Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:156

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương" được thực hiện nhằm mục tiêu là xác định những nhân tố ảnh hưởng và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương

UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT PHẠM NỮ MINH VƯƠNG CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC DỰ TOÁN NGÂN SÁCH TẠI CÁC DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH KẾ TOÁN MÃ SỐ: 8340301 BÌNH DƯƠNG - 2018
UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT PHẠM NỮ MINH VƯƠNG CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC DỰ TOÁN NGÂN SÁCH TẠI CÁC DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH KẾ TOÁN MÃ SỐ: 8340301 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. HUỲNH ĐỨC LỘNG BÌNH DƯƠNG - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Mọi số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Các thông tin, tài liệu trích dẫn trong luận văn đều có ghi rõ nguồn gốc. Bình Dương, ngày tháng năm 2018 Học viên Phạm Nữ Minh Vương i
LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tôi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, quý thầy cô Trường Đại học Thủ Dầu Một và tập thể cán bộ khoa sau đại học của trường đã trang bị, truyền đạt cho tôi nhiều kiến thức quý báu trong suốt thời gian tôi theo học tại trường để tôi có thể hoàn thành luận văn này. Đặc biệt cho tôi gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến PGS.TS. Huỳnh Đức Lộng dù bận rộn với biết bao công việc nhưng thầy vẫn tận tình hướng dẫn và động viên tôi hoàn thành luận văn này. Ngoài ra, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến lãnh đạo, các anh chị là kế toan trưởng, kế toán viên các doanh nghiệp. Các anh chị dù rất bận rộn với công việc của minh nhưng vẫn dành thời gian trả lời phỏng vấn cũng như phiếu khảo sát một cách kỹ lưỡng, nhiệt tình giúp tôi hoàn thành luận văn. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến người thân, bạn bè và đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện, chia sẻ khó khăn và luôn động viên tôi trong suốt quá trinh học tập và thực hiện luận văn này. Cuối cùng, tôi xin dành đến tất cả quý Thầy Cô, bạn bè, gia đình và Nhà trường những lời chúc tốt đẹp nhất, chúc mỗi người luôn hạnh phúc trong cuộc sống và thành công trong sự nghiệp của mình. Bình Dương, ngày tháng năm 2018 Học viên Phạm Nữ Minh Vương ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN................................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................... ii TÓM TẮT ......................................................................................................................... iii DANH MỤC BẢNG .......................................................................................................... v DANH MỤC HÌNH, ĐỒ THỊ .......................................................................................... vi DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT....................................................................................... vii PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................. viii 1. Đặt vấn đề ................................................................................................................. viii 2. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................................... ix 2.1 Mục tiêu chung ...................................................................................................... ix 2.2 Mục tiêu cụ thể ....................................................................................................... x 2.2 Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................. x 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ................................................................................... x 3.1 Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................. x 3.2 Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................ x 4. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................................. x 5. Những đóng góp của đề tài ......................................................................................... xi 6. Kết cấu của luận văn ................................................................................................... xi CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU .................................................................. 1 1.1 Các công trình nghiên cứu nước ngoài ................................................................... 1 1.2 Công trình nghiên cứu trong nước .......................................................................... 7 1.3 Nhận xét về các công trình nghiên cứu ................................................................ 11 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ................................................................................................ 13 CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT ............................................................................... 14 2.1 Tổng quan về dự toán ngân sách .......................................................................... 14 2.1.1 Khái niệm dự toán ngân sách ......................................................................... 14 2.1.2 Tầm quan trọng của việc lập dự toán ngân sách ............................................ 15 2.1.2.1 Mục đích của việc lập dự toán ngân sách................................................ 15
