Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp phòng ngừa rủi ro trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Sài Gòn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ Tp, HCM ----------------- HOÀNG THỊ HỒNG

GIẢI PHÁP PHOØNG NGÖØA RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP, Hồ Chí Minh – Năm 2012

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ Tp, HCM ----------------- HOÀNG THỊ HỒNG

GIẢI PHÁP PHOØNG NGÖØA RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN

Chuyên ngành: Kinh tế tài chính - Ngân hàng Mã số: 60.31.12

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS HAY SINH

TP, Hồ Chí Minh – Năm 2012

LÔØI CAM ÑOAN

Toâi xin cam ñoan ñaây laø coâng trình do toâi töï nghieân cöùu vaø hoaøn thaønh

döôùi söï höôùng daãn cuûa TS Hay Sinh.

Caùc soá lieäu, keát quaû nghieân cöùu naøy laø trung thöïc, noäi dung cuûa luaän vaên

naøy chöa ñöôïc coâng boá trong baát kyø coâng trình nghieân cöùu naøo khaùc.

Toâi hoaøn toaøn chòu traùch nhieäm veà tính phaùp lyù quaù trình nghieân cöùu

khoa hoïc cuûa luaän vaên naøy.

TPHCM, Ngaøy 30 thaùng 08 naêm 2012

Taùc giaû

MỤC LỤC

Lôøi cam ñoan

Muïc luïc

Danh muïc vieát taét

Danh muïc baûng bieåu

Mở đầu

Chương 1

: Cô sôû lyù luaän veà ruûi ro taïi caùc NHTM .......................................... 4

1.1 Nhöõng vaán ñeà chung veà ruûi ro .............................................................................. 4

1.1.1 Moät soá khaùi nieäm ............................................................................................... 4

1.1.2 Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro trong hoaït ñoäng ngaân haøng ................................ 4

1.1.3 Moät soá ruûi ro phoå bieán trong hoaït ñoäng kinh donah ngaân haøng ..................... 5

1.1.3.1 Ruûi ro tín duïng ................................................................................................ 5

1.1.3.2 Ruûi ro tyû giaù .............................................................................................. 10

1.1.3.3 Ruûi ro thanh khoaûn .................................................................................... 13

1.1.3.4 Ruûi ro laõi suaát ........................................................................................... 16

1.1.4 AÛnh höôûng cuûa ruûi ro ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NH vaø neàn kinh teá ..... 19

1.2.Kinh nghieäm phoøng ngöøa ruûi ro cuûa moät soá ngaân haøng treân theá giôùi ............. 19

1.2.1 Kinh nghieäm cuûa ngaân haøng TMCP SMBC Nhaät Baûn trong vieäc phoøng

ngöøa ruûi ro thanh khoaûn ....................................................................................... 19

1.2.2 Rủi ro thanh khoản tại Northern Rock năm 2007 ......................................... 20

1.2.3 Baøi học kinh nghiệm về quản lyù rủi ro thanh khoản cho caùc NHTM Việt Nam22

1.2.4 Kinh nghieäm phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng töø Thaùi Lan .................................. 23

Kết luận chương 1 ................................................................................................. 26

: Thöïc traïng ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh taïi NH TMCP

Chương 2

Saøi Goøn ............................................................................................................ 27

2.1 Tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa SCB ....................................................... 27

2.1.1 Sô löôïc veà SCB ............................................................................................. 27

2.1.2 Tình hình hoaït ñoäng kinh cuûa SCB ............................................................... 29

2.2 Thöïc traïng ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa SCB ................................ 34

2.2.1 Hoạt động tín dụng ....................................................................................... 34

2.2.1.1 Thực trạng ruûi ro tín dụng tại SCB ............................................................ 34

2.2.1.2 Tình hình nôï quaù haïn, nôï ñaõ trích döï phoøng ............................................. 37

2.2.1.3 Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng ....................................................... 39

2.2.2 Hoạt động kinh doanh ngoại hối .................................................................. 41

2.2.2.1 Thực trạng ruûi ro ngoại hối taïi SCB .......................................................... 41

2.2.2.2 Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro ngoaïi hoái ..................................................... 45

2.2.3 Rủi ro thanh khoản ....................................................................................... 46

2.2.3.1 Thực trạng rủi ro thanh khoản tại SCB ..................................................... 46

2.2.3.2 Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro thanh khoaûn ................................................. 50

2.2.4 Rủi ro laõi suaát .............................................................................................. 51

2.2.4.1 Thực trạng ruûi ro laõi suất tại SCB ............................................................. 51

2.2.4.2 Nguyeân nhaân daãn ñeán rủi ro laõi suaát tại SCB ............................................ 54

2.3 Moät soá nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên cuûa SCB trong coâng taùc phoøng ngöøa ruûi

ro .......................................................................................................................... 55

2.3.1 Về cơ chế quản lyù ......................................................................................... 55

2.3.2 Về coâng nghệ ................................................................................................ 56

2.3.3 Về nhaân sự .................................................................................................... 57

2.3.4 Về kết quả hoạt động ngaân haøng .................................................................. 58

Kết luận chương 2 ................................................................................................. 59

: Một số giải phaùp phoøng ngöøa rủi ro trong hoạt động kinh

Chương 3

doanh của SCB ................................................................................................ 60

3.1 Chiến lược phaùt triển của SCB ........................................................................ 60

3.2 Một số giải phaùp phoøng ngöøa rủi ro trong hoạt động kinh doanh của SCB ..... 62

3.2.1 Ñeà xuaát ñoái vôùi SCB ..................................................................................... 62

3.2.2 Giải phaùp phoøng ngöøa rủi ro chung cho caùc hoạt động ............................... 63

3.2.3 Giải phaùp phoøng ngöøa rủi ro rieâng cho từng loaïi ruûi ro .............................. 66

3.2.3.1 Giải phaùp phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng ...................................................... 66

3.2.3.2 Giải phaùp phoøng ngừa rủi ro ngoại hối ..................................................... 71

3.2.3.3 Giải phaùp phoøng ngừa rủi ro thanh khoản ................................................ 74

3.2.3.4 Giải phaùp phoøng ngöøa ruûi ro laõi suaát ........................................................ 77

3.3 Một số kiến nghị .............................................................................................. 78

3.3.1 Hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaât nhaèm ñaûm baûo tính hieäu quaû trong coâng

taùc ......................................................................................................................... 78

3.3.2 Chính saùch tyû giaù vaø chính saùch quaûn lyù ngoaïi hoái ..................................... 79

3.3.3 Hệ thống thoâng tin ........................................................................................ 80

3.3.2.4 Về hoạt động thanh tra .............................................................................. 80

Kết luận chương 3 ................................................................................................. 83

Kết luận ................................................................................................................ 84

Danh muïc taøi lieäu tham khaûo ................................................................................ 86

Phuï luïc ................................................................................................................. 88

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng

Trang

1. Bảng 2.1 Một số kết quả hoạt động của SCB giai đoạn 2007-2011 ............. 30

2. Bảng 2.2 Lợi nhuân, thu nhập, chi phí qua các năm 2007-2011 .................. 33

3. Baûng 2.3 Dö nôï cho vay vaø ñaàu tö taïi SCB .............................................. 34

4. Baûng 2.4 Dö nôï cho vay theo loaïi tieàn ..................................................... 37

5. Bảng 2.5 Tỷ lệ nợ quá hạn tại SCB từ 2007-2011 ........................................ 38

6. Bảng 2.6 Doanh số mua bán ngoại tệ qua các năm....................................... 42

7. Baûng 2.7 Traïng thaùi ngoaïi hoái taïi thôøi ñieåm 31/12 ................................. 43

8. Bảng 2.8 Tình hình cân đối nguồn vốn kinh doanh 2011 ............................. 47

9. Bảng 2.9 Số dư dự trữ bắt buộc qua các quý 2011 ....................................... 47

10. Bảng 2.10 Nguồn tiền ngắn hạn duøng để cho vay trung dài hạn ................ 48

11. Bảng 2.11 Tỷ lệ khả năng chi trả ................................................................ 49

12. Bảng 2.12 Biểu lãi suất cho vay của SCB .................................................. 50

13. Bảng 2.13 Chênh lệch lãi suất đầu ra đầu vào ............................................ 51

14. Baûng 2.14 Heä soá cheânh leäch laõi roøng qua caùc naêm ................................ 52

15 Bảng 2.15 Độ lệch nhạy cảm lãi suất tại thời điểm 31/12/11 ...................... 53

DANH MUÏC BIEÅU ÑOÀ

Biểu đồ

Trang

1. Biểu đổ 2.1 Tổng tài sản của SCB qua các năm ........................................... 30

2. Biểu đồ 2.2 Lợi nhuận sau thuế của SCB các năm 2007-2011 ..................... 31

3. Biểu đồ 2.3 Lợi nhuận, thu nhập, chi phí qua các năm 2007-2011 .............. 33

4. Biểu đồ 2.4 Dư nợ cho vay theo ngành kinh tế ............................................ 35

5. Biểu đồ 2.5 Dư nợ cho vay theo thời hạn vay ............................................... 36

6. Biểu đồ 2.6 Dư nợ vay quá hạn từ 2007-2011 .............................................. 38

Trang 1

LÔØI MỞ ĐẦU

1. TÍNH THIEÁT THÖÏC CUÛA ÑEÀ TAØI:

Hiện nay caùc NHTM Vieät Nam ñang trong quaù trình phaùt trieån maïnh veà

caû soá löôïng vaø quy moâ hoaït ñoäng, söùc caïnh tranh treân thò tröôøng taøi chính Vieät

Nam ngaøy caøng maïnh meõ taïo ra aùp löïc raát lôùn cho caùc NHTM trong quaù trình

kinh doanh. Coù nhöõng NHTM ñaõ taän duïng ñöôïc cô hoäi laø ngöôøi ñi tröôùc ñeå

khaúng ñònh thöông hieäu, chieám thò phaàn lôùn vaø ñang töøng böôùc hoaøn thieän cô caáu

toå chöùc, khaû naêng kinh doanh, phöông thöùc quaûn trò ruûi ro…Trong khi ñoù, khoâng ít

caùc ngaân haøng môùi trong giai ñoaïn baét ñaàu phaùt trieån vôùi quy moâ hoaït ñoäng ñöôïc

môû roäng nhanh choùng ñeå giaønh thò phaàn vaø khaúng ñònh teân tuoåi. Ñoái vôùi taát caû

caùc ngaân haøng duø ñang trong quaù trình hoaøn thieän toå chöùc hay ñang trong giai

ñoaïn tìm caùch môû roäng thò phaàn thì phòng ngừa ruûi ro laø moät coâng taùc cöïc kyø

quan troïng. Cuõng do quaûn lyù khoâng toát ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng hay hoaït

ñoäng kinh doanh ngoaïi teä maø moät soá ngaân haøng duø coù beà daøy hoaït ñoäng, voán chuû

sôû höõu lôùn nhöng vaãn gaëp khoù khaên trong hoaït ñoäng kinh doanh, laøm giaûm lôïi

nhuaän vaø phaûi xöû lyù raát nhieàu khoaûn nôï xaáu.

Vieäc haïn cheá ruûi ro cho taát caû caùc maûng nghieäp vuï cuûa caùc NHTM Vieät

Nam noùi chung vaø SCB noùi rieâng laø moät hoaït ñoäng raát thieát thöïc nhaèm giuùp cho

ngaân haøng coù theå taêng tröôûng vaø phaùt trieån beàn vöõng, an toaøn vaø hieäu quaû.

Chính vì vậy toâi ñaõ choïn ñeà taøi: “Giaûi phaùp phoøng ngöøa ruûi ro trong

hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân Haøng TMCP Saøi Goøn” với hy voïng nhöõng

kinh nghieäm thöïc tieãn cuûa baûn thaân trong coâng taùc kinh doanh taïi ngaân haøng vaø

nhöõng kieán thöùc nghieân cöùu ñöôïc seõ coù theå öùng duïng cho công tá c phòng ngừa

ruûi ro taïi SCB vaø mong raèng coù theå nhaân roäng ra cho toaøn heä thoáng NHTM Vieät

Nam.

Trang 2

2. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU

Muïc tieâu nghieân cöùu cuûa ñeà taøi nhaèm taäp trung vaøo caùc noäi dung sau:

- Nghieân cöùu nhöõng lyù luaän cô baûn veà những rủi ro trong hoạt động kinh

doanh ngaân haøng.

- Phaân tích thöïc traïng caùc loaïi ruûi ro treân, neâu ra nhöõng haïn cheá trong hoaït

ñoäng phoøng ngöøa ruûi ro taïi SCB hieän nay.

- Ñöa ra nhöõng kieán nghò ñoái vôùi SCB, ngaân haøng nhaø nöôùc vaø ñeà xuaát moät

soá bieän phaùp ñoái SCB trong việc phoøng ngöøa ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh.

3. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU

Trong quaù trình thöïc hieän coù söû duïng phöông phaùp so saùnh, phaân tích vaø

phöông phaùp thoáng keâ ñeå xaùc ñònh baûn chaát cuûa vaán ñeà caàn nghieân cöùu töø ñoù coù

theå ñöa ra caùc bieän phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh

doanh ngaân haøng.

4. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU

Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø các rủi ro trong hoạt động kinh doanh của

ngân hàng.

Phạm vi nghiên cứu: vì ñaây laø lónh vöïc khaù roäng lôùn neân phaïm vi nghieân cöùu

ñeà taøi chuû yeáu taäp trung vaøo phaân tích boán loaïi ruûi ro chính ñoù laø: ruûi ro tín duïng,

ruûi ro tyû giaù, ruûi ro thanh khoaûn, ruûi ro laõi suaát trong hoaït ñoäng kinh doanh của

ngaân haøng TMCP Saøi Goøn.

Trang 3

5. KEÁT CAÁU CUÛA LUAÄN VAÊN

Môû ñaàu

Chöông 1: Cô sôû lyù luaän veà ruûi ro taïi caùc Ngaân Haøng Thöông Maïi – goàm 23

trang

Chöông 2: Thöïc traïng ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh taïi ngaân haøng

TMCP Saøi Goøn – goàm 38 trang.

Chöông 3: Moät soá giaûi phaùp phoøng ngöøa ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh

taïi Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn- goàm 22 trang.

Keát luaän

Maëc duø ñaõ heát söùc coá gaéng vaø noã löïc nghieân cöùu thöïc hieän ñeà taøi naøy, tuy

nhieân soá lieäu phaûi ñöôïc thu thaäp töø nhieàu nguoàn khaùc nhau nhöng quan troïng hôn

caû laø moät soá soá lieäu khoâng ñöôïc coâng boá coâng khai neân chaéc chaén luaän vaên naøy

seõ coù moät soá thieáu soùt, raát mong ñöôïc coâ höôùng daãn, caùc thaày coâ trong hoäi ñoàng

chaám luaän vaên, caùc baïn ñoïc goùp yù ñeå luaän vaên naøy hoaøn thieän hôn.

Xin chaân thaønh caûm ôn.

Traân troïng.

Ngöôøi thöïc hieän ñeà taøi

Trang 4

CHÖÔNG I: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ RUÛI RO TAÏI CAÙC NGAÂN

HAØNG THÖÔNG MAÏI

1.1 NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CHUNG VEÀ RUÛI RO

1.1.1 Moät soá khaùi nieäm

Ruûi ro coù theå xuaát hieän trong moïi ngaønh, moïi lónh vöïc. Noù laø moät yeáu toá

khaùch quan neân con ngöôøi khoâng theå loaïi tröø ñöôïc heát maø chæ coù theå haïn cheá söï

xuaát hieän cuûa chuùng cuõng nhö nhöõng thieät haïi do chuùng gaây ra. Coù raát nhieàu ñònh

nghóa khaùc nhau veà ruûi ro nhöng nhìn chung coù theå chia laøm hai quan ñieåm:

Theo quan ñieåm truyeàn thoáng: ruûi ro laø nhöõng thieät hai, maát maùt, nguy hieåm

hoaëc caùc yeáu toá coù lieân quan ñeán nguy hieåm, khoù khaên, hoaëc ñieàu khoâng chaéc

chaén coù theå xaûy ra cho con ngöôøi.

Theo quan ñieåm trung hoøa thì ruûi ro laø söï baát traéc coù theå ño löôøng ñöôïc. Ruûi

ro vöøa mang tính tích cöïc vöøa mang tính tieâu cöïc: Ruûi ro coù theå gaây ra nhöõng toån

thaát, maát maùt, nguy hieåm nhöng cuõng coù theå mang ñeán nhöõng cô hoäi, thôøi cô.

Neáu tích cöïc nghieân cöùu, nhaän daïng ño löôøng ruûi ro, chuùng ta coù theå tìm ra ñöôïc

nhöõng bieän phaùp phoøng ngöøa, haïn cheá nhöõng tieâu cöïc vaø phaùt huy ñöôïc nhöõng cô

hoäi tích cöïc mang laïi töø ruûi ro.

Ruûi ro trong kinh doanh ngân hàng (NH) laø nhöõng bieán coá khoâng mong ñôïi

maø khi xaûy ra seõ daãn ñeán söï toån thaát veà taøi saûn cuûa NH, giaûm suùt lôïi nhuaän thöïc

teá so vôùi döï kieán hoaëc phaûi boû ra theâm moät khoaûn chi phí ñeå coù theå hoaøn thaønh

ñöôïc moät nghieäp vuï taøi chính nhaát ñònh. Ruûi ro vaø lôïi nhuaän kyø voïng cuûa NH laø

hai ñaïi löôïng ñoàng bieán vôùi nhau trong moät phaïm vi nhaát ñònh.

1.1.2 Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro trong hoaït ñoäng ngaân haøng

Coù nhieàu nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro cho NH nhöng coù theå chia laøm ba nhoùm

nhö sau:

Trang 5

 Nhöõng nguyeân nhaân thuoäc veà naêng löïc quaûn trò cuûa NH: quaûn lyù yeáu

keùm (nhaân vieân khoâng coù khaû naêng ñaùnh giaù chaát löôïng khoaûn vay),

tham oâ cuûa nhaân vieân (coá tình laøm sai quy ñònh ñeå möu lôïi rieâng).

 Caùc nguyeân nhaân veà phía khaùch haøng: laøm aên keùm hieäu quaû, thua

loã, coá tình chaây ì, löøa ñaûo… daãn ñeán khoâng traû ñöôïc nôï cho NH.

 Caùc nguyeân nhaân khaùch quan coù lieân quan ñeán moâi tröôøng hoaït

ñoäng kinh doanh: thay ñoåi baát thöôøng treân thò tröôøng vöôït quaù khaû

naêng phaùn ñoaùn cuûa NH nhö thay ñoåi laõi suaát, tyû giaù hay khuûng

hoaûng nôï daây chuyeàn, thay ñoåi trong quyeát ñònh cuûa chính phuû.

1.1.3 Moät soá ruûi ro phoå bieán trong hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng

Phaân chia theo nguyeân nhaân coù caùc loaïi ruûi ro phoå bieán nhö sau: ruûi ro tín

duïng, ruûi ro tyû giaù, ruûi ro thanh khoaûn, ruûi ro laõi suaát.

1.1.3.1 Ruûi ro tín duïng

 Khaùi nieäm

Theo quyeát ñònh 493 thì :”Ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng laø khaû

naêng xaûy ra toån thaát trong hoaït ñoäng ngaân haøng do khaùch haøng khoâng thöïc hieän

hoaëc khoâng coù khaû naêng thöïc hieän nghóa vuï cuûa mình theo cam keát”.

Ruûi ro tín duïng hieåu theo moät caùch chung nhaát laø loaïi ruûi ro phaùt sinh trong

quaù trình cho vay cuûa NH, theå hieän qua vieäc khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï hoaëc

traû nôï khoâng ñuùng haïn cho NH. Noùi moät caùch khaùc laø ngöôøi vay ñaõ khoâng thöïc

hieän ñuùng cam keát vay voán theo hôïp ñoàng tín duïng, khoâng tuaân thuû theo nguyeân

 Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng

taéc hoaøn traû khi ñaùo haïn.

Maëc duø ruûi ro tín duïng laø khaùch quan, song NH phaûi quaûn lyù ruûi ro tín duïng

nhaèm haïn cheá ñeán möùc thaáp nhaát caùc toån thaát coù theå xaûy ra. Coù theå ñaùnh giaù ruûi

ro tín duïng döïa vaøo moät soá chæ tieâu cuï theå hoùa nhö sau.

Trang 6

Thöù nhaát coù theå döïa vaøo tyû leä nôï quaù haïn vaø nôï xaáu trong toång dö nôï cuûa

NH. Theo quy ñònh cuûa NHNN hieän nay thì tyû leä nôï quaù haïn treân toång dö nôï cho

vay cuûa moãi NHTM khoâng ñöôïc vöôït quaù 5% .

Tính tyû leä nôï quaù haïn:

Dö nôï quaù haïn Tyû leä nôï quaù haïn = -------------------------------- x 100% Toång dö nôï cho vay

Dö nôï quaù haïn laø khoaûn nôï maø moät phaàn hoaëc toaøn boä nôï goác vaø/hoaëc laõi

ñaõ quaù haïn.

Theo quyeát ñònh 493/2005/QÑ-NHNN thì ñeå ñaùnh giaù chất lượng tín duïng

cuûa toå chöùc tín duïng ngöôøi ta coù theå caên cöù vaøo tyû leä nôï xaáu treân tổng dö nôï,

trong ñoù nôï xaáu laø khoaûn nôï thuoäc nhoùm 3 (Nôï döôùi tieâu chuaån), nhoùm 4 (Nôï

nghi ngôø) vaø nhoùm 5 (Nôï coù khaû naêng maát voán).

Theo QÑ 493 thì nôï nhoùm 3 bao goàm:

- Caùc khoaûn nôï quaù haïn töø 90 ñeán 180 ngaøy;

- Caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn döôùi 90 ngaøy theo

thôøi haïn ñaõ cô caáu laïi

Nôï nhoùm 4 bao goàm:

- Caùc khoaûn nôï quaù haïn töø 181 ñeán 360 ngaøy;

- Caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn töø 90 ñeán 180

ngaøy theo thôøi haïn ñaõ cô caáu laïi.

Nôï nhoùm 5 bao goàm:

- Caùc khoaûn nôï quaù haïn treân 360 ngaøy;

- Caùc khoaûn nôï khoanh chôø chính phuû xöû lyù;

Trang 7

- Caùc khoaûn nôï ñaõ cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn treân 180 ngaøy

theo thôøi haïn ñaõ ñöôïc cô caáu laïi.

Thöù hai, döïa vaøo ñaëc ñieåm cuûa khaùch haøng: thoâng qua phaân tích tình hình

taøi chính, naêng löïc saûn xuaát kinh doanh, hieäu quaû döï aùn… töø ñoù NH laäp hoà sô veà

khaùch haøng, xeáp loaïi cho ñieåm. Chaúng haïn khaùch haøng loaïi A ruûi ro tín duïng

thaáp, khaùch haøng loaïi C ruûi ro tín duïng cao. Caùc chæ tieâu naøy ñöôïc xaây döïng döïa

treân caùc daáu hieäu ruûi ro maø NH xaây döïng.

Thöù ba, caên cöù vaøo söï keùm ña daïng cuûa tín duïng: Ña daïng hoùa laø bieän phaùp

haïn cheá ruûi ro. Neáu chæ taäp trung vaøo taøi trôï cho moät khaùch haøng, moät ngaønh

ngheà hoaëc moät vuøng thì ruûi ro seõ cao hôn.

Thöù tö, döïa vaøo söï oån ñònh cuûa neàn kinh teá vó moâ: Chính saùch thöôøng xuyeân

thay ñoåi, laïm phaùt cao, tình hình chính trò baát oån ñònh, thieân tai… ñeàu taïo neân söï

maát oån ñònh cuûa neàn kinh teá vó moâ aûnh höôûng ñeán khaùch haøng vay. Do vaäy, maát

 Nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng

oån ñònh kinh teá vó moâ cuõng laø yeáu toá phaûn aùnh ruûi ro tín duïng

 Nguyeân nhaân khaùch quan

Trong kinh doanh tín duïng, NHTM chòu taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá khaùch

quan chuû yeáu nhö sau:

- Caùc yeáu toá thôøi tieát, khí haäu.

Nhöõng hieän töôïng thôøi tieát khoâng döï baùo vaø baát thöôøng cuõng laøm ngöng treä

vieäc xaây döïng, khai khoaùng, hoaëc ngöøng saûn xuaát.

Khí haäu theo muøa aûnh höôûng ñaëc bieät lôùn ñoái vôùi ngaønh noâng nghieäp vaø

khu vöïc kinh doanh baùn leû.

- Moâi tröôøng kinh teá khoâng thuaän lôïi.

Moâi tröôøng kinh teá khoâng thuaän lôïi chòu taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá:

Trang 8

+ Caùc chính saùch cuûa Chính Phuû bao goàm: Nhöõng thay ñoåi veà möùc thueá,

ngaân saùch haøng naêm, nhöõng thay ñoåi cuûa chính saùch tieàn teä (ñònh höôùng veà laõi

suaát) vaø nhöõng thay ñoåi trong lónh vöïc NH.

+ Giaù trò cuûa ñoàng baûn teä: Ñoàng baûn teä coù giaù trò thaáp laøm taêng giaù nhaäp

khaåu, töø ñoù coù theå laøm cho laõi suaát taêng leân vaø laøm giaûm söï töï tin cuûa ngöôøi tieâu

duøng.

+ Phaûn öùng vaø haønh ñoäng cuûa ngöôøi tieâu duøng. Söï tin töôûng cuûa ngöôøi tieâu

duøng giaûm suùt coù theå aûnh höôûng giaûm caàu vaø doanh thu.

- Thoâng tin khoâng caân xöùng

Quan heä tín duïng giöõa NH vaø khaùch haøng laø quan heä kinh teá, vì vaäy phaùt

sinh nhu caàu trao ñoåi vaø thu thaäp thoâng tin giöõa caùc beân. Tuy nhieân trong thöïc teá

do nhieàu lyù do khaùc nhau (veà taøi chính, veà khaû naêng) xaûy ra tình traïng thoâng tin

khoâng caân xöùng.

+ NH khoâng coù ñaày ñuû thoâng tin veà khaùch haøng, thoâng tin veà nhaø quaûn lyù,

veà caùc keá hoaïch kinh doanh, veà quan heä baïn haøng, quan heä thanh toaùn.

+ Khaùch haøng khoâng coù ñaày ñuû thoâng tin veà NH: quy moâ caùc dòch vuï ñaùp

öùng, phöông thöùc taøi trôï phuø hôïp, giaù caû thöïc teá.

 Nguyeân nhaân töø phía ngaân haøng

- Chính saùch tín duïng khoâng hôïp lyù

Nhöõng nhöôïc ñieåm cuûa chính saùch cho vay vöøa laø nguyeân nhaân saâu xa, vöøa

laø nguyeân nhaân tröïc tieáp gaây ra ruûi ro tín duïng, cuï theå nhö:

+ Chính saùch cho vay chöa trieät ñeå theo nguyeân taéc thò tröôøng, ñaõ bò cuoán

theo caùc hoäi chöùng kinh teá, theo phong traøo, theo khaåu hieäu phaùt trieån kinh teá,

chaïy theo chuû nghóa thaønh tích. Coù theå thaáy ñöôïc qua nhieàu chöông trình kinh teá

maø chính saùch cho vay cuûa NHTM höôùng theo nhöng keát cuïc laïi khoâng hieäu quaû

nhö chöông trình ñaùnh baét xa bôø, mía ñöôøng.

Trang 9

+ Chöa quaûn trò roõ raøng veà danh muïc cho vay theo lónh vöïc sôû tröôøng cuûa

baûn thaân moãi NHTM. Caïnh tranh giaønh giaät thò phaàn ôû caùc ngaønh, ôû nhoùm khaùch

haøng maø chính NH mình khoâng coù sôû tröôøng ñaõ mang ñeán ruûi ro hieän taïi vaø tieàm

aån ôû moät soá NH.

- Caùn boä ngaân haøng

Trong hoaït ñoäng tín duïng cuûa NH, yeáu toá caùn boä aûnh höôûng tôùi chaát

löôïng tín duïng theå hieän qua:

+ Thöù nhaát laø trình ñoä chuyeân moân coøn nhieàu haïn cheá.

+ Thöù hai laø ñaïo ñöùc ngheà nghieäp, trong raát nhieàu tröôøng hôïp xaûy ra

ruûi ro tín duïng taïi caùc NH thöôøng coù söï caáu keát giöõa caùn boä laøm coâng taùc tín

duïng vaø khaùch haøng ñaõ gaây haäu quaû raát nghieâm troïng.

 Nguyeân nhaân töø phía khaùch haøng:

- Ñoái vôùi khaùch haøng laø caùc doanh nghieäp

+ Thöù nhaát laø quaûn lyù khoâng hieäu quaû: Hoaït ñoäng kinh doanh khoâng

ñöôïc quaûn lyù toát seõ daãn ñeán nhieàu vaán ñeà nghieâm troïng, thieáu thoâng tin taøi

chính, khoâng coù keá hoaïch kinh doanh ñöôïc trieån khai, caùc saûn phaåm khoâng coù söï

gaén keát, khoâng coù khaû naêng thích öùng vôùi nhöõng thay ñoåi cuûa thò tröôøng.

+ Thöù hai laø nhöõng nguyeân nhaân trong vieäc xöû lyù caùc vaán ñeà veà thò

tröôøng. Caùc doanh nghieäp ñeàu phaûi giaûi quyeát hai vaán ñeà cô baûn laø "mua" vaø

"baùn" giaûi quyeát caùc vaán ñeà lieân quan tôùi thò tröôøng, caùc yeáu toá ñaàu vaøo vaø thò

tröôøng tieâu thuï saûn phaåm.

+ Thöù ba laø do söï haïn cheá cuûa nhaân vieân thuoäc doanh nghieäp. Söï yeáu keùm

cuûa ñoäi nguõ nhaân vieân cuûa moät doanh nghieäp laøm cho keá hoaïch kinh doanh cuûa

doanh nghieäp thöïc hieän khoâng thaønh coâng, keùm hieäu quaû .

- Nguyeân nhaân töø phía khaùch haøng laø caù nhaân.

Vôùi khaùch haøng caù nhaân, nguyeân nhaân ruûi ro coù theå laø:

Trang 10

+ Hoaït ñoäng kinh doanh khoâng thuaän lôïi, khaû naêng quaûn lyù yeáu keùm

+ Nguoàn hoaøn traû chính töø thu nhaäp cô baûn bò maát hoaëc suy giaûm do maát

vieäc, chuyeån sang coâng vieäc keùm hôn hoaëc khoâng coøn khaû naêng lao ñoäng.

+ Ñaïo ñöùc caù nhaân khoâng toát: coá tình löøa NH, söû duïng tieàn vay khoâng ñuùng

muïc ñích.

1.1.3.2 Ruûi ro tyû giaù (ruûi ro ngoaïi hoái)

 Khaùi nieäm

Ruûi ro tyû giaù phaùt sinh trong quaù trình cho vay ngoaïi teä hoaëc trong kinh

doanh ngoaïi teä cuûa NH khi tyû giaù bieán ñoäng theo chieàu baát lôïi cho NH.

Ruûi ro tyû giaù cuõng phaùt sinh khi coù söï cheânh leäch veà kyø haïn, veà loaïi tieàn teä

cuûa caùc khoaûn ngoaïi hoái naém giöõ, vaø vì theá laøm cho NH coù theå phaûi gaùnh chòu

thua loã khi tyû giaù ngoaïi hoái bieán ñoäng.

 Ñaùnh giaù ruûi ro tyû giaù

Traïng thaùi ngoaïi hoái cuûa moãi loaïi ngoaïi teä laø cheânh leäch giöõa toång taøi saûn

coù vaø toång taøi saûn nôï cuûa ngoaïi teä ñoù bao goàm caû taøi khoaûn ngoaïi baûng töông

öùng.

 Traïng thaùi ngoaïi hoái cuûa töøng loaïi ngoaïi teä: ñöôïc ño löôøng qua 2 chæ tieâu:

- Traïng thaùi ngoaïi hoái hieän taïi roøng ( coøn goïi laø traïng thaùi hieän taïi)

Traïng thaùi ngoaïi Soá dö cuûa ngoaïi teä Soá dö cuûa ngoaïi teä hoái hieän taïi cuûa ngoaïi teä A = A thuoäc taøi saûn Coù - A thuoäc taøi saûn Nôï - Traïng thaùi ngoaïi hoái töông lai roøng (coøn goïi laø traïng thaùi töông lai): laø

cheânh leäch giöõa toång caùc giao dòch ngoaïi teä kyø haïn mua vaøo vaø toång caùc giao

dòch ngoaïi teä kyø haïn baùn ra.

Traïng thaùi ngoaïi hoái töông Toång caùc giao dòch ngoaïi teä kyø Toång caùc giao dòch ngoaïi teä lai roøng cuûa ngoaïi teä A = haïn mua vaøo cuûa ngoaïi teä A - kỳ haïn baùn ra cuûa ngoaïi teä A

Trang 11

Traïng thaùi ngoaïi hoái cuûa ngoaïi teä A laø toång cuûa traïng thaùi ngoaïi teä A hieän

taïi vaø traïng thaùi ngoaïi teä A töông lai.

Moät trong nhöõng caùch thöùc ñeå ñaùnh giaù ruûi ro tyû giaù, chuùng ta coù theå caên cöù

vaøo traïng thaùi ngoaïi hoái ñöôïc tính cho töøng loaïi ngoaïi teä hoaëc tính chung cho caùc

loaïi ngoaïi teä maø NH hieän coù.

+ Traïng thaùi ngoaïi hoái = 0 : Tyû giaù ngoaïi teä A taêng hoaëc giaûm thì ruûi ro

tyû giaù khoâng xuaát hieän vì thu nhaäp vaø chi phí seõ taêng vaø giaûm vôùi toác ñoä baèng

nhau neân lôïi nhuaän khoâng ñoåi. Luùc naøy ruûi ro tyû giaù xem nhö baèng 0.

+ Traïng thaùi ngoaïi hoái > 0 : Tyû giaù ngoaïi teä A giaûm thì thu nhaäp giaûm

nhanh hôn toác ñoä giaûm cuûa chi phí. Vì vaäy, ruûi ro tyû giaù xuaát hieän khi tyû giaù

ngoaïi teä A giaûm giaù.

+ Traïng thaùi ngoaïi hoái < 0 : Tyû giaù ngoaïi teä A taêng thì ruûi ro tyû giaù seõ

xuaát hieän, vì toác ñoä taêng cuûa thu nhaäp nhoû hôn toác ñoä taêng chi phí neân giaûm laõi,

ngaân haøng seõ bò loã. Vì vaäy, trong tröôøng hôïp naøy ruûi ro tyû giaù xuaát hieän khi tyû

giaù ngoaïi teä A taêng.

 Traïng thaùi ngoaïi hoái tính chung cho caùc loaïi ngoaïi teä.

Do quaûn lyù ruûi ro ngoaïi hoái thoâng qua traïng thaùi cuûa töøng loaïi ngoaïi teä coù

nhöôïc ñieåm laø chæ xem xeùt moái quan heä tyû giaù tröïc tieáp giöõa hai loaïi ngoaïi teä

chöù khoâng ño löôøng ñöôïc söï bieán ñoäng töông ñoái cuûa caùc loaïi ngoaïi teä khaùc. Ñeå

khaéc phuïc nhöôïc ñieåm naøy, caùc NH phaûi söû duïng toång traïng thaùi ngoaïi hoái.

Toång traïng thaùi ngoaïi hoái cuûa NH laø traïng thaùi ngoaïi hoái cuûa töøng loaïi

 Nguyên nhân của rủi ro tỷ giá

ngoaïi teä coäng laïi.

- Kieán thöùc veà nghieäp vuï chuyeân moân ñeå vaän haønh giao dòch vaø ño löôøng

ruûi ro quaù yeáu keùm, kyõ naêng xöû lyù döõ lieäu baèng ñieän toaùn chöa cao, chöa coù

nhöõng boä phaän nghieân cöùu döï ñoaùn söï thay ñoåi tyû giaù treân thò tröôøng.

Trang 12

Hieän nay duø coù tham gia vaøo moät soá nghieäp vuï phaùi sinh nhöng haàu nhö caùc

NHTM Vieät Nam chæ chuù yù ñeán vieäc mua baùn ngoaïi teä nhaèm muïc ñích thanh

toaùn, cho vay ngoaïi teä maø queân ñi yeáu toá baûo hieåm tyû giaù neân trong kinh doanh

ngoaïi teä NH ñoùng vai troø chuû yeáu laø trung gian thanh toaùn hôn laø nhaø taïo laäp thò

tröôøng. Cuõng chính vì tö töôûng treân neân NH raát yeáu veà phaân tích tyû giaù maø ñaëc

bieät laø raát yeáu veà phaân tích kyõ thuaät. Haàu nhö raát ít NH söû duïng phaân tích kyõ

thuaät nhö moät coâng cuï hoã trôï theâm cho phaân tích cô baûn trong phaân tích tyû giaù.

Ñoù cuõng laø lyù do vì sao maø ít NH maïnh veà kinh doanh ñaàu cô maø chuû yeáu laø caùc

NH chæ kinh doanh cho khaùch haøng. Thöïc söï thì cho duø NH kinh doanh vôùi NH

hay kinh doanh ñaàu cô cho chính hoï thì vieäc phaân tích toát söï bieán ñoäng tyû giaù

cuõng nhö döï baùo ñöôïc söï bieán ñoâng tyû giaù seõ giuùp cho NH quaûn lyù ruûi ro tyû giaù

moät caùch hieäu quaû.

- Caùc quy ñònh phaùp lyù veà caùch xaùc ñònh traïng thaùi ngoaïi hoái chöa hoaøn

thieän gaây ra ruûi ro tyû giaù.

