnh. Diéu này direte thè hien ó càc mal chù yéu sau day:

26

- Chù dóng sàp xép, bó trf lai day chuyén san xuàt cho phù hgp ve'ti ké

he)ach kinh doanh va phuetng àn san pham dà direte xàc dinh.

- Chù dòng chàn chinh bò mày quàn ly thce) hue'tng tinh gian, giàm càc

khan, càc càp khòng càn Ihiéì, giàm so ngucti a càc bò phàn gian liép, sàp

xép dói nieìfi lue luejfng lao dòng, chuyén dàn sang che dò hgp dbng lao

dc}ng, thuc hien che dò lién luctng gàn vói hiéu qua kinh doanh cùa toàn dan

vi va nàng suàt cùa cà nhàn, khe')ng han che thu nhàp.

- Chù dóng xày dung ké he)ach kinh de)anh trén cet se't dinh huc'tng ké

hoach Nhà nueifc, két qua du de)àn nhu càu thj tructng trong nirc'te va thè gie'ti,

tu giao djch, lién he va két hgp dbng kinh '^^ vói khàch hàng.

- Chù dòng giài quyét veMi due'ti nhiéu hình thùc nhu vay tfn dung ngàn

hàng, vay nUe'tc ngoài, huy dòng vón tre)ng ccMig nhàn vién va nhàn dàn.

- Me't re)ng lién de)anh, lién két kinh té ve'ti càc de)anh nghiep khàc

(trong va nge)ài quelc de)anh va vófi nuóc ngoài) de giài quyét càc nhu càu ve

vón, nghién cùu ùng dung, chuyén giao ce')ng nghé, cung ùng vài tu, liéu

thu san pham, hgp tàc kinh doanh.

- Chù dòng tfnh toàn hiéu qua kinh té ó tàt cà càc khàu lù dàu tu cet

bàn dén giài quyét càc yéu lo dàu vào (vc)n, vài tu, lao dóng ...) dén khàu

dàu ra ( tiéu thu san pham) de bào dàm kinh doanh có lai.

Trén c(t sa dói me'ti cet che quàn ly dùng dàn va cct bàn de) me)l sei lófn

de)anh nghiep , chù yéu là nhùng de)anh nghiep vùa va lótn do Trung uetng

truc tiép quàn ly lliiie)c nhùng ngành quan trgng nhu: dàu khf, dién, than,

phàn hóa hoc, xi màng, bia, thue'')c la, xày làp, vàn tài hàng khe'^)ng, duóng

sàt, bién diietng ... dà virgl qua direte thù Ihàch trong thcti ky dàu chuyén dói

cet che, giù dugc san xuàì, di dàn vào thè ón djnh Irong kinh té thj truetng

thce) djnh hu'e'tng xà hòi cìn\ nghìa. Nhet vày màc dù so doanh nghiep có

giàm gàn mot nùa (nàm 1989 có 12087 doanh nghiep dén nàm 19^5 ce)n

6()()() de)anh nghiep). Nhùng deianh nghiep Nhà nueìfc này giàm chù yéu là

nhùng de)anli nghiep nhó et dja phuetng nhung tóng già trj san phàiii luyét

27

dói cùa kinh té Nhà nuófc, cùng nhu ly trgng trong tóng san phàm trong

nuófc (GDP) khòng nhùng khc')ng giàm ma con tàng lén dàng ké - bang sau

day cho la thày ró diéu dò.

1990

1991

1992

1993

1994

15471

14011

17834

Già Irj long san luc/iig loàn

19800

21400

ngành còng ngliiè|) (ly dòng)

9476

- Trong dò còng ngliiCp

10599

12671

14176

16260

quòc daonli (ly dòng)

100

- Toc dò làng .so vói nàm

111,8.5

119,55

118,8

114,7

truòc

- Ty Irong so vói long san

67,63

68,5

71,05

71,6

75,9

lutiìig

loàn ngành

còng

nghiep (100%)

Hàng: Tình hình san .xuàt ngành còmg nghiep

(Theo so liéu cùa Tóng cuc lhc')ng ké nàm 1994)

Tre)ng Iheìi gian qua nhiéu ngành còng nghiep quan trgng tàng nhanh

va chiéni 100% san phàm làm ra tre)ng toàn ngành chàng han nhu dién

nàng, thcp, xi mang, làn direte, buu chfnh vién thóng, vàn tài ductng sàt, vàn

tài hàng kliòng .... toc de) phàt Irièn san xuàt ngành ce^ng nghiep bình quàn

qua càc thòi ky (Ilice) ty le%) nhu sau:

976-1980 1981-1985 1986-1990 1991-1994

).6 9,5 5,9 12,3

Ve càc mal hàng này càng phong phù va da dang chat luctng dugc

nàng lén ró rei, khe')ng nhùng dàp ùng dugc nhu càu tre)ng nuótc, ma cc)n

xuàì khan. Chàng han nhu hàng kim khf tiéu dùng, vàt liéu xày dung, hàng

may màc, thuc phàm che bién ... nhùng chuyén bién dò dà co tàc dòng tfch

cuc khòng chi dén toc dò phàl trién cùa toàn ngành còng nghiep, ma cc)n

f

tàc de)ng e l ^ cà càc ngành khàc trong nén kinh téqur)c dàn.

28

Ngành san xuàt nc'^ng nghiep tiép tue phàl trién loàn dién va vùng chàc

hctn, dac bici là san lugng luctng thuc Irong mày nàm gàn day tàng lieh tue

tu 21,5 trieu tàn nàm 1990 lén 22,01 trieu tàn, nàm 1991 va nàm 1993 dal

24,5 triéu làn - nhet vày, khòng nhùng dà giài quyét ve cet bàn vàn de luctng

thuc ó trong nuófc ma con du thùa de xuàì khàu - nàm 1993 xuàt khàu 1,7

trieu tàn, dùng hàng thù 3 trén thè giófi (sau My va Tliài La) - già tri long

san luctng nòng nghiep trong 3 nàm 1991 - 1994 dal toc dò tàng bình quàn

hàng nàm là 4,5% (tre)ng nhùng nàm 1986 - 1991 tàng bình quàn hàng nàm

là 3,7%). S'dn xuàt nòng nghiep phàt Irièn khà loàn dien cà chàn nuòi va

trbng trc)t, dang bình thành nhùng vùng chuyén canh leifn (khòng ké vùng

trbng lùa, nhu che, cà phé, cao su, mia, dàu Ict làm ....).

Càc ngành làm nghiep, Ihùy san, xày dung cct bàn, giao thóng vàn tài,

Ihuetng mai va djch vu .... cùng déu phàt trién. Nhet vay càc chi tiéu chù yéu

cùa ké he)acli Nhà nueife dèu dal khà, nàm 1992 là nàm dàu tién vugt khà

cao va le)àn dién càc chi liéu GDP: già trj tóng san luctng còng nghiep,

nòng nghiep, san luctng luetng thuc, kim ngach xuàì khàu. De) dò ngàn

sàch Nhà nue^fc làng nhanh qua càc nàm, se) veìfi nàm 1990, nàm 1991 tàng

63,9%, nàm 1992 làng 82,5% lre)ng dò thu lù kinh tè Nhà niie^tc tàng tuetng

ùng là 102,5% va 29,3%. Nàm 1994 long so thu ngàn sàch lù ngubn tre)ng

nuóc virctt 16,6% se) ve'ti ké hoach, làng 55,2% so ve'ti nàm 1992 va gap 2,9

làn nàm 1991.

Do tàng thu nén có diéu kién tàng chi, cài thien mot bucate nèn tài chfnh

queW gàdV <"^ó tfch lùy ngoai té. Te'")ng chi ngàn sàch nàm 1991 làng 31,5%,

nàm 1992 tàng88,8% - nhet dc) vón dàu tu cet bàn ngày càng tàng - nèn kinh

tè bàt d à u co tfch lùy nói bó - Tu nàm 1991 dén nàm 1994 ty le dàu tu bang

vein tre)ng nuóc so vcifi GDP làn lirgt là 4,8%; 6,9%; 12,7% va 13,2%. Chàm

diri tình bang giàm tfcli lùy dàu tu trong nhiéu nàm lién. Nhà nue'tc có diéu

kién vón de làp trung dùt diém nhùng ec')ng trinh le'tn dà kéo dai tu làu nhu

nhà mày tliùy dien Hèia Bình, nàng càp càc san bay Tàn Setn Nhàì, Nói Bài

va trién khai xày dung hàng Ioat ex)ng trinh Ic'tn khàc nhu duètng tài dién cae)

29

àp 500 kile)ve)U, duetng ó tó Bàe Tbàng Long - Nói Bài .... nge)ài fJ^^Uày

dung ca bàn cc)n dành hàng ly le dàng ké de giài quyét càc vàn de xà bòi,

phàt trién y té, giao due va Irà ng nuófc ngoài.

Nhin chung ké lù khi nèn kinh té nuóc ta chuyén sang cet che thi

truetng he thóng de)anh nghiep Nhà nuófc dà demg vai tró chù yéu, quan

trgng trong qua trinh phàt trién nén kinh tè xà bòi - tuy nhién ben canh dò

he theing de)anh nghiep Nhà nuóc ce)n mot so tbn lai, han che màu

thuàn,bài hctp ly se) ve'ti dói hói cùa thuc tién dal ra.

Hien nay, càc de)anh nghiep Nhà nue'tc chù yéu làp trung et ngành ce^ng

nghiep, Ihuetng nghiep va du Ijch - Hai ngành này cbiém 2/3 so doanh

nghiep, 5,5% so lao dóng làm vice treing càc de)anh nghiep Nhà nuófc va

gàn 1{)% ngubn vón - Tre)ng cet che cu, càc de)anh nghiep Nhà nue'tc de) ductc

bao càp, nén làm àn kém hiéu qua, khi chuyén sang cet che me'ti dai bó phàn

càc doanh nghiep khòng thfch ùng dugc vóti yéu càu me'ti, san xuàì khòng

ón djnh, lima le\ phài giài thè hoac chuyén sang loai doanh nghiep khàc.

Thce) diéu Ira cùa Tóng cuc thóng ké dói vói 2292 xf nghiep trong tóng so

2500 xf nghiep còng nghiep qucK doanh, tfnh dén ngày 30/6/1993 chi có

59% càc xf nghiep san xuàì ón djnh, 38,2% san xuàì khc')ng ón djnh, 2,8%

xf nghiep khòng con khà nàng tbn lai. Trong so càc xf nghiep do Trung

uetng quàn ly, có 65,4% xf nghiep ón djnh, 1,6% xf nghiep khòng con khà

nàng Ibn lai. Càc xf nghiep do dja phuetng quàn ly, nhàì là do quan, huyén

quàn ly, tinh hình cc)n ibi le hctn. Trong se') dò có 55,3% xf nghiep san xuàì

e)n djnh, 39,6% san xuàì khe')ng 6n djnh, có tc'ti 5,1% xf nghiep khe')ng con

khà nàng tbn lai. Theo bào cào cùa Uy ban ké hoach Nhà nue'tc va Bò tài

chfnh, tfnh dén nàm 1993 trong se')4030 doanh nghiep cùa 10 bò va 11 dja

phuetng chi có 2678 doanh nghiep, cbiém 66,5% co dù diéu kién de tiép

tue san xuàt kinh de)anh, con 1352 doanh nghiep (cbiém 33,5%) khòng dù

diéu kien , dà he)ac sé bj giài thè.

Trong ngành tbuctng nghiep, tình trang cùng luctng tu, theo so liéu diéu

tra cùa bò tbuctng mai, lre)ng nàm 1994 trong so 538 detn vj que^ic doanh

30

Trung uetng có 281 detn vj có lai (chiém 54,08%) 202 detn vj hóa ve'^'n

(cbiém 37,55%) 45 detn vi kinh doanh thua lo (chiém 8,2%). Tre)ng so 536

detn vi que'^ic de)anh dia phuang có 167 detn vj (chiém 31,16%) có lai, 105

detn vj (chiém 19,59%) he)a vón, cè)n lai 264 dan vi (chiém 49,25%) kinh

doanh thua lo. Tliuc trang dò dói hói chùng la tfnh te)àn sàp xép lai càc

doanh nghiep Nhà nue'tc, phài kién quyéì chuyén boat dóng cùa càc doanh

nghiep sang cet che thj truetng, thuc hien nèn kinh té hàng he')a nhiéu thành

phàn. Chùng la càn tàp trung vón, sue lue de duy tri va phàl trién càc doanh

nghiep dà thfch nghi ve'ti cct che thj truóng, làm àn tòt, có lai, ón djnh san

xuàì. Kién quyéì xe')a bó, giài thè, sài nbàp, chuyén dói mò hình deianh

nghiep, quyen set huu de')i ve'ti càc de)anh nghiep kbe')ng thfch ùng, khe^)ng càn

thiét va khòng có khà nàng tbn lai, làm àn thua lo, kém hiéu qua - Dén nay

theo két qua diéu tra cùa Tóng cuc thóng ké - tfnh dén thàng 4 nàm 1995

cà nue'tc chi con 6000 doanh nghiep Nhà nue'tc, giàm hctn mot nùa so ve'ti

nàm 1989 - Trong long sé) 6000 doanh nghiep hien nay tbn lai ve mal phàp

ly - con trén thuc té có nhiéu doanh nghiep chua giài thè direte vi cc)n

vue'tng màc chua dugc giài quyéì ve mal lai san va còng net, ngoài ra cein có

mot SÓ doanh nghiep xin dàng ky thành làp lai - Day là mot vàn de phùc

lap, dói hói phài có IheM gian xem xét nghién cùu, giài quyéì cho phù hgp

ve'ti linh bình thuc tè.

Trong SÓ 53 tinh, thành cùa cà nue'tc, 51 tinh, thành có doanh nghiep

do Trung uetng quàn ly, con doanh nghiep do dia phuetng quàn ly thi có rài

ràc a tàt cà 53 tinh, thành. Trong dò có nhieu nhàì là Ha Nói va thành phó

Hb Chf Minh. Càc doanh nghiep Nhà nue'tc dugc trai ra kbàp ne^i va ve'ti ràì

nhiéu càc ngành, nghé khàc nhau, lre)ng dò nhieu nhàì là ngành còng

nghiep có 2271 de)anh nghiep, ngành tbuctng nghiep có 1774 doanh nghiep,

ngành giao tbe'^ng vàn lai có 236 doanh nghiep, ngành còng nghiep có 661

de)anh nghiep, ngành làm nghiep«»có 423 doanh nghiep.

Tu nhùng se') liéu phàn ành trén, chùng tòi nhàn thày do so luetng

doanh nghiep Nhà nue'tc ce^n nhieu lai phàn làn, nén dà dàn dén hàu qua là

31

qua sue quàn ly cùa Nhà nue'tc, lae) dòng va ngubn vcm dà ft lai bj phàn tàn,

quy mó de)anh nghiep qua nhó bé - tfnh chung càc ngành so de)anh nghiep

eó mire ve^i direni 1 ty dbng chiém tc'ti 49,19% so doanh nghiep có mùc ve'^)n

tu l dén 5 ly dbng chiém 34,9% - so doanh nghiep có vón lù 5 ly dbng Irò

lén chi có 15,2% (trong dò so doanh nghiep trén 10 ly dbng ve^)n chiém

7,7%). De) vày Nhà nue'tc khc)ng thè tàp trung vón che) nhirng doanh nghiep

le'tn, nhùng ngành then chc)ì. Hàu hét càc de)anh nghiep d èu thiéu ve^)n, dàn

dén ce^)ng ng day dua kéo dai va chiém dung vón làn nhau de) vày dàn tinh

trang hàu lièi mày me'>c trang thiét vj cùa càc de)anh nghiep khe')ng dbng bó,

chàp va, cu nàt, già trj su dung thàp ce')ng nghé lae hàu - dàn dén mùc su

dung cc)ng suàt Ihiéì bj thàp (50%), tiéu bao qua nhiéu nàng luetng va

nguyén vài liéu, nàng suàt thàp, san pham làm ra khe'^)ng dù sue canh tranh

ve già cà va chàì luemg.

Nhin chung san xuàì - kinh doanh cùa càc doanh nghiep Nhà nue'tc

mày nàm gàn day bàt dàu dugc phuc bòi va phàl trién, nhung hiéu qua có

xu huc'tng giàm - ly suàt leti nhuàn bình quàn nàm 1992 tfnh trén vein su

dung là 4,8% mói nàm va tfnh trén doanh thu tiéu thu là 3% (nàm 1991 càc

ty le này là 4,9% va 3,53%). Hàu hét càc ngành san xuàì vài chat su dung

ve^ìi ve'ti hiéu suàì Ihàp - ngành còng nghiep chiém ^ó^Vo long se') vón su dung

va trén 50% tóng so ve1n ngàn sàch càp che) khu vuc de)anh nghiep Nhà

nue'tc nhinig ly suàt leti nhuàn Irén mot dbng vón chi dal 4,6%/nàm - ngành

giao thóng vàn lai dal 4,2%, ngành ne'^)ng nghiep dal 2,3% càc ngành djch

vu có diéu kién quay ve')ng ve'^)n nhanh hctn, song ly suàì Igi nhuàn khemg

cae). Ngành Ihuetng nghiep djch vu dal 7,9% tre)ng dò nói thuetng dal 6,0%,

ngoai lluKtng dal 6,4%, tliuctng nghiep le1ng hgp dal 9,4%, du lich dal

17,2%, djch vudal 15,8%

Trong tóng so 6000 doanh nghiep con he)at dòng chi có 842 de)anh

nghiep (14%) trong càc ngành san xuàì vai chàì co ty suàì leti nhuàn tu

15% nàm tra lén, 280 doanh nghiep (4,7%) tre)ng càc ngành djch vu có

ty suàì Igi nhuàn tu 20% nàm tra lén, 499 doanh nghiep co ty suàì Igi nliuàii

tu 8% dén due'ti 15% nàm va có khoàng 3000 doanh nghiep (50%) có ty

suàì Igi nhuàn duói 8% nàm, khòng có khà nàng lie)àn Irà vón vay vi leti

nhuàn kinh doanh thàp hetn lai suàì tién vay - thce) so liéu dicu tra ban dàu

cùa ban Ihanh toàn cemg ng Trung uetng hien con 3()()() ly dbng vón lin dung

cùa càc eloanh nghiep Nhà nuóc da giài thè khòng dòi duac.

Néu Ifnh già trj tài nguyén, dal dai, nhà xuftng direte su dung nhu hien

nay chua linh, hoac linh dù thi mùc hiéu qua con thàp li(tn nhiéu thuc tè

nhiéu nani qua cho (hay làiig su dóng góp cùa càc doanh nghiep Nhà IUKVC

che) ngàn sach chua lU(tng xùng vói phàn vón Nhà nuóc dàu tu che) de)anh

nghiep, cOng nhu vói tieni lue cùa de)anli nghiep tu su phàn tfch Irén, la có

thè rùt ra iiiòl so két luàn va nhàn xét long quàt sau:

- Trong nèn kinh tè nuóc

la liicn nay, de)anli nghiep Nhà ninVc vàn

chiém ty Irong lón, nliin chung hiéu qua, san xuàì - kinh doanh cùa kinh tè

Nhà nue'tc thàp, vai Irò chù dae) cùa kinh tè Nhà nuóc me'ti the hien chù yéu

ve mal lue/ng con nhiéu han che've mal cliàl.

- Hiéu qua san xiiàl kinh de)anh thè hien

bang lai cùa càc de)anli

nghiep Nhà nuóc nói chung ce')n kcm va khòng elòng déu giua cac ele)anli

nghiep qua càc tliòi ky, càc ngành, càc bò va càc dja phuetng. Dicu dò lliè

hien io lình dang cima ón eljnli lie)ng san xuàì - kinh doanh cùa càc ele)anli

nghiep Nhà nue'tc lre)ng thòi gian cliuyèn deli.

- Quy mei vón, quy mó càc de)anli nghiep Nhà miete cùa ta con qua

nhó, càc eloanh nghiep dèu trong linh bang lliièu vón, chi có 4^X' có quy mò

Irén 1 ()()() lao dòng, ce^n 2/3 C(') quy mò due'ti 200 lae) dòng, sei lae) ele)ng bình

quàn me)l deianli nghiep Nhà nue'tc a nuóc la bién nay là 278 ngucti.

- De'^)i ve'ti càc doanh nghiep Nhà nuóc bién nay trinh dò ky thuàt, còng

nghé qua lae liàii chàp va cùa nhiéu thè he, mùc dò hoàn chinh dbng bò ràì

thàp, da liao me')n qua nùa, de) dò, hao phf vón vài chàì qua le'tn, chat luctng

kém, nén khòng có khà nàng canh tranh trén thj truetng lre)ng nue'tc cùng

nhu trén Ihj truetng (liègi('ti.

32

33

- Su de')ng gc')p cùa de)anh nghiep vào ngàn sàch là le'tn, nhung vàn chua

tuetng xùng ve'ti su dàu tu cùa Nhà nue'tc cho càc doanh nghiep, vice quàn ly

va su dung vón chua dugc bào dàm bang nhùng phàp quy ró ràng, day dù

ma vàn cc)n mang tfnh tùy lién. Tùng neti, tùng lue, Nhà nue'tc he)ac qua

buc')ng long he)ac qua chat che trong qua ly vé)n, cùng nhu tài chinh ó càc

doanh nghiep - càc doanh nghiep chiém dung vón cùa nhau khà le'tn, khòng

thanh toàn, quyéì toàn kjp thcti.

h - Nhùng nguyén nhàn va màu thuàn chù yéu trong qua trinh hình

thành va phàt trién cùa doanh nghiep Nhà nu'ò'c.

* Nguyén nhàn:

4- Nguyén nhàn khàch quan: Day khe')ng phài là nhOng nguyén nhàn

vón có cùa bàn Ihàn, doanh nghiep Nhà nue'tc, nhung nò chi phói ràì le'tn,

thàm chf có tfnh chat quyéì djnh dén he)at dóng va hiéu qua san xuàì - kinh

doanh cùa deianh nghiep.

Thù nhàt: Do su yéu kém cùa nén kinh té, chù yéu là cùa lue luejfng

san xuàt. Nói chung càc ngubn lue de phàl trién san xuàì va kinh tè cùa la

tuy ràì phong phù, có nhiéu diéu kién thuàn Igi song chù yéu et dang liém

nàng. De bién chùng thành hien thuc va có hiéu qua, càn phài ce) luctng vón

le'tn hetn, ky thuàt còng nghé dbng bó, hien dtfe) dòi ngù còng nhàn càn bò

ky thuàt, càn bò quàn ly có nàng lue dbng thói phài có Irình dò tó chùc va

quàn ly thfch hgp cùa Nhà nue'tc cùng nhu cùa mói doanh nghiep.

Su yéu kém cùa lue luetng san xuàì et nue'tc la hien nay biéu bién rò

nhàì là su thàp kém, lae hàu cùa két càu ha làng cùa loàn bò nén kinh té.

Cung nhu cùa vnCn doanh nghiep. Day là lue càn hàng dàu dói ve'ti su cài

cành cùa mói doanh nghiep, cùng nhu cùa cà nen kinh tè. Trinh dò két càu

ha tàng va djch vu cùa nue'tc ta chi due'ti mùc trung bình se) ve'ti càc nue'tc

dang phàt Irièn vf du: he tbelng giao lhc)ng van tài ductng sài cà nuóc me'ti

có 3259,5 km nhung chù yéu là ductng khó ròng Im, loai ductng khó ròng

Im45 chi có kbaógn 20%. Trén he theing due'tng sàt có lói 5()()km duóng xàu

34

phài thay ray va là vel-l3()0m càu càn phài kbòi phuc va sua chua. Tóng

chiéu dai ductng bó là 1015 van km cùng ehi eó 12,7% ductc rài nhua hoac

bé te')ng , Quóc lo có 1,1 van km Ibi chi có 7% duètng te'^)ì, 47% ductng xàu

va ràì xàu càng bién va san bay thiéu cà ve so luetng va kém ve chàì luetng,

nhiing cet set hien có déu chua dal tiéu chuàn que')c tè , ve phuetng lién thóng

tin dién tlie)ai có 0,18 mày/lOO nguèti chi bang 1/4 nhu càu càn có che) nén

kinh té hiéut ai, chua nói dén nén kinh té phàt trién trong luetng lai, tre)ng

vài nàm gàn day ngành buu chfnh vién the')ng dà có nhiéu có gang se)ng

chua tàng dugc mày. Su thàp kém cùa két càìi ha tàng dà han che rat le'tn,

vice met ròng giao luu gùa càc vùng Ireing nue'tc, giiJa nuóc la ve'ti nue'tc

ngoài. Thuc Irang này dang là "cùa chàn" càc còng ly nue'tc nge)ài muón

dàu tu vàe) nuóc ta. Mal khàc su yéu kém cùa nén kinh té con thè hien a

ehò chua có su tfch luy tu ne)i bò, nhiéu khà nàng vay vc'^in cùa nue'tc ngoài

cùng khòng phài là thuàn Igi, bèti le nue'tc ta con net le'tn, khc) có khà nàng

Irà trong thcti gian nhàì djnh. Hiéu qua kinh doanh cùa càc doanh nghiep

con qua thàp, lai suàì tièn vay lai qua cae), trong khi khà nàng canh IriftìhVi

cùa san phàm va kinh nghiem kinh deianh cùa doanh nghiep Vici Nam trén

thuang truetng thè gie'ti con qua yéu kém. Thuc té cho thày khòng ft doanh

nghiep vay nue'tc ngeiài ve'ti so vón le'tn de dàu tu ma ròng kinh doanh.

Nhung klie') ce') khà nàng phàl Irièn san xuàì de tra net, lai trct thành gành

nàng de')i ve'ti ngàn sàch Nhà nue'tc.

Thù hai: Do eó su ành huctng nàng né cùa nèn kinh té ké he)ach he')a

làp iRung cae) dò tre)ng diéu kién chién tranh kéo dai, cùa tu duy khe')ng

dùng dàn ve mó hình chù nghìa xà hé)i truc'tc day. Tu duy dò dà chi phói

duètng ìói xày dung nén kinh le xà bòi dui nghìa ve'ti cet càu chi ce') bai thành

phàn (kinh tè quóc doanh va kinh té tàp thè). Tu tuetng muc')n nhanh che')ng

xe')a bó kinh tè tu nhàn va kinh té cà thè, dbng nhàì muc tiéu ve'ti phuetng

tién cùa còng cuòc xày dung chù nghìa xà bòi coi kinh tè que'^)c de)anh dira

trén che dò sa hùu loàn dàn là muc liéu cùa chù nghìa xà bòi, tu tuetng

35

mué)n nhanh cbóng thuc hien dugc muc liéu dò ma khòng tfnh dén nhùng

diéu kien, tién de càn Ihiéì va hiéu qua kinh té.

Trong tu duy cung nhu tre)ng thuc lién xày dung cet se't vài chàì - ky

thuàt cùa chù nghìa xà bòi tru/tc day ngue'ti la Ihire'tng xem nbe càc quy luàt

kinh té khàch quan cùa thj truètng coi kinh tè thj truètng là riéng có cùa chù

nghìa tu bàn - tu dò dàn dén hàu qua là vice hoach loàn kinh té a càc detanh

nghiep mang tfnh hình thùc, càc de)anh nghiep thuc chàì chi là nguèti san

xuàt "già còng" cho Nhà nuéte, chù khc')ng phài là mot dan vj cct set san

xuàì khòng có quyén tu chù kinh doanh. Trong diéu kien nhu vày, ró ràng

doanh nghiep Nhà nue'tc ràì xa la ve'ti mo hình doanh nghiep theo cet che thj

truètng eó su quàn ly cùa Nhà nue'tc hien nay.

Tliù ba: Do trinh dò quàn ly vi mò de')i ve'ti nèn kinh tè nói chung, dei'i

ve'ti de)anh nghiep nói riéng nhin chung cè)n nhiéu yéu kém. He theing phàp

luàt, chfnh sàch quàn ly chua he)àn chinh, phàn le'tn là nhùng vàn bàn piiàp

quy due'ti luàt, có nhieu quy djnh màu thuàn nhau, chua tei chùc kjp thèti he

theing te)à àn kinh tè nham dàm bào Ibi hành nghiém chinh phàp luàt kinh

té, chua ce') luàt hành chfnh va tè)a àn hành chfnh nén có tinh trang cet quan

phàp luàt làm viretl qua thàm quyen hoac có y làm sai chùc nàng, vi pham

phàp luàt nhung khòng bj xét xù, ngàn chàn. Trong he)at dòng quàn ly Nhà

nue'tc, té cùa quyén sàch nhiéu, thù tue hành chfnh qua pliién ha deli vói

de)anli nghiep va còng dàn con phó bién. Tre)ng càc vàn bàn phàp luàt hien

hành chua phàn djnh rò chùc nàng quàn ly Nhà nue'tc va quàn ly kinh de)anh

cùa de)anh nghiep, chua xàc djnh danh muc ngành nghé, quy mó kinh tè

Nhà nue'tc tre)ng cet càu hgp ly cùa nén kinh té nhiéu thành phàn hien nay -

dói ve'ti doanh nghiep dura xàc djnh ró dai dién chù set hùu Nhà nue'tc chua

có quy che phù betp ve giàm dc')c (te')ng giàm efó'e), tàp the ce')ng nhàn, vién

chùc, càc tó chùc quàn chùng, ve su lành dao cùa tó chùc Dàng tre)ng de)anb

nghiep - vice làm thf diém bòi dbng quàn tri chua dugc tóng két, nghién

cùu de có kéì luàn ró ve su càn thiét, pham vi àp dung, quy che tó chùc va

he)at dóng cùa hòi dbng quàn trj dói ve'ti doanh nghiep Nhà nuóc.

