Luận văn Thạc sĩ Kiến trúc: Nghiên cứu đề xuất các phương pháp khảo sát đánh giá phân loại các biệt thự Pháp trên địa bàn Hà Nội

Chia sẻ: Lạc Táp | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:111

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Nghiên cứu đề xuất các phương pháp khảo sát đánh giá phân loại các biệt thự Pháp trên địa bàn Hà Nội" nhằm đề xuất phương pháp khảo sát đánh giá phân loại các biệt thự Pháp trên địa bàn Hà Nội dựa trên mẫu phiếu điều tra với các tiêu chí quan trọng, dựa trên kết quả thu được nghiên cứu cũng đề xuất một số chính sách, phương pháp tiến hành bảo tồn, tôn tạo để trả lại vẻ đẹp vốn có của các ngôi nhà biệt thự cũng như gìn giữ một di sản văn hóa cho các thế hệ tương lai. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kiến trúc: Nghiên cứu đề xuất các phương pháp khảo sát đánh giá phân loại các biệt thự Pháp trên địa bàn Hà Nội

LỜI CẢM ƠN Sau hai năm theo học lớp cao học chuyên ngành Kiến trúc, khoa Sau đại học, trường Đại học Xây dựng, dưới sự dạy dỗ tận tình của các thầy cô giáo, em đã thu nhận được nhiều kiến thức bổ ích. Đó là hành trang giúp em hoàn thành luận văn tốt nghiệp cao học và cũng là hành trang cho sự nghiệp sau này. Em xin chân thành cảm ơn PGS.TS.KTS Doãn Minh Khôi đã hướng dẫn và chỉ bảo tận tình trong suốt quá trình viết đề luận văn. Xin cảm ơn các PGS.TS, các giảng viên, các kiến trúc sư đồng nghiệp đã có những ý kiến nhận xét góp ý để luận văn được hoàn thành thuận lợi. Hà Nội, tháng ........ – 2011 1
MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... 1 PHẦN MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 4 1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................ 4 2. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................. 6 3. Nhiệm vụ của đề tài .................................................................................. 6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................. 6 5. Phương pháp nghiên cứu........................................................................... 7 6. Cấu trúc luận văn ...................................................................................... 7 PHẦN NỘI DUNG ................................................................................................... 9 CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ BIỆT THỰ PHÁP ............................................. 9 1.1. Khái quát về kiến trúc Pháp tại Việt Nam ................................................ 9 1.1.1. Các giai đoạn phát triển của kiến trúc Pháp tại Việt Nam .................... 9 1.1.2. Xu hướng phong cách kiến trúc Pháp tại Việt Nam............................ 13 1.2. Kiến trúc biệt thự Pháp tại Việt Nam...................................................... 28 1.2.1. Khái niệm biệt thự Pháp ...................................................................... 28 1.2.2. Phân loại biệt thự Pháp ........................................................................ 28 1.2.3. Hiện trạng biệt thự Pháp tại các thành phố: Đà Lạt, Đà Nẵng, Hồ Chí Minh 29 1.3. Biệt thự Pháp tại Hà Nội ......................................................................... 37 1.3.1. Lịch sử biệt thự Pháp tại Hà Nội ......................................................... 37 1.3.2. Số lượng nhà biệt thự Pháp tại Hà Nội ................................................ 