Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Nghiên cứu tác động của đòn bẩy tài chính đến dòng tiền tự do của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán TP.HCM

Chia sẻ: Thanh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:83

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu tác động của đòn bẩy tài chính đến dòng tiền tự do tại các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán TP.HCM dựa trên các lý thuyết về dòng tiền tự do và các nghiên cứu trước đây trên thế giới cũng như ở Việt Nam, tác giả xây dựng mô hình nghiên cứu tác động của đòn bẩy tài chính đến dòng tiền tự do với số liệu thu thập của 80 công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán TPHCM trong thời gian 2010 – 2013.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Nghiên cứu tác động của đòn bẩy tài chính đến dòng tiền tự do của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán TP.HCM

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM -------------------------------------- NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦA ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH ĐẾN DÒNG TIỀN TỰ DO CỦA CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN TP.HCM LUẬN VĂN THẠC SỸ Chuyên ngành: Kế toán Mã số ngành: 60340301 TP.Hồ Chí Minh, tháng 04 năm 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM -------------------------------------- NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦA ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH ĐẾN DÒNG TIỀN TỰ DO CỦA CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN TP.HCM LUẬN VĂN THẠC SỸ Chuyên ngành: Kế toán Mã số ngành: 60340301 CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:TS. TRẦN ANH TUẤN TP.Hồ Chí Minh, tháng 04 năm 2015
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM Cán bộ hướng dẫn khoa học : TS TRẦN ANH TUẤN (Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị và chữ ký) Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP. HCM ngày … tháng … năm … Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm: (Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị của Hội đồng chấm bảo vệ Luận văn Thạc sĩ) TT Họ và tên Chức danh Hội đồng 1 Chủ tịch 2 Phản biện 1 3 Phản biện 2 4 Ủy viên 5 Ủy viên, Thư ký Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận sau khi Luận văn đã đư ợc sửa chữa (nếu có). Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV
TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHỆ TP. HCM CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM PHÒNG QLKH – ĐTSĐH Độc lập – Tự do – Hạnh phúc TP. HCM, ngày..… tháng….. năm 201..… NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ Họ tên học viên: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN Giới tính: Nữ Ngày, tháng, năm sinh: 12/08/1981 Nơi sinh: Tây Ninh Chuyên ngành: Kế toán MSHV: 1341850025 I- Tên đề tài: Nghiên cứu tác động của đòn bẩy tài chính đến dòng tiền tự do của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán TP.HCM............................................................................ II- Nhiệm vụ và nội dung: Nghiên cứu tác động của đòn bẩy tài chính đến dòng tiền tự do tại các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán TP.HCM dựa trên các lý thuyết về dòng tiền tự do và các nghiên cứu trước đây trên thế giới cũng như ở Việt Nam, tác giả xây dựng mô hình nghiên cứu tác động của đòn b ẩy tài chính đến dòng tiền tự do với số liệu thu thập của 80 công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán TPHCM trong thời gian 2010 – 2013. Thông qua xử lý số liệu thống kê phần mềm Stata 12 tác giả đã tìm thấy tác động của đòn bẩy tài chính đến dòng tiền tự do và đưa ra một số giải pháp cho việc quản lý dòng tiền tự do của các công ty III- Ngày giao nhiệm vụ: 18/8/2014 IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 15/3/2015 V- Cán bộ hướng dẫn: TS Trần Anh Tuấn ..................................................................... CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH (Họ tên và chữ ký) (Họ tên và chữ ký)
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c ứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã đư ợc cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã đư ợc chỉ rõ nguồn gốc. Học viên thực hiện Luận văn (Ký và ghi rõ họ tên) Nguyễn Thị Bích Liên
ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin trân trọng cám ơn TS Trần Anh Tuấn, thầy đã hư ớng dẫn tôi tận tình, đóng góp nhiều ý kiến quý báo cũng như đ ộng viên giúp tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin trân trọng cảm ơn đến tất cả các thầy cô vì kiến thức cũng như kinh nghiệm từ bài giảng mà các thầy cô đã truyền đạt trong quá trình học tập tại trường Đại học công nghệ TPHCM. Học viên thực hiện luận văn Nguyễn Thị Bích Liên
iii TÓM TẮT Bài nghiên cứu này kiểm tra tác động của đòn bẩy tài chính đến dòng tiền tự do tại các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán TP.HCM. Mẫu gồm 320 quan sát nghiên cứu dữ liệu của 80 công ty trong giai đoạn 2010-2013. Mô hình nghiên cứu sử dụng dữ liệu bảng (panel data) được thực hiện hồi quy bằng phần mềm thống kê Stata 12 Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng, dòng tiền tự do trung bình của các công ty là 28,625%, Tỷ lệ nợ dài hạn, Tobin Q và tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản có mối tương quan dương đến dòng tiền tự do còn Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu thì có mối tương quan âm đến dòng tiền tự do. Biến quy mô công ty, Lợi nhuận, Quyền sở hữu quản lý và chi trả cổ tức không có mối tương quan đến dòng tiền tự do.