2.1.2.2 Chức năng cơ bản của việc lập dự toán ngân sách ................................. 15 2.1.2.3 Sự hữu ích của dự toán ngân sách ........................................................... 17 2.1.3 Phân loại dự toán ngân sách ........................................................................... 19 2.1.3.1 Phân loại theo chức năng ........................................................................ 19 2.1.3.2 Phân loại theo phương pháp lập.............................................................. 20 2.1.3.3 Phân loại theo thời gian........................................................................... 21 2.1.3.4 Dự toán theo mức độ phân tích................................................................ 22 2.1.4 Quy trình lập dự toán ngân sách ..................................................................... 23 2.1.5 Các mô hình dự toán ngân sách...................................................................... 25 2.1.6 Nội dung và trình tự lập dự toán ngân sách ................................................... 29 2.1.6.1 Dự toán tiêu thụ ....................................................................................... 30 2.1.6.2 Dự toán sản xuất ...................................................................................... 31 2.1.6.3 Dự toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ................................................ 31 2.1.6.4 Dự toán chi phí nhân công trực tiếp ........................................................ 32 2.1.6.5 Dự toán chi phí sản xuất chung ............................................................... 32 2.1.6.6 Dự toán giá vốn hàng bán ....................................................................... 33 2.1.6.7 Dự toán thành phẩm tồn kho ................................................................... 33 2.1.6.8 Dự toán đầu tư và xây dựng..................................................................... 34 2.1.6.9 Dự toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp .................... 34 2.1.6.10 Dự toán tiền ........................................................................................... 35 2.1.6.11 Dự toán báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh .................................... 35 2.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác dự toán ngân sách của doanh nghiệp......... 36 2.2.1 Mục tiêu, chiến lược của doanh nghiệp.......................................................... 36 2.2.2 Nguồn nhân lực làm công tác dự toán ............................................................ 36 2.2.3 Cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật ............................................................ 37 2.2.4 Qui mô doanh nghiệp ..................................................................................... 38 2.2.5 Tổ chức công tác kế toán ................................................................................ 38 2.2.6 Quan điểm nhà quản trị .................................................................................. 39 2.2.7 Môi trường hoạt động ..................................................................................... 39
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ................................................................................................ 41 CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................... 42 3.1 Mô hình nghiên cứu đề xuất ................................................................................. 42 3.2 Quy trình nghiên cứu ............................................................................................ 42 3.3 Phương pháp nghiên cứu định tính ....................................................................... 44 3.3.1 Thiết kế nghiên cứu định tính......................................................................... 44 3.3.2 Kết quả nghiên cứu định tính ......................................................................... 44 3.4 Phương pháp nghiên cứu định lượng .................................................................... 46 3.4.1 Thiết kế và mã hóa thang đo .......................................................................... 46 3.4.1.1 Thang đo lường nhân tố mục tiêu, chiến lược của doanh nghiệp ........... 47 3.4.1.2 Thang đo lường nhân tố Quan điểm nhà quản trị ................................... 47 3.4.1.3 Thang đo lường nhân tố Quy mô doanh nghiệp ...................................... 47 3.4.1.4 Thang đo lường nhân tố nguồn nhân lực làm công tác DTNS ................ 48 3.4.1.5 Thang đo lường nhân tố cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật............... 48 3.4.1.6 Thang đo lường nhân tố tổ chức công tác kế toán .................................. 49 3.4.1.7 Thang đo lường nhân tố môi trường hoạt động....................................... 49 3.4.1.8 Thang đo biến phụ thuộc công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương .................................................................. 49 3.4.1.9 Các giả thuyết (GT) nghiên cứu cần kiểm định ....................................... 50 3.4.2 Phương pháp chọn mẫu .................................................................................. 50 3.4.2.1 Xác định kích thước mẫu ......................................................................... 50 3.4.2.2 Mẫu khảo sát – Đối tượng khảo sát ......................................................... 50 3.4 Phương pháp phân tích dữ liệu ............................................................................. 51 3.5.1 Phương pháp thống kê mô tả .......................................................................... 51 3.5.2 Đánh giá độ tin cậy thang đo .......................................................................... 51 3.5.3 Phân tích nhân tố khám phá EFA ................................................................... 51 3.5.3.1 Kiểm định tính thích hợp EFA (Kiểm định KMO) ................................... 51 3.5.3.2 Kiểm định tính tương quan giữa các biến quan sát (Kiểm định Bartlett’s test) ....................................................................................................................... 51