Maëc duø NHNN ñaõ thay ñoåi phöông phaùp xaùc ñònh traïng thaùi ngoaïi teä theo

QÑ1081/2002/QÑ-NHNN cho phuø hôïp vôùi tình hình thöïc tieãn Vieät Nam, tuy

nhieân, vieäc tính toaùn traïng thaùi ngoaïi teä cuoái thaùng ñöôïc tính treân cô sôû soá dö taïi

thôøi ñieåm cuoái ngaøy laøm vieäc cuoái cuøng chæ xeùt ñeán traïng thaùi ngoaïi teä ñöôïc hình

thaønh do caùc giao dòch mua baùn ngoaïi teä cuûa NH maø chöa tính ñeán thu vaø chi phí

naøy coäng doàn seõ aûnh höôûng ñeán giaù trò giöõa traïng thaùi ngoaïi teä thöïc teá vaø traïng

thaùi ngoai teä baùo caùo gaây ruûi ro lôùn.

- Cô cheá tyû giaù hieän nay chöa phaûn aùnh ñöôïc quy luaät cung caàu treân thò

tröôøng.

Maëc duø thôøi gian qua NHNN ñaõ xoùa boû söï aùp ñaït chuû quan trong vieäc thieát

laäp tyû giaù, tyû giaù ñaõ ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû tyû giaù bình quaân cuûa thò tröôøng

ngoaïi teä lieân NH, tuy nhieân NHNN vaãn chöa thöïc hieän trieät ñeå nguyeân taéc naøy.

Trang 13

Cô sôû ñieàu haønh tyû giaù coøn quy ñònh bieân ñoä mua baùn laøm cho vieâc yeát giaù cuûa

caùc NHTM bò cöùng nhaéc, chöa phaûn aùnh ñuùng cung caàu ngoaïi teä treân thò tröôøng.

1.1.3.3 Ruûi ro thanh khoaûn

 Khaùi nieäm

Theo Thomas P.Fitch “Ruûi ro thanh khoaûn laø ruûi ro khi ngaân haøng thieáu

ngaân quyõ hoaëc taøi saûn ngaén haïn mang tính khaû thi ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa ngöôøi

göûi tieàn vaø ngöôøi ñi vay”.

Ruûi ro thanh khoaûn phaùt sinh thoâng thöôøng töø xu höôùng cuûa caùc NH laø huy

ñoäng ngaén haïn vaø cho vay trung daøi haïn. Tröôøng hôïp naøy xaûy ra neáu nhö caùc

khoaûn huy ñoäng veà maët kyõ thuaät seõ phaûi hoaøn traû theo yeâu caàu cuûa ngöôøi göûi

tieàn, ñaëc bieät nhö chuùng ta ñaõ thaáy trong baát cöù cuoäc khuûng hoaûng naøo thì ngöôøi

göûi tieàn seõ ruùt tieàn cuûa mình ra nhanh hôn vieäc ngöôøi ñi vay saün saøng traû nôï.

Moät trong nhöõng nhieäm vuï quan troïng cuûa baát kyø moät NH naøo laø baûo ñaûm

khaû naêng thanh khoaûn ñaày ñuû. Ñieàu naøy coù nghóa laø NH coù saün löôïng voán khaû

duïng trong tay, hoaëc coù theå tieáp caän deã daøng vôùi caùc nguoàn voán vay möôïn beân

ngoaøi vôùi chi phí hôïp lyù, hoaëc coù theå nhanh choùng baùn bôùt moät soá taøi saûn ôû möùc

 Đánh giá rủi ro thanh khoản

giaù thoaû ñaùng.

NH phaûi thöôøng xuyeân ñaûm baûo tyû leä khaû naêng chi traû ñoái vôùi töøng loaïi

ñoàng tieàn, vaøng nhö sau:

Taøi saûn “Coù” coù theå thanh toaùn

Tyû leä veà khaû naêng chi traû = -----------------------------------------

Taøi saûn “nôï” seõ ñeán haïn thanh toaùn Caên cöù theo nghò ñònh 457/2005/QÑ-NHNN hieän nay thì tyû leä veà khaû naêng chi

traû ñöôïc quy ñònh nhö sau:

Trang 14

+ Tyû leä veà khaû naêng chi traû toái thieåu phaûi baèng 1 giöõa taøi saûn “coù “ coù theå

thanh toaùn ngay trong khoaûng thôøi gian 7 ngaøy laøm vieäc tieáp theo vaø taøi saûn

“Nôï” phaûi thanh toaùn trong khoaûng thôøi gian 7 ngaøy laøm vieäc tieáp theo.

+ Tyû leä veà khaû naêng chi traû toái thieåu 25% giöõa giaù trò caùc taøi saûn “Coù “ coù

theå thanh toaùn ngay vaø caùc taøi saûn “Nôï” seõ ñeán haïn thanh toaùn trong thôøi gian 1

thaùng tieáp theo.

Traïng thaùi thanh khoaûn thuaàn trong moät giai ñoaïn:

Traïng thaùi thanh khoaûn roøng (Tk) = Cung thanh khoaûn – Caàu thanh khoaûn

o Tk = 0 töùc nguoàn thanh khoaûn cuûa NH ñuû ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu veà

thanh khoaûn.

o Tk < 0 töùc laø thieáu huït thanh khoaûn, trong tröôøng hôïp naøy NH phaûi coù bieän phaùp ñeå taêng nguoàn cung thanh khoaûn hoaëc giaûm bôùt nhu caàu

thanh khoaûn ñoái vôùi caùc khoaûn muïc khoâng coù tính chaát caáp thieát

nhaèm traùnh ruûi ro thanh khoaûn xaûy ra.

o Tk > 0 töùc laø thaëng dö thanh khoaûn, trong tröôøng hôïp naøy NH phaûi coù höôùng môû roäng tín duïng vaø ñaàu tö vaøo caùc taøi saûn sinh lôøi, hoaëc haï

 Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro trong thanh khoaûn.

thaáp laõi suaát huy ñoäng.

- NH vay möôïn quaù nhieàu caùc khoaûn tieàn göûi, quyõ döï tröõ töø caùc caù

nhaân, sau ñoù chuyeån hoaù chuùng thaønh nhöõng taøi saûn ñaàu tö coù kyø haïn. Do ñoù, ñaõ

xaûy ra tình traïng baát caân xöùng giöõa ngaøy ñaùo haïn cuûa caùc khoaûn ñaõ söû duïng voán

vaø ngaøy ñaùo haïn cuûa caùc nguoàn voán huy ñoäng.

- Chieán löôïc vaø phöông phaùp quaûn trò thanh khoaûn. Moät NH coù ñuû voán,

chaát löôïng tín duïng toát, nhöng neáu khoâng quan taâm ñeán quaûn trò thanh khoaûn

hoaëc xaây döïng döï tröõ ngaân quyõ hoaëc thanh khoaûn khoâng hôïp lyù seõ daãn ñeán ruûi ro

Trang 15

thanh khoaûn. Moät lyù do thöôøng xaûy ra nhoùm nguyeân nhaân naøy laø NH quaù chuù

troïng ñeán lôïi nhuaän, neân vieäc ñaàu tö vaøo taøi saûn sinh lôøi quaù möùc.

- Xuaát hieän caùc bieán coá baát thöôøng. Caùc bieán coá baát thöôøng coù theå taùc

ñoäng raát lôùn ñeán caàu thanh khoaûn cuûa NH. Neáu ngöôøi göûi tieàn maát nieàm tin veà

khaû naêng chi traû cuûa NH, hay nhöõng tin ñoàn thaát thieät, hoï seõ ñeán ruùt tieàn ra khoûi

NH ngay laäp töùc. Naêm 2005, vì moät tin doàn thaát thieät laø toång giaùm ñoác ACB ñaõ

boû troán khi aáy daân chuùng oà aït ñeán ruùt tieàn ra khoûi caùc chi nhaùnh vaø hoäi sôû ACB

taïi TPHCM. Trong tröôøng hôïp naøy nhu caàu thanh khoaûn taêng ñoät bieán vaø baûn

thaân ACB khoâng theå ñaùp öùng ngay ñöôïc, phaûi nhôø vaøo öùng cöùu cuûa NHNN, caùc

NHTM khaùc.

- Do söï nhaïy caûm vôùi söï thay ñoåi veà laõi suaát ñaàu tö, nhaát laø caùc khoaûn

tieàn göûi. Khi laõi suaát ñaàu tö taêng, moät soá ngöôøi göûi tieàn ruùt voán cuûa hoï ra khoûi

NH ñeå ñaàu tö vaøo nôi coù tyû suaát sinh lôïi cao hôn, coøn caùc khaùch haøng vay tieàn seõ

tích cöïc tieáp caän caùc khoaûn tín duïng vì coù laõi suaát thaáp hôn. Nhö vaäy, söï thay ñoåi

laõi suaát aûnh höôûng caû khaùch haøng vay tieàn vaø göûi tieàn, keá ñoù laø hai taùc ñoäng ñeán

traïng thaùi thanh khoaûn cuûa NH. Hôn nöõa, nhöõng xu höôùng veà söï thay ñoåi laõi suaát

coøn aûnh höôûng ñeán giaù trò thò tröôøng cuûa caùc taøi saûn maø NH coù theå ñem baùn ñeå

taêng theâm nguoàn cung caáp thanh khoaûn vaø tröïc tieáp aûnh höôûng ñeán chi phí vay

möôïn treân thò tröôøng tieàn teä.

- Ruûi ro thanh khoaûn do aûnh höôûng tröïc tieáp töø caùc loaïi ruûi ro khaùc.

Loaïi ruûi ro aûnh höôûng lôùn nhaát ñeán ruûi ro thanh khoaûn laø ruûi ro tín duïng. Nôï quaù

haïn, toån thaát tín duïng neáu ôû möùc ñoä cao seõ laøm giaûm nguoàn thanh khoaûn cuûa NH

vaø taát nhieân vieäc ñaùp öùng nhu caàu ruùt tieàn coù theå khoâng thöïc hieän ñöôïc. Ngoaøi

ruûi ro tín duïng, ruûi ro ngoaïi hoái, ruûi ro thò tröôøng cuõng coù taùc ñoäng ñeán ruûi ro

thanh khoaûn. Nhö khi tyû giaù USD/VND xuoáng lieân tuïc trong khi ñoù giaù vaøng

ñang coù xu höôùng taêng ngöôøi göûi tieàn ñoâla seõ ñeán ruùt nhieàu hôn laø ngöôøi göûi vaøo

Trang 16

NH ñeå ñem ñi ñaàu tö vaøng coù lôïi hôn. Khi aáy NH caàn phaûi döï tröõ moät löôïng

ngoaïi teä ñuû lôùn nhaèm ñaûm baûo nhu caàu thanh khoaûn cuûa ngöôøi daân.

1.1.3.4 Ruûi ro laõi suaát

 Khaùi nieäm

Ruûi ro laõi suaát laø loaïi ruûi ro xuaát hieän khi coù söï thay ñoåi cuûa laõi suaát thò

tröôøng hoaëc nhöõng yeáu toá coù lieân quan ñeán laõi suaát daãn ñeán toån thaát veà taøi saûn

hoaëc laøm giaûm thu nhaäp cuûa NH.

Theo Thomas P.Fitch ñònh nghóa: “ruûi ro laõi suaát laø ruûi ro khi söï thay ñoåi

 Ñaùnh giaù ruûi ro laõi suaát

 Đánh giá ruûi ro laõi suaát laø nhaèm haïn cheá toái ña toån thaát veà thu nhaäp do

cuûa laõi suaát thò tröôøng seõ daãn ñeán taøi saûn sinh lôøi giaûm giaù trò”.

söï thay ñoåi cuûa laõi suaát thò tröôøng, hay noùi caùch khaùc khi laõi suaát thò tröôøng thay

ñoåi seõ khoâng aûnh höôûng ñeán möùc cheânh leäch giöõa thu nhaäp laõi vaø chi phí laõi vaø

giaù trò voán chuû sôû höõu. Chuùng ta coù theå söû duïng heä soá cheânh leäch laõi roøng ñeå ño

löôøng vaø so saùnh söï thay ñoåi cuûa thu nhaäp khi coù söï bieán ñoäng cuûa laõi suaát thò

tröôøng.

Heä soá cheânh leäch laõi roøng laø tyû leä thu nhaäp laõi roøng chia cho taøi saûn sinh lôøi

hoaëc toång taøi saûn.

Thu nhaäp laõi –Chi phí laõi Heä soá cheânh leäch thu nhaäp,chi phí = -------------------------------- Toång taøi saûn

Phòng ngừa ruûi ro laõi suaát laø phaûi kieåm soaùt qui moâ cuûa heä soá thu nhaäp laõi

roøng baèng caùch taùc ñoäng ñeán caáu truùc danh muïc taøi saûn vaø nôï nhaïy caûm laõi suaát

cuûa NH. Khi laõi suaát thò tröôøng thay ñoåi neáu heä soá cheânh leäch laõi giaûm xuoáng thì

ñoù laø bieåu hieän cuûa ruûi ro laõi suaát. Trong tröôøng hôïp naøy ñoøi hoûi nhaø quaûn trò

phaûi coù caùc giaûi phaùp ñeå duy trì heä soá naøy hoaëc laøm cho heä soá naøy taêng leân.

Trang 17

 Caùch ño löôøng thöôøng duøng nhaát ñoái vôùi tình traïng nhaïy caûm laõi suaát cuûa

moät NH laø vieäc phaân tích ñoä leäch.

Taøi saûn nhaïy

Ñoä leäch nhaïy caûm laõi suaát (GAP) = caûm laõi suaát - Nôï nhaïy caûm laõi suaát

Taøi saûn nhaïy caûm vôùi laõi suaát bao goàm:

- Caùc khoaûn cho vay coù laõi suaát bieán ñoåi

- Caùc khoaûn cho vay ngaén haïn.

- Chöùng khoaùn coù thôøi haïn coøn laïi döôùi moät naêm.

- Tieàn göûi treân thò tröôøng lieân NH, tieàn göûi khoâng kyø haïn taïi caùc NH khaùc,

caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính coù thôøi haïn coøn laïi döôùi moät naêm…

Nôï nhaïy caûm vôùi laõi suaát bao goàm :

- Tieàn göûi thanh toaùn ( tieàn göûi khoâng kyø haïn, tieàn göûi giao dòch) vaø tieàn tieát

kieäm khoâng kyø haïn cuûa khaùch haøng.

- Tieàn göûi coù kyø haïn vaø tieát kieäm coù kyø haïn thôøi haïn coøn laïi döôùi moät naêm.

- Caùc khoaûn vay ngaén haïn treân thò tröôøng tieàn teä vôùi thôøi haïn döôùi moät

naêm.

+ Ñoä leäch (GAP) = O, töùc laø taøi saûn nhaïy caûm laõi suaát baèng nôï nhaïy caûm laõi

suaát, trong tröôøng hôïp naøy laõi suaát thò tröôøng taêng leân hoaëc giaûm xuoáng ñeàu

khoâng aûnh höôûng ñeán heä soá cheânh leäch laõi roøng, töùc laø khoâng xuaát hieän ruûi ro laõi

suaát.

+ Ñoä leäch (GAP) > O, taøi saûn nhaïy caûm laõi suaát lôùn hôn nôï nhaïy caûm laõi suaát,

trong tröôøng hôïp naøy ruûi ro xaûy ra khi laõi suaát thò tröôøng giaûm.

+ Ñoä leäch (GAP) < O, taøi saûn nhaïy caûm laõi suaát nhoû hôn nôï nhaïy caûm laõi suaát

thì ruûi ro xaûy ra khi laõi suaát thò tröôøng taêng.

 Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro laõi suaát

Trang 18

- Ruûi ro laõi suaát gaén lieàn vôùi caáu truùc thôøi haïn khaùc nhau giöõa taøi saûn vaø nôï

(Nguoàn voán huy ñoäng vaø söû duïng voán) vaø söï bieán ñoäng laõi suaát thò tröôøng. Khi

laõi suaát thò tröôøng thay ñoåi, NH thaáy raèng nguoàn thu chính töø danh muïc cho vay

vaø ñaàu tö cuõng nhö chi phí ñoái vôùi tieàn göûi vaø caùc nguoàn ñi vay ñeàu bò taùc ñoäng.

Ngoaøi ra söï thay ñoåi laõi suaát aûnh höôûng ñeán giaù trò thò tröôøng cuûa taøi saûn vaø nôï,

laøm thay ñoåi taùc ñoäng ñeán toaøn boä baûng caân ñoái keá toaùn vaø baùo caùo thu nhaäp cuûa

NH. Ruûi ro laõi suaát xaûy ra nhö sau:

+ Ruûi ro veà giaù phaùt sinh khi laõi suaát thò tröôøng taêng laøm giaûm giaù trò cuûa

haàu heát traùi phieáu vaø caùc khoaûn cho vay laõi suaát coá ñònh maø NH naém giöõ. Neáu

NH muoán baùn nhöõng coâng cuï taøi chính naøy trong giai ñoaïn laõi suaát taêng, noù seõ

phaûi chaáp nhaän toån thaát. Khi NH cho vay caùc khoaûn vay vôùi thôøi haïn daøi hôn thôøi

haïn nguoàn voán maø noù huy ñoäng ñöôïc ñeå taøi trôï cho khoaûn vay, NH seõ gaëp ruûi ro.

Khi naøy, NH phaûi huy ñoäng laïi nguoàn voán ñeå tieáp tuïc taøi trôï khoaûn vay vôùi laõi

suaát cao hôn laõi suaát huy ñoäng ban ñaàu. Vì vaäy, NH coù theå bò toån thaát thu nhaäp,

thaäm chí coù theå bò loã.

+ Ruûi ro taùi ñaàu tö xuaát hieän khi laõi suaát thò tröôøng haï thaáp, khieán NH phaûi

chaáp nhaän ñaàu tö caùc nguoàn voán cuûa mình vaøo caùc taøi saûn coù möùc sinh lôïi thaáp

hôn, haï thaáp thu nhaäp kyø voïng trong töông lai cuûa NH. Töông töï nhö treân, nguoàn

voán ñöôïc huy ñoäng trong thôøi gian daøi vôùi laõi suaát cao nhöng laïi cho vay ra vôùi

laõi suaát thò tröôøng giaûm thaáp hôn, ñaõ daãn ñeán ruûi ro laõi suaát cho NH.

Do söï khaùc bieät veà hình thöùc laõi suaát huy ñoäng voán vaø ñi vay ñaõ laøm cho

NHTM bò ruûi ro laõi suaát, khi cho vay aùp duïng laõi suaát coá ñònh vaø huy ñoäng tieàn

göûi theo laõi suaát thò tröôøng.

Do coù söï khoâng phuø hôïp veà khoái löôïng giöõa nguoàn voán huy ñoäng vôùi vieäc

söû duïng nguoàn voán ñoù ñeå cho vay.

Trang 19

Do tyû leä laïm phaùt döï kieán khoâng phuø hôïp vôùi tyû leä laïm phaùt thöïc teá, ñieàu

naøy laøm cho voán cuûa NH khoâng ñöôïc baûo toaøn sau khi cho vay.

Treân đây là bốn loại rủi ro chính trong hoạt động kinh doanh NH mà đề tài đi

phân tích, bên cạnh bốn loại rủi ro chính nêu trên thì trong hoaït ñoäng kinh doanh

cuûa mình ngaân haøng coøn gaëp phaûi moät soá loaïi ruûi ro khaùc nhö: ruûi ro uy tín, ruûi ro

hoaït ñoäng ngaân haøng ñieän töû, ruûi ro hoaït ñoäng. Tuy nhieân, do haïn cheá veà maët

thôøi gian neân hoïc vieân chæ xin ñi saâu phaân tích boán loaïi ruûi ro chính neâu treân.

1.1.4 AÛnh höôûng cuûa ruûi ro ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NH vaø neàn

kinh teá – xaõ hoäi

Ruûi ro seõ gaây ra nhöõng toån thaát veà taøi saûn cho NH nhö laøm maát voán khi cho

vay, gia taêng chi phí hoaït ñoäng, giaûm suùt lôïi nhuaän, giaûm suùt giaù trò cuûa taøi saûn;

töø ñoù coù theå khieán NH thua loã, phaù saûn, seõ aûnh höôûng ñeán nhöõng khaùch haøng göûi

tieàn cuõng nhö khaùch haøng vay tieàn, laøm giaûm nieàm tin cuûa coâng chuùng vaøo heä

thoáng NH. Töø ñoù coù theå laøm neàn kinh teá suy thoaùi, giaù caû taêng, söùc mua giaûm,

thaát nghieäp, seõ keùo theo söï suïp ñoå cuûa heä thoáng NH trong nöôùc, trong khu vöïc;

ngoaøi ra ruûi ro tín duïng cuõng aûnh höôûng ñeán neàn kinh teá theá giôùi trong ñieàu kieän

hoäi nhaäp vaø toaøn caàu hoùa kinh teá theá giôùi hieän nay.

1.2 KINH NGHIEÄM PHOØNG NGÖØA RUÛI RO CUÛA MOÄT SOÁ NGAÂN

HAØNG TREÂN THEÁ GIÔÙI

1.2.1 Kinh nghieäm cuûa NH TMCP SMBC Nhaät Baûn trong vieäc phoøng ngöøa

ruûi ro thanh khoaûn

NH TMCP Sumitomo Mitsui (SMBC – Nhaät Baûn) thaønh laäp naêm 1919,

khoâng chæ laø moät trong nhöõng NHTM haøng ñaàu cuûa Nhaät Baûn, coù uy tín, tieàm löïc

taøi chính vaø nhieàu kinh nghieäm trong lónh vöïc NH taøi chính taïi khu vöïc Chaâu AÙ

Thaùi Bình Döông maø coøn laø moät trong nhöõng NH haøng ñaàu treân theá giôùi veà quy

Trang 20

moâ vaø möùc ñoä tín nhieäm. SMBC ñaõ thöïc hieän chieán löôïc tieâu bieåu sau nhaèm muïc

ñích phoøng ngöøa ruûi ro thanh khoaûn:

Thöù nhaát, NHTW Nhaät Baûn ñaõ ñöa ra nhöõng yeâu caàu ñoái vôùi cô caáu TSC

nhö moät tyû leä toái öu nhaát ñaûm baûo söï oån ñònh, khaû naêng thanh khoaûn vaø khaû naêng

chi traû cuûa NHTM. Theo quy ñònh ñoù, SMBC luoân duy trì moät löôïng voán caáp 1 vaø

caáp 2 baèng 30% toång tieàn göûi.

Thöù hai, SMBC thöïc hieän theo moâ hình CAMELS baèng caùch phoái hôïp quaûn

trò giöõa voán töï coù, chaát löôïng TSC, quaûn lyù, thu nhaäp, thanh khoaûn vaø ñoä nhaïy

caûm.

Thöù ba, SMBC coøn chuû ñoäng thieát laäp Hoäi ñoàng quaûn lyù TSN vaø TSC

(ALCO) nhaèm naâng cao coâng taùc phoøng ngöøa ruûi ro thanh khoaûn thoâng qua chieán

löôïc quaûn trò TSC vaø TSN. Moät soá bieân phaùp maø SMBC ñaõ thöïc hieän nhö: Hôïp

nhaát taøi khoaûn: hôïp nhaát caùc taøi khoaûn vaøo moät NH seõ giuùp ñôn giaûn hoùa vieäc

giaùm saùt vaø quaûn lyù caùc khoaûn phaûi thu vaø phaûi traû, ñoàng thôøi giuùp kòp thôøi huy

ñoäng voán. Taäp trung tieàn maët töï ñoäng: töï ñoäng huy ñoäng tieàn nhaøn roãi töø caùc taøi

khoaûn phuï vaøo moät taøi khoaûn chính. Caùc giaûi phaùp toái öu hoùa laõi suaát: göûi tieàn

nhaøn roãi vaøo taøi khoaûn tieàn göûi kyø haïn ñeå toái ña hoùa lôïi nhuaän.

Thöù tö, SMBC coøn thöïc hieän chieán löôïc quaûn trò phoái hôïp giöõa TSC – TSN

moät caùch thoáng nhaát vaø nhòp nhaøng. Vôùi chieán löôïc quaûn trò TSC, SMBC ñaõ luoân

chuû ñoäng trong coâng taùc phoøng choáng ruûi ro thanh khoaûn ví duï nhö luoân döï tröõ

moät löôïng thanh khoaûn döï phoøng hôïp lyù, kyù keát thöïc hieän caùc ñieàu khoaûn vôùi toå

chöùc baûo hieåm nhaèm taøi trôï cho ruûi ro thanh khoaûn. Beân caïnh ñoù, SMBC coøn

thöïc hieän chieán löôïc phaùt trieån thò tröôøng baùn leû nhaèm taêng thu nhaäp vaø phaân taùn

ruûi ro, môû roäng chi nhaùnh khaép Chaâu AÙ, taêng voán ñieàu leä ñeå môû roäng quy moâ

hoaït ñoäng kinh doanh, xaâm nhaäp thò tröôøng môùi vaø ña daïng hoùa caùc nguoàn voán

huy ñoäng töø daân cö trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc töø thaønh thò ñeán ñòa phöông.

Trang 21

1.2.2 Ruûi ro thanh khoaûn taïi Northern Rock naêm 2007

Ruûi ro thanh khoaûn xaûy ra taïi NH Northern Rock naêm 2007 vöøa qua ñaõ gaây

xoân xao lôùn trong dö luaän do ñaây laø hieän töôïng khaùch haøng oà aït ruùt tieàn taïi moät

NH Anh trong voøng 100 naêm qua.

Northern Rock thaønh laäp naêm 1997 taïi Gorsforth, Newcastle upon Tyne,

Anh. Traùi vôùi döï ñoaùn ban ñaàu ñaây chæ laø moät NH nhoû vaø seõ sôùm bò caùc NH khaùc

thoân tính, Northern Rock vaãn hoaït ñoäng khaù hieäu quaû cho ñeán khi xaûy ra khuûng

hoaûng nghieâm troïng vaø bò chính phuû Anh quoác höõu hoùa vaøo thaùng 2/2008.

Northern Rock laø moät trong soá 5 NH daãn ñaàu ôû Anh trong kinh doanh dòch vuï cho

vay caàm coù. Caùc khoaûn cho vay caàm coá cuûa Northern Rock trò giaù 47 tyû baûng

Anh, chieám 40% taøi saûn cuûa NH naøy.

Cuoäc khuûng hoaûng cho vay caàm coá döôùi tieâu chuaån treân thò tröôøng Myõ muøa

heø naêm 2007 coù aûnh höôûng ñeán cung thanh khoaûn cuûa Northern Rock do NH naøy

coù 150 trieäu USD trong caùc khoaûn cho vay treân thò tröôøng Myõ. Ngaøy 12/9/2007,

Northern Rock ñaõ ñeà nghò NHTW Anh cho vay 3 tyû baûng Anh voán ngaén haïn ñeå

chi traû caùc nghóa vuï taøi chính ñeán haïn cuûa mình. Tröôùc tình hình lôïi nhuaän döï

kieán giaûm, vieäc thanh toaùn trong ngaén haïn bò aûnh höôûng ñaõ khieán baùo chí ñöa

nhieàu tin giaät gaân: “ Northern Rock ñang thieáu tieàn maët traàm troïng”, “Northern

Rock ñang gaùnh chòu haäu quaû do cho vay caàm coá traøn lan”, hay “Northern Rock

bò aûnh höôûng naëng neà sau vuï khuûng hoaûng cho vay caàm coá döôùi chuaån cuûa Myõ”.

Ngaøy 14/9, ngaøy laøm vieäc ñaàu tieân töø khi Northern Rock ñeà nghò NHTW

Anh cho vay voán, 1 tyû baûng Anh ñaõ bò ruùt ra töø caùc taøi khoaûn tieàn göûi taïi

Northern Rock, chieám 5% toång soá dö tieàn göûi taïi Northern Rock, wedsite cuûa

Northern Rock cuõng bò quaù taûi vì quaù nhieàu khaùch haøng truy caäp vaøo taøi khoaûn

cuûa mình. Ngaøy 17/9, giaù coå phieáu cuûa Northern Rock giaûm 45,5% töø 483 pence

xuoáng coøn 263 pence. Northern Rock sau ñoù ñöùng beân bôø vöïc phaù saûn vaø boä taøi

chính Anh phaûi leân tieáng keâu goïi caùc taäp ñoaøn hoã trôï vöïc daäy, song khoâng ñaïi

Trang 22

gia naøo daùm maïo hieåm trong boái caûnh khuûng hoaûng tín duïng nhö hieän nay.

Khoâng coøn löïa choïn naøo khaùc, chính phuû Anh ñaønh quoác höõu hoùa Northern Rock.

Ñaây laø vuï quoác höõu hoùa ñaàu tieân taïi Anh trong voøng vaøi chuïc naêm nay.

Nguyeân nhaân ñaàu tieân vaø tröïc tieáp daãn ñeán rui ro thanh khoaûn cuûa Northern

Rock chính laø ruûi ro tín duïng maø NH naøy phaûi ñoái maët. Theo tính toaùn thì

Northern Rock khoâng heà cho vay böøa baõi, tyû leä nôï xaáu cuûa NH naøy chæ laø 0,47%,

baèng moät nöûa so vôùi caùc TCTD khaùc. Nhöng vieäc Northern Rock coù tham gia vaøo

thò tröôøng cho vay caàm coá döôùi chuaån cuûa Myõ ñaõ khieán Northern Rock gaëp khoù

khaên khi thò tröôøng naøy bò khuûng hoaûng. Tuy nhieân, veà maët chuû quan, Northern

Rock khaù bò ñoäng vaø luùng tuùng trong vieäc ñoái phoù vôùi ruûi ro. Ñaây khoâng phaûi laø

NH duy nhaát cho vay caàm coá ôû Anh, vaø cuõng khoâng phaûi laø NH duy nhaát chòu

aûnh höôûng töø cuoäc khuûng hoaûng treân thi tröôøng Myõ. Moät keá hoaïch kieåm soaùt ruûi

ro toát hôn vaø hoaït ñoäng quaûng baù toát hôn, traùnh söï thoåi phoàng cuûa baùo chí coù theå

seõ khieán NH traùnh ñöôïc phaù saûn vaø quoác höõu hoùa.

1.2.3 Baøi hoïc kinh nghieäm veà quaûn lyù ruûi ro thanh khoaûn cho caùc NHTM Vieät

Nam

Trong thöïc teá đến nay chưa có một mô hình nào về quaûn lyù ruûi ro riêng cho

một chi nhánh trực thuộc NH mẹ. Tuy nhiên, việc quản lý thanh khoản ở NH các

nước khác nhau có những nguyên tắc và cơ sở khoa học giống nhau. Vì vậy, kinh

nghiệm quaûn lyù ruûi ro thanh khoaûn nói chung có thể nghiên cứu áp dụng cho việc

tổ chức và quản lý thanh khoản trong các đơn vị trực thuộc của hệ thống NH.

Thứ nhất, các NHTM cần đo lường, phân tích và tính toán con số hợp lý về

dự trữ thanh khoản để vừa không dư thừa một lượng tiền mặt trong ngân quỹ, lại

vừa có thể đảm bảo được an toàn thanh khoản. Điều kiện thanh khoản thường được

đảm bảo không những bằng các khoản tín dụng ngắn hạn, có chất lượng mà còn

bằng các khoản đầu tư vào giấy tờ có giá dễ chuyển đổi ra tiền trên thị trường.

Thứ hai, các NHTM cần phải tỉnh táo và chủ động trong nhận dạng và

phòng ngừa ruûi ro thanh khoaûn. Ban quản trị ruûi ro thanh khoaûn cần có các biện

Trang 23

pháp nhằm phối hợp giữa quản lý thanh khoản TSN và quản lý thanh khoản TSC để

có thể tận dụng được giá trị của tiền mặt trong ngân quỹ vừa có thể đảm bảo huy

động vốn trong trường hợp cầu thanh khoản tăng cao. Trong đó, NHTM cần nhận

thức rõ rủi ro nào cũng có thể ảnh hưởng đến an toàn thanh khoản của NH, đặc biệt

là rủi ro tín dụng. Rủi ro tín dụng và rủi ro thanh khoản có mối quan hệ chặt chẽ với

nhau, với tốc độ tăng trưởng tín dụng như mấy năm trở lại đây, các NHTM lại càng

phải lưu tâm đến quản trị rủi ro thanh khoản.

Thứ ba, áp dụng bài học kinh nghiệm quản trị của SMBC, các NHTM cần

thực hiện chiến lược quản trị rủi ro theo mô hình CAMELS, từ đó có thể phối hợp

các yếu tố nhằm quản trị rủi ro thanh khoản một cách hiệu quả nhất.

Thứ tư, các NHTM luôn phải nâng cao công tác dự báo kinh tế vĩ mô nhằm

chuẩn bị tinh thần cho những biến động thị trường tài chính tiền tệ, những biến

động xảy ra một cách bất ngờ có thể ảnh hưởng nặng nề đến hoạt động kinh doanh

của NH.

Thứ năm, để giảm thiểu ảnh hưởng của ruûi ro thanh khoaûn nếu có, các

NHTM cần có các biện pháp tài trợ cho ruûi ro thanh khoaûn ví dụ như ký kết các

hợp đồng bảo hiểm tiền gửi, nâng cao công tác quản trị ruûi ro thanh khoaûn trong

toàn hệ thống nhằm nhận diện, đo lường và phân tích chính xác mức độ rủi ro thanh

khoản.

Cuối cùng, NHTM cần có công tác quản trị thông tin minh bạch , tránh

những tin đồn thất thiệt xảy ra gây ảnh hưởng đến uy tín của NH và khủng hoảng

lòng tin trong công chúng.

1.2.4 Kinh nghieäm phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng töø Thaùi Lan

Maëc duø coù beà daøy hoaït ñoäng haøng traêm naêm nhöng vaøo naêm 1997-1998

heä thoáng NH Thaùi Lan vaãn bò chao ñaûo tröôùc côn khuûng hoaûng taøi chính – tieàn

teä. Tröôùc tình hình ñoù, caùc NH Thaùi Lan ñaõ coù moät loaït thay ñoåi trong heä thoáng

tín duïng nhaèm ngaên chaën nhöõng ruûi ro naøy coù theå seõ laïi xaûy ra trong töông lai.

Trang 24

Thöù nhaát, taùch baïch, phaân coâng roõ chöùc naêng caùc boä phaän vaø tuaân thuû caùc

khaâu trong quy trình giaûi quyeát caùc khoaûn vay. Coù theå thaáy ñieàu naøy ôû caùc NH

Bangkok bank vaø Siam Commercial bank. Coøn quy trình cho vay cuûa Kasikorn

bank laïi ñöôïc toång keát nhö sau: tieáp xuùc khaùch haøng/ phaân tích tín duïng/ thaåm

ñònh tín duïng/ ñaùnh giaù ruûi ro/ quyeát ñònh cho vay/ thuû tuïc giaáy tôø hôïp ñoàng/

ñaùnh giaù chaát löôïng/ xem laïi khoaûn vay.

Thöù hai, tuaân thuû nghieâm ngaët caùc vaán ñeà coù tính nguyeân taéc trong tín duïng.

Raát nhieàu NH cuûa Thaùi Lan tröôùc ñaây chæ quan taâm ñeán taøi saûn theá chaáp, khoâng

quan taâm ñeán roøng tieàn cuûa khaùch haøng vay. Vì theá, haäu quaû tín duïng laø nôï xaáu

coù luùc leân tôùi 40% (1997-1998). Sôû dó coù ñieàu naøy laø do moät soá NH ñaõ khoâng

tuaân thuû nghieâm ngaët caùc nguyeân taéc tín duïng trong quaù trình cho vay. Nhöng

giôø ñaây, nhieàu NH khoâng chæ trieät ñeå chaáp haønh nguyeân taéc tín duïng maø coøn

quan taâm raát nhieàu ñeán thoâng tin cuûa khaùch haøng nhö: tö caùch/ hieäu quaû kinh

doanh/ muïc ñích vay/ doøng tieàn vaø khaû naêng traû nôï/ khaû naêng kieåm soaùt vay/

naêng löïc quaûn trò vaø ñieàu haønh/ thöïc traïng taøi chính…

Thöù ba, tieán haønh cho ñieåm khaùch haøng ñeå quyeát ñònh cho vay. Ñieån hình cho

hình thöùc naøy laø Siam City bank hay Kasikorn bank.

Thöù tö, tuaân thuû thaåm quyeàn phaùn quyeát tín duïng. Theo ñoù, hoï quy ñònh vieäc

quyeát ñònh tín duïng theo möùc taêng daàn: möùc phaùn quyeát cuûa moät ngöôøi, moät

nhoùm ngöôøi hay hoäi ñoàng quaûn trò. Ví duï: treân 10 trieäu baht: moät ngöôøi chòu

traùch nhieäm; 100 trieäu baht: phaûi qua 2 ngöôøi chòu traùch nhieäm; 3 tyû baht phaûi do

HÑQT quyeát ñònh.

Thöù naêm, giaùm saùt khoaûn vay. Sau khi cho vay, NH raát coi troïng vieäc kieåm

tra, giaùm saùt caùc khoaûn vay baèng caùch tieáp tuïc thu nhaäp thoâng tin veà khaùch haøng,

thöôøng xuyeân giaùm saùt vaø ñaùnh giaù xeáp loaïi khaùch haøng ñeà coù bieän phaùp xöû lyù

kòp thôøi caùc tình huoáng ruûi ro.

Trang 25

Treân ñaây laø baøi hoïc kinh nghieäm ñieån hình ruùt ra töø thöïc teá cuûa moät soá NH

treân theá giôùi trong coâng taùc quaûn lyù ruûi ro thanh khoaûn, vaø ruûi ro tín duïng. Trong

giai ñoaïn hieän nay caùc NHTM Vieät Nam neáu muoán naâng cao naêng löïc caïnh tranh

vaø hieäu quaû an toaøn trong hoaït ñoäng thì khoâng theå xem nheï vaán ñeà phoøng ngöøa

ruûi ro. Trong chöông 2 khoùa luaän seõ ñeà caäp ñeán vaán ñeà ruûi ro trong hoaït ñoäng

kinh doanh cuûa moät NHTM taïi Vieät Nam vaø qua ñoù ñöa ra moät soá giaûi phaùp

phoøng ngöøa nhöõng ruûi ro naøy.