iv ABSTRACT This study examined the effects of financial leverage to free cash flow in companies listed on the stock market in HCMC. The sample includes 320 observations of 80 data research company in 2010-2013. Research model using panel data (panel data) is performed by regression Stata 12 statistical software research results show that the average free cash flow of the company is 28.625%, Ratio long-term debt, Tobin's Q ratio and return on assets has a possive correlation to the free cash flow remaining debt ratio on equity, it has a negative correlation to free cash flow. Variable company size, profit, property rights management and dividend payments no relation to free cash flow.
v MỤC LỤC CHƯƠNG I: GIỚI THIỆU ..................................................................................... 1 1.1 Đặt vấn đề...........................................................................................................1 1.2 Tính cấp thiết của đề tài .....................................................................................1 1.3 Mục tiêu nghiên cứu ...........................................................................................2 1.4 Câu hỏi nghiên cứu.............................................................................................2 1.5 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .....................................................................3 1.6 Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................3 1.7 Ý nghĩa c ủa đề tài ..............................................................................................3 1.8 Kết cấu luận văn ................................................................................................3 CHƯƠNG II: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC............5 2.1 Cơ sở lý thuyết .....................................................................................................5 2.1.1 lý thuyết đánh đổi ..............................................................................................5 2.1.2 Lý thuyết trật tư phân hạng ...............................................................................5 2.1.3 Lý thuyết dòng tiền ..........................................................................................6 2.1.3.1 Khái niệm dòng tiền .......................................................................................6 2.1.3.2 Các bộ phận cấu thành dòng tiền ...................................................................6 2.1.3.3 Dòng tiền giữa công ty và thị trường tài chính ..............................................9 2.1.4 Lý thuyết dòng tiền tự do ...............................................................................11 2.1.5 Lý thuyết chi phí đại diện ..............................................................................12 2.1.5.1 Khái niệm .....................................................................................................13 2.1.5.2 Các mối quan hệ đại diện .............................................................................14 2.1.6 Đòn bẩy tài chính ........................................................................................15 2.1.7 Tính thanh khoản ............................................................................................16 2.2 Các nghiên cứu trước ........................................................................................17 2.3 Các yếu tố được sử dụng làm đòn bẩy tác động đến dòng tiền tự do ................26 2.3.1Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu ..........................................................................26 2.3.2 Tỷ lệ nợ dài hạn ..............................................................................................26 2.3.3 Quy mô công ty ..............................................................................................27