40 1.3.3. Thực trạng công tác quản lý quỹ nhà biệt thự ..................................... 41 1.4. Kinh nghiệm đánh giá phân loại bảo tồn biệt thự trên thế giới và Việt Nam 43 1.4.1. Trùng tu các phố cổ Genova (Italia) .................................................... 43 1.4.2. Nghiên cứu bảo tồn và phát triển Khu phố Pháp tại Hà Nội ............... 44 1.5. Kết luận chương I .................................................................................... 46 CHƯƠNG II: CƠ SỞ KHOA HỌC ĐỂ BẢO TỒN BIỆT THỰ PHÁP Ở HÀ NỘI........................................................................................................................... 48 2.1. Cơ sở điều kiện tự nhiên, khí hậu ........................................................... 48 2.2. Cơ sở kinh tế-xã hôi ............................................................................... 54 2.3. Cơ sở về lịch sử - văn hóa ....................................................................... 59 2.4. Cơ sở quy hoạch, kiến trúc ..................................................................... 62 2.4.1. Cơ sở quy hoạch .................................................................................. 62 2.4.2. Cơ sở kiến trúc ..................................................................................... 63 2.5. Cơ sở về hình thức sở hữu, công năng sử dụng .................................... 75 2
2.6. Cơ sở bảo tồn .......................................................................................... 79 2.7. Cơ sở pháp lý .......................................................................................... 80 2.8. Kết luận chương II .................................................................................. 81 CHƯƠNG III: ĐỀ XUẤT BẢO TỒN BIỆT THỰ PHÁP TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI........................................................................................................................... 83 3.1. Quan điểm và nguyên tắc bảo tồn ........................................................... 83 3.1.1. Quan điểm bảo tồn ............................................................................... 83 3.1.2. Nguyên tắc bảo tồn .............................................................................. 83 Tiêu chí về Giá trị về lịch sử - văn hóa ............................................... 84 Tiêu chí về Giá trị về quy hoạch – cảnh quan đô thị ........................... 85 Tiêu chí về Tính nguyên bản ............................................................... 85 Tiêu chí về Công năng – sở hữu .......................................................... 85 3.2. Đề xuất quy trình bảo tồn biệt thự Pháp tại Hà Nội ............................... 85 3.2.1. Phạm vi đề xuất ................................................................................... 85 3.2.2. Các bước đánh giá phân loại bảo tồn .................................................. 86 3.2.3. Bước 1 - Lập danh mục phân loại sơ bộ.............................................. 87 3.2.4. Bước 2 - Điều tra hiện trạng các biệt thự ............................................ 87 3.2.5. Bước 3 - Kết quả phân loại hiện trạng các biệt thự Pháp .................... 89 3.2.6. Bước 4 - Đánh dấu vị trí các biệt thự trên nền bản đồ ........................ 90 3.2.7. Bước 5 - Đề xuất phương án bảo tồn................................................... 91 3.3. Đề xuất phân loại bảo tồn một số biệt thự ở Hà Nội .............................. 