Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến tỷ lệ chi trả cổ tức của các công ty niêm yết tại thị trường chứng khoán Việt Nam

Chia sẻ: Thanh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:88

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn này xác định các nhân tố thuộc về đặc điểm của công ty ảnh hưởng đến tỷ lệ chi trả cổ tức của các công ty niêm yết tại thị trường Chứng khoán Việt am và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đó đến tỷ lệ chi trả cổ tức như thế nào. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến tỷ lệ chi trả cổ tức của các công ty niêm yết tại thị trường chứng khoán Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM --------------- LÊ THỊ HỒNG NHUNG CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TỶ LỆ CHI TRẢ CỔ TỨC CỦA CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TẠI THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Kế toán Mã ngành: 60340301 C tháng 6 năm 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM --------------- LÊ THỊ HỒNG NHUNG CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TỶ LỆ CHI TRẢ CỔ TỨC CỦA CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TẠI THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Kế toán Mã ngành: 60340301 CÁN BỘ HƯ NG D N KHOA HỌC TS. NGUYỄN TRẦN PHÚC C tháng 6 năm 2016
i LỜI CAM ĐOAN ôi xin cam đoan luận văn “Các nhân tố ảnh hưởng đến Tỷ lệ chi trả cổ tức của các Công ty niêm yết tại Thị trường Chứng khoán Việt Nam”là công trình nghiên cứu của riêng tôi Các liệu kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công b trong bất kỳ công trình nào khác ôi xin cam đoan rằng mọi ự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn g c Luận văn được thực hiện dưới ự hướng dẫn khoa học của S guyễn rần Phúc. Học viên thực hiện Luận văn Lê Thị Hồng Nhung
ii LỜI CẢM ƠN ôi xin chân thành cảm ơn: S guyễn rần húc đã tận tình hướng dẫn góp ý và động viên tôi trong u t quá trình thực hiện đề tài hững trao đổi chia ẻ của hầy giúp tôi định hướng và hoàn thành bài luận văn t t nghiệp Quý hầy Cô giáo là giảng viên Đại học công nghệ hành ph ồ Chí inh đã giảng dạy từ những kiến thức cơ bản đến những kiến thức chuyên âu để từ đó giúp tôi hoàn thành đề tài này Ban lãnh đạo nhà trường cùng quý hầy Cô giáo vụ hòng Quản lý Khoa học và Đào tạo au Đại học trường Đại học công nghệ hành ph ồ Chí inh đã tạo điều kiện cho tôi có cơ hội hoàn thành luận văn này Cu i cùng tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến gia đình bạn bè đã luôn động viên giúp đỡ để tôi tự tin trong u t quá trình thực hiện đề tài. Lê Thị Hồng Nhung
iii TÓM TẮT rong khi vẫn còn về các tranh cãi về chính ách cổ tức của công ty tại các thị trường v n hoàn hảo các tranh cãi này còn nhiều hơn trong thế giới thực nơi không có ự tồn tại của thị trường hoàn hảo Sự hiện diện của thông tin bất đ i xứng vấn đề chi phí đại diện thuế và chi phí giao dịch tất cả càng làm cho chính ách cổ tức trở nên quan trọng Đã có rất nhiều các nghiên cứu lý thuyết và thực nghiệm c gắng xác định những yếu t quyết định đến chính ách cổ tức của công ty uy nhiên đến nay vẫn chưa có ự đồng thuận về những yếu t ảnh hưởng đến chính ách cổ tức của Công ty Vấn đề này thậm chí còn phức tạp hơn khi đề cập đến những thị trường kinh tế mới nổi ghiên cứu này c gắng tìm hiểu thêm về chính ách cổ tức tại thị trường chứng khoán Việt am nơi mà các nghiên cứu về các yếu t quyết định đến chính ách chia cổ tức của công ty còn hạn chế ghiên cứu này tập trung vào việc đạt được hai mục tiêu chính ục tiêu thứ nhất là thực nghiệm kiểm tra các yếu t quyết định chính ách cổ tức của các công ty và tìm hiểu m i tương quan giữa cổ tức và các yếu t này ghiên cứu phân tích ảnh hưởng của các đặc tính của các công ty như lợi nhuận tăng trưởng đòn bẩy tài chính quy mô tuổi công ty… trên mô hình chi trả cổ tức để xác định mức độ ảnh hưởng khác nhau của các yếu t này đ i với chính ách thanh toán cổ tức của các công ty tại Việt am ục tiêu thứ hai của đề tài là đề xuất ra định hướng và giải pháp cho các chính ách quyết định chia cổ tức cho các doanh nghiệp tại thị trường Việt am đồng thời đề nghị hướng nghiên cứu tiếp theo bổ ung cho đề tài này