vi 2.3.4 Lợi nhuận .......................................................................................................27 2.3.5 Quyền sở hữu quản lý .....................................................................................27 2.3.6 Tobin’Q ...........................................................................................................27 2.3.7 Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA) ......................................................28 2.3.8 Chi trả cổ tức ...................................................................................................28 CHƯƠNG III: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...............................................32 3.1 Quy trình nghiên cứu .........................................................................................33 3.2 Dữ liệu nghiên cứu .............................................................................................34 3.3 Phương pháp xử lý dữ liệu .................................................................................34 3.4 Mô hình nghiên cứu ...........................................................................................35 3.5. Mô tả các biến trong mô hình và phương pháp đo lư ờng .................................35 3.5.1 Biến phụ thuộc (FCF): Dòng tiền tự do .........................................................35 3.5.2. Các Biến độc lập ............................................................................................36 3.5.2.1 Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu (D/E) .............................................................36 3.5.2.2 Tỷ lệ nợ dài hạn (LTDR) ..............................................................................36 3.5.3 Biến kiểm soát .................................................................................................36 3.5.3.1 Quy mô doanh nghiệp (SIZE) ...................................................................... 36 3.5.3.2 Lợi nhuận (PRFT) ........................................................................................37 3.5.3.3 Tỷ lệ quyền sở hữu quản lý (MGR) .............................................................37 3.5.3.4 Tobin’ Q (TOBINQ) ..................................................................................38 3.5.3.5 Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (Return on Asset - ROA) .....................38 3.5.3.6. Chi trả cổ tức (Dividend) ............................................................................38 CHƯƠNG IV: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...........................................................41 4.1 Phân tích thống kê mô tả giữa các biến trong mô hình ......................................41 4.2. Phân tích tương quan Peason giữa các biến. ....................................................44 4.3. Kiểm tra đa cộng tuyến .....................................................................................47 4.4. Hồi quy tuyến tính các biến trong mô hình .......................................................47 4.5 Kiểm định phương sai thay đổi và tự tương quan ..............................................49 4.6. Phân tích kết quả hồi quy sau hiệu chỉnh ..........................................................50 4.6.1. Tỷ lệ nợ trên vốn chù sở hữu .........................................................................51 4.6.2. Tỷ lệ nợ dài hạn ..............................................................................................52
vii 4.6.3 Tobin’Q ...........................................................................................................53 4.6.4. Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản .................................................................54 CHƯƠNG V: KẾT LUẬN .....................................................................................57 5.1 Kết luận ..............................................................................................................57 5.2. Giải pháp gợi ý ..................................................................................................58 5.3. Hạn chế ..............................................................................................................59 5.4 Hướng nghiên cứu tiếp theo ..............................................................................60 Tài liệu tham khảo