94 3.3.1. Đánh giá phân loại ............................................................................... 94 3.3.2. Đánh dấu vị trí các biệt thự trên nền bản đồ........................................ 95 3.3.3. Đánh giá, bảo tồn một số công trình biệt thự tiêu biểu ....................... 96 3.4. Kết luận chương .................................................................................... 105 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................. 107 KẾT LUẬN ........................................................................................................... 107 KIẾN NGHỊ .......................................................................................................... 107 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 110 PHỤ LỤC .................................................................... Error! Bookmark not defined. 3
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Là Thủ đô của Đông Dương trong suốt 80 năm Pháp thuộc, Hà Nội đã trải qua một quá trình thay đổi sâu sắc về diện mạo đô thị để ngày nay trở thành một nhân chứng có giá trị đặc biệt nhờ chất lượng kiến trúc, mật độ và sự đa dạng của không gian đô thị. Các di sản kiến trúc Pháp ở Hà Nội không chỉ có giá trị sử dụng mà còn có giá trị văn hoá, lịch sử, thẩm mỹ... Những biệt thự gia đình nằm trong khuôn viên nhiều cây xanh, những toà công sở bề thế, nghiêm trang theo lối Pháp đã chứng tỏ được sự phù hợp với điều kiện khí hậu của Việt Nam. Thêm nữa, những công trình đó đứng xen lẫn một cách hài hoà với những ngôi nhà mang phong cách kiến trúc Á Đông và bổ sung lẫn nhau trong các khu phố Pháp đã tạo nên diện mạo đặc trưng của Hà Nội Quỹ nhà biệt thự có kiến trúc kiểu Pháp là một trong những nét đặc trưng góp phần tạo nên diện mạo của Thủ đô Hà Nội.Tuy nhiên, cho đến nay pháp luật vẫn để “trống” việc quản lý quỹ nhà này. Do đó cùng với việc buông lỏng quản lý thì việc trải qua thời gian dài sử dụng cùng với quá trình đô thị hóa nhanh, hầu hết các nhà biệt thự có kiến trúc kiểu Pháp tại Hà Nội đã xuống cấp, hư hỏng, cải tạo biến dạng, bị “băm nát”, chia năm xẻ bảy, không còn giữ được kiến trúc ban đầu… Vấn đề này đang đòi hỏi các cơ quan chức năng cần phải có giải pháp cấp bách để bảo tồn và quản lý. Bản đồ biệt thự Pháp tại Hà Nội có tổng số 970 biệt thự, trong đó có 42 biệt thự thuộc diện bảo tồn đặc biệt, số còn lại được bán hoặc cho thuê. Tuy nhiên, điều đáng nói ở đây là, 80% số biệt thự trên đã cải tạo, sửa chữa, bị biến dạng trong quá trình sử dụng, cơi nới. Để đưa ra được một khung tiêu chí thống nhất giúp nhận biết thế nào là một biệt thự có giá trị về kiến trúc, lịch sử, văn hóa… để từ đó đưa ra 4
được một giải pháp hợp lý cho công tác quản lý, bảo tồn, bán hay không bán… vẫn đang rất khó thực hiện. Theo Sở Xây dựng Hà Nội, để giải quyết những bất cập trên, sở đang nghiên cứu trình UBND Thành phố ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Đề án quản lý quỹ nhà biệt thự; dự thảo Quyết định về danh mục nhà biệt thự: được bán, không bán; giá bán nhà biệt thự; Quy chế quản lý quỹ nhà biệt thự; phối hợp với các Bộ: Quốc phòng, Ngoại giao và các cơ quan có liên quan rà soát quỹ nhà biệt thự trên địa bàn Thành phố; Nghiên cứu trình UBND Thành phố ban hành tiêu chí xác định danh mục và quy chế bảo tồn, tôn tạo quỹ nhà biệt thự trên địa bàn Thành phố. Mục đích của việc quản lý quỹ nhà