iv ABSTRACT While there is still debate about the dividend policy of the company in the perfect capital market, the debate has also more than in the real world where there is no existence of perfect markets. The presence of asymmetric information, agency costs problems, taxes and transaction costs, all the more make dividend policy becomes critical. There were a lot of theoretical research and empirical try to identify the factors determining the dividend policy of the company. However, to date, there is no consensus about the factors affecting the dividend policy of the Company. This problem is even more complex when it comes to the emerging markets. This study tried to find out more about dividend policy in Vietnam's stock market, where the study of the factors determining the dividend policy of the company is limited. This rerearch focused on achieving two main objectives. The first objective is to test the determinants of dividend policy of the company and find out the relationship between dividends and other factors. The study analyzes the impact of the characteristics of companies such as profitability, growth, financial leverage, size and age of the company... on the dividend payment model to determine the impact of different levels of these factors for the dividend payment policy of the company in Vietnam. The second objective of this research is to propose a direction and policy solutions to the dividend decision to businesses in Vietnam at the same time market research proposal complements the next subject.
v MỤC LỤC LỜ CA ĐOA ....................................................................................................... i LỜ CẢ Ơ ............................................................................................................ ii Ó Ắ ................................................................................................................. iii ABSTRACT .............................................................................................................. iv ỤC LỤC ...................................................................................................................v DA ỤC CÁC Ừ V Ế Ắ ........................................................................ viii DA ỤC BẢ G ................................................................................................. ix DA ỤC B ỂU Đ Đ Ị SƠ Đ Ì Ả ...........................................x C ƯƠ G : Ổ G QUA .......................................................................................1 1 1 Lý do hình thành đề tài ......................................................................................... 1 12 ục tiêu nghiên cứu ............................................................................................ 3 1 Câu h i nghiên cứu ............................................................................................... 3 1 Đ i tượng phạm vi và thời gian nghiên cứu ....................................................... 3 1 1 Đ i tượng nghiên cứu.........................................................................................3 1.4.2 hạm vi nghiên cứu và thời gian nghiên cứu .....................................................3 1 hương pháp nghiên cứu ...................................................................................... 4 1 6 hững đóng góp của nghiên cứu .......................................................................... 4 1 Kết cấu của đề tài nghiên cứu: ............................................................................. 5 C ƯƠ G 2 CƠ SỞ LÝ UYẾ ............................................................................6 2 1 ổng quan lý thuyết .............................................................................................. 6 2 1 1 Khái niệm về cổ tức và chính ách cổ tức ......................................................... 6 2.1.1 1 Khái niệm cổ tức .............................................................................................6 2 1 1 2 Khái niệm về chính ách cổ tức ......................................................................7
