Luận văn Thạc sĩ Kinh doanh thương mại: Phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam

Chia sẻ: Dongcoxanh10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:116

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam" phân tích thực trạng chuỗi cung ứng xăng dầu tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển chuỗi cung ứng của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam để phù hợp với bối cảnh phát triển chung của nền kinh tế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh doanh thương mại: Phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN CHUỖI CUNG ỨNG XĂNG DẦU TẠI TẬP ĐOÀN XĂNG DẦU VIỆT NAM Chuyên ngành: Kinh doanh thương mại LƯU HOÀNG MINH Hà Nội, 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN CHUỖI CUNG ỨNG XĂNG DẦU TẠI TẬP ĐOÀN XĂNG DẦU VIỆT NAM Ngành: Kinh tế học Chuyên ngành: Kinh doanh thương mại Mã số: 8340121 Họ và tên học viên: Lưu Hoàng Minh Người hướng dẫn: PGS, TS Trần Thị Ngọc Quyên Hà Nội, 2021
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Kết quả nghiên cứu là trung thực và không có các nội dung đã được công bố trước đây. Các số liệu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, đáng tin cậy. Những tài liệu tham khảo được trích dẫn nguồn đầy đủ theo đúng quy định. Tôi cam đoan tất cả các nội dung trên đều hoàn toàn đúng sự thật. Tôi xin chịu trách nhiệm về lời cam đoan của tôi. Hà Nội, ngày 10 tháng 05 năm 2021 Học viên Lưu Hoàng Minh
ii LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tác giả xin bày tỏ lòng kính trọng và cảm ơn chân thành tới toàn thể các thầy cô giáo trong Ban Giám hiệu, Khoa Sau đại học trường Đại học Ngoại Thương cùng các thầy cô đã trực tiếp giảng dạy, truyền đạt cho học viên chúng tôi những kiến thức và rất nhiều thông tin bổ ích trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu tại trường. Tác giả xin đặc biệt gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến PGS, TS Trần Thị Ngọc Quyên vì sự hướng dẫn nhiệt tình và quan tâm sát sao của cô trong quá trình thực hiện luận văn này. Do thời gian có hạn, luận văn không thể tránh khỏi những sai sót. Vì vậy, tác giả rất mong nhận được sự đóng góp của các quý thầy cô cũng như bạn bè, đồng nghiệp để kiến thức của tác giả được hoàn thiện hơn. Trân trọng cảm ơn! Học viên Lưu Hoàng Minh
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................. vii DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ ..................................................................... viii TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN VĂN ....................................x LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................1 CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHUỖI CUNG ỨNG CỦA DOANH NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN CHUỖI CUNG ỨNG CỦA DOANH NGHIỆP ...........................................................................................8 1.1. Một số vấn đề lý luận về chuỗi cung ứng của doanh nghiệp ..........................8 1.1.1. Khái niệm chuỗi cung ứng ...........................................................................8 1.1.2. Cấu trúc chuỗi cung ứng ...........................................................................11 1.1.2.1. Mô hình chuỗi cung ứng ......................................................................11 1.1.2.2. Các thành viên trong chuỗi cung ứng .................................................12 1.1.3. Vai trò của chuỗi cung ứng của doanh nghiệp đối với nền kinh tế .........14 1.1.3.1. Phân bổ hiệu quả nguồn lực trong nền kinh tế ...................................14 1.1.3.2. Thỏa mãn nhu cẩu của các chủ thể trong nền kinh tế .........................14 1.2. Một số vấn đề lý luận về phát triển chuỗi cung ứng của doanh nghiệp ......15 1.2.1. Khái niệm phát triển chuỗi cung ứng ........................................................15 1.2.2. Một số lý thuyết liên quan đến phát triển chuỗi cung ứng của doanh nghiệp ....................................................................................................................16 1.2.2.1. Quản trị hàng tồn kho .........................................................................16 1.2.2.2. Hiệu ứng Bullwip.................................................................................19 1.2.3. Một số yếu tố ảnh hưởng đến phát triển chuỗi cung ứng của doanh nghiệp ....................................................................................................................20