viii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Viết tắt Tiếng việt Tiếng Anh D/E Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu Debt to equity ratio FCF Dòng tiền tự do Free cash flow LTDR Tỷ lệ nợ dài hạn Long term debt ratio SIZE Quy mô công ty Firm size PRFT Lợi nhuận Profit MGR Quyền sở hữu quản lý Managerial Ownership TOBINQ Tobin’Q ROA Tỷ suất lợi nhuận trên tài sản Return on asset DIV Chi trả cổ tức Pay dividends FBR Cục dự trữ liên bang của Mỹ Federal Reserve System
ix DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.3. Tổng hợp mối tương quan giữa các biến và dòng tiền tự do của các nghiên cứu trước ......................................................................................29 Bảng 3.1. Bảng tổng hợp các biến và kỳ vọng về dấu ..................................39 Bảng 4.1. Bảng thống kê mô tả giữ các biến trong mô hình .........................42 Bảng 4.2. Hệ số tương quan Pearson ............................................................45 Bảng 4.3: Hệ số phóng đại phương sai ..........................................................47 Bảng 4.4: Bảng phân tích kết quả hồi quy đa biến .......................................48 Bảng 4.5 Kết quả kiểm định phương sai thay đổi và tự tương quan .............49 Bảng 4.6 Kết quả hồi quy Robust khắc phục phương sai thay đổi trong mô hình ..........................................................................................................50
x DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 2.1: Sự tương tác giữa các hoạt động của công ty với thị trường tài chính ....10 Hình 2.2 Sơ đồ tổ chức đơn giản trong một công ty lớn ........................................12
1 CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU 1.1 Đặt vấn đề Dòng tiền tự do rất quan trọng vì nó cho phép một công ty để theo đuổi các cơ hội nâng cao giá trị cổ đông. Nếu không có tiền, công ty rất khó phát triển sản phẩm mới, thực hiện mua lại, trả cổ tức và giảm nợ. Một số người cho rằng mục tiêu duy nhất là tập trung thiển cận về thu nhập trong khi đó họ đã bỏ qua tiền "thật" mà một công ty tạo ra. Nhưng thu nhập thường có thể được che khuất bởi sự phù phép của kế toán, tuy nhiên họ sẽ nó khó khăn hơn để tạo ra dòng tiền giả. Vì lý do này, một số nhà đầu tư tin rằng dòng tiền tự do sẽ cho một cái nhìn rõ ràng hơn về khả năng tạo ra tiền mặt. Điều quan trọng cần lưu ý là b ản thân dòng tiền tự do âm không phải là xấu .Nếu dòng tiền tự do là âm, nó có thể là một dấu hiệu cho thấy một công ty đang đầu tư lớn. Khi các khoản đầu tư kiếm được lợi nhuận cao, chiến lược kinh doanh mang lại hiệu quả thì khả năng nâng cao giá trị doanh nghiệp là rất lớn. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp có quá nhiều tiền tự do chứng tỏ rằng doanh nghiệp đã bỏ qua các cơ hội đầu tư và đang nắm giữ tiền một cách bị động. Từ những vấn đề nêu trên ta thấy rằng dòng tiền tự do là tài sản có tính thanh khoản cao và đóng một vai trò hết sức đặc biệt đối với mọi hoạt động một công ty dưới sự kiểm soát của nhà quản trị. Bên cạnh đó, dòng tiền tự do cũng rất hữu ích trong việc đánh giá sức khỏe tài chính của công ty. Như vậy, tiền tự do trung bình trong doanh nghiệp Việt Nam ở mức bao nhiêu, cao hơn hay thấp hơn so với các quốc gia trên thế giới. Nhận thấy được vấn đề đó, tác giả nghiên cứu “Tác động của đòn bẩy tài chính đến dòng tiền tự do của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán TPHCM” nhằm đề xuất một số giải pháp cho cho các nhà quản trị công ty trong việc quản lý dòng tiền tự do. 1.2 Tính cấp thiết của đề tài Tiền tự do là tiền nhàn rỗi trong doanh nghiệp. Jensen (1986) cho rằng quá nhiều dòng tiền tự do sẽ gây ra mất đoàn kết nội bộ và lãng phí lợi ích của công ty, dẫn đến chi phí đại diện là một gánh nặng lớn có của cổ đông. Trong một công ty quyền sở hữu và quản lý bởi một người duy nhất thì không có vấn đề tồn tại về chi phí đại diện vì không có xung đột lợi ích, điều này là ưu điểm của doanh