36

Ti-e)ng e|uà trinh chuyén dói ca che quàn ly, nhiéu vàn bàn quàn ly eù

dà lói Ihot song dura ductc hùy bó, nhung vàn bàn me'ti có nhiéu sa bó,

nhung khòng kjp thói sua dói, nén dà bj leti dung phuc vu Igi fch tructc mal,

cuc bò ciici va sa ngành, dia phuetng, gay nhiéu liéu cuc, vó hiéu hóa nhùng

quy dinh

IIKVÌ dùng dàn cùa Nhà nue'tc. Vf du quyéì dinh 217/HDBT ngày

14/11/19K7 cùa Hòi dbng Bò truètng ve "càc chfnh sàch dói me'ti ké hoach

hóa va lioiich te)àn kinh doanh xà hòi chù nghìa dói ve'ti xf nghiep quóc

de)anh" dàv là khàu dot phà manh me vàe) dinh lùy cùa cet c he ké he)ach he')a

làpl'l^ung hao càp Irue'tc day. Quyéì djnh này có nhiéu nói dung dùng dàn

nhàm xac dinh quyén tu chù kinh doanh cùa de)anh nghiep Irong diéu kien

nèn kinh le llij truètng có su quàn ly cùa Nhà nue'tc, do vày dà nhanh cbóng

di vàe) cuoc se1ng, direte càc doanh nghiep tfch cuc huctng ùng. Tuy nhién

ben canh iihiìng "van met" le'tn, dà thiéu nhùng "van bàm" nhùng "cheiì an

le)àn" càn Ihicì, dbng Iheìi Nhà nuóc lai khòng ban hành dbng bò kjp thèti

nhùng c|u\ dinh tiép theo de uón nàn nhùng nhàn thùc va vice làm khòng

dùng do (!(> da xày ra nhiéu liéu cuc lre)ng heiat dòng cùa khòng fi eloanh

nghiep. ( h:ing han quy dinh ve quyén cùa doanh nghiep direte nhugng bàn,

elio llìue

IH san co dinh (diéu 2, diéu 9) ve nhùng phuetng phàp tfnh leti

nhuan de lai cho doanh nghiep va de)anli nghiep ductc quyén tu phàn phói

leti nliiian này (diéu 24) ve Inih loàn va phàn plie')i quy tién thueVng tre)ng

de)anh nghic[) (diéu 50) nhàm ma ròng quyén tu chù kinh de)anli va tu chù

tài chinh cùa de)anh nghiep là dùng dàn va càn thiét. Song quyéì djnh

217/HDHT lai khòng quy djnh rò tràch nhiém cùa giàm de'^)c doanh nghiep -

Nhà niT'H chua ban hành kjp thèti chfnh sàch diéu lièi thu nhàp cao. Mài

dén cuòi nani 1991 tue là sau 4 nàm thuc hien nghj quyéì me'ti ban hành

thué llui nhàp edu nhàn, dà dàn dén lình trang phàn phói tùy tién va khòng

còng bàn»!. Nge)ài ra cè)n mot so còng làc dac bici quan trgng ve quàn ly de')i

ve'ti doanh nghiep, nhu quàn ly tài chfnh, ké te)àn, kiém toàn, thanh tra,

kiém soài. giàm sàt Ibi hành phàp luàt, chua chuyén bién kjp trong mòi

truàng kinh doanh mói, có lue buòng long, nén Nhà niie'j^c khòng nàm ducte

thuc trang tài chfnh, hiéu qua kinh doanh cùa doanh nghiep - ngucte lai eò

neti có lue lai có qua nhiéu cct quan Ihanh tra, kiém se)àt he)al dòng cùa

de)anh nghiep me)l càch lùy tién nhiéu truètng hgp càc cey quan này hoat

dóng khe')ng dùng muc dfch yéu càu ve quàn ly Nhà nue'tc, dà lam dung

quyén han de muu Igi fch riéng che) tó chùc va cà nhàn, gay nhiéu phién ha

tòn kém cho de)anh nghiep. Dà có de)anh nghiep doàn Ihanh tra này cùa dja

phuetng chua làm xong thi doàn Ihanh tra khàc cùa Trung uetng dén kiém tra

nhiéu thàng trèti nhung cuòi cùng khòng rùt ra ductc kéì luàn gì da gay qua

nhiéu trct ngai che) san xuàì cùa de)anli nghiep có neti khi ve thanh tra, thce)

yéu càu cùa truètng detàn, giàm dòc doanh nghiep dà phài "boi due"tng, le)t

tay" che) doàn thanh Ira.

1 ién luctng tre)ng khu vuc klieing san xuàì vài chàì, càc cet quan hành

chfnh su nghiep ebani direte cài tién, nén thu nhàp khòng dù bàe) dàm cuòc

sc')ng cùa bàn thàn còng nhàn, vién chùc Irong cct quan Nhà nue'tc, dàn dén

ehò càc de)anh nghiep phài "phàn phe'^)i lai" so doanh thu cùa mình due'ti mgi

hình thùc nge)ài che dò cùa Nhà nue'tc. H(ì&u qua khà phó bién.

Thù tu: De) true'tc day, thèti ky bao càp, do nhàn thùc khòng dùng ve cct

càu kinh té Ilice) thành phàn khòng dùng nén dà di dén ehò tuyét deli liòa vai

Ire) cùa kinh tè quóc doanh, dà thành làp tran lan xf nghiep quóc de)anh va

chuyén mot so detn vj kinh tè làp thè thành xf nghiep que1c de)anh. Thuc chàì

là vice thành làp mot càch nòng ve)i, duy y chf quan he san xuàì xà he)i chù

nghìa tre)ng diéu kien tfnh chat va trinh dò cùa lue luetng san xuàì con qua

thàp kém. Tre)ng

khi dò lai kée) dai tình trang khòng ce') cet che cu thè de

van hành che de) set hùu le)àn dan ve'ti khài niem "làm chù làp Ihé" chung

chung, khòng xàc dinh ró nguèti chù dfch thuc - nguèti quàn ly quyén han

le'tn nhung khòng có tràch nhiém rò ràng va tuang xùng deli ve'ti tài san Nhà

nuóc giao cho. Cùng ve'ti cet c he k<^ ii4<>^-h hóa tàp trung, bae) càp, che de)

phàn phói Ilice) chù nghìa bình quàn khòng gàn ve'ti hiéu qua he)al de)ng cùa

detn vj va cà nhàn, dàn dén Iriél liéu dé)ng lue cùa nguèti lae) de)ng, su bue')ng

long quàn ly gay ra linh trang tham nhùng, làng phf, thàt thoàl tài san Nhà

37

38

nhùng, làng phf, thàt thoàt lai san Nhà nue'tc, khòng biét gàn tràch nhiém

cho ai. cue1i cùng mgi su thua thiét dò dbn che) ngàn sàch Nhà nue'tc gành

chiù. Thuc tè che dò set huu phài gàn ve'ti Igi fch cu thè me'ti tao ra dòng lue

va tràch nhiém cùa mòi tó chùc, tàp thè va cà nhàn. Nhung trong cet che, ké

hoach hóa, tàp trung.quan liéu.bae) càp càc yéu tó trén dà làch réti, l|i leti fch

cùa nguèti lao dòng deli ve'ti leti fch chung cùa Nhà nue'tc^ tình hình dò dà làm

giàm hiéu lue quàn ly cùa Nhà nue'tc dói ve'ti de)anh nghiep - Day cùng là

mot trong nhùng nguyén nhàn chù yéu càn tró de't'i ve'ti de)anh nghiep, gay

nén té tham nhùng dang dién ra a nhiéu neti va là diéu dàng lo ngai dàn dén

lình trang "làm già" nhung "àn thàt" thèti gian thuc su làm vice khòng nhiéu

nhung muón có thu nhàp cao.

4- Nguyén nhàn chù quan: Day là nguyén nhàn thuóc bàn thàn doanh

nghiep nhu che dò set hùu tài san, quy mó, trinh dò ky thuàt nàng lue trinh

dò quàn ly cùa de)anli nghiep chùng ta có thè nhàn thày nhùng nguyén nhàn

chù yéu sau:

Tliù nhàt: Hien nay da so de)anh nghiep Nhà nue'tc ce') quy mó qua nhei

bé, han hep ve vón, ce')ng nghé va ky thuàt lae bau - trinh dò nghé nghiep

cùa sei de')ng ceing nhàn khc')ng cè)n phù hgp, nhung chua dugc dàe) tao lai,

phàn dbng giàm de'^ic va càn bó quàn ly quen càch quàn ly doanh nghiep

theo cejf chécù, chua dugc dào tao nén thiéu cà kién thùc làn kinh nghiem

kinh doanh trong ca che Ibi truètng, làm àn kém nàng dòng, khòng nàm bài

kjp thèti tình bình bién dejng, dè)i hói cùa Ibi truètng. Day là nguyén nhàn

dàn dén boat dòng san xuàt - kinh doanh kém hiéu qua, càe doanh nghiep

Nhà nueìfc khc')iig có khà nàng canh tranh trén thuetng truètng, dac biét là thi

truètng thè gie'ti thàm chf dói làp nhau - Dò là nguyén nhàn chù yéu han che

su phàt trién va hiéu qua cùa mòi doanh nghiep Nhà nue'tc.

Kinh nghiem thuc tè cho thày, ngay et nhiéu nue'tc phàt trién trén thè

gie'ti, lioal dòng cùa kinh té Nhà nue'tc thuètng kém biéu qua va Nhà nue'tc ràì

khó quàn ly, khó xàc djnh tràch nhiém cà nhàn va Ibuènig de pbàt sinh tiéu

cuc lre)ng vice quàn ly va su dung vón so ve'ti kinh tè tu nhàn - Do vày nói

39

chung, càc nuóc chi duy tri nhùng doanh nghiep Nhà nucic lhué)c nhùng

ngành ma xà beli càn, nhung kém hiéu qua, hoac vón le'tn ma tu nhàn khe'^)ng

muón dàu tu, he)ac deli ve'ti nhùng ngành kinh de)anh mùi nhon, Nhà nue'tc

càn nàm de làm còng cu diéu tiét, làm cof so cho càc ngành khàc phàt trién

va de chi phe'')i nén kinh tè thce) nhùng muc tiéu thce) lùng the^i ky nhàì djnh

- eè)n dói ve'ti nhùng ngành khàc Ibi Nhà nue'tc chù yéu dùng chfnh sàch,

phàp luàl de kbuyén khfch he)ac han che, he)ac càm tu nhàn kinh de)anh.

"^ Nhung màu thuàn cet bàn:

- Qua phàn tfch linh hình trén day chùng ta thày nói lén meli so màu

? ..

thuàn chù yéu tre)ng ce')ng cuòc dói me'ti doanh nghiep Nhà nue'tc a nue'tc la

trong thèti gian qua.

- Màu thuàn gifra yéu càu quàn ly Nhà nue'tc phài ngang tàm dè)i beli

cùa nén kinh té thj truètng ve'ti tinh trang bò mày Nhà nue'tc cbng kénli, kém

hiéu lue va hiéu qua, khà nàng va trinh dò quàn ly han che cùa càn bó va

cet quan quàn ly Nhà nue'tc ó càc ngành , càc càp.

- Màu thuàn giùa che etó set hùu loàn dàn theo kiéu "cha chung" va se')

le'tn doanh nghiep Nhàn^uc'tc et nhieu ngành klie')ng nhàì thiét phài duy tri

hình thùc que')c de)anh, ve'ti yéu cSj-inàng cao hiéu qua kinh doanh cùa doanh

nghiep Nhà nuclfc ve'ti nhu càu bào dàm thóa dàng Igi fch cà nhàn nguói lao

dóng - màu thuàn này dà triet liéu dóng lue cùa nguèti lao dòng trong su

quan tàm cùng ce'^), phàt trién va nàng cao hiéu qua kinh doanh cùa doanh

nghiep.

- Màu thuàn giùa yéu càu nàng cao hiéu qua kinh tè ve'ti giài quyét càc

vàn de xà ligi dang dòi hói bue bàch (vice làm, dào tao lai, dèti song nguèti

lae) dòng, ceing bang xà bòi ...) tre)ng qua trinh tiép tue sàp xép, lo chùc lai

doanh nghiep Nhà nuóc.

- Màu thuàn giùa yéu càu bue bàch phài se'tni cùng có de ón djnh va

phàt trién ve chàì va pbàt huy thàt su vai trò chù dao cùa kinh tè Nhà nue'tc

tre)ng diéu kien nén kinh tè nhiéu thành phàn, betp tàc cà a tre)ng nuóc va èif

40

nuóc ngoài càng ròng rài dbng thèti cùng canh tranh ngày càng gay gal ve'ti

tình li :iiig ph;ui làn, quy mò nhó bé, han che le'tn ve cet so vài chàì, ky thuàt,

ve veàn, ym kcm ve trinh dò, nghé nghiep cùa lue lugng lao dóng, cùng nhu

kinh n i h i r ni hi chùc quàn ly va kinh de)anh cùa dòi ngu càn bò, nhàn vién

cùa càc el(ninh nghiep Nhà niie'tc.

2 -

I ình hình iioat d<)n^ san x u àt - k i nh d o a nh cùa càe doanh

n^hiép ngoai rpiòe d o a n l i.

Kinh le ngoài quc)C doanh là mot pham trù kinh tè cè)n ebùa dung

nhiéu kh;ii nicni chua rò, mot lình vuc kinh tè^ròng le'tn, tre)ng cet càu kinh té

nhiéu (hành |)hàn ma li"e)iig dò con nhiéu thóng se'') cet bàn chua ce') càc sei

liéu Ihon;: kc chinh xàc va day dù. Dò chfnh là nhùng khó khan gay tret ngai

cho viOc diinh già thuc trang cùa ne'), phàt hien nhung màu thuàn càn giài

quyc! nhàm làm che) nò phàt trién manh hetn va dùng hue'tng hetn Ilice) d ui

Iruetng cùa Dang va Nhà nue'tc. Thce) quy djnh hien hành kinh tè ngoài quóc

deianh hao goni kinh le còng tu hctp de)anh, kinh tè betp tàc xà (tàp thè) va

kinh tè III nhàn.

cf ' Tiiìlì lììììh (tic doanh ngiiiep

tu' nhàn,

Nàm l*iK^) ngành còng nghiep có 318.875 cet set san xuàì - kinh deianh

tu nhàn \à ( ;i Ihc, tre)ng dò chi có 318 xf nghiep va còng ly tu nhàn, chiém

{),Vy<. Ciui kii 318557 ca sa là ho tu nhàn va cà thè chiém 99,9%. N àm

1991 ini(v< i:i cV) 377.700 c(t sa làng 18,5% tue là gàn 60.000 cct so nhung

cung chi ( <> 770 xf nghiep, ceing ty tu nhàn.

Dcn Ihàng 4/1995 trén pham vi cà nue'tc chùng la co khoàng 15.500

doanh nghicf) lir nhàn. Nhùng nàm gàn day càc cet set san xuàì còng nghiep

tu nhàn v;i c;i Ihc tàng thém dàu tu vào san xuàì khe)àng trén 100 trieu dbng

tièn vòn^ji-diiL' ngành thuetng nghiep , theo sei liéu cùa bg thuemg mai tfnh

dén cuòi luim 1991 thành phàn kinh té tu nhàn có 730 nghìn ho ve'ti 950

nghìn ngnoi kinh de)anh chuyén nghiep va khoàng 1,2 trieu nguèti buon bàn

nhó, kh( Mg (huyén nghiep - ty trgng trong long mùc ban le cùa thuetng

41

nghiep tu nhàn nàm 1989 là 60,8% nàm 1991 là 73,1% tàng hctn 12,3%.

Dén thàng8/1992 có 571 ho kinh de)anh le'tn chuyén thành doanh nghiep tu

nhàn vói sei vein 114 ly dbng, bình quàn mói ho có 120 trieu dbng lién vón,

có 412 bò chuyén thành còng ly tràch nhiém huu han - dén nay (4/95) trong

pham vi cà nue'tc eó 5043 còng ly tràch nhiém hùu han. Qua sei liéu trén, ta

thày trong mày nàm gàn day, tuy kinh té tu nhàn có phàt trién, nhung phàt

trién manh vàn là ho lunhàn, cà thè. Nhùng xf nghiep, ceing ly tu nhàn phàl

trién chua nhiéu, cein chiém ly le thàp. Trong ngành ceing nghiep nàm 1991

có 770 xf nghiep còng ty tu nhàn so vèti nàm 1989 tàng gàn l,5ràn nhung

cùng chi me'ti chiém 0,2% tóng so ca sa tu nhàn san xuàì tiéu Ihù ceing

nghiep. Trong thuetng nhiep nàm 1992 có mot sci ho kinh de)anh le'tn chuyén

thành càe de)anh nghiep, càe còng ty, nhung cung chi có 1012 ce^ng ty,

de)anh nghiep chiém 0,1% sei ho kinh detanh Ihuetng mai, djch vu xu huctng

phàt trién sei ho cà thè, quy mó nhó ngày càng nhiéu hctn ve'ti phuetng cbàm

"vón ft, lai nhiéu, giài làn nhanh". Mal kliàe sei doanh nghiep tu nhàn pbàt

trién khòng dbng dèu giua càc vùng. Ò thành phó Hb Chi Minh va càc linh

mièn Nam là phàt trién manh nhàì cà nue'tc cei hàng tram xf nghiep va còng

ty tu doanh ve'ti quy mò dàu tu tu 100 trieu dbng dén 2 ty dbng he)ac gàn IO

ty dbng mói cet set , có hàng tram ngàn cct set nhó vón kinh doanh có lù 5

trieu dbng dén 50 trieu dbng mòi cet set. Tóng sei vón dàu tu cei khe)àng gàn

1000 ly dbng. Thu hùt khoàng 1 trieu lao dòng - quy mò lù 5 dén khoàng

70 nguói hoac mot vài tram nguèti, có ca sa lén tc'ti vài ba ngàn nguèti.

Qua hoat dóng thuc tién trén cùa càc doanh nghiep tu nhàn et nuóc ta

tretng thèti gian qua - chùng ta rùt ra mot sci nhàn xét sau:

Thù nhàì: Tinh bình vein dàu tu va quy mó xf nghiep^tfnh nhieu hình,

nhiéu ve cùa leiai hình xf nghiep tu doanh thè bién ràì ró ràng tre)ng vàn de

này. Lugng vón dàu tu giùa càc xf nghiep chénh léch nhau ràì le'tn, lù IO

cày vàng dén 500 cày vàng va dang tu gie'ti han ó mùc trung bình vài ba

tram cày. Quy mó dàu tu cho mot cet seV chua Icin có thè de) càc nguyén

nhàn sau day:

42

--^ 4^^

- Chù dàu tu dang ó thói ky làm thu de Ifnh loàn hiéu qua kinh doanh,

néu may man có két qua Ibi sé mó ròng, con rùi ro Ibi chuyén hue'tng hoac

"sàp tieni".

- Ra dèti tre)ng tình hình có canh tranh khelc liei giiJa càc chù thè khàc

nhau ve ngành hàng va nhàl là trong beli cành hàng ngoai nhàp khàu tran

lan, thi chu ky seing cùa san phàm hàng hóa khó có thè tbn lai làu dai. Vi

vày viée chuyén dói kinh daonh là diéu cùng de hiéu. Dàu tu le'tn, vón, ky

thuàt le'tn, quy mò le'tn sé rat khó khan va cbàm chap khi càn chuyén mal

hàng va diéu rùi ro thua lo sé là khòng nhó.

- Tliàt ra, dén nay càc nhà kinh doanh vàn chua(|^he)àn te)àn tin tuetng

vào tfnh 6n djnh, tfnh làu dai cùa càc chfnh sàch Nhà nue'tc, he theing luàt

nén chua dàm làm àn thàt le'tn.

Ò day có mot vàn de là mòi tinh, thành phó dang có càc quy dinh khàc

nhau ve quyén xét duyél va tén ggi. Chàng han et thành phó Hb Chf Minh

vein dàu tu tu 100 trieu Irci lén do thành phó ra quyéì djnh, due'ti 100 trieu do

quàn va phuetng. Lai con quy djnh vciii do chù dàu tu là mot nguèti thi ggi là

xf nghiep tu doanh, vón dàu tu do hai nguèti (2 ce) dòng Irèt lén) khòng phài

là va cbóng thi ggi là còng ty tu de)anh. Vón due'ti 100 trieu dbng do quàn va

phuetng ra quyéì djnh thuètng dugc ggi là cct set tu doanh hoac tó san xuàt tu

nhàn. Ngoài ra eó mot sei dja phuetng lai quy djnh ràng chù dàu tu phài là

nguói có ho khàu thueìng trù lai dja phuetng de có diéu kién de quàn ly va

kiém soàl. Diéu này xét ra là chua hgp ly. Beii vi ngay nguèti nue'tc ngoài

khòng co ho khàu et Viét Nam ma vàn dugc dàu tu vàe) nireic ta. Vice quy

djnh nhu trén làm han che khà nàng vón dàu tu lù dja phuetng này sang dja

phuetng khàc. Nén khuyén khfch theo phuetng chàm "dal lành chim dàu" de

ggi dugc nhiéu vciii dàu tu vào dja phuetng minh.

Tliuc le trong nhùng nàm qua cho thày rHÓf^ìnb fonh là tóng sci vein

dàu tu cùa tu nhàn chua tuetng xùng ve'ti so vón ma bg có. Quy mó dàu tu

cho mói cet sei phàn le'tn là con nhó. Sci luetng ecjf sci mang bình thùc xf

43

nghiep hoK còng ty cein ràì fi - Phàn lein là ó dang bò kinh doanh cà thè -

phài chàn- càc hình thùc cà thè này là quy luàt phù betp ve'ti thèti diém

chuyén ne M kmh tè quàn ly tàp trung theo ké hoach sang giai doan set khai

cùa nen kinh le hàng hóa eó ké he)ach theo ca che thj truètng có diéu lièi vi

mò, phù hnp veti tàm ly va lap quàn dàn cu chua thóng Ihae) kiéu kinh

de)anh \óu, lir nen san xuàì nhó phàn tàn, manh mùn, tal yéu phài bàt dàu lù

nhùng co s

luetng ngi!''i lao dòng lì.

IVoP!' qua Irình chuyén dói cet che quàn ly chùng ta mong dgi ràì

nhiéu. hì'ili Ihùc hetp doanh giua càc thành phàn kinh tè nhung con ràì ft.

Nhà nn(')V niuòn hctp doanh ve'ti tu nhàn nhàm muc dfch huy dóng vón dàu

tu cùa dv\}. Su dung ky Ihuàt truyén thóng hoac tay nghé cùa tu nhàn, su

dung nàii"' khièu hoac nghé thuàt quàn ly cùa càc nhà kinh doanh. Nguge

lai cuìig ivuon In nhàn hgp de)anh ve'ti Nhà nue'tc de nbàm vào 3 cài Igi.

4 Thi' lihà'l: Kliai Ihàc, lan dung ngubn vón cùa Nhà nue'tc.

4rhM hai: Tàn dung sue manh ve cet sei vài chàì - ky thuàt cùa Nhà

nube.

+ TIiù Ini; Quyén lue cùa Nhà nue'tc ve kinh té va chfnh trj, làm ehò

dira va la » l'ic elio tu nhàn kinh dae)nb thuàn leti hetn.

Nhung hien nay nhiéu tu nhàn chua muein hgp doanh vèti Nhà nuóc.

Xét ve m II limi ly thi nguyén nhàn cei thè lai nani ngay trong thè manh cùa

Nhà nu()( . |io so- Nhà nue'tc "làn quyén" diéu hành, rbi bièt dàu lai sé tièn teii

"quóc do nih hóa" làn nùa. Tàm ly càc nhà kinh doanh là muón direte hoàn

toàn tu ci MI \ a làm chù. Vi vày có bào dàm mot càcb thàt su quyén làm chù

va qu}én Wình dàng ve kinh tè va chfnh tri lUej^ng ùng ve'ti vón dàu tu va tài

nàng cùa Ur nhàn (hi hình thuc hctp doanh meii di vào cuòc song.

Vice h 'p eloanh giùa lu nhàn ve'ti nhau cùng luetng tu. Càc ceing ly tu

doanh \v \ i ' doi co le là su bàt buóc nhiéu hetn chù chua bàn là ue'tc vgng

cùa Cile nh^ doanh nghiep lre)ng doanh truètng. Bài buóc vi tùng nguèti

44

khòng dù vón dàu tu ban dàu a mùc dò dàng ké va càc hình thùc huy dóng

vón khàc cùng khòng thè thóa man dugc. Song thuc tè cho thày khòng de gì

thóng nhàt ve'ti nhau ve tal cà càc mal càn eó cùa mot doanh nghiep. Do do

xu huóng vàn dòng hien nay là eó thè là bài dàu lù còng ly hgp doanh rbi

dàn dàn chuyén thành càe xf nghiep tu doanh nhó hetn ve'ti meli chù so hùu.

Xu hue'tng vàn dóng này là khai Ihàc ve'ti quy luàt ci càc nue'tc phàt trién, ci do

càc xf nghiep dòc làp càn hgp doanh ve'ti nhau thành càc còng ty le'tn de tao

ra thè manh trong kinh daonh. Trong tuang lai, xu hue'tng này cùng sé là

quy luàt tàt yéu dói veii nuóc ta, khi ma nén kinh tè thj truètng Irei nén canh

tranh khelc liei hctn cà trong nuóc va ngoài nuóe.

Mot thuc trang thiéu lành manh là sci vón cùa càe nhà kinh de)anb dugc

dàu tu vàe) lình vuc san xuàì Ibi chiém khoàng 30% - phàn ràì le'tn dugc dàu

tu vào lình vuc thuetng nghiep va djch vu, vi ó ngành này càc nhà dàu lu thu

dugc ly suàì Igi nhuàn cao han, vón ft nhung thu bòi nhanh, de chuyén dói

huc'tng kinh doanh khi gap rùi ro theo phuc^g chàm "vón ft, lai nhiéu, giài

tàn nhanh" tre)ng khi dò diéu Nhà nue'tc mong muón là huc'tng dàu tu vào càc

ngành san xuàì. Beii vi càc ngành san xuàì vài chat sé có khà nàng huy dòng

dugc vón dàu tu lón han, thu bùi dugc nhiéu lao dòng hejfn va tao ra dugc

nhiéu san phàm hàng hóa cho ibi truóng nói dia va xuàì khàu. Ngoài ra

chùng ta con nhàn thày càc ngành san xuàì tu nhàn dàu tu dà fi thi dàu tu

vàe) kinh de)anh nòng nghiep hàu nhu là chua có gì, nhàì là kinh doanh

trbng cày còng nghiep, chua eó chù àp, chù trai, chù dàu tu nàe). Neing

nghiep là mal tran hàng dàu, dóng mot vai tré) rat quan trgng trong nèn kinh

tè quóc dàn. Tai sae) tu nhàn lai chua hoac khòng dàu tu ? Phài chàng vi

kinh doanh neing nghiep có ty suàt Igi nhuàn thàp va cbàm thu bòi vein dàu

tu ? Hay là vue'tng màc ve quyén set hùu ruòng dàt. 0 càc nue'tc phàl Irièn

càc chù hàng ei thành phó Ihue'tng có àp trai ó vùng qué de vùa kinh de)anh

nòng nghiep, vùa là neti nghi ngai cùa già dinh. Co le Nhà nucic nén dói me'ti

chfnh sàch nhàm kbuyén khfch càc chù dàu tu tièn hành boat dòng san xuàì

kinh doanh theo bucing dò, Trong mot nòng tructng ve'ti vài ba tram béc ta

45

hien nay. nCw vó mot so chù àp trai quy mò klieiàng vài chue béc la mói àp,

trai, ch:ie chan hiéu qua sé le'tn hctn là có tc'ti tram tu nhàn ve'ti quy mó

khoàng inòl ^ ai lice la mot già dinh.

Thu liar. Ve lo chùc va quàn ly xf nghiep tu daonh .

