Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các nhân tố tác động đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng của các doanh nghiệp nhỏ và vừa vùng kinh tế trọng điểm phía Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:117

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu tổng quát của nghiên cứu là dựa trên kết quả nghiên cứu lý luận và thực tiễn về khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của DNNVV, từ đó đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của các DNNVV tại vùng KTTĐ phía Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các nhân tố tác động đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng của các doanh nghiệp nhỏ và vừa vùng kinh tế trọng điểm phía Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH ĐINH HOÀNG MINH CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN TÍN DỤNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM PHÍA NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH ĐINH HOÀNG MINH CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN TÍN DỤNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM PHÍA NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. LÝ HOÀNG ÁNH TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
i LỜI CAM ĐOAN Tôi tên là: Đinh Hoàng Minh Mã số học viên: 020 119 170 082 Lớp: CH19A, thuộc Khoa Đào tạo Sau đại học, chuyên ngành Tài chính Ngân hàng, trường Đại học Ngân hàng Tp.Hồ Chí Minh, niên khóa 2017 – 2019. Cam đoan đề tài luận văn cao học: “CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN TÍN DỤNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM PHÍA NAM” Giảng viên hướng dẫn: PGS. TS Lý Hoàng Ánh. Luận văn tốt nghiệp này do tôi thực hiện dựa trên những kiến thức nền tảng tích lũy được trong suốt quả trình học tập tại trường Đại học Ngân hàng TP.HCM, là kết quả nghiên cứu độc lập kết hợp với những nghiên cứu trước đây. Mọi số liệu, và các trích dẫn trong luận văn đều được chú thích nguồn gốc rõ ràng, thống nhất. Tôi xin chịu trách nhiệm toàn bộ về lời cam đoan của mình. TP.HCM, ngày 04 tháng 09 năm 2019 Tác giả Đinh Hoàng Minh
ii LỜI CẢM ƠN Trước hết, tôi xin được gửi lời cảm ơn và lòng tri ân sâu sắc đối với các thầy cô Khoa Đào tạo Sau đại học nói riêng và các thầy cô tại Đại học Ngân Hàng TP.HCM nói chung, các thầy cô đã tạo điều kiện tốt nhất cho tôi được thực hiện đề tài luận văn này. Những tri thức tôi đạt được hôm nay chính nhờ sự nỗ lực không ngừng nghỉ cùng với sự truyền đạt tri thức với tấm lòng nhiệt thành, bền bỉ của các thầy cô. Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến Giảng viên hướng dẫn của mình, PGS TS. Lý Hoàng Ánh, người đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu. Ngoài ra, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn và tri ân đến các anh/chị, các thầy/cô, các chuyên gia đang công tác và làm việc trong ngành Tài chính Ngân hàng và những bạn bè/đồng nghiệp đã không ngần ngại đưa ra ý kiến góp ý, giúp đỡ, và hướng dẫn cho tôi trong quá trình nghiên cứu đề tài, mỗi sự đóng góp là một viên gạch giúp tôi tiến xa hơn trong lĩnh vực mình nghiên cứu. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các đơn vị/tổ chức kinh doanh, các doanh nghiệp, các chi nhánh Ngân hàng đã giúp đỡ tôi rất nhiều về mặt khảo sát nghiên cứu để từ đó làm căn cứ thực tiễn tốt nhất cho đề tài của mình. Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến gia đình và bạn bè tôi, cảm ơn những đồng nghiệp và lãnh đạo tại cơ quan tôi công tác, những người đã luôn bên cạnh động viên, khích lệ tôi trong những lúc khó khăn, tạo điều kiện tốt nhất để tôi hoàn thành khóa luận cao học này.