3.5.3.3 Kiểm định phương sai trích ..................................................................... 52 3.5.3.4 Đặt tên lại cho các biến ........................................................................... 52 3.5.3.5 Kiểm định EFA đối với biến phụ thuộc DTNS ......................................... 52 3.5.4 Phân tích hồi quy đa biến ............................................................................... 52 3.5.4.1 Kiểm định hệ số hồi quy ........................................................................... 52 3.5.4.2 Kiểm định mức độ phù hợp của mô hình ................................................. 52 3.5.4.3 Kiểm định phương sai phần dư không đổi ............................................... 53 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ................................................................................................ 54 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN ......................................... 55 4.1 Kết quả nghiên cứu ............................................................................................... 55 4.1.1 Kết quả thống kê về mẫu nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương ................................. 55 4.1.2 Kết quả thống kê về tần số thang đo .............................................................. 61 4.1.3 Kết quả đánh giá độ tin cậy thang đo ............................................................. 62 4.1.3.1 Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố mục tiêu, chiến lược của doanh nghiệp ................................................................................................................... 62 4.1.3.2 Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố Quan điểm của nhà quản trị ... 63 4.1.3.3 Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố Qui mô doanh nghiệp ............. 64 4.1.3.4 Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố nguồn nhân lực làm công tác dự toán....................................................................................................................... 65 4.1.3.5 Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật ..................................................................................................................... 66 4.1.3.6 Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố tổ chức công tác kế toán ......... 66 4.1.3.7 Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố môi trường hoạt động ............. 67 4.1.3.8 Cronbach’s Alpha cho thang đo biến “Dự toán ngân sách” .................. 67 4.1.4 Kết quả phân tích nhân tố khám phá (EFA) ................................................... 69 4.1.4.1 Kết quả kiểm định tính thích hợp EFA (KMO) ........................................ 69 4.1.4.2 Kết quả kiểm định tính tương quan giữa các biến quan sát .................... 69 4.1.4.3 Kết quả kiểm định phương sai trích ......................................................... 70
4.1.4.4 Đặt tên lại các biến .................................................................................. 73 4.1.4.5 Kết quả phân tích EFA đối với biến phụ thuộc DTNS ............................. 75 4.1.5 Kết quả phân tích hồi quy đa biến .................................................................. 76 4.1.5.1 Kết quả kiểm định hệ số hồi quy .............................................................. 76 4.1.5.2 Kết quả kiểm định mức độ phù hợp của mô hình .................................... 77 4.1.5.3 Kết quả kiểm định phương sai phần dư không đổi .................................. 78 4.1.6 Thảo luận kết quả hồi quy .............................................................................. 79 4.1.6.1 Hệ số hồi quy chưa chuẩn hóa ................................................................. 80 4.1.6.2 Hệ số hồi quy chuẩn hóa .......................................................................... 80 4.2 Bàn luận và so sánh kết quả với các công trình nghiên cứu khoa học trước. ....... 82 4.2.1 Bàn luận kết quả nghiên cứu .......................................................................... 82 4.2.2 So sánh với các công trình nghiên cứu trước ................................................. 83 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ................................................................................................ 84 CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .......................................................... 85 5.1 Kết luận ................................................................................................................. 85 5.2 Khuyến nghị .......................................................................................................... 86 5.2.1 Mục tiêu, chiến lược của doanh nghiệp.......................................................... 86 5.2.2 Quan điểm của nhà quản trị ............................................................................ 87 5.2.3 Cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật ............................................................ 88 5.2.4 Nguồn nhân lực làm công tác dự toán ngân sách của doanh nghiệp ............. 89 5.2.5 Tổ chức công tác kế toán ................................................................................ 89 5.2.6 Qui mô của doanh nghiệp ............................................................................... 90 5.2.7 Môi trường hoạt động của doanh nghiệp ....................................................... 90 5.2.8 Khuyến nghị khác đối với việc thực hiện dự toán tại các doanh nghiệp ....... 91 5.3 Hạn chế của nghiên cứu ........................................................................................ 91 KẾT LUẬN CHUNG....................................................................................................... 93 TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................................... PHỤ LỤC .............................................................................................................................
