Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2010-2014

Chia sẻ: Thanh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:104

Thêm vào BST

Báo xấu

31
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là xác định và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2010-2014; nghiên cứu mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến chất lượng báo cáo tài chính; đa ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng báo cáo tài chính.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2010-2014

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM ------------------------------ VÕ THỊ NHƢ LỆ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CHẤT LƢỢNG BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT TRÊN SÀN CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2010 - 2014 LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Kế toán Mã số ngành : 60340301 TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 01 năm 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM ------------------------------ VÕ THỊ NHƢ LỆ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CHẤT LƢỢNG BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT TRÊN SÀN CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2010 - 2014 LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Kế toán Mã số ngành : 60340301 CÁN BỘ HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN MINH HÀ TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 01 năm 2016
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài luận văn“Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng báo cáo tài chính của các doanh nghiệpniêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2010 - 2014” là công trình của việc học tập và nghiên cứu thật sự nghiêm túc của bản thân. Những kết quả nêu ra trong nghiên cứu này là trung thực và chƣa từng đƣợc công bố trƣớc đây. Các số liệu trong luận văn nghiên cứu có nguồn gốc rõ ràng, đƣợc tổng hợp từ những nguồn thông tin đáng tin cậy. Tp. HCM, tháng 01 năm 2016 Tác giả VÕ THỊ NHƢ LỆ
ii LỜI CẢM ƠN Trên thực tế không có sự thành công nào mà không gắn liền với những sự hỗ trợ, giúp đỡ dù ít hay nhiều, dù trực tiếp hay gián tiếp của ngƣời khác. Trong suốt thời gian từ khi bắt đầu học tập khoá học cao học tại trƣờng Đại học công nghệ Tp. HCM đến nay, tôi đã nhận đƣợc rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của quý Thầy Cô, gia đình và bạn bè. Với lòng biết ơn sâu sắc nhất, Tôi xin gửi đến quý Thầy Cô ở khoa Kế toán – Tài chính – Ngân hàng; phòng Quản lý khoa học và đào tạo sau đại học – Trƣờng Đại học Công nghệ Tp. HCM; tất cả quý Thầy Cô đã cùng với tri thức và tâm huyết của mình để truyền đạt vốn kiến thức quý báu và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho chúng tôi trong suốt thời gian học tập tại trƣờng. Tôi chân thành cảm ơn Thầy PGS.TS Nguyễn Minh Hà đã tận tâm hƣớng dẫn tôi trong suốt thời gian thực hiện đề tài luận văn. Nếu không có những lời hƣớng dẫn tận tình của thầy thì tôi rất khó hoàn thiện đƣợc luận văn này. Mặc dù, tôi đã cố gắng rất nhiều trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn. Nhƣng do hạn chế về mặt thời gian cùng với việc thiếu kinh nghiệm trong nghiên cứu nên đề tài luận văn chắc chắn còn nhiều hạn chế và thiếu sót. Tôi rất mong nhận đƣợc những ý kiến đóng góp quý báu của quý Thầy Cô để luận văn của tôi đƣợc hoàn thiện hơn nữa. Tp. HCM, tháng 01 năm 2016 Tác giả VÕ THỊ NHƢ LỆ
iii TÓM TẮT ất lƣợngbáo cáo tài chính (BCTC) chất lƣợng Trong nghiên cứu này, mục tiêu của tác giả là nghiên cứu các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng BCTC cũng nhƣ đánh giá thực trạng hiện nay về chất lƣợng BCTC xác định những chỉ tiêu nào đo lƣờng chất lƣợng BCTC của các DN tại TP. HCM.Từ kết quả nghiên cứu, đề xuất định hƣớng một số kiến nghị giúp doanh nghiệp hoàn thiện chất lƣợng BCTC của chính đơn vị. Nghiên cứu này sẽ trả lời các câu hỏi: “Các yếu tố nào ảnh hƣởng đến chất lƣợng báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2010-2014?”,“Mức độ