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii MỤC LỤC ............................................................................................................ iii TÓM TẮT LUẬN VĂN .................................................................................... viii DANH MỤC VIẾT TẮT .................................................................................... ix DANH MỤC BẢNG ............................................................................................ xi DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ ................................................. xiii CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG ..................................................................1 1.1 Tính cấp thiết và ý nghĩa của đề tài ..................................................................... 1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................ 3 1.3 Câu hỏi nghiên cứu .............................................................................................. 3 1.4 Đối tượng nghiên cứu .......................................................................................... 4 1.5 Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................. 4 1.6 Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 4 1.7 Nội dung nghiên cứu ........................................................................................... 5 1.8 Tổng quan các nghiên cứu về tín dụng ngân hàng đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa........................................................................................................................... 5 1.8.1 Các công trình nghiên cứu trước có liên quan đến khả năng tiếp cận nguồn
iv vốn tín dụng của các doanh nghiệp nhỏ và vừa .........................................................6 1.8.2 Các công trình nghiên cứu thực nghiệm về các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của doanh nghiệp nhỏ và vừa .......................7 1.9 Đóng góp của nghiên cứu .................................................................................. 10 1.10 Cấu trúc của đề tài ............................................................................................. 10 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ THỰC TRẠNG KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN TÍN DỤNG CỦA DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM PHÍA NAM ............................................................12 2.1 Những lý thuyết chung về tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ............. 12 2.1.1 Khái niệm .....................................................................................................12 2.1.2 Đặc điểm ......................................................................................................12 2.2 Vốn tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa.................................................. 14 2.3 Khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của doanh nghiệp nhỏ và vừa ....... 15 2.3.1 Khái niệm .....................................................................................................15 2.3.2 Các hình thức tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của doanh nghiệp nhỏ và vừa 16 2.3.3 Các nhân tố tác động đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của doanh nghiệp nhỏ và vừa. ........................................................................................17 2.4 Một số kinh nghiệm và bài học về nâng cao khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của doanh nghiệp nhỏ và vừa ............................................................................ 24 2.4.1 Kinh nghiệm về xây dựng và thực thi các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng tại một số quốc gia trên thế giới........25 2.4.2 Kinh nghiệm nâng cao khả năng tiếp cận vốn tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa ở một số ngân hàng thương mại trên thế giới. ..................................................26 2.4.3 Kinh nghiệm nâng cao khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của doanh nghiệp nhỏ và vừa thông qua Quỹ bảo lãnh tín dụng tại Việt Nam.........................28
v 2.5 Thực trạng nguồn vốn tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa vùng kinh tế trọng điểm phía Nam .................................................................................................................... 29 2.5.1 Tổng quan về hoạt động của doanh nghiệp nhỏ và vừa Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam .........................................................................................................29 2.5.2 Thực trạng hoạt động tín dụng các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại địa bàn Vùng KTTĐ phía Nam.............................................................................................30 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN TÍN DỤNG CỦA DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM PHÍA NAM .....................................................................................................................34 3.1 Quy trình nghiên cứu ......................................................................................... 