iv 1.2.3.1. Nhân tố bên trong ................................................................................20 1.2.3.2. Nhân tố bên ngoài ...............................................................................22 1.3. Thực tiễn phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu của doanh nghiệp tại một số quốc gia châu Á .......................................................................................................22 1.3.1. Thái Lan ......................................................................................................22 1.3.1.1. Chính sách kinh doanh xăng dầu tại Thái Lan ...................................22 1.3.1.2. Phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu của PTT ....................................24 1.3.2. Philippine .....................................................................................................29 1.3.2.1. Chính sách kinh doanh xăng dầu tại Philippine .................................29 1.3.2.2. Phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu của Petron ................................32 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CHUỖI CUNG ỨNG XĂNG DẦU TẠI TẬP ĐOÀN XĂNG DẦU VIỆT NAM ................................................36 2.1. Tổng quan về chuỗi cung ứng xăng dầu tại Việt Nam và Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam ...........................................................................................................36 2.1.1. Tình hình chung về phát triển ngành xăng dầu tại Việt Nam .................36 2.1.2. Tổng quan chuỗi cung ứng xăng dầu tại Việt Nam .................................42 2.1.3. Giới thiệu chung về Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam ..................................45 2.1.3.1. Lịch sử hình thành và phát triển .........................................................45 2.1.3.2. Mô hình tổ chức của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam ............................46 2.1.3.3. Hoạt động sản xuất kinh doanh ...........................................................48 2.2. Phân tích thực trạng phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam .................................................................................................50 2.2.1. Cấu trúc chuỗi cung ứng xăng dầu của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam .50 2.2.1.1. Mô hình chuỗi cung ứng xăng dầu của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam ..........................................................................................................................50
v 2.2.1.2. Các thành viên trong chuỗi cung ứng xăng dầu của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam ....................................................................................................53 2.2.2. Đặc trưng chuỗi cung ứng xăng dầu của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam ... ......................................................................................................................57 2.2.2. Những nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển của chuỗi cung ứng xăng dầu của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam................................................................59 2.2.2.1. Nhân tố bên trong ................................................................................59 2.2.2.2. Nhân tố bên ngoài ...............................................................................61 2.3. Đánh giá chung về chuỗi cung ứng xăng dầu của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam .....................................................................................................................64 2.3.1. Kết quả đạt được .........................................................................................64 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ...........................................................................65 2.3.2.1. Đối với công tác tạo nguồn .................................................................65 2.3.2.2. Đối với quá trình vận chuyển ..............................................................65 2.3.2.3. Các hạn chế khác ................................................................................66 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CHUỖI CUNG ỨNG XĂNG DẦU CỦA TẬP ĐOÀN XĂNG DẦU VIỆT NAM ..................................68 3.1. Bối cảnh chung trên thế giới và định hướng phát triển ngành xăng dầu tại Việt Nam...................................................................................................................68 3.1.1. Bối cảnh chung trên thế giới......................................................................68 3.1.2. Định hướng phát triển ngành xăng dầu tại Việt Nam giai đoạn 2020- 2030 ......................................................................................................................74 3.2. Chiến lược phát triển chuỗi cung ứng của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam 77 3.2.1. Chiến lược phát triển của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam ........................77 3.2.2. Chiến lược phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam ................................................................................................................78