Vói hình Ihùc lo chùc xf nghiep tu doanh, chù càc xf nghiep có Igi Ihè

trong vice- In dure va quàn ly xf nghiep bèti vi hg vùa là nguèti chù set hùu

tài san cua .M nghiep dbng theìi là nguèti chù su dung tài san dò de thuc hien

dugc nuM' e^' h. kinh doanh cùa mình. Nén vice sii dung dbng vein có su

tfnh toàn eàn iliàn va ràì hiéu qua, khòng de làng phf, thàt lhe)àl, mài mal hg

dói hói

Ixì n);i\ e|uàn ly phài tliàl su ggn nbe va ce) dò tin cày cae). De dal

direte de lin

ui cao, thóng Ihuetng d ui de)anh nghiep xày dung bó mày trén

cet sci e|naii h: huycì thóng già dinh va trén quan he "chién hùu" tue là gbm

càc bau bc e hi e ól trong vice làm àn veii nhau, nià iLgi fch giùa hg dà dugc

thóa Ihuàn \ a lini thàcli qua nani thàng, qua càc vu vice may nàm hoac rùi

re), qua eàc Uiu'n Ihang tram trong doanh nghiep.

I h ò ng ihuting khi quy mò xf nghiep ductc mei ròng, meli quan he kinh

tè va lioal d Mig kinh doanh Irèt nén phùc lap hetn thè Ibi bó mày dugc xày

dung licai c(^ so quan he liuyéì theing già dinh là kbóng dàp ùng dugc yéu

càù ve ni'hi p vu va bàn lình quàn ly. Nei ductc chuyén dàn sang quan he

"chién huu" de ihu phuc nhàn tài. Nhung ngue'ti chù cùa càc xf nghiep va

còng ly In e'oanli hien nay có nhiéuloai khàc nhau cei nguèti dugc trai qua

càc Iruèn,-: e^'o lao cet bàn dang ductng chùc nhà nube nay dùng ra thành làp

càc doanh ndiiep tu nhàn, co nguèti Ibi ngucìc lai khòng ductc dàe) tao, hoc

hành nlic) ce vèui, trai qua kinh nghiem thuc tién cùng tham già vào boat

dòng kinh d anh de kiém lèti chùt fi vi vày trong nhung nàm vìj'a qua càc he)

san xuàì

kinh doanh lu nhàn chù yéu tàp trung vào san xuàt - kinh doanh

càc ngành li' n dùng, còng nghiep nbe:, khòng dòi hói ky tliual cae) va phàn

le'tn là CI' n; Milì nghé tiéu thù còng nghiep, thuetng nghiep bàn le, àn uóng

va dich r II 11 nliuiig ngành dòi hói fi vón eò ty suàì leti nhuàn cao, thu lèti

vein nhanh d-^ \ ay mot so khòng fi càc òng chù bién nay có kinh nghiem

46

làm àn theo hn thuc d u n g, theo ngein n gù dàn dà là " d à nh q u a" k i nh doanh

" p hi v u ". l ì '^ ihièu trf thùc ve k i nh doanh thày tbuctng truètng r ò ng mó v ói

va lao vào I mi àn cho nén de xày ra càc vu p h am phàp va dò bé. N hu l àm

va tiéu Ihu hàim g i à, hàng k ém chàì luetng, trón d à ng k y, Irón thué, làu thué.

Theo liii liéu d i cu Ira cùa T ó ng cuc theing ké su chénh l e di g i ua so ké k h ai

va so liéu di n Ira Ihuc tè cùa càc ho k i nh doanh Ihuetng n g h i e p, àn neing va

dich vu la I ti IcVn. Vi v à y, có le m ot t r o ng n h ù ng d i éu k i én càn có de càp

giày phc|> k'nh eloanh là càc chù xf n g h i ep càn phài d u gc xàc nhàn ràng dà

có m oi trini do hiéu bièl nhàt d i nh ve n g h i ep vu k i nh de)anli c h u n g, ve

ngành nghé kinh doanh có l i a i i g, l àm àn le'tn thi k h ò ng p h ài c hi có v ón ma

phài eó h( e, e o mot tri thùc nhàì d i n h. C à ng co vein càng p h ài hoc thi mcii

có co muu làm giàu m òi càch c l i i i ih d à n g, chàn chfnh va phàt d a l. Ràì lièc

là lìicn nav in càc chù xf n g h i ep Ihàt ra k h ò ng phài là g i àu ce') gì l à m, n h u ng

d u ra hièìi dnoc n l u r v a y.

ì b ji lui

f^gànli va mat hàng k i nh de)anli.

Su nha cam vc'vi Ihj truèvng khié'n ho t i ni càch né tranh càc Igi t hè hien

nay cua càe mal hàng k h ò ng nhàp khàu c ò ng k h ai va làu t h ué tran ngàp t hj

trirèììig, d'^^ c'i vì\{^ càc ngành hàng va m al hàng k h ò ng co deli thù et nue'tc

ngoài eanli i r a n h. Do vày vùa qua d ai da sei xf n g h i ep tu doanh déu dàu tu

vào ha ngành hàng le'tn sau day: ngành xày d u ng cet bàn ve'ti càc m al hàng

vai lieti xày (Urng (càc loai g a c h, ngeii, cùa g ó, cùa sài, dà veli...),

Ihiéì ké

va thi còng ay d u ng c ò ng Irình dàn d u n g. N g à nh t hù hai là c he bién n ò n g,

l à m, h;)i N:UI >nàl khàu veii c h ù ng le)ai m al h à ng khà p h o ng p h ù. N g à nh

t hù

ba là g ( im sn. hàng c ò ng nghé san xuàì k h ò ng p h ùc tap, v ón

f i, k h ò ng d ói

h ói d'AU tir k / I h n a l. Do dò k hi gap r ùi ro he)ac thàt bai t r o ng canh tranh Ibi

de c h u v c ii hn'')ng k i nh de)anli, k h ò ng p h ài tein k ém n h i éu c ho v i ce thay d ói

ky t l i u à l.

M al kh ic e ie doanh n g h i ep tu nhàn thuètng k i nh d o a nh iong betp g bm

n h i eu m a' hang va ngành hàng nén lén g gi ró he)àe tén g oi t al c ùa xf n g h i ep

k h ò ng Ihc' nao ihé hien héi ncii d u ng l àm àn v ùa chàn thàt v ùa k b ó ng chàn

thàt cùa ho. Nò lao ra leti thè va khà nàng tranh rùi ro trong canh tranh. M ot

doanh nghiep lu nhàn hg vùa chuyén doanh vùa làm "hàng x é n ", dò có le

nào cadi làm àn phù hgp ve'ti Ifnh chàì san xuàì nhó con dang phó bién hien

nay. Day chfnh là luih linh he)at va nhay cani ve'ti thj truóng cùa de)anh

nghiep lu nliàn. Vice càc doanh nghiep tu nhàn phài dàng ky món bài va

thué iii'Mi 1x1 i kinh doanh theo mal hàng chuyén de)anli hien nay là diéu ma

càc nhà doanh nghiep cho là chua phù hctp ve'ti nguyén vong làm àn cùa hg.

Tliuc lién eiiòc song dang bueie hg phài kinh doanh nhiéu mal hàng va hg

coi dc) nhu II e hien luctc làm àn cùa mình. De) vày Nhà nue'tc thàt thu thué

ràì nhiéu de \'vi càc mal hàng khòng ductc dàng ky món bài ...

lai nhién

viéc d io ph( p kinh doanh da ngành va nhiéu mal hàng sé phùc tap cho viéc

quàn Iv v( mal Nhà nue'tc, nhung khòng thè khòng làm, de ròng duè^tng làm

àn d in kinh le ngoài quóc de)anh va tàng thu che) ngàn sàch.

Vice \e I Jiiycll dàng ky kinh doanh ngành hàng hien nay cein nhiéu vàn

de cima «in. i.iy khó khan, phién ha, phùc tap cho càc doanh nghiep tu

nhàn. ^ lina 'ò co* cpian nào, tó chùc nào làm tham muu cho ùy ban nhàn dàn

de quvcyi dinh. 0 niòl sei tinh thành giao cho Sei ceing nghiep, et càc sei này

lai thành lap mòi phong giùp vice ductc geii là pheing quàn ly xf nghiep

ngoài què»c (IcKinli. Meit xf nghiep tu doanh che bién nòng, làm, bài san xuàì

khàu (( ung

lune xeni nliu* là chuyén doanh rbi) nhung muein ductc phép thi

Sci còng nghiep phài ce') Ihèti gian làm vice veii Sa neing nghiep, Sei làm

nghic|i ve e le mal hàng va xf nghiep xin phép kinh doanh. Néu xf nghiep

ma kinh eloanh Icing hctp cà Ihuetng nghiep va djch vu Ibi phài qua ràì nhiéu

cetc|uan, me i co day dù càc Ihù tue xin giày phép kinh doanh. Phài chàng

càn thành làp mòi lo chùc tóng hctp vùa làm tham muu cho ùy ban nhàn dàn

ra q u } cì dinh elio giày phép, vùa làm djch vu phàp ly va vàn bàn hành

chfnh <'he^ cae \i nghiep tu doanh lù khàu bình thành dèli khàu khai truetng

direte M ULIIHÌJP Iril cho meli klioàn djch vu phf theo ly le phàn tram vón dàu

tu. Cet e|uan dò eó thè là "pheing ceing chùng" hoac ''Sa còng chùng" va càc

càn bò Ir 111" dò ec) chùc danh phàp ly là "còng chùc v i é n" thay mal Nhà

47

48

nue'tc giàm dinh càc hb set vàn bàn thành lap xf nghiep là dùng su thàt ve

càc mal: vòn, lai san thè chàp, có phàn, có dóng, ban quàn trj, ngành hàng

kinh doanh

.. Ihành lap cet quan này chfnh là Ihuc hic:Mi nguyén làc "gò mot

eira" Ironu eiu'in ly. vira cliòng quan liéu, vùa clieing gay phién ha che) càe

chù dàu l'f.

l'hù ur: M(ii (|uan he giua d ui xf nghiep va ngue^i lao dòng.

( i han IH 1 < àc xi nghiep lu eloanh liicn nay giùa chù va lliet>, meli quan

he nói bài nhaì là lime nhàn còng va Irà ceing lao dóng. Thuc ra dei là noi

dung ( (il \ò\ cua mòi q uan he giùa "tu bàn va lae) deing làm thué". Chù xf

nghiep du'it inan epiyèn lre)ng vice tuyèn dung, sa thài lao deing theo luàl

phàp ella fJJià imoe. Vice Irà ce')ng .

lao deing va klien thueing cùa chù xf

nghiep v(Vi su lli(')a llinaii cùa nguèyi làm lliué - Diéu liàp dàn hien nay dang

làm Ili' I 'ieii ;à( màu Ihuàn vón cei giua chù va Ihet là tién ceing bình quàn

cùa Illune)' lao elong chàn lay va Irf e')c trong xf nghiep tu de)anh, ngoài ra lién

còng (Inox Irà eliing han, dcn ky Irà còng, klie'^)ng cei lién llii d ui xf nghiep

vay licn d;iu ('('> te dàm bào miic song, sinh hoat bình thuetng che) nguè^ti lao

dòng. Ve einan he giùa chù va tliet cei the nói là dàn d ui va bình dàng, diéu

này dal ch»V' I;i do :inh luicing liuc liép cùa càc thè e h è c h n ib trj hien hành

cùa CIM^ (k; \a hòi d ui nghìa tao ra ma cà chù va Ihet dà tùng song nhiéu

nàm lioip: dò. r>én canh giùa d ui va tlict con có càc meli quan he khàc

luetng lu nhu lioiig càc xf nghiep quóc deianli (doanh nghiep Nhà nue'tc)

chàng han ilin ^àn de dào tao ihet Ire de neli nghé, vàn de lién còng, lién

thueiiiL' va sM dung càc nghé nhàn, ductc thuc hien theo bài bàn riéng cùa

mòi òng hu. I ao dóng trong càc xf nghiep va còng ty tu de)aiili eò càc lagi

sau:

l ' \ù lù] 11: I o;ii khòng ducrc dì\o tao ci lueil Iruei'ng Ic'tp nàe) cùa Nhà iiuc'rc

ma tu dào la ) df') la loai lao deing ma quyen sei hùu va quyén su dung tluieic

ve cà nhàn ho.

49

Tiur hai: Loai da ve huu hoac nghi mài sue là loai.ma dà direte "kJiàu

bae)" ehi nhu vày sue lao deing con lai dùng de làm viéc che) bài ky ai là

thuòc \ é ho.

T l ui ha: I j ì ii lao deing do Nhà nue'tc dào tao he)ac Nhà nue'tc gùi di lao

dòng o nu'''c ngoài ve nhung dura sàp xép direte còng àn vice làm

direte

tu nhàn lime mu

Tlur l'r Loai lao dòng dang làm ci cet quan Nhà nue'tc dura dén

iuai

nghi hnu ho le mài sue, nhung xin thói vice de di làm ei càc cet se't lu de)anh.

Nhu à) ve l\

luàn co vàn de càn làm là quyén sei hùu va quyén su

dung sue lao d{)n^^ loai thù nhàì va loai thù hai có thè nói là quyén set hùu

va quM n ù thing Ihuòc mot chù thè, cà nhàn nguèti lae) dóng. Loai thù ba

de) Nha n'\'n

i to ra già Irj sii dung cùa sue lae) deing ve'ti meli luctng kinh phf

dào lao ci" Nhà micVc dìxu lu nèn quyén sei hùu thuòc ve Nhà nue'tc, nhung

Nhà nuòi

lai chua dù d io de su dung. Ngue^ti lae) dòng xem nhu bàn thàt

nghicjp va due e In nhàn thué vay tu nhàn ngoài vice Irà còng cho nguèti lao

dòng lieii rò phai hoàn lai chi phf dào tao che) Nhà nue'tc kheing ? Loai thù tu

là loai ce' " 'hn^ìc epiyén sei luìii cùa Nhà nue'tc ma Nhà nue'tc cein dang su

dung san;' lu nli:in de cei thu nhàp cao hetn. Vày leti fch cùa ngUeM lae) dòng,

chù lu de i'nh /a Nhà nue'tc nén giài quyéì nhu thè nào? Tinh hình chuyén

lue luong iao dong ce') Irình dò lay nghé, có ky thuàt gieii lù khu vuc Nhà

nueie san," khn vuc Ur doanh dò thi chù doanh nghiep va nguèti lae) dóng

dang hi n;:uoi c('i leti hetn Nhà nue'tc. Nhung cùng có y kién cho ràng néu xét

tóng Ihc i*>àn \à hòi Ihì dù nhu vày Nhà nue'tc cung cei leti vi xà bòi cung cei

nhieu !:i:i iri su dung hetn, dèti song lao dòng dugc nàng cao va ngàn sàch

Nhà nue'yc duoe làng thém theing qua thué,

f

Una phàn lich chùng ta có thè di lèti kéì luàn n hu sau: may nàm gàn

day kinh le lu nhàn phàt trién manh, có nhùng deing góp khòng nhó vào

vice hing inrèiii: kinh tè, làm phong phù thj truètng, làng ngubn hàng, da

dang hoa hang hoa. Nhung tu nhàn kheing dàm dàu tu manh vào nhiéu

ngành hàng, d i na phàt trién Ihành càc doanh nghiep eò quy mó le'tn, nhàì là

et Mieli L i c. e Vu eloanh nghiep tu nhàn cùng dà hòc lo nhiéu mal tiéu ciré,

khuyél là' trong san xuàì - kinh de)anh, trong phàt trién kinh tè thi truètng ó

nue'tc la.

Nguvcn nhan cùa lình trang trén là do:

- l i' MI nang kinh tè tu' nhàn ei Mièn Bàe khòng le'tn.

- I.u 'I le doi veii phàl Irièn kinh té tu' nhàn cùa nue'tc ta cein cei phàn

chua cu Ihé, dura elù, chua thàt hetp ly, cliua có luàt dàu tu trong nue'tc, càc

chù liiionv., chfnh sàch deli ve'ii phàt Iricn kinh tè tu nhàn chua ón djnh, do

dò chua l:io direve \òng lin deli ve'ti càc nhà san xuàì - kinh de)anh.

- r^hua lao eluctc mói Iruètng bình dàng trong san xuàì - kinh de)anh

giua càe- Ihành phàn kinh tè.

^ I ma II*.hien eiru ky càc mal liéu cuc, kliuyéì tal vein ce) cùa kinh té'

thj trucMi;: de l;hae pluic.

- Di' u quan Irong dàng lo ngai hetn là nhung liéu cuc, khuyél tal cùa

chfnh ( ;i( ce (juan Nhà nue'tc, càc càn bó Nhà nue'tc cei lién quan dura dugc

ngàn chàn kip iheii. dura direte giài quyéì triet de.

/) - / ^'Xiììh n;.^h}cp lién daonh giixa Nhà nu'ò'c va tu' han nu'ò'c ngoài.

Càc doanh nghiep này thuòc Ihành phàn kinh tè tu bàn Nhà nucic, veii

hình iluic

linii eloanh, hctp doanh, hai ben cùng dàu tu vein veii ty le khàc

nhau - D py là loai hình doanh nghiep de thu hùt vón cùa tu bàn càc nue'tc

vàe) vi( e ph:il Irién nen kinh té nue'tc la, cei Igi che) cà hai ben. Sau thèti ky

chuyén di <*c^ che epiàn ly, su Ihùa nhàn ibn lai nhiéu thành phàn kinh tè,

ve'ti su bau hành kip Mieti Inai dàu tu dành elio nguèti nue'tc ngoài muein nhày

vàe) làm MI O Vici Nani, chùng ta thu bùi meli lue lugng khà le'tn, nhiéu nhà

doanh nghicjp va còng ty lu nhàn nue'tc nge)ài eò lén tuoi va uy tfn trén thè

gie'ti dà fh"c su di \ ào hoat deing san xuàì kinh doanh tao ra k h ói luetng hàng

bòa Ic'vn, ' à i u' UÒ-A phong phù, thu hùt duete mot nhàn lue lao dóng khà

50

51

nhiéu, lao ra cong àn vice làm, e1n dinh cuòc seing cho mot sei nguèti lao

dòng. ( h Mii hall iilur còng ly dién lù Hanel, còng ly Mé-kòng... dang cho

ra dcii cài

le^ai s;'in i^liàm bàn Irén thj truètng - trong nhung nàm qua chfnh

phù Vicjl Nam dà càp giày phép kinh de)anh che) nhiéu hàng va còng ly

nue'tc ngev'i tli \ ; io hoat deing. Deli làc dàu tu le'tn cùa chùng la hien nay là

Dai Lenm. vc'vi so vón dàu tu là 1.529 trieu USD Heing Kong: 1.273

trieu

USD, Phàp ( 3K nicu USD, òì xlraylia 554 trieu USD, Còng hóa Triéu lién là

527 Irieu U'^D. <'Àc doanh nghiep này dàu tu vào bau bèi càe ngành, càe

lình vuc kinh le. lìr lliàni dò va khai Ihàc dàu khf, khai klie)àng, dén giao

thóng \ an lai, buu dién vién thóng, lù dién lù heia chàì dén neing, làm, ngu

nghicip . ma}' màc xuàì khàu, còng nghiep san xuàì hàng tiéu dùng, djch vu,

khàch san, e'u lich. xày dung nhà ci, càc lình vuc lai chfnh ngàn hàng. N hu

vày kh;i nànu hop làc dàu lu lién doanh, lién két giùa la ve'ti nue'tc ngoài là

ròng 1(111, dù càe ngành iigjié. Tuy nhién càc loai hình doanh nghiep lién

doanh iià\ Ihco lliòi gian vi^ia qua chùng la thày phàn le'tn là càc ce^ng ly nliei

ft velli, i i n ón l im kiém cct ligi dàu l u co thè cho leti nbuàn ngay, thu libi vón

nhanh. khoàng M du àn dàu tu chi có quy mò ducii 5 triéu USD, càc dir àn

phàn Ioli làp Irung o Ihành phó Ho Chf M i nh va mot sei tinh plifa Nam nhu

Vung d'àu, lìà Ria ... Càc còng ty nue'tc ngoài con bàn khoàn, de dal chua

manh clan elàu lu di) mot sci thù tue càp dal, mei lai khoàn, già thué dàt, thué

lae) dòng ' ùa cluiiig la con eRi'e'tm dà, phùc tap. Sue lae) dòng ei* nue'tc ta tuy rè

hetn ci nlìi'U nuoe", nluriig phàn lón lai chua ductc dào tao theo nhu càu, hoac

chua eUro' d io lao day dù, d in dào, trinh dò ky Ihual con han che, chua phù

hetp - o ni >l so du ;in, plifa Vici N am dura dù nàng lue ve tài chfnh, trinh dò

quàn Iv d'

iham già hap tàc elàu tu deli ve'ti nube nge)ài. Sei thué chùng ta thu

direte cua ' àc doanh nghiep này con ràì han hep, chua phàn ành dùng thuc

tè lioal dong cua ehùng, meit sei khòng fi càc doanh nghiep ké*khai khòng

dùng s() ,^ 'ch d n mg in de Irón thué, làu thué nhung Nhà nucic vàn chua có

càc bién I hàp hùu hiéu de kicni tra va kiém soàl.

e - linh hinlì kinh ìéhn'p fàtxà

Irong kinh le làp

ihé:

52

(din yèn là càc hgp tàc xà chuyén ngành, truc tiép san xuàt nòng

nghiep; hop làc xà mua bàn; hctp tàc xà Ifn dung ...)

Trong cet che ké hoach hóa tàp chung quan liéu, bao càp càc loai hình

hgp làc xà này ductc Nhà nube bào trct, àp dung nhiéu chfnh sàch uu lién

cung càp (Il liei! san xuàì, nguyén vài liéu, già cà; bae) càp cà trong vice tiéu

thu san plu'uii, ngncii san xuàì kheing càn bièt thj truètng tiéu thu chi bièt tièn

hành s;\n \uàì r:i san phàm theing qua càc yéu lei san xuàì cei san. Kliai Ihàc

càc diéu kien lu nhién san có nhu dal dai; lao dòng; thèti lièi, khf hàu, duy

tri nhùng san phàm truyén theing theo kiéu (cha truyén con nói) hàng bao

dói nay. I >oiig thcvi càc hetp tàc xà này thuc hien càe nhiém vu san xuàì kinh

de)anh Ihco càc ehi lièu ké hoach Nhà nueie giao. Càe hgp làc xà dugc xem

là càc he; Ihù dàe lue, là ban dbng hành cùa càc doanh nghiep Nhà nuéte.

Trong mày nàm gàn day do nhiéu nguyén nhàn khàc nhau, khà nhiéu

doanh nghiep, hop làc xà bj phà san, giài thè hoac ngùng boat dòng. Sci

lugng c:i( hgp tàc xà lù 16.255 ca set nàm 1989 giàm xueing cè)n 1 1.900 cet

sa vàcì elan nàm \^^*-)4. Già trj long san luejfng cùa càc doanh nghiep này, dèn

nàm \'n\ e hi con bang 30% cùa nàm 1988.

TluK (è elio lliày doanh nghiep, hgp tàc xà khòng phài là loai hình

riéng e c'> ( ùa dui iighTa xà hòi. Trén thè gie'ti, càc loai hình hgp tàc xà eó lù

làu ci nhieu nu('ve iilur Italia; Phàp, Due, Nhàl, Bungari .... Nguyén nhàn

giàm sili ^ » mal cùa càc de)anli nghiep hctp tàc xà loai này et nuéte ta trong

nhùng nàm gàn day chù yèn là de):

- I lop làc xà khòng duete tó chùc theo nguyén làc, tu nguyén, khòng

boat dòli". Ihco nguyén tàc bình dàng va dàn chù. Chùng ta dà neing vói chù

quan, cUi\ y chf bài bueie nhùng nguèti làm àn cà thè, riéng ré vào kinh té

tàp the, hop làc xà.

- Cinu' nhu eàe- doanh nghiep Nhà nue'te, càc hetp làc xà này true'tc day

direte quan ly Ihco co che kè heiach heia, tàp trung quan liéu bao càp, nay

53

nàng lue va trinh etó tó chùc va quàn ly cùa nguèti lành dao chua kjp the'ti

thfch ùng ve'ti cct che me'ti, ca che thj truètng.

- Tó chùc boat dóng va ca che quàn ly cùa hgp tàc xà truc'tc day gióng

càc doanh nghiep Nhà nue'tc, tuyét dai bó phàn vein cùa hetp làc xà là cùa

Nhà nue'tc, càn bó, nhàn vién quàn ly déu thuòc bién che Nhà nue'te, nhung

trong qua trinh chuyén sang ca che thj truóng dà kbóng dugc chuàn bi,

huc'tng dàn va giùp da, khòng dugc quan làm dùng mùc ve nhàn thùc, khòng

ductc dào lae) lai nén dà eó nhùng càcb biéu kbóng dùng deli ve'ti càe loai

hình doanh nghiep hctp tàc xà này vi vày nàng lue quàn ly bi han che, kém

hiéu qua va làm cho càc hgp tàc xà khòng thfcb ùng ve'ti cct che mói.

- Mal khàc do khé)ng có su dói mói ve cct sa vài chat ky thuàt còng

nghé lae bau, yéu kém nén dàn dèn nàng suàl, chàì luejfng va hiéu qua boat

dóng san xuàì kinh doanh ngày càng thàp. Càc hctp tàc xà trong san xuàì

nòng nghiep trong nhung nàm vùa qua tuy san luejfng eó tàng nhung chù yèn

là bang con duètng quàng canh, met ròng dien tfch canh tàc chù chua bang

dai.

con duètng thàm canh- day me'ti chi là con duètng phàt trién cet bàn va làu

Tóm lai: Sau mot thèti gian thuc hien dói me'ti cet che quàn ly, càc

doanh nghiep kinh tè ngoài quóc doanh dà deing góp iiicil phàn tfch cuc cho

su phàt trién nén kinh tè quóc dàn, chùng lo duètng lói phàt trién kinh tè -

xà hòi cùa Dàng là dùng dàn - luy nhién ben canh dò qua qua trinh thuc

bién càc doanh nghiep kinh tè ngoài quelc doanh cùng dà bòc lo nhùng mal

han che yèn kém.

* Ve mal tfch cuc:

Mot là: Chi Irong mói theii gian ngàn dà huy dòng ductc mot sei luetng

vón khà le'tn dua vàe) boat dóng san xuàì kinh doanh, tga ra còng àn vice

làm cho hàng tram ngàn lae) dòn" tao ra mot khói luetng hàng bòa de dàp

ùng thóa man nhu càu thj truètng trong nuóc va xuàt khàu, làm phong phù

hàng hóa trén thj truètng.

54

Hai là: càc doanh nghiep ca so ngoài quóc doanh dà nàm bài nhay ben

ve nhu càu, dói hói cùa thj tructng, bièt lira chgn va chuyén dói ngành hàng

va mal bang kinh doanh - do vày dà cei khà nàng thfcb ùng veii Ibi truetng

canh tranh trong nue'tc va né trành ductc su chèn ép cùa hàng ngoai tran

ngàp vào nói dia.

Ba là: Tó chùc bei mày quàn ly ggn nhep, nhanh nhay, có dò tin cày cao

nhèt dira trén nguyén tàc quan he già dinh, già toc va quan he chién hùu cùa

càc ban bé làm àn.

Bòn là: Quyén lu chù Irong boat dòng san xuàt kinh doanh direte phàt

huy trgn v(:n trén cet sei quyén sei hùu ve tài san va quyén su dung ngubn

vón cùa mình, dugc hoàn te)àn làm chù ve phuetng hue'tng san xuàt kinh

de)anh, tó chùc san xuàì va tó chùc quàn ly, thué mue'tn lao dóng, tra còng

lao dóng va tei chùc lae) deing.

Nàm là: Nhó cei su lién doanh, lién kéì ve'ti nue'tc ngoài do vày càc

doanh nghiep cct sei trong nue'te có dugc diéu kién dói me'ti ky thuàt va còng

nghé, giùp cho càc nhà kinh doanh tre)ng nue'tc, hgc hói dugc nhùng kinh

nghiem quy bau trong quàn ly kinh doanh cùa nue'tc ngoài.

* Nhùng mal han che (tiéu cuc).

- Klià phó bién càc doanh nghiep trón thué va gian làn thué dà là thiét

hai , thàt tlìóat che) Igi fch cùa Nhà nue'tc hàng tram ty dbng. Tlieo càc ngubn

thóng tin dai chùng thi ty le thàt thu thué lén te'ti 50% - chua kè ty le trón

dàng ky kinh doanh cùng dal con sei xàp xi nhu vày.

Nge)ài ra ben canh mot sei nhà kinh doanh làm àn dùng dàn có hiéu

qua, con khòng fi nguèti làm àn gian deli, Igi dung càc cet quan Nhà nue'tc,

tha hóa càn bó, gay ra bao nhiéu vu bé boi làm ành huóng dèn vai trò cùa

càc doanh nghiep ngoài quóc doanh hien nay, gay màc càm cho càc nhà tu

doanh làm àn có luctng tàm, dùng luàt phàp.

Qua su phàn tfch thuc trang cùa càc de)anh nghiep a nue'tc ta trong qua

trinh thuc hien cet che me'ti, cet che thj truètng, chùng tói nhàn thày ràng.