vi 2 1 2 Các chính ách chi trả cổ tức..............................................................................8 2 1 2 1 Chính ách lợi nhuận giữ lại thụ động ............................................................8 2 1 2 2 Chính ách cổ tức tiền mặt ổn định .................................................................8 2 2 Các lý thuyết về chính ách cổ tức........................................................................ 9 2 2 1 Lý thuyết của odigliani & iller (1961) ........................................................ 9 2 2 2 Lý thuyết của Jame E Walter (1963) ............................................................. 10 22 Lý thuyết của yron Gordon (196 ) ............................................................... 11 22 Lý thuyết của John Lintner (19 6)................................................................... 12 2 ổng quan các nghiên cứu thực nghiệm ............................................................. 13 2 1 Đề tài nghiên cứu nước ngoài .......................................................................... 13 2 2 Đề tài nghiên cứu trong nước........................................................................... 28 KẾ LUẬ C ƯƠ G 2..........................................................................................32 C ƯƠ G ƯƠ G Á G Ê CỨU .......................................................33 1 hiết kế nghiên cứu............................................................................................. 33 1 1 Quy trình nghiên cứu .......................................................................................33 12 ô hình nghiên cứu đề xuất.............................................................................35 1 Các giả thuyết nghiên cứu ................................................................................36 1 1 hân t hu nhập hiện tại hay dự kiến .........................................................36 1 2 hân t Cơ hội tăng trưởng ..........................................................................36 1 hân t Quy mô doanh nghiệp .....................................................................37 1 hân t Đòn bẩy tài chính ............................................................................37 1 hân t Khả năng inh lời ............................................................................38 1 6 hân t ính thanh khoản .............................................................................39 3.1 hân t ỷ ER ........................................................................................39
vii 1 Cách thức thu thập xử lý dữ liệu .....................................................................41 1 1 Cách thức thu thập dữ liệu 41 1 2 Công cụ xử lý và phân tích dữ liệu 41 2 hương pháp nghiên cứu .................................................................................... 42 KẾ LUẬ C ƯƠ G ..........................................................................................44 C ƯƠ G : KẾ QUẢ G Ê CỨU .................................................................45 1 h ng kê mô tả ................................................................................................... 45 2 hân tích hồi qui ................................................................................................. 