biệt thự là nhằm quản lý, khai thác có hiệu quả quỹ nhà biệt thự; nâng cao điều kiện sống, đảm bảo an toàn cho người sử dụng, đảm bảo an ninh trật tự; tạo lập nếp sống văn minh đô thị trong các khu nhà biệt thự; duy trì chất lượng, kiến trúc, cảnh quan, vệ sinh, môi trường và cải tạo xây dựng theo quy định; Bảo tồn, tôn tạo những biệt thự có giá trị kiến trúc; Nâng cao vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc quản lý, sử dụng biệt thự. Bên cạnh đó, thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về tư nhân hóa nhà ở để giảm chi ngân sách cho việc quản lý, sửa chữa biệt thự; việc tổ chức bán nhà biệt thự được quản lý chặt chẽ theo nội dung của Đề án; tăng thu cho ngân sách Nhà nước. Xuất phát từ thự trạng của quỹ biệt thự Pháp tại Hà Nội hiện nay và nhu cầu cấp thiết của việc quản lý bảo tồn các công trình biệt thự Pháp cũng như để đáp ứng với định hướng quy hoạch đô thị Hà Nội trong tương lai, việc đánh giá phân loại các biệt thự tiến đến bảo tồn, tôn tạo trở thành một vấn đề cấp thiết đối với Chính phủ, Thành phố, các ban ngành cũng như với mỗi kiến trúc sư nói riêng. Mục đích của đề tài nghiên cứu là đề xuất phương pháp khảo sát đánh giá phân loại các biệt thự Pháp trên địa bàn Hà Nội dựa trên mẫu phiếu điều tra với các tiêu chí quan trọng, 5
dựa trên kết quả thu được nghiên cứu cũng đề xuất một số chính sách, phương pháp tiến hành bảo tồn, tôn tạo để trả lại vẻ đẹp vốn có của các ngôi nhà biệt thự cũng như gìn giữ một di sản văn hóa cho thế hệ mai sau. 2. Mục tiêu nghiên cứu Xây dựng các vấn đề cần nghiên cứu để đánh giá bảo tồn biệt thự Pháp trên địa bàn Hà Nội nhằm mục đích: Quản lý, sử dụng có hiệu quả quỹ nhà biệt thự có giá trị tại đô thị khu vực trung tâm Thành phố Hà Nội đang thuộc sở hữu Nhà nước hoặc có nguồn gốc thuộc sở hữu Nhà nước Giữ gìn tôn tạo những biệt thự gắn liền với di tích lịch sử - văn hoá, những biệt thự có kiến trúc cổ, mang phong cách đặc trưng của không gian kiến trúc đô thị thành phố Hà nội Nâng cao vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài có liên quan trong việc quản lý, sử dụng biệt thự. 3. Nhiệm vụ của đề tài - Xây dựng các tiêu chí đặc thù cho quỹ nhà biệt thự; - Lập danh mục quản lý sử dụng quỹ nhà biệt thự; - Xây dựng quy đinh quản lý quỹ nhà biệt thự trên địa bàn thà nh phố Hà Nội. ̣ 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu là các biệt thự xây dựng trước năm 1954 (bao gồm các biệt thự mang phong cách Pháp và phong cách Đông Dương). Phạm vi nghiên cứu: Pha ̣m vi nghiên cứ u biệt thự phong cách Pháp xây dựng trước năm 1954 trên địa bàn thành phố Hà Nội, gồ m toàn bộ khu phố Pháp trong ba quận nội thành: Hoàn 6
Kiếm, Ba đình, Hai Bà Trưng. 5. Phương pháp nghiên cứu Quá trình xây dựng và hoàn thành luận văn sử dụng các phương pháp sau: - Xác định phạm vi ranh giới khu vực nghiên cứu và đối tượng Quỹ nhà biệt thự có trên toàn Thành phố. - Xây dựng các tiêu chí đánh giá khảo sát chi tiết. - Khảo sát thực tế - Phân loại cấp độ căn cứ theo từng tiêu chí. - Phân tích, đánh giá và nhận định những đối tượng đã áp dụng - Kết luận và kiến nghị 6. Cấu trúc luận văn Luận văn bao gồm: A. Phần mở đầu B. Phần nội dung - Chương I: Tổng quan về kiến trúc Pháp và biệt thự Pháp tại Việt Nam và trên địa bàn Hà Nội - Chương II: Cơ sở khoa học để đánh giá phân loại bảo tồn biệt thự Pháp trên địa bàn Hà Nội - Chương III: Một số đề xuất đánh giá phân loại bảo tồn biệt thự Pháp tại Hà Nội C. Kết luận, kiến nghị 7