Trang 26

Keát luaän chöông 1

Trong chöông 1, luaän vaên trình baøy khaùi quaùt nhöõng vaán ñeà chung veà ruûi ro

vaø caùc loaïi ruûi ro thöôøng xaûy ra trong hoaït ñoäng kinh doanh taïi caùc NHTM Vieät

Nam. Luaän vaên ñaõ trình baøy nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeãn ruûi ro cuõng nhö aûnh

höôûng cuûa ruûi ro ñeán hoaït ñoäng cuûa NH vaø neàn kinh teá. Luaän vaên ñaõ giôùi thieäu

một số phöông phaùp, chæ soá ñeå ñaùnh giaù caùc ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng.

Beân caïnh ñoù luaän vaên cuõng trình baøy moät soá ruûi ro ñaõ xaûy ra taïi moät soá ngaân

haøng treân theá giôùi nhö: ngaân haøng Northern Rock vôùi ruûi ro thanh khoaûn, luaän

vaên cuõng giôùi thieäu kinh nghieäm phoøng ngöøa hai loaïi ruûi ro ñieån hình laø ruûi ro

thanh khoaûn vaø ruûi ro tín duïng cuûa caùc NH taïi Nhaät Baûn vaø Thaùi nhằm taïo ra cô

sôû lyù luaän cho nhöõng phaân tích döïa treân thöïc teá hoaït ñoäng kinh doanh taïi SCB

trong nhöõng chöông sau.

Trang 27

CHÖÔNG 2 :

THÖÏC TRAÏNG RỦI RO TRONG HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH TAÏI

NGAÂN HAØNG TMCP SAØI GOØN

2.1 TÌNH HÌNH HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH CUÛA SCB TRONG 5 NAÊM

GAÀN ÑAÂY

2.1.1 Sô löôïc veà NH TMCP Saøi Goøn

Tieàn thaân laø NH TMCP Queá Ñoâ ñöôïc thaønh laäp naêm 1992, ñeán ngaøy

08/04/2003 chính thöùc ñoåi teân thaønh NH TMCP Saøi Goøn (SCB).

Maïng löôùi kinh doanh cuûa SCB traûi roäng toaøn quoác vôùi 1 Sôû Giao dòch, 1

quyõ tieát kieäm vaø hôn 100 chi nhaùnh phoøng giao dòch taïi caùc khu vöïc: Mieàn Baéc,

Mieàn Trung, Mieàn Nam, 118 maùy ruùt tieàn töï ñoäng (ATM). Coù 01 Coâng ty haïch

toaùn ñoäc laäp laø coâng ty Quaûn lyù Nôï vaø Khai thaùc Taøi saûn SCB.

Caùc nghieäp vuï ñöôïc thöïc hieän taïi SCB:

- Huy ñoäng voán ngaén haïn, trung haïn, daøi haïn VNÑ vaø ngoaïi teä töø nhieàu

thaønh phaàn kinh teá.

- Cho vay ngaén haïn, trung haïn, daøi haïn baèng tieàn VNÑ vaø ngoaïi teä ñoái vôùi

moïi thaønh phaàn kinh teá .

- Thöïc hieän kinh doanh ngoaïi hoái vaø caùc dòch vuï coù lieân quan ñeán ngoaïi

hoái.

- Thöïc hieän caùc dòch vuï thanh toaùn, chuyeån tieàn trong nöôùc vaø quoác teá;

- Kinh doanh chöùng khoaùn: cho vay theá chaáp chöùng khoaùn nieâm yeát vaø chöa

nieâm yeát

- Thöïc hieän caùc dòch vuï NH khaùc: phaùt haønh vaø chaáp nhaän thanh toaùn theû

tín duïng quoác teá Visa card & Mastercard, dòch vuï thanh toaùn quoác teá, chuyeån

tieàn ra nöôùc ngoaøi vôùi 25 loaïi ngoaïi teä, repo chöùng khoaùn, tö vaán nhaø ñaát, kieàu

hoái, theû ATM, thu hoä, chi löông hộ.

Trang 28

Vôùi ñònh höôùng phaùt trieån ñi keøm vôùi beàn vöõng, xaây döïng SCB thaønh

NHTM ña naêng, tieän ích dòch vuï ñaït tieâu chuaån hieän ñaïi, ña naêng vaø chaát löông

dòch vuï ñöôïc khaùch haøng ñaùnh giaù toát, môû roäng caùc loaïi hình hoaït ñoäng kinh

doanh, vôùi muïc tieâu ñeán naêm 2012, NH TMCP Saøi Goøn trôû thaønh taäp ñoaøn taøi

chính vöõng maïnh treân thò tröôøng trong nöôùc, töøng böôùc vöôn ra khu vöïc vaø theá

giôùi.

Ñoái taùc

 SCB tham gia góp vốn với Cty CP Đầu Tư Sài Gòn Phú Gia, Cty CK

Tân Việt.

 SCB tham gia hệ thống chuyển tiền nhanh trên toàn thế giới Western

Union.

 SCB tham gia liên minh thẻ và ký kết hợp tác với VCB.

 SCB tham gia ký kêt hợp tác với Ngân Hàng Đầu Tư và Phát Triển Việt

Nam (BIDV)

 SCB tham gia ký kết hợp tác với Ngân Hàng Nông Nghiệp và Phát

Triển Nông Thôn Việt Nam (Agribank)

 SCB tham gia hệ thống liên minh thẻ Smartlink.

 SCB ký kết hợp tác với tập đoàn Bảo Việt về hợp đồng hợp tác phát

triển và phân phối các sản phẩm liên kết ngân hàng – bảo hiểm.

 Ký kết hợp tác toàn diện với Ngân Hàng Xuất Nhập Khẩu Việt Nam

(EXIMBANK).

 Hợp tác với công ty kiểm toán quốc tế Ernst & Young Việt Nam trong

việc hỗ trợ hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ.

 Hợp tác với công ty tư vấn MSC về việc áp dụng hệ thống quản lý chất

lượng ISO 9001-2000

Coâng ngheä: Hieän nay toaøn boä heä thoáng SCB ñang söû duïng phaàn meàm

Sbank moät phaàn meàm ñöôïc söû duïng khaù phoå bieán taïi moät soá NH quy moâ vöøa nhö

Ñaïi Tín, Vieät Nam Tín Nghóa Ngaân Haøng… ñaây laø moät chöông trình quaûn lyù baùn

Trang 29

haøng do FPT vieát baèng ngoân ngöõ tieáng Vieät khaù thuaän tieän trong quaù trình thao

taùc söû duïng cuûa caùn boä nhaân vieân. Phaàn meàm Sbank ñöôïc ñöa vaøo söû duïng töø

naêm 2003 tôùi nay vaø ñaõ traûi qua nhieàu laàn naâng caáp ñeå ñaùp öùng nhu caàu ngaøy

caøng môû roäng cuûa SCB. Tuy nhieân, beân caïnh moät soá thuaän tieän do Sbank mang

laïi nhö deã söû duïng thì hieän nay phaàn meàm naøy ngaøy caøng theå hieän söï laïc haäu,

haïn heïp, khoâng ñaùp öùng nhieàu cho coâng taùc quaûn lyù cuõng nhö phoøng ngöøa ruûi ro,

sau ñaây laø moät soá haïn cheá cuï theå cuûa Sbank:

- Chæ taïo ñöôïc moät soá baùo caùo phuïc vuï cho vieäc quaûn lyù haøng ngaøy nhö

baûng caân ñoái taøi khoaûn nguyeân teä vaø quy ñoåi, khoâng taïo ñöôïc caùc baùo caùo phuïc

vuï coâng taùc baùo caùo cuûa SCB vôùi NHNN nhö T21 ( tröôùc ñaây laø 477), caân ñoái keá

toaùn hay keát quaû kinh doanh cuûa moãi ñôn vò cuõng nhö toaøn haøng.

- Khoâng coù chöông trình quaûn lyù traïng thaùi ngoaïi hoái, hieän nay traïng thaùi

ngoaïi hoái ñöôïc nhaân vieân töï quaûn lyù theo phöông phaùp thuû coâng.

- Khoâng töï ñoäng nhaäp ngoaïi baûng ñoái vôùi caùc moùn vay chuyeån nôï quaù

haïn, khoâng töï ñoäng trích laäp döï phoøng cuõng nhö khoâng trích khaáu hao. Hieän nay

taát caû caùc coâng vieäc naøy ñeàu ñöôïc nhaân vieân thöïc hieän thuû coâng khi phaùt sinh

hay ñònh kyø haøng thaùng.

Nhaân söï: Ñeán cuoái 2011 SCB coù gaàn 2000 caùn boä nhaân vieân, phaàn lôùn

ñöôïc ñaøo taïo töø caùc tröôøng ñaïi hoïc trong nöôùc nhö Kinh Teá, Ngaân Haøng, vôùi tyû

leä 5% treân ñaïi hoïc, 70% trình ñoä ñaïi hoïc vaø 25% döôùi ñaïi hoïc. Vôùi ñoä tuoåi trung

bình töø 26-30 neân taïi SCB luoân traøn ñaày söï naêng ñoäng, haøo höùng vaø saùng taïo cuûa

söùc treû ñoái vôùi coâng vieäc. Tuy nhieân, coù ñoäi nguõ nhaân söï treû nhöng SCB laïi phaûi

ñoái maët vôùi moät soá khoù khaên khaùc ñoù laø söï thieáu kinh nghieäm trong quaûn lyù,

thieáu kyõ naêng laøm vieäc cuõng nhö vieäc deã raøng rôøi boû SCB cuûa caùc caùn boä nhaân

vieân naøy.

2.1.2 Tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa SCB giai ñoaïn 2007-2011

Trang 30

Trong thời gian qua, từ 2007-2011, hoaït ñoäng kinh doanh cuûa SCB ñaõ coù

nhöõng böôùc phaùt trieån khá khaû quan, ñaõ thöïc hieän ñaït vaø vöôït caùc chæ tieâu keá

hoaïch veà tín duïng, huy ñoäng voán, lôïi nhuaän, trích laäp döï phoøng ruûi ro. Qua 19

naêm xaây döïng vaø tröôûng thaønh (1992- 2011) SCB ñaõ vöôït qua nhieàu khoù

khaên, thöû thaùch, khoâng ngöøng phaán ñaáu vöôn leân, coù böôùc phaùt trieån vaø taêng

tröôûng nhanh, ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu treân caùc maët hoaït ñoäng kinh doanh-

dòch vuï NH; Cuï theå qua soá lieäu sau:

Baûng 2.1: Moät soá kết quả hoạt động cuûa SCB giai ñoaïn 2007-2011

Ñôn vò: Tỷ ñoàng

Chæ tieâu 2007 2008 2009 2010 2011

Toång taøi saûn 25.941 38.596 54.492 60.182 65.254

Toång cho vay vaø 23.768 33.220 45.661 45.057 46.875 ñaàu tö kinh doanh

Voán huy ñoäng 22.756 34.391 47.006 54.439 58.963

Lôïi nhuaän sau thueá 258 464 315 278 327

Lợi nhuận / Vốn 23,19% 22,75% 10,5% 10,54% 10,1% chủ sở hữu (ROE)

Nguoàn : Baùo caùo thöôøng nieân cuûa SCB qua caùc naêm 2007-2011

Bieåu ñoà 2.1: Toång taøi saûn SCB qua caùc naêm

Tỷ đồng

70000

60000 50000 40000 30000

20000

10000

2007

2008

2009

2010

2011

Tổng tài sản

Trang 31

Tỷ đồng

500

400

Bieåu ñoà 2.2: Lôïi nhuaän sau thueá cuûa SCB naêm 2007-2011

300

200

2007

2008

2009

2010

2011

Lợi nhuận sau thuế

100

Huy ñoäng voán: maëc duø thò tröôøng voán coù nhieàu bieán ñoäng vaø caïnh tranh

ngaøy caøng gay gaét cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn, đặc biệt là khoảng thời gian 2008

và 2009, nguoàn voán huy ñoäng taïi SCB vaãn luoân giöõ vöõng vaø lieân tuïc taêng tröôûng

qua caùc naêm 2007-2011. Nguoàn voán huy ñoäng töø caùc taàng lôùp daân cö, caùc toå

chöùc kinh teá Naêm 2007 laø 22.756 tỷ ñoàng, naêm 2011 laø 58.963 tỷ ñoàng taêng gaáp

3,59 laàn so vôùi naêm 2007. Ñeå ñaït ñöôïc keát quaû treân laø do SCB ñaõ thöïc hieän vieäc

ñieàu haønh laõi suaát huy ñoäng linh hoaït theo dieãn bieán thò tröôøng, ñaûm baûo tính

caïnh tranh, aùp duïng nhieàu hình thöùc khuyeán maõi ña daïng, phuïc vuï taän tình, coâng

taùc chaêm soùc khaùch haøng ñöôïc cuûng coá vaø coù chaát löôïng neân giöõ ñöôïc möùc taêng

tröôûng nguoàn voán huy ñoäng.

Hoaït ñoäng tín duïng: toång dö nôï cho vay neàn kinh teá qua caùc naêm 2007,

2008, 2009 taêng tröôûng khá cao, rieâng naêm 2010 laø aâm 1,4%. Nguyeân nhaân do töø

2010 trôû veà tröôùc SCB thực hiện việc mở rộng tín dụng, nới lỏng điều kiện cho

vay, dư nợ cho vay tập trung chủ yếu vào các ngành như xây dựng, bất động sản,

dịch vụ. Đến năm 2008 cuộc khủng hoảng kinh tế xảy ra đã ảnh hưởng trực tiếp và

nặng nề đến các ngành kinh doanh mà SCB đang tập trung cho vay điều này làm

xảy ra tình trạng SCB không thể thu hồi được vốn và lãi vay đối với các doanh

Trang 32

nghiệp này. Cụ thể năm 2010 tỷ lệ nợ quá hạn tăng cao ( trên 14% trên tổng dư nợ).

Trước tình hình đó thì năm 2010 ban điều hành SCB bắt đầu thực hieän chính saùch

kieåm soaùt, naâng cao chaát löôïng tín duïng, nhằm giảm tỷ lệ nợ xấu, cô caáu laïi danh

muïc cho vay, töøng böôùc choïn loïc caùc khaùch haøng coù tình hình taøi chính laønh

maïnh, coù taøi saûn ñaûm baûo, coù phöông aùn kinh doanh thaät söï hieäu quaû ñeå ñaàu tö.

SCB kieân quyeát giaûm daàn dö nôï ñoái vôùi caùc doanh nghieäp khoâng coù taøi saûn ñaûm

baûo, naêng löïc quaûn trò keùm vaø quan heä tín duïng taïi nhieàu Ngaân haøng.

Hoaït ñoäng dòch vuï theû: Vôùi chuû tröông ñaåy maïnh nguoàn thu töø caùc dòch

vuï saûn phaåm môùi. SCB ñaõ quan taâm ñeán vieäc tuyeân truyeàn, quaûng caùo, phaùt

trieån caùc saûn phaåm, dòch vuï nhö phoái hôïp cuøng caùc phoøng ban, tieáp caän caùc ñôn

vò coù quan heä tieàn göûi, tieàn vay ñeå phaùt haønh theû ATM vaø traû löông cho Caùn boä

coâng nhieân vieân cuûa ñôn vò qua taøi khoaûn, tuyeân truyeàn ñeán khaùch haøng nhöõng

tieän ích, öùng duïng môùi cuûa theû ATM SCB. Maëc duø ñeán thôøi ñieåm hieän nay SCB

chæ coù 132 maùy ATM nhöng thẻ SCB có lợi thế là đã kết nối với các liên minh lớn

là Smartlink, Banknetvn và VNBC, điều này tạo điều kiện thuận lợi cho chủ thẻ

SCB qua đó, SCB có thể tối đa hoá hiệu quả sử dụng máy ATM khi chấp nhận thẻ

của nhiều ngân hàng, góp phần gia tăng nguồn thu phí giao dịch ngân hàng liên

minh. Cùng với ATM là dịch vụ POS , được triển khai từ đầu năm 2009, hiện tại

SCB có 211 đơn vị chấp nhận thẻ với 230 máy POS (ngoài ra còn có thêm 79 máy

POS đặt tại các điểm giao dịch). Doanh số thanh toán thẻ năm 2011 đạt 210 tỷ

đồng, tăng 145% so với 2010. Bên cạnh đó doanh số chuyển khoản qua ibanking

2011 đạt 276 tỷ đồng, doanh số mở và tất toán tài khoản tiền gửi có kỳ hạn lần lượt

là 190 và 152 tỷ đồng.

Trang 33

Triệu đồng 2,000,000

1,800,000

1,600,000

1,400,000

1,200,000

1,000,000

800,000

600,000

400,000

200,000

2007

2008

2009

2010

2011

Thu nhaäp

Lôïi nhuaän

Chi phí

Bieåu ñoà 2.3: Lôïi nhuaän, thu nhaäp, chi phí naêm 2007-2011

Baûng 2.2 : Lôïi nhuaän, thu nhaäp, chi phí naêm 2007-2011

Ñôn vò: Trieäu ñoàng

Chæ Tieâu 2007 2008 2009 2010 2011

Thu nhaäp 688.961 1.227.311 1.066.526 1.516.878 1.856.985

Chi phí 329.937 580.888 643.244 1.113.594 1.438.425

Lôïi nhuaän 359.024 646.423 423.282 403.284 418.560

(Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng kinh doanh taïi SCB qua caùc naêm)

Veà lôïi nhuaän : Taêng tröôûng qua caùc naêm 2007- 2008. Naêm 2008 lôïi nhuaän

taêng ñoät bieán chuû yeáu laø do NH thu hoài ñöôïc caùc khoaûn laõi treo trong coâng taùc

thu hoài xöû lyù nôï quaù haïn, nôï toàn ñoïng. Naêm 2009, lôïi nhuaän giảm 33,12% so vôùi

naêm 2008 , giảm 214.141 triệu đồng, do phải đảm bảo tăng trưởng trong điều kiện

thị trường khá nhiều khó khăn, phải đối mặt với sức ép từ nhiều phía, vừa phải nâng

cao năng lực kinh doanh vừa khắc phục các tồn tại. Thu nhập của SCB qua các năm

chủ yếu vẫn là tự thu lãi tín duïng .Bên cạnh đó từ 2010 SCB định hướng ưu tiên

phát triển tín dụng dựa vào thế mạnh của từng vùng, từng địa phương trong đó, về

Trang 34

kỳ hạn ưu tiên tín dụng ngắn hạn, về ngành nghề ưu tiên tài trợ xuất nhập khẩu và

ngành nông, lâm ngư nghiệp; phân tán rủi ro tín dụng thông qua đa dạng hoá đối

tượng khách hàng.

2.2. THÖÏC TRAÏNG RUÛI RO TRONG HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH CUÛA

SCB

2.2.1 Hoaït ñoäng tín duïng

2.2.1.1 Thöïc traïng ruûi ro tín duïng taïi SCB

 Tình hình cho vay

Baûng 2.3: Dö nôï cho vay vaø ñaàu tö taïi SCB (Ñôn vò: Tỷ ñoàng)

Chæ Tieâu 2007 2008 2009 2010 2011

- Toång dö nôï cho vay vaø

23.768 33.220 45.661 45.057 46.875 ñaàu tö

+ Ñaàu tö 1.004 4.885 9.460 6.798 5.024

+ Toång dö nôï cho vay 22.764 28.335 36.201 38.261 41.851

- Toác ñoä taêng tröôûng dö

nôï 39,77% 37,45% 4.03%

- 1,32% (Nguoàn: Baûng caân ñoái kế toán SCB từ 2007->2011)

Toång dö nôï cho vay vaø ñaàu tö cuûa SCB töø naêm 2007 ñeán 2009 ñeàu taêng

tröôûng naêm sau cao hôn naêm tröôùc. Trong caùc naêm 2007, 2008 và 2009 toång dö

nôï cho vay ñaàu tö taêng khaù nhanh naêm 2007 laø 23.768 tyû ñoàng, trong ñoù ñaàu tö

laø 1.004 tyû, trong ñoù chuû yeáu laø ñaàu tö cho chöùng khoaùn ñaït 947 tyû , goùp voán

mua coå phaàn caùc coâng ty khaùc 57 tyû , tyû leä naøy laàn löôït naêm 2008 vaø 2009 laø

4.181 tyû – 700 tyû vaø 8.723 tyû vaø 736 tyû. Naêm 2010 dö nôï cho vay vaø ñaàu tö giaûm

604 tyû ñoàng trong ñoù giaûm do SCB ñaõ caét giaûm ñaåu tö chöùng khoaùn xuoáng coøn

6.036 tyû, năm 2011, dư nợ bắt đầu có dấu hiệu tăng trở lại, tuy không cao nhưng

Trang 35

đây cũng là dấu hiệu tích cực cho hoạt động tín dụng tại SCB. Trong khi SCB đang

thực hiện giảm đầu tư ( 2011 giảm 1.774 tỷ đồng so với 2010) thì dư nợ cho vay

tăng 3.590 tỷ đồng. Trong điều kiện nâng cao kiểm tra kiểm soát nhằm nâng cao

chất lượng tín dụng thì việc tăng trưởng dư nợ năm 2011 là dấu hiệu khả quan cho

SCB.

Caùc chæ tieâu veà quaûn lyù tín duïng.

 Cô caáu cho vay theo ngaønh kinh teá

34%

37%

43%

Xây dựng,vận tải

Thương mại, dịch vụ

Công nghiệp

45%

50%

53%

2009

2010

2011

Nông nghiêp và các ngành

Bieåu ñoà 2.4: Dö nôï cho vay theo ngaønh kinh teá

Nguoàn: Baùo caùo dö nôï cho vay theo ngaønh kinh teá taïi SCB 2009-2011

Qua bieåu ñoà treân ta thaáy dö nôï cho vay ngaønh xây dựng, thương mại, dịch

vụ thöôøng chieám tyû troïng cao trong cô caáu cho vay, cuï theå naêm 2008 laø 64,12%,

naêm 2009 laø 68,9%, naêm 2010 laø 69,51%, naêm 2011 laø 72,6%. Söï taäp trung nhö

vaäy coù theå ñem laïi nhöõng ruûi ro lôùn cho SCB vì ñaây laø nhöõng ngaønh ngheà chòu söï

taùc ñoäng raát lôùn töø nhöõng bieán ñoäng cuûa thò tröôøng, giaù caû vaø chính saùch quaûn lyù

cuûa nhaø nöôùc. Thöïc teá ñaõ cho thaáy vieäc maát caân ñoái ngaønh ngheà ñoái vôùi dö nôï

cho vay trong thôøi gian qua ñaõ aûnh höôûng ñeán tình traïng nôï quaù haïn cuûa SCB.

Cuï theå cuoäc khuûng hoaûng kinh teá xaûy ra naêm 2008 ñaõ taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán

ngaønh xaây döïng, baát ñoäng saûn ñaõ laøm cho haøng loaït doanh nghieäp kinh doanh

baát ñoäng saûn, xaây döïng maø SCB cho vay ñaõ laâm vaøo tình traïng maát thanh khoaûn

traàm troïng. Vaø heä quaû taát yeáu laø nôï quaù haïn ñoái vôùi cho vay xaây döïng, baát ñoäng

saûn naêm 2010 laø 4.683 tyû ñoàng, naêm 2011 laø 1.523 tyû ñoàng. Do ñoù coù theå thaáy

raèng chính saùch cho vay cuûa SCB chöa ñöôïc phaân boå moät caùch hôïp lyù. Caàn coù söï

Trang 36

xem xeùt vaø phaân chia tyû troïng tín duïng theo ngaønh ngheà hôïp lyù, ña daïng hoùa

ngaønh ngheà vaø ñaûm baûo lôïi nhuaän cuõng nhö mang laïi an toaøn cho SCB.

 Cô caáu cho vay theo thôøi haïn vay

TDH

TDH 17%

NH 26%

NH 25,3 %

34,9

TD H 34,5 1%

65,0

NH 65,4 9%

NH 83%

TD H74 %

TDH 74,7 %

2008

2009

2010 2011

Dö nôï cho vay theo thôøi haïn cho vay Bieåu ñoà 2.5:

2007

Nguoàn: Baùo caùo thöôøng nieân töø 2007->2011 cuûa SCB

Theo baùo caùo thöôøng nieân thì so vôùi thôøi ñieåm cuoái naêm 2009, cô caáu tieàn

göûi theo kyø haïn cuûa SCB ñaõ coù söï bieán ñoåi khaù lôùn, coù söï chuyeån dòch trong huy

ñoäng töø caùc kyø haïn ngaén sang caùc kyø haïn daøi. Tuy nhieân thì tyû leä giöõa cho vay

vaø huy ñoäng voán trung vaø daøi haïn cho ñeán cuoái naêm 2010 vaãn chöa caân xöùng,

SCB vaãn phaûi söû duïng nguoàn huy ñoäng ngaén haïn ñeå cho vay trung daøi haïn, cuï

theå tyû leä huy ñoäng daøi haïn naêm 2010 ñaït 38,78% toång nguoàn huy ñoäng töùc ôû möùc

21.111 tyû ñoàng trong khi ñoù cho vay trung vaø daøi haïn taêng khaù cao ñaït tyû leä

74,7% töùc ôû möùc 28.580 tyû ñoàng. Trong khi ñoù huy ñoäng ngaén haïn chieám tyû

troïng khaù lôùn (71,2%) thì tyû leä cho vay ngaén haïn laïi khaù thaáp ( chæ chieám tyû leä

25%) vaø ñang coù xu höôùng giaûm. Đến 2011, huy động dài hạn chiếm 43,8%

(khoảng 25.826 tỷ đồng) thì cho vay trung dài hạn cũng chiếm tỷ lệ cao hơn năm

2010, với tỷ lệ 74,33% (khoảng 34.843 tỷ đồng). Nhö vaäy SCB ñang phaûi söû duïng

khoaûng 9 nghìn tyû ñoàng nguoàn huy ñoäng ngaén haïn ñeå cho vay trung daøi haïn,

chiếm gần 29% nguoàn ngaén haïn ñöôïc söû duïng cho vay trung, daøi hạn. Tuy tyû leä

naøy vaãn thaáp hôn so vôùi quy ñònh cuûa NHNN nhöng neáu thôøi gian tôùi khoâng thöïc

hieän giaûm tyû leä naøy xuoáng thì raát coù khaû naêng xaûy ra ruûi ro cho NH.

Trang 37

 Cô caáu cho vay theo loaïi tieàn

Baûng 2.4 : Dö nôï cho vay theo loaïi tieàn (ñvt: tyû ñoàng)

Khoaûn muïc 2008 2009 2010 2011

Cho vay baèng ñoàng Vieät

25.647 32.967 34.623 36.812 Nam

Cho vay baèng ngoaïi teä quy

2.688 3.234 3.638 5.039 ñoåi

(Nguồn: Báo cáo thường niên các năm 2008-2011)

Töø vieäc môû roäng cho vay ñoái vôùi doanh nghieäp xuaát nhaäp khaåu, ñieàu naøy

laøm taêng doanh soá cho hoaït ñoäng tín duïng song cuõng tieàm aån nhieàu ruûi ro. Vieäc

nôùi loûng ñieàu kieän cho vay, môû roäng cho vay baèng ñoàng ngoaïi teä seõ laøm taêng

nguy cô nôï quaù haïn ngoaïi teä, taêng nguy cô veà ruûi ro tyû giaù ñaëc bieät trong quaù

trình caïnh tranh gay gaét, giaù caû bieán ñoäng vaø cuoäc khuûng hoaûng kinh teá coøn

nhieàu dieãn bieán khoù löôøng nhö hieän nay.

2.2.1.2 Tình hình nôï quaù haïn, nôï ñaõ trích döï phoøng (töø naêm 2007-2011)

NH laø ngöôøi cung caáp tín duïng cho caùc toå chöùc, doanh nghieäp vaø caù nhaân

trong xaõ hoäi. Neàn kinh teá caøng phaùt trieån quan heä tín duïng caøng trôû neân ña daïng,

vieäc phaùt sinh nôï quaù haïn khoù ñoøi laø yeáu toá taát nhieân trong hoaït ñoäng kinh

doanh, tình traïng nôï daây döa trong thôøi gian gaàn ñaây ñaõ ñöôïc caûnh baùo, nhöng

cho ñeán nay vaãn chöa coù giaûi phaùp höõu hieäu ñeå khaéc phuïc, do ñoù NH phaûi ñoái

maët vôùi ruûi ro raát cao, ñaây laø vaán ñeà caàn ñöôïc quan taâm.

Hoaït ñoäng tín duïng taïi SCB cuõng khoâng theå traùnh khoûi nhöõng ruûi ro naøy.

Hieän nay taïi SCB hoaït ñoäng tín duïng vaãn laø hoaït ñoäng chính taïo ra lôïi nhuaän

nhieàu nhaát (chieám khoảng 70% thu nhaäp) vaø cuõng chöùa ñöïng nhieàu ruûi ro tieàm

aãn khoâng chæ veà tieàn voán, taøi saûn maø caû veà con ngöôøi laãn uy tín cuûa NH.

Trang 38

Tyû leä nôï quaù haïn taïi SCB töø naêm 2007- 2011 Baûng 2.5:

Ñôn vò: Tyû ñoàng

2007 2008 2009 2010 2011 Chæ Tieâu

Dö nôï quaù haïn 93 162 463 5.368 3.890

Toång dö nôï 22.764 28.335 36.201 38.261 41.851

Tyû leä Nôï quaù haïn

0,41% 0,57% 1,28% 14,03% 9,3% /Toång dö nôï

(Nguoàn: Baùo caùo thöôøng nieân SCB 2007-2011)

Tỷ đồng 6000

5000

4000

3000

2000

1000

2007

2008

2009

2010

2011

Dö nôï quaù haïn

Bieåu ñoà 2.6 : Dö nôï vay quaù haïn 2007-2011

Töø bieåu ñoà treân ta thaáy nôï quaù haïn cuûa SCB qua caùc naêm töø 2007 ñeán 2009

ñeàu naèm döôùi quy ñònh cuûa NHNN, tuy nhieân naêm 2010 thì tyû leä naøy ñaõ vöôït

möùc quy ñònh, taêng ñoät bieán chieám tôùi14,03% töông ñöông treân 5000 tyû ñoàng.

Ñeán 2011 tuy tình hình ñaõ ñöôïc khaéc phuïc ( tyû leä nôï quaù haïn giaûm xuoáng coøn

9,3%) nhöng vaãn chöa ñaït chuaån cuûa NHNN (döôùi 5%). Ñaây laø ruûi ro raát lôùn

trong hoaït ñoäng tín duïng cuûa SCB.

Trang 39

2.2.1.3 Nguyeân nhaân gaây ra rui ro tín duïng taïi SCB

Thöù nhaát, do thieáu thoâng tin. Trong quaù trình thaåm ñònh döï aùn cho vay ruûi ro

do thoâng tin tín duïng khoâng ñaày ñuû cuõng laø moät vaán ñeà quan troïng. Trong nhieàu

tröôøng hôïp do ñieàu tra khoâng toát neân thoâng tin sai leäch hoaëc khoâng ñaày ñuû cuõng

daãn tôùi ruûi ro cho NH.

Thöù hai, Quy trình nghieäp vuï tín duïng do SCB ban haønh ñeå caùc chi nhaùnh

thöïc hieän chöa ñaùp öùng ñaày ñuû caùc yeâu caàu veà quaûn lý ruûi ro. Chaúng haïn nhö

chöa phaân taùch chöùc naêng roõ raøng giöõa boä phaän tieáp thò khaùch haøng vaø boä phaän

quaûn lyù hoà sô vay. Ñoâi khi caùn boä tín duïng laøm nhieäm vuï tieáp xuùc khaùch haøng

cuõng laøm caû vieäc theo doõi sau cho vay vaø phaân tích tình hình taøi chính cuûa khaùch

haøng sau cho vay. Ñieàu naøy laøm maát tính khaùch quan, deã phaùt sinh tieâu cöïc ñoái

vôùi caùn boä laøm coâng taùc tín duïng, vaø khoâng theå hieän söï chuyeân moân hoùa trong

hoaït ñoäng tín duïng. Beân caïnh ñoù, do giai ñoaïn töø 2003 ñeán 2007 SCB lieân tuïc

thöïc hieän chính saùch môû roäng tín duïng ñaëc bieät ñoái vôùi moät soá ngaønh nhö kinh

doanh baát ñoäng saûn, xaây döïng vaø vaän taûi. Chính vieäc nôùi loûng ñieàu kieän vay nhö

ñònh giaù cao taøi saûn theá chaáp, cho vay theá chaáp baát ñoäng saûn hình thaønh trong

töông lai vôùi giaù trò cao ñaõ laøm dö nôï cho vay ngaønh naøy chieám tyû troïng treân

40% treân toång dö nôï vaøo naêm 2009 ( gaàn 15 nghìn tyû ñoàng).

Khi SCB thöïc hieän chính saùch môû roäng tín duïng nhöng chöa hoaøn thieän

chính saùch kieåm tra kieåm soaùt ñoái vôùi khoaûn vay. Cuï theå nhö ñoái vôùi caùc moùn

cho vay theá chaáp baèng giaù trò baát ñoäng saûn hình thaønh trong töông lai thì SCB ñaõ

thieáu giaùm saùt tieán ñoä thöïc hieän cuûa döï aùn, ñeán khi xaûy ra khuûng hoaûng kinh teá

naêm 2008 thì coøn quaù nhieàu döï aùn coøn ñang thöïc hieän dôû dang hoaëc ñang bò trì

treä do thieáu voán neân khoâng theå baùn ñeå coù theå thu hoài voán vaø laõi vay cho ngaân

haøng.

Thöù ba, thieáu giaùm saùt vaø quaûn lyù khaùch haøng sau khi cho vay. Thôøi gian qua

NH chöa thöïc hieän toát coâng taùc giaùm saùt vaø quaûn lyù khaùch haøng sau khi cho vay.

Trang 40

Vieäc giaùm saùt thöôøng xuyeân khaùch haøng nhaèm ngaên chaën tình traïng khaùch haøng

söû duïng voán sai muïc ñích, theo doõi tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng

ñeå coù bieän phaùp xöû lyù kòp thôøi, ñaûm baûo khoaûn vay ñöôïc hoaøn traû ñuùng haïn.

Thöù tö, veà cô cheá baûo ñaûm tieàn vay. Trong hai naêm vöøa qua nôï quaù haïn taïi

SCB luoân ñöùng ôû möùc cao, nguyeân nhaân xaûy ra ruûi ro naøy moät phaàn xuaát phaùt töø

cô cheá baûo ñaûm tieàn vay cuûa NH, cuï theå:

SCB lieân tuïc cho vay xaây döïng baát ñoäng saûn vôùi taøi saûn ñaûm baûo laø giaù trò

baát ñoäng saûn hình thaønh trong töông lai nhö döï aùn xaây döïng chung cö cuûa cty

Taân Hoaøng Thaân, moät soá döï aùn khu daân cö cuûa coâng ty Vaïn Thònh Phaùt hay döï

aùn cuûa cty Phöông Trang. Ñaây laø nhöõng taøi saûn chòu söï taùc ñoäng raát lôùn töø nhöõng

cô cheá chính saùch quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc vaø töø neàn kinh teá vó moâ neân khi nhöõng

chính saùch cuûa nhaø nöôùc hay neàn kinh teá coù bieán ñoäng neáu caùc doanh nghieäp

khoâng vöôït qua ñöôïc thì seõ daãn ñeán ruûi ro cho NH.

Vieäc ñònh giaù taøi saûn ñaûm baûo thôøi gian qua coøn nhieàu baát caäp. Ñaëc bieät laø

nhöõng taøi saûn hình thaønh trong töông lai hay nhöõng taøi saûn laø phöông tieän, maùy

moùc thieát bò. Töø 2010 trôû veà tröôùc vieäc ñònh giaù taøi saûn ñaûm baûo cuûa SCB hoaøn

toaøn do caùn boä tín duïng thöïc hieän neân phaàn naøo cuõng phaûn aùnh tính chuû quan

cuûa caùn boä ñònh giaù. Cuoái naêm 2010 SCB môùi thaønh laäp cty Quaûn Lyù Nôï & Khai

Thaùc Taøi Saûn. Coâng ty naøy ñöôïc thaønh laäp vôùi muïc ñích chính laø quaûn lyù nôï vaø

ñònh giaù taøi saûn theá chaáp. Tuy nhieân do môùi thaønh laäp neân hieän taïi vaãn chöa ban

haønh ñöôïc nhöõng chuaån möïc veà taøi saûn hay quy trình quaûn lyù taøi saûn cho thoáng

nhaát. Do ñoù vieäc ñònh giaù vaãn coøn mang tính chuû quan, ñoâi khi khoâng phaûn aùnh

ñuùng giaù trò cuûa taøi saûn

Thöù naêm, veà cô caáu cho vay chöa caân ñoái hôïp lyù. Tyû troïng cho vay trung daøi

haïn ôû SCB hieän nay coù xu höôùng taêng daàn trong khi ñoù voán huy ñoäng ñöôïc chuû

yeáu laø voán ngaén haïn. Cuï theå naêm 2011 tyû leä cho vay trung daøi haïn chieám treân

70%, trong khi ñoù voán huy ñoäng töø daøi haïn chæ chieám khoaûng 40% daãn ñeán vieäc

Trang 41

tyû leä söû duïng nguoàn ngaén haïn ñeå cho vay trung daøi haïn ñaõ chieám tôùi 29%. Söï

khoâng caân xöùng veà kyø haïn naøy coù theå daãn tôùi ruûi ro cho ngaân haøng neáu SCB

khoâng tìm caùch caân ñoái laïi nguoàn huy ñoäng vaø cho vay hôïp lyù hôn.