iv ảnh hƣởng của các yếu tố này nhƣ thế nào?”và “Những giải pháp nào cần đƣợc áp dụng để nâng cao chất lƣợng một báo cáo tài chính?”. Tổng hợp các lý luận, thừa kế kết quả từ các nghiên cứu trƣớc đây có liên quan trực tiếp và gián tiếp đến đề tài, tác giả bƣớc đầu hình thành nên các thang đo Chất lƣợng TTKT trình bày trên BCTC của các Công ty niêm yết ta căn cứ vào hệ số Beta chuẩn hóa. Theo đó, nhân tố nào có trọng số Beta chuẩn hóa càng lớn có nghĩa là nhân tố đó ảnh hƣởng càng mạnh đến biến phụ thuộc. Trong 6 nhân tố ảnh hƣởng Chất lƣợng BCTC của các Công ty niêm yết thì nhân tố nhà quản trị ảnh hƣởng mạnh nhất với Beta = 0,382; nhân tố thuế ảnh hƣởng mạnh thứ hai với hệ số Beta = 0.214; nhân tố Lợi ích chi phí nhằm tăng giá trị công ty ảnh hƣởng mạnh thứ ba với hệ số Beta = 0.197; nhân tố tiếp theo Gia tăng giá trị công ty ảnh hƣởng thứ tƣ với hệ số Beta = 0.195; nhân tố Trách nhiệm của nhân viên kế toán ảnh hƣởng thứ năm với hệ số Beta = 0,139; nhân tố Rủi ro trong việc kiểm toán BCTC của công ty kiểm toán đối với Công ty niêm yết ảnh hƣởng thấp nhất với hệ số Beta = 0,131. Từ kết quả nghiên cứu trên, tác giả đã đề xuất một số giải pháp có tác động trực tiếp đến các nhân tố nhằm nâng cao chất lƣợng báo cáo tài chính. Tuy nhiên, nghiên cứu này còn nhiều hạn chế về thời gian, số lƣợng mẫu nhỏ nên hạn chế tính tổng quát cao của đề tài.
v ABSTRACT Information stock market is very diverse and rich. Communication is the key, sensitive and powerful influence on the behavior of all market participants. Information will reflect the financial position, the nature of the business, through which investors can identify, analyze and invest efficiently. Therefore, to ensure stock market activity in a transparent, publicly, the information provided by the companies must implement openly and transparently. The principle of openness was understood as providing adequate information, honest and timely. In fact, the quality of financial statements (FS) of the listed companies are being overlooked. Investors have not received adequate information about the businesses that they give money to invest. The disclosure of information, especially accounting information provided in the form of financial reporting is mandatory obligations they have to publish truthful and complete and timely. To maintain a system of efficient capital markets, it is essential to have high-quality financial reporting. A capital market has high liquidity requirement and adequate availability of transparent information to all those involved can make decisions when they allocate capital. Therefore, in the context of developing fledgling Vietnam stock market today, demand complete information so companies issuing financial statements an increasingly urgent and practical. The study of factors that affect the quality of financial reporting to help organizations, the operator can see the impact this could have prescribed suitable and feasible. In this study, the author's aim is to study the factors that affect the quality of financial reporting as well as assessing the current situation of the quality of financial reporting identified certain indicators measuring the quality of the businesses in the city FS . HCM. From the findings, propose recommendations oriented some help companies to improve the quality of financial reporting units. This study will answer the question: "What factors affect the quality of financial statements of companies listed on stock exchanges Vietnam period 2010-2014?",
vi "The degree of influence these elements look like? "and" what measures need to be adopted to improve the quality of a financial statement? ". Synthesis of reasoning, inheritance results from previous studies related directly and indirectly to the subject, the author initially formed TTKT quality scales on the financial statements presented by the Company to list Listed us based on standardized beta. Accordingly, the weighted factors Beta greater standardization means that factor as strong influence to the dependent variable. 6 Factors Affecting Quality of the financial statements, the listed company executives factors most influence with Beta = 0.382; Factors affecting taxation strong second with beta = 0214; The benefit cost factor to increase company value impacted third beta = 0197; The next factor Increasing company value influence fourth beta = 0195; Responsibility factor of influence bookkeeper Thursday with beta = 0.139; Risk factors in the company's audited financial statement audit of listed company with the lowest impact beta = 0.131. From the results of the study, the authors have proposed a number of measures have a direct impact to the factors to improve the quality of financial reporting. However, this study is limited in time, small sample size limits the overall height of the subject.