vi 3.3. Một số giải pháp phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu của Tập đoàn xăng dầu Việt Nam ...........................................................................................................81 3.3.1. Phát triển các dịch vụ giá trị gia tăng trong hệ thống các cửa hàng xăng dầu ......................................................................................................................81 3.3.2. Xây dựng hệ thống trung tâm dữ liệu dự phòng CNTT ...........................84 3.3.3. Xây dựng và vận hành Trung tâm điều động tập trung (DOC) ...............85 3.3.4. Một số giải pháp khác.................................................................................86 3.3.4.1. Tăng cường hiệu quả công tác dự báo đơn hàng ................................86 3.3.4.2. Đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt ........................................88 3.3.4.3. Xây dựng chương trình khách hàng thân thiết ....................................90 3.3.5 Kiến nghị đối với các cơ quan quản lý .......................................................90 KẾT LUẬN ..............................................................................................................94 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................96 PHỤ LỤC ...............................................................................................................100
vii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Tiếng Anh Tiếng Việt BSR Binh Sơn Refinery Nhà máy lọc hóa dầu Bình Sơn CHXD Cửa hàng xăng dầu CNTT Công nghệ thông tin NSR Nghi Sơn Refinery Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn Petrolimex Vietnam National Petroleum Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam Group PTC Petrolimex Transportation Tổng Công ty Dịch vụ Xăng Services Corporation dầu Petrolimex PVOil PetroVietnam Oil Corporation Tổng Công ty Dầu Việt Nam PVN Vietnam Oil And Gas Group Tập đoàn dầu khí quốc gia Việt Nam
viii DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ ❖ Bảng Bảng 1. 1: Chiến lược kinh doanh của Petron giai đoạn 1990-2019 ........................33 Bảng 2. 1: Tổng quan các doanh nghiệp phân phối xăng dầu tại Việt Nam năm 2019 ...................................................................................................................................44 Bảng 2. 2: Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Petrolimex giai đoạn 2014 – 2019 ...........................................................................................................................49 Bảng 2. 3: Số lượng cửa hàng xăng dầu của các doanh nghiệp Việt Nam năm 2019 ...................................................................................................................................55 Bảng 2. 4: Số lượng phương tiện và dung tích đội xe của Petrolimex và PVOil năm 2019 ...........................................................................................................................56 Bảng 2. 5: Số lượng tàu và dung tích đội tàu của các doanh nghiệp vận tải xăng dầu tại Việt Nam năm 2019 .............................................................................................56 ❖ Biểu đồ Biểu đồ 1. 1: Sự thay đổi lợi nhuận ngành dầu khí tại Thái Lan giai đoạn trước và sau năm 1991.............................................................................................................23 Biểu đồ 1. 2: Số lượng cửa hàng xăng dầu của PTT giai đoạn 2001-2016 ..............26 Biểu đồ 1. 3: Tỷ lệ CHXD tích hợp dịch vụ của PTT năm 2016.................................27 Biểu đồ 1. 4: Số lượng cửa hàng xăng dầu Philippine phân theo khu vực giai đoạn 1996-2016..................................................................................................................31 Biểu đồ 3. 1: Tỷ lệ thanh toán bằng tiền mặt tại các quốc gia năm 2020 .................71 ❖ Sơ đồ Sơ đồ 1. 1: Chuỗi cung ứng điển hình.........................................................................9 Sơ đồ 1. 2: Mô hình chuỗi cung ứng mở rộng ..........................................................12
ix Sơ đồ 2. 1: Chuỗi cung ứng ngành xăng dầu Việt Nam ...........................................43 Sơ đồ 2. 2: Mô hình tổ chức của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam ..............................47 Sơ đồ 2. 3: Chuỗi cung ứng xăng dầu của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam ...............52
x TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN VĂN Luận văn “Phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam” được nghiên cứu với mục tiêu đề xuất những giải pháp nhằm phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam trong bối cảnh chuỗi cung ứng nói chung và chuỗi cung ứng xăng dầu tại Việt Nam nói riêng đang được định hình lại trước những thay đổi về kinh tế và xã hội. Luận văn bao gồm các nội dung chính sau: Chương 1: Hệ thống hóa các vấn đề lý luận về chuỗi cung ứng như khái niệm, cấu trúc chuỗi cung ứng và vai trò chuỗi cung ứng của doanh nghiệp đối với nền kinh tế, các lý thuyết liên quan và các yếu tố ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng của doanh nghiệp. Chương này cũng nghiên cứu thực tiễn phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu tại một số quốc gia châu Á có đặc điểm tương đồng về điều kiện kinh tế, chính sách pháp luật với Việt Nam. Chương 2: Đánh giá thực trạng phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam thông qua việc nghiên cứu chuỗi cung ứng xăng dầu tại Việt Nam, mô hình chuỗi cung ứng xăng dầu và đặc trưng chuỗi cung ứng xăng dầu tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam. Chương 3: Đưa ra những dự báo về xu hướng phát triển của chuỗi cung ứng xăng dầu trên thế giới, định hướng phát triển ngành xăng dầu tại Việt Nam từ đó đề xuất một số giải pháp cụ thể nhằm phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam.