46 2 1 hân tích tương quan giữa các biến .................................................................46 2 2 hương pháp nhập các biến vào mô hình ........................................................47 2 Đánh giá mức độ phù hợp của mô hình hồi qui ...............................................47 2 Kiểm định độ phù hợp của mô hình hồi qui tuyến tính bội .............................48 2 Kiểm định giả thuyết về ý nghĩa của các hệ hồi quy ...................................48 2 6 Kiểm định giả định phương ai của ai (phần dư) không đổi ......................49 2 Kiểm tra giả định các phần dư có phân ph i chuẩn .........................................50 2 8 Kiểm tra giả định không có m i tương quan giữa các biến độc lập ( iện tượng đa cộng tuyến) ...........................................................................................................52 2 9 Đánh giá mức độ tác động của các nhân t ảnh hưởng đến chính ách cổ tức của các doanh nghiệp Việt am................................................................................53 C ƯƠ G KẾ LUẬ VÀ K Ế G Ị .............................................................56 1 Kết quả nghiên cứu ............................................................................................ 56 2 Kiến nghị và hàm ý chính ách ........................................................................... 57 ạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo.............................................................. 59 À L ỆU A K ẢO .........................................................................................60
viii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nguyên nghĩa BCTC Báo cáo tài chính HNX Sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội HOSE Sàn giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh SGDCK Sở giao dịch chứng khoán TTCK Thị trường chứng khoán UBCKNN Ủy ban chứng khoán Nhà nước
ix DANH MỤC BẢNG Bảng 2 1 óm tắt các nghiên cứu trước ...................................................................29 Bảng 1 óm tắt các nhân t tác động và kỳ vọng dấu ..........................................40 Bảng 1 h ng kê mô tả tỷ lệ chi trả cổ tức và các nhân t ảnh hưởng .................45 Bảng 2 a trận tương quan giữa biến phụ thuộc và các biến độc lập ..................46 Bảng hương pháp nhập các biến vào phần mềm S SS ...................................47 Bảng Đánh giá mức độ phù hợp của mô hình hồi qui tuyến tính bội ................47 Bảng Kiểm định tính phù hợp của mô hình hồi quy tuyến tính bội ..................48 Bảng 6 Bảng kết quả các trọng hồi qui.............................................................49 Bảng Bảng kiểm định giả định phương ai của ai .......................................49
x DANH MỤC BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH ình 1 Quy trình nghiên cứu ................................................................................34 ình 2 ô hình nghiên cứu ..................................................................................35 Hình 1 Biểu đồ phân tán giữa giá trị dự đoán và phần dư từ hồi qui ....................50 ình 2 Đồ thị - lot của phần dư – đã chuẩn hóa ............................................51 ình Đồ thị i togram của phần dư – đã chuẩn hóa .........................................52
1 CHƯƠNG I: TỔNG QUAN 1.1 L do h nh thành đ tài ột trong những đòi h i cơ bản để hệ th ng tài chính phát triển là phải có một thị trường v n có tổ chức nơi mà các nhà đầu tư có thể mua và bán chứng khoán Có hai cách để công ty huy động v n: thứ nhất là đi vay theo đó ẽ làm tăng nợ thứ hai là phát hành cổ phiếu (cổ phiếu ưu đã hay cổ phiếu thường) ẽ làm tăng v n chủ ở hữu hông thường công ty ẽ chọn cách phát hành cổ phiếu vì cổ phiếu có đặc điểm là không thời hạn có thể mua lại khi cần và dòng tiền đi ra không biến động lớn vì không phải trả v n g c hà đầu tư mua cổ phiếu của công ty gọi là cổ đông đây là người chủ ở hữu của công ty hững nhà đầu tư mong mu n có được thu nhập từ việc góp v n của mình với vai trò cổ đông họ có quyền đóng góp vào ự thành công hay thất bại trong hoạt động của công ty Do đó thông thường những công ty ẽ chi trả cổ tức cho cổ đông thường và cổ đông ưu đãi khi công ty có lợi nhuận cùng với quyết định chi trả cổ tức của hội đồng quản trị Cổ đông xem việc chi trả cổ tức là thu nhập cho việc nắm giữ cổ phiếu công ty vì vậy cổ tức là một yếu t ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư trên CK Chính ách cổ tức là một trong ba quyết định quan trọng giúp gia tăng giá trị doanh nghiệp bên cạnh quyết định tài trợ và chi tiêu của nhà quản trị tài chính trong công ty cổ phần Tuy nhiên thông