BẢO TỒN BIỆT THỰ PHÁP TẠI HÀ NỘI MỤC TIÊU – ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU TỔNG QUAN KIẾN TRÚC PHÁP TẠI KIẾN TRÚC BIỆT THỰ VIỆT NAM PHÁP TẠI HÀ NỘI CƠ SỞ KHOA HỌC BẢO TỒN BIỆT THỰ PHÁP TẠI HÀ NỘI ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN LỊCH SỬ VĂN HÓA KINH TẾ XÃ HỘI QUY HOẠCH KIẾN TRÚC HÌNH THỨC SỞ HỮU BẢO TỒN DI SẢN CƠ SỞ PHÁP LÝ ĐỀ XUẤT BẢO TỒN BIỆT THỰ PHÁP TẠI HÀ NỘI QUY CHẾ BẢO TỒN TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ QUY TRÌNH BẢO TỒN PHÂN LOẠI BẢO TỒN 8 KẾT LUẬN
PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ BIỆT THỰ PHÁP 1.1. Khái quát về kiến trúc Pháp tại Việt Nam 1.1.1. Các giai đoạn phát triển của kiến trúc Pháp tại Việt Nam Lịch sử kiến trúc Pháp tại Việt Nam đã phát triển qua 3 giai đoạn: + Thời kỳ đầu từ 1860 đến 1880 là thời kỳ kiến trúc hàng hải và quân sự. Thời kỳ này, chỉ có những kỹ sư quân sự mới được thiết kế đồ án xây dựng với những kinh nghiệm từ Algeria. + Cho đến trước năm 1900 Kiến trúc của Hà Nôị và môt số tỉnh lị (Sài Gòn; Đà Lạt; Vũng Tàu; Nam Định; Quy Nhơn…) vẫn là Kiến trúc nhập khẩu từ ngoài vào. Giai đoạn đầu của thời kỳ này là Kiến trúc thực dân , lấy mẫu của người Anh và một số nước thuộc địa. Kiến trúc chủ yếu là mái vòng, lắp ghép đơn giản. Giai đoạn sau đã ổn định hơn, Kiến trúc nhập khẩu từ chính quốc, mang phong cách Tân cổ điển của Pháp. Những công trình điển hình của Kiến trúc này là: công trình cho quân đội, công thự chính quyền, nhà công vụ, hãng buôn, kinh doanh xây rất đa dạng. Phong cách Hy Lạp, La Mã cổ đại, cổ điển châu Âu đua chen với nhiều kiểu dáng, nổi bật là hệ thống cột. Barốc, Toscan, Yonich,Corinthian, Roman, Gothic. Nổi lên là Nhà thờ Lớn, Nhà hát Lớn, Phủ Toàn quyền (nay là Phủ Chủ tịch), Phủ Thống sứ (nay là Bộ LĐ-TB&XH ). Tường dày vững chắc, hành lang rộng, vòm cuốn nhọn hoặc bán nguyệt, mái Mansard cao, dốc đứng… thể hiện vẻ đẹp trang nghiêm và bền vững. Tiếp đó trào lưu Beaux Arts và Art deco, lúc đó đang lan tỏa ở châu Âu, cũng tạo cho Hà Nội bộ mặt mới mẻ (hiện nay, dấu vết kiến trúc này còn nhiều ở phố Tràng Tiền, một số biệt thự đường Lý Thường Kiệt). Đáng chú ý nhất là nhà Ngân hàng Đông Dương (nay là Ngân hàng Quốc gia) bề thế, đĩnh đạc, hoành tráng nhưng không sa đà vào hệ thức chi tiết rườm rà cổ điển. 9
Cũng trong giai đoạn từ 1880 đến 1920, các kiến trúc sư được đào tạo từ trường Mỹ Thuật Pari và tốt nghiệp trường cao đẳng nghệ thuật Đông Dương. Từ năm 1900-1920 chủ yếu là phát triển nhà ở. Vẫn là phong cách Kiến trúc Tân cổ điển nhưng bắt đầu mang tính chất địa phương của Pháp. Điển hình là Kiến trúc của 3 vùng Bắc, Trung, Nam nước Pháp.Đầu những năm 1920, kiến trúc mang phong cách Pháp được thay đổi để phù hợp với khí hậu ở Việt Nam vốn khác biệt hoàn toàn với khí hậu của nước Pháp. Các kiến trúc sư người Pháp cùng với thế hệ kiến trúc sư đẩu tiên của Việt Nam với xu hướng tìm về bản sắc dân tộc, khai thác những tinh hoa truyền thống, đúc kết giữa kiến trúc bản địa với kiến trúc Pháp thuộc để làm nên nét văn hóa tiêu biểu của nền kiến trúc Đông Dương. Cải tiến các kiến trúc Pháp theo hướng dân tộc hoá, họ đưa các chi tiết mái ngói, mái bát giác, mái hiên, ô văng, cửa tò vò... tạo nên một nét kiến trúc bình dị, gần gũi với người dân bản địa (như bộ ngoại giao, trường đại học tổng hợp hay bảo tàng lịch sử)...Hầu hết những công trình lớn, tiêu biểu của giai đoạn kiến trúc này