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu Xăng dầu là hàng hóa thiết yếu, là huyết mạch của nền kinh tế, xuất hiện trong mọi hoạt động của con người, đặc biệt là lĩnh vực giao thông vận tải và sản xuất – hai hoạt động chính tác động đền đa số các ngành nghề khác trong xã hội. Bên cạnh đó, ngoài chức năng là một hàng hóa, xăng dầu còn đóng vai trò ổn định giá cả thị trường và thực hiện sứ mệnh dự trữ an ninh năng lượng, nhiệm vụ quốc phòng. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã từng căn dặn: “Yêu xe như con, quý xăng như máu, vượt mọi khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ”. Vì vậy, hoạt động cung ứng xăng dầu có một vị trí đặc biệt quan trọng, giống như việc lưu thông máu tốt là điều kiện tiên quyết để có một “cơ thể kinh tế” khỏe mạnh. Dịch Covid bùng phát trong năm 2020 cùng với sự kiện giá dầu giảm xuống dưới 0 lần đầu tiên trong lịch sử đã khiến cho nền kinh tế nhiều quốc gia chịu thiệt hại nặng nề. Không nằm ngoài số đó, nền kinh tế Việt Nam nói chung và kết quả kinh doanh của các công ty xăng dầu trong nước nói riêng đã sụt giảm mạnh mẽ, nhiều công ty thậm chí đã tạm ngừng hoạt động. Qua giai đoạn này, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu dầu rút ra nhiều bài học sâu sắc về quản trị chuỗi cung ứng và vấn đề phát triển một chuỗi cung ứng hiệu quả càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Nhắc đến chuỗi cung ứng xăng dầu tại Việt Nam không thể không nhắc đến Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex). Petrolimex với lịch sử 65 năm hình thành và phát triển là một doanh nghiệp dẫn đầu trong lĩnh vực phân phối xăng dầu. Không chỉ đơn thuần là một doanh nghiệp với mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận, Tập đoàn còn được giao nhiệm vụ chính trị là cung ứng đủ nguồn lực để phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Vì thế, trong bất cứ hoàn cảnh nào, Tập đoàn luôn đảm nhận trọng trách tiên phong, chịu trách nhiệm đảm bảo đầy đủ nguồn cung cho hoạt động sản xuất kinh doanh trong nước. Cùng một lúc phải hoàn thành mục tiêu kinh doanh và nhiệm vụ chính trị cho nên phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu của Tập đoàn ngày càng đặt ra nhiều thách thức.
2 Năm 2020, Tập đoàn phải đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt là ảnh hưởng của dịch bệnh. Các quy định về giãn cách xã hội, tạm ngừng khai thác các chuyến bay trong nước cùng với sự sụt giảm lớn nhất trong lịch sử của giá dầu đã tác động nặng nề tới kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Tập đoàn. Cụ thể, doanh thu hợp nhất toàn Tập đoàn năm 2020 đạt 124 ngàn tỷ, lợi nhuận hợp nhất đạt 988 tỷ trong khi những con số này năm 2019 tương ứng là 189,6 ngàn tỷ và 4,1 ngàn tỷ (tương ứng mức giảm 35% và 76%). Thêm vào đó, sự cạnh tranh trên thị trường xăng dầu cũng ngày càng trở nên khốc liệt với các chính sách mở cửa của Chính phủ, dẫn tới sự gia tăng nhanh chóng về số lượng và quy mô các đầu mối kinh doanh xăng dầu. Những áp lực kể trên đòi hỏi Tập đoàn cần có những sự thay đổi trong chiến lược để thích nghi và phát triển để đối phó với những biến đổi to lớn về kinh tế, xã hội đang diễn ra. Chính vì thế, tác giả đã chọn đề tài: “Phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam” cho bài luận văn của mình. 2. Tình hình nghiên cứu Trong thời gian qua thực tế đã có các nghiên cứu liên quan đến chuỗi cung ứng xăng dầu của doanh nghiệp Việt Nam với các góc độ, đối tượng nghiên cứu và mức độ khác nhau, có thể khái quát lại như sau: Tác giả Hồ Đức Tuấn (2016), “Nghiên