34 3.2 Xây dựng thang đo chính thức .......................................................................... 34 3.2.1 Nhóm nhân tố thuộc về năng lực của doanh nghiệp ....................................35 3.2.2 Nhóm nhân tố thuộc về ngân hàng thương mại ...........................................35 3.2.3 Nhóm nhân tố thuộc về chính sách của nhà nước .......................................36 3.2.4 Nhóm nhân tố thuộc về thông tin bất cân xứng ...........................................36 3.2.5 Thang đo khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức cho doanh nghiệp nhỏ và vừa ....................................................................................................37 3.3 Giả thuyết nghiên cứu........................................................................................ 37 3.4 Mô hình nghiên cứu ........................................................................................... 38 3.5 Phương pháp nghiên cứu ................................................................................... 39 3.5.1 Nghiên cứu định lượng sơ bộ ......................................................................39 3.5.2 Nghiên cứu định lượng chính thức ..............................................................40 CHƯƠNG 4: ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ....................................44 4.1 Kết quả nghiên cứu ............................................................................................ 44 4.1.1 Tổng quát về tình hình các doanh nghiệp được khảo sát.............................44
vi 4.1.2 Đánh giá sơ bộ bằng Cronbach’s Alpha các nhân tố tác động đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng của doanh nghiệp nhỏ và vừa. ...............................................45 4.1.3 Đánh giá sơ bộ bằng Cronbach’s Alpha khả năng tiếp cận vốn tín dụng của doanh nghiệp nhỏ và vừa. ........................................................................................47 4.1.4 Kiểm định thang đo các nhân tố tác động đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng của doanh nghiệp nhỏ và vừa bằng phân tích nhân tố (EFA). ........................48 4.1.5 Kiểm định thang đo khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của doanh nghiệp nhỏ và vừa bằng phân tích nhân tố khám phá (EFA) ...................................51 4.2 Mô hình và giả thuyết được hiệu chỉnh ............................................................. 52 4.3 Phân tích hồi quy các nhân tố tác động đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng của doanh nghiệp nhỏ và vừa. .......................................................................................... 53 4.4 Đánh giá kết quả nghiên cứu hồi quy ................................................................ 54 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ GỢI MỞ CHÍNH SÁCH ................................60 5.1 Kết luận.............................................................................................................. 60 5.2 Gợi mở một số giải pháp nhằm nâng cao khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của các doanh nghiệp nhỏ và vừa vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. ............ 61 5.2.1 Nhân tố năng lực doanh nghiệp ...................................................................61 5.2.2 Nhân tố thông tin bất cân xứng giữa doanh nghiệp nhỏ và vừa và ngân hàng thương mại ...............................................................................................................64 5.2.3 Nhân tố rào cản từ ngân hàng thương mại ...................................................67 5.2.4 Nhân tố khả năng tiếp cận thông tin của doanh nghiệp nhỏ và vừa ............69 5.3 Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu trong tương lai .................................. 70 KẾT LUẬN TOÀN LUẬN VĂN ................................................................... lxxii PHỤ LỤC ........................................................................................................ lxxiii TÀI LIỆU THAM KHẢO ..............................................................................xcvii
vii