là của tác giả người Pháp. Trong thời kỳ này các kiểu kiến trúc từ nhiều, vùng miền nước Pháp được các kiến trúc sư Việt Nam vận dụng, thay đổi biến thành những kiến trúc mang đậm phong cách địa phương. + Từ năm 1920-1940: Là loại Kiên trúc kết hợp văn hoá phương Đông và Tây gọi là “phong cách Đông Dương” là một loại kiến trúc mới do Kiên trúc sư Pháp sáng tác. Người có công nhất trong việc sáng lập ra phong cách kiến trúc này là Ernest Hébrard, giáo sư của trường Mỹ thuật Đông Dương, một viên chức cao cấp được chính phủ Pháp đưa sang để phụ trách công việc quy hoạch và kiến trúc của ba nước Đông Dương. Ông là kiến trúc sư nổi tiếng đã có giải thưởng Prix de Rome. Ông gọi nó là “phong cách kiến trúc Đông Dương” (style indochinois). Thực chất đây là một phong cách chiết trung Âu – Á, trong đó không chỉ có chi tiết kiến trúc của ba nước Đông Dương (Ví dụ qua hệ thống mái, hệ thống colsole, các chi tiết 10
trang trí...Đây được gọi là loại hình Kiến trúc Đông dương, dựa trên cơ sở tổ chức măt bằng hoàn toàn của phương Tây , mặt đứng hay hình khối có dùng các chi tiết phương Đông như của Trung hoa, Thái lan, Lào, Campuchia,Viêt Nam). Hébrard sử dụng “phong cách kiến trúc Đông Dương” rất sáng tạo và đã để lại những công trình rất có giá trị nghệ thuật. Bảo tàng Louis Finot nay là bảo tàng Lịch sử là một trong những công trình như vậy. Nhà Công Tử Bạc Liêu, Trụ sở Thư viện Bạc Liêu.. + Từ năm 1920-1940: Là loại Kiên trúc kết hợp văn hoá phương Đông và Tây gọi là “phong cách Đông Dương” là một loại kiến trúc mới do Kiên trúc sư Pháp sáng tác. Người có công nhất trong việc sáng lập ra phong cách kiến trúc này là Ernest Hébrard, giáo sư của trường Mỹ thuật Đông Dương, một viên chức cao cấp được chính phủ Pháp đưa sang để phụ trách công việc quy hoạch và kiến trúc của ba nước Đông Dương. Ông là kiến trúc sư nổi tiếng đã có giải thưởng Prix de Rome. Ông gọi nó là “phong cách kiến trúc Đông Dương” (style indochinois). Thực chất đây là một phong cách chiết trung Âu – Á, trong đó không chỉ có chi tiết kiến trúc của ba nước Đông Dương (Ví dụ qua hệ thống mái, hệ thống colsole, các chi tiết trang trí...Đây được gọi là loại hình Kiến trúc Đông dương, dựa trên cơ sở tổ chức măt bằng hoàn toàn của phương Tây , mặt đứng hay hình khối có dùng các chi tiết phương Đông như của Trung hoa, Thái lan, Lào, Campuchia,Viêt Nam). Hébrard sử dụng “phong cách kiến trúc Đông Dương” rất sáng tạo và đã để lại những công trình rất có giá trị nghệ thuật. Bảo tàng Louis Finot nay là bảo tàng Lịch sử là một trong những công trình như vậy. Nhà Công Tử Bạc Liêu, Trụ sở Thư viện Bạc Liêu.. Nhiều Kiến trúc sư Pháp sau một thời gian thâm nhập Việt Nam đã khai thác văn hóa bản địa, sáng tạo phong cách kiến trúc Đông Dương, đậm đà nhiều nét Á Đông. Mái dốc, có đao, có kè, có bảy, mảng trang trí chữ triện, nhiều mái ngói nhỏ 11
Hình 1: Bảo tàng Lịch sử Hình 2: Biệt thự số 4 Lý Nam Đế Hình 3: Lan can decor nhẹ nhàng, hệ thống thông gió mái thấp 12