TÓM TẮT Dự toán ngân sách (DTNS) là một công cụ quản lý có hiệu quả, là trung tâm của mọi kế hoạch, làm cụ thể hóa kế hoạch bằng những số liệu và những bảng tính chi tiết với con số cụ thể, cung cấp cho nhà quản trị một kế hoạch chi tiết về toàn bộ thông tin của kế hoạch sản xuất, kinh doanh trong từng thời gian cụ thể và cả quá trình kinh doanh của mình. Nếu được xây dựng khoa học và sát với thực tế, DTNS sẽ mang lại nhiều lợi ích và góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh cho doanh nghiệp. DTNS có vai trò quan trọng trong việc thực hiện các chức năng của nhà quản trị; giúp nhà quản trị cụ thể hóa các mục tiêu của doanh nghiệp, kiểm soát quá trình hoạt động của doanh nghiệp và đánh giá trách nhiệm quản lý của từng bộ phận, từng cá nhân trong tổ chức nhằm phục vụ tốt cho quá trình tổ chức và hoạch định trong doanh nghiệp. DTNS là căn cứ để đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch, tình hình thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ; khai thác các khả năng tiềm tàng về nguồn lực nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Việc thực hiện công tác DTNS sẽ giúp các doanh nghiệp nhìn thấy được những mục tiêu cần đạt được. Xuất phát từ những lý do trên, tác giả đã lựa chọn đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương” làm đề tài luận văn thạc sỹ của mình. Với mục tiêu nghiên cứu là xác định những nhân tố ảnh hưởng và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến công tác DTNS tại các doanh nghiệp. Luận văn đã đạt được những kết quả sau đây: - Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về dự toán ngân sách, nghiên cứu tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài. - Xác lập mô hình nghiên cứu và đưa ra những nhân tố ảnh hưởng đến công tác DTNS tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương. - Tác giả sử dụng mô hình phân tích nhân tố khám phá để kiểm định mô hình nghiên cứu, các giả thuyết nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu của tác giả đã xác định được các nhân tố sau đây ảnh hưởng đến công tác DTNS là: mục tiêu, chiến lược của doanh nghiệp; nguồn nhân lực làm công tác dự toán; Cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật; Qui iii
mô doanh nghiệp Quan điểm của nhà quản trị; Tổ chức công tác kế toán và Môi trường hoạt động của doanh nghiệp. - Trên cơ sở đó, tác giả đề xuất một số giải pháp để giúp công tác DTNS tại các doanh nghiệp ngày càng có chất lượng và hiệu quả hơn là: Doanh nghiệp cần phải xây dựng mục tiêu, chiến lược cụ thể, rõ ràng theo hướng phát triển lâu dài, bền vững và thực hiện chiến lược trách nhiệm xã hội; Nhà quản trị doanh nghiệp phải luôn xác định rõ mục tiêu chiến lược, kế hoạch và tổ chức thực hiện DTNS của doanh nghiệp, phải tổ chức huy động toàn bộ nguồn lực của doanh nghiệp trong công tác DTNS; Tùy vào qui mô và hoạt động của mình mà các doanh nghiệp lựa chọn cho mình các phần mềm kế toán hoặc thuê các công ty chuyên nghiệp viết các phần mềm DTNS phù hợp với đặc thù, hiện trạng của doanh nghiệp; Những người làm công tác dự toán cần hiểu rõ tầm quan trọng của DTNS, bên cạnh đó, người làm công tác kế toán không những phải có kiến thức, chuyên môn sâu, am hiểu nghiệp vụ và tổng hợp kế toán tài chính mà còn phải có thêm kiến thức về kế toán quản trị và phân tích hoạt động kinh doanh; Các doanh nghiệp cần nhanh chóng tiếp cận, chuyển đổi và xây dựng, tổ chức bộ máy kế toán, sắp xếp theo hướng kết hợp bộ phận kế toán tài chính và bộ phận kế toán quản trị trong cùng một bộ máy kế toán; Qui mô doanh nghiệp càng lớn thì công tác lập dự toán càng quan trọng và càng phức tạp đòi hỏi tính chuyên nghiệp càng cao và ngược lại; môi trường hoạt động ảnh hưởng đến công tác DTNS, các quy định về môi trường sẽ làm ảnh hưởng đến tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. iv