cứu chuỗi cung ứng xăng dầu của Công ty TNHH Một thành viên Xăng dầu quân đội” đã chỉ ra được: (i) Các đặc trưng của chuỗi cung ứng xăng dầu tại Việt Nam (ii) Thực trạng chuỗi cung ứng xăng dầu của Công ty TNHH Một thành viên Xăng dầu quân đội và (iii) Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện chuỗi cung ứng xăng dầu của Công ty TNHH Một thành viên Xăng dầu quân đội. Tác giả đã sử dụng phương pháp nghiên cứu khảo sát tài liệu để thu thập thông tin, phân tích, so sánh số liệu được thu thập để đưa ra những phân tích về tình hình kinh doanh của Công ty, đánh giá những ưu nhược điểm trong công tác quản trị chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, do đối tượng nghiên cứu chỉ là doanh nghiệp nhỏ trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, luận văn này chỉ chủ yếu tập trung vào khâu phân phối bán hàng của công ty chứ chưa nghiên cứu đầy đủ toàn bộ chuỗi cung ứng ở phía hạ nguồn ngành dầu khí. Ngoài ra, nghiên cứu trên cũng chưa chỉ ra được xu
3 hướng phát triển chung của các công ty dầu khí trên thế giới để từ đó đưa ra những định hướng mang tính chiến lược cho sự phát triển của công ty. Còn theo Lê Thanh Mân (2011), “Nâng cao năng lực cạnh tranh kinh doanh xăng dầu tại Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Thương mại dầu khí Đồng Tháp”, luận văn đã (i) nghiên cứu thực trạng tình hình kinh doanh của Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Thương mại dầu khí Đồng Tháp và (ii) đưa ra các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty. Tác giả đã sử dụng phương pháp thống kê và khảo sát điều tra để đánh giá năng lực cạnh tranh của công ty dựa trên các tiêu chí về thị phần, giá, tốc độ cung ứng và từ đó đưa ra được các kiến nghị nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho công ty thông qua nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ, giảm thiểu chi phí kinh doanh từ đó tạo ra lợi thế so sánh cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, nghiên cứu này chỉ chủ yếu xoay quanh việc hoàn thiện công tác quản trị, kiểm soát trong hoạt động kinh doanh hàng ngày và chưa đưa ra được các giải pháp mang tính chiến lược cho một doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu có quy mô lớn. Kết quả phân tích “Quản trị vốn lưu động tại Công ty mẹ Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam” của tác giả Bùi Quang Hưng (2019) đã nhấn mạnh thực trạng quản trị vốn lưu động tại Công ty mẹ Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và chỉ ra một số tồn tại trong công tác lập kế hoạch và dự báo dòng tiền từ đó kiến nghị các giải pháp tăng cường hiệu quả quản trị tiền mặt, quản lý các khoản phải thu, phải trả, hàng tồn kho. Tác giả cũng kiến nghị với các cơ quan Nhà nước về một số vấn đề như giảm số ngày tồn kho bắt buộc tại các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, hoàn thiện cơ chế xuất khẩu xăng dầu,… nhằm đảm bảo tính cạnh tranh bình đẳng giữa các doanh nghiệp. Mặc dù đã đi vào phân tích khá sâu tình hình quản trị vốn lưu động tại Công ty mẹ, nghiên cứu chưa đưa ra được cái nhìn tổng quát đối với toàn bộ hệ thống của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (bao gồm Công ty mẹ và các công ty thành viên). Thêm vào đó, quản trị vốn lưu động tại công ty mẹ chỉ là một phần không thể tách rời trong chuỗi cung ứng của cả Tập đoàn, bản thân nó có sự tác động qua lại với các hoạt động khác trong chuỗi cung ứng và do đó để quản trị hiệu quả vốn lưu động cần xem xét đến các hoạt động cũng như đặc thù của chuỗi cung ứng xăng dầu tại Việt Nam.