viii TÓM TẮT LUẬN VĂN Bài nghiên cứu được thực hiện nhằm xem xét các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của các DNNVV tại vùng KTTĐ phía Nam, từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao khả năng tiếp cận vốn tín dụng của các DNNVV. Đề tài sử dụng dàn bài thảo luận kết hợp với cơ sở lý luận để xác định 04 nhóm nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của DNNVV, từ đó làm cơ sở cho mô hình nghiên cứu định lượng. Với dữ liệu khảo sát từ 346 DNNVV trên địa bàn vùng KTTĐ phía Nam, thông qua phân tích Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA... bài nghiên cứu đã góp phần bổ sung cho các nghiên cứu trước đây theo hướng lượng hóa một số biến định tính như: tính minh bạch của báo cáo tài chính, hóa đơn chứng từ hợp lệ, thiện chí trả nợ của doanh nghiệp... nhằm đo lường tác động của các nhân tố này tác động như thế nào đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng của các DNNVV trên địa bàn vùng KTTĐ phía Nam . Kết quả nghiên cứu cho thấy có 04 nhóm nhân tố tác động đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng của DNNVV là năng lực của DNNVV, bất cân xứng thông tin giữa NHTM và DN, rào cản từ NHTM, khả năng tiếp cận thông tin của doanh nghiệp còn hạn chế, trong đó năng lực của DNNVV được xem là nhân tố tác động mạnh nhất đến khả năng tiếp cận vốn của DNNVV. Về mặt thực tiễn, nghiên cứu đã đóng góp một số hiểu biết nhất định về khả năng tiếp cận vốn tín dụng của DNNVV vùng KTTĐ phía Nam hiện nay và gợi mở một số giải pháp cho các nhà quản lý DNNVV, các ngân hàng thương mại cũng như các nhà hoạch định chính sách nhằm nâng cao khả năng tiếp cận vốn tín dụng của DNNVV trên địa bàn vùng KTTĐ phía Nam .
ix DANH MỤC VIẾT TẮT Danh mục các chữ viết tắt Chữ viết tắt Giải nghĩa Agribank Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam BCX Bất cân xứng BCXTT Bất cân xứng thông tin BIDV Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam CSNN Chính sách nhà nước DN Doanh nghiệp DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa DoE Khoa Kinh tế của Trường Đại học Copenhagen EFA Phân tích nhân tố khám phá EU Liên minh Châu Âu HCTT Hạn chế thông tin Viện Khoa học Lao động và Xã hội (Bộ Lao động – Thương binh và ILSSA Xã hội) KMO Kaiser – Meyer – Olkin KTTĐ Kinh tế trọng điểm MB Ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội NHNN Ngân hàng Nhà nước Việt Nam NHTM Ngân hàng thương mại NLDN Năng lực doanh nghiệp OECD Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế Sig. Mức ý nghĩa quan sát SPSS Phần mềm thống kê cho khoa học xã hội TCTD Tổ chức tín dụng TNHH Trách nhiệm hữu hạn TSBĐ Tài sản bảo đảm UNU-WIDER Viện Nghiên cứu Kinh tế Phát triển Thế giới của Trường Đại học
x Liên Hợp Quốc VCCI Phòng Công nghiệp và Thương mại Việt Nam Vietcombank Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam Vietinbank Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam
xi DANH MỤC BẢNG Danh mục bảng Tên bảng Trang số Bảng 2.1: Số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa vùng KTTĐ phía 30 Nam Bảng 2.2: Dư nợ tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại vùng 31 KTTĐ phía Nam Bảng 2.3: Số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa được tiếp cận 32 vốn tín dụng ngân hàng Bảng 3.1: Thang đo năng lực doanh nghiệp 35 Bảng 3.2: Thang đo thuộc về NHTM 35 Bảng 3.3: Thang đo thuộc về chính sách nhà nước 36 Bảng 3.4: Thang đo thuộc về thông tin bất cân xứng 36 Bảng 3.5: Thang đo khả năng tiếp cận vốn của DNNVV 37 Bảng 4.1: Mô tả mẫu nghiên cứu 44 Bảng 4.2: Kết quả phân tích Cronbach’s Alpha đối với biến 46 độc lập Bảng 4.3: Kết quả phân tích Cronbach’s Alpha đối với biến 48 phụ thuộc Bảng 4.4: Kết quả phân tích EFA các biến độc lập 48 Bảng 4.5: Kết quả phân tích EFA biến phụ thuộc 51 Bảng 4.6: Kết quả hồi quy các nhân tố tác động đến khả năng tiếp cận tín dụng của DNNVV Vùng kinh tế trọng điểm phía 53 Nam Bảng 4.7: Bảng thứ tự tác động của các nhân tố 55 Bảng 5.1: Thống kê mô tả đối với nhóm nhân tố thuộc về năng 61
xii lực doanh nghiệp Bảng 5.2: Thống kê mô tả đối với nhóm nhân tố thuộc về thông tin bất cân xứng giữa doanh nghiệp nhỏ và vừa và ngân 64 hàng thương mại Bảng 5.3: Thống kê mô tả đối với nhóm nhân tố rào cản ngân 68 hàng thương mại Bảng 5.4: Thống kê mô tả đối với nhóm nhân tố khả năng tiếp 69 cận thông tin của doanh nghiệp nhỏ và vừa
xiii DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ Danh mục hình vẽ Tên hình vẽ Trang số Hình 2.1: Các nhân tố tác động đến khả năng tiếp cận vốn 17 Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu đề tài 34 Hình 4.1: Mô hình nghiên cứu hiệu chỉnh 52
1 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG 1.1 Tính cấp thiết và ý nghĩa của đề tài Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam được xem là một trong những vùng kinh tế phát triển nhất và là vùng kinh tế động lực hàng đầu của Việt Nam. Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam (gọi tắt là Vùng KTTĐ phía Nam) bao gồm 8 tỉnh, thành phố: thành phố Hồ Chí Minh, Tây Ninh, Bình Phước, Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa– Vũng Tàu, Long An, Tiền Giang. Đây là vùng kinh tế có hệ thống cảng và hậu phương công nghiệp tốt nhất, hình thành mạng lưới đô thị vệ tinh trong không gian mở thông thoáng, liên kết với nhau thông qua các tuyến trục và vành đai đang được xây dựng, đặc biệt có Cảng biển trung chuyển quốc tế Cái Mép - Thị Vải, Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất và Cảng hàng không quốc tế Long Thành (sẽ được xây dựng). Tính đến nay, vùng chiếm khoảng 60% số dự án và gần 50% vốn FDI của cả nước. Mặt khác, theo kết quả điều tra củaTổng cục Thống kê năm 2017, trong tổng số 517.900 DN đăng ký trên cả nước thì số DNNVV chiếm tới 98,1% về số lượng. Xét về cơ cấu DN, DN vừa có gần 