DANH MỤC BẢNG Bảng 4.1.Tóm tắt thông tin khảo sát....................................................................... 55 Bảng 4.2. Kết quả thống kê tần số các biến độc lập ............................................... 61 Bảng 4.3. Kết quả thống kê tần số biến phụ thuộc ................................................. 62 Bảng 4.4. Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố mục tiêu, chiến lược của DN . 62 Bảng 4.5a. Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố quan điểm nhà quản trị (lần 1)..63 Bảng 4.5b. Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố quan điểm nhà quản trị (lần 2)..63 Bảng 4.6a. Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố Qui mô doanh nghiệp (lần 1) …64 Bảng 4.6b. Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố Qui mô doanh nghiệp (lần 2)…65 Bảng 4.7. Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố nguồn nhân lực ...................... 65 Bảng 4.8. Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố CSVC, trang thiết bị kỹ thuật…66 Bảng 4.9. Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố tổ chức công tác kế toán. ....... 67 Bảng 4.10. Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố môi trường hoạt động .......... 67 Bảng 4.11. Cronbach’s Alpha của thang đo biến “dự toán ngân sách”. ................ 68 Bảng 4.12 Hệ số KMO và kiểm định barlett’s các thành phần .............................. 69 Bảng 4.13 Bảng phương sai trích ........................................................................... 70 Bảng 4.14 Kết quả phân tích nhân tố EFA ............................................................. 71 Bảng 4.15 Kết quả phân tích nhân tố EFA của biến phụ thuộc DTNS .................. 75 Bảng 4.16 Bảng phương sai trích cho nhân tố phụ thuộc DTNS ........................... 76 Bảng 4.17 Kết quả phân tích hệ số hồi quy ............................................................ 76 Bảng 4.18 Đánh giá mức độ giải thích của mô hình .............................................. 77 Bảng 4.19 Kết quả kiểm định tính phù hợp của mô hình ....................................... 78 Bảng 4.20 Kết quả kiểm định tương quan hạng Spearman .................................... 78 Bảng 4.21: Tầm quan trọng của các nhân tố ảnh hưởng đến công tác DTNS tại các Doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương ..................................................................... 81 Bảng 5.1: Vị trí quan trọng và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến công tác DTNS tại các Doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương ................................................... 86 v
DANH MỤC HÌNH, ĐỒ THỊ Hình 1.1 Mô hình nghiên cứu của Yang Qui ........................................................... 1 Hình 1.2 Mô hình nghiên cứu Nguyễn Thúy Hằng .................................................. 9 Hình 2.1 Quy trình dự toán ngân sách .................................................................... 24 Hình 2.2 Mô hình ấn định thông tin từ trên xuống ................................................. 25 Hình 2.3 Mô hình ấn định thông tin phản hồi ........................................................ 26 Hình 2.4 Mô hình ấn định thông tin từ dưới lên..................................................... 28 Hình 2.5 Mối quan hệ giữa các loại dự toán ngân sách ......................................... 