4 Tác giả Đỗ Văn Tiến (2013) trong “Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh kinh doanh xăng dầu của công ty xăng dầu Hà Nam Ninh” thì chỉ ra được các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực kinh doanh của công ty xăng dầu Hà Nam Ninh trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu và từ đó hoạch định phương hướng và các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo đà cho sự phát triển bền vững của công ty. Tác giả đã sử dụng phương pháp thống kê, so sánh các tiêu chí cấu thành năng lực cạnh tranh như giá cả, hệ thống phân phối, các công cụ xúc tiến bán hàng của công ty xăng dầu Hà Nam Ninh và các đối thủ cạnh tranh trên địa bàn 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình. Trên thực tế, công ty xăng dầu Hà Nam Ninh là một trong 43 công ty xăng dầu thành viên của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và bị phụ thuộc hoàn toàn vào Tập đoàn trong công tác tạo nguồn. Công ty cũng chỉ phụ trách một thị trường nhất định do Tập đoàn phân công. Vì thế, do đặc thù mô hình kinh doanh của công ty, mặc dù đã kiến nghị được một số giải pháp giúp công ty quản trị chuỗi cung ứng hiệu quả hơn từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh, luận văn kể trên chưa có được cái nhìn tổng thể và đầy đủ về toàn bộ chuỗi cung ứng ngành xăng dầu tại Việt Nam. Có thể thấy các nghiên cứu liên quan đã hệ thống được cơ sở lý luận về chuỗi cung ứng nói chung và chuỗi cung ứng xăng dầu nói riêng; đồng thời kiến nghị một số giải pháp để quản trị và hoàn thiện chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, đối tượng của các nghiên cứu này đều là là các doanh nghiệp nhỏ hoạt động trong lĩnh vực phân phối xăng dầu, mỗi doanh nghiệp chỉ chủ yếu đảm nhận công đoạn cuối cùng trong cả chuỗi cung ứng nên chưa thể đưa ra cái nhìn tổng quan về toàn bộ chuỗi cung ứng xăng dầu ở phía hạ nguồn ngành dầu khí mà chỉ tập trung chủ yếu vào hoạt động quản lý bán hàng. Ngoài ra, những nghiên cứu này cũng chỉ tập trung vào các sản phẩm xăng dầu mà chưa quam tâm đến các sản phẩm, dịch vụ phụ thêm từ hoạt động kinh doanh xăng dầu trong khi đây đang là xu hướng phát triển của nhiều Tập đoàn dầu khí lớn trên thế giới. Vì thế, thông qua nghiên cứu của mình về Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, một doanh nghiệp gần như kiểm soát được tất cả các thành phần trong chuỗi cung ứng của mình, tác giả mong muốn đưa ra một góc nhìn tổng quát hơn về hoạt động phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu ở phía hạ nguồn, đồng thời kiến nghị một số giải pháp
5 phát triển chuỗi cung ứng phù hợp với xu hướng phát triển chung của ngành phân phối xăng dầu trên thế giới nói chung và nền kinh tế Việt Nam cũng như bản thân doanh nghiệp nói riêng. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu nghiên cứu Luận văn này phân tích thực trạng chuỗi cung ứng xăng dầu tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển chuỗi cung ứng của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam để phù hợp với bối cảnh phát triển chung của nền kinh tế.
6 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để hoàn thành mục tiêu kể trên, tác giả sẽ hệ thống một số vấn đề lý luận về phát triển chuỗi cung ứng của doanh nghiệp, các nhân tố ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng nói chung và chuỗi cung ứng xăng dầu của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam nói riêng. Đồng thời, tác giả cũng nghiên cứu tình hình phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu và chiến lược của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu tại một số quốc gia có điều kiện kinh tế tương đồng với Việt Nam và đề xuất một số giải pháp phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Những vấn đề lý luận và thực tiễn về phát triển chuỗi cung ứng của doanh nghiệp, sự phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam. 4.2. Phạm vi nghiên cứu (i) Phạm vi về không gian: Chuỗi cung ứng xăng dầu tại cả ba miền Bắc, Trung, Nam của Tập đoàn Xăng dầu Viêt Nam. (ii) Phạm vi thời gian: Thực trạng phát triển của chuỗi cung ứng xăng dầu của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam giai đoạn 2014 – 2019. (iii) Nội dung nghiên cứu: Phân tích sự phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu tại Việt Nam nói chung và Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam nói riêng, từ đó đưa ra các giải pháp phát triển chuỗi cung ứng của Tập đoàn. 5. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng nguồn dữ liệu thu thập được từ các báo cáo thường niên, kết quả kinh doanh của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam trong thời kỳ từ 2014 – 2019 từ Ban Tài chính kế toán; các tài liệu, quy định nội bộ của Tập đoàn về chính sách bán hàng, mô hình và định hướng kinh doanh từ Ban Chính sách kinh doanh. Tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu tại bàn và phỏng vấn chuyên gia nhằm thu thập, phân tích, so sánh số liệu về phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và tại một số doanh nghiệp trên thế giới.