thường cổ tức bị đánh thuế ở một mức cao hơn o với việc chi trả lãi vay Do đó có khả năng là đi vay có chi phí rẻ hơn o với việc phát hành cổ phiếu Bất chấp điều đó nhiều công ty vẫn chi trả cổ tức và đây là một vấn đề khó giải thích Fama and French (2001) và nhiều nhà nghiên cứu khác nghiên cứu quyết định chi trả cổ tức và nợ của các công ty ở ỹ và đã chứng minh được rằng có m i quan hệ giữa quyết định cổ tức của công ty với cơ hội đầu tư khả năng inh lời và quy mô công ty. Chính ách cổ tức là một trong những phần quan trọng nhất trong việc nghiên cứu tài chính hiều nhà nghiên cứu đã tìm hiểu lí do tại ao các công ty lại chi trả cổ tức heo MM (1961), chính ách cổ tức không làm thay đổi giá trị tài ản của cổ
2 đông Sự giải thích cho lí do công ty chi trả cổ tức là nhằm giải quyết vấn đề người đại diện vấn đề này cho rằng có xung đột lợi ích giữa người quản lý và cổ đông trong công ty heo phân tích của Ea terbrook’ (198 ) vai trò giám át vấn đề người đại diện của cổ tức là làm giảm bớt mâu thuẫn lợi ích giữa nhà quản lý và cổ đông Vấn đề người đại diện theo phân tích của Jen en (1986) xuất hiện từ động cơ của nhà quản lý họ hành động vì lợi ích cá nhân của mình tức là họ xây dựng đế chế của mình bằng cách đầu tư dòng tiền tự do vào dự án có V âm hoặc chỉ tiêu tiền mặt quá mức cho các khoản thưởng thù lao và các đặc quyền hư vậy cổ tức làm giảm bớt vấn đề này bằng cách giảm dòng tiền tự do ẵn có để chi tiêu của nhà quản lý uy nhiên tổng dòng tiền tự do phụ thuộc vào nhu cầu v n của công ty để tài trợ cho ự phát triển của công ty hìn chung những công ty đang trong giai đoạn phát triển với nhiều cơ hội đầu tư có xu hướng dòng tiền tự do thấp do đó ẽ chi trả cổ tức thấp hơn rái lại những công ty đang trong giai đoạn ổn định có ít dự án có khả năng inh lời để đầu tư có xu hướng có dòng tiền tự do cao do đó có khả năng chi trả cổ tức cao Vì vậy chính ách cổ tức của công ty chịu ảnh hưởng bởi vòng đời của công ty Đó là lý thuyết vòng đời (DeAngelo et al 2006; Fama and French 2001; Grullon et al., 2002). Bởi vì có nhiều bài nghiên cứu trước đây về chính ách cổ tức cung cấp các bằng chứng ở ỹ và những thị trường đã phát triển trong thời gian gần đây những nhà nghiên cứu đã bắt đầu nghiên cứu chính ách cổ tức của công ty ở thị trường mới nổi và gia tăng nhận thức rằng chính ách cổ tức bị ảnh hưởng bởi b i cảnh nơi nó ra đời (Aivazian V Booth L & Cleary S 200 ) Đề tài này nghiên cứu về chính ách cổ tức của những công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt am cụ thể là trên SGDCK C và giai đoạn 2011-201 với nỗ lực làm áng t thêm về chính ách cổ tức của các công ty ở thị trường mới nổi Các kết luận rút ra như au: Đ i với chính ách cổ tức các lý thuyết hiện nay cho rằng gi ng như nền kinh tế các nước đã phát triển chính ách cổ tức của các doanh nghiệp nằm trong khu
3 vực kinh tế mới nổi đều bị tác động bởi khả năng inh lời đòn bẩy tài chính tỷ lệ giá trị thị trường trên giá trị ổ ách (Aivazian V Booth L & Cleary S 200 ) Các công ty trong nền kinh tế mới nổi thì trả cổ tức cao hơn các doanh nghiệp ở nền kinh tế đã phát triển cụ thể là ở ỹ mặc dù họ chịu nhiều áp lực tài chính hơn khi hoạt động Việc bảo vệ quyền lợi cổ đông càng mạnh mẽ thì chính ách cổ tức càng cao (Mitton, 2004; La Porta et al., 2000). hưng để tìm một lời giải thích duy nhất cho chính ách cổ tức là chưa có Để biết chính ách cổ tức của các doanh nghiệp Việt am cụ thể là các công ty cổ phần niêm yết trên àn OSE và HNX thời gian qua bị tác động bởi các nhân t nào thuộc về đặc điểm của công ty? ác giả chọn đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến Tỷ lệ chi trả cổ tức của các Công ty niêm yết tại Thị trường Chứng khoán Việt Nam”. 1.2 M c tiêu nghiên cứu Luận văn này xác định các nhân t thuộc về đặc điểm của công ty ảnh hưởng đến ỷ lệ chi trả cổ tức của các công ty niêm yết tại hị trường Chứng khoán Việt am và mức độ ảnh hưởng của các nhân t đó đến tỷ lệ chi trả cổ tức như thế nào 1.3 Câu h i nghiên cứu hững yếu t nào ảnh hưởng đến tỷ lệ chi trả cổ tức của các Công ty niêm yết tại hị trường Chứng khoán Việt am? Mức độ ảnh hưởng của các yếu t trên đến tỷ lệ chi trả cổ tức của các Công ty như thế nào? 1.4 Đối tư ng, phạm vi và thời gian nghiên cứu 1.4.1 Đối tư ng nghiên cứu Đ i tượng nghiên cứu của đề tài là các nhân t các động đến tỷ lệ chi trả cổ tức của các Công ty niêm yết trên hị trường Chứng khoán Việt am 1.4.2 Phạm vi nghiên cứu và thời gian nghiên cứu hạm vi nghiên cứu: ác giả chỉ nghiên cứu đến các công ty cổ phần đang hoạt động tại Việt am niêm yết trên 2 àn chứng khoán ( OSE và HNX) S lượng công ty tài chính nghiên cứu bao gồm 100 công ty được lựa chọn phi ngẫu
4 nhiên liệu được lựa chọn phù hợp và được lấy từ BC C báo cáo thường niên đã được kiểm toán hời gian nghiên cứu các liệu trong giai đoạn năm từ năm 2011 đến năm 201 hương pháp thu thập được thực hiện bằng cách truy xuất các báo cáo tài chính của công ty được niêm yết có ẵn trên web ite: cafef com và viet tock vn guồn dữ liệu được trích từ các báo cáo tài chính được kiểm toán của các công ty Do đó dữ liệu là hoàn toàn minh bạch trong b i cảnh của tính xác thực Chi tiết của các công ty này được trình bày ở phần phụ lục hời gian thực hiện nghiên cứu là từ tháng 9/201 đến tháng 6/2016. 1.5 Phư ng pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng để phân tích các nhân t tác động đến tỷ lệ chi trả cổ tức của các Công ty niêm yết tại Thị trường Chứng khoán Việt Nam. Dựa trên các công trình nghiên cứu trước đây tác giả đã tổng hợp, xây dựng lại mô hình nghiên cứu sao cho phù hợp hơn với thực tế tại Việt am cũng như phù hợp với điều kiện của nghiên cứu này. Nguồn tài liệu chủ yếu là dữ liệu thứ cấp do tác giả thu thập dựa vào các báo cáo thường niên của các công ty niêm yết đã được công b . Cùng với sự hỗ trợ của các phần mềm như S SS icro oft Excel để th ng kê và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân t đến chính sách chi trả cổ tức của các doanh nghiệp Việt Nam. 1.6 Những đóng góp của nghiên cứu Nghiên cứu này lựa chọn đ i tượng khảo sát là các nhân t ảnh hưởng đến tỷ lệ chi trả cổ tức của doanh nghiệp đ i tượng khảo sát chính là các công ty cổ phần được niêm yết trên thị trường chứng khoán TP.HCM và Hà Nội. Dựa trên các mô hình của các nghiên cứu trước và kết hợp với đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của các công ty niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán, tác giả xây dựng mô hình nghiên cứu các nhân t tác động đến tỷ lệ chi trả cổ tức của các Công ty niêm yết tại thị trường chứng khoán Việt Nam. Từ kết quả nghiên cứu đạt được, tìm ra các yếu t tác động đến tỷ lệ chi trả cổ tức của các công ty niêm yết trên thị
5 trường chứng khoán Việt am cũng như mức độ tác động của các yếu t đó trên cơ sở đó đề xuất tỷ lệ chi trả cổ tức phù hợp cho các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. 1.7 Kết c u của đ tài nghiên cứu: Luận văn bao gồm chương: Chương 1: Tổng quan - Giới thiệu lý do hình thành đề tài, mục tiêu nghiên cứu đ i tượng & phạm vi nghiên cứu phương pháp nghiên cứu; ý nghĩa và tính mới của đề tài nghiên cứu. Chương 2: rình bày cơ ở lý thuyết, nội dung phương pháp và kết quả của các nghiên cứu thực nghiệm có liên quan trước đây Trình bày các lý thuyết về tỷ lệ chi trả cổ tức, thực trạng chi trả cổ tức hiện nay của các doanh nghiệp Việt Nam. Chương : Thiết kế quy trình nghiên cứu, mô tả mẫu phương pháp nghiên cứu, mô hình nghiên cứu và giải thích các biến được sử dụng để phân tích. Từ đó đặt các giả thuyết nghiên cứu, thiết kế quy trình nghiên cứu bao gồm xây dựng và hoàn thiện mô hình nghiên cứu. Chương : Kết quả nghiên cứu, trình bày thông tin về mẫu khảo sát, kiểm định mô hình đo lường các nhân t tác động đến tỷ lệ chi trả cổ tức của các doanh nghiệp được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán TP.HCM và Hà Nội qua đó thảo luận về các kết quả thực nghiệm. Chương : Kết luận và kiến nghị - Trình bày một s ý nghĩa từ kết quả nghiên cứu đề xuất các kiến nghị nhằm cải thiện tỷ lệ chi trả cổ tức hiện nay của các doanh nghiệp Việt Nam. Dựa vào kết quả nghiên cứu và những hạn chế của nghiên cứu đề nghị các hướng nghiên cứu tiếp theo.
6 CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ THUYẾT rong chương này tác giả giới thiệu về đ i tượng nghiên cứu là các doanh nghiệp Việt am Chương 2 ẽ tập trung trình bày cơ ở lý thuyết liên quan đến chính ách cổ tức tỷ lệ chi trả cổ tức các nghiên cứu về tỷ lệ chi trả cổ tức trên thế giới và tại Việt am Chương 2 cũng đề cập đến khái niệm chính ách cổ tức và các nghiên cứu trước đây về tỷ lệ chi trả cổ tức hạn chế của các nghiên cứu trước. ừ các nghiên cứu này tác giả ẽ chọn lọc các nhân t tác động đến tỷ lệ chi trả cổ tức của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt am cụ thể là 2 sàn HOSE và HNX. Cu i cùng đề xuất mô hình nghiên cứu cho nghiên cứu tại Việt Nam. 2.1 Tổng quan l thuyết 2.1.1 Khái niệm v cổ tức và chính sách cổ tức 2.1.1.1 Khái niệm cổ tức Cổ tức được hiểu là một phần lợi nhuận au thuế của công ty dành để chi trả cho các cổ đông (chủ ở hữu công ty) Cổ tức còn được gọi là lợi tức cổ phần Cổ tức là như nhau cho mọi cổ phiếu cùng một loại hoặc cổ phiếu phổ thông (cổ phiếu thường) hoặc cổ phiếu ưu đãi Sau khi thông báo chi trả cổ tức được công b cổ tức trở thành khoản phải trả của công ty Các phư ng thức chi trả cổ tức Cổ tức bằng ti n mặt: Cổ tức bằng tiền mặt là loại cổ tức phổ biến nhất Cổ tức tiền mặt là đơn vị tiền tệ mà công ty thanh toán cho cổ đông tính trên phần trăm mệnh giá một cổ phần ệnh giá là giá trị ghi trên giấy chứng nhận cổ phiếu iện nay các cổ phiếu niêm yết ở Việt am đều có mệnh giá th ng nhất là 10 000 đồng Trả cổ tức bằng cổ phiếu: rả cổ tức bằng cổ phiếu là công ty chi trả cổ phần thường cho các cổ đông nắm giữ cổ phần thường theo tỷ lệ nhất định và công ty không nhận được khoản tiền thanh toán nào từ phía cổ đông
7 Trả cổ tức bằng tài sản khác: Doanh nghiệp trả cổ tức cho cổ đông bằng thành phẩm hàng bán bất động ản hay cổ phiếu của công ty khác do doanh nghiệp ở hữu ình thức này rất hiếm xảy ra trong thực tiễn 2.1.1.2 Khái niệm v chính sách cổ tức Khái niệm: Chính ách cổ tức là chính ách ấn định mức lợi nhuận au thuế của công ty ẽ được đem ra phân ph i như thế nào bao nhiêu được giữ lại để tái đầu tư và bao nhiêu dùng để chi trả cổ tức cho các cổ đông Lợi nhuận giữ lại cung cấp cho các cổ đông một nguồn tăng tưởng lợi nhuận tiềm năng trong tương lai thông qua tái đầu tư còn cổ tức mang lại cho các cổ đông một lợi nhuận hữu hình hiện tại Vì thế chính ách cổ tức ẽ ảnh hưởng đến lượng v n cổ phần trong cấu trúc v n của doanh nghiệp (thông qua lợi nhuân giữ lại) và chi phí ử dụng v n doanh nghiệp Chỉ tiêu đo lường chính ách cổ tức Tỷ lệ chi trả cổ tức (Dividend payout ratio) ỷ lệ chi trả cổ tức phản ánh mức cổ tức mà cổ đông được hưởng chiếm tỷ lệ bao nhiêu trong thu nhập trong kỳ do công ty tạo ra và được đo lường như au: Cổ tức mỗi cổ phần (D S) ỷ lệ chi trả cổ tức = ----------------------------------------- hu nhập mỗi cổ phần (E S) Đây là một trong những nhân t quyết định đến giá trị thị trường của cổ phần Tỷ su t cổ tức: (Dividend Yield or Dividend – Price ratio) ỷ uất cổ tức phản ánh tỷ cổ tức của cổ phiếu o với giá thị trường và được đo lường như au: Cổ tức mỗi cổ phần (D S) ỷ uất cổ tức =------------------------------------------- Giá trị trường mỗi cổ phần
8 2.1.2 Các chính sách chi trả cổ tức 2.1.2.1 Chính sách l i nhuận giữ lại th động Chính ách lợi nhuận giữ lại thụ động xác nhận rằng một doanh nghiệp nên giữ lại lợi nhuận khi doanh nghiệp có các cơ hội đầu tư hứa hẹn các tỷ uất inh lợi cao hơn tỷ uất inh lợi mọng đợi mà cổ đông đòi h i ói cách khác chính ách lợi nhuận giữ lại thụ động ngụ ý việc chi trả cổ tức của doanh nghiệp là nên thay đổi từ năm này qua năm khác tùy thuộc vào các cơ hội đầu tư có ẵn uy nhiên hầu hết các doanh nghiệp thường c gắng duy trì một mức cổ tức ổn định theo thời gian ất nhiên điều này không có nghĩa là các doanh nghiệp đã b qua những nguyên lý về chính ách lợi nhuận giữ lại thụ động trong việc thực hành các quyết định phân ph i bởi vì cổ tức có thể được duy trì ổn định hằng năm theo hai cách: - hứ nhất doanh nghiệp có thể giữ lại lợi nhuận với tỷ lệ khá cao trong những năm có nhu cầu v n cao ếu đơn vị tiếp tục tăng trưởng các giám đ c có thể tiếp tục thực hiện chiến lược này mà không nhất thiết phải giảm cổ tức - hứ hai doanh nghiệp có thể vay v n cho nhu cầu v n mà mình cần và do đó tăng tỷ lệ nợ trên v n cổ phần lên một cách tạm thời để tránh trường hợp giảm cổ tức ếu doanh nghiệp có nhiều cơ hội đầu tư t t trong u t một năm nào đó thì chính ách vay nợ ẽ thích hợp hơn o với cắt giảm cổ tức hững năm tiếp theo doanh nghiệp cần giữ lại lợi nhuận để đẩy tỷ nợ trên v n cổ phần về lại mức thích hợp goài ra nguyên lý giữ lại lợi nhuận thụ động cũng đề xuất là công ty “tăng trưởng” thường có tỷ lệ chi trả cổ tức thấp hơn các doanh nghiệp đang trong giai đoạn ung mãn (bão hòa) 2.1.2.2 Chính sách cổ tức ti n mặt ổn định ầu hết các doanh nghiệp và cổ đông đều thích chính ách cổ tức tương đ i ổn định ính ổn định được đặc trưng bằng một ự miễn cưỡng trong việc giảm lượng tiền mặt chi trả cổ tức từ kỳ này qua kỳ khác ương tự những gia tăng trong tỷ lệ cổ tức thường vẫn bị trì hoãn cho đến khi nào các giám đ c tài chính công b rằng các khoản lợi nhuận trong tương lai đủ cao để th a mãn mức độ cổ tức lớn hơn