vii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................... ii TÓM TẮT ............................................................................................................... iii ABSTRACT ............................................................................................................. v MỤC LỤC .............................................................................................................. vii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................ xi DANH MỤC BẢNG .............................................................................................. xii DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ............................................................................... xiii DANH MỤC PHỤ LỤC ....................................................................................... xiv PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................................................... 1 1. Lý do hình thành đề tài ...................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................... 1 3. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................ 2 4. Đối tƣợng, phạm vi và thời gian nghiên cứu ..................................................... 2 4.1 Đối tƣợng nghiên cứu .................................................................................. 2 4.2 Phạm vi và thời gian nghiên cứu ................................................................. 2 5. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................... 3 6. Ý nghĩa khoa học của đề tài .............................................................................. 3 7. Kết cấu của đề tài nghiên cứu ............................................................................ 4 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ............................... 5 1.1 Đề tài nghiên cứu nƣớc ngoài ............................................................................ 5 1.2Đề tài nghiên cứu trong nƣớc ............................................................................ 11 1.3Nhận xét về các công trình nghiên cứu ............................................................. 12 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ..................................................................................... 14 CHƢƠNG 2:CƠ SỞ LÝ LUẬN .......................................................................... 15 2.1 Các khái niệm ................................................................................................... 15 2.1.1 Khái niệm báo cáo tài chính .......................................................................... 15 2.1.2 Chất lƣợng của các báo cáo tài chính ............................................................ 15 2.1.3 Đặc điểm báo cáo tài chính của doanh nghiệp niêm yết ............................... 16 2.2 Các mô hình lý thuyết về báo cáo tài chính ..................................................... 19
viii 2.3 Các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trƣờng chứng khoán .................................................................... 23 2.3.1 Yếu tố Nhà quản trị công ty .......................................................................... 23 2.3.2 Yếu tố Lợi ích và chi phí khi lập BCTC ....................................................... 23 2.3.3 Yếu tố Trình độ nhân viên kế toán ................................................................ 24 2.3.4 Yếu tố Thuế ................................................................................................... 24 2.3.5 Yếu tố Mục tiêu lập BCTC .......................................................................... 25 2.3.6 Yếu tố Rủi ro kiểm toán BCTC của công ty kiểm toán đối với công ty niêm yết ........................................................................................................................... 25 2.4 Mô hình nghiên cứu ......................................................................................... 25 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ..................................................................................... 27 CHUƠNG 3: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................... 28 3.1 Quy trình thực hiện nghiên cứu ....................................................................... 29 3.2 Thiết kế nghiên cứu .......................................................................................... 