55

Nge)ài n h u ng uu d i e m, kéì qua dal direte. H i en nay n h i éu doanh n g h i ep ké cà

doanh n g h i ep e|uc1c eloanh dang d ù ng true'tc n h u ng t hù Ihàch gay gal ràì le'tn -

d ói h òi ve phfa N hà nueie phài k h ò ng n g ù ng hoàn thien he theing d i f nh sàch

càe c h f nh sàch phài phù hetp ve'ti thuc lién cuòc song d òi h ói m al kliàe ve

phfa eloanh n g h i ep phài k h ò ng n g ù ng d ói meii càch thùc lei c h ùc he)al d ò ng

san xuàì

- k i nh daonh che) phù hctp ve'ti ca c he me'ti, cet c he t hj truètng - ncii

c a di khàc de c ho càc l o ai hình doanh n g h i ep Ihuc hien teli boat d ò ng san

xuàì - k i nh eloanh d òi h ói phài có n h ù ng d i éu k i én nhàì d i nh ve vi mó va vi

m ò. N h u ng vàn de này bài viét sé de càp n h i i ng n ói d u ng cu thè ei phàn tiép

theo.

56

CHUONG II

NHONG GIÀI PHAP Cd BÀN NHÀM NÀNG CAO HIÉU QUA HOAT D Ò NG SAN XUÀT-KINH DOANH CÙA DOANH NGHIEP TRONG NÉN KINH TE THI TRUÓNG Ò N U ÒC TA HIEN NAY

Su hinh thành va phàt trién cùa càe loai hình doanh nghiep et nuète la nhu Irong Ihói gian qua thàt da dang va phong phù. Có nhiéu loai hình doanh nghiep gàn ve'ti càe lén ggi khàc nhau, mói mot loai hình doanh nghiep eò vi tri, vai trò Irong nèn kinh té'qucle dàn, càc doanh nghiep dà eó nhung chuyén biéii lidi cuc, kinh doanh eò hiéu qua, nhanh cbóng Ihìch ùng ve'ti ca che' mói, tuy nhién cung con kbóng il càc doanh nghiep dang dùng truóc nguy ca phà san, giài thè, boat dòng kinh doanh kém hiéu qua. Nhirng tón lai, vue'tng màc, kJiò khan cùa càc doanh nghiep Irong Ihcii gian qua theo chùng tói eò ràì nhiéu nguyén nhàn. Nhung luu Irung lai goni 2 nguyén nhàn cet bàn san :

Tlur nhàì, Nhà nuète dura Ihuc su lae) ra direte nie'^)! Irueing kinh de)anli thuàn Igi elio càc doanh nghiep liéii hành hgat dóng san xuàì kinh doanh ' trong viee chuyén dói nén kinh té'sang cet che'Ihj Irucing.

Tliù hai, phueifng tbùc tó chùc hgat dòng san xuàì kinh doanh cùa càc

doanh nghiep chua thich ùng vói su dòi hói cùa nèn kinh le thj truàng.

Vói hai nguyén nhàn cct bàn trén, de nhàm nàng cao hiéu qua boat

dòng san xuàì kinh doanh cùa càc doanh nghiep Irong thcii gian lai, ehùng

ta eàn phài dói me'ti nhùng nói dung cet bàn sau :

I. Doi m ói Cd che cliìnli s à ch q u àn ly vi mo c ùa N hà luiòc :

Thuc lé'ei nue'tc la Irong giai doan hien nay, nhùng net dac Ihù dang

quy dinh meli quan he giùa Nhà nue'tc va doanh nghiep là :

- Tlii Irueing nue'tc la dang cein Irong giai doan set khai, hình thành

chua day dù.

- Mòi tnreing kinh té'biéii dòng lón, Ihóng tin thj truetng con chàp va,

thiéìi lin cày, kheing day dù.

- He Ilìóng phàp luàt cc)n chua beìàn chinh va dóng bò.

- Kinh té'quóc doanh chiéni giù phàn le'tn (2/3) lai san xà bòi nhung

hiéu qua kinh doanh Ihà'p.

57

- Su phàn còng lao dòng trén cet so kè hoach hóa tap trung, bao càp bj xóa bó. Nhung su phàn còng lao dóng xà ligi trén ca so me'ti chua dugc hình thành.

- Nàng lue va trinh dò quàn ly cùa dói ngu càn bò con thàp kém. Nhung nel dac diém trén qui dinh, Irong diéu kién hien nay ei nucic ta vai tró cùa Nhà nue'te là dac bici lo le'tn va quan trgng. Nhà nue'te kbóng detn thuàn ehi là ngùeti trgng tài, nguèti djnh hircing, djnh luàt chai ma Nhà nuóc phài bièt tao ra mói truètng kinh doanh thuàn Igi cho càc deianh nghiep he)at dòng eó hiéu qua - Nhàm muc dfch dò, Nhà nue'tc ve'ti lu càch là cct quan diéu lièi nén kinh tè thj truóng, càn phài : 1- Dói mói eòn^ tàe kè hoach hóa

Kè hoach hóa là ceing cu ejuan trgng nhàì de bào dàm dinh hue'tng XHCN cùa nén kinh tè ci nue'tc la, tre)ng nèn kinh tè thj truètng khòng chi có càc pham trù già trj, già cà, canh tranh, cung - càu : quan he hàng bòa, tién te ... ma eàn cei cà pham trù kè hoach, kè hoach cùng là yéu càu khàch quan cùa qua trinh phàt Irièn san xuàt va luu Ihóng hàng bòa. Nò là mot trong nhùng còng cu khòng thè thiéu trong còng tàc quàn ly kinh tè, dac bici là quàn ly nèn kinh tè thj trirèmg.

Truóc day, dà có thói ky càc nucic lira chgn con duóng XHCN (trong dò eó nuóc ta) dà tièn hành xày dung nén kinh tè theo mó hình "kè hoach hóa tàp trung" phù nhàn kinh tè thi truètng. Sai làm dò kbóng chi kim bàm su phàt trién kinh t è ma con là mot trong nhùng nguyén nhàn sàu xa dàn te'ti su Slip dò che dei xà boi ci Lién Xò va càc nuóe Dóng Au. Trucie thuc tè dò, mot sci ngùeti dà lén àn kinh tè có kè hoach - thàt ra kè lie)acli heia dàu cei leii nià thuc tè lói là a ehò nguói ta dà su dung nò nhu mot còng cu khàch quan, dugevàn dung, phù hetp ve'ti càc qui luàl cùa kinh tè hàng bòa va thj liirètng de djnh hireing elio su phàt trién cùa kinh t è- xà bòi va thj Irueing.

Nen kinh tè kè lie)acli bòa tap trung, quan liéu bao càp dò dà dna dàt nuóc làm vàe) linh trang mài càn deli va thiéu bui thiiùng xuyén, gay ra nhùng làng phf trong khai Ihàc su dung càc ngubn lue quelc già, ngày càng tra nén tri tre, khòng có hiéu qua. ci nue'tc la trong mot thèti ky dai duy tri cet che kè hoach heia truc tiép dò nò dà biéu hien nhùng dac trung ca bàn sau :

Mot là, ké'hoach hóa theo kiéu lói quàn ly "àp dal hành vi" bang càc ehi tiéu phàp lénh dói tu trén xueing, làm cho càe dan vj kinh tè ngày càng trò nén thu dóng, y lai, tròng chèt vào su ban phàl cùa càp Irén, le thuóc vào ngàn sàch Nhà nuóe, kheing có sue song riéng va làm triet tiéu mgi dòng lue cùa su phàt trién.

58

Hai là, kè hoach heia bang càcb càn deli liién vài te)àn bò nén kinh tè quóc dàn tu càe khàu tièn hành san xuàì, phàn phói, trae) dói va liéu dùng, tu nhOng chi tiét nhó nhàl cho déii mgi mal trong dèti song xà bòi, xuyén suoi dèn tùng bò phàn, tùng tè bàe) bang càc lién kéì "cùng" làm tàng sue y va tinh trang kém nàng dóng cùa te)àn bò he theing kinh t è- xà bòi.

Ba là, kè hoach hóa dà chia cài nén kinh tè theo ngành va theo lành tho de quàn ly, dàn dèn linh trang cuc bei, làm tram trgng thém su mài eàn dói va su thiéu bui trong nén kinh tè.

Bón là, kè lu)aeh hóa theo kiéu phan plieli mgi san phàm ào xà bòi làm ra theo già cà de) nhà nue'tc àn djnh va dira vào he thóng càc chi liéu hien vài de kiém tra vice Ihuc hien, cho nén dàn dèn mot nghjeh ly : càng càn dói va càng phàn plicli Ilice) kè hoach bao nhiéu Ibi nén kinh tè càng mài càn deli va Ihièu bui nang né bay nhiéu.

Phuetng phàp kè hoach bòa veii bón dac trung cet bàn trén day cùng ve'ti càe khuyél tal càu truc cùa nò ró ràng là mot qua trinh tu thàn van dòng va nò khòng gàn veti càc thóng tin ve thi truètng. Neil cei cung chi là nhùng thóng tin mée) mó, sai léch he)ac khòng kjp thèti - thóng tin ve thj truètng fi có làc dung lre)ng vice kfch thfch càc boat dóng kinh tè có hiéu qua, ve'ti cct che kè hoach hóa tàp trung àp dal già cà dói ve'ti mgi san phàm trén thj truètng hàng tiéu dùng cung nhu trong phàn phói càc tu liéu san xuàì dà loai trù, thù tiéu khà nàng canh tranh cùa càc doanh nghiep.

Trong nèn kinh tè hien vài nhu ei nue'tc ta trong tlieìi gian qua Ilice) ca chèeù kè hoach heia kbóng gàn lién vói thj truètng, càc chi tiéu, kè hoach de ra là duy y chf, chù quan, con thj truètng va càc dòn bay kinh tè kbóng nhung khòng có tàc dung kfch thfch càc boat dòng san xuàì kinh doanh ma ngugc lai con góp phàn làm sai léch ca càu kinh tè, thàm chf kim bàm su phàt Irièn san xuàì.

Nhung thuc tè ngày càng che) thày, kè hoach va thj truóng là nhùng pham trù khàch quan dèu là nhùng còng cu có chùc nàng diéu chinh kinh tè : Su diéu lièi bang kè hoach kbóng thè thay thè hoàn te)àn cho su diéu lièi cùa thj truóng va ngugc lai. Ibi truètng cùng kbóng phù nhàn su diéu lièi cùa kè hoach. Kè hoach diéu lièi càc quan he eàn dói lón trong san xuàì cùng nhu trén Ibi Irueing : eàn dói giùa san xuàt va tiéu dùng, giùa xuàt khàu va nhàp kliàu ; giùa hàng va tién ... chua thè thuc hien, su diéu lièi dò là Nhà nuóe vói muc dfch là huóng nén kinh tè nói chung va Ibi Inrcing nói riéng di theo nhung muc tiéu dà lira chgn, con Ibi truóng diéu lièi chù yèu theo quan he cung càu, theo quy luàt già tri, già eà ... nò mang tfnh chàì tu diéu tiéì, tu eàn dói. Tuy khàc nhau ve bàn chat nhung kè hoach va thi truètng khòng dói

59

làp nhau, Nhà nuóe nèu bièt su dung hgp ly hai còng cu dò lùy theo càp dò kinh tè va pham vi tàc dóng, han che dugc nhùng gì là khiém khuyél va phàt huy dugc nhùng*là uu diém cùa mòi còng cu Ibi nhu vày eó thè làm cho nén kinh tè boat dòng có hiéu qua han. Mot khi Nhà nuóe vàn dung viéc kè hoach heia phù hgp ve'ti quy luàt khàch quan Ibi nèn kinh tè hàng hóa eó thè phàt trién theo djnh hue'tng XHCN. Nhu vày chuyén sang kinh tè thi truètng kbóng phài là lù ehò kè hoach ma là thuc bién kè hoach ve'ti nói dung meii, càch làm me'ti, kè hoach nàm ngay tre)ng càe he)al dòng cùa san xuàt va Ibi truètng, chù khòng phài nani ngoài hoac dùng trén thj Irueing do y muón chù quan cùa ngùeti làm kè hoach. Tu quan diém va nhàn thùc do ehùng ta phài xàc djnh : Thi truètng vùa là càn eù, vùa là dói tugng cùa kè hoach. Vói tu càcb là eàn eù cùa kè hoach, nai dién ra su quan he giùa cung va càu. Ibi Irueing là diém xuàì phàt quan trc)ng de xàc dinh kè he)ach, djnh huóng phàt trién che) san xuàt va cho thj truètng - Veii tu càch là deli lugng cùa kè hoach, thj truètng là ca sci thuc tién de kiém tra xem kè hoach phù hgp hay kbóng phù hgp veii Ihuc tè dèti song kinh tè xà ligi, de kjp thói diéu chinh va bei sung elio phù hgp bàe) dàm elio san xuàì va thj truètng klieing di cheeh dinh huc'tng XHCN. Ve'ti nhàn thùc nhu vày, de nén kinh tè Ibi tnreing nucic ta phàt trién dùng djnh hue'tng XHCN, khòng thè kbóng deli me'ti còng tàc kè hoaclì hóa.

Kè he)acli hóa là mot bò phan quan trgng cùa còng tàc quàn ly nén kinh tè quóc dàn. Muc tiéu cùa dói me'ti kè hoach heia là nàng cao vao trò huóng dàn cùa kè hoach deli veii càc boat dóng cùa kinh tè thj tnreing nhàm bào dàm kinh tè Ibi truètng phàt trién theo dùng dinh hue'tng XHCN tao diéu kien thuàn Igi cho càe de:)anh nghiep hình thành va boat dòng eó hiéu qua. Vi vày huóng dói mcii kè hoach bòa ci nuóe la eàn bucing vào nhùng mal chù yéii sau :

Tliù nhàt : Kè hoach dugc nàng lén thành tàm eliièn lugc, ebuetng trinh kinh tè, eò thè khàng dinh : nhùng chù tnrang, chfnh sàch ve phàt trién kinh tè Ibi Irueing do Dàng de ra ci Dai bòi VII, ehi tró thành hien thuc klii dugc the hien thành phuang àn kè hoach cu thè va dugc thuc hien có kéì qua. Muón vày, phài eò càc phuetng àn kè hoach pbàt trién thj truètng thóng nhàì tu nay dèn nàm 2000 va sau dò dugc xày dung thành càc chién lugc, cbucjfng trinh kinh tè, tfnh tóan ó tàm xa va ca bàn, khòng thè dùng a càc phuetng àn tàc nghiep, nghiep vu detn thuàn, phài tùng buóc hoàn thien va xày dung càe can eù khoa hgc cùa kè hoach nhu : diéu tra ca bàn, dir bào chfnh xàc su phàt trién nhu càu cùa Ibi tnreing, nhùng khà nàng hien có va xu huóng phàt trién nhu càu va phàt trién thj tnreing.... trén cet sci dò, tfnh

60

tóan xay dung kè hoach phàt trién càe nhu càu, càn dói tóng cung, long càu theo tùng giai doan phàt trién nhàm ón dinh già eà, tièn té, tbùc day tàng tnróng san xuàt, cài Ihién dói song phuc vu càe muc tiéu dinh hucing cho càc doanh nghiep eó càn cu, ca sa de tièn hành hgat dòng san xuàì kinh doanh.

Tliù 2 : Bao quàt day dù càc dói tugng cùa kè hoach bòa. Trong nèn kinh tè hàng hóa nhiéu thành phàn, tham già thj tnróng có nhiéu dói tugng khàc nhau : quóc doanh, tàp thè, tu nhàn va càc loai hình khàc trong cet che boat dòng làp Irung, quan liéu, bao càp trucie day, chùng ta chi thuc hien kè hoach hóa deli veii kinh tè quóc doanh va kinh tè tàp thè. Hien nay, khi chuyén sang nén kinh tè Ibi truètng, ehùng la phài thuc bién kè hoach hóa dói ve'ti tài cà càc Ihành phàn kinh tè. Day là vàn de khó khan lón cùa dói meii kè hoach hóa. Diéu quan trgng là làm thè nào de dành già mot càch day dù va chinh xàc, tìm ra càc phucjfng thùc phù hgp tfnh tóan dugc khà nàng va nhu càu cùa càe thành phàn kinh tè ngoài quóc doanh, de eó thè dira hgat dóng cùa lai cà càc thành phàn kinh tè vào quy dao hue'tng dàn cùa kè hoach.

Thù 3 : Dói mói quan he giùa kè hoach vi mó va kè hoach vi mó là chù thè xày dung va quàn ly kè hoach vi mò, Nhà nuóe phài dói me'ti cà ve nhàn tbùc va phuang phàp tfnh toàn eàn dói tóng cung, tóng càu, eàn dói tièn hàng de vach ra djnh hue'tng phàt trién nhàm dàm bào che) kinh tè phàt trién ón djnh, càn dói, lành manh. Mal khàc Nhà nucic chi dòng vai Irò ve'ti tu càcb là nguói dua ra sàng kièn ve klià nàng phàt trién cùa nén kinh tè thóng qua càc dinh hue'tng chién lugc cùng ve'ti càc chfnh sàch cu thè de hireing dàn hành vi cùa càc detn vj kinh tè thuóc mgi thành phàn trong boat dòng san xuàì kinh de)anh : tue là kè hoach hóa ci làm vi mò phài chuyén tu lói quàn ly "àp dat hành vi" bang càc chi tiéu phàp lénh sang lói quàn ly "huóng dàn hành vi" bang càcb diéu chinh ebi'nb sàch va càc còng cu diéu tiéì cùa Nhà nueie, kéì hetp ve'ti su tu dièu chinh cùa càc detn vi kinh tè treing hgat dóng san xuàì kinh doanh, thóng qua làc dòng cùa ca che Ibi truóng, tue chuyén sang kèlie)ach hóa giàn tièp.

Càn dói ve'ti kè hoach vi mò (doanh nghiep) Ibi trén ca sei xàc dinh càc chièn lugc va càc chfnh sàch phàt trién kinh tè - xà bòi càc doanh nghiep phài chù dóng tièp càn thj tnróng de vach ra chièn lugc kinh doanh (san xuàt cài gì, sci lugng bao nhiéu, bàn a dàu va san xuàì ve'ti còng nghé nào...) va trong qua trinh thuc hien phài tu diéu chinh kè hoach va càc boat dòng cùa mình sao elio phù hgp vùa luàn theo "menh lénh" chi dao cùa thj truóng vùa tuàn theo kèhe)aeh vi mò hue'tng dan cùa Nhà.nuétc. Vi vày, quan

61

bé giùa kè hoach Nhà nuóe vói kè hoach kinh doanh cùa càc doanh nghiep phài dira trén nguyén tàc : Nhà nueie tàe dòng vào boat dòng cùa càc dan vj kinh doanh thóng qua kè hoach djnh bucing, chfnh sàch va luàt phàp, con thj truóng Ibi huc'tng dàn, diéu lièi kè hoach cùa càc detn vj ca sa elio phù hgp vói thuc tè va phù bgp veii djnh huóng cùa Nhà nucic. Nhà nue'tc kbóng chi huy truc tièp càe detn vi san xuàì kinh de)anh nià dui yèu thóng qua thj tnrètng, kbóng chi huy thuàn tùy bang niénh lenii hành chfnh nhu tnre'tc kia ma ehuyén sang quàn ly, dièu lièi chù yèn bang bien phàp kinh tè, bang chfnh sàch va làc dóng cùa thj truètng. Chi có làm nhu vày, chùng la mói tao diéu kién elio càe doanh nghiep van dòng phù hgp veii quy luàt khàch quan va theo djnh hireing xà bòi dui nghìa.

Tliù 4 : Nàng cao vai tró cùa còng làc thóng tin va dir bào huóng dàn: klii kè hoach Nhà nuóc chuyén sang chùc nàng chù yèu là djnh huóng, huóng dàn va diéu tiéì càc hgat dòng kinh tè tbi còng tàc thóng tin va du bào (dir bào Ibi truóng, dir bào nhu càu, sue mua, nhjp dò tàng truóng kinh tè....) cei vai Irò cuc ky quan trgng. Tàt cà déu nhàm vào nàng cao tfnh djnh huc'tng va vai trò huétiig dàn cùa kè hoach. Dói mói kè hoach hóa kinh tè thj truóng dal ra yéu càu khàch quan ve thóng tin. Kliòng giài quyéì dugc thóng tin nhanh nhay kip thèti chfnh xàc Ibi tfnh djnh huóng cùng nhu vai Irò bueing dàn cùa kè hoach deli ve'ti thj tnróng sé ràì han che, thàm chf eó thè lai thài bai.

Tliù 5 : Dói me'ti kè hoach hóa ngoài càc chfnh sàch va càc dòn bay kinh tè, trong dieu kién nèn kinh le con phù thuge nang né vào càc yèu lo tu nhién, thi tnreing dàn toc chua Iie)àn chinh, muón ón djnh deii sÓng kinh tè xà bòi, Nhà nucic càn day manh hgat dòng cùa càc Còng ly bào hiém evà tàng cireing càc ngubn dir trù quóc già de có dù sue can Ihiép vào thj truóng klii có dot bién nhàm ón djnh san xuàì, già cà va già trj cùa dóng tièn, lù dò de dièu bòa càc mal Igi fch truóc mal va làu dai, cuc bò va loàn cuc, kinh tè va xà bòi. Do vày Nhà nuóe càn có càc bién phàp, chfnh sàch de tièp tue cùng ed va phàl Irièn càc doanh nghiep Nhà nucic dóng vai Irò giù vj trf then chót tre)ng nén kinh tè, sao cho dù sue ehi phói càc yèu tó tu phàt cùa Ibi truóng va et nhùng ehò ma càc thành phàn kinh tè khàc (doanh nghiep ngoài quóc doanh) khòng dù sue hoac kbóng muón làm vi kliòng eó Igi.

Thù 6 : Nàng cao trinh dò cùa bò mày làm còng tàc kè hoach hóa, dói ngù eàn bò làm còng tàe kè hoach phài có nàng lue eà hai mal : nhàn tluie va vàn dung sàng tao càc quy luàt khàch quan, tìm ra phuang àn va giài phàp thuc thi có hiéu qua nhàì.

62

Dói me'ti kè hoach bòa theo càc phuetng hue'tng trén day nbàm sua ebùa nhùng kluiyéì tal càu Irùc cùa kè hoach hóa truc tièp, quan liéu, bao cào trong nén kinh tè hien vài, lae) ra su mèm dèo, linh lie)at càn Ihiéì Irong qua trinh thuc hien kè hoach tra lai sue seing va su tu chù cho càc doanh nghiep cùa nén kinh tè Irong heiat deing san xuàt kinh doanh, dàm bàe) dièu heia càc mal leti fch tre)ng xà bòi lliòng qua càc chfnh sàch va càc dòn bay kinh tè, tao ra càc dòng lue che) su phàl trién, khai Ihàc hét mgi tiém nàng, thè manh san eò cùa càc doanh nghiep va càc ngubn lue cùa xà bòi de hireing chùng thuc bién càc muc tiéu loàn cuc cùa quóc già. 2- Xày (luns lié thòn^ pliàp iiiat day dù va dbng bg

Cet che e}uàn ly kinh tè là mot he theing Inai phàp va càc djnh che, nhàm diéu cliinli càc boat dòng kinh tè cùa càc de)anh nghiep. Su dói me'ti cet che quàn ly thuc chfftlà xày dung va thuc thi mot he thóng luàl phàp làm nèn tàng phàp che cho mgi hgat dóng san xuàt - kinh de)anh.

Trong thèti gian qua, Nhà nue'tc dà ban hành nhiéu bò luàl va phàp lénh, tremg dei ce') nhùng luàt ràì quan trong deli veii doanh nghiep. Nhung nhin chung, he theing luàt phàp cùa nuóc la hien nay vàn chua day dù va dbng bò, vàn dura cei nhùng bó luàt, dao luàl cei Inih chàì xuctng seing, dac biét là ve khuiig phàp luàt kinh tè trong nèn kinh tè ci thj truètng nucic ta hien nay. Nbàm lae) dièu kién thuàn leti che) boat dòng san xuàì kinh de)anli cùa doanh nghiep Ibi mot trong nhùng dièu kién ràì quan Irgng Nhà nuóc phài xày dung va phàl Irièn mot kliuiig phàp luàt phù hgp va ngày càng có hiéu lue.

Tuy nhién, day là mot nhiém vu dal ra phài giài quyét trong tùng giai doan cu llié khòng gieing nhau. Qua Irình này khòng chi phu thucjc vào nhùng nò lue chù quan trong hgat deing xày dung phàp luàl, ma trucie bèi phu thuóc vào su phàt trién cùa càc quan he kinh tè tre)ng lién trinh chuyén dói. Mal khàc nò cùng khòng làch reii kéì qua va tàc dóng truc tièp cùa viéc thuc hien càc cài càch ve hành chfnh va tu phàp.

Có mot thuc tè là bién trong chùng ta vàn con y kiéii khàc nhau xung quanh quan niem ve phàp luàl kinh tè va phàp luàt kinh doanh. Chàng han có y kién che) rang, giùa chùng có su khàc biét ve dói tugng dièu chinh, ngugc lai cùng có quan niém cho ràng khài niém dò thuc chat ehi là meit, su khàc nhau có chàng chi là tén ggi ma thòi. Dièu này duetng nhién có lién quan dèn vice xàc dinh khung phàp luàt nói chung va khung phàp Inai kinh tè nói riéng. Thuc chat su phàn bici ày tuy là ràì tuetng deli song có càn eù, ca SÓ cùa su phàn bici ày là pham vi va dói tugng cùa càc quan he xà bòi direte diéu chinh. Hien nay trén thè gie'ti, eà hai khài niém này vàn dbng thèti

63

su dung, nhung nguói ta coi phàp luàl kinh doanh dugc xeni nhu là mot phàp luàt kinh tè. Nò bao gbm chù yèu nhùng quy djnh lién quan dèn qua trinh san xuàì, djch vu va trao dói. Trong bó phàn này da phàn càe quy dinh mang tfnh tu phàp. Xét t}fém phuang dien phàp ly, nò gàn gùi vói kliài niem phàp luàt tbuctng mai va truyén theing. Trong khi do bé thóng phàp luàt kinh tè bao trìini han, ròng han va dugc càu thành beii nhùng quy dinh thuge nhiéu lình vuc phàp luàt khàc nhau, lién quan dèn toàn bò qua trinh tó chùc, quàn ly san xuàì kinh deianb va qua trinh lai san xuàì xà bòi. Do vày trong phàp luàt kinh tè eò mot bò phàn quan trgng càc quy djnh mang tfnh còng phàp, diéu chinh càe quan he hành chfnh - kinh tè.

Nói dèn khung phàp luàl kinh tè theo tòi là nói tc'ti nhùng bò phàn càu

thành khuòn khó nhùng che djnh phàp ly trén cà hai phuetng dien.

-f- Tó chùc diéu hành kinh tè + Càc hình thùc quan bé giua càc chù thè (quàn ly va kinh

doanh) trong qua Irình san xuàì va lai san xuàt xà boi.

Xày dung va phàt trién khung phàp luàt kinh tè trong nén kinh tè thj truóng thuc chat là thè che va dbng ho hóa càc che djnh phàp ly kinh tè phù hgp vói nhùng quy luàt va dàe trung vón có cùa nèn kinh tè thi truóng. Kliung phàp luàt kinh tè chàng nhùng là hien thàn cùa su phàt trién càe quan he kinh tè ma con phàn ành, nhùng dói hòi kliàeh quan dugc biéu dal duói dang nhùng muc tiéu va djnh hucing cet bàn cùa Nhà nuóc trong tùng giai doan cu thè. De) vày khung phàp luàt kinh tè tu thàn nò là mòi dang tbùc dóng, kbóng cùng nbàc, bào thù, luein phàt trién va dòi hòi phài dugc phàl trién. Bàn thàn nò xa la veii khài niém hoàn thien.

Theo quan niém va càch phàn loai trén khung phàp luàt kinh tè eó thè bao gbm càe bó phàn hay nlióm càc quy djnh dugc thè hien thóng qua nói dung ca bàn sau :

Tliù nhàt : Bào dàm sci hùu va tu do kinh doanh elio càe doanh nghiep nhu ca càu so hùu, tu do kinh doanh, cbóng lai canh tranh hgp phàp, sa hùu còng nghiep, hgp dbng, lién kéì, biép bòi kinh doanh...

Tliù bai : Tó chùc càc loai bình san xuàì kinh doanh. Càe luàl ve càc loai hinh doanh nghiep nhu luàt Còng ty, luàl doanh nghiep lu nhàn, luàt hgp tàe xà, luàl dàu tu, dàng ky kinh doanh...

Thù ba : Càc còng cu tài chfnh tién té, tfn dung va thanh toàn nhu : - Ngàn sàch : càc loai thuè va he thóng thu Ihuè - Chùng khoàn va thi tnreing chùng khoàn - Ngàn hàng, tfn dung, kiém toàn, Ihóng ké, kètoàn, ngoai beli... Thù bón : Càc ngubn lue khàc nhu lao dòng, dai dai, tài nguyén.