2 nghiệp tư nhân. Tuy nhiên chi phí đại diện luôn là vấn đề nhức nhối trong các công ty cổ phần do luôn tồn tại mâu thuẩn về lợi ích giữa các thành phần trong công ty như cổ đông và người quản lý, chủ nợ và cổ đông. Hàng loạt công ty, tập đoàn đã b ị thất bại mà phần lớn là do sai lầm của người quản lý trong việc phân bổ dòng tiền tự do. Do vậy, người quản lý luôn phải chịu áp lực từ nhiều phía như: cổ đông, các chủ nợ, các khoản thanh toán trong công ty, các dự án đầu tư mới… buộc các nhà quản lý doanh nghiệp phải cân nhắc, xem xét mọi khía cạnh khi đưa ra quyết định về dòng tiền tự do nhằm mang lại hiệu quả cao nhất . Việc nghiên cứu tác động của đòn bẩy tài chính đến dòng tiền tự do sẽ giúp cho các nhà quản trị ở Việt Nam nhận biết được dòng tiền tự do bị tác động bởi các nhân tố nào để có thể chủ động hơn trong việc sử dụng dòng tiền tự do mang lại hiệu quả cao nhất.Bên cạnh đó góp phần giải quyết mối quan hệ căng thẳng giữa người quản lý và chủ sở hữu của công ty. 1.3 Mục tiêu nghiên cứu Luận văn nghiên cứu nhằm hướng tới các mục tiêu sau: - Phân tích tác động của đòn b ẩy tài chính đến của dòng tiền tự do tại các doanh nghiệp trên sàn giao dịch chứng khoán TPHCM. - Dựa trên những kết quả nghiên cứu có được đề xuất một số giải pháp cho cho các nhà quản trị công ty trong việc quản lý dòng tiền tự do. 1.4 Câu hỏi nghiên cứu Luận văn nghiên cứu nhằm trả lời cho các câu hỏi sau: - Các nhân tố nào tác động đến dòng tiền tự do? - Đòn b ẩy tài chính có tác động như thế nào đến dòng tiền tự do? - Giải pháp nào kiểm soát dòng tiền tự do của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán TPHCM? 1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu tác động của đòn bẩy tài chính của dòng tiền tự do tại các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán
3 TP.HCM. Phạm vi nghiên cứu bao gồm: các công ty phi tài chính được niêm yết trên thị trường chứng khoán TP.HCM trong giai đoạn từ năm 2010 – 2013. 1.6. Phương pháp nghiên cứu Để trả lời cho các câu hỏi nghiên cứu trên, tác giả đã sử dụng các lý thuyết như lý thuyết đánh đổi, lý thuyết trật tự phân hạng , lý thuyết dòng tiền, lý thuyết dòng tiền tự do lý thuyết chi phí đại diện, lý thuyết đòn b ẩy tài chính, tính thanh khoản để làm cơ sở lý thuyết cho đề tài nghiên cứu. Sau đó tác giả tiến hành xây dựng mô hình nghiên cứu thông qua các bài nghiên cứu trước đây và khung lý thuyết đã ch ọn. Sử dụng phương pháp định lượng với mô hình hổi quy đa biến bằng cách dùng phần mềm Stata 12 với phương pháp ước lượng Pooled OLS để xử lý và phân tích hồi quy dữ liệu để đánh giá tác động của đòn bẩy tài chính đến dòng tiền tự do. Bên cạnh đó, tác giả tiến hành so sánh với dấu kỳ vọng trong khung lý thuyết đã trình bày ở trên để rút ra kết luận. 1.7. Ý nghĩa đ ề tài nghiên cứu Nghiên cứu tác động của đòn bẩy tài chính đến dòng tiền tự do giúp cho nhà quản trị công ty biết được các nhân tố tác động đến dòng tiền tự do và dòng tiền tự do trung bình của các công niêm yết trên thị trường chứng khoán TPHCM. Từ đó, họ có căn cứ để đưa ra những quyết định quản lý dòng tiền tự do sau cho vừa đảm bảo cân bằng lợi ích giữa cổ đông vừa đảm bảo mục tiêu quản lý của nhà quản trị và mang lại hiệu quả cao nhất cho công ty. 1.8. Kết cấu luận văn Đề tài nghiên cứu gồm có năm chương.  Chương 1: Mở đẩu Chương này tác giả giới thiệu chung về đề tài nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu, mục tiêu nghiên cứu, đối tượng phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu và ý nghĩa c ủa đề tài nghiên cứu.  Chương 2: Cơ sở lý thuyết và các nghiên cứu tru7o1c
4 Trong chương này tác giả trình bày cơ s ở lý thuyết, các nghiên cứu trước đây và các nhân tố được sử dụng làm đòn bẩy tác động dòng tiền tự do của các công ty, từ đó hình thành mô hình nghiên cứu và đề xuất các giả thuyết cho mô hình nghiên cứu.  Chương 3: phương pháp nghiên cứu Chương này trình bày quy trình nghiên cứu, dữ liệu nghiên cứu, mô hình nghiên cứu và đo lường các biến trong mô hình nghiên cứu.  Chương 4: kết quả nghiên cứu Chương này sẽ bắt đầu với phần trình bày và phân tích các số liệu thống kê mô tả của nghiên cứ u. Sau đó, phân tích tương quan đơn giữa các biến và phân tích hồi quy.  Chương 5: Kết luận Chương này ghi nhận những kết luận quan trọng từ đề tài nghiên cứu, đồng thời nêu lên những hạn chế và gợi ý hướng mở rộng cho đề tài nghiên cứu tiếp theo.