29 3.3 Mẫu nghiên cứu ................................................................................................ 30 3.3.1Phƣơng pháp chọn mẫu. ................................................................................. 30 3.3.2Kích thƣớc mẫu khảo sát ................................................................................ 30 3.4 Phƣơng pháp thu thập dữ liệu .......................................................................... 31 3.4.1Công cụ thu thập dữ liệu. ............................................................................... 31 3.4.2Phân tích và xử lý dữ liệu .............................................................................. 31 3.5 Xây dựng thang đo ........................................................................................... 31 3.6 Các giả thuyết nghiên cứu cần kiểm định ........................................................ 35 3.7 Mô hình hồi quy các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng BCTC ....................... 35 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ..................................................................................... 37 CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU........................................................... 38 4.1 Phân tích và đánh giá độ tin cậy của thang đo ..................................................38 4.1.1 Đánh giá độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach's alpha ...........................38 4.1.1.1 Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Nhà quản trị công ty” ...............................................................................................39
ix 4.1.1.2 Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Lợi ích chi phí nhằm tăng giá trị công ty” ...................................................................39 4.1.1.3Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Trách nhiệm của nhân viên kế toán” .......................................................................40 4.1.1.4 Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Thuế” .......... .............................................................................................................40 4.1.1.5 Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Gia tăng giá trị công ty” ...........................................................................................41 4.1.1.6Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Rủi ro trong việc kiểm toán BCTC của công ty kiểm toán đối với Công ty niêm yết” .............................................................................................................41 4.1.1.7 Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Chất lƣợng TTKT trình bày trên BCTC của các Công ty niêm yết” .....................42 4.1.2 Phân tích nhân tố khám phá EFA ...................................................................43 4.1.2.1 Phân tích khám phá EFA cho biến độc lập .................................................43 4.1.2.2 Phân tích khám phá EFA cho biến phụ thuộc “Chất lƣợng TTKT trình bày trên BCTC của các Công ty niêm yết” ................................................45 4.2 Phân tích tƣơng quan Pearson ...........................................................................46 4.3 Phân tích hồi quy...............................................................................................47 4.4 Kiểm định các giả thiết cần thiết trong mô hình phân tích hồi quy ..................50 4.4.1 Kiểm định giả thuyết về ý nghĩa của các hệ số hồi quy ...............................50 4.4.2 Kiểm định giả thuyết về phƣơng sai của sai số không đổi...........................51 4.4.3 Kiểm định hiện tƣợng đa cộng tuyến .............................................................52 4.4.4 Kiểm định về phân phối chuẩn của phần dƣ ..................................................52 4.4.5 Kiểm định về tính độc lập của phần dƣ.......................................................53 4.5 Kiểm tra các giả định mô hình hồi quy bội .......................................................53 4.5.1 Kiểm định giả định phƣơng sai của sai số (phần dƣ) không đổi....................54 4.5.2 Kiểm tra giả định các phần dƣ có phân phối chuẩn .......................................55 KẾT LUẬN CHƢƠNG 4 ..................................................................................... 57
x CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................... 58 5.1. Kết luận ........................................................................................................... 58 5.2. Kiến nghị ......................................................................................................... 59 5.3. Hạn chế của đề tài và hƣớng nghiên cứu mở rộng .......................................... 64 KẾT LUẬN CHƢƠNG 5 ..................................................................................... 66 KẾT LUẬN CHUNG ........................................................................................... 67 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
xi DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BCTC : Báo cáo tài chính DN : Doanh nghiệp EFA : Exploratory Factor Analysis - phân tích thống kê GP : Giá phí KMO : Kaiser-Meyer-Olkin - hệ số sự thích hợp của phân tích nhân tố IFRS : Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế LICP : Lợi ích chi phí NQT : Nhà quản trị GTGT : Gia tăng giá trị công ty SXKD : Sản xuất kinh doanh TH : Thuế TNKT : Trách nhiệm của nhân viên kế toán TTCK : Thị trƣờng chứng khoán TTKT : Thông tin kế toán TP. HCM : Thành phố Hồ Chí Minh RRKT : Rủi ro trong việc kiểm toán BCTC VIF : Variance Inflation Factor - hệ số phòng đại phƣơng sai
xii DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1: Tóm tắt các nghiên cứu đánh giá chất lƣợng BCTC ..................................7 Bảng 1.2: Đo lƣờng các đặc tính chất lƣợng kế toán theo nghiên cứu của Ferdy van Beest và các cộng sự ..................................................................................9 Bảng 3.1 : Thang đo chính thức của nghiên cứu.......................................................32 Bảng 4.1 : Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Nhà quản trị công ty” .......................39 Bảng 4.2 : Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Lợi ích chi phí nhằm tăng giá trị công ty”.............................................................................................................40 Bảng 4.3: Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Trách nhiệm của nhân viên kế toán” ..... .................................................................................................................40 Bảng 4.4: Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Thuế” .................................................41 Bảng 4.5: Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Gia tăng giá trị công ty” ....................41 Bảng 4.6: Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Rủi ro trong việc kiểm toán BCTC của công ty kiểm toán đối với Công ty niêm yết” ..........................................42 Bảng 4.7: Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Chất lƣợng TTKT trình bày trên BCTC của các Công ty niêm yết” .......................................................................42 Bảng 4.9: Hệ số KMO và kiểm định Bartlett các thành phần...................................44 Bảng 4.10: Bảng ma trận xoay ..................................................................................45 Bảng 4.11: Hệ số KMO và kiểm định Bartlett các thành phần .................................46 Bảng 4.12: Phƣơng sai trích ......................................................................................46 Bảng 4.13: Kết quả phân tích tƣơng quan Pearson giữa các biến độc lập và biến phụ thuộc ........................................................................................................46 Bảng 4.14: Kiểm tra độ phù hợp của mô hình ..........................................................48 Bảng 4.15: Bảng phân tích ANOVA ........................................................................48 Bảng 4.16: Bảng kết quả hồi quy ..............................................................................49 Bảng 4.18: Kết quả phân tích tƣơng quan Spearman giữa các biến độc lập và biến phụ thuộc .................................................................................................51 Bảng 4.19: Kết quả chạy Durbin-Watson .................................................................53 Bảng 4.20: Bảng kiểm định giả định phƣơng sai của sai số .....................................54