lô xô liên kết với nhau. Phong cách này có thể thấy ở trụ sở Bảo tàng Lịch sử (Hình 1), Biệt thự số 4 Lý Nam Đế(Hình 2), Lan can decor nhẹ nhàng (Hình 3) Có thể nói có thời kỳ Pháp thuộc mới có kiến trúc Đông Dương nở rộ. Tuy không đẹp lộng lẫy nguy nga như các công trình kiến trúc kiểu Pháp, nhưng các công trình kiến trúc Đông Dương vẫn luôn được mọi thế hệ kiến trúc sư Việt Nam tự hào và tôn vinh giai đoạn hoàng kim nhất của lịch sử kiến trúc 1.1.2. Xu hướng phong cách kiến trúc Pháp tại Việt Nam  Phong cách kiến trúc Tiền thực dân Phong cách kiến trúc Tiền thực dân ở Hà Nội bắt đầu hình thành từ chính khu Nhượng địa với những ngôi nhà làm việc, nhà ở cho sĩ quan và binh lính Pháp. Với mong muốn có được những không gian phù hợp với chức năng cần thiết nhưng tránh được cái nóng oi ả mùa hè, các sĩ quan công binh Pháp đã nghĩ ra một hình thức kiến trúc nhiệt đới thô sơ với các hành lang rộng bao lấy không gian chính. Sau khi chiếm được thành Hà Nội và biến nó thành Sở chỉ huy quân đội Pháp, các sĩ quan công binh cũng xây dựng một loạt công trình trong thành nội cũng như trên trục đường nối khu nhượng địa với Hoàng Thành cũ (nay tuyến phố Tràng Tiền - Tràng Thi - Điện Biên Phủ) và khu vực xung quanh hồ Hoàn Kiếm theo phong cách Tiền thực dân. Các công trình kiến trúc phong cách Tiền thực dân thường có mặt bằng hình chữ nhật đơn giản có hành lang rộng chạy xung quanh. Nhà thường có hai tầng, sàn tầng hai dùng dầm đỡ thép hình cuốn gạch ở trên.Mái dốc lợp ngói hoặc tôn.Tường chắn mái xây gạch dùng để trang trí mặt tiền có một vài hình thức tranh trí đơn giản như hàng con tiện hoặc đắp xi măng hình hoa lá.Hành lanh quanh nhà được tạo ra hình thức cuốn vòm hình cung hoặc bán cầu có khoá vòm. Một số công trình tiêu biểu: Bảo tàng Lịch sử Quân sự (Hình 4), Bộ ngoại giao (Hình 5), Trường Đại HọcTổng Hợp (Hình 6) 13
Hình 4: Bảo tàng Lịch sử Quân sự Hình 5: Bộ ngoại giao Hình 6:Trường Đại Học Tổng Hợp 14
Đặc điểm nhận dạng: Nhà 1-3 tầng, mặt bằng hình chữ nhật, mái dốc lợp ngói hoặc tôn, có hành lang bao quanh tạo ra hình thức cuốn vòm liên tục.  Phong cách kiến trúc Tân Cổ điển Sau khi cơ bản chinh phục được toàn bộ lãnh thổ Đông Dương, người Pháp đã tiến hành một công cuộc xây dựng lớn ở Hà Nội nhằm biến nó thành thủ phủ toàn khu vực Đông Dương. Những công thự lớn tiêu biểu cho chính quyền thực dân như Phủ Toàn quyền, Dinh Thống Sứ, Toà án… được xây dựng.Để biểu đạt cho sự uy nghi của chính quyền mới thì không gì bằng việc sử dụng các hình thức kiến trúc Cổ điển. Sau này, phong cách Tân-Cổ điển còn ảnh hưởng sang các công trình lớn về kinh tế-văn hoá ở Hà Nội như ga Hàng Cỏ, trụ sở Công ty hoả xa Đông Dương- Vân Nam, Nhà hát Thành phố, Viện Radium Đông Dương… và nhiều biệt thự dành cho người Pháp ở Hà Nội. Phong cách kiến trúc Tân-Cổ điển ở Hà Nội thời kỳ này không còn là Tân-Cổ điển Pháp thuần tuý nữa mà mang nhiều màu sắc của chủ nghĩa Triết chung. Mặc dù vẫn sử dụng bố cục đối xứng nghiêm ngặt, các cấu trúc hình học và tỷ lệ vẫn được tuân thủ, các thức cổ điển vẫn mang tính áp đảo, song ở nhiều công trình các chi tiết của kiến trúc Phục hưng, Baroque cũng được sử dụng. Phong cách kiến trúc Tân-Cổ điển là phong cách kiến trúc áp đảo đối với các công trình công cộng lớn ở Hà Nội thời kỳ Pháp thuộc và cũng là phong cách mang dấu ấn mạnh mẽ nhất của kiến trúc thời kỳ này. Ảnh hưởng của nó thật đáng buồn, là còn đến tận những công trình kiến trúc công cộng mới xây dựng cuối thế kỷ XX, đầu thế kỷ XXI ở Hà Nội. Một số công trình tiêu biểu: Phủ Toàn quyền Đông Dương, Dinh Thống sứ Bắc Kỳ, Phủ Thống sứ, Nhà hát lớn Hà Nội (Hình 7), Viện Radium Đông Dương (Hình 8), khách sạn Metropole, Ga Hàng Cỏ (Hình 5), 15
Hình 7: Nhà hát lớn Hà Nội Hình 8: Viện nghiên cứu Radium Đông Dương - 46 Quán Sứ Hình 9: Ga Hàng Cỏ 16