64

klioa hgc ky thuàt.

Thù nàm : Bào dàm xà bòi va mói truètng nhu che do bào hiém, bào

ho lao dòng, bào ve nguói tiéu dùng, tiéu chuàn chàì lugng, mòi truètng...

Tliù sàu : Giài quyéì bau qua nhu thanh ly, giài thè, phà san doanh

nghiep, tài phàn, tóa àn kinh tè, Ihanh tra, kiém tra, hình su kinh tè.

Tu nhùng neli dung, yéu càu ca bàn trén lién he ve'ti bé thóng phàp

luàt bién hành cùa ta bién nay eó thè sa bó rùt ra mot so nhàn xét là :

- Su phàn loai càc nhóm quan he trén là bèi sue tuetng dói, khòng ft vàn de dbng thcii cùng lién quan dèn nhiéu nhóm quan he khàc (nhu sa huu dai dai, tài nguyén..,.) va do vày, khòng thuóc deli tuetng dièu chinh cùa riéng mot dao luàt riéng ré nào.

- Có nlìùng vàn de màc dù rài quan trgng nhung khòng nhàì Ihiéì phài dugc dièu chinh riéng trong mot vàn bàn phàp luàt ma dà lie)ac càn thièt dugc thè che bòa trong càc vàn bàn khàc nhau, chàng han quyén tu do kinh doanh dà dugc ghi trong hièn phàp, cùng dugc thè hien trong Inai Còng ty, luàt phà san... va eàn tièp tue cu thè bòa trong luàt dàn su, luàt lao dòng...

- Nhiéu nhóm quan he trén nhiéu lình vuc khàc nhau cho dèn nay xét ve mal hình thùc dà dugc thè che ó nhùng mùc dò khàc nhau. Tuy vày, kbóng ft vàn de bién lai Nhà nue'tc bau nhu kbóng eó quy djnh, chàng han, nhùng che dinh phàp ly ve kiém te)àn, khuòn khó canh tranh va cbóng canh tranh bài hgp phàp, tó chùc thj tnreing chùng khoàn... day chfnh là nhùng che djnh dac tnrng, vón có cùa nén kinh tè thj tnróng.

- Klii luàt Còng ty va luàl Doanh nghiep tu nhàn dugc ban hành con có rat nhiéu ké bò, vue'tng màc elio càc doanh nghiep thuc bién : nhu chua quy djnh ró vàn de dal lén elio doanh nghiep (cùng ngành hàng có tén Irùng nhau dà ành huctng dèn uy tfn do nhàm làn). Ve tru so doanh nghiep mói quy djnh tru sei giao dich ma chua de càp dèn nai san xuàt kinh doanh nén khó quàn ly. Luàt giao cho càc trgng lai kinh tè càp tinh, thành phó càp chùng nhàn dàng ky kinh doanh nhung khòng giao quyén quàn ly doanh nghiep nén vice xem xét boat dòng eó dùng ngành nghé dàng ky hiéu qua san xuàt kinh doanh thè nào Ibi trgng tài kinh tè khòng thè bièt va kliòng thè thuc hien tot nhiém vu tuyèn bó phà san càc doanh nghiep - so vói thuc tè có mot so ngành nghé chua dugc càc luàt va nghi djnh dua vào danh sàch,

- Mot so vircing màc lù càc vàn bàn : eó su elibng chéo cùa càc vàn bàn làm elio càp thuc hien khòng bièt duètng nào ma làn. Vf du : Luàt Còng

65

ty nèu ro là càe doanh nghiep kheing he bj ràng bugc ve dia bàn kinh tè nhung trong ngành xày dung, Bó Xày dung lai quy djnh de)anh nghiep chi dugc thuc hien càe còng trinh taci dja phuang càp giày phép cho doanh nghiep con sang càe dja phuetng khàc lai phài có giày phép cùa Bò. Quy djnh này dbng nghìa veii vice phài xin giày phép nèu muein sang dja bàn khàc Ihuc bién còng trinh. De trành vice làm giày phép vón nhiéu khé càc doanh nghiep gap lình huóng này ben ky hgp dbng veii càc doanh nghiep lai ehò de Ihuc hien còng trinh. Su bài hgp ly trong quàn ly dà vó tình nàng già tbi còng, làm xuàì hien mot sei doanh nghiep khòng làm ma vàn dugc hucing tièn boa libng (ly le %).

Chò này le ra nén quy dinh muein tham già dàu tliàu thi doanh nghiep

phài có vón va mot vài diéu kién nào dò Ibi hgp ly hctn.

Trong Nghi djnh 217 ve quyén tu chù cùa càc Xf nghiep quóc doanh trong dò cho phép càc Giàm delc dugc trgn quyén quyéì dinh dói vói tài san cùa Xf nghiep minh. Theo Nghj dinh này vice Giàm dóc dem nhùng tài san nhu klio bài, nhà xueing cùa detn vj minh kliòng su dung bèi elio càc detn vj kiiàc, thàm chf ngeiài quóc doanh thué là diéu eó thè chàp nhàn dugc vùa trành làng phf, vùa sinh Igi cho Xf nghiep nhung trén thuc tè, vice làm này

;

66

lai trai veti mot nghi djnh kliàc trong do quy dinh : nèu khòng su dung

dùng muc dich sé bi thu boi. Nhu vày thè nào là su dung dùng muc dich?

Sé chua ró vi chua có huóng dàn. Mal khàc, càc vàn bàn cùa ta tbuòng

hay thay dé)i làm cho nhùng nguòi Ihuc hien dàm chàn vào nhau ve

quyén han. Luàt quy djnh ró : ca quan nào càp giày phép Ibi ca quan dò

mói có quyén thu hói nhung trén thuc té' nhiéu neti gàn nhu ai cung eó

quyén, giày phép do so cà'p nhung còng an pbuòng cùng co thè thu hói.

Cóng ty tràch nhiém huu han Thài Long chi sau 14 thàng thành làp dà

phài don tièp 11 doàn kièm tra dù mgi ngành, mgi càp trong khi dò càc

ca quan che' lai lai chua thày ró càc quy djnh mói; hg toàn dira trén

nhùng vàn bàn eù - nhùng tnróng hgp eù nhu sì quan che' dò cu, dà qua

hgc tàp cài tao nay xin làp doanh nghiep Ibi giài quyéì nhu thè' nào?

Klióng vàn bàn nào huóng dàn. Su kliòng nhàì quàn ve vàn bàn phàp quy

là nguyén nhàn chù yèu khiè'n càe chù doanh nghiep bj phién ha, khó

khan. Nhiéu loai hình doanh nghiep chua dugc diéu chinh bang nhùng

vàn bàn phàp luàt ngang tàm vói tình chàì quan trgng cùa nò trong nén

kinh tè'quóc dàn (càc doanh nghiep nhà nuóc cho dèn nay vàn chua dugc

luàt hoac phàp lénh diéu chinh, tó chùc va hgat dòng cùa chùng vàn do

càc vàn bàn cùa Hòi dóng Bò tmeing quy dinh).

Trong viee diéu chinh phàp luàt dói vói càc deianh nghiep vàn

chua dàm bào nguyén tàc mgi doanh nghiep dèu bình dàng truóc phàp

luàt.

Ve'ti nhùng mat han che'cùa bé Ihóng luàt phàp a nuóc ta nhu trén

dà gay kbóng ìt khó khan, vue'tng màc cho càe doanh nghiep tó chùc hgat

dòng san xuàì kinh doanh phù hgp vói nhùng yèu càu dòi hói cùa nén

kinh tè'thj truàng. He thóng luàt phàp nói chung va luàt kinh tè'nói rièng

càn phài dói mói, bó sung mot so và'n de ca bàn sau.

Tliù nhàì : Nhà nuète càn ban hành som càe bò luàt nhu : luàl dàn

su, luàt doanh nghiep nhà nue'tc, luàt dàu lu trong nuóc... nhàm tao diéu

kièn mòi truóng thuàn Igi cho càe doanh nghiep hgat dòng san xuàì kinh

doanh.

67

Tliù hai : Di dòi vói vice xày dung mot he theing phàp luàt dóng

bò, càn cùng có va hoàn thien bò mày thuc Ibi phàp luàt, càn co tòa àn

kinh tè', giani djnh lu phàp.

Tliù ba : Càn eò càc càn bò chuyén món chuyén di kiém Ira trén

thuc tè'de kip Iheii diéu chinh nhung khoàng càdì giua càc luàt dugc ban

hành va Ihuc tè'seing dòng cùa nén kinh tè'Ibi tnreing.

Thù tu : Càn phài chuyén trgng tài kinh tè'thành tòa àn kinh l è dè

nò eò dù lu càcb phàp ly ma thuc hien chùc nàng tuyèn àn phà san doanh

nghiep ma giài quyéì bau qua cùa àn dò. Trgng tài kinh té' là cet quan

quàn ly Nhà nue'tc, do do ve nguyén tàc kliòng dàm nhan dugc chùc nàng

này.

Thù nàm : Càn phài ban hành phàp lénh phà san sètm de bào ve Igi

idi kheing nimng cùa còng chùng giao djch ma con chinh càc nhà kinh

doanh, ge')p phàn xóa bó nhùng tièn cuc, lón xòn xày ra trong khi giài

quyèi nhuìig vu "va bui", va càc HTX lin dung va "sàp tieni" cùa càe

doanh nghiep tu nhàn vùa qua.

3- Dói mói chinh sàch tài chinh quóc già

Tu sau dai bòi VI cùa Dàng dè'n nay, nèn kinh tè' nue'tc ta dà eò su

cliuyèn dói rài nhanh cbóng, càc hgat dòng kinh tè tài eliìnb tra nén sòi

dóng va dà dàn dàn hình thành càc thj tnreing vàn hành theo quan he

cung - càu nhu Ibi truètng hàng bòa, djch vu, Ibi tnrctng vón. Su thành

cóng bue'tc dàu cùa cóng cuòc dói mòi et nuóc ta dugc thè hien ró net trén

càc chi lièu tàng tnreing kinh tè, giàm lam phàt, lùng biròc ón djnh va

nàng cao dòi song cùa tàng le'tp nhàn dàn. Ben canh dò, ca che me'ti cùng

dang bòc lo nhùng ban che', thiéu sòl nhu su phàn bòa xà ligi, linh lu phàt

cùa càc hgat dòng kinh té', tài chinh v.v. làm ành huctng khòng il dèn hiéu

qua san xuàì kinh doanh cùa càc doanh nghiep. De khàc phuc dugc

nhùng ban che', thièii sol trén tao diéu kien thuàn Igi cho càc doanh

nghiep boal dòng kinh doanh có biéu qua, chinh sàch tài chinh quóc già

trong giai de)an lèn phài hue'tng vào càc nói dung le'tn sau day :

68

Tlìir nlift't : chìiih sàch huy dòng càc nguón von phuc vu cho dàu (ir

phàt Irién san xuàì : chién lirac phàl Iriò'n kinh (è' - xà liói dén nani 2()()()

de ra muc liéu (ang gAp dòi long san phàm trong nuóc, diéu dò dói iiói

phcii tàng ciròng dàu tir vói kliói lugng vón càn Ihiéì tir 40 déìi 45 ly USD.

Xét ve khà nàng nguón vón, chùng ta có thè' huy dòng lù 20 dén 22 ty

USD tir ngoài nuóc Ihòng qua dàu lu truc tiép, vien lig, vay ODA, kiéu

hói va phàl hành trai phiéu ra liii Iruóng quóc té', phàn con lai phài huy

dòng lù lièi kieni Ining nuóc. Phàn lich lình hình phàn phói GDP may

nàm qua cho thày ty le tiéì kiém à nuóc ta con thàp, Ihàm chi rà't thàp

(chi khoàng 13% GDP theo dành già cùa càc chuyén già nuóc ngoài, so

vói 17 - 25% bình (|uàn ó càc nuóc dang phàl Irié'n, 30 - 34 % ó Trung

Quóc) Do dò càn có chinh sàch va bién phàp làng ty le tiéì kiém cho dàu

tu ó tài cà càc khu vuc : Nhà nuóc, doanh nghiep, ho già dinh va càc tó

chirc tài chinh. Mói trong nhùng bién phàp quan trong a day là phàt Iriéìi

Ihi truàng vón va da dang hóa càc còng cu cùa thj truóng này bang càch

thành làp thi trìrang chirng khoàn, phàl hành càc loai có phiéu va Irai

pliié\i (Irai phiéìi cùa chinh phù, cùa dia phuang va cùa Còng ly). Mot nói

dung quan Irong khàc cùa chién lugc vón là có bién phàp kluiyéìi khich

lièi kiém, dinh hue'tng lièu dùng. O day, và'n de dal ra vira phài eó chinh

sàch han che vice lièu dùng làng pili, xa xf, virctl qua khà nàng cùa nén

kinh tè'va mùc song cùa xà bòi, vùa phài eò chinh sàch khuyén khìch tao

mòi truòng cho càc làng lóp nhàn dàn bò vón dàu tu phàt trién kinh tè'

theo djnh hue'tng cùa Nhà nue'tc va su dung eò hiéu qua càc nguón lièi

kiém, trong dò eò vice bào ve Igi ìch cùa ngucti gùi tién va bào dàm già

Irj cùa lién gùi.

Cliiè'n lugc vóli gàn veti yéu càu su dung hgp ly, eò hiéu qua nguón

vón, tìnb hiéu qua cùa dóng veiii Ihè hien à vice ehuyén dich ca càu kinh

tè' va toc dò hien dai heia va còng nghiep hè)a nén kinh lo'. Bang càc

chinh sàch va cóng cu nhu thué', lai suàì, chi tièn ngàn sàch nhà nuóc,

chinh sàch tin dung nhà nue'tc v.v. nhà nue'tc eò thè dinh huctng dàu lu va

truc tiè'p dàu \u vào càe lình vuc, ngành Iben chót, làm dòng lue thùc day

69

càe doanh nghiep bò vón dàu tu theo dinh huóng cùa chièn lugc dà dugc

hoach dinh.

Thù 2 : Chinh sàch tién te va tin dung

Trong nhùng nàm gàn day, toc dò lam phàt dà dugc d^y lui, song

nhùng vàii de ve lién té, tin dung vàn càn dugc tièp tue dói mói. Tnróc

bèi càn tàng euòng hgat dòng cùa ngàn hàng nhà nuóc vói day dù càc

chùc nàng va su dung triet de càc cóng cu (ky quy, chièì kliàu...) de kiém

soàt thi tnróng tién té. Ben canh do luu y kiém soàt luang lién trctng luu

thóng sau cà'm vàn. c5 day và'n de lam phàt va thuc bien chinh sàch phàt

trién kinh tè' - dói vói hgat dóng cùa càe ngàn hàng thuang mai, trong

nhùng nàm qua dà có nhiéu dói mói ve mal cóng nghe, phuang thùc kinh

doanh. Song xét ve klià nàng phuc vu va mang luói càc chi nhành cùa he

thóng ngàn hàng thuang mai, hgat dòng cùa he thóng này chua phài dà

dàp ùng dugc yèu càuycàn som làch chùc nàng cùa ngàn hàng nhà nuóe

ra kliòi càc ngàn hàng thuang mai, kbóng chuyén vón cùa ngàn sàch nhà

nuóc sang cho ngàn hàng thuetng mai su dung làm nguón vón kinh

doanh.

- Phàt Irièn he Ihóng tin dung thuang mai (quóc doanh va có phàn)

khuyén khìch càe ngàn hàng ma chi nhành tai Viet Nam, phàt Irièn manh

me càc hgat dòng tin dung nòng thón, mò ròng va da dang hóa càe loai

hình tin dung va càc hình thùc cung ùng thu hùt vón tin dung.

- Tliuc hièn ca che' lai suàì thj truàng : xàc djnh quy che' nghiém

ngat ve vón, lai suàì, chièì kliàu, lai chièi klià'u, càe nghiep vu ngàn bang,

càc còng cu kièm Ira, kiém soàt hgat dòng cùa ngàn hàng nhà nuóc.

- Hình Ihành tùng buóc thj truàng vón nhàm khuyè'n khich càc tó

chirc va cà nhàn trong va ngoài nuóc tu do tham già chuyén nhugng, mua

bàn càc loai chùng klioàn (tin phiéu, còng trai, có phiè'u....)

- Tliuc bién da dang bòa kèì càu tién té, tao diéu kien cho Ibi

truàng tién te boat dòng. Tliuc hien ca che diéu hành hgat dòng cung

irng tièn le bang chinh sàch lai suàì va chinh sàch tin dung, Ihuc hien

70

viéc kiém soàt càe mói quan he giùa lugng cung ùng lién le phù hgp vèti

làng truóng kinh tè.

- Cbàm dùt phàt hành tièn làm nguón cung ùng tin dung va bù dàp

bòi chi ngàn sàch. Nhà nuóc thuc hien ca che quàn ly thóng nhàì ngoai

te, mgi thanh toàn ngoai te phài tàp trung qua ngàn sàch, nhà nucic chù

dòng thóng qua quy du tru vàng va ngoai te de tàc dòng dèn.' thj tructng,

ón djnh già eà, nàng dàn klià nàng chuyén dói cùa dóng tién Vici Nam.

Thù 3 : Chinh sàch thuè

Chinh sàch thuè' eò ành buòng truc tièp dè'n san xuàì, dàu tu, tiéu

dùng xà bòi, dè'n tàng giàm già trén Ibi tnróng. Do dò, dira vào càc mùc

thuè' kliàc nhau nhà nuóe eò thè tàe dóng dè'n viéc kliuyèn kliich hoac

han che' su pbàt trién san xuàì kinh doanh. Duang nhién tùy theo lình

hình cu thè, nhà nuóc có thè chù dóng diéu chinh thuè de eò thè tàc dòng

Irò lai dói vói nén kinh tè'. Nèu nhu nén kinh tè dò eò lam phàt, Ibi viee

tàng thuè'có tàe dung ùc che'su già tàng cùa tóng càu. Klii nén kinh tè eó

dàii hiéu suy thoài thi viee ha thuè suàì sé eó tàc dung kìch Ihìch san xuàt

va dàu tu, nàng cao nhu càu tóng thè, tao diéu kien cho vice phuc boi

kinh té' Ihóng qua vice khuyè'n khìch phàt trién san xuàì dói veti càc

doanh nghiep. Nhu vày, chinh sàch thuè eò vai trò vó cùng quan trgng,

no kìch Ihìch hoac han che toc dò tàng tnróng kinh tè trong ca che thj

thè.

tnróng phù hgp vói dinh huóng phàt Irièn kinh tè trong tùng giai doan cu

Hien nay he theing thuè dà hình thành va thuc bien thóng nhàì

trong cà nue'tc, ty trgng thu ngàn sàch nhà nuóe dà tàng dàng kè. Tuy

nhièn viee hoàn thien he thóng thuè vàn dang là mot van c^é'^cà'p bàch,

càn phài xày dung ca so ly luàn elio viéc xàc djnh ty le dòng vién hgp ly

nhàm dàm bào nguón Ihu cho ngàn sàch nhà nuóe va kìch thich san xuàt

phàt trién. Ben canh dò, vice cài cadi Iriél de he thóng thu va bò mày thu

cùng viee tàng cueing ky luàt, ky circtng tài chinh nhàm cbóng buon làu,

cbóng tham nhùng, là mot nhiém vu bèi sue quan Irgng.

71

Trong he thóng thuè', thuè doanh Ihu dang direte cpian tàm ve'ti

nhiéu y kiè'n khàc nhau eàn eò chinh sàch ró ràng va chuàn bi càc diéu

kien càn Ihiéì cho viee chuyéii dói lù thuè doanh Ihu sang Ihuè tri già già

tàng (TVA). Nbàm khàc phuc su cheing chéo va Irùng lap cùa Ihuè. Deing

thcii càn sua dói bó sung Ihuè Ihu nhàp, Ihuè chuyén quyén su dung dai

va thuè'giae) quyén su dung dai eò nhu vày meti khuyén khìch càc doanh

nghiep dàu lu chinh xàc ve chi più, hach le')an kinh de)anh eò hiéu qua.

Tlieo dành già cùa càc chuyén già, tre)ng chinh sàch thué'cùa nuète

la bién nay con nhiéu bài hctp ly, thué vùa thài Ihu vùa lam Ihu (Ihuè

cbóng lèn Ihuè) chua còng bang giùa xì nghiep Irong nue'tc va xì nghiep

eò vón dàu tu nue'tc ngoài.

Do vày phiretng huc'tng chung chinh sàch thué' eV nue'tc la hièn nay

càn tièp lue sua dói, hoàn thien chinh sàch thuè'theo buòng mò ròng dien

dành thuè, ha bètt mùc thuè', thu hep dò chénh léch giùa càc mùc thuè' va

klii dù diéu kién sé su dung thuè già trj già tàng thay che) thué'doanh thu

hien nay. Tnre'tc mài, trong chinh sàch thuè' càn thuc hien mot sei bien

phàp sau :

- Giani mùc thuè'doanh Ihu deli veti mot so mal hàng lièu dùng cùa

càc doanh nghiep dugc san xuàì trong niròc, tàng thué'nbàp kliàu deli vói

bang nhàp cùng le)ai (day cùng là bién phàp quan trgng de cbóng buon

làu nbàm bàei ve leti ìch va khuyè'n khìch càc de)anh nghiep lie)ng nuéte

phàl Irièn.

- Nèn giani mièn thué 1 - 2 nàm dàu elio càe de)anh nghiep eò vón

lón, su dung nhiéu lao dòng.

- Mièli thuè' Igi tue che) phàn Igi nbuàn lai dàu lu de met ròng san

xuàì.

- Cbóng thài Ihu thuè nhàì là khu vuc ngoài què)c doanh.

- Boi duang nàng cao Irình dò càn bò nhàn vién, sàng Igc dòi ngbù

càn bò nhàn vién Irong ngành thuè', cbóng càc bién tugng lièu cuc de gay

duac long lin dói vèti càc nhà dàu tu klii bò vón ra san xuài kinh de)anb.

72

4- fìàm bào quyèu tu chù thuc su trons san xuàt kinh doanh cùa cae

eloanh nghiep

Mot thcti ky dai, trong ca che ké' hoach hc)a tàp trung quan lièu bao

càp dà tire'tc mài quyén tu chù cùa càc doanh nghiep de) vày dà làm elio

san xuàì kinh doanh cùa càc de)aiili nghiep kèm hiéu qua. Nay chuyén

sang vùa san xuàì bang bòa theo cet che thj truàng nhà nuète càn phài bào

dàm thuc su quyén tu dui Irong san xuàì kinh doanh cùa càc doanh

nghiep. Nò phài dugc biéu hien bao goni càe nói dung cu Ihè sau day :

- Quyén xàc djnh nhiém vu va quy me') san xuàì (san xuàì san

phàm gì? sci lugng bae) nhiéu? san xuàì dio ai? san xuàt bang càdì nào?)

- Quyén quyéì dinh loai hình san xuàì lioàc dich vu khòng bj han

che' lre)ng chùc nàng va dja bàn hgat dóng. Mot doanh nghiep eò thè vùa

san xuàì ehuyén món bòa, vùa kinh doanh tóng hgp.

- Quyén lày thu bù chi, tu dàu tu mò ròng san xuàì, làm trón nghìa

vu dói veti nhà nue'tc.

- Quyén Irao dói mua bàn san phàm theo già tliòa thuàn, mua bàn

hoac thuè lai san ce1 dinh.

- Quyén hgp làc lién doanh ve'ti càc detanb nghiep Irong va ngoài

nuóc, vay vón lai càc ngàn hàng.

- Quyén tu chù ve lai chinh thè hien Irong viéc xàc djnh mói quan

jl\ e truc tiè'p giùa Igi nhuàn va càc khe)àn Ihu nhàp khàc se) vói chi phì san

xuàì dà bò ra. Bièii so vón tu co va vón vay cùa càc xì nghiep thành

nguón vón chù yè'u elio lai san xuàì met ròng, cho phép càe doanh nghiep

dugc quyén su dung nguón vein cùa mình, càn nhàn thày ràng quyén tu

chù ve tài chinh kliòng nhùng nhàm khuyè'n khìch càc doanh nghiep phàl

Irièn san xuàì kinh doanh ma con nói rò tràch nhiém vàt chàì cùa càe

doanh nghiep.

5- Cài càch elle do tièn luan^ nhàm tao ra dòn^ lue phàt trién san xuàt

Tre)ng mgi che dò kinh t è- xà bòi, lao dòng là nhàn lo quyét dinh

tòi su phàt Irièn kinh t è- xà bòi cùa mói nuète. Tién luetng, lién thuetng là

73

dòng lue kìch Ihìch ngùai lao dòng làm tàng nàng suàt lao dóng mot càch

hùu hiéu. Nguói lao dóng sé tich cuc, hàng say san xuàì khi hg nhan

dugc thù lao Irà còng Ihìch hgp Ihòa dàng. Chinh vi vay tièn luetng lién

Ihuetng eò vai Irò ràì quan Irgng deli vói san xuàì cùa xà bòi. Nò là dòn

bay kìch thich san xuàt phàt Irièn, nò là còng cu de nhà nue'tc phàn pheli

dièu bòa Ihu nbàp nhàm tao ra su ceing bang elio nguèti lao dóng Irong xà

bòi.

Trong che dò lién luetng hien nay con lón lai nhùng diéu bài hgp

ly, khiè'n elio tién luetng chua phàt huy dugc bèi tàc dung dòn bay kinh tè

- che dò tién luang chua bào dàm tao ra mot ca cà'u lao de^ng hgp ly trong

nén kinh tè' quóc dàn nói chung va doanh nghiep nói rièng. De cài càch

che' dò tièn luetng nhàm khuyè'n khich phàt Irièn san xuàì cùa càc doanh

nghiep chùng ta càn dói meii nhùng nói dung cet bàn sau :

+ Ve quan dièiii : càn gàn chinh sàch tién luang vói càc chinh sàch

kinh le' tài chinh (già cà, thué, lién mal, lam phàt, dòi song, vice làm,

chinh sàch xà bòi...). Ngoài vice phài tuàn thù quy luàt phàn pliói theo

lao dòng lre)ng lién luetng càn coi trgng quy luàt già tri, quy luàt cung càu

xem tièn luctng Ihuc chàì là lién cóng tra cho ngucti lao dòng. Mùc luang

tói Ihièu phài bào dàm dugc càe nhu càu Ihièì yèu cùa nguói lao dòng.

+ Ve nói dung che'dò lién luetng :

- Tliu ggn he thóng Ihang, bang luetng theo ba khu vuc : khu mòi

san xuài-kinh doanh, djch vu, khu vuc hành chinh su nghiep va khu vuc

quàn ly nhà nuète.

- Trong bang luang nèn dan giàn, de biéu.

- Bài bò luetng chùc vu, thay bang phu cà'p chùc vu (nhàì là deli ve'ti

chùc nàng do bau eù). Klii thòi giù chùc sé bèi phu cà'p chùc vu.

+ Ve quàn ly che'dò tién luang :

- Nhà nuóe quy djnh mùc luang tói thièu, con vice Irà luang cu

thè, giao cho nguói su dung lae) dòng quyèi djnh.

- Coi Ihang bang luctng là càc khung djnh hue'tng

74

- Dùng Ihuè Ihu nhàp de diéu lièi mùc chénh léch khàc nhau cùa

ngùai lao dòng deli vói càc ngành va càc doanh nghiep.

- Tliuc bién che dò bào hièm thài nghiep.

- Tliuc hien che'dò mói ngucti lao dóng tu mua bào hièm tai nan,

óm dau, ve buu va dàin bào dù seing khi bèi tuoi lao dòng.

Muc dich cùa vice cài càch che dò tièn luetng nhàm phàt huy tàc

dung dòn bay kinh tè cùa nò, khuyén khìch nguói lao dòng vi Igi ìch Ihiéì

thàn cùa minh ma phàn dà'u làng nàng suàì lao dòng, nàng caei Irinli dò

nghé nghiep, cài lliien dói song, càn sètm khàc phuc tìnb trang luang

kbóng dù seing va su chénh léch già bài hgp ly trong Ihu nhàp, gay mài

ón djnh va bài bình dàng trong xà bòi.