7 6. Cấu trúc của Luận văn Ngoài Lời mở đầu và Kết luận, luận văn bao gồm 3 chương sau đây: Chương 1: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chuỗi cung ứng của doanh nghiệp và phát triển chuỗi cung ứng của doanh nghiệp Chương 2: Thực trạng phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam Chương 3: Chiến lược phát triển và một số giải pháp phát triển chuỗi cung ứng xăng dầu của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam
8 CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHUỖI CUNG ỨNG CỦA DOANH NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN CHUỖI CUNG ỨNG CỦA DOANH NGHIỆP 1.1. Một số vấn đề lý luận về chuỗi cung ứng của doanh nghiệp 1.1.1. Khái niệm chuỗi cung ứng Ngày nay để cạnh tranh thành công và nắm bắt được cơ hội trong môi trường kinh doanh, các doanh nghiệp không chỉ cần hiểu biết về chính doanh nghiệp mình mà còn cần phải nắm bắt được những thông tin về đối thủ cạnh tranh; hiểu và tham gia đóng góp vào công việc kinh doanh của nhà cung cấp cũng như khách hàng của họ. Doanh nghiệp không chỉ đơn giản là bán sản phầm và dịch vụ chất lượng tốt mà còn cần cung cấp chúng một cách đầy đủ, kịp thời với chi phí hợp lý nhất. Vì thế, các doanh nghiệp ngày càng quan tâm sâu sắc hơn đến dòng luân chuyển nguyên vật liệu, cách thức thiết kế và đóng gói sản phẩm và dịch vụ của nhà cung cấp, cách thức vận chuyển và bảo quản sản phẩm, cách thức mà khách hàng sử dụng để chế biến, tăng thêm giá trị gia tăng cho sản phẩm trước khi đến tay người tiêu dùng cuối cùng. Thêm vào đó, bối cảnh cạnh tranh khốc liệt ở thị trường toàn cầu hiện nay; thể hiện thông qua chu kỳ sống ngày càng ngắn của các sản phẩm mới, sự thay đổi ngày càng nhanh trong kỳ vọng của khách hàng đã thúc đẩy các doanh nghiệp phải đầu tư, và tập trung nhiều vào chuỗi cung ứng của sản phẩm. Điều này, cùng với những tiến bộ liên tục trong công nghệ truyền thông và vận tải (truyền thông di động, Internet và phân phối hàng qua đêm), đã thúc đẩy sự phát triển không ngừng của chuỗi cung ứng và những kỹ thuật để quản lý nó. Có rất nhiều định nghĩa về chuỗi cung ứng, nhưng chưa có một định nghĩa nào được coi là chuẩn. Sau đây là một số định nghĩa về chuỗi cung ứng đã được đưa ra: Theo Ganeshan & Harrison (1995, Introduction to Supply Chain Management): “Chuỗi cung ứng là một chuỗi hay một tiến trình bắt đầu từ nguyên liệu thô cho tới khi sản phẩm làm ra hay dịch vụ tới tay người tiêu dùng cuối cùng. Chuỗi cung ứng là một mạng lưới các lựa chọn về phân phối và các phương tiện để thực hiện thu mua nguyên liệu, biến đổi các nguyên liệu này qua khâu trung gian để sản xuất ra sản phẩm, phân phối sản phẩm này tới tay người tiêu dùng”. Quan điểm này cho rằng