Đặc điểm nhận dạng: Bố cục cân đối, sử dụng nhiều thức cổ điển, mái dốc lợp ngói tây hoặc ngói đá, nhiều hình thức trang trí phong phú sử dụng các thức, chi tiết Cổ điển La Mã, Phục hưng, Baroque.  Phong cách kiến trúc địa phương Pháp Từ những năm 1900, một lượng khá lớn người Pháp đã tới Hà Nội làm việc, sinh sống. Họ mang theo những hoài niệm về quê hương thông qua những công trình kiến trúc nơi họ đã sống (chủ yếu là các địa phương miền Bắc nước Pháp và vùng Paris) và do vậy cũng bắt đầu từ thời gian này, một loạt biệt thự, trường học cho người Pháp được xây dựng theo phong cách kiến trúc địa phương Pháp. Các công trình phong cách địa phương miền Bắc Pháp có mái với độ dốc lớn, các công trình phong cách vùng Paris có độ dốc vừa phải có hệ con sơn gỗ đỡ phần mái nhô ra khỏi tường. Tuy nhiên cũng phải chú ý rằng kiến trúc phong cách địa phương Pháp xây dựng ở Hà Nội không giống hoàn toàn ở chính quốc mà đã mang nhiều tính công năng, thực dụng và dỡ bỏ nhiều những hình thức trang trí nguyên gốc. Những công trình phong cách địa phương Pháp ở Hà Nội nhìn chung mang đậm tính hồi cố, duyên dáng, mang nhiều nét kiến trúc các địa phương miền Bắc nước Pháp và vùng Paris, tuy nhiên đã có những biến đổi nhất định để phù hợp với công năng mới và khí hậu nhiệt đời Việt Nam. Một số công trình tiêu biểu: Petit Lycée số 8 Hai Bà Trưng (Hình 10), Trường nữ học Pháp số 58 Trần Phú (Hình 11) Grand Lycée AIber Sarraut sôa1B Hoàng Văn Thụ, Tòa thị chính (Hình 12) và một số biệt thự tại khu Ngoại giao đoàn. Đặc điểm nhận dạng: Nhà 2-3 tầng, mái dốc lợp ngói, có hệ con sơn đỡ mái bằng gỗ mảnh hình tam giác được tiện khắc công phu, hoạ tiết trang trí không nhiều nhưng khá tinh tế. 17
Hình 10: Petit Lycée (8 Hai Bà Trưng), Hình 11: Trường nữ học Pháp (58 Trần Phú) Hình 12: Tòa thị chính (nay là ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội) 18
 Phong cách kiến trúc Art Deco Sau chiến tranh thế giới lần thứ nhất, các hoạt động kinh tế trở nên nhộn nhịp hơn, một làn sóng đầu tư của người Pháp, một phần nhỏ của người Hoa và người Việt diễn ra ở Hà Nội. Một loạt trụ sở ngân hàng, công ty và nhiều biệt thự tư nhân được xây dựng. Các kiến trúc sư có đầu óc cách tân hơn được trọng dụng và từ đó một phong cách thiết kế hiện đại, giản dị và thực dụng, phù hợp với xu hướng kiến trúc đang phát triển ở Tây Âu và Bắc Mỹ thời bấy giờ, phong cách Art Deco, được ứng dụng trong thiết kế nhiều công trình ở Hà Nội. Kiến trúc Art Deco bắt đầu phát triển ở Hà Nội từ những năm 1920 và đặc biệt mạnh mẽ vào những năm 1930. Những công trình xây dựng theo xu hướng này thường sử dụng những hình khối kinh điển trong bố cục không gian, các khối vuông, chữ nhật kết hợp với các khối bán trụ tạo ra một hình thức kiến trúc hiện đại và giản dị. Thêm vào đó là các hoạ tiết trang trí bằng thép uốn hoặc đắp nổi bằng xi măng, thạch cao với đường nét mềm mại làm giảm bớt sự thô nặng của các khối chủ đạo. Một số công trình tiêu biểu: Chi nhánh ngân hành Đông Dương (Hình 13), nhà in IDEO số 24 Tràng Tiền, công ty AVIA số 39 Trần Hưng Đạo, Bưu điện số 6 Đinh Lễ (Hình 14), các toà nhà số 91 Đinh Tiên Hoàng và 31 Tràng Tiền, cùng rất nhiều biệt thự trải từ quận Ba Đình tới cuối các phố Bà Triệu, Hàng Chuối (Hình 14) Đặc điểm nhận dạng: Hình khối giản dị mang tính hiện đại, đại đa số là mái bằng, sử dụng với liều lượng vừa phải các hoạ tiết trang trí trên mặt đứng. 19
Hình 13: Chi nhánh ngân hành Đông Dương Hình 14: Bưu điện số 6 Đinh Lễ Hình 15: Biệt thự trên phố Bà Triệu (số 33 bà triệu) 20