II- Dói mói phuang Ihùc hoat dòn^ cùa doanh nghiep

Vice chuyén dói lù ca che ké'hoach hoà tàp trung, quan liéu bao

cà'p sang nén san xuài bang hoà theo ca che'thj truóng, khòng il càc nhà

doanh nghiep a nuóc la tò ra lùng tùng, nhiéu doanh nghiep kinh doanh

thua lo, thàm chi di dèn phà san. Sa dì nhu vày là do càe doanh nghiep ò

nue'tc ta con chiù su tàc dòng nang né cùa cet chécù. Ca che quàn ly me'ti

dang trén dueiiig deli me'ti va he)àii Ihién lae) ra nhung khà nàng, diéu kién

Ihuàn Igi cho càc doanh nghi<:p boat dòng. Ben canh dò con nhiéu mal

han che', lón lai, càc doanh nghiep chua thay dói dugc càch nghi, càch

làm de Ihìch ùng ve'ti cet che' mói (ca che' thj tnrctng). De nhàm nàng cao

hieu qua boat dòng san xuàì kinh doanh chùng tói nhàn thày càc doanh

nghiep phài dói me'ti nhùng nói dung ca bàn sau :

1- Vàn de cònj; tàe nghién cùu thi truètng cùa doanh nghiep ;dè tièn

hành boat dòng san xuàì kinh doanh trong nén kinh tè Ibi truóng. Và'n de

dàu tièn cùa de)anh nghiep là tini biéu, nghién cùu thj truóng, day là dièm

mà'u chót cùa mgi và'n de lién quan dén ceing vice kinh doanh. Ngireii xua

eò càu "Dào giang luy khùc, nhap già tuy tue" de kbuyén day elio con

chàu càch dói nhàn xù thè giua Ihién biéii van hoà cùa cuòc deii. Va tre)ng

kinh doanh cùng vày, muón bàn dugc hàng hird phài biéu ró, bièu day dù

73

va thài chinh xàc nhùng yè'u lo vàn hoà xà bòi va con nguói ma doanh

nghiep chuàn bj tung vào dò san phàm cùa mình. Tini bièu thj truetng,

Ihuc chàì là lìm bièu nhu càu, Ihj hiè'u va sue mua cùa nguói lièu dùng,

de xàc djnh dàu là Ihj Irueing trgng dièm dàu là Ibi tnróng Irièn vgng, va

dàu là thj truetng tiém nàng ma doanh nghiep chua dugc khai Ihàc hoac

chua khai Ihàc triel de - Day là cè)ng vice bèi sue quan trgng trong boat

dòng kinh doanh cùa càc chù thè kinh tè, bài luàn de)anh nghiep kinh

doanh mal hàng gì ?

Trong boat dòng tliuetng mai, nèu nhu bò qua còng vice tìm bièu

Ihj truàng Ibi eò nghìa anh la khòng phài là mói nhà detanh nghiep va

cung deing nghìa ve'ti hành dòng lu dào liuyet chón vùi so lai san hien co

cùa mình. Chua lini bièu thj tnrctng dà ó al tung san phàm ra thj truètng sé

khòng khàc gì vice dem bào bàn elio nguói niù, dem " kinh ràm" làm qua

tàng elio nguèti càn Ibi. Tini bièu Ihj Irueing là bue'tc kheii dàu cho su Ihành

cóng hay thài bai cùa doanh nghiep lre)ng cuòc dàu tri dua lai veti càc

doanh nghiep ban, sé quyèi dinh bình bòng, già Irj chò dùng cùa doanh

nghiep nhu thè'nào Irong Ibi truètng giùp cho càc cct sei xày dung chièn

lugc kinh doanh dùng dàn, bièì san xuài nhùng mal hàng ma thj Iruóng

càn, lira chgn dugc Iheii dièni va dia dièm bàn bang hgp ly. Ngoài ra

doanh nghiep nhàn bièì dugc nhùng mal manh, yèn cùa dói thù canh

tranh tièn hành boat dòng san xuàì kinh doanh dùng luàl phàp - nói càch

khàc, vice tìm bièu thj truóng, bièu dan giàn là kiém tìm càu Irà leii thoà

dàng nhàì cho nhùng càu hòi ma nhà doanh nghiep buóc phài làm :

- Plian bó dàn cu trong dia bàn ra sao ?

- Mùc thu nhàp cùa dàn cu tre)ng vùng ?

- Trinh dò vàn hoà va nghé nghiep phó bièii cùa dàn cu ?

- Phong tue, tàp quàn, Ihòi quen cùa nguèti tiéu dùng ?

- Yè'u lo chinh tri cùa Ihj truètng ?

- Có san pham cùng chùng loai, tuang tu nhu san phàm cùa doanh

nghiep chua (dói thù canh tranh):

- Phàn ùng cùa nguèti lièu dùng dói veii nhùng san phàm dò ?

76

- Sue tiéu thu nhung san phàìu nhùng san phàm cùng chùng loai

trén thj tructng ?

- Nhùng khàch hàng nào sé eò nhu càu ve san phàìu cùa doanh

nghiep ?

- Ngueti lièu dùng muón gì va càn gì ?

- Làm thè nào de thoà man nhu càu va Ibi hiè'u cùa khàc hàng ?

- Phuetng Ihùc phàn phói san phàìu va mang lirèti lièu thu nàe) sé

phói hgp va dal hiéu qua nhàì ?

- Tlieii dièm nàe) se dira san phàìu ra Ihj truètng ?

- Sei lugng san phàìu sé tung ra Ibi truóng ?

Vice giài dàp nhùng càu hòi trén thuètng kbóng deing nhàì giùa

nhùng ngueii dugc giao nhiém vu thàm dò va khào sàt thj truètng cùa

doanh nghiep. Dién này cung de hiéu vi Irình dò nhàn thùc va khà nàng

liè'p Ibi cùa mòi ngueti khàc nhau, do vày, de)anh nghiep kbóng thè eù

duy nhàì mot ngueii di tìm hiéu llii tnreing ma phài eò nhiéu nguèti va trèn

cet sa dành già mòi ngucti de lìm ra nhùng y kièn deing nhài, nhùng y kién

xàc dàng nhàt de dành già dugc Ihuc chàì nhu càu, thj hiè'u va sue mua

cùa nguói tiéu dùng. lìiirc tè'eV nuète la hien nay, kliòng il doanh nghiep

chua chù trgng, dà coi nbe vàii de lini hiéu thj Inróiig, vi theo hg néu san

xuài san phàm cùa doanh nghiep dà dal nhùng yèu càu cet bàn sau Ibi hg

tin ràng bang hoà sé dugc ngueii lièu dùng chàp nhan va sé khe)ng lo gì

chuyén bàn dugc hay kliòng bàn dugc lo hàng vùa dugc san xuàì : Nhu

màu ma dep, kièu dàng mói la, chàì lugng tòt, de su dung va lình nàng su

dung cao - già cà hgp ly tham chi cein ha han già thj truóng. Tài nhièn dò

là nhùng lièu chuàn càn dàt ra elio nhùng doanh nghiep khi san xuàì kinh

doanh, nhung dura bàn nhùng thuòc lình dò cùa san phàm dà dù sue

Ihuyèi phuc hg bò tién ra mua món hàng ma nguèti san xuàì vùa giói

Ibieu . Diéu ca bàn là bang hoà cùa de)anh nghiep phài co dù nhùng

thuóc tình nc')i trèn nhung phài dàp ùng duete nhu càu veti Ibi hiè'u va sue

mua chung cùa Ihj Iruóng de lù dò meti có thè tìm hiéu nhùng và'n de

khàc eò lién quan dè'n boat deing san xuàì kinh doanh cùa doanh nghiep.

77

Thuc chàì cùa cóng viéc lìm bièu Ibi tnrètng là tié'n hành vice diéu tra dàn

so hgc hay dùng hetn là qua Irình tini bièu càc yè'u lo vàn hoà, xà bòi

chinh In va kinh tè cùa Ibi tnrètng :

* Yè'u lo vàn he)à bao goni :

1. Trinh dò vàn hoà va khà nàng tiè'p nhan cài meti cùa dàn cu.

2. Pheing tue, làp quàn, thòi quen... Nhà doanh nghiep dìing bao

già coi nlic yèu lo vàn be)à nèu yèn lo này nò quyèi dinh lèti nhu càu va

thj hiè'u cùa nguói liéu dùng. Klii lini bièu và'n de này doanh nghiep phài

khoanh vùng - nhùng vùng có Irình dò dàn Iri khàc nhau, có lap lue, bàn

sae vàn boa khàc nhau, do vay nani bàt dugc nhu càu va Ibi bièu chung

cùa mòi vùng. Doanh nghiep làm cóng tàc tìm bièu, nghién cùu Ihj

tnróng phài quan niém ràng : nhu càu va Ihj hiè'u là tàin guetng phàn

chiè'u chàn thuc yèn lei vàn boa cùa Ibi Irueing, khi dà bièu ró day du va

chuàn xàc ve yéu lei vàn hoà cùa Ihj truetng Ibi vice kièni tìm dièu ma

nguói tiéu dùng nie)ng muón yèu càu nhà san xuàì kinh doanh sé khòng

khò làm. Thueing Ibi nhùng vùng có trinh dò dàn tri cae), eò klià nàng tièp

nhàn cài meii Ibi nlui càu va Ibi hiè'u cùa ngueii lièu dung dal ra che) nhà

san xuàì thueing khài khc hetn, nhùng liéu chuàìi dal ra ve kièu dàng càch

trang tri chàì lugng va tình nàng cùa san phàìu cao hetn vùng eò trinh dò

dàn tri thàp. 71ij truètng lièu thu này già cà cùa san phàm ìt làm nguói

lièu dùng bàn tàm ma diéu quan trgng cùa hg là kiéu dàng tinh nàng,

chàì lugng cùa san phàm. Tliòng tliuóng nhu càu va Ihj hiè'u cùa hg

khòng bao già eò xu thè' "dàm chàn lai chò" ma hg luòn co huóng phàt

Irièn cao hetn, có làc dung tình cuc lèti vice thùc day nhà san xuài phàt

Irièn va cài tié'n san phàìu cùa mình. Ngugc lai vùng có Irình dò dàn tri

Ibà'p Ibi và'n de già cà va chàì lugng cùa san phàm, dac bici là già cà làm

cho ngueii lièu dùng quan làm Irirètc bèi. Nhu càu va thj hiè'u a thj truètng

này tbuóng ón dinh han vi mang tình chàì bào thù, do vày nhà san xuàt

kinh doanh sé da vài va hetn Irong vice cài tièn san phàìu, nhung chinh

"thuàn Igi" dò kbóng khuyè'n kliieh doanh nghiep dàu tu cài tièn san

xuàì, thueing ò mùc phàt Irièn càm chùng.

78

- F1u)ng tue làp quàn cùng có ành hiretng kheing nhó lèti nhu càu va

Ihi bièu cùa ngueii liéu dùng. Khi tièn hành tìm bièu ce^)ng cuòc tìm liièu

Un truóng, de)anh nghiep phài bièu ró yèu lo này de trành dira vào dò

nhùng san phàm ma phong lue tap quàn lre)ng vùng kiéng ky, càin de)àn.

Ben canh yéu tó van be)à, de)anli nghiep càn nghién cùu ky yèu lo xa ligi.

Nèu yè'u lo vàn he)à quyèi dinh lèti nhu càu va Ihj bièu cùa ngueti tiéu

dùng Ibi yèu tó xà hòi eò già tri quyéì dinh te'ti sue mua cùa Ihj tnreing.

=*' Yèn lo xà bòi bae) gòni :

1. Phan bó ebln cu Ireing dia bàn.

2. Nghé nghiep va Ihu nhap cùa dàn cu trong vùng.

3. Càc vàn de lién quan kliac.

Thóng thueing mot vùng eò dàn cu deing due bae) già cung có nhu

càu lièu Ihu kheii luctng hàng he)à le'tn hetn vùng dan cu llura the'ti. Chinh vi

vày càc nhà deianh nghiep Ihuetng chù y dèn nhùng neti có mài dò dàn cu

dóng due de dal càc dai ly, nhùng djch vy tiéu Ihu nhùng san phàm cùa

mình. Tuy nhièn, thueing nhùng vùng dò nhà doanh nghiep cùng sé gap

nhùng khò khan : dò là Ibi truetng mùc canh tranh ràì quyèi liei. Nliirng

dù canh Iranb et mùc dò nàe) Ibi nlinng leti nhuàn sé eò cùa cet so san xuàt

vàn elio nhùng so liéu cae) hetn ò nhùng neti hee) bùi, hèe) lành. Tre)ng yèn

tó xà boi, nghé nghiep va mùc thu nhàp cùa nguèti dàn lre)ng vùng là diéu

ma càc de)anli nghiep phài co su quan làm dac bici. Su khàc bici ve nghé

nghiep va nurc thu nhàp kliac nhau sé co su khàc nhau rài le'tn ve nhu

càu, Ihj hiéu cùa ngueii liéu dùng. Nghé nghiep nào sé di lién ve'ti hàng

boa dò, phài xàc djnh ró nghé nghiep chù yèn cùa ngueii dàn trong vùng

là gì de xeni nhùng mal bang nàe) Ihìch ùng ve'ti hg va nhùng san phàm

cùa de)anh nghiep co phù hgp ve'ti nhu càu cùa ngueii liéu dùng hay

khòng? Mùc thu nhàp cùa ngueii lièu dùng Irong vùng cùng là mot trong

sei nhùng diéu kién quyéì dinh lèti mùc mua cùa ibi tnreing. Veti nhùng

nghé nghiep ma nguèti san xuàì de kiém lién, có thu nhap cao Ibi sue mua

cùa bg sé ràì le'tn, et nhùng neti này nhu càu ve giài Iri, àn, màc trang Ihiéì

bj thuang dugc mong muein thoà man nhiéu hctn nhùng vùng có thu nhàp

79

thàp. Su mua bàn cùa hg cùng khòng dàn do, càn nbàc chi ly, kheing con

bi miè'ng cetm manh ào hàng ngày chi phói ma yèu càu dugc "thoà man"

càc dòi bòi cùa bàn Ihàn Irò nén cà'p Ihièì, hàng dàu. Su thuc Ibi ò nhùng

noi nào nguèti dàn de kièiu lién Ibi et nhung noi dò cung de " m o i" lién

Irong tùi cùa hg.

Trong nhung và'n de cà'u Ihành nén yè'u tó xà bòi, khòng thè khòng

kè dè'n cet cà'u lùa luói, gieii linh cùa dàn cu trong vùng, beti vi nhùng yè'u

tó này no có ành bucing ràì le'tn dèn nhu càu ve mot san phàm cu thè deii

vói nguói lièu dùng. Lùa tuoi va giói tình khàc nhau nò dòi hòi doanh

nghiep phài san xuài ra nbirng san phàìu kliàc nhau Ihìch ùng ve'ti dò luói

va giói linh cùa nguói lièu dùng.

* Yè'u tó chinh tri :

Vice càc detn vj san xuài kinh doanh tié'n nhành Irong diéu kién

cùa mot nén kinh tè' meV ; Ihuc hien da phiretng hoà va da dang hoà quan

he ve kinh le'. Nèu de)anli nghiep khòng nàm ró dugc tình hình chinh Irj

cùa Ihj tnreing Ibi de)anli nghiep se de bj làm vào tình trang lué^)n liie')n

phài lo deli phó vèti nhùng bién dòng cùa chinh truetng hctn là su phàl

Irièn. Yèu tó chinh Irj nò dugc hièn bién nhùng noi dung.

1. He thóng phàp Inai : Lap phàp, hành phàp va tu phàp.

2. Thè che' chinh trj (lue lugng càm quyén ve'ti nhùng tu luetng,

chièn lugc kinh tè cùa chinh phù).

3. Nhùng bién dòng cùa nén tàng chinh trj cùa Ibi imcing (ón djnh

hay khòng ón d j n h, có chiè'n tranh hay hoà bình. Yè'u tó chinh tri này có

ành huóng rài lètn, có vai trò dac bici quan Irgng dói vói càc doanh

nghiep hgp tàc lièn doanh veti mot cóng ty nuète ngoài hoac dàu tu, buon

bàn ò nue'tc ngoài (Ihj truètng, quelc ié). Klii bièu ró he thóng luàt phàp cùa

thj tnróng, doanh nghiep niuem hay kliòng phài xù ly hai và'n de cet bàn :

1. Kinh doanh bgp phàp, luàn Ihù phàp luàt.

2. L gi dung nhùng ké bò cùa luàt phàp de làm giàu bgp phàp.

Co thè n ó i, Irong hai và'n de trén, diéu thù hai bj khòng il nguèti

phè phàn, thàm chi cein lèn àn kich liei. Nhung ceing bang ma nói, nhùng

80

doanh nghiep tài ba, nàng dòng bg thueing là nhùng nguói có tài tini ra ké

bò cùa phàp luàt de thùc day san xuàì kinh de)anh cùa mình. Trong nhùng

tnróng hgp này, càc chù doanh nghiep khòng he eò lói, hg kliòng he vi

pham phàp Inai nèn kbóng thè kéì lgi hoac phàn dói càch làm cùa hg. De

cho càc de)anli nghiep khai Ihàc làm giàu nliei ké bei cùa phàp luàl là lòi

cùa nhùng ngueii lap phàp va chinh nhùng vice làm dò cùa càc nhà de)anh

nghiep vó lình dà Ihùc day he theing phàp Inai ngày càng dugc sua dói bó

xung va lie)àn Ihién, chat che han.

Tre)ng Ibi Iruóng quóc té', yèu càu nàm ró va hiéu sàu sae he theing

phàp luàl cùa nue'tc seV lai là diéu kién bài buóc veii càc chù doanh nghiep.

Néu kbóng làm dugc vice này, Ibi doanh nghiep som hay muón cùng sé

bj " sàp tieni" hoac nuóe so lai Iruy tó true'tc phàp luàl. Tuy nhièn, trong

klii nghién cùu yè'u tei chinh trj, diéu ma càc de)anh nghiep quan làm te'ti

thè che' cbìnlì trj khi tham già vàei thj Irueing quelc tè' là lue luetng nào

càm quyén trong xà bòi ? mói Dàng phài se có nhùng tu tuetng, direing lói

dac Inmg, dàm bào elio quyén leti cùa Dàng phài mình. Dei vay, duetng

Idi phàt Irièn kinh tè', xà bòi cùa Nhà nue'tc sé chiù ành hue'tng dàm nel tu

tuetng Ovà ducing lói cùa Dàng càm quyén. Dàng nào càm quyén sé bài

lgi elio doanh nghiep ? Va khi meli trong nhùng Dàng phài cùa nuète dò

lèn càm quyén. Ibi ành hiretng cùa duetng lói phàt trién kinh tè leti sue

phàt Irièn cùa doanh nghiep ra sao ? Làm thè' nào de han che' nhùng bài

lgi elio doanh nghiep? Nhùng vàn de dò là nhùng Ihàch thùc le'tn, nhùng

"trai dàng" buóc nhà doanh nghiep phài nghién ngàm, lini bièu. Kliòng

làm tot ceMig viéc này Ibi doanh nghiep dùng bao già me)ng irete sé thành

cóng trén dai khàch què nguói.

Mói Ihj tnrctng ón djnh ve chinh tri là diéu kien thuàn Igi le'tn che)

càc doanh nghiep phàl trièìi san xuàì. Là boat dòng san xuàì kinh de)anli,

kheing mot doanh nghiep nào lai tu nhày vào mot thj tnrètng luòn luòn

biè'n dóng ve thè chéchình trj. Mot Ihj truetng khòng ón djnh chinh tri,

nhùng cuòc dào chinh, loan lae xày ra thueing xuyén. Trong dièu kien

81

chinh trj nhu vày doanh nghiep de dàng gap phài su rùi ro va niao hiém ràì le'tn.

* Yè'u lo kinh tè ky thuàt :

Yè'u lei này bao góm : toc dò tàng truetng cùa nén kinh tè', diéu kién

ve ca sa ha làng, Ihòng lin lién lae, diéu kién va ky Ihuàt ceing nghé. Day

là nhùng nói dung khà quan Irgng lre)ng vice doanh nghiep tini bièu

nghién cùu thj Irueing. Nèu doanh nghiep tìm bièu day dù va chinh xàc

nhùng nói dung trén Ibi sé giùp elio càc doanh nghiep kinh doanh dugc

an toàn, có nhùng ùng xù va phàn ùng kjp thèti dói veti càc deli thù canh

Iranh, lira chgn dugc Ihj Irueing phù hgp veti diéu kién, khà nàng cùa

deianli nghiep mình.

Tòni lai : Vice lini hièn thj truàng, coi trgng cóng làc nghién cùu

Ihj tnróng là ceing vice bài buóc cùa mot doanh nghiep là dièu kién dàu

tién trong vice chièm lình thj truètng. Muón thành còng lre)ng he)al dòng

kinh doanh Ibi diéu Iriróc bèi nhà doanh nghiep phài hiéu day dù va

chinh xàc nhung yéu lo lièn quan truc liè'p hoac giàn tiè'p dèn nhu càu, thj

hiè'u va sue mua cùa Ihj Irueing, me'ti eò thè giùp nhà de)anli nghiep lìm

dugc nhùng Ihj tnrètng muc lièu nhùng Ibi truètng day Irièn vgng va xàc

djnh dugc dung lugng cùa thj truètng, va làm ca sa che) doanh nghiep xày

dune càc chién thuàl, chiè'n lugc kinh doanh dùng dàn.

2- Xày dung va lua ehon chièn lugc kinh doanh cùa doanh nghiep

Chiéii lugc kinh doanh là phiretng huc'tng dugc quyèi dinh có lièn

quan dè'n boat dóng cu thè cùa doanh nghiep nhu loai san phàm hay djch

vu, quy mò kinh doanh, càc nguón vón va khà nàng sinh Igi trèn ca sa

nàm bàt dugc càc ca bòi va nhùng Ihàch thùc cùa Ibi truetng, Irièn vgng

phàt Irièn cùa doanh nghiep. Tuy theo tàm quan trgng va pham vi bao

quàt càc và'n de eò lièn quan dèn san xuàì kinh de)anh... nguói la phan

chia càe loai chiè'n lugc khàc nhau.

* Càc cà'p bàe chiè'n lugc :

-H Chiè'n lugc chung cùa doanh nghiep thuètng de càp dèn nhùng

và'n de cct bàn quan trgng nhàì có lình bao Irùng va làu dai nhu : san xuàì,

82

tài chinh va con ngueii v.v... vi vày chiè'n lugc này lình chàì quyèi djnh

ve viee thành bai cùa doanh nghiep. Co thè Iòni lugc nhùng nói dung cu

thè cùa chiè'n lugc chung bao goni : Toc dò làng truòng cùa doanh

nghiep, lira chgn phiretng liuètng san xuàì, muc dich càn dal dugc ve lai

chinh, hiéu qua kinh tè san xuài kinh doanh, càc và'n de lién quan dèn tó

chùc quàn ly ben trong doanh nghiep va quan he vói ben ngoài, càc

quyèi djnh lièn quan dè'n lao dòng va thu nhap cùa nguèti lao dòng ...

+ Cà'p chiè'n lugc Ihù hai lliuàng dugc ggi là chièn lugc bò phan

nhu : chièn lugc ve san phàìu, chièn lugc già cà, chiè'n luctc phàn phói ve

ky Ihuàt yèm trg bàn hàng

* Phàn loai chiè'n lugc trèn ca so lình dèn va phàn bici 3 nhóm

nguói eò làc dòng dè'n hiéu qua cùa san xuàì kinh doanh : bàn Ihàn doanh

nghiep, khàch hàng, deli Ihù canh Iranb :

- Chièn lugc dira Irén su phàn tich, biéìi bièì ve khàch hàng.

- Chièn lugc dua Irén su phàn tich, bièu bièì ve deli thù canh tranh.

- Chiè'n lugc dira trèn su bièu bièì ve cà kliàch hàng va canh tranh.

Nge)ài ra nguèti ta có thè phàn le)ai chièii lugc et nhiéu dang khàc

nhau nhu càc loai chiè'n lugc kinh doanh trèn Ibi Irueing : chiè'n lugc tap

chung mùi nhgn vào doan thj tnróng v.v...

Nhung dù xày dung va chgn chién lugc kinh deianli nào, chièn lugc

kinh doanh cùa doanh nghiep trong nén kinh tè Ihj truetng déu nbàm vào

viee Ihuc hien càc muc tiéu cet bàn sau :

- Tao ra klià nàng sinh Igi (Ihu dugc Igi nhuàn).

- Tao ra thè' lue trong kinh doanh.

- Tae) ra su an le)àn va trành rùi ro niao hièm. Nhùng muc tiéu này

có mói quan he bién Irùng vèti nhau - Tuy theo bòi cành cùa mói truàng

kinh doanh cu thè de lira chgn cùng nhu dièu chinh va gie'ti han muc lièu

kinh doanh cho phù hgp.

Trong càc càch phàn loai chiè'n lugc trèn, càch phàn loai theo cà'p

bàe chiè'n lugc có y nghìa, vai trò héì sue quan trgng. De thuc hien chièn

83

lugc kinh de)anh chung, càc de)anh nghiep phài xày dung va thuc bién tòi

càc chiè'n lugc bó phàn ca bàn sau :

a. Xày dung chién lu'ac san pham

Chièn lugc san phàm giù vai Irò héì sue quan Irgng lre)ng chièn

lugc kinh doanh cùa ce'^)ng ly. Nò là nèn làng nghién cùu Ihj tnreing, chièn

lugc san pham là vù khi sàc ben trong canh Iranh trén Ibi Irueing. Nè'u

nhu Inretc day su canh tranh trèn thj truóng chù yèn huètng vàe) già cà Ibi

ngày nay dà huc'tng vào chàì lugng san phàm nhiéu hetn.

De) vày, diéu có y nghìa quyéì djnh dàn dè'n thành bai cùa de)anli

nghiep chinh là san phàm. Nói càch khàc mot de)anli nghiep khi quyéì

dinh dua san phàm me'ti hoac san phàm cài tié'n, dói ben phài giài dàp

dugc càc càu hòi sau :

- Liéu san phàm cùa mình co dio dùng trèn Ihj Iruóng kbóng ?

- Nén canh Iranh thè'nàe) ?

- Làm thè'nàe) de khàch hàng mua cùa mình ?

Dièu này ehi thuc hien dugc nèu doanh nghiep có chién lugc san

phàm dùng dàn, tao ra san phàm me'ti ve'ti chàì lugng teli. Nhàn lo quyéì

dinh su Ihành còng cùa doanh nghiep chinh là bàn Ihàn san phàm cùa hg.

Vice xàc djnh dùng dàn san pliàiu có y nghìa song con dói ve'ti su lón lai

cùa doanh nghiep.

Nge)ài ra chiè'n lugc san phàìu dàm bào cho doanh nghiep thuc

hien dugc càc muc lièu cùa chiè'n lugc nghién cùu thj Inròng, dò là :

-f Muc lièu lgi nbuàn : So lugng bay chàì lugng san phàìn, su ma

ròng hay thu hep chùng loai cùa nò, ehi phì san xuàì va già cà cùa mói

loai san phàìu déu là nhùng yèn tó co mói lièn he hùu ca vèti nhau va se

quyèi djnh mùc lgi nbuàn ma de)anh nghiep có thè thu dugc.

-1- Muc lièu mò long mùc tiéu thu cùa san phàìu :

Doanh nghiep eò tang dugc doanh so bàn ra, mò ròng Ihj Iruètng

lièu thu san plifim bay khòng tuy thuge vào khà nàng thàm nhap thj

truóng, ma chùng loai san phàìn cùa doanh nghiep. De:)anh nghiep có lói

kéo, thu hùt dugc khàch bang bay kbóng con tuy thuòc vào chàì lugng.

84

nhàn biéu uy tin san phàìu cùa chinh hg. Nèu chàì lugng san phàm ngày

càng kém Ibi uy lin cùa san phàìn ngày mot giàm va cuoi cùng chàc chàn

san phàìu se khòng Ihè lón lai trèn thj tnrètng. Ngugc lai chàì luetng ngày

mot nàng cao, nhu càu ve loai san phàìu dò ngày càng tàng, uy tin dugc

cùng có va san pham cùa doanh nghiep se có chò dùng vùng chàc trèn

Ibi Iruóng.

4- Muc tiéu an loàn : Chiè'n lugc san phàìu thuc bien dùng dàn sé

dàm bào che) càc doanh nghiep mot su lièu thu chàc chàn, trành dugc

nhùng rùi re) lón thài trong kinh doanh. Dani bào muc liéu an le)àn cùa

san phàm.

De dal dugc càc và'n de ca bàn, chièn lugc san phàm cùa doanh

nghiep phài dàp ùng dugc càc yéu càu sau :

1. San phàm phài ggn nbe, Irang nhà va dep mài.

2. San phàìu de su dung va Ihuàn tién Irong nhièn he)àn cành (eò

nhiéu lình nàng làc dung de dàp ùng thoà man nhiéu loai nhu

càu khàc nhau)

3. San phàìu phài eò Ihói gian su dung dugc làu dai.

4. San phàìn phài an teiàn, ìt hu hemg trong qua Irình su dung.

Tuy nhièn, vice nghién cùu che' tao sani phàm me'ti phài huc'tng

vào nhùng mal hàng ma thj truètng khan hièm veti sàc thài rièng ve tình

nàng, cóng dung, hình thè... va diéu quan trgng là phài phù hgp vèti xu

thè'phàl Irién cùa khao hgc ky lliuàl va lói song hien dai.

De thành còng Irong vice xày dung, thuc hien chiè'n lugc san

phàìu, doanh nghiep àp dung nhùng bien phàp sau :

1. Chù trgng dàu tu chàì xàm, àp dung càc tièn bò kheia hgc ky

thuàt hien dai.