8,5 nghìn DN; DN nhỏ là 114,1 nghìn và DN siêu nhỏ là 385,3 nghìn. Bình quân năm giai đoạn 2012 - 2017, số DNVVN tăng 8,8% cao hơn mức tăng bình quân của DN lớn là 5,4%. Cũng theo kết quả điều tra trên, có đến 216.200 DNNVV trong tổng số DNNVV của cả nước tập trung nhiều nhất ở vùng Đông Nam bộ thuộc vùng KTTĐ phía Nam. Trong đó, tập trung nhiều nhất là ở TP. Hồ Chí Minh với 172.600 DN, chiếm tới 33,3% tổng số DN của cả nước. Các DNNVV tại vùng KTTĐ phía Nam có quy mô vốn nhỏ, nhưng đa dạng về ngành nghề, lĩnh vực, đã giải quyết tốt vấn đề việc làm, thu nhập cho người lao động, đặc biệt là người lao động địa phương; khai thác và phát huy các nguồn lực sẵn có của địa phương, đóng góp đáng kể vào nguồn thu ngân sách của vùng, và góp phần không nhỏ vào quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Tuy nhiên, bên cạnh những thế mạnh của mình, các DNNVV vùng KTTĐ phía Nam cũng đã và đang bộc lộ nhiều yếu điểm, trong đó nhiều DNNVV thiếu vốn, khó tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng. Đặc biệt, hiện nay với sự thông thoáng của các quy
2 định pháp lý về điều kiện thành lập doanh nghiệp cũng như chính sách khuyến khích hộ kinh doanh chuyển lên hoạt động ở loại hình DNNVV đã giúp gia tăng nhanh chóng số lượng DNNVV trong thời gian ngắn, nhưng điều này cũng làm số DNNVV không tiếp cận được vốn tín dụng ngân hàng tăng lên do các DNNVV mới thành lập này khó đáp ứng được các điều kiện cấp tín dụng của NHTM. Do đó, nếu không có các giải pháp kịp thời để cải thiện thì đây sẽ trở thành thách thức lớn đối với sự tồn tại và phát triển của khối doanh nghiệp này. Tại Việt Nam, theo số liệu thống kê của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam – VCCI (2018) cho thấy, có đến 74,47% DN được điều tra cho rằng, NHTM vẫn là kênh huy động vốn chủ yếu của họ. Theo Nguyễn Thị Minh Phượng (2011), cũng khẳng định, nguồn vốn vay chủ yếu của các DN của Việt Nam vẫn tập trung ở nguồn vốn tín dụng ngân hàng. Tuy nhiên, theo Báo cáo khảo sát thường niên về DNNVV của Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương - CIEM (2018) cho biết, chỉ có khoảng 1/3 số DNNVV tiếp cận được với vốn ngân hàng. Trong số các DNNVV có nhu cầu vay vốn ngân hàng được hỏi, chỉ có 10,5% DN được vay vốn theo đúng yêu cầu vay, đa số DN chỉ được ngân hàng cho vay khoảng 25 – 50% số tiền mà DN đề xuất vay. Điều này cho thấy, nút thắt nhu cầu về vốn của các DNNVV tại Việt Nam nói chung và vùng KTTĐ phía Nam nói riêng là hết sức quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế hội nhập ngày càng sâu rộng cùng với những thách thức của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Điều này đòi hỏi Chính phủ, các địa phương, ngành ngân hàng và các DNNVV,… cần phải có những giải pháp để thúc đẩy quan hệ tín dụng giữa NHTM với DNNVV, giải quyết triệt để những khó khăn, trở ngại trong quá trình tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của DNNVV. Xuất phát từ thực tiễn trên, đề tài “CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN TÍN DỤNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM PHÍA NAM” sẽ làm rõ các nguyên nhân khiến cho các DNNVV vùng KTTĐ phía Nam khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng, mức độ tác động của các nhân tố, để từ đó đưa ra các giải
3 pháp tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn trong việc tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng với mục đích phát huy đến mức cao nhất hiệu quả hoạt động, sức cạnh tranh cũng như tiềm năng của loại hình kinh tế này, tạo động lực phát triển cho nền kinh tế vùng KTTĐ phía Nam nói riêng cũng như cả nước nói chung. 1.2 Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu tổng quát của nghiên cứu là dựa trên kết quả nghiên cứu lý luận và thực tiễn về khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của DNNVV, từ đó đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của các DNNVV tại vùng KTTĐ phía Nam. Mục tiêu cụ thể:  Khái quát về thực trạng tiếp cận tín dụng và đặc thù, đặc điểm riêng biệt về khả năng tiếp cận vốn tín dụng của các DNNVV tại vùng KTTĐ phía Nam.  Phân tích các nhân tố tác động đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng của DNNVV vùng KTTĐ phía Nam.  Đề xuất giải pháp & gợi mở chính sách nhằm nâng cao khả năng tiếp cận vốn tín dụng DNNVV vùng KTTĐ phía Nam. 1.3 Câu hỏi nghiên cứu Từ các mục tiêu nghiên cứu trên, bài nghiên cứu sẽ tập trung vào các câu hỏi nghiên cứu sau:  DNNVV, vốn tín dụng ngân hàng, khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của DNNVV là gì? Những bài học kinh nghiệm nào về nâng cao khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của DNNVV ?  Khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của DNNVV tại vùng KTTĐ phía Nam hiện nay như thế nào? Khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của DNNVV tại địa bàn vùng KTTĐ phía Nam chịu tác động của những nhân tố nào từ phía các nhân tố. Mức độ và chiều hướng tác động của những nhân tố này ra sao đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của các DNNVV tại vùng KTTĐ phía Nam ?