Chính saùch taäp trung cho vay chuû yeáu vaøo moät soá ngaønh nhö thöông mai,

xaây döïng. Söï taäp trung nhö vaäy coù theå ñem laïi ruûi ro cho ngaân haøng vì nhöõng

ngaønh naøy tuy lôïi nhuaän nhöng ruûi ro lôùn vaø chòu söï bieán ñoäng cuûa kinh teá thò

tröôøng cuõng nhö caùc chính saùch vó moâ cuûa nhaø nöôùc.

Thöù saùu, cô caáu toå chöùc phoøng tín duïng chöa hôïp lyù. Hieän nay phoøng tín

duïng ñöôïc chia laøm hai boä phaän, boä phaän khaùch haøng doanh nghieäp vaø boä phaän

khaùch haøng caù nhaân. Moãi boä phaän chòu traùch nhieäm tìm kieám khaùch haøng, thaåm

ñònh hoà sô, theo doõi khoaûn vay, muïc ñích söû duïng voán vay, thöïc hieän thu laõi vaø

voán vay theo ñònh kyø, vieäc kieâm nhieäm quaù nhieàu khaâu coù theå laøm cho caùn boä

tín duïng gaëp phaûi nhöõng ruûi ro nhö: ñaùnh giaù khoâng chính xaùc tieàm löïc taøi chính

cuûa khaùch haøng vay, khoâng theo doõi ñöôïc muïc ñích söû duïng voán vay hay thực

hiện thu laõi vaø voán vay khoâng ñuùng ñònh kyø.

Nôï quaù haïn taêng ñoät bieán naêm 2010 vaø 2011 phaàn naøo laøm giaûm keát quaû

kinh doanh cuûa SCB do phaûi trích döï phoøng cho caùc khoaûn nôï xaáu naøy. Vaán ñeà

hieän nay cuûa SCB laø töøng böôùc caûi thieän chaát löôïng tín duïng, hoaøn thieän quy cheá

quy trình cho vay vaø kieåm tra kieåm soaùt ruûi ro nhaèm giaûm thieåu ruûi ro trong

töông lai.

Trang 42

2.2.2 Hoaït ñoäng kinh doanh ngoaïi hoái

2.2.2.1 Thöïc traïng ruûi ro ngoaïi hoái taïi SCB

Doanh soá mua baùn ngoaïi teä Baûng 2.6 :

Ñôn vò: Trieäu USD

Chæ tieâu 2007 2008 2009 2010 2011

Doanh số mua (quy ñoåi USD)

9.674 4.544 3.132 9.963 267

Doanh số baùn (quy ñoåi USD)

9.689 4.549 3.145 9.987 266

Lôïi nhuaän KDNT (quy ñoåi USD)

0,1546 3,274 7,5243 1,4205 9,523

(Nguoàn: Baùo caùo hoaït ñoäng kinh doanh ñoái ngoaïi naêm 2007-2011 taïi SCB)

Cuøng vôí söï taêng tröôûng cuûa hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu haøng hoaù, dòch vuï

giöõa Vieät Nam vaø caùc nöôùc treân theá giôùi noùi chung, taøi trôï thöông maïi vaø thanh

toaùn xuaát nhaäp khaåu SCB noùi rieâng, doanh soá mua baùn ngoaïi teä cuûa NH taêng

tröôûng qua töøng naêm. Doanh soá mua ngoaïi teä naêm 2009 laø 9.674 trieäu USD taêng

gaáp 2,1 laàn so vôùi naêm 2008 vaø lôïi nhuaän taêng 142%. Lôïi nhuaän töø kinh doanh

ngoaïi hoái taêng leân roõ reät theo töøng naêm, naêm 2008 ñaït treân 3 tr USD töông

ñöông khoaûng 57,3 tyû ñoàng, ñeán naêm 2009 taêng maïnh ñaït möùc treân 7 tr USD

töông ñöông 139,2 tyû ñoàng, chieám tyû troïng 33% trong toång lôïi nhuaän tröùôc thueá

cuûa SCB, tuy nhieân ñeán naêm 2010 thì giaûm maïnh. Vieäc taêng lôïi nhuaän töø hoaït

ñoäng kinh doanh ngoaïi hoái naêm 2009 laø do SCB khoâng ngöøng phaùt huy theá maïnh

ña daïng hoaù saûn phaåm cuûa mình cuï theå: thaùng 3/09 SCB trieån khai thaønh coâng

nghieäp vuï chuyeån ñoåi ngoaïi teä vôùi 25 loaïi ngoaïi teä khaùc nhau. Ñaây laø saûn phaåm

môùi nhöng doanh soá chuyeån ñoåi naêm 2009 khaù cao ñaït 114,4 trieäu USD. Ñoàng

thôøi thaùng 4/09, SCB coøn lieân keát vôùi Wachovia trieån khai dòch vuï chuyeån tieàn

thanh toaùn ra nöôùc ngoaøi baèng 25 loaïi ngoaïi teä nhaèm taïo söï tieän lôïi cho khaùch

haøng thanh toaùn quoác teá trong nöôùc. Lôïi nhuaän kinh doanh ngoaïi hoái 2010 giaûm

111,5 tyû ñoàng. Nguyeân nhaân laø do naêm 2010 laø naêm ñaàu tieân hoaït ñoäng kinh

Trang 43

doanh vaøng cuûa SCB noùi rieâng vaø cuûa moät soá NH noùi chung bò thu heïp neân lôïi

nhuaän cuûa maûng kinh doanh naøy bò aûnh höôûng. Tuy nhieân ñeán heát 2011 lôïi

nhuaän töø kinh doanh ngoaïi hoái ñaït gần 200 tyû ñoàng, coù ñöôïc keát quaû naøy laø do

trong naêm 2011 NHNN ñaõ ñöa ra nhöõng chính saùch kieåm soaùt maïnh meõ ñoái vôùi

thò tröôïng ngoaïi teä töï do nhö tieán haønh thu giöõ caùc giao dòch ngoaïi teä traùi pheùp,

ban haønh thoâng tö quy ñònh vieäc mua baùn ngoaïi teä cuûa moät soá taäp ñoaøn, coâng ty,

ñoàng thôøi naâng tyû giaù bình quaân lieân haøng, quy ñònh möùc laõi suaát huy ñoäng traàn

ñoái vôùi USD, ñieàu naøy laøm cho doøng ngoaïi teä treân thò tröôøng chaûy vaøo heä thoáng

NH. Cuøng vôùi vieäc bieán ñoäng cuûa thò tröôøng ngoaïi teä thì thò tröôøng vaøng naêm

2011 cuõng bieán ñoäng maïnh meõ, giaù vaøng taêng maïnh vaø lieân tuïc leân xuoáng baát

thöôøng, ngöôøi daân lieân tuïc mua, baùn tích tröõ vaø kieám lôøi laøm cho vieäc kinh doanh

vaøng trong NH dieãn ra raát soâi ñoäng.

Maëc duø hieäu quaû hoaït ñoâng kinh doanh ngoaïi teä naêm 2010 coù xu höôùng

giaûm maïnh nhöng ñeán 2011 ñaõ coù xu höôùng taêng trôû laïi. Kinh doanh ngoaïi teä

gaén boù maät thieát höõu cô, laø moät nghieäp vuï khoâng theå thieáu trong vieäc hoã trôï ñaéc

löïc cho taøi trôï thöông maïi, thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu, chuyeån tieàn ngoaïi teä,

thanh toaùn kieàu hoái khoâng ngöøng phaùt trieån. Qua ñoù NH coù theå thu laõi cho vay

hoaëc phí dòch vuï töø caùc hoaït ñoäng naøy.

Baûng 2.7 : Traïng thaùi ngoaïi hoái taïi thôøi ñieåm 31/12 töø naêm 2009-2011

Ñôn vò: nghìn USD

2009 2010 2011 Chæ tieâu

Traïng thaùi ngoaïi hoái caùc loaïi ngoaïi 1.563 2.845 3.785 teä quy ñoåi ra USD

(Nguồn: Tổng hợp từ báo cáo trạng thái ngoại hối – P.Nguồn vốn SCB 2009-2011)

Traïng thaùi ngoaïi hoái cuûa SCB taïi thôøi ñieåm cuoái naêm 2009 laø roøng 1.563

nghìn USD, naêm 2010 laø roøng 2.845 nghìn USD vaø naêm 2011 laø 3.785 nghìn

USD. Caên cöù theo soá lieäu treân ta thaáy SCB ñang kyø voïng trong töông lai tyû giaù

Trang 44

ngoaïi teä seõ taêng, neáu tyû giaù ngoaïi teä giaûm thì seõ xuaát hieän ruûi ro tyû giaù cho SCB.

Hieän taïi thì möc duy trì traïng thaùi ngoaïi hoái nhö treân cuûa SCB ñang naèm trong

giôùi haïn cho pheùp cuûa NHNN (Theo quyeát ñònh 1081/2002/ QÑ-NHNN quy ñònh

veà traïng thaùi ngoaïi hoái thì traïng thaùi ngoaïi hoái cuoái ngaøy laø +/ - 30% voán töï coù,

nhö vaäy ñoái vôùi SCB taïi thôøi ñieåm 31/12/2009 laø +/ - 4,7 trieäu USD, 31/12/2010-

2011 laø +/ - 6,1 trieäu USD). Taïi SCB hieän nay vieäc mua baùn ngoaïi teä taïi caùc chi

nhaùnh chæ thöïc hieän nghieäp vuï giao ngay, chæ coù hoäi sôû chính môùi ñöôïc pheùp

thöïc hieän caùc giao dòch kyø haïn. Caùc giao dòch giao ngay taïi chi nhaùnh thöïc hieän

theo quy ñònh phaân loaïi giao dòch sæ vaø leû. Quy ñònh phaân loaïi giao dòch sæ vaø leû

tuøy thuoäc vaøo töøng thôøi kyø, cuï theå taøi thôøi ñieåm 31/12/2011 thì caùc giao dòch coù

giaù trò töông ñöông töø 5000 USD vaø töø 100 chæ vaøng seõ ñöôïc quy laø giao dòch sæ,

ñoái vôùi loaïi giao dòch naøy thì khi phaùt sinh phaûi xaùc nhaän giaù, soá löôïng vôùi hoäi

sôû, caùc giao dòch leû coù giaù trò thaáp seõ ñöôïc giao dòch theo giaù baûng do hoäi sôû

coâng boá taïi töøng thôøi ñieåm.

2.2.2.2 Moät soá nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro ngoaïi hoái

 Hieän taïi SCB chæ coù hôn 100 ñieåm thu ñoåi ngoaïi teä gaén lieàn vôùi caùc ñieåm

giao dòch cuûa SCB, vieäc phaùt trieån soá löôïng caùc ñaïi lyù thu ñoåi ngoaïi teä ñeå ñaùp

öùng nhu caàu ngoaïi teä cho thanh toaùn haøng nhaäp khaåu cuûa caùc khaùch haøng thuoäc

SCB gaëp raát nhieàu khoù khaên. Do vieäc caáp pheùp hoaït ñoäng cuûa NHNN raát chaët

cheõ, chæ nhöõng ñaïi lyù naøo ñuû ñieàu kieän qui ñònh nhö phaûi am hieåu vieäc nhaän bieát

caùc loaïi ngoaïi teä, coù ñòa ñieåm giao dòch thuaän lôïi môùi ñöôïc caáp pheùp hoaït ñoäng.

Ngoaøi ra, doanh soá thu ñoåi ngoaïi teä taïi caùc ñieåm giao dòch coøn raát thaáp bình quaân

khoaûng USD 210.000USD/quyù (2011-bao goàm caùc ngoaïi teä khaùc quy ñoåi).

Nguyeân nhaân chuû yeáu, do tyû giaù nieâm yeát cuûa SCB trong thôøi gian töø 2010 trôû veà

tröôùc thaáp hôn so vôùi giaù thò tröôøng.

 Coâng ngheä chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa coâng taùc quaûn lyù ruûi ro tỷ giá

cuõng nhö hoã trôï cho hoaït ñoäng kinh doanh ngoaïi teä. SCB chöa coù moät phaàn meàm

Trang 45

quaûn lyù ruûi ro hieän ñaïi, hieäu quaû. Vieäc quaûn lyù traïng thaùi ngoại hối, haïn möùc caùc

giao dòch, doanh soá mua baùn ngoaïi teä haøng ngaøy … ñöôïc quaûn lyù thuû coâng. Vì

vaäy caùc baùo caùo haøng ngaøy, quaûn lyù caùc giao dòch mua baùn vaãn ñöôïc nhaäp thuû

coâng treân neàn Excel.

 Hieän taïi SCB vaãn chöa ban haønh vaên baûn höôùng daãn, quy trình cuï theå cho

töøng nghieäp vuï ngoaïi teä nhö kinh doanh giao dòch kyø haïn (Forward), quyeàn löïa

choïn (Option) hay giao dòch hoaùn ñoåi (Swap), quy trình kieåm soaùt. Ñaây laø moät

trong nhöõng nguyeân nhaân laøm cho quy moâ vaø lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng kinh doanh

ngoaïi teä taïi caùc chi nhaùnh vaø hoäi sôû yeáu, ñieàu naøy khoâng töông xöôùng vôùi tieàm

naêng vaø theá maïnh cuûa moät NHTM.

 Moät trong nhöõng lyù do maø SCB chaäm ñöa ra caùc saûn phaåm môùi veà coâng cuï

phoøng ngöøa ruûi ro ngoaïi hoái cho khaùch haøng, chaäm ban haønh quy trình cuï theå ñoái

vôùi caùc saûn phaåm naøy ñeå caùc chi nhaùnh trieån khai thöïc hieän vì nhöõng lyù do sau:

chöa coù moät phaàn meàm quaûn lyù rieâng, caùc chöông trình hoã trôï khaùc chöa coù, trình

ñoä caùn boä nhaân vieân cuûa caùc chi nhaùnh SCB coøn yeáu keùm vaø khoâng ñoàng ñeàu,

trình ñoä ngoaïi ngöõ haïn cheá, khaû naêng quaûn trò ruûi ro taïi caùc chi nhaùnh yeáu.

 Coù theå noùi taùc duïng cuûa vieäc theo doõi traïng thaùi töøng loaïi ngoaïi teä seõ laø

moät yeáu toá giuùp NH quaûn lyù ruûi ro ngoaïi hoái. Maëc duø vaäy, nhieàu NH trong ñoù coù

SCB vaãn chæ coi vieäc laäp traïng thaùi ngoaïi hoái laø ñeå baùo caùo vôùi NHNN, vôùi Hoäi

sôû chính vaø kieåm tra taøi saûn Nôï, taøi saûn Coù cuûa moãi loaïi ngoaïi teä trong NH mình

laø bao nhieâu ñeå quyeát ñònh mua baùn, chöù chöa thöïc söï xem noù laø coâng cuï ñeå quaûn

lyù ruûi ro ngoaïi hoái.

 Trình ñoä caùn boä cuûa 2 phoøng kieåm tra kieåm soaùt noäi boä vaø phoøng quaûn lyù ruûi

ro taïi SCB chöa töông xöôùng vôùi nhieäm vuï vaø yeâu caàu cuûa coâng vieäc. SCB thieáu

caùc caùn boä kieåm tra vieân vaø quaûn lyù ruûi ro coù kieán thöùc vöõng chaéc, chöa coù kinh

nghieäm veà nghieäp vuï kinh doanh ngoaïi teä, chöa töøng gaëp phaûi caùc ruûi ro tyû giaù

daãn ñeán thua loã lôùn trong kinh doanh ngoaïi teä, thì laøm sao ñaùnh giaù vaø döï baùo

Trang 46

ñöôïc nhöõng ruûi ro trong kinh doanh ngoaïi teä seõ xaûy ra vaø ñaõ xaûy ra ñeå ban laõnh

ñaïo SCB coù höôùng chæ ñaïo kòp thôøi vaø boä phaän kinh doanh ngoaïi teä qua ñoù ruùt

kinh nghieäm.

 Khoâng chæ coù caùc chi nhaùnh SCB maø ngay caû hoäi sôû cuõng luoân thieáu thoâng

tin veà cung caàu ngoaïi hoái, caäp nhaät chaäm caùc thoâng tin kinh teá, chính trò cuûa thò

tröôøng theá giôùi. Ñoù laø nhöõng thoâng tin raát quan troïng phuïc vuï cho vieäc phaân tích

cô baûn nhaèm döï ñoaùn söï bieán ñoäng tyû giaù treân thò tröôøng ñeå ñöa ra caùc quyeát ñònh

mua baùn phuø hôïp traùnh ñöôïc ruûi ro ngoaïi hoái phaùt sinh.

2.2.3 Ruûi Ro Thanh Khoaûn

2.2.3.1 Thöïc trạng ruûi ro thanh khoaûn taïi SCB

Trong thời gian qua hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NH cho thaáy raát hieám khi

nguoàn cung caáp thanh khoaûn vaø nhu caàu thanh khoaûn cuûa NH ñöôïc caân baèng.

NH phaûi thöôøng xuyeân ñoái phoù vôùi tình traïng thaâm huït thanh khoaûn hoaëc thaëng

dö thanh khoaûn.

Hieän nay do SCB ñaõ xaùc ñònh ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieäc quaûn lyù ruûi ro

thanh khoaûn neân NH ñang böôùc ñaàu taäp trung ñeå ñaàu tö vaán ñeà naøy. Taïi hoäi sôû

chính cuûa SCB coù phoøng nguoàn voán thöïc hieän nhieäm vuï quaûn lyù vaø ñieàu hoøa voán

cho toaøn heä thoáng. Taïi các chi nhaùnh SCB vieäc ñieàu hoaø voán VND haèng ngaøy, keá

hoaïch caân ñoái voán haøng quyù, naêm do phoøng keá toaùn phuï traùch, caùc chi nhaùnh caên

cöù keá hoaïch caân ñoái voán ñaõ ñöôïc hoäi sôû chính pheâ duyeät ñeå ñieàu haønh thanh

khoaûn, ñaûm baûo ñuû voán cho vay neáu thöøa seõ ñöôïc chuyeån veà hoäi sôû nhaèm caân ñoái

voán cho toaøn heä thoáng.

Trang 47

Baûng 2.8: Tình hình caân ñoái voán kinh doanh naêm 2011

Ñôn vò: tyû ñoàng

I. Toång nguoàn voán huy ñoäng

58.963

1.VND

49.330

2. Ngoaïi teä quy ñoåi VNÑ

9.633

II. Caùc khoaûn cho vay, ñaàu tö

46.875

1. Cho vay neàn kinh teá

41.851

2. Caùc khoaûn ñaàu tö

5.024

12.088 III. Quyõ tieàn maët ñaûm baûo thanh toaùn

(Nguoàn: Trích báo cáo hoaït ñoäng kinh doanh 2011 SCB)

Trong nhöõng naêm vöøa qua SCB chöa rôi vaøo tình traïng maát caân baèng thanh

toaùn hay khuûng hoaûng do khaùch haøng oà aït ruùt tieàn göûi. Vôùi nhöõng keát quaû kinh

doanh ñaõ ñaït ñöôïc vaø uy tín trong thanh toaùn suoát nhieàu naêm qua, SCB ngaøy caøng

taïo ñöôïc loøng tin ñoái vôùi caùc taàng lôùp daân cö trong hoaït ñoäng nhaän tieàn göûi vaø

laøm dòch vuï thanh toaùn qua NH .

 Moät soá chæ tieâu veà coâng taùc phoøng ngöøa ruûi ro thanh khoaûn:

Tình hình thöïc hieän döï tröõ baét buoäc naêm 2011

Baûng 2.9 Soá dö döï tröõ baét buoäc qua caùc quyù naêm 2011

Ñôn vò: Trieäu ñoàng, nghìn USD

Chæ tieâu Quyù 1 Quyù 2 Quyù 3 Quyù 4

VND 560.023 600.214 705.546 612.326

USD 5.745 6.958 7.547 6.852

( Nguoàn: Baùo caùo tình hình thöïc hieän döï tröõ baét buoäc-phoøng Nguoàn Voán 2011)

Tình hình thöïc hieän vaø tính toaùn döï tröõ baét buoäc seõ do phoøng nguoàn voán theo

doõi. Soá tieàn döï tröõ baét buoäc treân taøi khoaûn taïi NHNN TPHCM cuûa SCB thöôøng

Trang 48

khoaûn treân döôùi 800 tyû, luoân vöôït möùc quy ñònh cuûa NHNN ñoái vôùi SCB. Trong

ñoù, döï tröõ baét buoäc baèng VND chieám khoaûng 80% toång soá tieàn döï tröõ. Do SCB

huy ñoäng voán baèng VND vôùi tyû leä hôn 70% toång soá dö huy ñoäng voán. Soá dö döï

tröõ baét buoäc coù chieàu höôùng giaûm vaøo nhöõng thaùng cuoái naêm vaø soá dö döï tröõ

thöôøng khoâng ñöôïc NHNN traû laõi. Ngoaøi soá tieàn döï tröõ baét buoäc, SCB coøn duy trì

soá dö tieàn göûi thanh toaùn taïi NHNN ñeå ñaûm baûo ñuû thanh khoaûn cho caùc giao

dòch thanh toaùn giöõa caùc TCTD thoâng qua NHNN.

Tyû leä cho vay trung daøi haïn baèng nguoàn voán ngaén haïn

Nguoàn tieàn ngaén haïn duøng ñeå cho vay trung daøi haïn 31/12/2011 Baûng 2.10

Ñôn vò: Tyû ñoàng

25.826 NGUOÀN DAØI HAÏN

Tieàn göûi coù kyø haïn treân 12 thaùng 2.986

Tieàn göûi tieát kieäm treân 12 thaùng 19.417

Giaáy tôø coù giaù treân 12 thaùng 3.423

NGUOÀN DAØI HAÏN ÑEÅ CHO VAY DAØI HAÏN 24.873

TSCÑ 953

Dö nôï daøi haïn 34.843

Nguoàn tieàn ngaén haïn duøng ñeå cho vay trung daøi

haïn cuoái naêm 2010õ laø 9.970

Tyû leä nguoàn voán ngaén haïn cho vay trung, daøi

haïn 28,61%

(Nguoàn: Tính toaùn töø baûng caân ñoái voán kinh doanh SCB - 2011)

Theo baûng soá lieäu ta thaáy raèng nguoàn voán huy ñoäng daøi haïn chieám khoaûng

38,78% trong toång huy ñoäng ñaït 21.111 tyû ñoàng. Nhöng dö nôï cho vay trung daøi

haïn ñaõ hôn 28 nghìn tyû ñoàng, phaàn thieáu huït trên 8 nghìn tyû ñoàng ñöôïc buø ñaép

Trang 49

baèng nguoàn voán ngaén haïn. Theo Ñieàu 15 cuûa Nghò ñònh 457/2005/QÑ-NHNN veà

tyû leä baûo ñaûm an toaøn trong hoaït ñoäng cuûa TCTD laø caùc NHTM phaûi ñaûm baûo tyû

leä toái ña cuûa nguoàn voán ngaén haïn ñöôïc söû duïng ñeå cho vay trung daøi haïn khoâng

vöôït quaù 30%. Taïi SCB tyû leä naøy năm 2010 khoaûng 29,32%, năm 2011 là 28,61%

ñieàu naøy theå hieän möùc ñoä an toaøn trong vieäc söû duïng voán cuûa SCB laø khaù ruûi ro.

Neáu moät TCTD söû duïng quaù nhieàu, cuï theå laø treân 30% nguoàn voán huy ñoäng ngaén

haïn ñeå taøi trôï cho nhöõng döï aùn trung vaø daøi haïn, khi ñeán haïn thanh toaùn caùc

khoaûn huy ñoäng ngaén haïn neáu khaùch haøng khoâng yeâu caàu göûi trôû laïi maø muoán

ruùt ra ngay laäp töùc, trong khi ñoù caùc döï aùn ñaàu tö trung daøi haïn thì chöa ñeán haïn

thu nôï, ñieàu naøy seõ aûnh höôûng raát lôùn ñeán khaû naêng chi traû cuûa NH, nghieâm troïng

hôn laø gaây ra söï suïp ñoå cho NH do khoâng ñuû löôïng tieàn maët ñeå thanh toaùn ngay.

Tyû leä khaû naêng chi traû

: Tỷ lệ khả năng chi trả Bảng 2.11

Ñôn vò : tyû ñoàng

2009 2010 2011 Chæ tieâu

Taøi saûn Coù coù theå thanh toaùn ngay trong

4.286 khoaûng thôøi gian 7 ngaøy laøm vieäc 3.192 4.016

Taøi saûn Nôï phaûi thanh toaùn ngay trong

khoaûng thôøi gian 7 ngaøy laøm vieäc 2.533 3.042 3.572

Tyû leä khaû naêng chi traû 1,26 1,32 1,2

(Nguoàn: baùo caùo thöôøng nieân töø naêm 2009-2011)

Theo quy ñònh cuûa NHNN Tyû leä khaû naêng chi traû cuûa 1 TCTD toái thieåu baèng

1. Thöïc teá tyû leä khaû naêng chi traû naêm 2009, 2010 và 2011 cuûa SCB ñoái vôùi caùc

loaïi tieàn ñeàu lôùn hôn 1. SCB qua caùc naêm ñeàu ñaûm baûo ñaày ñuû khaû naêng chi traû

kòp thôøi, ñaùp öùng nhu caàu thanh khoaûn cuûa khaùch haøng.

Trang 50

2.2.3.2 Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro thanh khoaûn

Hieän nay coâng taùc caân ñoái tieàn maët VNÑ ñeå chi traû cho khaùch haøng haèng

ngaøy coøn yeáu. Phoøng nguoàn voán khoù coù theå döï truø moät caùch töông ñoái chính xaùc

löôïng tieàn maët coù theå chi ra bình quaân trong moät ngaøy laø bao nhieâu, ñaët bieät laø

thôøi ñieåm cuoái naêm. Khi nhu caàu lónh tieàn maët cuûa caùc doanh nghieäp ñeå chi löông

thöôûng taêng leân ñoät bieán vaø nhu caàu ruùt tieàn tieát kieäm cuûa ngöôøi daân taêng leân

ñaùng keå. Do khoâng döï truø tröôùc nhöõng ñieàu naøy, beân caïnh ñoù taâm lyù e sôï ñeå quaù

nhieàu tieàn maët toàn quyõ seõ laøm taêng chi phí hoaït ñoäng cho NH, giaûm lôïi nhuaän

kinh doanh maø ñeå xaûy ra thöôøng xuyeân tình traïng khoâng ñuû tieàn ñeå chi traû, khieán

khaùch haøng phaûi chôø ñôïi do NH phaûi ñieàu chuyeån tieàn maët veà töø NHNN hoaëc caùc

TCTD khaùc. Ñieàu naøy laøm maát thôøi gian cuûa khaùch haøng, aûnh höôûng ñeán chaát

löôïng dòch vuï maø SCB cung caáp.

Hiện nay SCB chöa xaây döïng vaø ban haønh quy trình kyõ thuaät nghieäp vuï

ñieàu haønh thanh khoaûn hay nhöõng phöông phaùp tính ñònh möùc thanh khoaûn ñeå

cho caùc chi nhaùnh trieån khai thöïc hieän nhaèm haïn cheá nhöõng ruûi ro thanh khoaûn coù

theå seõ xaûy ra baát cöù luùc naøo. Chính vì vậy mà việc điều hành thanh khoản hiện nay

còn nhiều bất cập và mang tính rủi ro cao.

2.2.4 Rủi ro laõi suaát

2.2.4.1 Thöïc traïng ruûi ro laõi suaát taïi SCB

Bieåu laõi suaát cho vay cuûa SCB taïi thôøi ñieåm cuoái naêm Baûng 2.12:

Ñôn vò: %/naêm

Naêm 2008 2009 2010 2011

VND 10,20-24,96 10,50-12,00 8,04-22,08 9,03-18,60

Ngoaïi teä 6,30-12,00 6,50-6,70 4,70-12,00 3,20-7,60

(Nguoàn: Thuyeát minh baùo caùo taøi chính qua caùc naêm taïi SCB)

Trang 51

Nhìn chung laõi suaát cho vay taïi SCB trong naêm 2010 và 2011 biến động

khoâng nhiều, SCB chæ ñieàu chænh taêng laõi suaát leân ñoái vôùi nhöõng moùn vay ngaén

haïn hoaëc trung daøi haïn töø naêm tröôùc ñaõ ñeán kyø ñieàu chænh laõi suaát, ñoàng thôøi aùp

duïng laõi suaát thöông löôïng cao hôn ñoái vôùi caùc khaùch haøng tieàm aån ruûi ro cao.

Nhìn chung laõi suaát cho vay naêm 2010 vaø 2011 chöa giaûm vaø vaãn ñang duy trì ôû

möùc cao do laõi suaát huy ñoäng hai naêm qua vaãn coøn xu höông taêng ( 14 -

>17%/naêm) ñaëc bieät vaøo dòp cuoái naêm khi tình hình thanh khoaûn cuûa caùc NH ñeàu

trôû neân khoù khaên.

Cheânh leäch laõi suaát ñaàu vaøo vaø ñaàu ra baèng VNÑ Baûng 2.13:

ÑVT: %/thaùng

2008 2009 2010 2011

- Laõi suaát cho vay bình quaân VNÑ 1,47 0,94 1,26 1,32

- Laõi suaát huy ñoäng voán bình quaân VNÑ 1,02 0,77 0,88 0,93

Cheânh leäch laõi suaát VNÑ 0,45 0,19 0,38 0,39

(Nguoàn: Baùo caùo giaùm saùt laõi suaát SCB)

Theo baûng soá lieäu treân chuùng ta coù theå thaáy phaàn traêm cheânh leäch laõi suaát

cuûa SCB bieán ñoäng khaù maïnh vaøo naêm 2009, do laõi suaát tieàn göûi huy ñoäng töø

naêm 2008 coù giai ñoaïn leân ñeán 19,4%/naêm vaø coá ñònh vôùi saûn phaåm kyø haïn duy

nhaát laõi suaát linh hoaït 370 ngaøy cuøng vôùi vieäc laõi suaát cho vay giaûm vaøo naêm

2009 neân möùc cheânh leäch laõi suaát ñaàu vaøo ñaàu ra VND cuûa naêm naøy bò aûnh

höôûng giaûm roõ reät. Trong cô caáu tieàn göûi tieát kieäm cuûa NH thì coù hôn 70% laø tieàn

göûi ngaén haïn cuûa caùc caù nhaân, nguoàn tieàn naøy coù laõi suaát huy ñoäng khaù cao laïi

phaûi ñieàu chænh laõi suaát taêng lieân tuïc theo söï gia taêng laõi suaát huy ñoäng voán cuûa

thò tröôøng. Theo dieãn bieán laõi suaát năm 2011 thì trong 3 thaùng ñaàu naêm laõi suaát

ñaõ taêng maïnh, coù luùc ñaõ leân tôùi 17-18%/naêm. Ñeán ñaàu quyù II-2011 sau khi aùp

duïng thoâng tö 02 thì laõi suaát môùi trôû daàn oån ñònh trôû laïi, nhöng treân thöïc teá möùc

Trang 52

traàn laõi suaát maø thoâng tö 02 ñöa ra vaãn cao hôn laõi suaát huy ñoäng 2010 (khoaûng

4,6%/naêm). Trong khi ñoù do aùp löïc caïnh tranh neân raát khoù cho SCB trong vieäc

ñieàu chænh laõi suaát cho vay taêng nhanh theo laõi suaát thò tröôøng, hôn nöõa ñoâi khi

caùn boä NH khoâng nhôù ñaõ ñeán kyø haïn ñieàu chænh taêng laõi suaát cho khaùch haøng,

daãn ñeán thieät haïi cho NH. Chính vì vaäy maø cheânh leäch laõi suaát ñaàu vaøo ñaàu ra

cuûa SCB qua caùc naêm ñeàu thaáp, ñieàu naøy cuõng laø moät ruûi ro lôùn cho NH vì neáu

khoâng caân ñoái ñeå nôùi roäng bieân ñoä cheânh leäch naøy raát coù theå xaûy ra tình traïng

caân baèng laõi suaát ñaàu ra ñaàu vaøo.

Baûng 2.14 : Heä soá cheânh leäch laõi roøng qua caùc naêm

Ñôn vò: tyû ñoàng

Chæ tieâu 2007 2008 2009 2010 2011

Thu nhaäp laõi 482 859 747 986 1.207

Chi phí laõi 231 675 450 780 1.002

Toång taøi saûn 25.941 38.596 54.492 60.182 65.254

Heä soá cheânh leäch laõi

0,97% 0,48% 0,55% 0,34% 0,31% roøng

(Nguoàn: tính toaùn töø thuyeát minh baùo caùo taøi chính caùc naêm 2007-2011)

Qua baûng soá lieäu treân ta thaáy heä soá cheânh leäch laõi roøng qua ñeàu giaûm daàn

qua caùc naêm. Cuï theå naêm 2007 heä soá cheânh leäch laõi laø 0,97% thì ñeán naêm 2008

coøn laø 0,48% nhöng ñeán naêm 2011 chæ coøn laø 0,31%. Ñieàu naøy cho thaáy möùc ñoä

aûnh höôûng cuûa laõi suaát ñeán thu nhaäp cuûa NH. Khi laõi suaát bieán ñoäng theo xu

höông taêng thì chi phí laõi seõ taêng nhanh coøn thu nhaäp laõi taêng chaäm seõ laøm cho

heä soá cheânh leäch laõi giaûm. Cuï theå nhö naêm 2008 laõi suaát bieán ñoäng taêng lieân tuïc

thì heä soá cheânh leäch laõi giaûm nhanh, caùc naêm coøn laïi töø 2009 ñeán 2011 laõi suaát

bieán ñoäng ít thì heä soá laõi giaûm chaäm hôn. Tuy nhieân heä soá cheânh leäch laõi cuûa

Trang 53

SCB ñang coù xu höôùng giaûm daàn daãn ñeán ruûi ro giaûm lôïi nhuaän. Ñieàu naøy aûnh

höôûng raát lôùn ñeán keát quaû kinh doanh cuûa SCB khi maø lôïi nhuaän chuû yeáu thu

ñöôïc laø töø hoaït ñoäng tín duïng.

 Ruûi ro laõi suaát cuûa SCB vaøo ngaøy 31/12/2011 ñöôïc ño löôøng như sau:

Baûng 2.15: Đoä leäch nhaïy caûm laõi suaát taïi thôøi ñieåm 31/12/2011

Ñôn vò: Tyû ñoàng

<1 thaùng Töø 1 – 3 Töø 3 – 6 Töø 6 – 12 Treân 1

thaùng thaùng thaùng naêm

Taøi saûn Coù nhaïy 1.026 2.109 4.594 4.279 29.843 caûm laõi suaát

Taøi saûn Nôï nhaïy 19.512 15.123 3.624 25.826 5.654 caûm laõi suaát

Gap (Ñoä leäch) (4.628) (17.403) (10.529) 655 4.017

Cheânh leäch coäng

(4.628) (22.031) (32.560) (31.905) (27.888) doàn

(Nguoàn: tính toaùn töø baùo caùo giaùm saùt laõi suaát cuûa phoøng quaûn lyù ruûi ro taïi SCB)

Hiện tại SCB ñang duy trì ñoä leäch nhaïy caûm laõi suaát (Gap) aâm. Nhö vaäy taïi

SCB coù toàn taïi ruûi ro laõi suaát do cheânh leäch giöõa taøi saûn coù vaø taøi saûn nôï ñeán haïn

ñònh giaù laïi theo moãi kyø haïn. Cuï theå trong thôøi gian tôùi neáu laõi suaát thò tröôøng

taêng leân thì NH seõ phaûi chòu ruûi ro laõi suaát töùc thu nhaäp töø laõi cho vay seõ taêng

khoâng baèng chi phí laõi phaûi traû do Gap ñang traïng thaùi aâm.

Thöïc teá keå töø sau teát nguyeân ñaùn 2012 laõi suaát tieàn ñoàng treân thò tröôøng

ñang có xu hướng giảm khi NHNN liên tục áp dụng mức lãi suất trần huy động cụ

thể từ ñaàu quyù II-2011 NHNN đã ban haønh thoâng tö 02 quy ñònh möùc laõi suaát traàn

ñoái vôùi VND vaø USD, đầu quý II/2012 NHNN một lần nữa đã giảm mức lãi suất

Trang 54

trần đối với tiền gửi VND (từ 14 xuống còn 12%/năm) điều này phần nào giúp SCB

giảm bớt áp lực về rủi ro lãi suất nhưng lại phải đối diện với một rủi ro khác là rủi ro

thanh khoản. Khi lãi suất huy động giảm, nguồn tiền chảy vào NH giảm đã aûnh

höôûng maïnh meõ ñeán tính thanh khoaûn cuûa SCB.

2.2.4.2 Nguyeân nhaân daãn ñeán rủi ro laõi suaát taïi SCB

 Về bieåu laõi suaát

Bieåu laõi suaát cho vay của SCB ñoái vôùi khaùch haøng thöôøng hay khaùch haøng

chieán löôïc ñöôïc xaây döïng moät caùch chủ quan, khoâng treân cô sôû ñieàu tra nghieân

cöùu veà laõi suaát thò tröôøng, ñoái thuû caïnh tranh hay möùc ñoä ruûi ro ñoái vôùi khoaûn caáp

tín duïng. Coøn ñoái vôùi laõi suaát tieàn göûi thì ñöôïc aùp duïng theo bieåu laõi suaát cuûa HO

vaø laõi suaát naøy ñöôïc aùp duïng thoáng nhaát cho taát caû caùc chi nhaùnh, caùc chi nhaùnh

SCB khoâng theå töï yù aùp ñaët laõi suaát hay töï yù naâng cao, haï thaáp laõi suaát ñeå caïnh

tranh theo nhu caàu cuûa thò tröôøng.