2. Thuc su edu Ibi, bièì làng nghe nhùng y kiè'n de')ng góp cùa

khàch hàng ve san phàm cùa doanh nghiep.

3. Biét so sành vói san iiliaìn cùa càc dói thù canh tranh nhàm phàl

huy mal manh, cài lièn nhùng nbirgc dièm cùa san phàìn dei

de)anh nghiep san xuàì.

85

4. Bièì vàn dung nhùng im thè'cùa nguèti khàc (khe'ing loai trù càc

deli thù canh Iranh) Irong mgi diéu kien de phàl Irièn phàl trién s

san phàìu cùa mình.

5. Xày dung meli quan he de)àn kèì Irong doanh nghiep, phàl huy

sàng kiè'n làp thè, eò che dò khuyè'n khìch vài chàì, tinh thàn

tlieìà dàng lre)ng vice su dung nhàn lai.

6. Tuyét dói bi mài mgi phuang àn, kè'hoach, cóng thùc... lién

quan dè'n san xuàì va phàt Irièn san phàm cùa doanh nghiep.

Trong thuc tè'che'tao ra san phàìn meti hoàn toàn khòng nhiéu, nò

rài khò khan phùc tap va bèi sue lón kém nèn khòng phài doanh nghiep

nào cùng có diéu kien de thuc bien. Vi vày càe doanh nghiep chù yéu di

sàu nghién cùu tao ra càe san phàm cài tièn, càc doanh nghiep cei gang

bang càch dua llièni vào san phàm hien có nhùng lình cliài meii, su dung

dòc dào làm thay dói càc thóng sei ky thuàt, tao ra nhùng dac dièm rièng

ve kièu dàng màu sàc, càcb trang tri, phàn nào dàp ùng dugc su thay dói

ve nhu càu, thj hiè'u cùa ngueii lièu dùng. Tlióng Ihiróng càc doanh

nghiep muein thuc bién chiéii thuàt chiém lình thj tnreing bang san phàm

c ^, hg àp dung due'ti ba hình Ihùc.

». Nàng cao chàì luetng san phàm.

2. Cài lièn tình nàng san phàm.

3. Cài lién kièu

Tòni lai : Chièii lugc san phàìn giù mot vai Irò ràì quan trgng. Klii

thuc hien tói chiè'n lugc san phàm Ibi càc chiè'n lugc ve già cà, phàn phói,

boat dòng quànj cào mèti phàl huy mot càch hieu qua. Diéu quan trgng

trong chiè'n lugc này là phài luòn luòn cung cà'p che) thj truòng san phàm

mèti vói chàì lugng, màu mà^bìnb dàng cùng nhu càc tham so khàc ngày

càng tot ban. Vice tung ra thj truóng san phàìn mèti, càn phài quan tàm

dèn nhiéu van de nhu còng tàc liè'p thj, Ihièì kè bao bì, nhàn hieu, viee

che Ihù va di dè'n san xuàì hàng loai v.v...

b. Xày dung chién lu'g'c già ed

86

Chiè'n lugc già cà dói ve'ti mói san phàìn cùa càc detn vj san xuài

kinh doanh là viéc quy djnh mùc già bàn va Irong mói so Iruètng hgp là

nhùng mùc già bàn khi doanh nghiep quyèi djnh thay dói già cà san

phàm này theo loai khàch bang, theo càc Iheii ky trong nàm, Ilice) sei

lire:tng mua... mùc già càn quy dinh eó thè là mùc già bàn cho nguòi lièu

dùng cuoi cùng hoac elio càc khàu tning gian. Chinh sàch già cà cùa mot

san phàìn khòng dugc ejuy djnh mgi càch dùt khoàl, có dinh khi tung san

phàm ra Ibi tnrctng ma nò phài dugc xem xét lai djnh ky trong suol "vòng

dói san phàm" luy theo nhùng Ihay dói ve muc lièu cùa de)anh nghiep, su

van dòng cùa Ibi tnreing va chi phì san xuàì, tuy theo chinh sàch cùa

nguói canh tranh... Vice xày dung chinh sàch dira trèn ca set nhu vày cho

dè'n nay nhiéu doanh nghiep dac bici là doanh nghiep quóc doanh, màu

dich quóc doanh cùa chùng la vàn chua eò su thay dói, mùc già cà lùng

loai san phàm con cùng nbàc, thiéu linh boat làm cho vice lièu thu san

phàm ràì han che', khà nàng canh Iranh, chiém lình trj Irueing kém. Thuc

tè' ehùng la Ihà'y viéc quy djnh già cà san phàìn là mot quyéì djnh ràì

quan trgng dói vèti deianh nghiep vi :

- Già cà eò ành hue'tng te) le'tn dè'n khói lugng hàng he)à bàn ra, nò

thueing xuyén là lièu chuàn quan Irgng cùa vice mua va lira chgn khàch

hàng.

- Già cà có tàc dòng manh me dén thu nhap va do dò ành hiretng

dè'n lgi nhuàn cùa de)anh nghiep. Màc dù Irèn thj tnreing hien nay (nhàì là

thi truètng thè' gioì) canh tranh ve già cà dà nbuòng vj tri hàng dàu elio

canh tranh ve chàì lugng. Nhung già cà vàn có vai trò quan trgng dói vói

càc dan vj san xuàì kinh doanh, dac bici là a nèn kinh tè nuète la liicn

nay. Ró ràng, già cà vàn giù meli vj tri dac bici quan Irgng tre)ng qua Irình

san xuàì, già cà bièu hien tàp chung càc quan he ve Igi ìch kinh tè va vj

tri, vai trò cùa càc detn vj trén Ihj tnróng. Trong nhiéu lình vuc, Irén Ihj

truòng canh tranh già cà vàn dién ra gay gal.

Trong vice djnh già san pham, diéu khó khan va phùc tap nhàt là

doanh nghiep phài tinh toàn day dù va chinh xàc nhàn lo ành huctng dèn

87

già cà san phàm ma chinh mình san xuài ra. Tliòng Ihuetng càc nhàn tó

ành buòng doanh nghiep càn xem xét ky nhùng nói dung cet bàn sau :

* Nhùng nhàn tó ma doanh nghiep kiéin soàl dugc : nhóm này bao

góm :

+ Chi phì san xuài san phàìn già bàn san phàm co quan he chat che

vói chi phì san xuàì san phàm vi nò dugc hình thành trén ca so cùa chi

più san xuàì. Deli vói càc doanh nghiep, già cà sé quyèi dinh vice Irang

trai chi phi san xuàì va lgi nhuàn dira lai dio hg. Chi phì san xuàì bao

góm : nhùng chi phì phàl sinh lre)ng qua Irình san xuàì, nhu chi phì ve

nguyén, nhièn vai liéu bao món mày niè)c Ihièì bj, chi phi ve nhà xiròng,

chi phi quàn ly xì nghiep v.v... Tuy nhièn, tóng chi phì san xuàì, dac biét

là chi phì cho mot don vj san phàìn, khòng chi eò tàc dung mot chiéu dói

vói già cà ma nò con phu thuge vào già eà, thóng qua kliói lugng bàn ra

nhiéu hay ìt. Do vay, khi xày dung già cà, doanh nghiep phài tình dè'n

mói quan he giùa tóng chi phì vói khói lugng san xuàì va chi phi san

xuài phàn bó trèn mot dan vi san phàìn.

-f- Chi phì bàn hàng va chi più phàn phói :

Day là nhùng chi phì cho djch vu bàn hàng nhu chi phì van

chuyén, bào quàn, belc da, chi phì ve djch vu bào hành, phàn pheli bàn

hàng.

4- Chi phì yèm trg xùc tié'n bàn hàng : Nhu càc chi phì ve boat

dòng quàng cào, chào hàng va chiéu hàng, ngày nay khi canh tranh càng

gay gài, chi phì cho nhùng boat dòng yèm trg ngày càng le'tn va nò phài

dugc tình loàn day dù, chinh xàc vào già thành san phàìn.

* Nhùng nhàn tó doanh nghiep kbóng kièin soàt dugc :

-I- Quan he cung, càu trèn Ihj Inròng : day là nhàn tó ành huctng

truc tiè'p dè'n già cà. Nò lón lai dòc làp, kliòng chju tàc dòng chù quan

cùa càc doanh nghiep. Su thay dói quan he cung - càu sé dàn dè'n su biè'n

dòng ve già cà. Nè'u nhu so lugng càu tàng so cung giàm tlù già cà sé tàng va

nguejfc lai.

88

+ Su canh Iranh trèn thj truòng : Day là nhàn lo kliàch quan, nàm

ngoài vòng kièm soàt cùa doanh nghiep, eò ành buòng Ime tiè'p dè'n già

ca. Hièn nay càc doanh nghiep dang phài canh Iranh vói nhau ràì gay gài

de dùng vùng va tón lai trèn thuetng truètng. Su canh Iranh này khòng chi

dién ra deli ve'ti càc nhà san xuàì lie)ac nhùng nguèti lièu thu ma con giùa

nhùng nguèti san xuài va lièu Ihu vèti nhau. Vi vày, nè'u nhu su canh Iranb

càng gay gal Ibi già càng giàm va chi phì cho càc boat dòng xùc tié'n yèin

trg bàn hàng càng cao.

* Su diéu lièi cùa Nhà nuète :

De etani bào lình cliài hgp ly cùa già cà va lình hình ón djnh ve

kinh tè', chinh trj, tao dièu kien thuàn lgi cho càc doanh nghiep an làm

san xuài. Nhà nuète eò thè can Ihiep vào thj tnrètng bang vice djnh già

mot so loai san phàin. Nhà nue'tc buòc càc doanh nghiep phài chà'p hành

dùng dàn càc chinh sàch che' dò, nhùng quy che' trong lình vuc già cà,

nhu chà'p hành he thóng chùng lù kè loàn, chinh sàch thuè khoa, càc

nguyén làc bacìi toàn già thành. Dói vói nhùng màt hàng Nhà nuóc

kbóng quy dinh già, càc xì nghiep dugc quyén quyéì djnh, nhung phài

tuàn theo dùng luàt ghi trong bién bàn hgp dóng kinh tè'. Nhu vày su can

Ihiep cùa Nhà nuète trong vice djnh già là nhàn tó klróng phu thuòc vào

chù quan cùa doanh nghiep.

Trén day là nhùng nhàn lei ành buòng dè'n vice doanh nghiep xày

dung già cà, Con vice djnh già san phàìn là cà mot nghe thuàt kinh

doanh. Trong thuc tè', viee djnh già bao góm càc phuetng phàp sau :

+ Phiretng phàp truc giàc : Phuang phàp này dira theo kinh nghiem

va bang Iruc giàc ma dira ra càc mùc già dugc coi là Ihìch bgp. Phiretng

phàp này eò nhirgc dièm là khòng chinh xàc va thiéu khe)a hgc, vi nò

kbóng càn eù vào nhùng Ihóng tin chinh xàc ve ehi phì, già cà... nè'u djnh

già cao thi có Ihè kliàch bang sé kliòng mua va do dò lgi nhuàn sé giàm

xuò'ng, con nè'u già cà Ibà'p Ibi cet sci kinh doanh bj thiét nhùng kboàn Igi

ma dàng nbe hg thu dugc.

* Phuang phàp djnh già cao :

89

Nhà doanh ngliiép thuetng dira vào so thich va chàì lugng san

phàm de djnh già cao dói ve'ti mot san phàìn nào dò nhàm mang lai lgi

nbuàn cae). Ca sa cùa vice djnh già này là : San phàm me'ti dugc lung ra

Ihj Irueing hoac san phàìn có chàì lugng dac biet^hetn una trén thj truètng

lue này chua có deli thù canh Iranh, san xuàì con mang tình chàì dòc

quyén, su co giàn ve càu trén thj truètng chua eò su dàn bòi theo già.

Chinh sàch này àp dung nhàm nhanh cbóng thu hói vein san xuàì klii

chua xuài bién dói Ihù canh Iranh. Nèu nhu có khà nàng xuàì bién san

phàm tuetng tu Ibi doanh nghiep càn phài su dung detn giani già, nhàm

loai trù deli thù canh Iranh, dóng Ihói tao lgi thè de ma ròng Ibi truóng

lièu Ihu.

De dàm bàe) elio viéc àp dung phuang phàp này Ihành cóng, càe

doanh nghiep càn chù y theo dói chat che su biè'n dóng ve nhu càu cùa

thj Iruètng de có phàn ùng kjp tlieti. Hai là, phài dir dàn de)àn dugc thèti

dièm xuài bién loai san phàm tuetng tu et nhùng deli thù canh tranh. Ba là,

phài dàm bào ve bì màt cóng nghe san xuàì san phàm, nhàm kée) dai ve

su dóc quyén ve già cà, phàt hien va ce) bien phàp deli phó kjp thèti nhùng

san phàm mang nhàn hieu cùa mình. Bón là, phài dac bici quan làm dèn

chàì lugng san phàm cùa minh va nè'u san phàm có chàì lugng khòng tot

ma già cae) Ibi khàch bang sé tini càch mua san phàìn khàc thay thè.

* Phuetng phàp phà già.

Phiretng phàp này dugc àp dung khi già cà dugc giani due'ti mùc già

canh tranh. Tuy nhièn, phuetng phàp này sé nguy hai nè'u doanh nghiep

kbóng luu y dén càc phì tein. Vi néu chi phì khà biè'n ma cao han già bàn

Ibi lgi nhuàn se giàm xuóng thàm chi cein bi lo. Muòii àp dung phuetng

phàp này Ibi mùc càu ve loai hàng hoà dò phài co giàn, tue là vice giani

già dugc bù dàp bang lugng hàng phu Iròi bàn ra. Nèu doanh so phu trói

à'y do càc de)anh nghiep canh Iranh bj lima cbuyèn qua, vi long mùc càu

thj tnreing khòng co giàn. Ibi doanh nghiep này cùng bugc phài giani già,

khi dò dàn dè'n chiè'n Iranh già cà. Phuang phàp này khàc ve'ti vice giani

già, lue là phuang phàp ma nguòi ta chù dòng giàm già de làng khà nàng

90

canh tranh va thu direte lgi nhuàn cao, veti su bièu bièì day dù ve càc le)ai

chi phì cùng nhu nhùng thóng tin chinh xàc ve già cà Ibi tnrètng.

* Pluretng phàp djnh già ngang già Ihj truètng :

Phiretng phàp này direte su dung khi trèn thj tnrètng dà có nhiéu san

phàm cùng leiai ve'ti chàì lugng tuetng duang. Phuetng phàp djnh già ngang

già thj tnreing direte àp dung khi nhà doanh nghiep khe'^)ng có y djnh lòi

cucln khàch hàng bang vice vice bàn san phàìn vèti già ibà'p hetn so vèti

nhùng doanh nghiep khàc. Mal khàc cùng klieing muein mài khàch hàng

khi doanh nghiep khàc có y bàn hàng vèti già Ibà'p. Muein thuc hien chinh

sàch này, nhà deìanli nghiep phài thueing xuyén phàn dàu ha già Ihành

san phàm, saei che) phù hetp veti già bàn cùa Ibi tructng nià kheing ành

huctng déii liéu cliuàìi chàì lugng va tình lliàìn my cùa san phàm. Mal

khàc, phài luòn lini hiéu Ihj Inròng, nhàm tàng cirètng khà nàng bàn san

phàm.

Vice àn djnh già ngang già Ihj Iruètng nhàm dàm bào cho vice phà

già kliòng xày ra, dóng thói mùc lgi nbuàn kliòng bj giani sul. Trong tình

hình canh Iranh gay gal, nhà doanh nghiep klicin ngoan sé kbóng chay

theo già cà cùa nhùng deli Ihù canh Iranh, va xeni xél nhùng dièm manh

yè'u cùa mình, cùng nhu doanh nghiep khàc. Tu vice phàn tich này nà

doanh nghiep me'ti lini ra nhirgc diéin khàc biét cùa càc dói Ihù canh Iranh

va di déii cpiyéì djnh mùc già che) phù hetp.

Tre)ng vice xAy dung chiéii luctc già cà mói lre)ng nhùng nói dung

khà quan t i g ng là vice ihuc hien càc bue'tc xày dung già cà. Tliòng thueing

doanh nghiep khi xày dung mùc già san phàìn tuàn theo càc bue'tc sau :

Bueie 1 : Phàn l ì di chi phì.

Birètc 2 : Phàn l ì di Ihj Iruètng

Bue'tc 3 : Quyéì djnh càc gie'ti han già

Bue'tc 4 : Xàc djnh muc lièu già.

Bue'tc 5 : Tinh loàn ca cà'u già.

Bireìc 6 : Bàei già.

91

Tom lai : Viéc xàc làp chiè'n lugc già cà dùng dàn là diéu kién cuc

ky quan Irgng deli ve'ti càc detn vj san xuàì kinh doanh nhàm dàm bàe) boat

dòng san xuàì kinh doanh có lai, hiéu qua va chièm lình Ihj tnreing.

Tuy nhièn, già eà chju tàc dòng cùa ràì nhiéu nhàn lo. Su hình thành va

vàn dòng cùa nò ràì phùc lap. Vice xàc lap mòi chinh sàch già hgp ly dòi

hòi phài giài quyèi long hgp nhiéu vàn de. Klieing eò cè)ng thùc thùc

chung vình cùu cho boat dòng chinh sàch già. e. Xày du'ng chién lu'g'c phàn pluli

Trong boat deing san xuài-kinh doanh, và'n de tiéu thu san phàm là

yè'u tó song con cùa mot doanh nghiep. Càc - Màc dành già day là bue'tc

nhày nguy hièm nhàì cùa nhà lu bàn. Hàng bòa san xuài ra có bàn bèi

dugc hay kbóng con thuy Ihueic vào su klico Ico linh boat cùa nhà doanh

nghiep, bièì lira chgn dja diéin bàn hàng bgp ly Ihói gian tung san phàm

ra thj Irueing Ihìch hgp va xày dung mòl mang lue'ti liéu thu dùng dàn...

Phàn phói là càc be)at dóng có lièn quan dè'n vice tó chùc diéu

hành va vàn ehuyén bang hoà djch vu lù nguói san xuài dè'n nguói lièu

dùng, nhàm dal hiéu qua cao nhài, vói chi phi thàp nhàì. Thuc tè'cV nuète

ta. Sau mot thói gian dai duy tri cet che'kè'hoach hoà làp chung quan lièu

bao cà'p - lù khàu san xuàì dè'n vice lièu thu san phàm là do Nhà nuóc

dàm nhàn - doanh nghiep chi bièì tiè'n hành san xuàì ra san phàm theo

càc chi lièu kè' hoach cùa Nhà nuóc con san phàm eò bàn dugc bay

kheing, co hieu qua hay kliòng có hiéu qua doanh nghiep kbóng càn bièì

dè'n - cho dè'n nay màc dù chùng la dà cbuyèn dói cet che' quàn ly, giao

quyén tu chù elio càc doanh nghiep nhung tu tuòng tròng chò, bao cà'p, y

lai vàn con ành buòng rài le'tn dèn vice lo chùc lièu thu san pham cùa càc

doanh nghiep, nguy ca cùa khùng boàng thùa luòn de doa, dà có nhùng

doanh nghiep di dèn chò phà san, giài thè vi kheing lièu thu dugc so bang

hoà dà san xuàì ra. Chinh vi vay, chinh sàch phàn phói van dòng bang

hoà có mot y nghìa thuc tièn rài le'tn dói vói doanh nghiep a nuóc la hien

nay.

92

Cbuyèn sang vùa san xuàì hàng hoà theo ca che thj truòng Ibi bài

ky nhà doanh nghiep nào khi tham già vào boat dòng san xuàì kinh

doanh phài nghi dè'n klià nàng tiéu thu hàng boa cùa mình trèn Ibi truòng

nhu thè nào, nèn chgn lira kènh phàn phói nào, hàng hoà cùa mình có

dàp ùng direte nhu càu cùa nguói tiéu dùng khòng. De giài quyéì nhung

vàn de trèn, dòi hòi càc doanh nghiep phài de ra mot chinh sàch phàn

phói san phàìn sao cho dal hieu qua kinh té cao nhài.

Chinh sàch phàn phói dugc bièu là mot tóng thè Ihóng nhàì, bao

góm càc djnh huóng, nguyén làc va bién phàp, nhùng nguyén làc boat

dòng cu thè trong vice viee lua chgn kènh phàn phói nhàm thoà man tói

uu nhu càu tiéu dùng cùa hg, thóng qua càc kènh phàn phói tuang ùng

vói tùng loai Ihj tnrètng cu thè.

Chinh sàch phàn phói san phàìn hàng boa chi dugc ggi là hgp ly

khi nò phàn ành dugc su phói hgp chat che ve mal kbóng gian va Iheii

gian giùa càc thành phàn trung gian (nguèti bàn buon, nguòi bàn le) xàc

djnh hgp ly phuetng tien ky thuàt phuc vu kliàu kinh doanh, chgn lira

chinh xàc nguòi phàn phói, tó chùc tiép càn he thóng thóng lin kjp thòi

va chuàn xàc, nhàm dàm bào càc luóng kènh phàn phói dugc trói chay,

kliòng bj nghén tàc. Vice xày dung chinh sàch phàn phói hgp ly kliòng

chi có tàc dung dan thuàn là nàng cao klià nàng cung ùng hàng boa, ma

nò con có tàc dung kìch Ihìch va tàng Irueing nhu càu trèn thj truóng. Vi

vày chinh sàch phàn phói dugc xem là mot cóng cuòc tich cuc va eò hieu

qua trong vice kìch thich va phàl Irièn san xuàì hàng hé')a gàn vói lièu

dùng, diéu ch?nh va quàn ly càc mói quan he cung càu trèn thj truetng,

tao ra su lièn kèì giùa càc vùng lành thó de hinh Ihành mot thj truòng

thóng nhàì. De xày dung chinh sàch phàn phói san phàìn, càn phài lình

toàn càn nbàc day dù nhùng kliìa canh chù yè'u sau :

+ Xem xét ca sa vài chàì ky thuàt, tiém nàng ve vón cùa càc phàn

lù trung gian dùng Irong qua trinh phàn phói san phàm de dua hàng hoà

dèn tay nguói tièn dùng cuoi cùng. Vi du : xem xét he thóng kho tàng,

93

cùa hàng cùa hg nhu thè nào ? phuang lièn vàn cbuyèn ra sao ? trinh dei

va nghiep vu cùa nhàn vién bàn hàng nhu thè nào ?

+ Chgn lira càe phàn tu Inmg gian trong kènh phàn phói trong

thành phàn nào eò Igi cho doanh nghiep, mói quan he cùa hg

vói khàch hàng ra sao ?

+ Xem xét pham vi boat dòng cùa thj tnróng ve mal khòng gian.

+ Xem xét phuang Ihùc phàn phói elio càc phàn tu khòng gian.

-f- Tình loàn kèi cà'u già bao góm cà vice chièì khan, ha già khi lièn

hành càc djch vu qua kliàu tning gian.

Su hình thành nói dung cùa chinh sàch phàn phói dugc lièn hành

qua càc giai doan sau :

* Xàc dinh muc lièu cùa nhà san xuài :

Muón xày dung chinh sàch phàn phói san phàìn dugc lòi, tnróc bèi

càn phài xàc djnh dugc muc lièu cùa nhà san xuàì, bòi vi nguòi ta chi eò

thè tièii hành phàn phói klii dà có san phàm. Nè'u xàc dinh chinh xàc muc

lièu cùa nhà san xuàì Ihì viee xày dung chinh sàch phàn phói san pham

mòi hgp ly. De xay dung nói dung chinh sàch phàn phói san phàm, càn

tàp trung vào càc muc lièu cùa nhà san xuài nhu : San lugng lièu thu ò

mùc mong muón, ty trgng san phà'm lièu thu. San phàm cùa doanh

nghiep toàn ngành hoac trèn toàn bò san phàm xàc djnh, pham vi thj

truòng có khà nàng lièu thu, mùc doanh thu lgi nhuan... xàc djnh muc

tiéu này phài càn eù vào du bào so càu trèn Ihj tnróng va nhùng diéu kien

canh tranh dang tón lai, mói quan he giùa chi phì vói san lugng, klià nàng

lièu thu san phàm cùa càc phàm tu trung gian.v.v...

* Nghién cùu cóng tàc tó chùc he thóng phàn phói san pham sau

klii xàc djnh muc tiéu, nhà doanh nghiep càn tièn hành nghién cùu còng

tàc tó chùc he thóng phàn phói san phà'ni, bao góm :

- Xem xét cu thè dja dièm, vj Iri vói quy mó cùa hàng, xeni xél

tiém nang có thè khai Ihàc dugc de dal mùc doanh thu lói da, mùc thàm

nhàp thj tnróng cùa cùa hàng.

94

- Càn phài dàe bièt chù y cóng tàc xùc tiè'n bàn hàng, quàng cào,

nhàn su, nhàm dàm mùc bàn hàng dat duac theo mong muón ò kliàu bàn le.

* Tìm bièu y muón cùa càe phàn tu trung gian trong kènh phàn

phói.

Vice xày dung nói dung chinh sàch phàn phói san ph^m khòng chi

dira vào y muón cùa nhà san xuàì ma cein phu thuòc vào y muón cùa càc

phàn tu trung gian trong kènh phàn phói. Nói chung, càc trung gian déu

mong muón dugc lièu thu càc mal hàng klià hàp dàn dói vói nguòi lièu

dùng va bàn dugc nhanh de quay vòng vón. Vi vày, khi xày dung nói

dung chinh sàch phàn phói càn phài chù y dè'n :

- Klià nàng dàp ùng yèu càu ve mal hàng (so lugng, chùng loai, già

cà v.v...) de càe tning gian dal dugc muc lièu kinh doanh theo dùng

nguyén vgng mong muón cùa hg .

- Nhùng uu dai eàn thièi trong kinh doanh de giùp bg dói phó vèti

càc doanh nghiep kliàe Irong canh Iranh.

- Dói veti nhùng mal hàng san phàìn ma doanh Igi thàp, càn bièt

dugc y muón cu thè cùa càc Inmg gian de eó bien phàp giài quyéì.

Càng nàm vùng nguyén vgng cùa càc phàn tir trung gian trong

kènh phàn phói bao nhièu Ibi nói dung cùa chinh sàch phàn phói dugc

xày dung càng tot bay nhièu.

* Tìm bièu mói quan bé qua lai giùa nhà san xuàì va càc trung

gian.

Muc lièu cùa chinh sàch phàn phói chi eò thè dal dugc do su phói

hgp chat che giùa nguói san xuàì va nhung nguòi trung gian trong kènh

phàn phói. Giùa ngueti san xuàì va nguòi trung gian déu eò chung mot

nguyén vgng là bàn dugc hàng nhanh va dal dugc lgi nhuan mong muón..

nhu vày, muón xày dung dugc nói dung chinh sàch phàn phói, phài có su

ùng bò cùa ngucti san xuài cùng vói nhùng yèu càu mong muón cùa

nguòi trung gian.

95

De thuc hièn càc nói dung cùa chinh sàch phàn phói kè trèn, chùng

la phài di sàu nghién ci'm mot so chinh sàch phàn phói dién hinh tbuòng

dugc càc nhà kinh doanh su dung :

* Chinh sàch phàn phói ròng rài :

- Chinh sàch này khòng lira chgn càc thành phàn trung gian phuc

vu cho nhà san xuàì trong qua Irình phàn phói san phàm. Tlieo chinh

sàch này, san phàm dugc phàn phói mot càcb ròng rài theo djnh hue'tng

dè'n tay nguèti lièu dùng cuòi cùng. Vói chinh sàch ròng rài, nhà san xuàt

phài dàm nhiém cà chùc nàng. phàn phói trong qua Irình lièu thu san

phàm. Diéu này gay nèn nhung khó khan nhài djnh cho nguòi san xuàì,

chang ban, doanh thu bi phàn tàn kliòng tàp trung vào mot thói dièm nhài

djnh, phài tó chùc thém bò phan kètoàn, làm tàng thém chi phì quàn ly.

Tuy nhièn, chinh sàch cùng có nhùng uu dièm giàm bètt lai a kliàu trung

gian, lièn he truc tiè'p vói khàch hàng, do dò nàm kip thèti nhu càu cùa

kliàch hàng de có chinh sàch phàn phói phù hgp. Dù vay chinh sàch này,

có nhiéu ban che' han mat tich cuc. Vi vày nò chi àp dung vèti de)anh

nghiep nbò, hoac cóng ty mói bàt dàu hoal dòng.

Tliòng tbuòng, nhùng san phàm dugc lièu dùng bang ngày, có sue

mua lòn, càc chù thè kinh tè thiròng ehi su dung bien phàp này va dac

bièt klii san phàm dò sé có dói thù canh tranh Ibi vice phàn phói san

phàm ròng kliàp mot càch dóng loai eoi nhu là mot giài phàp huu hieu

giùp doanh nghiep thành cóng.