5 CHƯƠNG II: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC Trong chương này tác giả sẽ trình bày lý thuyết đánh đổi, lý thuyết trật tự phân hạng, lý thuyết về dòng tiền, đòn b ẩy tài chính, chi phí đại diện, tính thanh khoản trong các công ty. Đồng thời, chương hai cũng trình bày nh ững nghiên cứu thực nghiệm trước đây tại các nước trên thế giới cũng như ở Việt Nam về tác động của đòn bẩy tài chính đến dòng tiền tự do và các kết quả thu được từ các nghiên cứu đó. Từ các lý thuyết và nghiên cứu thực nghiệm được trình bày, tác giả tổng hợp lại rút ra các nhân tố tác động đến dòng tiền tự do của các công ty, sau đó xây dựng giả thuyết và mô hình nghiên cứu tác động của đòn bẩy tài chính đến dòng tiền tự do. 2.1 Cơ sở lý thuyết 2.1.1 Lý thuyết đánh đổi Lý thuyết đánh đổi (Myers, 1977) Cấu trúc vốn tối ưu liên quan tới việc đánh đổi giữa chi phí và lợi ích của doanh nghiệp. Tài trợ bằng vốn vay nợ tạo ra “lá chắn thuế” cho doanh nghiệp, đồng thời giảm mức độ phân tán các quyết định quản lý (đặc biệt với số lượng hạn chế cơ hội kinh doanh và đầu tư). Gánh nặng nợ, mặt khác, tạo áp lực với doanh nghiệp. Chi phí vay nợ có tác động đáng kể tới vận hành kinh doanh, thậm chí, dẫn tới đóng cửa doanh nghiệp. Tài trợ từ vốn góp cổ phần không tạo ra chi phí sử dụng vốn cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, các cổ đông có thể can thiệp vào hoạt động điều hành doanh nghiệp. Kỳ vọng cao vào hiệu quả sản xuất kinh doanh của các nhà đầu tư cũng t ạo sức ép đáng kể cho đội ngũ quản lý. 2.1.2. Lý thuyết trật tự phân hạng. Lý thuyết trật tự phân hạng của Myers (1984) cho rằng, các công ty tài trợ cho các khoản đầu tư đầu tiên là lợi nhuận giữ lại, sau đó là vay nợ và cuối cùng là vốn chủ sở hữu. Mục đích thứ tự của việc tài trợ này là để tối thiểu hóa chi phí bất cân xứng thông tin và các chi phí tài chính khác. Lý thuyết này cho các rằng công ty không có các mức chi tiêu tiền mặt, thay vào đó tiền mặt được dùng như
6 tấm đệm giữ lợi nhuận giữ lại và nhu cầu đầu tư. Vì v ậy, khi dòng tiền hoạt động hiện tại đủ để tài trợ cho đầu tư mới, công ty thực hiện trả nợ và tích lũy tiền mặt. Khi lợi nhuận giữ lại không đủ cho đầu tư hiện tại, công ty sử dụng tiền mặt đã tích lũy và n ếu cần thiết thì sử dụng nợ. Theo lý thuyết trật tự phân hạng, nợ thường tăng lên khi đầu tư vượt quá lợi nhuận giữ lại và giảm xuống khi đầu tư ít hợn lợi nhuận giữ lại. Do đó, nắm giữ tiền đi theo tiến trình ngư ợc lại, nghĩa là nắm giữ tiền giảm xuống khi đầu tư vượt quá lợi nhuận giữ lại và nhiều thêm khi đầu tư ít hơn lợi nhuận giữ lại. Mối quan hệ giữ nắm giữ tiền, nợ và đầu tư cho thấy rằng có mối quan tương âm giữ đòn bẩy tài chính và việc nắm giữ tiền mặt. Các công ty lớn thường gặt hái được nhiều thành công, vì vậy cần có dòng tiền tự do lớn để phục vụ cho đầu tư. 2.1.3 Lý thuyết về dòng tiền 2.1.3.1 Khái niệm dòng tiền Dòng tiền (cas h flow) là một khái niệm chỉ sự di chuyển vào, ra của tiền trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp ở một giai đoạn cụ thể. Trong chuẩn mực kế toán số 24 (VAS) thì khái niệm Dòng tiền: Là luồng vào và luồng ra của tiền và tương đương tiền, không bao gồm chuyển dịch nội bộ giữa các khoản tiền và tương đương tiền trong doanh nghiệp. 2.1.3.2 Các bộ phận cấu thành dòng tiền Có lẽ một trong các báo cáo quan trọng nhất mà có thể được tạo ra từ các báo cáo tài chính là dòng tiền thực tế của công ty. Một báo cáo kế toán chính thức nằm trong hệ thống báo cáo tài chính là báo cáo lưu chuyển tiền tệ giúp giải thích sự thay đổi trong kế toán tiền mặt và các khoản tương đương tiền. David Hiller et al (2012) xác định dòng tiền của một công ty đến hoặc đi vào ba lĩnh vực chính: các hoạt động kinh doanh, CF (O); các hoạt động đầu tư, CF (I) và các hoạt động tài chính, CF (F). Giá trị tài sản của một công ty luôn bằng tổng giá trị của các khoản công nợ và giá trị vốn cổ phần, dòng tiền thuần trong một công ty trong một giai đoạn cụ thể là tổng của các luồng tiền phát sinh từ hoạt động, đầu tư và hoạt động tài chính. Một dòng tiền âm đại diện cho sự biến động tiền mặt của công ty. .