 Caùc coâng cuï tieân tieán nhaèm phoøng choáng ruûi ro laõi suaát chöa ñöôïc aùp duïng

Hieän nay, coâng cuï phoøng choáng ruûi ro laõi suaát khaù laïc haäu. Cuï theå NH chæ

aùp duïng phöông thöùc ñieàu chænh laõi suaát cho caùc hôïp ñoàng tín duïng theo moät ñònh

kyø nhaát ñònh. Hieän taïi NH chöa aùp duïng caùc coâng cuï phaùi sinh laõi suaát nhö:

quyeàn choïn, kyø haïn, töông lai vaø hoaùn ñoåi laõi suaát. Caùc hôïp ñoàng phaùi sinh laø caùc

coâng cuï ñöôïc thieát keá chuyeân bieät ñeå phoøng choáng ruûi ro laõi suaát, aùp duïng chuùng

seõ mang laïi söï an toaøn cho taøi saûn NH.

 Chưa xây dựng được mô hình dự báo lãi suất

NH döï baùo xu höôùng laõi suaát döïa treân caùc thoâng tin thu löôïm ñöôïc töø caùc

phöông tieän truyeàn thoâng nhö Internet, baùo, ñaøi, taïp chí, nhöõng lôøi bình luaän cuûa

caùc chuyeân gia trong nöôùc, xu höôùng bieán ñoäng laõi suaát cuûa ñoàng ngoaïi teä treân thò

tröôøng quoác teá, hay chaïy theo söï taêng hoaëc giaûm laõi suaát cuûa caùc NH baïn, choïn

löïa ban haønh bieåu laõi suaát cho vay nghó raèng laø hôïp lyù nhaát. Hieän taïi NH chöa

Trang 55

hình thaønh ñöôïc moät moâ hình döï baùo laõi suaát khoa hoïc treân cô sôû ñònh löôïng caùc

nhaân toá taùc ñoäng ñeán laõi suaát.

 Lôïi nhuaän cuûa NH coøn phuï thuoäc raát lôùn vaøo laõi suaát cho vay

Thu nhaäp cuûa SCB trong caùc naêm qua chuû yeáu laø thu töø laõi cho vay, thoâng

thöôøng chieám khoaûng 70%, coøn thu töø caùc loaïi dòch vuï khaùc chæ chieám khoaûng

30% treân toång thu nhaäp. Hoaït ñoäng NH coù tyû leä thu nhaäp töø laõi cho vay quaù nhieàu

seõ laø hoaït ñoäng chöùa nhieàu ruûi ro do bieán ñoäng laõi suaát theo höôùng khoâng thuaän

lôïi.

2.3 MOÄT SOÁ NHÖÕNG THUAÄN LÔÏI VAØ KHOÙ KHAÊN CUÛA SCB TRONG

COÂNG TAÙC PHOØNG NGÖØA RUÛI RO

2.3.1 Veà cô cheá quaûn lyù

 Thuaän lôïi

Hieän nay hoäi sôû ñaõ uyû quyeàn cho chi nhaùnh ñöôïc töï quyeát ñònh nhieàu hoaït

ñoäng nghieäp vuï trong kinh doanh NH nhö uûy quyeàn möùc phaùn quyeát cho vay,

baûo laõnh trong vaø ngoaøi nöôùc, ñaïi dieän SCB kyù keát hôïp ñoàng tín duïng, hôïp ñoàng

theá chaáp caàm coá, hôïp đồng mua, thueâ taøi saûn. Đây là một thuận lợi cho các chi

nhánh khi tự mình có thể quyết định mức lãi suất, hạn mức tín dụng đối với những

khách hàng do mình đánh giá tìm hiểu. Nếu khách hàng chi nhánh tìm hiểu thấy

tiềm ẩn rủi ro thì có thể hạ thấp hạn mức tín dụng hoặc tăng lãi suất hay từ chối cho

vay nhằm giảm thiểu rui ro trong tương lai.

 Khoù khaên

Bên cạnh việc chi nhánh có thể chủ động tăng giảm lãi suất, hạn mức tín dụng

nhằm giảm thiểu rủi ro cho chi nhánh mình thì việc uỷ quyền phán quyết cũng có

thể xảy ra một số khó khăn trong công tác phòng ngừa rủi ro tín duïng như: các chi

nhánh vì chạy theo doanh số nên tự ý nới lỏng điều kiện vay, giảm lãi suất vay hay

quyết định cho vay với khách hàng không đủ điều kiện vay.

Trang 56

Caáu truùc cuûa heä thoáng SCB tuy ñaõ phaùt trieån nhieàu veà chieàu roäng (caû ôû khu

vöïc quaûn lyù laãn khu vöïc kinh doanh) nhöng coøn quaù coàng keành, daøn trải, chöa

döïa treân moät moâ hình toå chöùc khoa hoïc hieän ñaïi naøo, laøm cho hieäu quaû, chaát

löôïng hoaït ñoäng cuûa caùc chi nhaùnh treân toaøn heä thoáng SCB coøn keùm xa caùc NH

khaùc trong khu vöïc. Hieäu quaû vaø chaát löôïng hoaït ñoäng keùm hôn seõ aûnh höôûng

ñeán khaû naêng canh tranh cuûa SCB vôùi caùc NH khaùc, coù theå daãn ñeán ruûi ro maát

khaùch haøng cuõng nhö giaûm uy tín cuûa NH.

2.3.2 Veà coâng ngheä

 Thuaän lôïi

Vieäc öùng duïng coâng ngheä thoâng tin NH hieän ñaïi giuùp cho vieäc xöû lyù caùc

giao dòch trong ngaøy nhanh choùng, chính xaùc, vieäc quaûn lyù heä thoáng caùc maùy tính

trong heä thoáng SCB ñöôïc thöïc hieän tröïc tuyeán (online) …. Beân caïnh ñoù, ñaàu naêm

2006 toaøn heä thoáng SCB ñaõ aùp duïng quy trình giao dòch “moät cöûa”, neân ñaõ mang

laïi nhieàu thuaän lôïi cho khaùch haøng. Khaùch haøng chæ caàn ñeán moät trong caùc quaày

giao dòch laø coù theå thöïc hieän haàu heát caùc giao dòch NH nhö chuyeån tieàn, göûi tieát

kieäm, môû taøi khoaûn, traû nôï vay, phaùt haønh theû ATM. Coâng ngheä thoâng tin hieän

ñaïi khoâng chæ giuùp cho hoaït ñoäng NH ñöôïc nhanh choùng, thuaän tieän maø coøn giuùp

cho NH coù theå traùnh khoûi moät soá ruûi ro trong quaù trình taùc nghieäp thuû coâng.

 Khoù khaên

Maëc duø coâng ngheä thoâng tin NH cuõng khaù hieän ñaïi, tuy nhieân chöông trình

Sbank hieän nay so vôùi quy moâ cuûa SCB thì vaãn coøn moät soá baát caäp nhö: coøn khaù

nhieàu loãi kyõ thuaät, thường xuên rớt mạng, chöa cung caáp nhieàu tieän ích cho NH.

Ñoái vôùi coâng taùc baùo caùo, hieän nay coâng taùc baùo caùo cuûa SCB hoaøn toaøn

phaûi thöïc hieän baèng coâng taùc thuû coâng. Caùc baùo caùo thaùng, quyù, naêm nhö baûng

caân ñoái keá toaùn, keát quaû kinh doanh ñeàu phaûi thöïc hieän thuû coâng, beân caïnh ñoù

thì caùc baùo caùo phuïc vuï coâng taùc quaûn trò cuûa NH thì vieäc laáy soá lieäu treân heä

thoáng Sbank coù theå truy xuaát ra chöông trình Word hay Excel nhöng phaûi xöõ lyù

Trang 57

laïi thuû coâng maát nhieàu thôøi gian vaø nhaân löïc cuûa NH. Coâng ngheä chöa ñaùp öùng

ñöôïc nhu caàu hoaït ñoäng thöïc teá cuûa SCB cuõng gaây ra raát nhieàu khoù khaên ñaëc

bieät ñoái vôùi coâng taùc phoøng ngöøa ruûi ro nhö khoù ñöa ra caùc quyeát ñònh phuïc vuï

coâng taùc quaûn trò ngay laäp töùc vì coøn phuï thuoäc vaøo vieäc truy xuaát baùo caùo thöïc

teá cuûa NH.

2.3.3 Veà nhaân söï

 Thuaän lôïi

Toång soá caùn boä coâng nhaân vieân cuûa SCB hieän nay khoaûng 2000 ngöôøi, laø

moät trong nhöõng NH coù tyû leä ñoäi nguõ caùn boä trẻ cao trong toaøn heä thoáng, tuoåi

bình quaân cuûa caùn boä nhaân vieân khoaûng 26-27 tuoåi. Caùn boä coâng nhaân vieân SCB

coù öu ñieåm coù tö caùch ñaïo ñöùc vaø taùc phong laøm vieäc toát. Vôùi cô caáu nhaân söï

vaäy neân taïi SCB luoân traøn ñaày söùc soáng cuûa ñoäi nguõ nhaân vieân treû, naêng ñoäng,

ham hoïc hoûi tìm toøi, khoâng ngaïi khoù vaø luoân heát mình vì coâng vieäc. Ñaây laø moät

thuaän lôïi cho hoaït ñoäng cuûa SCB cuõng nhö coâng taùc phoøng ngöøa ruûi ro cuûa NH.

 Khoù khaên

Beân caïnh nhöõng öu ñieåm thì vôùi cô caáu nhaân söï nhö hieän naøy thì cuõng coøn

moät soá toàn taïi ñoái vôùi SCB. Ñoäi nguõ nhaân söï treû, ñaày nhieät huyeát nhöng laïi thieáu

kinh nghieäm ñaëc bieät laø trong lónh vöïc quaûn lyù. SCB tuyeån duïng ña soá laø töø caùc

sinh vieân vöøa toát nghieäp töø caùc tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng neân khi tieáp nhaän thì

baét buoäc phaûi traûi qua quaù trình coâng taùc thöïc teá töø ñoù môùi coù theå ñuùc keát kinh

nghieäm cuõng nhö kyõ naêng laøm vieäc. Tuy nhieân, hoaït ñoäng phoøng ngöøa ruûi ro laïi

ñoøi hoûi ñoäi nguõ caùn boä daøy daïn kinh nghieäm thöïc teá ñeå coù theå löôïng ñoaùn tröôùc

nhöõng tình huoáng coù theå xaûy ra nhaèm coù nhöõng bieän phaùp ñoái phoù kòp thôøi. Hoaït

ñoäng phoøng ngöøa ruûi ro khoâng chæ do caùc caùn boä, nhaân vieân phoøng ruûi ro thöïc

hieän maø coøn do caùc nhaân vieân taùc nghieäp tröïc tieáp yù thöùc ñöôïc töøng hoaït ñoäng

cuûa mình coù theå daãn ñeán ruûi ro gì ñeå töø ñoù coù nhöõng bieän phaùp phoøng traùnh noù.

Trang 58

Ñaây cuõng laø moät baát lôïi cho SCB trong hoaït ñoäng phoøng ngöøa ruûi ro khi coù ñoäi

nguõ nhaân vieân ña soá laø treû vaø chöa coù kinh nghieäm thöïc teá nhö hieän nay.

Ngoaøi ra, do bôûi chính saùch chi traû löông, thưởng cho ngöôøi lao ñoäng cuûa

SCB trong nhöõng naêm qua thaáp hơn vôùi moät soá NH quoác doanh vaø NHTM coå

phaàn khaùc, moâi tröôøng laøm vieäc coù tính chuyeân nghieäp khoâng cao neân SCB khoù

tuyeån duïng nhöõng nhaân vieân coù trình ñoä cao, hay ñöôïc ñaøo taïo ôû nöôùc ngoaøi veà

laøm vieäc. Ñieàu naøy cuõng laøm cho hoaït ñoäng phoøng ngöøa ruûi ro taïi SCB chöa baét

kòp vôùi thöïc teá kinh doanh hieän nay cuûa NH.

2.3.4 Về kết quả hoaït ñoäng ngaân haøng

 Thuaän lôïi

Trong caùc naêm qua hoaït kinh doanh cuûa SCB luoân coù laõi. Ban laõnh ñaïo laø

nhöõng caùn boä vöõng veà nghieäp vuï, gioûi veà quaûn lyù NH vaø coù taâm huyeát vôùi hoaït

ñoäng NH, luoân chæ ñaïo saâu saùt hoaït ñoäng kinh doanh, ñaûm baûo söï phaùt trieån oån

ñònh. Tyû leä voán huy ñoäng cao, caùc mảng dòch vuï khaùc nhö phaùt haønh theû ATM,

dịch vụ POS, hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá, dòch vuï thu chi hộ, ñeàu ñöôïc NH

trieån khai khaù toát. Töø ñoù SCB coù theå ñaåy maïnh coâng taùc phoøng ngöøa ruûi ro trong

moïi hoaït ñoäng, moïi khaâu cuûa NH.

 Khoù khaên

Saûn phaåm dòch vuï NH hieän nay cuûa SCB cuõng khaù ít. Thieáu caùc saûn phaåm

boå trôï cho hoaït ñoäng tín duïng, huy ñoäng voán vaø kinh doanh ngoaïi teä, thanh toaùn

xuaát nhaäp khaåu. SCB chæ caïnh tranh chuû yeáu baèng laõi suaát, phí dòch vuï vaø uy tín.

Caùc ñieåm chaáp nhaän theû ATM vaø ñòa ñieåm ñaët maùy ATM cuûa heä thoáng SCB coøn

quaù moûng, caùn boä laøm coâng taùc tö vaán vaø môû theû ATM chöa coù kinh nghieäm vaø

chöa ñöôïc ñaøo taïo chuyeân saâu nghieäp vuï, ñaëc bieät chöa trieån khai ñöôïc coâng taùc

phaùt haønh theû Visa- Master. Coâng taùc Marketing, nghieân cöùu ñeå ñöa ra nhöõng

saûn phaåm môùi coøn haïn cheá. Vieäc ñöa ra caùc saûn phaåm boå trôï laãn nhau trong kinh

doanh cuõng goùp phaàn laøm taêng lôïi nhuaän, haïn cheá ruûi ro cho hoaït ñoäng NH

Trang 59

Keát luaän chöông 2

Trong chương 2 luận v ăn đã phaân tích vaø ñaùnh giaù thöïc traïng ruûi ro trong

hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NH nhö: ruûi ro tyû giaù, laõi suaát, tín duïng, thanh khoản

taïi. Beân caïnh ñoù luaän vaên ñaõ trình baøy toaøn boä coâng taùc phoøng ngöøa ruûi ro hieän

nay cuûa SCB cuõng nhö moät soá vaán ñeà coøn toàn taïi trong coâng taùc phoøng ngöøa ruûi

ro. Luaän vaên ñaõ neâu ra nhöõng haïn cheá, baát caäp trong coâng taùc quaûn lyù maø NH

ñang thöïc hieän cuõng nhö một số nguyeân nhaân cô baûn daãn ñeán caùc ruûi ro trong

hoaït ñoäng kinh doanh ñoàng thôøi cuõng neâu ra nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên cuûa

SCB trong coâng taùc phoøng ngöøa ruûi ro maø NH ñang gaëp phaûi. Dựa trên những

phân tích, đánh giá đó để tác giả đưa ra một số biện pháp nhằm hoaøn thieän giaûi

phaùp phoøng ngöøa ruûi ro trong kinh doanh taïi SCB.

Trang 60

CHÖÔNG 3

:

MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP PHOØNG NGÖØA RUÛI RO TRONG

HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH CUÛA SCB

3.1 Chiến lược phát triển của SCB

SCB ñaõ chuû ñoäng ñeà ra caùc muïc tieâu nhieäm vuï vaø giaûi phaùp ñeán naêm 2015

nhö sau:

Veà hoạt động huy ñoäng: mục tiêu đạt ra là đa dạng hoá và tái cấu trúc kỳ

hạn, khách hàng, loại tiền huy động theo hướng hạ giá thành đầu vào hợp lý, đảm

bảo mối quan hệ cân đối với sử dụng nguồn. Cụ thể, phấn đấu tăng tỷ trọng tiền gửi

kỳ hạn dài, tăng trọng tiền gửi của dân cư, tăng tỷ trong tiền gửi VND, đồng thời

toàn hàng tích cực t ăng tỷ trong tiền gửi thanh toán không kỳ hạn . Trong đó kế

hoạch tăng trưởng huy động từ tổ chức và dân cư là 14%.

Veà hoạt động đầu tư tài chính và tín dụng: tập trung vào việc cơ cấu lại

mảng đầu tư theo hướng hiệu quả và đảm bảo an toàn theo quy định của pháp luật.

SCB định hướng phát triển tín dụng dựa vào thế mạnh của từng vùng, từng địa

phương trong đó, về kỳ hạn ưu tiên tín dụng ngắn hạn, về ngành nghề ưu tiên tìa trợ

xuất nhập khẩu và ngành nông lâm ngư nghiệp; phân tán rủi ro tín dụng thông qua

đa dạng hoá đối tượng khách hàng, trong đó ưu tiên khách hàng doanh nghiệp vừa

và nhỏ . Mục tiêu định lượng cho hoạt động tín dụng cụ thể như sau: tăng trưởng

20% so với 2010, giảm nợ xấu xuống còn 3% trên tổng dư nợ

Cụ thể SCB ñaõ ñeà ra nhöõng ñònh höôùng nhö sau:

 Về maïng löôùi hoaït ñoäng: Rieâng trong naêm 2012 SCB coù keá hoaïch môû

khoaûng 05 chi nhaùnh treân moät soá tænh nhö Hueá, Baïc Lieâu, Bình Phöôùc, Taây Ninh,

nhaèm môû roäng maïng löôùi, thu huùt tieàn göûi, taêng tröôûng tín duïng, cung caáp caùc

saûn phaåm dòch vuï ngaân haøng, thuaän tieän cho khaùch haøng coù theå giao dòch taïi

Trang 61

nhieàu nôi treân caû nöôùc. Bên cạnh đó SCB tập trung vào phát triển mạng lưới hiện

tại theo chiều sâu

 Phát triển coâng taùc Marketing. Thöïc hieän toát chính saùch chaêm soùc khaùch

haøng, xaây döïng toát hình aûnh SCB treân ñòa baøn. Cuï theå, SCB ñaõ yeâu caàu caùc

Phoøng ban leân keá hoaïch tieáp thò vaø phaùt trieån khaùch haøng môùi thuoäc maûng

nghieäp vuï cuûa phoøng mình quaûn lyù nhö marketing veà caùc saûn phaåm tín duïng,

saûn phaåm theû ATM, dòch vuï thanh toaùn POS, kieàu hoái, huy ñoäng voán, thanh toaùn

quoác teá, kinh doanh ngoaïi teä .

 Xaây döïng ñoäi nguõ caùn boä nhaân vieân treû, naêng ñoäng, coù phong caùch giao

tieáp vaên minh, vöõng vaøng veà chuyeân moân nghieäp vuï vaø coù ñaïo ñöùc toát. Chuù

troïng coâng taùc tuyeån duïng caùn boä môùi, phaân coâng vaø boá trí coâng vieäc phuø hôïp

vôùi khaû naêng vaø chuyeân moân cuûa töøng caùn boä ñaûm baûo phaùt huy toái ña naêng löïc

vaø ñoùng goùp coù hieäu quaû vaøo söï phaùt trieån chung cho SCB.

 Naâng cao naêng löïc quaûn trò ñieàu haønh. Thöïc hieän toát quy hoaïch caùn boä

vaø maïnh daïn ñeà baït nhöõng caùn boä coù trình ñoä chuyeân moân cao naém giöõ nhöõng vò

trí quan troïng, ñaëc bieät laø Thaïc só thuoäc ngaønh kinh teá hay caùc caùn boä ñang

nghieân cöùu sau ñaïi hoïc. Ngoaøi ra SCB seõ coù keá hoaïch göûi ñi ñaøo taïo veà quaûn trò

ngaân haøng, caùc kyõ naêng quaûn lyù ñoái vôùi caùc caùn boä chuû choát.

 ÖÙng duïng maïnh meõ coâng ngheä thoâng tin. SCB khuyeán khích caùc caùn

boä, nhaân vieân söû duïng tin hoïc keát hôïp vôùi kieán thöùc chuyeân moân nhaèm xaây döïng

caùc phaàn meàm ñeå ñöa vaøo öùng duïng trong caùc maõng nghieäp vuï cuûa hoaït ñoäng

ngaân haøng taïi SCB nhö chöông trình quaûn lyù coâng vaên, quaûn lyù hoà sô taøi saûn,

quaûn lyù nhaân sự.

 Thöïc hieän chính saùch tín duïng hieän ñaïi: taäp trung phaùt trieån taøi trôï voán

cho caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, cho vay tieâu duøng vaø tö nhaân caù theå. Thöïc

hieän taêng tröôûng tín duïng an toaøn vaø coù hieäu quaû.

Trang 62

3.2. Giaûi phaùp phoøng ngöøa ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa SCB

3.2.1 Moät soá ñeà xuaát ñoái vôùi SCB

Ñeå hoaït ñoäng phoøng ngöøa ruûi ro ñaït hieäu quaû cao vaø

ø nhanh choùng thì tröôùc heát SCB caàn thöïc hieän phaân nhieäm chöùc naêng cuï theå cho moät soá phoøng ban nhö sau:

 Phoøng nguoàn voán tröïc thuoäc hoäi sôû SCB caàn thöïc hieän nhöõng nhieäm vuï cuï

theå nhö:

- Ñieàu haønh quaûn lyù thanh khoaûn trong toaøn haøng; xaây döïng chieán löôïc, keá

hoaïch quaûn lyù thanh khoaûn thích hôïp.

- Xaây döïng khung laõi suaát huy ñoäng caên cöù vaøo tình hình hoaït ñoäng cuûa

ngaân haøng ñeå phuïc vuï cho vieäc huy ñoäng voán vaø ñieàu haønh thanh khoaûn.

- Xaây döïng vaø ban haønh caùc quy ñònh, quy trình noäi boä taïi SCB trong vieäc

ñieàu haønh thanh khoaûn.

- Tham möu cho ban ñieàu haønh veà nhöõng ruûi ro hay söï thieáu huït thanh

khoaûn coù theå xaûy ra trong töông lai.

 SCB caàn nghieân cöùu vaø ñöa ra nhöõng saûn phaåm môùi veà kinh doanh ngoaïi

teä, caùc coâng cuï taøi chính phaùi sinh trong giao dòch ngoaïi hoái nhaèm giaûm thieáu ruûi

ro cho SCB vaø caùc khaùch haøng cuûa SCB nhö nghieäp vuï mua baùn kyø haïn

(forwards), hôïp ñoàng töông lai (Futures), giao dòch hoaùn ñoåi ngoaïi teä (Swap)

hoaëc saûn phaåm quyeàn choïn (Option). Ñeå ñöa caùc saûn phaåm naøy ra thò tröôøng thì

SCB phaûi thöïc hieän nhieàu giaûi phaùp ñoàng boä, trong ñoù: Saép xeáp vaø toå chöùc laïi

ñoäi nguõ caùn boä laøm coâng taùc kinh doanh ngoaïi hoái töø hoäi sôû ñeán caùc chi nhaùnh

cuûa SCB theo höôùng treû hoùa ñoäi nguõ, ñaõ qua ñaøo taïo chính quy töø caùc tröôøng ñaïi

hoïc trong vaø ngoaøi nöôùc, coù kinh nghieäm trong lónh vöïc coâng taùc, nhaïy beùn vaø

naêng ñoäng; naâng caáp phaàn meàm öùng duïng coâng ngheä thoâng tin NH, xaây döïng heä

thoáng quaûn trò ruûi ro toaøn heä thoáng. Ngoaøi ra, vieäc ñöa vaøo aùp duïng nhöõng saûn

Trang 63

phaåm ngoaïi hoái phaùi sinh coøn giuùp naâng cao hình aûnh vaø uy tín cuûa SCB treân thò

tröôøng taøi chính.

 Ban trieån khai döï aùn core caàn ñaåy maïnh vieäc trieån khai döï aùn Core

Flexcute, ñöa vaøo öùng duïng nhöõng tieän ích veà caùch thöùc quaûn trò NH vaø quaûn lyù

ruûi ro, phaùt trieån caùc saûn phaåm vaø dòch vuï NH hieän ñaïi. Phoøng CNTT caàn phoái

hôïp vôùi nhaø cung caáp phaàn meàm tieáp tuïc chænh söûa vaø boå sung nhieàu tieän ích cho

caùc maûng nghieäp vuï tín duïng, thanh toùan quoác teá, kinh doanh ngoaïi teä, keá toaùn,

ngaân quyõ.... Hoaøn thieän heä thoáng caùc baùo caùo vaø phaûi ñöôïc caäp nhaät lieân tuïc,

chính xaùc treân heä thoáng maïng coâng ngheä thoâng tin cuûa SCB, coù theå truy xuaát döõ

lieäu baát cöù luùc naøo nhaèm hoã trôï tích cöïc cho hoaït ñoäng kieåm soaùt vaø quaûn lyù ruûi

ro.

 Ñeå naâng cao naêng löïc quaûn trò ruûi ro cho heä thoáng SCB, hoäi ñoàng quaûn trò

neân môøi nhöõng nhaø quaûn trò nöôùc ngoaøi-nhöõng ngöôøi töøng giöõ nhöõng vò trí quan

troïng taïi caùc TCTD coù uy tín, coù kinh nghieäm veà quaûn trò ñieàu haønh vaø kinh

doanh dòch vuï NH treân thò tröôøng tieàn teä quoác teá, veà naém giöõ nhöõng vò trí chuû

choát trong ban laõnh ñaïo SCB hoaëc laø nhaø coá vaán cho caùc chính saùch hay nhöõng

caùch thöùc quaûn trò ruûi ro quoác teá.

 Phoøng nhaân söï sôùm ban haønh nhöõng quy cheá hay chính saùch rieâng nhaèm

thu huùt vaø giöõ chaân ngöôøi taøi ñeå trình ban ñieàu haønh pheâ duyeät. Caàn xaây döïng

moâi tröôøng laøm vieäc naêng ñoäng taïo ñieàu kieän cho nhöõng ngöôøi naøy phaùt huy heát

khaû naêng cuûa mình, ñöa ra cô hoäi thaêng tieán trong töông lai nhaèm khuyeán khích

caùn boä noã löïc heát mình ñeå laøm vieäc cho SCB. Caûi caùch cheá ñoä tieàn löông, caùch

thöùc chi traû löông döïa treân hieäu quaû vaø möùc ñoä phöùc taïp, ruûi ro cuûa coâng vieäc.

Chaúng haïn nhö moät caùn boä kinh teá vieân caáp 1 baäc 1 nhöng laøm vieäc taïi phoøng

kinh doanh vaø phoøng keá toaùn thì löông phaûi cao hôn caùn boä coâng taùc taïi phoøng

phoøng toå chöùc, haønh chaùnh.

3.2.2 Giaûi phaùp phoøng ngöøa ruûi ro chung cho caùc hoaït ñoäng

Trang 64

 Xaây döïng vaø hoaøn thieän chính saùch quaûn trò ruûi ro. Coâng taùc quaûn trò

ruûi ro vaãn ñang ñöôïc SCB quan taâm nhöng hieän taïi vaãn chöa ñoàng boä thoáng nhaát

ñoái vôùi moïi hoaït ñoäng. Caùc ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh NH coù tính lieân

keát raát maät thieát, khi xaûy ra moät ruûi ro naøy thì coù theå keùo theo moät vaøi ruûi ro

khaùc. Do ñoù ñeå coâng taùc phoøng ngöøa ruûi ro ñaït hieäu quaû cao thì vieäc ban haønh vaø

hoaøn thieän chính saùch quaûn trò ruûi ro laø raát caàn thieát. Vieäc ban haønh caùc chính

saùch naøy phaûi quan taâm ñeán caùc yeáu toá nhö: phaûi quan taâm ñeán taát caû caùc giao

dòch, hoaït ñoäng cuûa NH, phaûi ñöôïc aùp duïng thoáng nhaát trong toaøn heä thoáng.

Tröôùc tieân SCB caàn nghieân cöùu vaø ban haønh caùc quy ñònh, quy trình höôùng daãn

cho toaøn boä caùc hoaït ñoäng trong NH nhö hoaït ñoäng tín duïng, tieàn göûi, thanh toaùn

quoác teá, kinh doanh ngoaïi teä, kinh doanh theû, ñaàu tö, beân caïnh ñoù SCB cuõng ñaåy

maïnh hoaït ñoäng cuûa caùc phoøng quaûn lyù ruûi ro tín duïng, quaûn lyù ruûi ro thò tröôøng,

phoøng kieåm tra kieåm soaùt noäi boä baét nhòp vôùi thöïc teá kinh doanh hieän nay cuûa

SCB.

 Thöïc hieän quy trình, quy cheá hoùa moïi hoaït ñoäng trong ngaân haøng

Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NH mang tính chuyeân nghieäp hoùa raát cao do ñoù ñeå

caùc giaûm thieåu ñöôïc caùc ruûi ro trong quaù trình taùc nghieäp thì tröôùc heát SCB phaûi

thöïc hieän ban haønh caùc quy trình, quy ñònh, caùc vaên baûn höôùng daãn cuï theå cho

moïi loaïi giao dòch. Vieäc ban haønh caùc loaïi quy trình, quy ñònh hay vaên baûn

höôùng daãn naøy seõ do caùc phoøng ban taùc nghieäp chính taïi hoäi sôû ban haønh vaø

ñöôïc toång hôïp goùp yù töø caùc chi nhaùnh nhaèm mang tính khaùch quan vaø phuø hôïp

vôùi thöïc teá. Hieän nay moät soá caùc nghieäp vuï taïi SCB ñaõ ban haønh ñöôïc quy ñònh

vaø höôùng daãn nhö nghieäp vuï huy ñoäng voán, cho vay, thanh toaùn quoác teá hay kinh

doanh theû. Beân caïnh ñoù thì coøn caùc nghieäp vuï khaùc chöa coù quy ñònh hay höôùng

daãn cuï theå nhö: giao dòch kyø haïn, quyeàn choïn, nghieäp vuï ñaàu tö hay repo traùi

phieáu coå phieáu.

Trang 65

Nhaèm traùnh nhöõng sai soùt, ruûi ro hoaït ñoäng gaây aûnh höôûng ñeán uy tín vaø taøi

saûn cuûa NH thì trong moïi hoaït ñoäng phaûi tuaân thuû nguyeân taéc hai “tay boán maét”.

Cuï theå trong moïi giao dòch thì nhaân vieân laø ngöôøi thöïc hieän sau ñoù phaûi qua

kieåm soaùt ñeå kieåm tra laïi tính chính xaùc cuûa caùc giao dòch naøy. Vieäc kieåm soaùt

naøy giuùp caáp treân coù theå traùnh ñöôïc nhöõng toån thaát do sô xuaát trong taùc nghieäp

hay coá yù cuûa caáp döôùi.

 Thuùc ñaåy phaùt trieån maïnh coâng ngheä thoâng tin

Hieän nay SCB ñang thöïc hieän vieäc trieån khai döï aùn Core Flexcute, nhaèm

sôùm öùng duïng ñöôïc heä thoáng coâng ngheä hieän ñaïi vaø khaéc phuïc ñöôïc nhöõng toàn

taïi maø heä thoáng Sbank khoâng ñaùp öùng ñöôïc thì hôn bao giôø heát SCB phaûi nhanh

choùng trieån khai döï aùn core môùi naøy. SCB ñang phaûi ñoái maët vôùi nguy cô xaûy ra

ruûi ro do heä thoáng coâng ngheä thoâng tin mang laïi nhö bò rôùt maïng thöôøng xuyeân

gaây aûnh höôûng tôùi uy tín, khoâng hoã trôï cho vieäc laäp caùc baùo caùo phuïc vuï baùo caùo

NHNN hay caùc baùo caùo cho coâng taùc quaûn trò theo töøng thôøi ñieåm gaây khoù khaên

cho vieäc ra quyeát ñònh cuõng nhö toán keùm nhaân löïc vaø deã daãn ñeán sai soùt khi phaûi

theo doõi vaø thöïc hieän caùc baùo caùo theo phöông phaùp thuû coâng. Vieäc öùng duïng

coâng ngheä thoâng tin hieän ñaïi laø moät ñoøi hoûi taát yeáu cuûa hoaït ñoäng NH neáu SCB

muoán ñaït hieäu quaû trong hoaït ñoäng NH nhö: caäp nhaät thoâng tin thò tröôøng nhanh

choùng, tieáp caän gaàn hôn vôùi thò tröôøng taøi chính quoác teá, giaûi quyeát caùc coâng vieäc

phaùt sinh haèng ngaøy nhanh choùng vaø chính xaùc, ñaëc bieät laø giuùp nhaø quaûn trò

quaûn lyù toát caùc hoaït ñoäng NH, kieåm soaùt nhöõng ruûi ro ñaõ vaø seõ phaùt sinh, baûo

ñaûm an toaøn taøi saûn.

 Naâng cao trình ñoä vaø kyõ naêng cuûa ñoäi nguõ caùn boä nhaân vieân

Trong moâi tröôøng dòch vuï ngaân haøng ña naêng hieän nay, yeáu toá con ngöôøi

luoân chieám vò trí cao nhaát. Do ñaëc thuø cuûa SCB laø ñoäi nguõ nhaân vieân treû, ña soá

môùi chæ toát nghieäp töø caùc tröôøng ñaøo taïo ra maø chöa kinh qua thôøi gian coâng taùc

trong ngaønh vì vaäy ñeå naâng cao chaát löôïng ñoäi nguõ caùn boä nhaân vieân vaø haïn cheá

Trang 66

thaáp nhaát nhöõng ruûi ro, naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng, SCB caàn phoái hôïp vôùi

trung taâm ñaøo taïo, caùc tröôøng ñaïi hoïc trong vaø ngoaøi nöôùc toå chöùc caùc khoaù taäp

huaán nghieäp vuï, boài döôõng kieán thöùcï chuyeân moân, nghieäp vu, kyõ naêng cho nhaân

vieân.ï Ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc caùn boä thuoäc phoøng kieåm tra kieåm soaùt noäi boä, do

hieän nay trình ñoä cuûa nhaân vieân caùc phoøng naøy phaàn naøo phaûn aùnh nhöõng yeáu

keùm khi kieåm tra maø khoâng phaùt hieän ra nhöõng sai soùt trong nghieäp vuï. Rieâng

baûn thaân caùc caùn boä nhaân vieân phaûi bieát töï noå löïc nghieân cöùu, naâng cao kyõ naêng

ngheà nghieäp, trao doài ñaïo ñöùc ñeå ñaùp öùng yeâu caàu ngaøy caøng cao cuûa coâng vieäc.

Beân canh ñoù SCB caàn coù nhöõng chính saùch nhö chi traû löông, thöôûng döïa

treân hieäu quaû coâng vieäc, taïo moâi tröôøng laøm vieäc naêng ñoäng vaø coù tính caïnh

tranh giöõa caùc caùn boä nhaân vieân, maïnh daïn boå nhieäm caùc vaøo vò trí chuû choát phuø

hôïp vôùi naêng löïc vaø kinh nghieäm laøm vieäc nhaèm giöõ chaân caùc caùn boä hieän taïi

cuõng nhö thu huùt nhöõng caùn boä ñang thöïc teá coâng taùc, coù kinh nghieäm vaø trình

ñoä, naém vöõng nghieäp vuï chuyeân moân taïi caùc TCTD trong nöôùc veà coâng taùc taïi

SCB.

3.2.3 Caùc giaûi phaùp phoøng ngöøa ruûi ro rieâng cho töøng loaïi ruûi ro

3.2.3.1 Giaûi phaùp phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng

 Xaây döïng chính saùch tín duïng roõ raøng, hôïp lyù

Hieän nay SCB ñang coù ruûi ro tín duïng laø tình traïng nôï quaù haïn cao, naêm

2011 coøn treân 9%, vöôït quaù söï cho pheùp cuûa NHNN. Tình traïng naøy xaûy ra

nguyeân nhaân chuû yeáu laø do SCB thöïc hieän môû roäng tín duïng, nôùi loûng ñieàu kieän

vay daãn ñeán caùc quy ñònh, chính saùch veà hoaït ñoäng tín duïng chöa ñöôïc quan taâm

vaø thöïc hieän chaët cheõ. Nhaèm haïn cheá tình traïng nôï quaù haïn ngaøy caøng gia taêng

thì ngay töø baây giôø SCB caàn quan taâm thöïc hieän caùc chính saùch naøy, cuï theå nhö:

- Chính saùch laõi suaát vay: laø chính saùch roõ raøng nhaát vaø coù taùc ñoäng lôùn nhaát

ñeán chính saùch tín duïng noùi chung.

Trang 67

Vôùi baát kyø moät NHTM naøo, chính saùch laõi suaát vay seõ ñöôïc xaây döïng döïa

treân cô sôû uy tín cuûa khaùch haøng vaø ñoä ruûi ro cuûa khoaûn vay. SCB cuõng caàn thöïc

hieän theo quy luaät ñoù, chính saùch laõi suaát öu ñaõi seõ ñöôïc caáp cho caùc khaùch haøng

coù ñoä uy tín cao, coù moái quan heä laâu naêm vôùi SCB vaø coù tính lòch söû tín duïng toát.

Caùc döï aùn, khoaûn vay coù möùc ñoä ruûi ro thaáp, mang tính khaû thi cao cuõng seõ nhaän

ñöôïc möùc laõi suaát öu ñaõi töông öùng.

Ñoái vôùi caùc khaùch haøng môùi hoaëc ñoái vôùi caùc döï aùn cho vay coù ñoä ruûi ro cao,

SCB seõ ñöa ra möùc laõi suaát cao hôn ñeå buø ñaép ruûi ro tín duïng. Vieäc chaáp nhaän

cho khaùch haøng môùi vaø coù ñoä ruûi ro cao vay ñeå thu laõi cao laø caàn thieát trong vieäc

taêng lôïi nhuaän cho NH, tuy nhieân trong moät vaøi tröôøng hôïp SCB caàn giôùi haïn

hình thöùc cho vay naøy ñeå traùnh ruûi ro quaù lôùn.