* Chinh sàch phàn phói chgn Igc :

Chinh sàch này khòng chi chgn mòl trung gian ò mot kliu vuc xàc

djnh, ma chgn mot so trung gian han che eó chgn Igc, dù tài nàng, thuc

hièn tot nhài nhiem vu phàn phói san ph^ni cùa hg. Su dung chinh sàch

phàn phói chgn Igc doanh nghiep muón giàm bctt càc kliàu trung gian có

doanh so nbò, hoac làm àn thièu uy lin Irèn thuang truóng. Tliuc bien

chinh sàch phàn phói chgn Igc vùa dàm bào dugc nhùng uu thè'cùa chinh

sàch phàn phói dac biét dóng thòi lai thuc hièn dugc viee lièi kiém trong

kinh doanh.

96

Tliòng tbuòng chinh sàch phàn phói chgn Igcycàc doanh nghiep àp

dung càc mat hàng cao cà'p, my nghè, có chu ky tón lai làu dai, già bàn

cao. Càch làm này dugc àp dung vói nhùng san phà'ni ma khàch bang ràì

chù ^ tói nhàn hièu, già cà, kièu dàng va lình nang. Nguòi mua hg sé

kliòng ngai tón thòi gian di tìm san ph^m ma hg uà thich. Diéu quan tàm

truóc bèi cùa hg nhàn hièu cùa san pbélm, vi nhàn hieu cùa san phàm sé

giùp hg an tàm ve tinh nàng va dò ben vùng cùa san phàm.

Klii chgn phiretng thùc phàn phói chgn Igc, doanh nghiep eàn luu y

tói nhùng thuge tìnb cùa san phàm nhu :

- San phàm thuge dang hàng hóa có ky nghé cao.

- Già bàn cucii cùng va ty le lgi nbuàn ò chi so cao.

- Nhu càu va sue mua cùa Ibi tmòng chua nhiéu.

- Chu ky song cùa san phàìn kliòng qua ngàn.

- San phàm có nhiéu dói thù canh tranh va sé canh tranh.

Con càe kliàu trung gian dugc doanh nghiep chgn Igc cho kliàu

lièu thu san phàìn buòc phài có nhùng uu dièm sau :

- Neti tàp chung càc djch vu cbuyèn mua bàn càc san phàm cùng

chùng loai.

- Co thè manh ve lièu thu chùng loai hàng hoà do.

- Có uy tin trong thj tnróng.

- Tiém lue kinh tè manh, có mang luói tiéu thu lòn.

* Chinh sàch phàn phói dòc quyén :

Chinh sàch này chi su dung meit tning gian ò mot khu vuc hoac

mot Ibi truòng xàc dinh. De thuc hien chinh sàch này, nhà san xuài giao

cho trung gian mot so quyén dàe biét de hg mò ròng kinh doanh, làng

cuòng giao dich, thuc hien nhùng djch vu yèin trg bàn hàng nhu quàng

cào, chào hàng, de nàng cao uy lin cùa bang hoà ...

Tliuc chàì cùa chinh sàch này là nbàm han che càc trung gian dugc

su dung trong kènh phàn phói. Quan he giùa trung gian dac quyén va nhà

san xuài dugc xàc dinh ró ràng bang nhùng hgp dóng kinh tè, trong do

quy djnh ngbià vu va nhùng quyèn Igi dac bièt cùa mòi ben.

97

Nèu trung gian dac quyén là mot nhà buon Ibi quan he giùa hg va

doanh nghiep là quan he mua bàn. Hg be)àn te)àn kliòng bi ràng buòc beti

nhùng diéu kièn cùa nhà san xuàì kè lù khi dà mua hàng. Diéu dò eò y

nghìa là nhà buon dà Irei Ihành sei hùu chù cùa càc hàng lie)à va boat dòng

theo quyèn lgi rièng cùa mình va có toàn quyén chi phói Irong vice bàn

hàng, cùng nhu càc phuetng thùc kinh doanh.

Nè'u Innig gian dac quyén là mot dai ly Ibi thuètng bj ràng buóc beti

mot so dièu kién cùa nhà san xuàì trong quan he bàn hàng, già cà, khu vu

kinh doanh... Nhu dà dugc ky kéì Irong hgp deing kinh doanh giùa hai

ben.

Cliìiih sàch phàn pheli dòc quyén dugc àp dung phó biè'n deli vèti

càc nhà san xuài có de)anli so lètn. Su dung chinh sàch này, nhà san xuàì

lón eò Igi Ihè là duy Iri dugc su kiém se)àl chat che ve'ti già cà, phuetng

phàp bàn hàng va càc djch vu khàc. Ngoài ra hg con detn giàn hoà cóng

làc hach leiàii bàn bang, giani càc chi più lie)ng su van dóng hàng bòa va

càc chi più hành chinh. Mal Igi thè cùa chinh sàch này là nò giùp nhà san

xuàì chi pheli thj tnre'tng, kheing che'già cà va klià nàng lièn kèi ve'ti càc

Ining gian dàe quyén et nhùng khu vuc khàc nhau, làm sue cp dói vèti nhà

san xuàì, nhàm dàm bào mot cbièl khàu có Igi dcnig thèti là có lgi thè'truc

tiè'p nhàn direte nhùng Ihóng tin ò nguòi lièu dùng. Mal bài Igi cùa chinh

sàch này thè hien et chò nò kheing tao khà nàng de thàm nbàp Ihj truòng

mòi, dóng thòi eò thè gap rùi ro tre)ng canh Iranh, khi xuài hien nhùng

mal hàng cài tiè'n cùa nhùng nhà san xuàì khàc Irèn cùng mòl khu vuc.

Tòni lai : Chiè'n luctc phàn pheli san phàìn nhàm góp phàn cung càp

cho khàch hàng dùng chàì luetng va so lugng san phàìn, dùng thòi gian,

dùng luóng hàng. Mal khàc tao diéu kien che) de)anb nghiep giài phòng

nhanh ngueln hàng, gè)p phàn làm cho deing vón quay nhanh. Qua dò tbùc

day san xuàì phàt Irièn. Tuy nhièn, trèn thuc tè kliòng eò càch phàn phói

nào là tói uu. Do dò, trong ca che Ibi truàng càn dac bie:t quan tàm dèn

vice Ihièì kè va chgn lua kènh phàn phói de xày dung mot chinh sàch

phàn phói bgply.

98

d. Xày dung chién lu'g'c chiéu ihi - hàn hàng

Dièu quan làm chù yèu cùa nhà san xuàì là làm sao de khàch hàng

chù y thàt nhiéu dèn san phàìn cùa mình va san phàm làm ra dugc lièu

thu nhanh cliè)ng. Nguèti lièu dùng Ibi lai mong muón nhu càu cùa mình

dugc thoà man day dù, mua dugc dùng mal hàng ma mình càn ve'ti mùc

chi phi Ibà'p dal hieu qua kinh tè cao nhàì. Song kbóng phài hai lu tuetng

này lue nàe) cùng gap nhau, nhàì là trong thèti dai ngày nay khi ma khoa

hgc ky Ihuat pbàt Irièn nhu vù bào. Nhu càu va y nuièJn mua hàng cùa

nguói lièu dùng dién biè'n khà phùc lap, dè)ng Iheii san xuài hàng be)à Irèn

Ibi Iruóng cùng khòng ngùng dói me'ti nhanh cbóng va rài pheing phù.

Xuàt phàl lìr vice giài quyéì hai và'n de trèn dòi hòi càc de)anh

nghiep et nue'tc ta hien nay phài thuc su quan làm, nghién cùu ky luetng

và'n de chiè'n lugc chiéu thj bàn hàng nhàm cung cà'p day dù thóng tin,

giói thièu, cung cà'p va truyén tin ve mot san phàìn hàng hoà, dac dièm

va Igi idi cùa nei deli ve'ti ngueii lièu dùng, nhàm kìch Ihìch leiiig ham

muón mua cùa khàch hàng lù dò giùp ìch cho doanh nghiep tàng khói

lugng hàng hoà bàn ra Irong mot thòi gian ngàn nhàì. Mal khàc, chinh

sàch chièn Ibi bàn bang co vai Irò ràì quan trgng trong qua trinh phàn

phè)i san phàm hàng hoà lù nhà san xuàì dén lay nguèti lièu dùng. Nò

giùp elio nhà san xuàì nani bàt dugc kjp thcii nhùng Iheing tin cùa thj

tnrètng, y muein cùa khàch hàng, de thoà man nhu càu tói da cùa kliàch

hàng, giani dugc chi più kliòng càn Ihièì va trành dugc nhùng nii ro Irong

kinh de)anb. Nbò có chinh sàch chièn Ihj ma nhà san xuài chù dòng trong

vice tié'n hành san xuàì san phàìn dàp ùng nhu càu dòi hòi cùa ngueti tiéu

dùng, làm thay dói cet cà'u nhu càu tiéu dùng va tao diéu kién de mò ra

nhùng nhu càu me'ti ò nguòi lièu dùng, làng thè lue uy tin cùa nhà san

xuàì.

Chinh sàch chiéu Ihj bàn hàng cùa mot doanh nghiep gomnhùng

nói dung chù yè'u sau :

- Quàng cào.

- Chiéu Ibi bàn hàng.

99

- Càc he)al deing yèm trg san phàìn.

Càc hình thùc boat dòng trèn co thè su dung lù nhùng phiretng tien

ky thuàt khàc nhau, song déu nbàm muc dich là cung cà'p thóng lin ve

mot san phàm hàng hoà nào dò cho nguòi lièu dùng. Càc hình Ihùc boat

dòng này là nhùng nghè Ihuat kinh de)anb bèi sue phong phù cùa nhà san

xuài. Vi vày, luy lùng dièu kien cu thè cùa thj tnrètng ma nhà san xuàì

phài bièì giài quyéì linh boat chi dao chinh sàch chiéu Ihj bàn hàng mot

càch hùu hiéu nhàì. Nhùng ky Ihuat yèin Irg phuc vu cho càc boat dóng

Irèn có thè mang tình chàì truc liè'p bay giàn tiè'p.

-f Nhùng ky Ihuat yèin trg giàn liép là nhùng yèm trg khòng có su

lliain già tru liè'p cùa con nguói. Nò dugc thuc hien quan nhùng phiretng

lién thóng lin nhu li vi, bào tri, radio...

+ Ky thuàt yèm trg truc tiè'p là nhùng yèin trg co su tham già cùa

con ngueii, bang cadi Irình bay, chùng minh va gie'ti thiéu cùa ngueii bàn

hàng cho ngueii mua.

Nhùng ky Ihuat yèm trg Inrc liè'p bay giàn tièp de mang lai nhùng

lgi ìch nhàì djnh cho nhà san xuàì va ngay cà cho ngueii lièu dùng, vi vày

nèn kèi bgp nhuàn nliuyèn cà hai càdì, nhàm bó xung ho Irg che) nhau.

Chùng la di sàu lìm hièu 2 nói dung cet bàn Irèn.

"*" Hoat dóng quàng cào :

Quàng cào là vice su dung càc phuetng tien Ihóng lin de tfuyèn lin

vè san pham . che) cac phan tu trung giaUj-^Cac kliacli hang cuòi cung

Irong khe)àng kbóng gian va Iheii gian nhàì dinh. ^

Quàng cào là hình thùc boat deing quan trgng nhài cbiéii lugc

chiéu Ihj bàn hàng. Quàng cào nhàm muc dich thu hùt su chù y cùa

khàch hàng, Ihuyèi phuc hg ve nhùng leti ìch, su hà'p dàn cùa san phàm

nhàm thay dói hoac cùng có thài dei va long tin luetng cùa nguòi tiéu Ihu

vè san phàìn cùa doanh nghiep va làm làng long ham muón mua cùa hg.

Chi phì cho quàng cào ràì lón, nhung nò sé dugc bù dàp lai bang su mua

hàng cùa nhùng nguòi lièu dùng bj chinh nò chinh phuc.

00

Trong cct che' thj truóng, quàng cào là phuetng lièn tói de bàn hàng

vói su pbàt Irièn cùa tiè'n bò khoa hgc ky thuàt, san xuàì hàng hoà ngày

càng phong phù, nhu càu cùa nguèti tiéu dùng ngày càng da dang, tlù

quang cào càng giù mot vai trò to lón trèn càc mal he)at dòng san xuàì

kinh doanh. Nbò quàng cào ma hàng boa bàn dugc nhiéu hetn, nhanh han

trèn quy mò ròng rài hctn, vèti so lugng ngày càng dòng. Tliòng qua

quàng càe), nhà san xuàì hièu dugc nhu càu thj truòng va phàn ùng cùa

nguói lièu dùng. Ngeiài su kìch Ihìch de làng Inròng khòng ngùng cùa

con nguèti, dóng llieti nici ròng Ibi truètng cho san xuàì, quàn^cào con là

phuang tién tich cuc ho trg cho canh tranh. Tuy nhièn, de boat dòng

quàng cào Ihành còng, quàng càe) càn thè hien su lòn liong vèti khàch

hàng, co nghìa là quàng cào phài phàn ành nhùng thóng lin ve san phàm,

dich vu cùa nhà san xuàì dè'n ve'ti khàch hàng mot càcb tning thuc va

chuàn xàc. Su lùa bjp dói Irà vè Ihòng lin Irong quàng cào sé dàn dén su

sup do long lin ci nguèti lièu dùng, lù dò sé gal bài nhùng bau qua nang né

trèn thuang truètng canh tranh giùa càc nhà san xuàì kinh doanh vèti nhau.

De phàt huy vai Irò cùa quàng cào, càn hiéu ró hai chùc nàng chù yèn

cùa quàng cào.

+ Chùc nàng Ihòng tin : Muc dich cùa quàng càe) là nhàm ihuyèi

phuc, Ihu bùi va làm làng long ham muón mua hàng cùa khàch trèn thj

truòng vè su leti ìch, tinh hàp dàn va lình thuàn lgi cùa san phàm. De dal

dugc muc dich này tre)ng quàng cào phài ebùa dung nhùng Ihóng tin vè

san phàìu vi vày chùc nàng dàu lièn cùa quàng cào là Ihòng lin. Theing

lin san phàìn trong quàng cào dugc phàn ành bang nhùng thóng so ky

thuàt va nhùng thóng so kinh tè khài quàt nhàì cùa san phàm.

+ Chùc nàng tao ra su hà'p dàn dói vói khàch hàng. Quàng cào là

tin hièu dàu tièn, truc liè'p thu hùt su chù y cùa kliàch bang dói ve'ti san

phàm, de lù dò hình thành y thich va cuóifiùng quyéì dinh ve hành dòng

nèn mua bay kbóng mua thù hàng boa dà dugc quàng cào. Do vay, de thu

hùt su chù y cùa khàch hàng dòi hòi quàng cào phài tao ra su hà'p dàn

01

theing qua càc giàc cpian cùa con nguèti nhàm dành dùng tàm ly cùa nguói lièu dùng.

Vói nhùng pluretng tièn quàng cào khàc nhau, sé tao ra su chù y

cua kliàch hàng a mùc dò khàc nhau dóng thòi mòi loai hàng hoà kliàc

nhau cùng gay su chù y khòng gieing nhau cùa khàch hàng. Vi le dò, de

quàng cào thuc hien dugc chùc nàng lao ra su hà'p dàn deli vèti khàch

hàng, dòi bòi phài nàm vùng làm ly cùa tùng loai khàch hàng, mal khàc

phài bièt chgn lira, khai tbàc leiai phuetng tien theing lin deli ve'ti lùng mal

hàng cu thè.

De dàp ùng day dù nhùng chùc nàng nói trèn, quàng cào phài dàp

ùng dugc nhùng yèu càu chù yè'u sau :

Tliù nhàì : Tliòng lin phài ngàn ggn, ró ràng, de hièu, de thuge, de

nhó. Mòi quàng cào déu phài liàin ebùa mot lugng Ihòng linh nhàì djnh,

song lugng Iheing lin phài day dù, khòng thùa, dóng Iheii phài gay dugc

su chù y cùa khàch hàng. Vi vày, yéu càu dàu lièn dói ve'ti quàng cào là

lugng thóng tin phài xùc lich, ngàn ggn, trong sàng va ró ràng.

Tini hai : Phài dàm bào lình nghé Ihuat. Chùc nàng quàng cào là

Iheing tin ve hàng hoà, de dal dugc chùc nàng Ihóng lin trong quàng cào,

dòi bòi phài bièì leti dung tìnb nghè Ihuat de lói kéo su chù y cùa khàch

hàng. Tuy nhièn, kbóng vi thè' ma chù y qua dàng dèii mal nghé thuàt,

làm giani vai Irò cùa thóng lin quàng cào.

Tliù ba : Tìnb phàp ly, tning thuc : ngòn ngù de dién dal thóng lin

dugc su dung trong quàng cào nói lèn tradì nhiém ve mal phàp ly cùa

nhà san xuàì dói ve'ti nguèti lièu dung.

Hien nay do su tiè'n bei cùa kbe^a he)c ky thuàt va su pbàt Irièn ngày

càng cao cùa xà boi, càc doanh nghiep dà su dung ràì nhièu phuang lién

Ihòng lin de quàng càe). Nhu quàng cào bang bàe) chi, truyén hình, pliim

ành, dai pbàt Ihanh, pa-nó àp pbìch, quàng cào qua buu dien, qua bao bì

va nhàn hieu san phàm... mói phuang tien quàng cào nò déu eò nhùng uu

dièm va ban che'. Tuy Ilice) loai bang boa, dói tugng nguèti nhan tin

(khàch bang), chiè'n lugc kinh doanh ma doanh nghiep lira chgn lày

102

phuang lién Ihòng lin phù hgp nhàm dal dugc hièu qua quàng càe). ^riióng

thueing hiéu qua quàng cào nguèti la dành già hieu qua nhùng theing lin

Irong quàng càe) (theing lin có thu hùt dugc khàch bang kheing, có làm

Ihay dói dugc quan diéin, y kiéii, su ham Ihìch va thài dò cùa khàch hàng

dòi vói san phàìn) va dành già hiéu qua càc phiretng lién quàng cào nhu

vice lira chgn va su dung càc pbugng lién quàng cào, thóng tin dén ve'ti

khàch hàng nhanh hay chàm, chi phi cao hay Ibà'p...

Nói chung, hien qua bao trùin cùa quàng cào là giùp cho khàch

hàng hièu ró san phàm de co ejuyèi djnh lua chgn dùng dàn, con nhà san

xuài Ibi bièu rò thém nhu càu cùa khàch hàng de dàp ùng lòi hetn.

* Iìe)al dòng yèm trg bàn hàng.

Ngoài vice quàng cào, doanh nghiep con eò mot so lie)al dòng yèm

trg de góp phàn vào vice già làng va khuyè'n Ihuang khói lugng hàng hoà

bàn ra. Nò dugc thè hien qua nhùng nói dung cu thè sau :

+ Càch bay bàn san pham, càch chung bay hàng là mòl nghe lliuat

bàn bang, muein hàng bàn chay càn phài Irinb bay, sàp xèp bang be)à sao

cho hàp dàn, khéu geti su chù y va kìch Ihìch y muein mua hàng cùa

khàch, càc hàng he)à sàp xè'p sae) cho nguòi mua de Ihà'y, tien Igi mua càc

loai bang boa Irong qua Irình su dung.

+ Càc bình thùc chiéu hàng :

- De thu hùt dugc nhièu khàch bang va tao ra su hà'p dàn cùa san

phàm, nén Ihay dói hình Ihùc cùa nò, Ihay dói bao gòi, cài lièn nhàn

hièu, cài lièii càdì su dung detn giàn va tien lgi hetn.

- Kliuyèn khìch vice mua hàng chàng han giàm già be)àc eò tliuetng

cho khàch bang mua nhiéu, Ihueing xuyén, bàn chiù, bàn Irà gòp trong dò

khàch hàng chi tra ngay mot phàn, sei con lai direte Irà dàn tlieo han dinh.

- Dira ra Irung bay nhùng tài liéu luyén truyén, huètng dàn de thu

bùi su dui y cùa kliàch bang te'ti san phàìn lai dièm bàn bang.

- Deli vèti nhùng mal bang mèti. Nèn dua ra nhùng bien phàp manh

nhàm khàc phuc nhùng han che trong thòi gian dàu, vi khàch dura quen

dùng san phàm me'ti này.

03

Nói chung, càc hình tbùc chiéu hàng chi àp dung khi có su canh

tranh gay gài giùa càc nhà san xuàì, có nhiéu san phàìn gióng nhau ve

chat lugng, cè)ng dung va già cà, mùc bàn giani xuóng. Muón chiéu hàng

dal kèi qua tói, khòng nén dùng le loi ma kéì hgp vói quàng càei va càc

hình thùc yèm trg khàc.

+ Tliuc hien càc djch vu ho Irg san phàìn : Day là càc dich vu dugc

cà nhà san xuàì va nguói phàn phói cung cap Ibèm cho khàch hàng mua

va su dung bang hoà cùa hg vi du cung càp sàch bào, lai liéu hue'tng dàn

su dung, bào quàn va sua ebùa, mò càc le'tp tap huà'n su dung bàe) quàng,

làp dat san phàìn, bàe) quàn càc linh kién phu lùng Ihay Ihè che) khàch

bang... Djch vu ho Irg là mot phuetng lién co hieu qua cae), gay direte uy

tin san phàm cùa doanh nghiep có lgi thè trong canh Iranh va bàn dugc

nhiéu mal hàng hctn.

+ Tham già Irièn làm bòi trg : Vice tó chùc tham già bòi cbg giù

mot vi tri bèi sue quan trgng trong boat dòng thuang mai. Day là neri

Irung bay san phàm cùa cóng ly lù nhièu nuète khàc nhau va là neti gap

gó cùa nguòi mua va nguói bàn. Hói clig là chò Ihìch hgp cho vice chung

bay hàng hoà, Ihièì làp càc mói quan he ngoai giae) va tìm hièu thj

tnróng. Càn eù vào san phàìn tham già bòi cbg co thè phàn ra làm hai

loai nhu bòi cbg long hgp va bòi cbg chuyén. Mòi niól le)ai bòi cbg dèu

có làc dung khàc nhau. Hòi cbg long bgp thu hùt mgi tàng le'tp ngueii lièu

dùng ei càc lùa luói khàc nhau, dóng thòi tó chùc ròng rài vice giae) djch

va ky kèì hgp deing giùa nhà san xuàì ve'ti nhiéu kliàch bang khàc nhau.

Hòi cbg cbuyèn dùng direte mei ra kliòng mang tình chàì ròng rài dói vèti

mgi nguèti ma chi djnh hue'tng vào khàch bang co quan làm dè'n dén mal

hàng cùa ngành ày. Trong bòi cbg cbuyèn ngành khàch bang có thè quan

tàm va tini hièu cu thè ve mal chàì lugng dói vói nhùng mal bang ho

quan tàm.

-1- Dal cùa bang giói Ihieu san phàm, khi kinh de)anli càng pbàt

Irièn Ibi cùa bang giói thiéu san phàìn càng càn Ihièì va chièin vj tri quan

Irong. Cùa bang gièti Ihièu san phàìn eò ba chùc nàng cet bàn là : quàng

104

cào, yèm trg va bàn hàng. Cùa hàng gièti thiéu san phàin càn phài dàm

bào mot so yéu càu sau :

- Có dia dièm phù bgp veii yéu càu quàng càe).

- Tó chùc quàng cào tot cV cùa bang.

- Trong cùa bang nén Irình bay eà nhùng san phàìn dugc san xuàì

ra lù càc mal bang cùa ceing ly, vice Irình bay va bàn hàng nèn ihcMig

nhàì vói nhau.

- Càc diéu kièn mua bàn phài Ihuàn tien, Ihu hùt khàch hàng, cùa

hàng cung là neti làng cuòng giae) tièp.

Cùa hàng gièti Ihieu san pluini boat dóng tói sé thu bùi dugc thém

nhùng khàch hàng meii, giói thiéu dugc càc san phàm mói, tao nén

nhùng bình ành có lgi de nàng cao uy lin cùa doanh nghiep. Trèn ca set

dò day manh dugc liéu thu, tàng dugc doanh so va lgi nhuàn cùa doanh

nghiep.

Tom lai : Chiè'n lugc cliièu Ibi bàn hàng nhàm muc dich thoà man

cung càu trèn thj tnrètng. Nguòi bàn thoà man tòt han nhu càu cùa nguòi

mua kìch Ihìch dugc long ham muein mua hàng kbóng nhùng làm cho

hàng hoà bàn dugc nhièu hctn, nhanh han, ma con eò làc dung làm làng

thè'lue, uy lin cùa doanh nghiep Irén thj truètng.

KÉT LUAN

105

Trai qua boat dóng thuc tién cùa càc doanh nghiep ó nue'tc la trong

thèti gian qua - chùng la nhàn thày niòt dièu ràng : càc doanh nghiep muón

tón lai, pbàt trién, dùng vùng va giành thàng lgi tre)ng canh tranh, he)at dòng

kinh doanh có biéu qua Ibi su quàn ly cùa Nhà nueie có vai Irò bèi sue quan

trgng. Nhà nueie phài tao ra mòl mói tnrètng kinh doanh Ihuàn lgi cho càc

doanh nghiep, thay dói còng tàc kè hoach boa, xày dung he thóng phàp luàl

day dù va dóng bò, có mot clinih sàch tài chinh nang dóng, thìcli ùng veii cet

che thj Iruètng, tao quyèn tu dui tliuc su cho càc doanh nghiep trong boat

deing san xuàt kinh doanh. Mal khàc, càc doanh nghiep phài dói me'ti

phiretng tbùc be)at dóng, phài chù deing trong vice nghién cùu thj Iruètng,

kliai tbàc càc ngiùin lue de xày dung che:) mình càe phuetng àn kinh doanh

nàng dóng, linh he)al. Dua trén cet set dò hy vgng ràng nén kinh tè nue'tc ta

trong thói gian leii sé có nhùng bircie phàl Irién hetn nùa tre)ng còng cuòc dói

mói va xày dung dal nue'tc .

TAI LIÉU THAM KHÀO

1- TS Nguyén Vàn Bay - Kinh té thi truóng ly luàn va thuc tién . Tàp 1, tap 2 - Trung tàm dào tao tu vàn kinh té va thòng tin kinh té - Ha nói 1992

2 - Hoàng Bình - Tìm hiéu thi truóng trong san xuàt kinh doanh - Nhà xuàt

bàn thành phò Ho Chi Minh - 1993

3 - Mai Ngoc Cuòng - Ly thuyét hien dai ve kinh té thi truòng - Vién thòng

tin khoa hoc xà hói - Ha nói 1992.

4 - PTS Nguyén Thi Lién Diép - Quàn tri Marketing . Tàp 1, tap 2. Truòng

Dai hoc thành phó Ho Chi Minh - 1993

5 - Hoàng Kim Giao - Càc quan diém ve dói mói chinh sàch kinh té va co

che quàn ly kinh té .Nhà xuàt bàn KH-XH - Ha nói 1992

6 - GSTS Nguyén Ngoc Làm - Vàn de dói mói quàn ly doanh nghiep ò Viét

nam - Nhà xuàt bàn Chinh tri quóc già - Ha nói 1994

7 - PTS Dàm Vàn Nhué - Quàn ly doanh nghiep còng nghiep trong nén kinh té thi truòng à Viét nam - Nhà xuàt bàn Chinh tri quóc già - Ha nói 1995

8 - GSTS Via Huy Tu - Doanh nghiep nhà nuóc trong co che thi truòng à

Viet nam - Nhà xuàt bàn Chinh tri quóc già - Ha nói 1994

9 - Le Xuàn Trinh - Kinh té xà hòi Viét nam nàm 2000 - Tap chi ké hoach

hoà nàm 1990

10 - Dang Xuàn Xuyén - Thi truòng va doanh nghiep - Nhà xuàt bàn Thóng

k é - H à n ói 1992

11 - Tàp thè tàc già : Mot so vàn de ly luàn va thuc tién cùa qua trinh chuyén sang nén kinh té thi truòng à nuóc ta . Tàp 1, tàp 2 - Trung tàm thóng tin cóng tàc tu tuòng - Ha nói 1993.

12 - Tàp thè tàc già : Thi truòng - Tiép càn thi truòng . Tàp 1, tàp 2 -UBKH

Nhà nuóc 1989.

13 -Tàp the tàc già : Quàn ly doanh nghiep vira va nhò - Vién nghién ciiu

quàn ly kinh té trung uong - Ha nói 1990

14 - Nién giàm thòng ké - Tóng cuc thóng ké - Ha nói 1994

15 - Davidbeeg - Kinh té hoc . Tàp 1, tàp 2 . Nhà xuàt bàn giào due . Ha nói

1992

16 - Dr. Andrew Sgrove - De dat hiéu qua trong kinh doanh - Licosa - Ha

nói 1990

17 - Philipkotler - Marketing càn bàn - Nhà xuàt bàn Thòng ké - Ha nói 1994

18 - Robest - Chién luóc tiép thi - Nhà xuàt bàn thành phó Ho Chi Minh -

1994