xiii DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 1.1: Mô hình các nhân tố tác động tới chất lƣợng TTKTcủa Stoderstromvà Sun (2007) .................................................................................................5 Hình 2.1: Mô hình nghiên cứu đề xuất .....................................................................26 Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu ................................................................................29 Hình 4.1: Đồ thị phân tán giữa giá trị dự đoán và phần dƣ từ hồi qui ......................54 Hình 4.2: Đồ thị P-P Plot của phần dƣ – đã chuẩn hóa.............................................55 Hình 4.3: Đồ thị Histogram của phần dƣ – đã chuẩn hóa .........................................56
xiv DANH MỤC PHỤ LỤC Phụ lục PL – 01 : Nội dung bảng khảo sát Phụ lục PL – 04 : Kết quả nghiên cứu Phụ lục PL – 4.1 : Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Nhà quản trị công ty” Phụ lục PL – 4.2 : Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Lợi ích chi phí nhằm tăng giá trị công ty” Phụ lục PL – 4.3 : Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Trách nhiệm của nhân viên kế toán” Phụ lục PL – 4.4 : Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Thuế” Phụ lục PL – 4.5 : Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Gia tăng giá trị công ty” Phụ lục PL – 4.6 : Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Rủi ro trong việc kiểm toán BCTC của công ty kiểm toán đối với Công ty niêm yết” Phụ lục PL – 4.7 : Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Chất lƣợng TTKT trình bày trên BCTC của các Công ty niêm yết” Phụ lục PL – 4.8 : Hệ số KMO và kiểm định Bartlett các thành phần Phụ lục PL – 4.9 : Bảng phƣơng sai trích Phụ lục PL – 4.10 : Bảng ma trận xoay Phụ lục PL – 4.11 : Hệ số KMO và kiểm định Bartlett các thành phần Phụ lục PL – 4.12 : Phƣơng sai trích Phụ lục PL – 4.13 : Kết quả phân tích tƣơng quan Pearson giữa các biến độc lập và biến phụ thuộc Phụ lục PL – 4.14 : Kiểm tra độ phù hợp của mô hình Phụ lục PL – 4.15 : Bảng phân tích ANOVA Phụ lục PL – 4.16 : Bảng kết quả hồi quy Phụ lục PL – 4.17 : Kết quả phân tích tƣơng quan Spearman giữa các biến độc lập và biến phụ thuộc Phụ lục PL – 4.18 : Kết quả chạy Durbin-Watson Phụ lục PL – 4.19 : Bảng kiểm định giả định phƣơng sai của sai số
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do hình thành đề tài Nền kinh tế của Việt Nam đang dần phát triển và mức độ hội nhập vào nền kinh tế thế giới ngày càng sâu rộng thì vai trò của ngành kế toán ngày càng đƣợc quan tâm. Hoạt động của ngành kế toán sẽ cung cấp các báo cáo tài chính (BCTC) thể hiện thông tin về tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, từ đó sẽ tác động đến nhiều đối tƣợng khác nhau không chỉ trong phạm vi một quốc gia mà nó còn mang tính toàn cầu. Do đó, chất lƣợng thông tin báo cáo tài chính đóng một vai trò hết sức quan trọng đối với công tác quản lý doanh nghiệp ở cấp độ vi mô. Hơn thế nữa, chất lƣợng của thông tin báo cáo tài chính nói chung, chất lƣợng báo cáo tài chính nói riêng sẽ ảnh hƣởng trực tiếp và đáng kể đối với sự thành công hay thất bại của các quyết định kinh tế, hay nói cách khác chất lƣợng thông tin trên BCTC luôn đóng vai trò quan trọng đối với những ngƣời sử dụng thông tin tài chính, đặc biệt là những nhà đầu tƣ. Tuy nhiên, thực trạng hiện nay cho thấy thái độ của ngƣời sử dụng thông tin kế toán tài chính cũng nhƣ ngƣời lập thông tin kế toán tài chính đều ít quan tâm hay chƣa thực sự quan tâm nhiều đến khía cạnh các nhân tố tác động đến thông tin trình bày trên các BCTC. Đối với ngƣời lập BCTC thì họ lập BCTC chủ yếu là theo chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán hiện hành và các quy định có liên quan; đối với ngƣời sử dụng thông tin báo cáo tài chính thì họ đọc các BCTC chủ yếu là dựa vào cảm tính hay dựa vào những kiến thức có đƣợc từ sách vở, từ những trải nghiệm thực tế... Do đó, việc sử dụng thông tin kế toán tài chính cũng có phần hạn chế và BCTC không phát huy đƣợc hết khả năng truyền tải thông tin của mình. Vì vậy, vấn đề đặt ra là để hiểu và lập BCTC đúng, chất lƣợng hơn hình thức thì ngoài yếu tố kỹ thuật kế toán, đòi hỏi ngƣời lập cũng nhƣ ngƣời sử dụng phải chú ý đến những nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng thông tin kế toán trình bày trên BCTC để từ đó có sơ sở tham chiếu khi sử dụng và lập BCTC hiệu quả hơn, có những quyết định kinh tế phù hợp.