- Chính saùch veà saûn phaåm tín duïng: SCB neân tích cöïc nghieân cöùu nhaèm ña

daïng hoùa caùc saûn phaåm tín duïng taïi NH, vieäc ña daïng hoùa saûn phaåm tín duïng laø

bieän phaùp toát ñeå giaûm ruûi ro. Hieän nay taïi SCB caùc saûn phaåm truyeàn thoáng taäp

trung chuû yeáu vaøo caùc lónh vöïc nhö cho vay kinh doanh baát ñoäng saûn, mua nhaø,

mua oâ toâ, vaän taûi thì SCB caàn phaùt trieån theâm caùc saûn phaåm phuïc vuï caùc ngaønh

khaùc nhö: xuaát nhaäp khaåu, theû tín duïng, hay cho vay phuïc vuï saûn xuaát, noâng laâm

nghieäp.

- Chính saùch taøi saûn ñaûm baûo: Taøi saûn ñaûm baûo laø nguoàn thu cuûa NH khi coù

ruûi ro xaûy ra. Vì theá taøi saûn ñaûm baûo cuõng laø nhaân toá trong thay ñoåi ruûi ro tín

duïng cuûa NH. SCB caàn coù quy ñònh cuï theå veà ñònh giaù taøi saûn ñaûm baûo, xem xeùt

veà khaû naêng chuyeån nhöôïng vaø tính phaùp lyù cuûa taøi saûn. Trong thôøi gian naém giöõ

taøi saûn ñaûm baûo, caùn boä SCB phaûi theo doõi, kieåm tra vaø ñaùnh giaù laïi taøi saûn theo

giaù thò tröôøng. Ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc taøi saûn hình thaønh töø voán vay, SCB caàn ñaëc

bieät theo doõi tieán trình thöïc hieän ñeå coù bieán phaùp xöû lyù kòp thôøi khi coù ruûi ro xaûy

ra. Khi giaù trò taøi saûn ñaûm baûo bieán ñoäng theo chieàu höôùng xaáu, SCB caàn yeâu caàu

ngöôøi vay boå sung taøi saûn cho khoaûn vay.

Trang 68

 SCB neân taùch baïch giöõa caùc khaâu trong quy trình cho vay

Ñeå taïo ra söï ñoäc laäp giöõa caùc boä phaän, traùnh nhöõng ruûi ro taùc nghieäp cuûa caùn

boä, nhaân vieân tín duïng vaø coù theå theo doõi ñaùnh giaù ñuùng tình traïng cuûa töøng

khoaûn vay nhaèm traùnh tình traïng nhö thôøi gian qua khi khaùch haøng vay laâm vaøo

tình traïng maát khaû naêng thanh toaùn thì nhaân vieân SCB môùi bieát. Tröôùc tieân SCB

caàn chia taùch töøng khaâu trong quy trình cho vay traùnh tình traïng moät nhaân vieân

maø phaûi ñaûm nhieäm quaù nhieàu khaâu trong quaù trình cho vay, cuï theå thöïc hieän

taùch baïch khaâu tìm kieám khaùch haøng, thaåm ñònh hoà sô, thaåm ñònh taøi saûn, theo

doõi khoaûn vay vaø thu goác vaø laõi vay. Theo ñoù moãi khaâu neân coù nhöõng caùn boä

chuyeân traùch ñaûm nhieäm khi thöïc hieän xong seõ chuyeån qua khaâu tieáp theo do

caùn boä khaùc thöïc hieän. Ñoái vôùi phoøng quaûn lyù ruûi ro seõ thaåm ñònh caùc ruûi ro lieân

quan ñeán moùn vay tröôùc khi trình ban giaùm ñoác quyeát ñònh cho vay vaø theo doõi

vieäc giaûi ngaân, thu nôï cuûa phoøng khaùch haøng doanh nghieäp vaø phoøng khaùch

haøng caù nhaân. Vieäc naøy khoâng chæ haïn cheá caùc tieâu cöïc xaûy ra do suy thoaùi ñaïo

ñöùc caùn boä tín duïng hay laõnh ñaïo phoøng, maø coøn theå hieän söï chuyeân nghieäp vaø

chuyeân moân hoùa nghieäp vuï cho töøng boä phaän, theå hieän söï ñoäc laäp khaùch quan

giöõa caùc boä phaän trong quy trình tieáp nhaän hoà sô vaø thaåm ñònh moùn vay.

 Thöïc hieän cô caáu laïi nôï vay, do hieän nay dö nôï tín duïng taïi SCB chuû yeáu

laø trung daøi haïn, chieám khoaûng 70%, ñieàu naøy tieàm aån nguy cô xaûy ra ruûi ro cao

cho NH vì nguoàn voán huy ñoäng ñöôïc chuû yeáu laø ngaén haïn. Trong giai ñoaïn naøy

SCB caàn tích cöïc tìm kieám vaø phaùt trieån caùc khoaûn vay ngaén haïn thoâng qua caùc

saûn phaåm tín duïng ngaén haïn nhö cho vay tieâu duøng, vay söûa chöõa nhaø, hay vay

du lòch. Thöïc hieän giaûm daàn dö nôï daøi haïn baèng caùch chæ thöïc hieän taøi trôï cho

caùc khoaûn vay khaû thi vaø coù taøi saûn ñaûm baûo coù khaû naêng chuyeån ñoåi cao.

Thöïc hieän ña daïng hoùa caùc ngaønh ngheà cho vay, hieän nay SCB neân quan

taâm ñeán ñeán moät soá lónh vöïc nhö noâng nghieäp, nuoâi troàng thuûy saûn, cho vay tín

chaáp coâng nhaân vieân chöùc thoâng qua phaùt haønh theû tín duïng.

Trang 69

 Tăng cường vieäc kieåm tra, giaùm saùt quaù trình vay voán, söû duïng voán vay

sau khi giaûi ngaân

Vieäc theo doõi kieåm tra, giaùm saùt quaù trình vay voán vaø söû duïng voán vay

sau giaûi ngaân aûnh höôûng raát lôùn ñeán chaát löôïng khoaûn vay. Thôøi gian qua SCB

lieân tieáp xaûy ra tình traïng nôï quaù haïn moät phaàn cuõng do ñaõ lô laø trong khaâu giaùm

saùt quaù trình söû duïng voán cuûa khaùch haøng.

SCB caàn phaân coâng caùn boä chuyeân traùch thöïc hieän giaùm saùt vaø ñaùnh giaù

chaát löôïng caùc khoaûn vay. Vieäc kieåm tra phaûi ñöôïc laäp thaønh bieân baûn kieåm tra,

keát quaû kieåm tra phaûi ñöa ra ñöôïc ñaày ñuû caùc caên cöù vaø khaúng ñònh ñöôïc khaùch

haøng ñaõ söû duïng voán vay ñuùng muïc ñích, coù hieäu quaû. Tröôøng hôïp khaùch haøng

coù nhöõng bieåu hieän baát thöôøng aûnh höôûng ñeán khaû naêng traû nôï, caàn trình ngay

vôùi ban giaùm ñoác ñeå coù bieän phaùp xöû lyù kòp thôøi haïn cheá ruûi ro tín duïng coù theå

xaûy ra. Beân caïnh vieäc phaân coâng caùn boä thöïc hieän kieåm tra giaùm saùt khoaûn vay

thì SCB cuõng caàn tích cöïc thöïc hieän coâng taùc nhaéc nhôû khaùch haøng khi ñeán kyø

haïn thu laõi hay goác vay nhö tröôùc kyø ñeán haïn traû goác, laõi moät tuaàn SCB caàn coù

vaên baûn thoâng baùo cho khaùch haøng ñeå khaùch haøng coù theå chuû ñoäng saép xeáp

nguoàn tieàn cho khoaûn vay ñeán haïn.

Caùn boä tín duïng phaûi thöôøng xuyeân theo doõi dieãn bieán dö nôï cuûa khaùch

haøng, traïng thaùi nôï cuûa hôïp ñoàng tín duïng. Chaäm nhaát 7 ngaøy laøm vieäc tröôùc khi

ñeán haïn traû nôï goác, laõi, caùn boä tín duïng phaûi coù vaên baûn thoâng baùo khaùch haøng

thu xeáp nguoàn traû nôï ñuùng haïn.

 Thöïc hieän nghieâm tuùc caùc quy ñònh cuûa phaùp luaät, quy ñònh vaø quy trình

nghieäp vuï cuûa SCB

SCB caàn ñònh kyø thöïc hieän raø soùat hoà sô khaùch haøng, hoà sô vay voán, hoà

sô baûo ñaûm tieàn vay cuûa töøng khaùch haøng. Boå sung vaø hoaøn thieän kòp thôøi nhöõng

hoà sô coøn thieáu nhaèm naâng cao tính phaùp lyù cuûa hoà sô tín duïng, baûo ñaûm quyeàn

Trang 70

lôïi hôïp phaùp cuûa NH, traùnh nhöõng ruûi ro phaùp lyù coù theå xaûy ra ñoái vôùi SCB trong

vieäc tham gia quaù trình caáp tín duïng.

Coi troïng vaø thöïc hieän ñaày ñuû caùc bieän phaùp baûo ñaûm tieàn vay ñoái vôùi

moïi khoaûn vay, xem ñoù laø moät trong nhöõng ñieàu kieän quan troïng khi xeùt duyeät

cho vay. Taêng cöôøng traùch nhieäm vaø chaát löôïng khi thaåm ñònh, ñònh giaù taøi saûn

baûo ñaûm tieàn vay, ñaëc bieät laø maùy moùc thieát bò.

Ñoái vôùi nhöõng khoaûn cho vay môùi, chæ nhaän nhöõng taøi saûn ñaûm baûo coù ñaày

ñuû caùc ñieàu kieän vaø yeáu toá phaùp lyù theo quy ñònh phaùp luaät vaø cuûa SCB. Thöïc

hieän baét buoäc coâng chöùng vaø ñaêng kyù giao dòch ñaûm baûo ñoái vôùi taøi saûn theá chaáp

laø ñaát vaø taøi saûn gaén lieàn vôùi ñaát tröôùc khi giaûi ngaân. Ñieàu naøy ñaûm baûo ñaày ñuû

phaùp lyù vaø tính hieäu löïc cuûa hôïp ñoàng theá chaáp/ caàm coá, cuõng nhö thöù töï öu tieân

thanh toaùn cuûa SCB neáu phaûi xöõ lyù taøi saûn ñeå thu hoài nôï. Tích cöïc phoái hôïp vôùi

khaùch haøng ñeå hoaøn thieän hoà sô taøi saûn ñaûm baûo ñaõ nhaän theá chaáp/ caàm coá. SCB

caàn aùp duïng möùc laõi suaát cao hôn ñoái vôùi caùc moùn vay maø hoà sô taøi saûn ñang theá

chaáp hay caàm coá taïi SCB nhöng chöa hoaøn chænh veà maët phaùp lyù nhö nhaø xöôûng

ñaõ xaây döïng vaø ñang söû duïng maø chöa coù giaáy chöùng nhaän quyeàn sôû höõu nhaø

xöôûng, hay ñaát cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc coå phaàn hoùa ñaõ ñöôïc nhaø nöôùc giao

ñaát tröôùc khi coå phaàn hoùa nhöng ñeán nay vaãn chöa hoaøn taát caùc thuû tuïc ñeå caùc cô

quan chöùc naêng caáp Giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát.

 Naâng cao hieäu quaû coâng taùc của phòng kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä

Phoøng kieåm tra kieåm soaùt noäi boä taïi SCB, laø moät boä phaän tröïc thuoäc hoäi

ñoàng quaûn trò SCB, chòu traùch nhieäm kieåm tra giaùm saùt moïi hoaït ñoäng kinh

doanh cuûa NH. Ban ñieàu haønh SCB haøng thaùng caàn ñeà ra caùc chöông trình coâng

taùc cuï theå ñeå phoøng kieåm tra noäi boä thöïc hieän. Laõnh ñaïo vaø nhaân vieân caùc phoøng

ban taïi SCB traùnh tö töôûng coâ laäp hay cheâ traùch caùn boä kieåm tra kieåm soaùt noäi

boä, maø caàn tích cöïc phoái hôïp vôùi phoøng kieåm tra kieåm soaùt noäi boä, taïo moïi ñieàu

kieän toát nhaát ñeå caùn boä kieåm tra noäi boä laøm toát nhieäm vuï ñeå nhaèm phaùt hieän vaø

Trang 71

ngaên ngöøa nhöõng haønh vi, vi phaïm cô cheá, quy trình nghieäp vuï tín duïng, nhöõng

thieáu soùt trong hoà sô vay. Ñoàng thôøi ñöa ra caùc yù kieán ñeà xuaát ñeán caùc phoøng

ban vaø caùc chi nhaùnh ñeå tieán haønh boå sung, chænh söûa vaø ngaên chaën kòp thôøi ñaûm

baûo hoà sô tín duïng ñöôïc chaët cheõ hôn veà phaùp lyù vaø haïn cheá ñeán möùc thaáp nhaát

ruûi ro tín duïng coù theå xaûy ra.

3.2.3.2 Giaûi phaùp phoøng ngöøa ruûi ro ngoaïi hoái

 Thực hiện đa daïng hoùa caùc loaïi ngoaïi teä trong kinh doanh. Vieäc naøy

khoâng chæ haïn cheá ñöôïc söï phuï thuoäc vaøo söï taêng giaûm tyû giaù USD maø coøn taêng

lôïi nhuaän trong kinh doanh do söï cheânh leäch giöõa giaù baùn ra vaø mua vaøo cuûa

nhöõng loaïi ngoaïi teä khaùc cao hôn nhieàu so vôùi USD:

+ SCB caàn ñöa ra chính saùch ñaåy maïnh cho vay ñoái vôùi caùc ñôn vò xuaát

khaåu haøng hoùa sang thò tröôøng Chaâu AÂu, caùc nöôùc Chaâu AÙ ... nhaèm thu huùt ñöôïc

nguoàn ngoaïi teä töø xuaát khaåu haøng hoùa vaø baùn laïi NH ñeå traû nôï vay nhö ñoâla

Canada (CAD), ñoàng Euro (EUR), ñoâla Singapor (SGD) Hoaëc taøi trôï cho caùc

doanh nghieäp nhaäp khaåu maùy moùc thieát bò, nguyeân vaät lieäu töø nhöõng nöôùc Chaâu

AÂu, vaø nhöõng nöôùc khaùc NH coù theå taêng doanh soá baùn caùc loaïi ngoaïi teä khaùc

nhau cho caùc ñoái töôïng naøy.

+ Chuù troïng phaùt trieån dòch vuï chi traû kieàu hoái taïi NH, ngoaøi vieäc thu phí töø

dòch vuï chi traû kieàu hoái, NH coøn coù theå mua laïi nhieàu loaïi ngoaïi teä cuûa caùc caù

nhaân baùn laïi cho NH laáy VNÑ.

 Đa daïng hoaù caùc nghieäp vuï kinh doanh ngoaïi hoái. Hieän nay, hoaït ñoäng

kinh doanh ngoaïi teä cuûa SCB chuû yeáu môùi thöïc hieän nghieäp vuï giao ngay (Spot),

coøn caùc nghieäp vuï phaùi sinh ngoaïi hoái khaùc nhö mua baùn coù kyø haïn, hoaùn ñoåi

(Swap), quyeàn choïn (Option) thì môùi chæ ñöôïc thöïc hieän vôùi ñoàng USD. Vì vaäy,

hoaït ñoäng kinh doanh ngoaïi teä mang tính ñôn ñieäu. Vieäc ña daïng hoaù caùc loaïi

hình giao dòch ngoaïi teä beân caïnh giao ngay nhö kyø haïn, quyeàn choïn vaø ña daïng

Trang 72

caùc loaïi ngoaïi teä khaùc nhö EUR, AUD, CAD… seõ taïo ra caùc coâng cuï phoøng ngöøa

ruûi ro tröôùc nhöõng bieán ñoäng cuûa tyû giaù treân thò tröôøng trong töông lai giuùp cho

caùc khaùch haøng kinh doanh xuaát nhaäp khaåu cuûa SCB chuû ñoäng trong kinh doanh,

haïn cheá toån thaát khi tyû giaù bieán ñoäng theo höôùng baát lôïi ñoái vôùi hoï, thuùc ñaåy

phaùt trieån caùc giao dòch hoái ñoaùi ñeå goùp phaàn hoaøn thieän thò tröôøng hoái ñoaùi Vieät

Nam.

 Caàn ban haønh caùc quy trình quy ñònh cho caùc giao dòch ngoaïi teä. Hieän

nay SCB môùi thöïc hieän chia giao dòch sæ leû trong taùc nghieäp chöù chöa coù vaên baûn

höôùng daãn hay quy trình thöïc hieän cho caùc loaïi nghieäp vuï lieân quan ñeán ngoaïi teä

nhö kyø haïn, quyeàn choïn hay hoaùn ñoåi. Ñieàu naøy gaây khoâng ít khoù khaên vaø luùng

tuùng cho nhaân vieân, ñaëc bieät laø caùc nhaân vieân môùi trong quaù trình taùc nghieäp. Ñeå

giaûm thieåu ruûi ro trong quaù trình taùc nghieäp thì tröôùc tieân SCB caàn nghieân cöùu

ban haønh höôùng daãn, caùc quy ñònh cho caùc laïi hình nghieäp vuï naøy.

 Ñaûm baûo traïng thaùi ngoaïi hoái roøng ôû möùc hôïp lyù. (dư mua, dö bán cuối

mỗi ngày không vượt quá 30% vốn tự có). Hieän nay traïng thaùi ngoaïi hoái cuûa SCB

vaãn ñang ñöôïc duy trì ôû möùc döôùi quy ñònh cuûa NHNN. Tuy nhieân SCB cuõng caàn

chuù yù khoâng neân duy trì traïng thaùi môû cuûa moät ñoàng tieàn ôû möùc ñoä lôùn ñeå traùnh

nhöõng toån thaát lôùn khi tyû giaù bieán ñoäng. Neáu moät loaïi ngoaïi teä ñang ñöôïc duy trì

ôû traïng thaùi tröôøng quaù lôùn khi tyû giaù bieán ñoäng theo chieàu höôùng giaûm giaù luùc

ñoù NH seõ bò loã nhieàu do cheânh leäch tyû giaù mua vaøo cao hôn tyû giaù baùn ra hieän taïi

treân thò tröôøng vaø ngöôïc laïi. Ngoaøi ra SCB neân traùnh ñeå vöôït traïng thaùi ngoaïi

hoái ñieàu naøy vöøa sai quy ñònh cuûa NHNN, vöøa traùi quy ñònh cuûa SCB.

 Xaây döïng phoøng kinh doanh ngoaïi teä theo tieâu chuaån quoác teá

Hoaït ñoäng kinh doanh ngoaïi teä trong nöôùc cuõng nhö cuûa SCB laø hoaït ñoäng

chòu aûnh höôûng nhieàu töø hoaït ñoäng kinh doanh ngoaïi teä cuûa theá giôùi do ñoù SCB

neân xaây döïng phoøng kinh doanh ngoaïi teä theo moâ hình ñaït tieâu chuaån quoác teá

bao goàm caùc boä phaän sau:

Trang 73

 Boä phaän kinh doanh tröïc tieáp: Bao goàm caùc nhaø kinh doanh tieàn teä laø

nhöõng ngöôøi ra caùc quyeát ñònh mua baùn moät ñoàng tieàn naøo ñoù. Thoâng thöôøng

trong boä phaän goàm hai nhoùm nhaân vieân kinh doanh chính: caùc nhaø kinh doanh

phuï traùch khaùch haøng (dealer) vaø nhöõng nhaø kinh doanh ngoaïi hoái chòu traùch

nhieäm hoaøn toaøn veà moïi vò theá hoái ñoaùi cuûa NH (trader).

Dealer coù moät soá nhieäm vuï sau:

- Tröïc tieáp kinh doanh vôùi khaùch haøng vaø yeát giaù khi caàn thieát;

- Marketing cho boä phaän kinh doanh tieàn teä cuûa NH töùc laø hoã trôï cho

khaùch haøng nhöõng thoâng tin caàn thieát veà khaû naêng ñoàng tieàn ñoù seõ

taêng hay maát giaù;

- Tö vaán trong giao dòch mua baùn tieàn teä cho khaùch haøng cuûa mình.

Trader coù nhieäm vuï:

- Traû lôøi caùc caâu hoûi veà yeát giaù cuûa caùc Dealer.

- Kinh doanh ñaàu cô baèng caùch mua thaáp baùn cao;

- Theo doõi caùc leänh mua baùn cuûa khaùch haøng.

 Boä phaän keá toaùn ñieàu voán: Laø boä phaän chòu traùch nhieäm veà vieäc thanh

toaùn cho caùc toå chöùc, caù nhaân vaø NH ñoái taùc cho moãi giao dòch ñaõ ñöôïc thöïc hieän

taïi boä phaän kinh doanh. Hoï cuõng chòu traùch nhieäm veà vieäc haïch toaùn caùc buùt

toaùn caàn thieát.

 Boä phaän trung gian laø boä phaän hoaøn toaøn chòu traùch nhieäm theo doõi traïng

thaùi ngoaïi hoái, haïn möùc giao dòch, theo doõi laõi loã trong kinh doanh tieàn teä, chòu

traùch nhieäm phoái hôïp vôùi hai boä phaän kieåm tra noäi boä vaø kieåm toaùn ñeå theo doõi

vaø quaûn lyù ruûi ro trong kinh doanh ngoaïi hoái.

 SCB caàn chuù troïng phaùt trieån coâng cuï hoã trôï cho hoaït ñoäng kinh doanh

ngoaïi teä

Trang 74

Hiện nay nghieäp vuï kinh doanh ngoaïi teä mang laïi lôïi nhuaän cao cho NH neáu

coù ñoäi nguõ nhaân söï gioûi veà kinh doanh ngoaïi teä, coù phöông tieän kyõ thuaät coâng

ngheä toát ñeå hoã trôï vaø coù nhöõng nguoàn cung caáp thoâng tin taøi chính ñaùng tin caäy.

Tröôùc heát SCB neân xaây döïng moät chöông trình caäp nhaät thoâng tin veà thò tröôøng

ngoaïi teä quoác teá cuõng nhö trong nöôùc ñeå caùn boä nhaân vieân coù theå truy caäp töø ñoù

ñöa ra nhöõng nhaän ñònh, ñaùnh giaù veà xu höôùng bieán ñoäng tyû giaù cuûa töøng laïi

ngoaïi teä treân thò tröôøng, treân cô sôû ñoù thöïc hieän caùc giao dòch mua baùn phuø hôïp

traùnh ñöôïc ruûi ro tyû giaù phaùt sinh. Song song ñoù SCB caàn ñaàu tö caùc phöông tieän

kyõ thuaät hoã trôï coâng taùc theo doõi traïng thaùi cuõng nhö caùc baùo caùo phuïc vuï coâng

taùc quaûn trò nhaèm traùnh ñöôïc ruûi ro do coâng taùc nhaäp lieäu thuû coâng cuõng nhö

giaûm taûi coâng vieäc cho caùn boä nhaân vieân.

3.2.3.3 Giaûi phaùp phoøng ngöøa ruûi ro thanh khoaûn

 Toå chöùc thöïc hieän quaûn trò thanh khoaûn

Coâng taùc quaûn trò thanh khoaûn laø moät coâng vieäc phöùc taïp. Do ñoù ñeå caân ñoái

toát cung vaø caàu thanh khoaûn thì nhaát thieát phaûi coù söï phoái keát hôïp giöõa caùc

phoøng ban vaø phaûi phaân ñònh roõ traùch nhieäm cuûa töøng phoøng ban trong vieäc toå

chöùc quaûn lyù thanh khoaûn ôû ñieàu kieän thanh khoaûn bình thöôøng chöù khoâng ñôïi

khuûng hoaûng thanh khoaûn môùi yeâu caàu caùc phoøng ban thöïc hieän caùc nhieäm vuï

ñieàu haønh thanh khoaûn caàn thieát. Do ñoù coâng taùc quaûn trò thanh khoaûn caàn phaûi

ñöôïc phoái hôïp thöïc hieän giöõa caùc phoøng ban chöù khoâng chæ rieâng phoøng nguoàn

voán vaø phoøng keá toaùn chi nhaùnh thöïc hieän nhö hieän nay.

Vieäc toå chöùc ñieàu haønh thanh khoaûn taïi SCB neân thöïc hieän cuï theå nhö sau:

- Phoøng quaûn lyù tín duïng haèng ngaøy vaøo moãi buoåi saùng phaûi laäp keá hoaïch

tieàn maët VND hay ngoaïi teä seõ ñöôïc giaûi ngaân hay thu nôï laø bao nhieâu gôûi ñeán boä

phaän phuï traùch theo doõi vaø ñieàu hoøa voán VND vaø ngoaïi teä cuûa SCB bieát ñeå caân

ñoái voán cho hoaït ñoäng haèng ngaøy cuûa NH moät caùch hôïp lyù, traùnh ñeå tình traïng

thieáu voán trong chi traû aûnh höôûng ñeán uy tín cuûa NH. Hay tình traïng quaù dö thöøa

Trang 75

voán vaøo cuoái ngaøy aûnh höôûng ñeán coâng taùc an toaøn kho quyõ vaø hieäu quaû hoaït

ñoäng kinh doanh.

- Caàn ñaûm baûo tyû leä tieàn maët toàn quyõ cuoái ngaøy phaûi töông ñöông khoaûng

15%-20% doanh soá chi traû trong ngaøy. Vieäc quy ñònh tyû leä tieàn maët toàn quyõ nhö

treân nhaèm ñaûm baûo nhu caàu chi traû vaøo ñaàu ngaøy hoâm sau, neáu tieàn maët coøn laïi

cuoái ngaøy döôùi möùc naøy thì vaøo ñaàu giôø saùng hoâm sau phoøng nguoàn voán phaûi caân

ñoái laïi tieàn göûi taïi caùc NH ñeå coù keá hoaïch ruùt tieàn maët veà nhaäp quyõ ñaûm baûo nhu

caàu chi traû.

- Boä phaän kinh doanh ngoaïi teä cuõng phaûi göûi keá hoaïch veà doanh soá döï kieán

mua, baùn caùc loaïi ngoaïi teä trong ngaøy cho phoøng nguoàn voán ñeå caân ñoái

thöøa/thieáu VND. Neáu Boä phaän kinh doanh ngoaïi teä döï kieán baùn ngoaïi teä laáy

VND thì phoøng keá toaùn seõ caân ñoái VND neáu thöøa seõ coù keá hoaïch noäp vaøo taøi

khoaûn tieàn göûi taïi caùc TCTD khaùc nhaèm toái ña hoùa lôïi nhuaän. Tröôøng hôïp coù nhu

caàu mua ngoaïi teä ñeå kinh doanh khi ñoù phoøng nguoàn seõ coù caân ñoái voán neáu thieáu

seõ ruùt tieàn göûi taïi caùc TCTD hay töø hoäi sôû ñeå phuïc vuï kinh doanh.

- Vieäc chi traû kieàu hoái: SCB caàn phaûi caân ñoái vaø döï tröõ ngoaïi teä ñaày ñuû ñaûm

baûo khaùch haøng ñeán nhaän kieàu hoái laø coù tieàn ngay, neân haïn cheá phaûi ñi mua

ngoaïi teä töø beân ngoaøi vôùi giaù cao ñeå chi traû khi loaïi ngoaïi teä ñoù khoâng coù trong

ngaân quyõ cuûa NH, vieäc naøy seõ laøm giaûm lôïi nhuaän cuûa NH chæ vì khaû naêng caân

ñoái ngoaïi teä yeáu. Ñoái vôùi nguoàn tieàn kieàu hoái chuyeån veà SCB, phaûi coù bieän phaùp

tieáp thò hoaëc taêng phí dòch vuï cao leân neáu khaùch haøng nhaän kieàu hoái baèng ngoaïi

teä maët, hay ñöa ra laõi suaát tieát kieäm haáp daãn ñeå nhaèm thu huùt nguoàn voán huy

ñoäng baèng ngoaïi teä taïi SCB.

 Xaây döïng chính saùch quaûn trò thanh khoaûn

SCB caàn ñeà ra caùc muïc tieâu laø phaûi ñaûm baûo ñuû voán nhaèm ñaùp öùng nhu caàu

chi traû vaø thanh toaùn cuûa khaùch haøng, haïn cheá toái ña vieäc laõng phí nguoàn voán

Trang 76

nhaøn roãi, coù keá hoaïch ñaàu tö nguoàn voán naøy ñeå ñaûm baûo khaû naêng sinh lôøi toái

ña.

Chính saùch quaûn trò thanh khoaûn maø SCB caàn phaûi ñeà ra thöïc hieän laø:

 Quaûn lyù taøi saûn coù hieäu quaû, taïo tính oån ñònh cao ñeå khoâng taïo ra nhöõng

cuù soác ruùt tieàn oà aït.

 Xaùc ñònh vaø döï baùo ñöôïc nhu caàu ruùt tieàn cuûa khaùch haøng trong töøng thôøi

kyø ñeå coù theå chuû ñoäng chuaån bò nguoàn voán chi traû kòp thôøi.

 Xaùc ñònh caùc nguoàn voán ñaùp öùng nhu caàu treân thoâng qua vieäc döï baùo caùc

doøng tieàn vaøo trong khoaûng thôøi gian töông öùng, tính traïng thaùi thanh

khoaûn thöïc teá cuûa NH taïi thôøi ñieåm phaûi thöïc hieän vieäc chi traû.

 Xaùc ñònh keá hoaïch tìm kieám nguoàn voán boå sung trong tröôøng hôïp xaûy ra

thieáu huït thanh khoaûn.

Ngoaøi ra SCB caàn xaùc ñònh möùc döï tröõ thanh khoaûn vaø ñaàu tö nhö theá naøo

cho hôïp lyù. Ban ñieàu haønh laø nhöõng ngöôøi naém roõ hoaït ñoäng taïi NH cuûa mình

seõ laø ngöôøi quyeát ñònh neân giöõ bao nhieâu voán döôùi daïng tieàn maët, bao nhieâu

seõ ñaàu tö vaøo thò tröôøng taøi chính hay thò tröôøng voán lieân NH, coøn laïi seõ ñieàu

chuyeån ñeå caân ñoái voán cho toaøn heä thoáng SCB.

 Xaây döïng cô cheá chuyeån voán noäi boä hôïp lyù

Trong thôøi gian qua SCB ñaõ khoâng ngöøng môû roäng maïng löôùi kinh doanh.

Ngoaøi vieäc tính toaùn chi phí - lôïi nhuaän mang laïi khi môû chi nhaùnh, phoøng giao

dòch, thì SCB phaûi tính ñeán vieäc luaân chuyeån caùc doøng voán giöõa caùc chi nhaùnh,

phoøng giao dòch vôùi hoäi sôû chính nhö theá naøo ñeå ñaûm baûo thanh khoaûn cho caû heä

thoáng vôùi chi phí thaáp nhaát. Hieän nay vieäc ñieàu chuyeån voán taïi SCB ñöôïc thöïc

hieän theo nguyeân taéc phoøng giao dòch tröïc thuoäc chi nhaùnh naøo thì ñieàu chuyeån

qua chi nhaùnh ñoù, chi nhaùnh thöïc hieän ñieàu chuyeån vôùi hoäi sôû, nguyeân taéc naøy

phaàn naøo gaây laõng phí cho NH cuõng nhö baát caäp vôùi tình hình thöïc teá khi hai nôi

Trang 77

thöøa vaø thieáu tieàn laïi khoâng ñöôïc ñieàu chuyeån tröïc tieáp cho nhau. Vieäc ñeà ra

hieän nay laø SCB caàn coù söï phoái hôïp nhuaàn nhuyeãn giöõa hoäi sôû, chi nhaùnh, phoøng

giao dòch ñeå coù theå ñieàu chuyeån voán töø nôi thöøa ñeán nôi thieáu ngay chöù khoâng

caàn ñieàu qua ñôn vò chuû quaûn cuûa nôi thöøa thieáu voán, coøn thuû tuïc quaûn lyù voán coù

theå thöïc hieän treân vaên baûn ñeå hoäi sôû cuõng nhö chi nhaùnh coù theå theo doõi tình

hình söû duïng voán cuûa töøng ñôn vò.

3.2.3.4 Giaûi phaùp phoøng ngöøa ruûi ro laõi suaát

 Đieàu chænh laõi suaát theo kòp dieãn bieán laõi suaát treân thò tröôøng

Phoøng quaûn lyù tín duïng vaø phoøng quaûn lyù ruûi ro coù traùch nhieäm theo doõi,

baùm saùt dieãn bieán laõi suaát cho vay cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn nhaèm ñöa ra

nhöõng kieán nghò ñeán ban ñieàu haønh ñeå coù söï ñieàu chænh bieåu laõi suaát moät caùch

hôïp lyù, caïnh tranh. Beân caïnh ñoù SCB caàn ñoân ñuùc caùn boä thöïc hieän ñieàu chænh laõi

suaát caùc khoaûn vay ñuùng ñònh kyø traùnh gaây toån thaát cho NH khi laõi suaát thay ñoåi.

SCB neân söû duïng moät chính saùch laõi suaát linh hoaït, ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng

khoaûn vay lôùn, thôøi haïn daøi caàn tìm kieám nguoàn voán daøi haïn töông xöùng, hoaëc

thöïc hieän cô cheá laõi suaát thaû noåi nhaèm haïn cheá ruûi ro laõi suaát seõ phaùt sinh. Laõi

suaát thaû noåi neân ñöôïc aùp duïng döôùi hình thöùc laø laõi suaát cho vay seõ baèng laõi suaát

tieát kieäm ôû moät kyø haïn nhaát ñònh + % bieân ñoä laõi suaát.

 Neân ña daïng hoùa kyø haïn vaø laõi suaát aùp duïng cho hoaït ñoäng huy ñoäng voán

vaø cho vay

Hieän nay laõi suaát huy ñoäng voán taïi SCB vaãn coøn haïn cheá ôû tính coá ñònh,

khoâng phaân loaïi khaùch haøng, neân khoâng taïo ñoäng löïc thu huùt voán nhieàu hôn nöõa

trong daân chuùng. SCB caàn aùp duïng chính saùch laõi suaát huy ñoäng vaø cho vay ña

daïng vôùi nhieàu möùc kyø haïn vaø laõi suaát khaùc nhau. Nhö chính saùch laõi suaát öu ñaõi

Trang 78

ñoái vôùi nhöõng khoaûn tieàn göûi lôùn, daøi haïn hay öu ñaõi cho khaùch haøng tieàn göûi

lôùn, thaân thieát hoaëc chính saùch giaûm laõi suaát vay ñoái vôùi khaùch haøng thöïc hieän

traû nôï, laõi vay ñuùng haïn, chính saùch öu ñaõi laõi suaát ñoái vôùi khaùch haøng chuyeån

doanh thu veà SCB. Caùc chính saùch naøy taïo ra moät danh muïc taøi saûn nôï vaø coù ña

daïng. Vì vaäy, SCB seõ deã daøng caân ñoái danh muïc taøi saûn hôn vaø taïo söï caân xöùng

veà thôøi löôïng, ngaên ngöøa caùc ruûi ro laõi suaát.

 Môû roäng caùc saûn phaåm dòch vuï ngaân haøng ñeå ña daïng hoùa thu nhaäp

Taïi SCB hieän nay tyû leä thu nhaäp töø laõi chieám tyû leä khoaûng 70%/ toång thu

nhaäp NH. Hoaït ñoäng kinh doanh NH maø lôïi nhuaän thu ñöôïc chuû yeáu laø thu nhaäp

töø laõi trong tình hình laõi suaát thò tröôøng bieán ñoäng seõ chöùa ñöïng raát nhieàu ruûi ro

seõ laøm giaûm thu nhaäp cuûa NH. Trong neàn kinh teá thò tröôøng hieän nay, SCB

khoâng theå chæ döïa vaøo hoaït ñoäng tín duïng maø caàn phaûi taêng cöôøng caùc hoaït ñoäng

dòch vuï NH ñeå ña daïng hoùa caùc khoaûn thu nhaäp, giaûm söï leä thuoäc vaøo nguoàn thu

töø laõi. Trong khi hoaït ñoäng tín duïng caàn phaûi coù voán, ruûi ro coù theå xaûy ra thì hoaït

ñoäng dòch vuï khoâng caàn phaûi coù voán nhieàu maø coù theå haïn cheá ruûi ro do söï bieán

ñoäng laõi suaát. Moät soá caùc saûn phaåm phi tín duïng SCB caàn quan taâm phaùt trieån

hieän nay nhö: dòch vuï POS, theû, dòch vuï chi hoä löông, thu chi hoä tieàn ñieän, nöôùc,

ñieän thoaïi.

 Caàn öùng duïng caùc coâng cuï phaùi sinh ñeå phoøng choáng ruûi ro laõi suaát

NHNN ñaõ cho pheùp caùc NHTM aùp duïng nghieäp vuï hoaùn ñoåi (Swap) laõi

suaát. Ñaây laø moät trong coâng cuï phaùi sinh ñeå phoøng choáng ruûi ro laõi suaát khi laõi

suaát treân thò tröôøng coù söï bieán ñoäng theo chieàu höôùng baát lôïi. SCB caàn nghieân

cöùu kyõ caùc coâng cuï phaùi sinh laõi suaát khi coù ñieàu kieän thích hôïp thì ñöa vaøo aùp

duïng ngay nhö nghieäp vuï kyø haïn (forward) veà laõi suaát, quyeàn löïa choïn laõi suaát

(option) .

3.3 MOÄT SOÁ KIEÁN NGHÒ ÑOÁI VÔÙI NHNN VIEÄT NAM

Trang 79

3.3.1 Hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät nhaèm ñaûm baûo tính hieäu quaû trong coâng

taùc

Vieät Nam ñang hoäi nhaäp ngaøy caøng saâu roäng hôn vaøo neàn kinh teá khu vöïc

vaø theá giôùi. Cho neân, vieäc hoaøn thieän heä thoáng haønh lang phaùp lyù noùi chung vaø

heä thoáng haønh lang phaùp luaät veà hoaït ñoäng NH noùi rieâng laø caàn thieát vaø caáp

baùch. Trong thôøi gian tôùi caàn taäp trung vaøo trieån khai xaây döïng luaät ngaân haøng

nhaø nöôùc, luaät caùc toå chöùc tín duïng vaø luaät baûo hieåm tieàn göûi; raø suaùt, söûa ñoåi heä

thoáng vaên baûn phaùp quy trong lónh vöïc NH phuø hôïp vôùi cam keát cuûa Vieät Nam

khi gia nhaäp WTO.

Vieäc hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät nhaèm xaây döïng heä thoáng NHTM laønh

maïnh, minh baïch vaø vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng coù kieåm soaùt cuûa chính

phuû. Muoán vaäy, caàn quy ñònh roõ chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa töøng loaïi hình NH:

NHTM, NH ñaàu tö, NH chính saùch, NH phaùt trieån ñeå traùnh nhöõng ñaëc ñieåm

rieâng coù cuûa caùc loaïi hình ngaân haøng naøy trôû thaønh lôïi theá caïnh tranh khoâng

coâng baèng vôùi caùc loaïi hình NH khaùc.

Trong döï thaûo luaät baûo hieåm tieàn göûi, caàn nghieân cöùu naâng möùc BHTG cuûa

khaùch haøng. Bôûi leõ, vieäc naâng tieàn göûi ñöôïc baûo hieåm laøm cho khaùch haøng taïi

caùc NH yeân taâm hôn, traùnh tình traïng ruùt tieàn oà aït. Ñieàu naøy giuùp NHTM oån ñònh

ñöôïc nguoàn tieàn göûi, nhaát laø khi xaûy ra tình traïng caêng thaúng thanh khoaûn nhö

nhöõng thaùng ñaàu naêm 2008, cuoái 2010 vaø ñaàu 2011.

Beân caïnh ñoù, NHNN neân xem xeùt vieäc baõi boû thoâng tö quy ñònh veà traàn laõi

suaát huy ñoäng. Trong boái caûnh hieän nay, vieäc aùp duïng traàn laõi suaát huy ñoäng

ñang toû ra nhieàu maâu thuaãn vaø khoâng hieäu quaû. Taïi caùc neàn kinh teá ñieàu haønh

laõi suaát theo cô cheá thò tröôøng, möùc laõi suaát huy ñoäng vaø cho vay ñöôïc thò tröôøng

quyeát ñònh. Ñoái vôùi Vieät Nam, vôùi tính chaát lòch söû vaø boái caûnh vó moâ hieän taïi,

NHNN laïi can thieäp tröïc tieáp vaøo thò tröôøng baèng caùch aán ñònh laõi suaát traàn huy

ñoäng luùc tröôùc laø 14% vaø hieän nay laø 12%. Ngoaøi ra, NHNN coøn can thieäp giaùn

Trang 80

tieáp thoâng qua aùp duïng traàn taêng tröôûng tín duïng 20% ñoái vôùi NH. Song song vôùi

caùc coâng cuï haønh chính treân NHNN ñaõ taêng laõi suaát taùi caáp voán leân 13%, laõi suaát

taùi chieát khaáu leân 12%.

3.3.2 Chính saùch tyû giaù vaø chính saùch quaûn lyù ngoaïi hoái

 Chính saùch tyû giaù

NHNN neân khuyeán khích caùc NHTM ña daïng hoùa caùc ngoaïi teä trong giao

dòch quoác teá, haïn cheá caùc bieän phaùp can thieäp tröïc tieáp leân tyû giaù, khôi thoâng

tieán tôùi ñöa thò tröôøng ngoaïi hoái quoác gia hoäi nhaäp vôùi thò tröôøng ngoaïi hoái quoác

teá. Söï ña daïng hoùa caùc ngoaïi teä trong giao dòch quoác teá seõ keùo theo söï ña daïng

ngoaïi teä trong hoaït ñoäng kinh doanh ngoaïi teä nhaèm giaûm thieåu ruûi ro ngoaïi hoái

do söï taäp trung quùa möùc vaøo USD.

Höôùng tôùi moät cheá ñoä tyû giaù linh hoaït. Ñaây laø xu höôùng chung cuûa caùc nöôùc

treân theá giôùi hieän nay. Thöïc hieän caùc bieän phaùp caûi thieän thò tröôøng ngoaïi hoái,

giaûm ñaàu cô ngoaïi teä laøm boùp meùo quan heä cung caàu treân thò tröôøng vaø laøm

ngöng treä hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng nhö trong thôøi kyø bieán ñoäng tyû giaù. Ngoaøi ra

caàn phaùt trieån caùc coâng cuï phaùi sinh treân thò tröôøng ñeå taïo ñieàu kieän cho vieäc thaû

noåi tyû giaù khi ñuû ñieàu kieän maø khoâng taïo ra cuù soác veà bieán ñoäng tyû giaù vaø taïo cô

cheá phoøng ngöøa ruûi ro cho caù nhaân, gia ñình, doanh nghieäp vaø heä thoáng NH.

NHNN caàn loaïi boû daàn caùc quyeát ñònh mang tính haønh chính trong xaùc ñònh tyû

giaù kinh doanh cuûa caùc NHTM. Caùc NHTM ñöôïc quyeàn töï quyeát ñònh giaù mua

baùn ngoaïi teä, ñaëc bieät laø USD treân cô sôû cung caàu ngoaïi teä treân thò tröôøng. Nhö

vaäy caùc NHTM môùi phaùt huy hôn tính töï chuû, naêng ñoäng trong kinh doanh vaø töï

chòu traùch nhieäm trong keát quaû kinh doanh cuûa mình.

 Veà chính saùch quaûn lyù ngoaïi hoái ñeå hoã trôï cho chính saùch tyû giaù treân,

caàn thöïc hieän töï do hoùa caùc giao dòch vaõng lai, boû giaáy pheùp hoaït ñoäng kieàu hoái

vaø thu ñoåi ngoaïi teä sang kinh doanh coù ñieàu kieän ñeå taïo tính thanh khoaûn cho thò

tröôøng vaø giaûm nhu caàu tích tröõ baèng ngoaïi teä. Ngoaøi ra, ñeå taïo cung ngoaïi teä

Trang 81

cho thò tröôøng, NHNN caàn thöïc hieän nghieâm chænh chính saùch haïn cheá söû duïng

ngoaïi teä trong neàn kinh teá baèng caùch luaät hoùa caùc quy ñònh veà quaûn lyù ngoaïi hoái.

Beân caïnh ñoù caàn khuyeán khích daân chuùng vaø caùc toå chöùc baùn ngoaïi teä cho heä

thoáng NH.

3.3.3 Heä thoáng thoâng tin

Moät trong nhöõng ñieàu kieän caàn thieát ñeå thöïc hieän quaûn trò ruûi ro toát laø heä

thoáng thoâng tin ñaày ñuû, caäp nhaät, chính xaùc. Heä thoáng thoâng tin phaûi coù caùc

thoâng tin chuû yeáu sau: thoâng tin khaùch haøng, thoâng tin thò tröôøng, thoâng tin taøi

chính. Chaát löôïng thoâng tin caøng cao thì ruûi ro trong kinh doanh tín duïng cuûa caùc

TCTD caøng giaûm. Thöïc teá hieän nay caùc NHTM chöa coù söï hôïp taùc tích cöïc vôùi

CIC chuû yeáu laø do muoán giöõ bí maät thoâng tin khaùch haøng vaø khoâng muoán caùc

TCTD khaùc laáy thoâng tin nhaèm muïc ñích tieáp thò khaùch haøng cuûa hoï. NHNN neân

coù nhöõng bieän phaùp thích hôïp hôn ñeå caùc NH nhaän thöùc ñuùng ñaén veà quyeàn lôïi

vaø nghóa vuï veà vieäc baùo caùo, cung caáp vaø khai thaùc thoâng tin tín duïng töø CIC

nhaèm goùp phaàn ngaên ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. NHNN coù bieän phaùp

khuyeán khích vaø daàn ñi ñeán quy ñònh baét buoäc caùc NHTM hôïp taùc, cung caáp

thoâng tin cuûa khaùch haøng moät caùch ñaày ñuû vaø chính xaùc.

Ngoaøi ra, NHNN cuõng caàn coù nhöõng quy ñònh roõ raøng veà vieäc cung caáp, söû

duïng thoâng tin, ngöôøi cung caáp thoâng tin sai leäch seõ hoaøn toaøn chòu traùch nhieäm

tröôùc phaùp luaät vaø coù quy ñònh khen thöôûng ñoái vôùi caùc TCTD chaáp haønh toát quy

cheá hoaït ñoäng thoâng tin tín duïng.

Beân caïnh ñoù, CIC nhanh choùng cuûng coá ñoäi nguõ caùn boä, aùp duïng coâng ngheä

môùi, hieän ñaïi hoùa vaø töï ñoäng hoùa taát caû caùc coâng ñoaïn xöû lyù nghieäp vuï ñeå taïo ra

nhieàu saûn phaåm thoâng tin, hoã trôï coù hieäu quaû cho hoaït ñoäng cuûa caùc TCTD vaø

phuïc vuï cho hoaït ñoäng giaùm saùt cuûa NHNN. Ñoàng thôøi ñi saâu phaân tích, ñaùnh giaù

xeáp loaïi tín duïng doanh nghieäp, kòp thôøi caûnh baùo ñeå haïn cheá ruûi ro tín duïng cho

caùc NH vaø toå chöùc kinh teá khaùc.

Trang 82

3.3.4 Về hoạt động thanh tra

Nhöõng naêm qua thanh tra NH ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp khoâng nhoû vaøo vieäc cô

caáu laïi heä thoáng caùc toå chöùc tín duïng, nhôø ñoù hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc

TCTD daàn ñi vaøo oån ñònh vaø phaùt trieån. Muïc ñích cuûa cô quan thanh tra NH laø

goùp phaàn oån ñònh heä thoáng NH, baûo veä quyeàn lôïi ngöôøi göûi tieàn.

Tuy vaäy, hoaït ñoäng thanh tra NHNN hieän nay vaãn toàn taïi nhieàu baát caäp,

vieäc quaûn lyù vaø kieåm soaùt söï hoaït ñoäng cuûa caùc TCTD chöa thaät söï hieäu quaû vaø

chaët cheõ. Beân caïnh ñoù do trình ñoä caùn boä thanh tra coøn nhieàu haïn cheá, phöông

phaùp kieåm tra laïc haäu , chính vì vaäy nhieàu NHTM vaãn chöa tuaân thuû ñaày ñuû,

khoâng chaáp haønh nghieâm tuùc caùc qui ñònh cuûa NHNN, cuûa chính phuû. Do ñoù

trong thôøi gian tôùi NHNN caàn ñoåi môùi coâng taùc thanh tra caû veà cô cheá chính saùch

laãn quy trình nghieäp vuï, boài döôõng chuyeân moân cho caùc caùn boä thanh tra. Taêng

cöôøng theo doõi vaø kieåm tra söï hoaït ñoäng cuûa caùc TCTD thoâng qua caùc bieåu baùo

caùo ñöôïc göûi veà NHNN. Chuyeån hoaït ñoäng giaùm saùt theo höôùng phaân tích vaø

ñaùnh giaù ruûi ro. Ñoàng thôøi, phaûi coù söï phoái keát hôïp giöõa hoaït ñoäng thanh tra,

giaùm saùt vôùi kieåm toaùn noäi boä vaø kieåm toaùn beân ngoaøi NH. Phaûi coù bieän phaùp

kòp thôøi ngaên chaën nhöõng ruûi ro coù theå xaûy ra ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc

tín duïng, xöû lyù nghieâm nhöõng tröôøng hôïp vi phaïm, nhaèm ñaûm baûo an toaøn cuûa

töøng TCTD cuõng nhö caû heä thoáng NH, thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån beàn vöõng.

Trang 83

Keát luaän chöông 3

Treân cô sôû töø coâng taùc phoøng ngöøa ruûi ro cuûa SCB hieän nay, nhöõng haïn cheá

coøn toàn taøi vaø ñònh höôùng chieán löôïc hoäi nhaäp kinh teá cuûa SCB. Luaän vaên ñaõ ñöa

ra moät soá giaûi phaùp cuï theå vaø thieát thöïc nhaèm hoaøn thieän giaûi phaùp phoøng ngöøa

ruûi ro trong töøng maûng nghieäp vuï nhö cho vay, kinh doanh ngoaïi hoái, thanh

khoaûn vaø laõi suaát. Beân caïnh ñoù luaän vaên ñaõ ñöa ra nhöõng kieán nghò ñoái NHNN

Vieät Nam ñeå hoaït ñoäng phoøng ngöøa ruûi ro trong kinh doanh NH ñaït hieäu quaû cao

hôn.

Trang 84

KẾT LUẬN

Vôùi muïc tieâu nghieân cöùu cuûa ñeà taøi, luaän vaên phaàn naøo ñaõ neâu ra nhöõng

haïn cheá trong coâng taùc phoøng ngöøa ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NH

TMCP Saøi Goøn, caùc bieän phaùp cuï theå nhaèm haïn cheá ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh

doanh taïi SCB. Vôùi muïc tieâu ñoù, luaän vaên ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû chuû yeáu

nhö sau:

Taäp trung phaân tích, ñaùnh giaù thöïc traïng hoaït ñoäng kinh doanh taïi SCB, chæ

ra nhöõng haïn cheá coøn toàn taïi ñoái vôùi hoaït ñoäng tín duïng, kinh doanh ngoaïi teä,

quaûn trò thanh khoaûn vaø laõi suaát. Ngoaøi ra, ñeà taøi ñaõ trình baøy nhöõng ñieåm noåi

baät cuûa coâng taùc quaûn lyù ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh nhö: NH chöa phaân

taùch chöùc naêng giöõa boä phaän tieáp thò khaùch haøng vôùi boä phaän thaåm ñònh vaø boä

phaän quaûn lyù hoà sô vay, hay vôùi tyû leä cho vay hieän nay so vôùi voán huy ñoäng vaãn

coøn chöa töông xöùng dễ daãn ñeán nhiều rủi ro trong thanh khoản.

Töø caùc phaân tích thöïc teá hoaït ñoäng kinh doanh vaø coâng taùc quaûn lyù ruûi ro

taïi SCB, ñeà taøi nghieân cöùu ñaõ ñöa ra moät soá bieän phaùp thieát thöïc, cuï theå ñeå ngaên

ngöøa caùc ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh. Ngoaøi ra, khoùa luaän cuõng ñöa ra

moät vaøi kieán nghò ñoái vôùi SCB vaø NHNN Vieät Nam nhaèm taïo ra moät moâi tröôøng

vó moâ hoaøn thieän cho hoaït ñoäng ngaân haøng vaø ngaên ngöøa ruûi ro trong kinh doanh

taïi caùc TCTD noùi chung vaø SCB noùi rieâng.

Ñeà taøi ñaõ ñöôïc hoïc vieân nghieân cöùu vaø coá gaéng toái ña, tuy nhieân ñeà taøi

cuõng coøn moät soá haïn cheá trong quaù trình thöïc hieän. Do tính chaát baûo maät thoâng

tin cuûa SCBø hoïc vieân khoâng theå cung caáp ñöôïc moät soá phuï luïc keøm theo caàn coù

nhö: heä thoáng xeáp haïng tín duïng khaùch haøng noäi boä cuûa SCB, baùo caùo giaùm saùt

laõi suaát vaø baûng caân ñoái voán kinh doanh cuûa SCB. Moät haïn cheá khaùc maø ñeà taøi

gaëp phaûi laø khi hoïc vieân hoaøn taát ñeà taøi cuõng laø luùc SCB vaø hai NH khaùc tieán

haønh hôïp nhaát, do ñoù ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi chæ laø SCB

tröôùc hôïp nhaát tuy nhieân thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa SCB tröôùc hôïp nhaát vaãn laø

Trang 85

thöïc traïng cuûa SCB sau hôïp nhaát neân giaûi phaùp phoøng ngöøa ruûi ro trong hoaït

ñoäng kinh doanh maø hoïc vieân ñöa ra vaãn coù theå aùp duïng cho NH SCB hieän taïi.

Vaán ñeà ñaët ra cuûa ñeà taøi laø khaù lôùn. Tuy vaäy hoïc vieân ñaõ coù nhieàu coá gaéng

trong nghieân cöùu, song khoù traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt, kính mong nhaän ñöôïc söï

chæ daãn, góp ý của Quyù Thaày Coâ ñeå ñeà taøi ñöôïc hoaøn thieän hơn.

Trang 86

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO

0. 11

1. Hoà Dieäu, 2005, Taøi lieäu giaûng daïy moân Quaûn trò kinh doanhï ngaân

haøng - duøng cho chöông trình thaïc só, Tröôøng Ñaïi hoïc Ngaân Haøng TPHCM.

2. Trần Văn Hùng - Lê Văn Thịnh,2008, Rủi ro thanh khoản của các NHTM Việt

Nam và giải pháp khắc phục, baùo Doanh nhân360.com

3. Kyû yeáu hoäi thaûo khoa hoïc, 2005, Naâng cao naêng löïc quaûn trò ruûi ro cuûa caùc

NHTM Vieät Nam , Nhaø xuaát baûn Phöông Ñoâng.

4. Ngân hàng TMCP Sài Gòn, Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh töø 2007 -

2011.

5. Ngân hàng TMCP Sài Gòn, Văn kiện đại hội cổ đông 2010-201

6. Ngân hàng TMCP Sài Gòn, Báo cáo thường niên từ 2007-2011.

7. Ngân hàng TMCP Sài Gòn, Baùo caùo giaùm saùt laõi suaát töø 2007-2011.

8. Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn, Baùo caùo hoaït ñoäng kinh doanh ngoaïi hoái SCB

2007-2011.

9. Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn, Baùo caùo tình hình thöïc hieän döï tröõ baét buoäc SCB

2011.

10. Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn, Quy ñònh xeáp haïng tín duïng khaùch haøng taïi

SCB.

11. Nghò ñònh 457/2005/QÑ-NHNN ngaøy 19/04/2005 cuûa Thoáng ñoác NHNN,

Quy ñònh veà tyû leä baûo ñaûm an toaøn trong hoaït ñoäng cuûa TCTD.

12. Quyeát ñònh soá 493/2005/QÑ-NHNN ngaøy 22/4/2005 cuûa Thoáng ñoác

NHNN Vieät Nam, Quy ñònh veà phaân loaïi nôï, trích laäp döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín

duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa TCTD.

Trang 87

13. Quyeát ñònh 1081/2002/QÑ-NHNN ngaøy 07/10/2002 cuûa Thoáng ñoác

NHNN Vieät Nam, quy ñònh veà traïng thaùi ngoaïi teä cuûa caùc TCTD ñöôïc pheùp hoaït

ñoäng ngoaïi hoái.

Taïp chí ngaân haøng (2008, 2009, 2010,2011). 14.

Trang 88

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC ******** CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ********

Số: 1081/2002/QĐ-NHNN Hà Nội, ngày 07 tháng 10 năm 2002

CỦA THỐNG ĐỐC NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM SỐ 1081/2002/QĐ-NHNN NGÀY 07 THÁNG 10 NĂM 2002 VỀ TRẠNG THÁI NGOẠI TỆ CỦA CÁC TỔ CHỨC TÍN DỤNG ĐƯỢC PHÉP HOẠT ĐỘNG NGOẠI HỐI

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam số 01/1997/QH10 ngày 12/12/1997;

Căn cứ Nghị định 15/CP ngày 02/3/1993 của Chính phủ về nhiệm vụ, quyền hạn và trách

nhiệm quản lý Nhà nước của Bộ, cơ quan ngang Bộ;

Căn cứ Nghị định 63/1998/NĐ-CP ngày 17-8-1998 của Chính phủ về quản lý ngoại hối;

Theo đề nghị của Vụ trưởng Vụ quản lý ngoại hối;

THỐNG ĐỐC NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1: Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng

Quyết định này quy định về trạng thái ngoại tệ của các tổ chức tín dụng được phép

hoạt động ngoại hối tại Việt Nam (sau đây gọi tắt là Tổ chức tín dụng), trừ các

Ngân hàng liên doanh và Chi nhánh Ngân hàng nước ngoài, nhằm hạn chế rủi ro

trong hoạt động kinh doanh ngoại tệ của các Tổ chức tín dụng.

Điều 2: Giải thích từ ngữ

Trong Quyết định này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

1- Ngoại tệ là đồng tiền của một quốc gia khác hoặc đồng tiền chung.

2- Trạng thái nguyên tệ của một ngoại tệ là chênh lệch giữa tổng tài sản Có và tổng

tài sản Nợ bằng ngoại tệ này, bao gồm cả các tài khoản mua bán ngoại tệ ngoại

bảng tương ứng.

Ngoại tệ có trạng thái dương khi tổng tài sản Có lớn hơn tổng tài sản Nợ (thuật ngữ

tiếng Anh là "longposition").

Trang 89

Ngoại tệ có trạng thái âm khi tổng tài sản Có nhỏ hơn tổng tài sản Nợ (thuật ngữ

tiếng anh là "Shortposition").

Ngoại tệ có trạng thái cân bằng khi tổng tài sản Có bằng tổng tài sản Nợ (thuật ngữ

tiếng Anh là "squarephsition").

3- Tỷ giá quy đổi trạng thái của một ngoại tệ là tỷ giá bán giao ngay chuyển khoản

giữa ngoại tệ đó với đồng Việt Nam của tổ chức tín dụng vào cuối ngày làm việc.

4- Tổng trạng thái ngoại tệ dương là tổng trạng thái các ngoại tệ có trạng thái dương

(sau khi đã quy đổi sang đồng Việt Nam bằng tỷ giá quy đổi trạng thái).

5- Tổng trạng thái ngoại tệ âm là tổng trạng thái các ngoại tệ có trạng thái âm (sau

khi đã quy đổi sang đồng Việt Nam bằng tỷ giá quy đổi trạng thái).

6- Vốn tự có của các tổ chức tín dụng áp dụng theo quy định hiện hành của Thống

đốc Ngân hàng Nhà nước về các tỷ lệ an toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng.

Điều 3: Thời điểm xác định trạng thái ngoại tệ

1- Trạng thái ngoại tệ cuối ngày được xác định vào thời điểm cuối ngày làm việc.

2- Trạng thái ngoại tệ cuối tháng được xác định vào thời điểm cuối ngày làm việc

cuối cùng của tháng.

Điều 4: Nguyên tắc tính trạng thái của một ngoại tệ.

1- Trạng thái ngoại tệ cuối ngày được tính trên cơ sở trạng thái ngoại tệ ngày hôm

trước và chênh lệch giữa doanh số mua, doanh số bán phát sinh trong ngày của

ngoại tệ đó, bao gồm cả giao dịch giao ngay và kỳ hạn.

2- Trạng thái ngoại tệ cuối tháng được tính trên cơ sở số dư tại thời điểm cuối ngày

làm việc cuối cùng của tháng của tài khoản mua bán ngoại tệ kinh doanh, tài khoản

ngoại tệ bán ra từ các nguồn khác, tài khoản cam kết mua ngoại tệ giao ngay, tài

khoản cam kết bán ngoại tệ giao ngay, tài khoản cam kết mua ngoại tệ có kỳ hạn và

tài khoản cam kết bán ngoại tệ có kỳ hạn.

3- Trạng thái ngoại tệ cuối tháng là cơ sở để đối chiếu bảo đảm tính chính xác của

trạng thái ngoại tệ cuối ngày.

Trang 90

Điều 5: Nguyên tắc tính tổng trạng thái ngoại tệ

1- Quy đổi trạng thái nguyên tệ của từng ngoại tệ sang đồng Việt Nam theo tỷ giá

quy đổi trạng thái.

2- Cộng các trạng thái ngoại tệ dương với nhau để tính tổng trạng thái ngoại tệ

dương. Cộng các trạng thái ngoại tệ âm với nhau đề tính tổng trạng thái ngoại tệ âm.

Điều 6: Giới hạn tổng trạng thái ngoại tệ dương và tổng trạng thái ngoại tệ âm của

Tổ chức tín dụng.

1- Tổng trạng thái ngoại tệ dương cuối ngày không được vượt quá 30% vốn tự có

của tổ chức tín dụng tại thời điểm đó.

2- Tổng trạng thái ngoại tệ âm cuối ngày không được vượt quá 30% vốn tự có của

tổ chức tín dụng tại thời điểm đó.

3- Trong trường hợp đặc biệt, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước có thể xem xét cho

phép tổ chức tín dụng được duy trì trạng thái ngoại tệ vượt quá giới hạn quy định tại

khoản 1 và khoản 2 Điều này.

Điều 7: Chế độ báo cáo

Báo cáo trạng thái ngoại tệ của các Tổ chức tín dụng phải gửi về Ngân hàng Nhà

nước (Vụ Quản lý ngoại hối) theo thời hạn sau:

1- Trước 13h ngày làm việc hôm sau đối với báo cáo trạng thái ngoại tệ cuối ngày

hôm trước (Mẫu biểu số 01).

2- Trước ngày 10 tháng sau đối với báo cáo trạng thái ngoại tệ cuối tháng trước

(Mẫu biểu số 02).

Điều 8: Xử lý vi phạm

1- Các hành vi vi phạm quy định trạng thái ngoại tệ bao gồm:

- Vi phạm giới hạn tổng trạng thái ngoại tệ dương và tổng trạng thái ngoại tệ âm.

- Vi phạm chế độ báo cáo: không báo cáo trạng thái ngoại tệ hàng ngày, không báo

cáo đúng thời hạn quy định, báo cáo sai số liệu.

2- Đối với các hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều này, tuỳ theo tính chất,

mức độ có thể bị xử lý theo quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực

tiền tệ và hoạt động Ngân hàng và các quy định pháp luật khác có liên quan.

Trang 91

Điều 9: Quyết định này có hiệu lực thi hành sau 15 ngày kể từ ngày ký và thay thế

Quyết định số 18/1998/QĐ-NHNN7 ngày 10-1-1998 của Thống đốc Ngân hàng

Nhà nước ban hành quy định về trạng thái ngoại tệ đối với các tổ chức tín dụng

được phép hoạt động ngoại hối.

Điều 10: Chánh Văn phòng, Vụ trưởng Vụ quản lý ngoại hối, Chánh thanh tra Ngân

hàng Nhà nước, Thủ trưởng các đơn vị có liên quan thuộc Ngân hàng Nhà nước,

Giám đốc chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương,

Tổng giám đốc (Giám đốc) tổ chức tín dụng được phép hoạt động ngoại hối chịu

trách nhiệm thi hành quyết định này.

Phùng Khắc Kế

(Đã ký)

Trang 92

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ********

********

Số: 457/2005/QĐ-NHNN Hà Nội, ngày 19 tháng 4 năm 2005

CỦA THỐNG ĐỐC NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM SỐ 457/2005/QĐ-NHNN NGÀY

19 THÁNG 4 NĂM 2005 VỀ VIỆC BAN HÀNH "QUY ĐỊNH VỀ CÁC TỶ LỆ BẢO ĐẢM AN

TOÀN TRONG HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC TÍN DỤNG"

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam số 01/1997/QH10 ngày 12 tháng 12 năm

1997, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam số

10/2003/QH11 ngày 17 tháng 6 năm 2003;

Căn cứ Luật các tổ chức tín dụng số 02/1997/QH10 ngày 12 tháng 12 năm 1997, Luật sửa

đổi, bổ sung một số điều của Luật các tổ chức tín dụng số 20/2004/QH11 ngày 15 tháng 6

năm 2004;

Căn cứ Nghị định số 52/2003/NĐ-CP ngày 19 tháng 5 năm 2003 của Chính phủ quy định

chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam;

Theo đề nghị của vụ trưởng Vụ Các Ngân hàng và tổ chức tín dụng phi ngân hàng,

THỐNG ĐỐC NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC

QUYẾT ĐỊNH

Điều 1: Ban hành kèm theo Quyết định này "Quy địnhh về các tỷ lệ bảo đảm an

toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng".

Điều 2: Quyết định này có hiệu lực thi hành sau 15 ngày kể từ ngày đăng Công báo.

Các Quyết định sau đây hết hiệu lực thi hành:

1. Quyết định số 296/1999/QĐ-NHNN 5 ngày 25/8/1999 của Thống đốc Ngân hàng

Nhà nước Việt Nam về giới hạn cho vay đối với một khách hàng của tổ chức tín

dụng;

2. Quyết định số 297/1999/QĐ-NHNN 5 ngày 25/8/1999 của Thống đốc Ngân hàng

Nhà nước về việc ban hành Quy định về các tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động

của tổ chức tín dụng;

Trang 93

3. Quyết định số 381/2003/QĐ -NHNN ngày 23/4/2003 của Thống đốc Ngân hàng

Nhà nước về việc sửa đổi, bổ sung một số điều, khoản của Quy định về các tỷ lệ bảo

đảm an toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng ban hành theo Quyết định số

297/1999/QĐ-NHNN 5 ngày 25/8/1999 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.

4. Quyết định số 492/2000/QĐ -NHNN 5 ngày 28/11/2000 của Thống đốc Ngân

hàng Nhà nước ban hành Quy định về việc góp vốn, mua cổ phần của tổ chức tín

dụng.

Điều 3: Chánh Văn phòng, Vụ trưởng Vụ Các Ngân hàng và tổ chức tín dụng phi

ngân hàng, Thủ trưởng các đơn vị thuộc Ngân hàng Nhà nước, Giám đốc Ngân

hàng Nhà nước Việt Nam, chi nhánh tỉnh, thành phố, Chủ tịch Hội đồng Quản trị,

Tổng Giám đốc (Giám đốc) tổ chức tín dụng chịu trách nhiệm thi hành Quyết định

này.

Lê Đức Thuý

(Đã ký)

VỀ CÁC TỶ LỆ BẢO ĐẢM AN TOÀN TRONG HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC TÍN DỤNG

(Ban hành kèm theo Quyết định số 457/2005/QĐ-NHNN ngày 19 tháng 4 năm 2005 của

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước)

QUY ĐỊNH

I. QUY ĐỊNH CHUNG

Điều 1.

1. Tổ chức tín dụng hoạt động tại Việt Nam (sau đây gọi tắt là tổ chức tín dụng), trừ

quỹ tín dụng nhân dân cơ sở, phải duy trì các tỷ lệ bảo đảm an toàn sau đây:

a. Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu.

b. Giới hạn tín dụng đối với khách hàng.

c. Tỷ lệ về khả năng chi trả.

d. Tỷ lệ tối đa của nguồn vốn ngắn hạn được sử dụng để cho vay trung hạn và dài

hạn.

đ. Giới hạn góp vốn, mua cổ phần.

Trang 94

2. Các tỷ lệ bảo đảm an toàn quy định tại Khoản 1 điều này không bao gồm các tỷ lệ

bảo đảm an toàn của các tổ chức tín dụng trực thuộc.

3. Căn cứ kết quả thanh tra, kiểm tra của Thanh tra Ngân hàng Nhà nước về tình

hình hoạt động của tổ chức tín dụng, Ngân hàng Nhà nước có thể yêu cầu tổ chức

tín dụng duy trì các tỷ lệ bảo đảm an toàn cao hơn các mức quy định tại Điều 4 và

Điều 8 Quy định này.

Điều 2. Trong Quy định này, những từ ngữ dưới đây được hiểu như sau;

1. Tổng tài sản "Có" rủi ro gồm giá trị tài sản "Có" của tổ chức tín dụng được tính

theo mức độ rủi ro quy định tại Điều 6 và các cam kết ngoại bảng được tính theo

mức độ rủi ro quy định tại Điều 5 Quy định này.

2. Khoản phải đòi là các tài sản "Có" nội bảng hình thành từ các khoản tiền gửi, cho

vay, ứng trước, đầu tư, chiết khấu, tái chiết khấu và cho thuê tài chính.

3. Bất động sản của bên vay là nhà ở của bên vay, hoặc được bên vay cho thuê và

bên thuê đồng ý cho bên cho thuê được dùng làm tài sản thế chấp trong thời gian

thuê.

4. Một khách hàng là một pháp nhân, cá nhân, hộ gia đình, tổ hợp tác, doanh nghiệp

tư nhân, công ty hợp danh, các tổ chức khác có quan hệ tín dụng với tổ chức tín

dụng.

5. Nhóm khách hàng liên quan bao gồm hai hoặc nhiều khách hàng có quan hệ tín

dụng với tổ chức tín dụng, thuộc một trong các trường hợp sau:

5.1. Quan hệ sở hữu:

5.1.1. Một khách hàng cá nhân sở hữu tối thiểu 25% vốn điều lệ của một khách

hàng pháp nhân khác; hoặc

5.1.2. Một khách hàng pháp nhân sở hữu tối thiểu 50% vốn điều lệ của một khách

hàng pháp nhân khác.

5.2. Quan hệ về quản trị, điều hành, thành viên:

5.2.1. Một khách hàng cá nhân:

a. Là thành viên của hộ gia đình theo quy định tại Bộ Luật dân sự mà hộ gia đình

đang là khách hàng của tổ chức tín dụng; hoặc

Trang 95

b. Là tổ viên tổ hợp tác theo quy định tại Bộ Luật dân sự mà tổ hợp tác đang là

khách hàng của tổ chức tín dụng; hoặc

c. Là thành viên hợp danh của công ty hợp danh mà công ty hợp danh đang là khách

hàng của tổ chức tín dụng; hoặc

d. Là chủ doanh nghiệp tư nhân mà doanh nghiệp tư nhân đang là khách hàng của tổ

chức tín dụng; hoặc

đ. Đang giữ vị trí quản trị, điều hành, kiểm soát trong cơ cấu tổ chức của một khách

hàng pháp nhân khác của tổ chức tín dụng (Chủ tịch Hội đồng quản trị hoặc Tổng

giám đốc (Giám đốc), Trưởng ban Ban kiểm soát đối với doanh nghiệp Nhà nước,

công ty cổ phần; Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc (Giám đốc), Trưởng

ban kiểm soát đối với công ty trách nhiệm hữu hạn có từ 2 thành viên trở lên; Chủ

tịch Hội đồng quản trị hoặc Chủ tịch công ty, Tổng giám đốc (Giám đốc) đối với

công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên).

5.2.2. Một khách hàng pháp nhân có đại diện của mình đang giữ vị trí quản trị, điều

hành, kiểm soát trong cơ cấu tổ chức của một khách hàng pháp nhân khác của tổ

chức tín dụng (Chủ tịch Hội đồng quản trị, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng

giám đốc (Giám đốc), Trưởng ban Ban kiểm soát).

5.3. Tổ chức tín dụng được quy định chặt chẽ và cụ thể hơn quy định tại Khoản 5

điều này để bảo đảm an toàn trong hoạt động ngân hàng.

6. Tổng dư nợ cho vay (kể c ả trả thay cho khách hàng) bao gồm dư nợ cho vay

trong hạn, dư nợ cho vay quá hạn, dư nợ cho vay được khoanh và dư nợ cho vay

chờ xử lý của tổ chức tín dụng.

7. Tổng mức cho thuê tài chính bao gồm dư nợ cho thuê tài chính trong hạn và dư

nợ cho thuê tài chính quá hạn của công ty cho thuê tài chính.

8. Hợp đồng giao dịch lãi suất bao gồm các hợp đồng hoán đổi lãi suất, hợp đồng lãi

suất kỳ hạn, hợp đồng quyền chọn lãi suất.

9. Hợp đồng giao dịch ngoại tệ bao gồm các hợp đồng hoán đổi ngoại tệ, hợp đồng

kỳ hạn ngoại tệ, hợp đồng quyền chọn ngoại tệ.

Trang 96

10. Chứng khoán đầu tư là chứng khoán do tổ chức tín dụng nắm giữ nhằm mục

đích thu lợi tức, không nhằm mục đích bán lại trên thị trường để hưởng chênh lệch

giá.

11. Lợi nhuận không chia là phần lợi nhuận được xác định qua kiểm toán của tổ

chức kiểm toán độc lập sau khi đã nộp thuế và trích lập các quỹ theo quy định của

pháp luật, được giữ lại để bổ sung vốn cho tổ chức tín dụng theo quy định của pháp

luật. Lợi nhuận không chia của tổ chức tín dụng cổ phần phải được Đại hội cổ đông

thông qua.

12. Lợi thế thương mại là phần chênh lệch lớn hơn giữa số tiền mua một tài sản tài

chính và giá trị sổ sách kế toán của tài sản tài chính đó. Tài sản tài chính này được

phản ánh đầy đủ trên bảng cân đối của tổ chức tín dụng.

13. OECD: Tổ chức Hợp tác Kinh tế và Phát triển (Organization for Economic

Cooperation and Developmet).

14. IBRD: Ngân hàng Tái thiết và Phát triển quốc tế (The International Bank for

Reconstruction and Development).

15. IADB: Ngân hàng Phát triển Liên Mỹ (Inter-American Development Bank)

16. ADB: Ngân hàng phát triển Châu Á (Asian Development Bank)

17. AfDB: Ngân hàng phát triển Châu Phi (Africa Development Bank )

18. EIB: Ngân hàng Đầu tư Châu Âu (European Investment Bank)

19. EBRD: Ngân hàng tái thi ết và Ph át triển Châu Âu (European Bank for

Reconstruction and Development).

II. QUY ĐỊNH CỤ THỂ

MỤC I. VỐN TỰ CÓ

Điều 3:

1. Vốn tự có của tổ chức tín dụng bao gồm:

1.1. Vốn cấp 1:

a. Vốn điều lệ (vốn đã được cấp, vốn đã góp).

b. Quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ.

c. Quỹ dự phòng tài chính.

Trang 97

d. Quỹ đầu tư phát triển nghiệp vụ.

đ. Lợi nhuận không chia.

Vốn cấp 1 được dùng làm căn cứ để xác định giới hạn mua, đầu tư vào tài sản cố

định của tổ chức tín dụng.

1.2. Vốn cấp 2:

a. 50% phần giá trị tăng thêm của tài sản cố địn h được định giá lại theo quy định

của pháp luật.

b. 40% phần giá trị tăng thêm của các loại chứng khoán đầu tư (kể cả cổ phiếu đầu

tư, vốn góp) được định giá lại theo quy định của pháp luật.

c. Trái phiếu chuyển đổi hoặc cổ phiếu ưu đãi do tổ chức tín dụng phát hành thỏa

mãn những điều kiện sau:

(i). Có kỳ hạn ban đầu, thời hạn còn lại trước khi chuyển đổi thành cổ phiếu phổ

thông tối thiểu là 5 năm;

(ii) Không được đảm bảo bằng tài sản của chính tổ chức tín dụng;

(iii) Tổ chức tín dụng không được mua lại theo đề nghị của người sở hữu hoặc mua

lại trên thị trường thứ cấp, hoặc tổ chức tín dụng chỉ được mua lại sau khi được

Ngân hàng Nhà nước chấp thuận bằng văn bản;

(iv) Tổ chức tín dụng được ngừng trả lãi và chuyển lãi lũy kế sang năm tiếp theo

nếu việc trả lãi dẫn đến kết quả kinh doanh trong năm bị lỗ;

(v) Trong trường hợp thanh lý tổ chức tín dụng, người sở hữu trái phiếu chuyển đổi

chỉ được thanh toán sau khi tổ chức tín dụng đã thanh toán cho tất cả các chủ nợ có

bảo đảm và không có bảo đảm khác;

(vi) Việc điều chỉnh tăng lãi suất chỉ được thực hiện sau 5 năm kể từ ngày phát hành

và được điều chỉnh một (1) lần trong suốt thời hạn trước khi chuyển đổi thành cổ

phiếu phổ thông.

d. Các công cụ nợ khác thỏa mãn những điều kiện sau:

(i) Là khoản nợ mà chủ nợ là thứ cấp so với các chủ nợ khác: trong mọi trường hợp,

chủ nợ chỉ được thanh toán sau khi tổ chức tín dụng đã thanh toán cho tất cả các chủ

nợ có bảo đảm và không bảo đảm khác;

Trang 98

(ii) Có kỳ hạn ban đầu tối thiểu trên 10 năm;

(iii) Không được đảm bảo bằng tài sản của chính tổ chức tín dụng;

(iv) Tổ chức tín dụng được ngừng trả lãi và chuyển lãi lũy kế sang năm tiếp theo

nếu việc trả lãi dẫn đến kết quả kinh doanh trong năm bị lỗ;

(v) Chủ nợ chỉ được tổ chức tín dụng trả nợ trước hạn sau khi được Ngân hàng Nhà

nước chấp thuận bằng văn bản;

(vi) Việc điều chỉnh tăng lãi suất chỉ được thực hiện sau 5 năm kể từ ngày ký kết

hợp đồng và được điều chỉnh một (1) lần trong suốt thời hạn của khoản vay.

đ. Dự phòng chung, tối đa bằng 1,25% tổng tài sản "Có" rủi ro.

2. Các giới hạn khi xác định vốn tự có:

2.1. Giới hạn khi xác định vốn cấp 1: Vốn cấp 1 phải trừ đi lợi thế thương mại.

2.2. Giới hạn khi xác định vốn cấp 2:

a. Tổng giá trị các khoản quy định tại mục c và d, khoản 1.2 Điều này tối đa bằng

50% giá trị vốn cấp 1.

b. Trong thời gian 5 năm cuối cùng trước khi đến hạn thanh toán, chuyển đổi thành

cổ phiếu phổ thông giá trị các công cụ nợ khác và trái phiếu chuyển đổi được tính

vào vốn cấp 2 sẽ phải khấu trừ mỗi năm 20% giá trị ban đầu.

c. Tổng giá trị vốn cấp 2 tối đa bằng 100% giá trị vốn cấp 1.

3. Các khoản phải trừ khỏi vốn tự có:

3.1. Toàn bộ phần giá trị giảm đi của tài sản cố định do định giá lại theo quy định

của pháp luật.

3.2. Toàn bộ phần giá trị giảm đi của các loại chứng khoán đầu tư (kể cả cổ phiếu

đầu tư, vốn góp) được định giá lại theo quy định của pháp luật.

3.3. Tổng số vốn của tổ chức tín dụng đầu tư vào tổ chức tín dụng khác dưới hình

thức góp vốn, mua cổ phần.

3.4. Phần góp vốn, liên doanh, mua cổ phần của quỹ đầu tư, doanh nghiệp khác

vượt mức 15% vốn tự có của tổ chức tín dụng.

3.5. Khoản lỗ kinh doanh, bao gồm cả các khoản lỗ lũy kế.

Trang 99

MỤC II. TỶ LỆ AN TOÀN VỐN TỐI THIỂU

Điều 4.

1. Tổ chức tín dụng, trừ chinh nhánh ngân hàng nước ngoài, phải duy trì tỷ lệ tối

thiểu 8% giữa vốn tự có so với tổng tài sản "Có" rủi ro.

2. Tại thời điểm Quy định này có hiệu lực thi hành, ngân hàng thương mại nhà nước

có tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu thấp hơn mức quy định tại Khoản 1 điều này thì trong

thời hạn tối đa là 3 năm phải tăng tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu bằng mức quy định.

Mức tăng tỷ lệ hàng năm tối thiểu bằng một phần ba (1/3) số tỷ lệ còn thiếu.

3. Cách xác định tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu được nêu tại Phụ lục A Quy định này.

Điều 5. Tài sản "Có" rủi ro của các cam kết ngoại bảng:

1. Các cam kết bảo lãnh, tài trợ cho khách hàng:

1.1. Hệ số chuyển đổi:

1.1.1. Hệ số chuyển đổi 100%: Các cam kết không thể hủy ngang, thay thế hình

thức cấp tín dụng trực tiếp, nhưng có mức độ rủi ro như cấp tín dụng trực tiếp, gồm:

a. Bảo lãnh vay.

b. Bảo lãnh thanh toán.

c. Các khoản xác nhận thư tín dụng; Thư tín dụng dự phòng bảo lãnh tài chính cho

các khoản cho vay, phát hành chứng khoán; Các khoản chấp nhận thanh toán bao

gồm các khoản chấp nhận thanh toán dưới hình thức ký hậu, trừ các khoản chấp

nhận thanh toán hối phiếu quy định tại điểm 1.1.3.b Khoản 1 điều này.

1.1.2. Hệ số chuyển đổi 50%: Các cam kết không thể hủy ngang đối với trách nhiệm

trả thay của tổ chức tín dụng, gồm:

a. Bảo lãnh thực hiện hợp đồng.

b. Bảo lãnh dự thầu.

c. Bảo lãnh khác.

d. Thư tín dụng dự phòng ngoài thư tín dụng quy định tại điểm 1.1.1.c Khoản 1 điều

này.

đ. Các cam kết khác có thời hạn ban đầu từ 1 năm trở lên.

1.1.3. Hệ số chuyển đổi 20%: Các cam kết liên quan đến thương mại, gồm:

Trang 100

a. Thư tín dụng không hủy ngang.

b. Chấp nhận thanh toán hối phiếu thương mại ngắn hạn, có bảo đảm bằng hàng

hóa.

c. Bảo lãnh giao hàng.

d. Các cam kết khác liên quan đến thương mại.

1.1.4. Hệ số chuyển đổi 0%:

a. Thư tín dụng có thể hủy ngang.

b. Các cam kết có thể hủy ngang vô điều kiện khác, có thời hạn ban đầu dưới 1

năm.

1.2. Hệ số rủi ro:

Hệ số rủi ro của giá trị các cam kết ngoại bảng sau khi chuyển đổi theo quy định tại

khoản 1.1.1, 1.1.2 và khoản 1.1.3 điều này như sau:

1.2.1 Được Chính phủ Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam bảo lãnh hoặc

được bảo đảm hoàn toàn bằng tiền mặt, sổ tiết kiệm, tiền ký quỹ, giấy tờ có giá do

Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phát hành: Hệ số rui ro là 0%.

1.2.2. Có tài sản bảo đảm bằng Bất động sản của bên vay: Hệ số rủi ro 50%.

1.2.3. Trường hợp khác: Hệ số rủi ro 100%.

2. Các hợp đồng giao dịch lãi suất và hợp đồng giao dịch ngoại tệ:

2.1. Hệ số chuyển đổi:

2.1.1. Hợp đồng giao dịch lãi suất:

a. Có kỳ hạn ban đầu dưới 1 năm: 0,5%

b. Có kỳ hạn ban đầu từ 1 năm đến dưới 2 năm: 1,0%

c. Có kỳ hạn ban đầu từ 2 năm trở lên: 1,0% cho phần kỳ hạn dưới 2 năm cộng

thêm (+) 1,0% cho mỗi năm tiếp theo.

2.1.2. Hợp đồng giao dịch ngoại tệ:

a. Có kỳ hạn ban đầu dưới 1 năm: 2,0%

b. Có kỳ hạn ban đầu từ 1 năm đến dưới 2 năm: 5,0%

c. Có kỳ hạn ban đầu từ 2 năm trở lên: 5,0% cho phần kỳ hạn dưới 2 năm cộng

thêm (+) 3,0% cho mỗi năm tiếp theo.

Trang 101

2.2. Hệ số rủi ro: Hệ số rủi ro đối với giá trị các hợp đồng giao dịch lãi suất và hợp

đồng giao dịch ngoại tệ sau khi chuyển đổi nêu tại khoản 2.1 điều này là 100%.

Điều 6. Tài sản "Có" được phân nhóm theo các mức độ rủi ro như sau:

1. Nhóm tài sản "Có" có hệ số rủi ro 0% gồm:

a. Tiền mặt.

b. Vàng.

c. Tiền gửi bằng Đồng Việt Nam của các tổ chức tín dụng nhà nước đã duy trì tại

Ngân hàng chính sách xã hội theo Nghị định số 78/2002/NĐ -CP ngày 4/10/2002

của Chính phủ về tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác.

d. Các khoản cho vay bằng vốn tài trợ, ủy thác đầu tư theo các hợp đồng ủy thác

trong đó tổ chức tín dụng chỉ hưởng phí ủy thác và không chịu rủi ro.

đ. Các khoản phải đòi bằng Đồng V iệt Nam đối với Chính phủ Việt Nam, Ngân

hàng Nhà nước Việt Nam.

e. Các khoản chiết khấu, tái chiết khấu giấy tờ có giá do chính tổ chức tín dụng phát

hành.

g. Các khoản phải đòi bằng Đồng Việt Nam được bảo đảm bằng giấy tờ có giá do

chính tổ chức tín dụng phát hành; Các khoản phải đòi được bảo đảm hoàn toàn bằng

tiền mặt, sổ tiết kiệm, tiền ký quỹ, giấy tờ có giá do Chính phủ, Ngân hàng Nhà

nước Việt Nam phát hành.

h. Các khoản phải đòi đối với Chính phủ Trung ương, Ngân hàng Trương ương các

nước thuộc khối OECD.

i. Các khoản phải đòi được bảo đảm bằng chứng khoán của Chính phủ Trung ương

các nước thuộc khối OECD hoặc được bảo lãnh bởi Chính phủ Trung ương các

nước thuộc khối OECD.

2. Nhóm tài sản "Có" có hệ số rủi ro 20% gồm:

a. Các khoản phải đòi đối với tổ chức tín dụng khác ở trong nước và nước ngoài, đối

với từng loại đồng tiền.

Trang 102

b. Các khoản phải đòi đối với Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung

ương; Các khoản phải đòi bằng ngoại tệ đối với Chính phủ Việt Nam, Ngân hàng

Nhà nước Việt Nam.

c. Các khoản phải đòi được bảo đảm bằng giấy tờ có giá do tổ chức tín dụng khác

thành lập tại Việt Nam phát hành.

d. Các khoản phải đòi đối với tổ chức tài chính nhà nước; các khoản phải đòi được

bảo đảm bằng giấy tờ có giá do các tổ chức tài chính nhà nước phát hành.

đ. Kim loại quý (trừ vàng), đá quý.

e. Tiền mặt đang trong quá trình thu.

g. Các khoản phải đòi đối với các ngân hàng IBRD, IADB, ADB, AfDB, EIB,

EBRD và Các khoản phải đòi được các được các ngân hàng này bảo lãnh hoặc được

bảo đảm bằng chứng khoán do các ngân hàng này phát hành.

Các khoản phải đòi đối với các ngân hàng được thành lập ở các nước thuộc khối

OECD và các khoản phải đòi được bảo lãnh bởi các ngân hàng này.

i. Các khoản phải đòi đối với các công ty chứng khoán được thành lập ở các n ước

thuộc khối OECD có tuân thủ những thỏa thuận quản lý và giám sát về vốn trên cơ

sở rủi ro và những khoản phải đòi được các công ty này bảo lãnh.

k. Các khoản phải đòi đối với các ngân hàng được thành lập ngoài các nước thuộc

khối OECD, có thời hạn còn lại dưới 1 năm và các khoản phải đòi có thời hạn còn

lại dưới 1 năm được các ngân hàng này bảo lãnh.

3. Nhóm tài sản "Có" có hệ số rủi ro 50% gồm:

a. Các khoản đầu tư cho dự án theo hợp đồng, quy định tại Nghị định số

79/2002/NĐ-CP ngày 25/10/2002 của Chín h phủ về tổ chức và hoạt động của công

ty tài chính.

b. Các khoản phải đòi có bảo đảm bằng Bất động sản của bên vay.

4. Nhóm tài sản "Có" có hệ số rủi ro 100% gồm:

a. Các khoản cấp vốn điều lệ cho các công ty trực thuộc không phải là tổ chức tín

dụng, có tư cách pháp nhân, hạch toán độc lập.

Trang 103

b. Các khoản đầu tư dưới hình thức góp vốn, mua cổ phần vào các doanh nghiệp, tổ

chức kinh tế khác.

c. Các khoản phải đòi đối với các ngân hàng được thành lập ở các nước không

thuộc khối OECD, có thời hạn còn lại từ 1 năm trở lên.

d. Các khoản phải đòi đối với chính quyền Trung ương của các nước không thuộc

khối OECD, trừ trường hợp cho vay bằng đồng bản tệ và nguồn cho vay cũng bằng

đồng bản tệ của các nước đó.

đ. Bất động sản, máy móc, thiết bị và tài sản cố định khác.

e. Các khoản phải đòi khác ngoài các khoản phải đòi quy định tại Khoản 1, Khoản 2

và Khoản 3 Điều này.

MỤC III. GIỚI HẠN TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG

Điều 7.

1. Căn cứ Quy định này và thực tế hoạt động, chiến lược phát triển, tổ chức tín

dụng, trừ chi nhánh ngân hàng nước ngoài, phải xây dựng chính sách nội bộ về các

tiêu chí xác định một khách hàng và nhóm khách hàng liên quan, các giới hạn tín

dụng áp dụng đối với một khách hàng và nhóm khách hàng liên quan, bao gồm các

nội dung sau đây:

a. Tiêu chí xác định một khách hàng và nhóm khách hàng liên quan.

b. Các giới hạn tín dụng áp dụng đối với một khách hàng và một nhóm khách hàng

có liên quan.

c. Hạn mức, tỷ lệ cho vay, bảo lãnh tối đa trong tổng dư nợ tín dụng đối với một

ngành kinh tế hoặc một khu vực kinh tế.

d. Chiến lược đa dạng hóa tài sản "Có", chính sách và cách thức theo dõi đối với các

khoản cho vay, bảo lãnh vượt quá 5% vốn tự có của tổ chức tín dụng.

đ. Khoản cho vay và tổng các khoản cho vay vượt quá 10% vốn tự có của tổ chức

tín dụng phải được Hội đồng quản trị hoặc Chủ tịch Hội đồng quản trị hoặc người

được Hội đồng quản trị, Chủ tịch Hội đồng quản trị ủy quyền thông qua.

Trang 104

e. Trường hợp các khách hàng có liên quan có quan hệ kinh tế phụ thuộc, tổ chức

tín dụng cần đánh giá thận trọng, chặt chẽ để đưa ra các quyết định chính xác bảo

đảm an toàn trong hoạt động ngân hàng.

2. Ít nhất 6 tháng một lần hoặc trong trường hợp đặc biệt, cần thiết, Hội đồng quản

trị tổ chức tín dụng xem xét đánh giá lại tình hình và việc thực hiện chính sách này

của tổ chức tín dụng.

Điều 8.

1. Giới hạn cho vay, bảo lãnh:

1.1. Tổng dư nợ cho vay của tổ chức tín dụng đối với một khách hàng không được

vượt quá 15% vốn tự có của tổ chức tín dụng.

Tổng mức cho vay và bảo lãnh của tổ chức tín dụng đối với một khách hàng không

được vượt quá 25% vốn tự có của tổ chức tín dụng.

1.2. Tổng dư nợ cho vay của tổ chức tín dụng đối với một nhóm khách hàng có liên

quan không được vượt quá 50% vốn tự có của tổ chức tín dụng, trong đó mức cho

vay đối với một khách hàng không được vượt quá tỷ lệ quy định tại khoản 1.1. điều

này.

Tổng mức cho vay và bảo lãnh của tổ chức tín dụng đối với một nhóm khách hàng

có liên quan không được vượt quá 60% vốn tự có của tổ chức tín dụng.

1.3. Tổng dư nợ cho vay của chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với mộ t khách

hàng tối đa không được vượt quá 15% vốn tự có của ngân hàng nước ngoài.

Tổng mức cho vay và bảo lãnh của chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với một

khách hàng không được vượt quá 25% vốn tự có của ngân hàng nước ngoài.

Tổng dư nợ cho vay của chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với nhóm khách hàng

có liên quan không được vượt quá 50% vốn tự có của ngân hàng nước ngoài, trong

dó mức cho vay đối với một khách hàng không được vượt quá 15% vốn tự có của

ngân hàng nước ngoài.

Tổng mức cho vay và bảo lãnh của chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với một

nhóm khách hàng có liên quan không được vượt quá 60% vốn tự có của ngân hàng

nước ngoài.

Trang 105

2. Giới hạn cho thuê tài chính:

2.1. Tổng mức cho thuê tài chính đối với một khách hàng không được vượt quá

30% vốn tự có của công ty cho thuê tài chính.

2.2. Tổng mức cho thuê tài chính đối với một nhóm khách hàng có liên quan không

được vượt quá 80% vốn tự có của công ty cho thuê tài chính, trong đó mức cho thuê

tài chính đối với một khách hàng không được vượt quá tỷ lệ quy định tại Khoản 2.1

điều này.

Điều 9. Các giới hạn quy định tại Điều 8 Quy định này không áp dụng đối với

trường hợp sau đây:

1. Các khoản cho vay, cho thuê tài chính từ các nguồn vốn ủy thác của Chính phủ,

của các tổ chức khác.

2. Các khoản cho vay đối với Chính phủ Việt Nam.

3. Các khoản cho vay các tổ chức tín dụng khác hoạt động tại Việt Nam, có thời hạn

dưới 1 năm.

4. Các khoản cho vay có bảo đảm bằng trái phiếu Chính phủ hoặc trái phiếu do

Chính phủ các nước thuộc khối OECD phát hành.

5. Các khoản cho vay có bảo đảm đầy đủ bằng tiền gửi, kể cả tiền gửi tiết kiệm, tiền

ký quỹ tại tổ chức tín dụng.

6. Các khoản cho vay có bảo đảm đầy đủ bằng chứng khoán nhận nợ do chính tổ

chức tín dụng phát hành.

7. Các khoản cho vay vượt mức 15% vốn tự có đã được Thủ tướng Chính phủ quyết

định cụ thể; các khoản cho vay và bảo lãnh vượt mức 25% vốn tự có của tổ chức tín

dụng đã được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận trước bằng văn bản.

Điều 10. Tại thời điểm Quy định này có hiệu lực thi hành, tổ chức tín dụng đã cho

vay, cho vay và bảo lãnh, cho thuê tài chính vượt quá các tỷ lệ quy định tại Điều 8

Quy định này thì không được tiếp tục cho vay, bảo lãnh, cho thuê tài chính đối với

khách hàng có các tỷ lệ vượt mức quy định nói trên, đồng thời trong thời hạn tối đa

là ba (3) năm, phải có biện pháp tự điều chỉnh để đảm bảo thực hiện đúng các tỷ lệ

quy định, trừ trường hợp được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận.

Trang 106

MỤC IV. TỶ LỆ VỀ KHẢ NĂNG CHI TRẢ

Điều 11. Tổ chức tín dụng phải căn cứ các quy định tại Quy định này, các quy định

khác của pháp luật và thực tế hoạt động ban hành quy định nội bộ về quản lý khả

năng chi trả, bảo đảm an toàn trong hoạt động ngân hàng. Quy định nội bộ về quản

lý khả năng chi trả của tổ chức tín dụng phải có các nội dung sau:

1. Phải tổ chức một bộ phận (từ cấp phòng hoặc tương đương trở lên) thực hiện việc

quản lý chiến lược và chính sách bảo đảm khả năng chi trả do một cán bộ từ cấp

phòng hoặc tương đương trở lên điều hành hàng ngày và do một thành viên của Ban

Tổng giám đốc (Ban Giám đốc) phụ trách quản lý.

2. Đưa ra các dự kiến và phương án (kể cả phương án dự phòng) thực hiện bảo đảm

khả năng chi trả, thanh khoản trong trường hợp xảy ra thiếu hụt tạm thời khả năng

chi trả, cũng như trong trường hợp khủng hoảng về thanh khoản.

3. Thiết lập hệ thống cảnh báo sớm về tình trạng thiếu hụt tạm thời khả năng chi trả

và các giải pháp xử lý tối ưu.

4. Các chính sách quy định về quản lý ngân quỹ, thu, chi và nguồn vốn hàng ngày

và các chính sách quy định về việc nắm giữ các giấy tờ có giá có khả năng thanh

khoản cao.

5. Các giải pháp và chính sách trong việc kiểm soát và duy trì khả năng chi trả đối

với từng loại tiền tệ, vàng.

Điều 12. Tổ chức tín dụng phải thường xuyên đảm bảo tỷ lệ về khả năng chi trả đối

với từng loại đồng tiền, vàng như sau:

1. Tỷ lệ tối thiểu 25% giữa giá trị các tài sản "Có" có thể thanh toán ngay và các tài

sản "Nợ" sẽ đến hạn thanh toán trong thời gian 1 tháng tiếp theo.

2. Tỷ lệ tối thiểu bằng 1 giữa tổng tài sản "Có" có thể thanh toán ngay trong khoảng

thời gian 7 ngày làm việc tiếp theo và tổng tài sản Nợ phải thanh toán trong khoảng

thời gian 7 ngày làm việc tiếp theo.

Điều 13.

1. Tài sản "Có" có thể thanh toán ngay bao gồm:

a. Tiền mặt.

Trang 107

b. Vàng.

c. Tiền gửi tại Ngân hàng Nhà nước.

d. Số chênh lệch lớn hơn giữa tiền gửi không kỳ hạn tại tổ chức tín dụng khác và

tiền gửi không kỳ hạn nhận của tổ chức tín dụng đó.

đ. Tiền gửi có kỳ hạn tại tổ chức tín dụng khác đến hạn thanh toán.

e. Các loại chứng khoán do Chính phủ Việt Nam phát hành hoặc được Chính phủ

Việt Nam bảo lãnh:

(i) Có thời hạn còn lại từ 1 năm trở xuống: 100% giá trị trên sổ sách kế toán.

(ii) Có thời hạn còn lại trên 1 năm: 95% giá trị trên sổ sách kế toán.

g. Các loại chứng khoán do tổ chức tín dụng hoạt động tại Việt Nam phát hành hoặc

bảo lãnh:

(i) Có thời hạn còn lại từ 1 tháng trở xuống: 100% giá trị trên sổ sách kế toán.

(ii) Có thời hạn còn lại trên 1 tháng đến 1 năm: 95% giá trị trên sổ sách kế toán.

(iii) Có thời hạn còn lại trên 1 năm: 90% giá trị trên sổ sách kế toán.

h. Các loại chứng khoán do Chính phủ các nước thuộc khối OECD phát hành:

(i) Có thời hạn còn lại từ 1 năm trở xuống: 100% giá trị trên sổ sách kế toán.

(ii) Có thời hạn còn lại trên 1 năm: 95% giá trị trên sổ sách kế toán.

i. Các loại chứng khoán do các ngân hàng của các nước thuộc khối OECD phát

hành:

(i) Có thời hạn còn lại từ 1 tháng trở xuống: 100% giá trị trên sổ sách kế toán.

(ii) Có thời hạn còn lại trên 1 tháng đến 1 năm: 95% giá trị trên sổ sách kế toán.

(iii) Có thời hạn còn lại trên 1 năm: 90% giá trị trên sổ sách kế toán.

k. Các hối phiếu của bộ chứ ng từ thanh toán hàng xuất khẩu đã được ngân hàng

nước ngoài chấp nhận thanh toán, có thời hạn còn lại từ 01 tháng trở xuống: 100%

số tiền ghi trên hối phiếu.

1. 80% các khoản cho vay có bảo đảm, cho thuê tài chính, sẽ đến hạn thanh toán

(gốc, lãi) trong thời gian 1 tháng.

m. 75% các khoản cho vay không có bảo đảm, đến hạn thanh toán.

n. Các loại chứng khoán khác:

Trang 108

(i) Có thời hạn còn lại dưới 1 tháng: 100%

(ii) Có thời hạn còn lại từ 1 tháng đến 1 năm: 90%

(iii) Có thời hạn còn lại trên 1 năm: 85%

0. Các khoản khác đến hạn phải thu.

2. Tài sản "Nợ" phải thanh toán bao gồm:

a. Số chênh lệch lớn hơn giữa tiền gửi nhận của tổ chức tín dụng khác và tiền gửi tại

tổ chức tín dụng đó đến hạn thanh toán.

b. 15% tiền gửi không kỳ hạn của tổ chức (trừ tiền gửi của tổ chức tín dụng khác),

cá nhân.

c. Giá trị các cam kết cho vay của tổ chức tín dụng đến hạn thực hiện.

d. Tất cả các tài sản "Nợ" khác sẽ đến hạn thanh toán.

3. Tổ chức tín dụng căn cứ quy định tại Khoản 1 và 2 điều này để thực hiện tỷ lệ

khả năng chi trả đối với từng loại đồng tiền quy định tại Điều 12 và phân tích các tài

sản "Có" có thể thanh toán ngay và tài sản "Nợ" phải thanh toán trong các khoảng

thời gian quy định tại Điều 14 Quy định này.

Điều 14.

1. Tổ chức tín dụng phải xây dựng bảng phân tích các tài sản "Có" có thể thanh toán

ngay và các tài sản "Nợ" phải thanh toán đối với từng loại đồng tiền, trong những

khoảng thời gian sau;

a. Trong ngày hôm sau.

b. Từ 2 đến 7 ngày.

c. Từ 8 ngày đến 1 tháng.

d. Từ 1 tháng đến 3 tháng.

đ. Từ 3 tháng đến 6 tháng.

2. Bảng phân tích tài sản "Có" có thể thanh toán ngay và các tài sản "Nợ" phải thanh

toán đối với từng loại đồng tiền, trong những khoảng thời gian quy định tại Khoản 1

điều này được quy định tại Phụ lục B, Quy định này.

MỤC V. TỶ LỆ TỐI ĐA CỦA NGUỒN VỐN NGẮN HẠN ĐƯỢC SỬ DỤNG

ĐỂ CHO VAY TRUNG HẠN VÀ DÀI HẠN

Trang 109

Điều 15.

1. Tỷ lệ tối đa của nguồn vốn ngắn hạn tổ chức tín dụng được sử dụng để cho vay

trung hạn và dài hạn:

a. Ngân hàng thương mại: 40%

b. Tổ chức tín dụng khác: 30%

2. Nguồn vốn ngắn hạn của tổ chức tín dụng được sử dụng để cho vay trung hạn và

dài hạn bao gồm:

a. Tiền gửi không kỳ hạn, có kỳ hạn dưới 12 tháng của tổ chức (kể cả tổ chức tín

dụng khác), cá nhân.

b. Tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn, có kỳ hạn dưới 12 tháng của cá nhân.

c. Nguồn vốn huy động dưới hình thức phát hành giấy tờ có giá ngắn hạn.

d. Phần chênh lệch lớn hơn giữa số tiền vay của tổ chức tín dụng khác và tiền cho tổ

chức tín dụng đó vay có kỳ hạn dưới 12 tháng.

3. Trường hợp tổ chức tín dụng sử dụng nguồn vốn ngắn hạn để cho vay trung hạn

và dài hạn theo chỉ định của Chính Phủ, thực hiện theo quy định của Ngân hàng

Nhà nước.

4. Tổ chức tín dụng sử dụng nguồn vốn ngắn hạn để cho vay trung hạn và dài hạn

cao hơn tỷ lệ quy định tại Khoản 1 điều này phải có văn bản đề nghị Ngân hàng

Nhà nước chấp thuận, trong đó nêu rõ lý do, tỷ lệ tối đa và các biện pháp quản lý

đáp ứng khả năng chi trả. Ngân hàng Nhà nước chỉ có thể xem xét, chấp thuận đề

nghị nói trên của tổ chức tín dụng đã tuân thủ các tỷ lệ khác về bảo đảm an toàn

trong hoạt độn g ngân hàng, có tỷ lệ nợ xấu (NPL) dưới 3% tổng dư nợ và có hệ

thống quản lý tài sản "Có", tài sản"Nợ" tốt.

MỤC VI. GIỚI HẠN GÓP VỐN, MUA CỔ PHẦN

Điều 16.

1. Tổ chức tín dụng được dùng vốn điều lệ và quỹ dự trữ để đầu tư vào các doanh

nghiệp, quỹ đầu tư, đầu tư dự án và vào các tổ chức tín dụng khác (sau đây gọi là

khoản đầu tư thương mại) dưới các hình thức góp vốn đầu tư, liên doanh, mua cổ

Trang 110

phần theo quy định tại Quy định này và các quy định khác có liên quan của pháp

luật.

2. Quyết định đầu tư thương mại của tổ chức tín dụng phải được thẩm định, đánh

giá kỹ của Ban điều hành và được Hội đồng quản trị tổ chức tín dụng thông qua.

Điều 17.

1. Mức đầu tư vào một khoản đầu tư thương mại của tổ chức tín dụng tối đa không

được vượt quá 11% vốn điều lệ của doanh nghiệp, quỹ đầu tư hoặc 11% giá trị dự

án đầu tư.

2. Tổng mức đầu tư trong tất cả các khoản đầu tư thương mại của tổ chức tín dụng

không được vượt quá 40% vốn điều lệ và quỹ dự trữ của tổ chức tín dụng.

3. Tổ chức tín dụng đầu tư vào một khoản đầu tư thươn g mại vượt quá tỷ lệ quy

định tại Khoản 1 điều này phải được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận trước bằng

văn bản với điều kiện khoản đầu tư đó là hợp lý và tổ chức tín dụng đã chấp hành

các tỷ lệ an toàn trong hoạt động ngân hàng, có tỷ lệ nợ xấu (NPL) từ 3% tổng dư

nợ trở xuống.

Điều 18. Tổ chức tín dụng đã góp vốn đầu tư, liên doanh, mua cổ phần của doanh

nghiệp, quỹ đầu tư, đầu tư dự án và vào các tổ chức tín dụng khác cao hơn các mức

quy định tại Điều 17 Quy định này thì không được tiếp tục góp vốn liên doanh, mua

cổ phần trong thời gian có các tỷ lệ vượt mức quy định nói trên, đồng thời trong

thời gian tối đa (2) năm kể từ ngày Quy định này có hiệu lực thi hành phải có biện

pháp tự điều chỉnh để thực hiện đúng quy định, trừ trường hợp được Ngân hàng

Nhà nước chấp thuận.

MỤC VII. BÁO CÁO, XỬ LÝ VI PHẠM

Điều 19. Tổ chức tín dụng báo cáo thực hiện các quy định về tỷ lệ bảo đảm an toàn

theo quy định hiện hành của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước về Chế độ báo cáo

thống kê áp dụng đối với các đơn vị thuộc Ngân hàng Nhà nước và các tổ chức tín

dụng.

Trang 111

Điều 20. Tổ chức tín dụng vi phạm những quy định tại Quy định này, tùy theo tính

chất, mức độ vi phạm, sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp

luật.

III. ĐIỀU KHOẢN THI HÀNH

Điều 21. Việc sửa đổi, bổ sung các điều, khoản của Quy định này do Thống đốc

Ngân hàng Nhà nước quyết định.

Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp phòng ngừa rủi ro trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Sài Gòn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ Tp, HCM ----------------- HOÀNG THỊ HỒNG

GIẢI PHÁP PHOØNG NGÖØA RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP, Hồ Chí Minh – Năm 2012

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ Tp, HCM ----------------- HOÀNG THỊ HỒNG

GIẢI PHÁP PHOØNG NGÖØA RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN

Chuyên ngành: Kinh tế tài chính - Ngân hàng Mã số: 60.31.12

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP, Hồ Chí Minh – Năm 2012

LÔØI CAM ÑOAN

MỤC LỤC

Chương 1

: Cô sôû lyù luaän veà ruûi ro taïi caùc NHTM .......................................... 4

: Thöïc traïng ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh taïi NH TMCP

Chương 2

Saøi Goøn ............................................................................................................ 27

: Một số giải phaùp phoøng ngöøa rủi ro trong hoạt động kinh

Chương 3

doanh của SCB ................................................................................................ 60

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng

Trang

DANH MUÏC BIEÅU ÑOÀ

Biểu đồ

Trang

LÔØI MỞ ĐẦU

CHÖÔNG I: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ RUÛI RO TAÏI CAÙC NGAÂN

HAØNG THÖÔNG MAÏI

1.1.1 Moät soá khaùi nieäm

1.1.2 Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro trong hoaït ñoäng ngaân haøng

1.1.3 Moät soá ruûi ro phoå bieán trong hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng

1.1.3.1 Ruûi ro tín duïng

1.1.3.2 Ruûi ro tyû giaù (ruûi ro ngoaïi hoái)

1.1.3.3 Ruûi ro thanh khoaûn

1.1.3.4 Ruûi ro laõi suaát

1.1.4 AÛnh höôûng cuûa ruûi ro ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NH vaø neàn

kinh teá – xaõ hoäi

1.2 KINH NGHIEÄM PHOØNG NGÖØA RUÛI RO CUÛA MOÄT SOÁ NGAÂN

HAØNG TREÂN THEÁ GIÔÙI

Keát luaän chöông 1

CHÖÔNG 2 :

THÖÏC TRAÏNG RỦI RO TRONG HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH TAÏI

NGAÂN HAØNG TMCP SAØI GOØN

60000 50000 40000 30000

Lôïi nhuaän KDNT (quy ñoåi USD)

I. Toång nguoàn voán huy ñoäng

58.963

II. Caùc khoaûn cho vay, ñaàu tö

46.875

12.088

III. Quyõ tieàn maët ñaûm baûo thanh toaùn

Keát luaän chöông 2

CHÖÔNG 3

:

MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP PHOØNG NGÖØA RUÛI RO TRONG

HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH CUÛA SCB

Keát luaän chöông 3

KẾT LUẬN

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Có thể bạn quan tâm

Luận án Tiến sĩ Tài chính - Ngân hàng: Quản lý tài chính tại Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam

Tác động của “bad review” đối với hình ảnh thương hiệu

Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Tài chính - Ngân hàng: Quản lý tài chính tại Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam

Luận án Tiến sĩ Tài chính ngân hàng: Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng tới thu ngân sách nhà nước tại các địa phương ở Việt Nam

Luận án Tiến sĩ Tài chính ngân hàng: Phát triển tín dụng xanh tại các ngân hàng thương mại Việt Nam

Luận án Tiến sĩ Tài chính-Ngân hàng: Tác động của cấu trúc vốn đến lợi nhuận và rủi ro của các ngân hàng thương mại Việt Nam

Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Chính sách tài khóa hướng tới tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam

Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Hoàn thiện công tác định giá tài sản thế chấp trong hoạt động tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam

Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Quản trị dòng tiền của các Công ty than thuộc Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam

Luận án Tiến sĩ Tài chính Ngân hàng: Các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ hài lòng của người tham gia BHYT về chất lượng dịch vụ BHYT ở Việt Nam

Luận án Tiến sĩ Tài chính Ngân hàng: Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn ngân hàng thương mại Việt Nam của khách hàng đối với dịch vụ ngân hàng quốc tế

Luận án Tiến sĩ Tài chính-Ngân hàng: Nghiên cứu về tác động của dòng vốn quốc tế đến sự ổn định tài chính ASEAN

Luận án Tiến sĩ Tài chính-Ngân hàng: Tài chính toàn diện, ổn định ngân hàng và chất lượng thể chế - Nghiên cứu ở các nước ASEAN

Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Tài chính Ngân hàng: Tài chính toàn diện, ổn định ngân hàng và chất lượng thể chế – nghiên cứu tại các nước ASEAN

Bài giảng Quản trị điều hành dự án: Chương 7 - Trường ĐH Kinh tế Quốc dân

Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ công bố thông tin trong báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết trên Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội

Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Phân tích tình hình cho vay hộ kinh doanh tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam, chi nhánh Đà Nẵng

Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Phân tích tác động của đòn bẫy đến rủi ro của các Công ty niêm yết trên HSX

Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP công thương Việt Nam - Chi nhánh Đà Nẵng

Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Quản trị nợ xấu trong hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng - chi nhánh Đà Nẵng