30 Hình 3.1: Mô hình nghiên cứu về ảnh hưởng của các nhân tố đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương ....................................... 42 Hình 3.2: Quy trình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương .................................................... 43 Hình 4.1. Biểu đồ tỷ lệ giới tính ............................................................................. 57 Hình 4.2. Biểu đồ tỷ lệ độ tuổi ............................................................................... 57 Hình 4.3. Biểu đồ tỷ lệ số năm công tác ................................................................. 58 Hình 4.4. Biểu đồ tỷ lệ trình độ học vấn ................................................................ 58 Hình 4.5. Biểu đồ tỷ lệ vị trí công tác .................................................................... 59 Hình 4.6. Biểu đồ tỷ lệ loại hình doanh nghiệp ...................................................... 59 Hình 4.7. Biểu đồ tỷ lệ xây dựng bộ phận kế toán quản trị .................................... 60 Hình 4.8. Biểu đồ tỷ lệ dự toán ngân sách có quan trọng và cần thiết ................... 60 vi
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TỪ VIẾT TẮT VIẾT ĐẦY ĐỦ BCĐKT Bảng cân đối kế toán BCKQHĐKD Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh CPBH&QLDN Chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp CPSXC Chi phí sản xuất chung CPNVLTT Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp CPNCTT Chi phí nhân công trực tiếp CPQLDN Chi phí quản lý doanh nghiệp DTNS Dự toán Ngân sách vii
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Đặt vấn đề Dự toán ngân sách là những tính toán, dự kiến một cách toàn diện mục tiêu kinh tế, tài chính mà doanh nghiệp cần đạt được trong kỳ hoạt động, đồng thời chỉ rõ cách thức, biện pháp huy động các nguồn lực để thực hiện nhiệm vụ và mục tiêu đó. Dự toán ngân sách là một kế hoạch hành động được lượng hóa và được chuẩn bị cho một thời gian cụ thể nhằm để đạt được các mục tiêu đề ra. Dự toán ngân sách có vai trò quan trọng trong việc thực hiện các chức năng của nhà quản trị, là thước đo chuẩn để so sánh, đối chiếu với số liệu thực tế mà doanh nghiệp đạt được. Thông tin trên dự toán ngân sách là cơ sở để kiểm tra đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch, là một phần quan trọng với vai trò dự báo tình hình hoạt động, sử dụng nguồn lực để thực hiện các mục tiêu của doanh nghiệp trong công tác tổ chức và điều hành, trong bố trí nhân sự thông qua việc đánh giá trách nhiệm trong việc thực hiện mục tiêu mà dự toán đề ra. Nền kinh tế Việt Nam nói chung đang trong tiến trình hội nhập kinh tế thế giới, có nhiều cơ hội phát triển mang lại cho các doanh nghiệp là vô cùng lớn nhưng thách thức đặt ra cũng không hề nhỏ, đặc biệt tính cạnh tranh trong hoạt động kinh doanh ngày càng khốc liệt không những với các doanh nghiệp trong nước mà còn phải kể đến các doanh nghiệp nước ngoài. Các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương giữ vị trí quan trọng trong sự phát triển kinh tế của tỉnh và khu vực kinh tế trọng điểm Đông Nam Bộ. Làm thế nào để đứng vững và nâng cao năng lực cạnh tranh, đòi hỏi các doanh nghiệp phải có kế hoạch sản xuất và kế hoạch chi tiêu tài chính phù hợp. Các doanh nghiệp phải có các công cụ quản lý khoa học nhằm giúp các nhà quản trị phát huy mặt tích cực, hạn chế hoặc giảm thiểu mặt tiêu cực và biết tận dụng các nguồn lực sẵn có một cách hiệu quả. Hiện nay, hầu hết các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương đều có xây dựng bộ phận kế toán quản trị và thực hiện công tác lập DTNS nhưng chỉ mang tính hình thức và chưa mang lại lợi ích thực sự cho công tác quản lý cũng như kiểm soát và đánh giá viii
hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Chính vì vậy, để tồn tại và phát triển trong điều kiện mới đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường đòi hỏi các doanh nghiệp cần phải cải tiến, đổi mới phương thức quản lý, thực hiện tốt chiến lược kinh doanh, mở rộng thị trường phù hợp với xu thế hội nhập và phát triển bền vững. Đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ phận kế toán quản trị trong việc cung cấp thông tin hữu ích cho nhà quản trị quản lý các nguồn lực và đưa ra các chính sách phù hợp nhất, trong đó, công tác DTNS là một công cụ quản lý khoa học và hữu ích nhằm DTNS giúp các doanh nghiệp kiểm soát chi phí và định hướng được hoạt động sản xuất kinh doanh của mình theo mục tiêu đã định một cách dễ dàng hơn trong tương lai. Bên cạnh đó, các công trình nghiên cứu trước cũng chỉ đề cập đến việc hoàn thiện công tác lập DTNS, việc xây dựng mô hình DTNS và các nhân tố ảnh hưởng đến dự toán ngân sách không phải là đối tượng và mục tiêu nghiên cứu chính mà chỉ là một phần hoặc được dùng cho các phân tích khác liên quan. Do đó, các nhân tố ảnh hưởng đến công tác DTNS chưa được hệ thống đầy đủ, cũng như chưa đánh giá được mức độ ảnh hưởng của những nhân tố này đến chất lượng của DTNS. Nhằm đánh giá thực trạng hiện nay về công tác lập DTNS và nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến công tác DTNS, tác giả chọn đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương” làm luận văn tốt nghiệp của mình. Thông qua việc xác lập mô hình những nhân tố ảnh hưởng và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến công tác DTNS tại các doanh nghiệp với mong muốn đề xuất các khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng của công tác tổ chức, vận dụng DTNS tại các doanh nghiệp trong thời gian tới. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1 Mục tiêu chung Luận văn được thực hiện nhằm mục tiêu là xác định những nhân tố ảnh hưởng và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương. ix
2.2 Mục tiêu cụ thể - Xác định những nhân tố ảnh hưởng đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương. - Xác định những mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương. 2.3 Câu hỏi nghiên cứu Để giải quyết mục tiêu trên, luận văn xác định những câu hỏi nghiên cứu sau: - Thực trạng của công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trên địa bàn tinh Bình Dương? - Những nhân tố nào ảnh hưởng đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương? - Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố ảnh hưởng đến công tác dự toán ngân sách hiện nay trên địa bàn tỉnh Bình Dương như thế nào? 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là dự toán ngân sách và các nhân tố ảnh hưởng đến công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương. 3.2 Phạm vi nghiên cứu - Về mặt không gian: Luận văn nghiên cứu tại các Doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương. - Thời gian nghiên cứu: từ tháng 2/2018 đến 08/2018. 4. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng đồng thời hai phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng, cụ thể: - Phương pháp định tính được thực hiện trên cơ sở tổng hợp lý luận về DTNS, tổng hợp các nghiên cứu trước để phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến công tác DTNS tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương từ đó, đề xuất mô hình nghiên cứu. Trên cơ sở mô hình nghiên cứu đề xuất tác giả thảo luận với các chuyên gia là những x
giảng viên, những người có kinh nghiệm về DTNS để xác định mô hình nghiên cứu chính thức và thang đo các biến trong mô hình chính thức. - Phương pháp định lượng được thực hiện dựa trên cơ sở sử dụng mô hình phân tích nhân tố khám phá; sử dụng phần mềm SPSS để thực hiện đánh giá độ tin cậy của thang đo; phân tích nhân tố khám phá thông qua các kiểm định tính thích hợp của EFA (KMO), kiểm định tương quan giữa các biến quan sát (kiểm định Bartlett), kiểm định phương sai trích); phân tích hồi quy đa biến trên cơ sở thực hiện các kiểm định hệ số hồi quy bằng việc ứng dụng hệ số Cronbach Alpha; kiểm định mức độ giải thích của mô hình; kiểm định mức độ phù hợp của mô hình và kiểm định phương sai phần dư không đổi. Nhằm xác định các nhân tố ảnh hưởng và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến công tác DTNS tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương. 5. Những đóng góp của đề tài - Hệ thống hóa những cơ sở lý luận liên quan đến công tác DTNS như: các khái niệm về DTNS; chức năng, quy trình của DTNS; các mô hình DTNS và nội dung, trình tự lập DTNS. - Về mặt thực tiễn: Tìm hiểu, xác định các nhân tố ảnh hưởng và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố này đến công tác DTNS tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Từ đó, đưa ra kết luận và khuyến nghị nhằm hoàn thiện hơn hệ thống DTNS, nâng cao hơn nữa chất lượng và hiệu quả công tác đồng thời bổ sung những nhân tố ảnh hưởng đến công tác DTNS tại các doanh nghiệp trong bối cảnh hiện nay. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và phần phụ lục. Luận văn được thiết kế gồm 5 chương, với các chương được trình bày như sau: Chương 1. Tổng quan nghiên cứu. Chương 2. Cơ sở lý thuyết. Chương 3. Phương pháp nghiên cứu. Chương 4. Kết quả nghiên cứu và bàn luận. Chương 5. Kết luận và khuyến nghị xi
Tài liệu tham khảo Phụ lục đính kèm xii
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU Trên thế giới cũng như ở Việt Nam, có nhiều tác giả đã nghiên cứu về các khía cạnh khác nhau của công tác DTNS. Trong chương này, sẽ thực hiện việc hệ thống hóa, phân tích, đánh giá các công trình nghiên cứu đã thực hiện có liên quan đến đề tài nghiên cứu. Qua đó, xác định khe hổng nghiên cứu và đưa ra các định hướng nghiên cứu. 1.1 Các công trình nghiên cứu nước ngoài 1.1.1 Nghiên cứu của Yang Qi, 2010, The impact of the budgeting process on performance in small and medium-sized firms in China, The University of Twente, Doctoral dissertation. Trong nghiên cứu này, tác giả đã xác định 7 nhân tố là: Hoạch định ngân sách, mục tiêu ngân sách rõ ràng và mục tiêu ngân sách khó khăn, sự phức tạp trong ngân sách (công nghệ và mô hình được sử dụng trong ngân sách), kiểm soát quá trình ngân sách, sự tham gia của các bộ phận vào ngân sách, quy mô doanh nghiệp và loại hình doanh nghiệp ảnh hưởng đến hiệu quả của doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Trung Quốc. Kiểm soát ngân sách doanh nghiệp: Quy mô (X6) và Hình thức sở hữu (X7) của doanh nghiệp Hiệu quả của doanh nghiệp (Y1): Quá trình ngân sách: Y1a: Hiệu quả tài chính X1: Hoạch định ngân sách Sự tăng trưởng về doanh thu X2: Mục tiêu ngân sách rõ ràng Sự tăng trưởng về lợi nhuận Y1b: Hiệu quả ngân sách Mục tiêu ngân sách khó khăn Đạt được các mục tiêu ngân sách X3: Công nghệ và mô hình trong Động lực từ thiết lập ngân sách ngân sách. Y1c: Hiệu quả khác X4: Kiểm soát quá trình ngân sách Sự thỏa mãn trong công việc Sự liên quan với công việc Sự tham gia vào ngân sách: X5: Sự tham gia vào ngân sách Hiệu quả quản trị (Y2) Hình 1.1 Mô hình nghiên cứu của Yang Qui 1