2 Nhận thức đƣợc tầm quan trọng này nên tôi đã chọn đề tài “Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2010-2014” để làm đề tài nghiên cứu cho luận văn này. 2. Mục tiêu nghiên cứu Nghiên cứu có ba mục tiêu sau: (1) Xác định và phân tích các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2010-2014. (2) Nghiên cứu mức độ ảnh hƣởng của các yếu tố đến chất lƣợng báo cáo tài chính. (3) Đƣa ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng báo cáo tài chính. 3. Câu hỏi nghiên cứu Từ mục tiêu nghiên cứu, có ba câu hỏi nghiên cứu nhƣ sau: (1) Các yếu tố nào ảnh hƣởng đến chất lƣợng báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2010-2014? (2) Mức độ ảnh hƣởng của các yếu tố này nhƣ thế nào? (3) Những giải pháp nào cần đƣợc áp dụng để nâng cao chất lƣợng một báo cáo tài chính? 4. Đối tƣợng, phạm vi và thời gian nghiên cứu 4.1 Đối tƣợng nghiên cứu Thông tin kế toán trình bày trên BCTC theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS), Hội đồng chuẩn mực kế toán quốc tế (IASB/ IFRS), Hội đồng chuẩn mực kế toán Hoa kỳ (FASB) Các đặc tính của chất lƣợng BCTC Các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng BCTC 4.2 Phạm vi nghiên cứu và thời gian nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung vào việc tìm hiểu, xác định các nhân tố ảnh hƣởng tới chất lƣợng BCTC của các công ty niêm yết ở Việt Nam
3 và đo lƣờng mức độ ảnh hƣởng của các nhân tố đó đến chất lƣợng BCTC của các doanh nghiệp đó. Thời gian nghiên cứu: Dữ liệu nghiên cứu, khảo sát đƣợc tiến hành giai đoạn 2010-2014. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Trong nghiên cứu này áp dụng cả hai phƣơng pháp nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lƣợng để xác định các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng báo cáo tài chính tại các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2010-2014. Cụ thể nhƣ sau: - Phương pháp nghiên cứu định tính: Thiết kế, khám phá thăm dò các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán ở Việt Nam và xây dựng bảng câu hỏi khảo sát sử dụng thang đo Likert 5 điểm. - Phương pháp nghiên cứu định lượng: Dữ liệu khảo sát thu thập đƣợc phân tích thông qua phần mềm SPSS 20 và áp dụng phƣơng pháp mô hình hồi qui tuyến tính bội để đo lƣờng mức độ ảnh hƣởng của các nhân tố đối với chất lƣợng BCTC của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2010-2014. Ngoài ra, các dữ liệu đƣợc lƣu lại trong Microsoft Excel để phục vụ cho nhu cầu tính toán và thống kê mô tả. 6. Ý nghĩa khoa học của đề tài BCTC có ý nghĩa quan trọng đối với công tác quản lý DN cũng nhƣ đối với các cơ quan chủ quản và các đối tƣợng quan tâm. Điều đó, đƣợc thể hiện ở những vấn đề sau đây: BCTC là những báo cáo đƣợc trình bày hết sức tổng quát, phản ánh một cách tổng hợp nhất về tình hình tài sản, các khoản nợ, nguồn hình thành tài sản, tình hình tài chính cũng nhƣ kết quả kinh doanh trong kỳ của DN. BCTC cung cấp những thông tin kinh tế, tài chính chủ yếu để đánh giá tình hình và kết quả hoạt động SXKD, thực trạng tài chính của DN trong kỳ hoạt động
4 đã qua, giúp cho việc kiểm tra, giám sát tình hình sử dụng vốn và khả năng huy động nguồn vốn vào SXKD của DN. BCTC là căn cứ quan trọng trong việc phân tích, nghiên cứu, phát hiện những khả năng tiềm tàng và là căn cứ quan trọng đề ra các quyết định về quản lý, điều hành hoạt động SXKD hoặc đầu tƣ của chủ sở hữu, các nhà đầu tƣ, các chủ nợ hiện tại và tƣơng lai của DN. BCTC còn là những căn cứ quan trọng để xây dựng các kế hoạch kinh tế – kỹ thuật, tài chính của DN là những căn cứ khoa học để đề ra hệ thống các biện pháp xác thực nhằm tăng cƣờng quản trị DN không ngừng nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, nâng cao hiệu quả SXKD, tăng lợi nhuận cho DN. Chính vì vậy, BCTC là đối tƣợng quan tâm của các nhà đầu tƣ. Hội đồng quản trị DN ngƣời cho vay, các cơ quan quản lý cấp trên và toàn bộ cán bộ, công nhân viên của DN. 7. Kết cấu của đề tài nghiên cứu Luận văn bao gồm 5 chƣơng: CHƢƠNG 1: Tổng quan, nội dung chƣơng này giới thiệu về lý do chọn đề tài, mục tiêu nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu và ý nghĩa của nghiên cứu . CHƢƠNG 2: Cơ sở lý thuyết, phân tích các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán, giới thiệu các nghiên cứu trƣớc đó và mô hình nghiên cứu . CHƢƠNG 3: Phƣơng pháp nghiên cứu và dữ liệu nghiên cứu. giới thiệu sơ lƣợt về quy trình nghiên cứu, thiết kế nghiên cứu, phƣơng pháp thu thập dữ liệu và xây dựng thang đo. CHƢƠNG 4: Phân tích kết quả nghiên cứu các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2010-2014, đồng thời phân tích mối liên hệ giữa các biến . CHƢƠNG 5: Kế luận, kiến nghị, trình bày kết luận về kết quả nghiên cứu đƣợc, các hạn chế và hƣớng nghiên cứu tiếp theo .