4  Giải pháp nhằm nâng cao khả năng tiếp cận vốn tín dụng của các DNNVV vùng KTTĐ phía Nam là gì ? 1.4 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là các nhân tố tác động đến đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng của các DNNVV thuộc vùng KTTĐ phía Nam. Đề tài giới hạn từ năm 2015 cho đến năm 2018. 1.5 Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về nội dung Về tiêu chí xác định và phân loại DNNVV, tác giả sử dụng cách xác định và phân loại DNNVV của Luật hỗ trợ DNNVV số 04/2017/QH14, Nghị định 39/2018/NĐ-CP ngày 11/03/20198 và các văn bản hướng dẫn thi hành.. Về thuật ngữ “tín dụng ngân hàng”, luận văn chỉ đề cập trên khía cạnh hoạt động cho vay của NHTM đối với DNNVV. Các ngân hàng mà DNNVV tiếp cận vốn tín dụng được giới hạn ở các NHTM. Về các nhân tố tác động đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của DNNVV, luận văn chỉ tập trung phân tích các nhân tố thuộc về DNNVV, các nhân tố thuộc về NHTM, nhân tố thuộc về Chính phủ và nhân tố về thông tin bất cân xứng. Phạm vi về không gian Tác giả thực hiện nghiên cứu khảo sát, thu thập số liệu tại các DNNVV thuộc khu vực vùng KTTĐ phía Nam, với sự tham gia của 346 DNNVV tại các tỉnh, thành phố trực thuộc khu vực (Phụ lục 1). Về thời gian: tác giả triển khai thực hiện khảo sát mẫu nghiên cứu trong vòng 04 tháng, từ tháng 01 năm 2019 đến tháng 03 năm 2019. Số liệu phân tích của nghiên cứu tập trung trong khoảng thời gian từ 2015 đến 2018, các định hướng và các giải pháp, kiến nghị, đề xuất định hướng đến năm 2025. 1.6 Phương pháp nghiên cứu
5 Trong nghiên cứu này, tác giả tiếp cận đối tượng nghiên cứu dựa trên cơ sở vận dụng các phương pháp nghiên cứu sau: Phương pháp thống kê mô tả: Phương pháp này sử dụng các nguồn dữ liệu, số liệu thu thập trong quá trình nghiên cứu. Phương pháp này sử dụng dữ liệu thứ cấp từ các số liệu thống kê của các Sở, Ban, Ngành, Hiệp hội, các tạp chí khoa học, tài liệu, sách báo liên quan đến đề tài để phân tích về thực trạng tiếp cận vốn tín dụng của các DNNVV vùng KTTĐ phía Nam. Phương pháp nghiên cứu định lượng: Phương pháp này sử dụng dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát bằng bảng câu hỏi, đối tượng khảo sát là các chủ DNNVV trên địa bàn các tỉnh/thành phố thuộc vùng KTTĐ phía Nam. Sau khi tiến hành khảo sát sẽ đưa vào phần mềm SPSS 20 để xử lý dữ liệu (Phân tích Cronback’s Alpha, Phân tích nhân tố khám phá (EFA) và phân tích hồi quy) để đánh giá mức độ tác động của các nhân tố trên tới khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của DNNVV vùng KTTĐ phía Nam. 1.7 Nội dung nghiên cứu Đề tài tập trung vào 4 nội dung nghiên cứu sau: Thứ nhất: Tổng quan lý thuyết về DNNVV và khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của DNNVV. Thứ hai: Thực trạng hoạt động tín dụng đối với các DNNVV vùng KTTĐ phía Nam. Thứ ba: Thực hiện khảo sát và lập mô hình của các nhân tố, đánh giá mức độ tác động của các nhân tố trên đối với khả năng tiếp cận vốn của DNNVV vùng KTTĐ phía Nam . Thứ tư: Đề xuất và gợi mở một số chính sách nhằm nâng cao khả năng tiếp cận vốn của DNNVV vùng KTTĐ phía Nam.. 1.8 Tổng quan các nghiên cứu về tín dụng ngân hàng đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa.