Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các nhân tố tác động đến sự tham gia vào hợp tác xã của các hộ nông dân trên địa bàn huyện Giang Thành, tỉnh Kiên Giang

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:88

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn nhằm khảo sát các nhân tố tác động đến sự tham gia vào hợp tác xã của các hộ dân tại huyện Giang Thành. Trên cơ sở kết quả thu được kết hợp với tình hình thực tế để đưa ra các biện pháp nhằm nâng cao nhận thức của nông dân huyện Giang Thành về lợi ích khi tham gia vào hợp tác xã.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các nhân tố tác động đến sự tham gia vào hợp tác xã của các hộ nông dân trên địa bàn huyện Giang Thành, tỉnh Kiên Giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ---------------------------------------- TRẦN VĂN TIẾN CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN SỰ THAM GIA VÀO HỢP TÁC XÃ CỦA CÁC HỘ NÔNG DÂN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN GIANG THÀNH, TỈNH KIÊN GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh- Năm 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ---------------------------------------- TRẦN VĂN TIẾN CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN SỰ THAM GIA VÀO HỢP TÁC XÃ CỦA CÁC HỘ NÔNG DÂN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN GIANG THÀNH, TỈNH KIÊN GIANG Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. VÕ TẤT THẮNG TP. Hồ Chí Minh- Năm 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân. Các số liệu có nguồn gốc rõ ràng, kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố ở trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào trước đây. Tôi xin cam đoan: Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cám ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn này đã đều được chỉ rõ nguồn gốc. Tác giả luận văn TRẦN VĂN TIẾN
LỜI CẢM ƠN Trong thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của các cơ quan, các tổ chức và các cá nhân. Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các tập thể, cá nhân đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu luận văn này. Trước hết tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Kinh tế Thành Phố Hồ Chí Minh, Phòng Đào tạo và Khoa Sau đại học của nhà trường cùng các thầy cô giáo, những người đã trang bị kiến thức cho tôi trong suốt quá trình học tập. Với lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất, tôi xin trân trọng cảm ơn thầy giáo- Tiến sỹ Võ Tất Thắng , người thầy đã trực tiếp chỉ bảo, hướng dẫn khoa học và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, hoàn thành luận văn này. Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến các đồng chí lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các hợp tác xã của huyện Giang Thanh, UBND các xã và các HTXNN trên địa bàn huyện đã giúp đỡ tôi thu thập thông tin, số liệu trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu luận văn. Xin chân thành cảm ơn tất các bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ nhiệt tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu để tôi hoàn thành luận văn này. Do thời gian nghiên cứu có hạn, luận văn của tôi chắc hẳn không thể tránh khỏi những sơ suất, thiếu sót, tôi rất mong nhận đuợc sự đóng góp của các thầy cô giáo cùng toàn thể bạn đọc. Xin trân trọng cảm ơn! Kiên Giang, ngày tháng năm 2017 Tác giả TRẦN VĂN TIẾN
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ DANH MỤC BẢNG TÓM TẮT ............................................................................................................ 1 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ............... 2 1.1. Lý do chọn đề tài .......................................................................................... 2 1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ................................................................... 3 1.2.1. Mục tiêu chung .......................................................................................... 3 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................... 4 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu ................................................................................ 4 1.4. Dự kiến đóng góp của đề tài nghiên cứu .................................................... 4 1.6. Bố cục đề tài .................................................................................................. 7 CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN LÝ THUYẾT NGHIÊN CỨU ........................... 9 2.1. Cơ sở lý luận về hợp tác xã .......................................................................... 9 2.1.1. Khái niệm hợp tác xã nông nghiệp .......................................................... 9 2.1.1.1. Khái niệm hợp tác xã theo luật pháp Việt Nam ..................................... 9 So với Luật Hợp tác xã năm 2003 thì Luật hợp tác xã năm 2012 đã làm rõ được bản chất của HTX là một tổ chức kinh tế thuộc thành phần kinh tế tập thể thành lập trên tinh thần tự nguyện, nhằm lợi ích chung của các thành viên ............................................................................................................. 9
2.1.1.2. Đặc điểm của hợp tác xã ......................................................................... 9 2.1.2. Khái niệm, đặc điểm và các loại hình hợp tác xã nông nghiệp ........... 11 2.1.2.1. Khái niệm hợp tác xã nông nghiệp ...................................................... 11 2.1.2.2. Đặc điểm của hợp tác xã nông nghiệp ................................................. 13 2.1.2.3. Các loại hình hợp tác xã ....................................................................... 14 2.2. Cơ sở lý luận về hộ nông dân và nhân tố tác động đến sự tham gia hợp tác xã của hộ nông dân...................................................................................... 14 2.2.1. Khái niệm, phân loại hộ nông dân ......................................................... 14 2.2.1.1. Khái niệm hộ ......................................................................................... 14 2.2.1.2. Khái niệm hộ nông dân ......................................................................... 15 2.2.1.3. Phân loại hộ nông dân .......................................................................... 16 2.2.2. Những nhân tố tác động đến sự tham gia hợp tác xã của hộ nông dân ............................................................................................................................. 17 2.2.2.1. Nhóm nhân tố thuộc điều kiện tự nhiên .............................................. 17 2.2.2.2. Nhóm nhân tố kinh tế, tổ chức và quản lý ........................................... 18 2.2.2.3. Nhóm nhân tố thuộc khoa học kỹ thuật và công nghệ ....................... 19 2.2.2.4. Nhóm nhân tố thuộc quản lý vĩ mô của Nhà nước ............................. 20 2.2.3. Quan điểm phát triển kinh tế hợp tác xã .............................................. 20 Kết luận chương 2 ............................................................................................. 21 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......... 22 3.1. Tình hình phát triển sản xuất nông nghiệp và hợp tác xã tại huyện Giang Thành, Tỉnh Kiên Giang ....................................................................... 22 3.1.1. Tình hình phát triển sản xuất nông nghiệp tại huyện Giang Thành, Tỉnh Kiên Giang ................................................................................................ 22
3.1.1.1. Tổng quan về huyện Giang Thành, Tỉnh Kiên Giang ........................ 22 3.1.1.2. Tình hình phát triển kinh tế xã hội huyện Giang Thành ................... 23 3.1.2. Tỉnh hình phát triển HTX tại huyện Giang Thành, Tỉnh Kiên Giang ............................................................................................................................. 24 3.1.2.1. Số lượng và quy mô hợp tác xã ............................................................ 24 3.1.2.2. Năng lực nội tại của HTX tại huyện Giang Thành, Tỉnh Kiên Giang ............................................................................................................................. 26 3.1.2.3. Bộ máy tổ chức của HTX tại huyện Giang Thành, Tỉnh Kiên Giang 27 3.2. Thực trạng tham gia phát triển hợp tác xã nông nghiệp theo mẫu điều tra tại huyện Giang Thành, Tỉnh Kiên Giang ................................................ 28 3.2.1. Về nhu cầu hợp tác trong sản xuất nông nghiệp .................................. 28 3.2.2. Các khâu cần hợp tác giữa các hộ nông dân ........................................ 29 3.3. Phương pháp nghiên cứu........................................................................... 30 3.3.1. Phương pháp chọn vùng nghiên cứu ..................................................... 30 3.3.2. Phương pháp thu thập số liệu ................................................................ 30 3.3.3. Phương pháp phân tích số liệu ............................................................... 31 3.3.4. Phương pháp chọn mẫu .......................................................................... 33 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ....................... 34 4.1. Những yếu tố tác động đến nhận thức của người nông dân tham gia hợp tác xã ........................................................................................................... 34 4.1.1. Yếu tố môi trường ................................................................................... 34 4.1.2. Yếu tố nhân khẩu học ............................................................................. 37 4.1.2.1. Trình độ ảnh hưởng đến quyết định .................................................... 37 4.1.2.2. Độ tuổi ảnh hưởng đến quyết định ...................................................... 40
4.1.2.3. Sự khác nhau trong nhận thức giữa xã viên và nông dân không tham gia hợp tác xã...................................................................................................... 45 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ GỢI Ý CHÍNH SÁCH .................................. 51 5.1. Một số giải pháp thúc đẩy hộ nông dân tham gia vào hợp tác xã tại huyện Giang Thành, Tỉnh Kiên Giang ................................................................................. 51 5.1.1. Các biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX hiện tại ............. 51 5.1.1.1. Tăng cường tính công bằng, dân chủ trong hoạt động của hợp tác xã ..... 51 5.1.1.2. Xây dựng các mô hình sản xuất kinh doanh hiệu quả ................................ 52 5.1.2. Các giải pháp nhằm nâng cao công tác tuyên truyền, vận động nông dân tham gia hợp tác xã ..................................................................................................... 52 5.1.2.1. Tổ chức các buổi tuyên truyền, vận động .................................................... 52 5.1.2.2. Đối tượng tuyên truyền vận động ................................................................. 53 5.1.2.3. Nội dung tuyên truyền, vận động .................................................................. 54 5.1.2.4. Tiến hành làm thí điểm .................................................................................. 56 5.1.2.5. Từng bước nâng cao đời sống kinh tế - xã hội của người dân trong huyện Giang Thành ................................................................................................................ 57 5.1.3. Các giải pháp quản lý, chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với hợp tác xã NN và các xã viên ......................................................................................................... 58 5.1.3.1. Chính sách xóa nợ đối với hợp tác xã nông nghiệp ..................................... 58 5.1.3.2. Chính sách đầu tư tài chính đối với kinh tế hợp tác xã nông nghiệp ........ 58 5.1.3.3. Chính sách thuế .............................................................................................. 59 5.1.3.4. Chính sách ruộng đất ..................................................................................... 60 5.1.3.5. Chính sách khuyến nông, khoa học và công nghệ ....................................... 60 5.1.3.6. Chính sách thị trường .................................................................................... 61 5.1.4. Giải pháp nhằm nâng cao trình độ của nhân viên hợp tác xã ...................... 61
5.2. Cách thức tổ chức thực hiện ................................................................................ 63 5.2.1. Tỉnh ủy, UBND Tỉnh Kiên Giang .................................................................... 63 5.2.2. Trạm khuyến nông huyện Giang Thành ......................................................... 63 5.2.3. Đài truyền thanh huyện Giang Thành và các đài truyền thanh của các xã trong huyện .................................................................................................................. 64 5.2.4. Chính quyền địa phương các xã ....................................................................... 64 5.2.5. Các hợp tác xã ở địa phương ............................................................................ 64 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT XHCN : Xã hội chủ nghĩa HTX : Hợp tác xã NN&PTNT : Nông nghiệp & Phát triển nông thôn ND : Nông dân NLĐ : Người lao động UBND : Ủy ban Nhân dân HTXNN : Hợp tác xã Nông nghiệp
DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Hình 3.1 Bản đồ hành chính huyện Giang Thành, Kiên Giang .............................. 22 Biểu đồ 3.1. Phân loại HTX theo hình thức hoạt động ............................................ 25 Biểu đồ 3.2. Số lượng xã viên tham gia HTX ............................................................ 25 Biểu đồ 3.3. Quy mô diện tích hợp tác xã .................................................................. 26 Sơ đồ 3.1. Bộ máy quản lý hợp tác xã ........................................................................ 27 Biểu đồ 3.4. Sự cần thiết phải hợp tác trong sản xuất nông nghiệp ....................... 28
DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1 Giá trị phát triển kinh tế tại huyện Giang Thành, 2010 - 2015 ............... 23 Bảng 3.2 Nhu cầu sử dụng dịch vụ của hộ nông dân .............................................. 29 Bảng 4.1 Kết quả kiểm định Chi-Square mối quan hệ giữa địa bàn với nhận thức về sự cần thiết của sự hợp tác ..................................................................................... 34 Bảng 4.2 Địa bàn ảnh hưởng đến nhận thức về khâu cần sự hợp tác nhất ........... 35 Bảng 4.3 Kết quả kiểm định Chi-Square địa bàn ảnh hưởng đến nhận thức về khâu cần sự hợp tác nhất ............................................................................................ 35 Bảng 4.4. Địa bàn ảnh hưởng đến quyết định tham gia hợp tác xã ........................ 36 Bảng 4.5 Kết quả kiểm định Chi-Square địa bàn ảnh hưởng đến quyết định tham gia hợp tác xã. .............................................................................................................. 36 Bảng 4.6 Trình độ ảnh hưởng đến nhận thức về mục tiêu HĐ của HTX .............. 37 Bảng 4.7 Kết quả kiểm định Chi-Square trình độ ảnh hưởng đến nhận thức về mục tiêu HĐ của HTX ................................................................................................. 37 Bảng 4.8 Kiểm định Chi-Square về trình độ ảnh hưởng đến nhận thức về quyền sở hữu ruộng đất .......................................................................................................... 38 Bảng 4.9. Trình độ ảnh hưởng đến nhận thức về quyền sở hữu tài sản của HTX 39 Bảng 4.10 Kiểm định Chi-Square về trình độ ảnh hưởng đến nhận thức về quyền sở hữu tài sản của hợp tác xã. .................................................................................... 39 Bảng 4.11 Độ tuổi ảnh hưởng đến nhận thức về quyền sở hữu ruộng đất ............. 40 Bảng 4.12 Kiểm định Chi-Square về độ tuổi ảnh hưởng đến nhận thức về quyền sở hữu ruộng đất .......................................................................................................... 40 Bảng 4.13. Độ tuổi ảnh hưởng đến nhận thức về quyền sở hữu tài sản HTX....... 41 Bảng 4.14 Kiểm định Chi-Square về độ tuổi ảnh hưởng đến nhận thức về quyền sở hữu tài sản HTX ..................................................................................................... 42 Bảng 4.15 Ảnh hưởng của độ tuổi đến nhận thức về quyền sở hữu tài sản HTX . 42 Bảng 4.16 Độ tuổi ảnh hưởng đến biểu hiện của nhận thức .................................... 43 Bảng 4.17. Kiểm định Chi-Square về độ tuổi ảnh hưởng đến biểu hiện ................ 44 Bảng 4.18 Kiểm định Chi-Square sự gia nhập hợp tác xã ảnh hưởng đến nhận thức về mục tiêu hợp tác xã ........................................................................................ 45
Bảng 4.19 Sự gia nhập hợp tác xã ảnh hưởng đến nhận thức về quyền sở hữu ruộng đất ...................................................................................................................... 46 Bảng 4.20 Kiểm định Chi-Square sự gia nhập hợp tác xã ảnh hưởng đến nhận thức về về quyền sở hữu ruộng đất ........................................................................... 46 Bảng 4.21 Sự gia nhập hợp tác xã ảnh hưởng đến nhận thức về quyền sở hữu tài sản của hợp tác xã ........................................................................................................ 47 Bảng 4.22 Kiểm định Chi-Square sự gia nhập hợp tác xã ảnh hưởng đến nhận thức về quyền sở hữu tài sản của hợp tác xã ........................................................... 47 Bảng 4.23 Kiểm định Chi-Square mối quan hệ của biểu hiện của nhận thức với tiêu chí nhận thức đúng mục tiêu hoạt động của hợp tác xã. .................................. 48 Bảng 4.24 Kiểm định Chi-Square mối quan hệ của biểu nhiện của nhận thức với tiêu chí nhận thức đúng phạm vi cung cấp dịch vụ của hợp tác xã. ....................... 48 Bảng 4.25 Kiểm định Chi-Square mối quan hệ của biểu nhiện của nhận thức với tiêu chí nhận biết xã viên có nghĩa vụ khi tham gia hợp tác xã. ............................. 49 Bảng 4.26 Mối liên hệ giữa quyết định có tham gia hợp tác xã hay không với các tiêu chí của nhận thức ................................................................................................. 49
1 TÓM TẮT Đề tài “Các nhân tố tác động đến sự tham gia vào hợp tác xã của các hộ nông dân trên địa bàn Huyện Giang Thành, Tỉnh Kiên Giang” nhằm khảo sát các nhân tố tác động đến sự tham gia vào hợp tác xã của các hộ dân tại huyện Giang Thành. Trên cơ sở kết quả thu được kết hợp với tình hình thực tế để đưa ra các biện pháp nhằm nâng cao nhận thức của nông dân huyện Giang Thành về lợi ích khi tham gia vào hợp tác xã. Nghiên cứu gồm 5 phần chính: Chương 1: Giới thiệu chung về đề tài nghiên cứu Chương 2: Tổng quan lý thuyết nghiên cứu Chương 3: Thực trạng và phương pháp nghiên cứu Chương 4: Kết quả nghiên cứu và thảo luận Chương 5: Kết luận và gợi ý chính sách Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cho Phòng NN&PT Nông thôn huyện Giang Thành và các cơ quan ban ngành có liên quan những thông tin cụ thể hơn về nhân tố tác động đến người nông dân về vấn đề tham gia hợp tác xã. Những thông tin này sẽ làm căn cứ để Phòng NN&PT Nông thôn huyện Giang Thành và các cơ quan đề ra những chủ trương, chính sách tuyên truyền, vận động sát với tình hình thực tế của địa phương hơn. Ngoài ra, nghiên cứu cũng kiến nghị một số giải pháp để Phòng NN&PT Nông thôn huyện Giang Thành tham khảo trong quá trình đề ra chủ trương, chính sách. Tất cả những mục tiêu trên nhằm hướng đến một mục tiêu cụ thể đó là thúc đẩy người nông dân tham gia vào mô hình kinh tế hợp tác xã, là xu hướng phát triển tất yếu của nền nông nghiệp Việt Nam trong giai đoạn hội nhập, là nền tảng tạo thế và lực để nông sản Kiên Giang cạnh tranh với các nông sản trong nước và thế giới.
2 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 1.1. Lý do chọn đề tài Hợp tác xã (HTX) là tổ chức kinh tế tập thể có vai trò đặc biệt quan trọng trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Khi đất nước bước vào thời kỳ đổi mới, chuyển nền kinh tế sang hoạt động theo cơ chế thị trường, HTX cũng được đổi mới cả về nội dung, hình thức hoạt động, biểu hiện cụ thể ở việc ban hành Luật HTX (năm 1996). Tuy nhiên, trong thực tế hoạt động theo mô hình HTX kiểu mới của các HTX nông nghiệp vấp phải rất nhiều khó khăn làm cho hiệu quả sản xuất kinh doanh thấp. Tổng kết 5 năm thực hiện chuyển đổi HTX theo Luật HTX (1996), Hội nghị Trung ương 5 khóa IX (3/2002) đã ra Nghị quyết về: Tiếp tục đổi mới phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể (KTTT), trong đó nhấn mạnh Nhà nước phải tạo điều kiện thuận lợi cho HTX nông nghiệp phát triển. Trên cơ sở Nghị quyết của Đảng và thực tiễn hoạt động của HTX kiểu mới, kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XI (ngày 26/11/2003) đã thông qua Luật HTX mới (Luật HTX năm 2003 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2004). Tại Kiên Giang, tỉnh đi đầu cả nước về sản lượng lúa hàng năm, với cơ cấu kinh tế các ngành nông lâm, ngư nghiệp chiếm gần 80% tổng giá trị của nền kinh tế. Trong tình hình Việt Nam gia nhập WTO, nền kinh tế bước vào nền kinh tế thị trường thì những tác động của việc hội nhập đến người nông dân sẽ được thể hiện rõ nét hơn. Người nông dân ngày càng phải quan tâm họ phải trồng cây gì? Nuôi con gì? Chăm sóc như thế nào? Và bán cho những ai. Những câu hỏi đó được đặt ra nhắm đến mục tiêu, đó là sản xuất cái thị trường cần. Điều kiện đủ đó là cây trồng, vật nuôi phải được nuôi trồng với chi phí thấp, chỉ có như vậy thì nông sản của tỉnh mới đủ sức cạnh tranh với các nông sản cùng loại của các tỉnh khác và xa hơn nữa là các nước khác trên thế giới. Chỉ khi nào làm được hai việc này thì nông sản Việt Nam nói chung và nông sản Kiên Giang nói riêng mới có thể tồn tại cũng như mới phát triển được trên thị trường. Thực hiện đề án hợp tác hoá năm 2010 – 2020 của Uỷ ban Nhân dân tỉnh Kiên Giang, đến 31/12/2015 toàn tỉnh có 215 hợp tác xã. Trong đó có 146 hợp tác xã nông nghiệp và 18 hợp tác xã thuỷ sản được xây dựng và củng cố với 9.814 xã viên và cung
3 cấp dịch vụ cho 15% diện tích nông nghiệp của tỉnh. Huyện Giang Thành, huyện có diện tích lúa lớn nhất nhì Kiên Giang, chiếm 12,17% đất nông nghiệp của tỉnh, là một trong những huyện dẫn đầu về sản lượng lúa hàng năm đạt khoảng 800.000 tấn. Tuy nhiên, Giang Thành chỉ có 17 hợp tác xã nông nghiệp (trong đó có 3 hợp tác xã thuỷ sản) phục vụ cho 815 hecta. Tình hình hoạt động của hơp tác xã hiện tại đang gặp rất nhiều khó khăn; xã viên không tin tưởng vào hợp tác xã; nông dân không thấy được sự hiệu quả hoạt động của hợp tác xã; nông dân chưa có những hiểu biết thấu đáo về mô hình hợp tác xã. Những yếu tố trên khiến cho hợp tác xã và mô hình hợp tác xã ở huyện đang gặp rất nhiều khó khăn nhất là về phía người nông dân. Thực tế đòi hỏi phải kịp thời tìm hiểu nguyên nhân sâu xa, cốt lõi khiến cho người nông dân trên địa bàn không tham gia, không tin tưởng vào hợp tác xã. Việc tìm ra các nguyên nhân chủ yếu giúp kịp thời đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao nhận thức của người nông dân về hợp tác xã. Tuy nhiên, muốn nâng cao nhận thức của người nông dân về hợp tác xã, cần biết được những yếu tố nào tác động đến sự tham gia hợp tác xã của người nông dân. Yếu tố nào là yếu tố chính? Có tác động như thế nào? Ảnh hưởng đến nhận thức của người nông dân ra sao? Những thông tin này sẽ giúp tìm ra những hướng giải quyết trước mắt và lâu dài để nâng cao nhận thức của người nông dân khi tham gia vào HTX. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 1.2.1. Mục tiêu chung Nghiên cứu các yếu tố tác động đến sự tham gia hợp tác xã của hộ nông dân trên địa bàn huyện Giang Thành, tỉnh Kiên Giang. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể Góp phần hệ thống hóa và làm rõ một số vấn đề lý luận phát triển kinh tế hợp tác xã trong quá trình kinh tế đất nước đang tăng trưởng, đồng thời đi sâu nghiên cứu tính đặc thù của kinh tế hợp tác xã huyện Giang Thành. Mục tiêu 1: Khái quát chung về hợp tác xã; tính tất yếu của sự tồn tại và phát triển các HTX trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện nay. Phân tích, đánh giá
4 thực trạng hoạt động của các HTXNN trên địa bàn huyện Giang Thành, Tỉnh Kiên Giang. Mục tiêu 2: Đánh giá đúng thực trạng tham gia hợp tác xã của nông dân huyện Giang Thành và phân tích những nhân tố ảnh hưởng đến sự tham gia hợp tác xã của hộ nông dân theo mẫu điều tra; phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển vững mạnh của các HTXNN. Mục tiêu 3: Đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm thúc đẩy hộ nông dân tham gia hợp tác xã tại huyện Giang Thành trong những năm tới. 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là những hộ nông dân tham gia hợp tác xã trên địa bàn huyện Giang Thành - Tỉnh Kiên Giang. 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu Về không gian: nghiên cứu tốc độ gia tăng, tỷ lệ hộ nông dân tham gia hợp tác xã trên địa bàn huyện Giang Thành, Tỉnh Kiên Giang Về thời gian: nghiên cứu sự tỷ lệ tham gia HTX của hộ nông dân trên địa bàn huyện Giang Thành trong thời gian 2010- 2015. Số liệu khảo sát thực trạng được điều tra năm 2016. 1.4. Dự kiến đóng góp của đề tài nghiên cứu - Phân tích có phê phán cơ sở lý thuyết của mô hình HTX ở nước ta. - Mô tả thực trạng về HTX trên địa bàn huyện Giang Thành, Tỉnh Kiên Giang. - Cho biết các nhân tố tác động đến hộ nông dân khi tham gia HTX trên địa bàn huyện Giang Thành, Tỉnh Kiên Giang. - Đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm thúc đẩy sự tham gia vào HTX của hộ nông dân trên địa bàn huyện Giang Thành, Tỉnh Kiên Giang. 1.5. Tổng quan các nghiên cứu trước đây Đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả HTX nông nghiệp là một trong những vấn đề được Đảng và Nhà nước quan tâm. Trong suốt quá trình cách mạng XHCN ở nước ta, vấn đề HTX nông nghiệp là chủ đề được nhiều cơ quan khoa học, nhiều nhà
5 nghiên cứu xem xét dưới nhiều góc độ, phạm vi và mức độ khác nhau. Có thể nêu một số công trình tiêu biểu như: - Lương Xuân Quỳ, Nguyễn Thế Nhã, “Đổi mới tổ chức và quản lý HTX trong nông nghiệp nông thôn”, Nxb Nông nghiệp, 1999. Các tác giả đã khái quát tòan bộ quá trình phát triển của các hình thức tổ chức, quản lý các HTX trong nông thôn Việt Nam từ trước đến khi chuyển sang kinh tế thị trường và phân tích thực trạng mô hình tổ chức quản lý các HTX ở một số địa phương tiêu biểu. Trên cơ sở đó phác họa một số phương hướng và giải pháp chủ yếu để xây dựng mô hình tổ chức có hiệu quả cho các loại hình HTX. - Nguyễn Văn Bình, Chu Tiến Quang, Lưu Văn Sùng, “ Kinh tế hợp tác, hợp tác xã ở Việt Nam- Thực trạng và định hướng phát triển”, Nxb Nông nghiệp, 2001. Các tác giả đã hệ thống hóa quá trình hình thành, phát triển các lọai hình kinh tế hợp tác, hợp tác xã trên thế giới và ở Việt Nam với những thành công và tồn tại, từ đó nêu lên định hướng phát triển phù hợp đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước ta. - Phạm Thị Cần, Vũ Văn Phúc, Nguyễn Văn Kỷ, “Kinh tế hợp tác trong nông nghiệp nước ta hiện nay”, Nxb Chính trị quốc gia, 2003. Các tác giả tập trung trình bày những vấn đề lý luận và thực tiễn về kinh tế hợp tác, HTX; sự cần thiết khách quan phải lựa chọn các mô hình kinh tế hợp tác, HTX phù hợp với đặc điểm, điều kiện nông nghiệp, nông thôn nước ta, đề xuất những giải pháp phát triển các mô hình kinh tế hợp tác, HTX trong nông nghiệp, nông thôn Việt Nam hiện nay. - Luận văn Thạc sĩ kinh tế của tác giả Trần Minh Tâm, năm 2000, về “ Phát triển kinh tế hợp tác ở ngọai thành thành phố Hồ Chí Minh - Thực trạng và giải pháp”. Tác giả nghiên cứu lý luận và thực tiễn hoạt động của kinh tế hợp tác xã ở thành phố Hồ Chí Minh và đề xuất các giải pháp phát triển. - Luận văn thạc sĩ kinh tế của tác giả Lê Thùy Hương, năm 2003, về “ Kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh Hải Dương, thực trạng và giải pháp”. Tác giả trình bày vai trò, tính tất yếu khách quan của việc phát triển kinh tế tập thể; đánh giá thực trạng và giải pháp phát triển kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh Hải Dương. - PGS.TS. Vũ Văn Phúc, “Về chế độ kinh tế hợp tác xã ở nước ta”; Tạp chí Lý luận chính trị, số 1/2002.
6 Nguyễn Văn Tuất, “ Hợp tác xã nông nghiệp các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long- Nhìn từ thực tiễn”; Tạp chí Khoa học về chính trị, 2002, số 3. Một số bài viết của các tác giả như: Trần Ngọc Dũng, Mai Công Hòa, Hoàng Việt… - Công trình “Mô hình phát triển hợp tác xã nông nghiệp ở Việt Nam”, do GS.TS Hồ Văn Vĩnh, TS Nguyễn quốc Thái thực hiện Nghiên cứu này đưa ra dự báo về xu hướng phát triển và mô hình hoạt động của HTX nông nghiệp ở Việt Nam đến năm 2020. - Đề tài “Thực trạng và giải pháp về hợp tác xã nông nghiệp ở An Giang” do Tô Thiện Hiền thực hiện. Nghiên cứu này cho thấy tình hình phát triển HTX nông nghiệp ở An Giang, trên cơ sở đó đưa các một số giải pháp phù hợp kèm theo các biện pháp thực hiện và tổ chức thực hiện các giải pháp đó. - Phạm Thị Cần, Vũ Văn Phúc, Nguyễn Văn Kỷ, “Kinh tế hợp tác trong nông nghiệp nước ta hiện nay”, 2003. Nghiên cứu tập trung trình bày những vấn đề lý luận và thực tiễn về kinh tế hợp tác, HTX; đề xuất những giải pháp phát triển các mô hình kinh tế hợp tác, HTXNN, nông thôn Việt Nam hiện nay. - Luận văn Thạc sĩ kinh tế của tác giả Trần Minh Tâm, năm 2000, về “Phát triển kinh tế hợp tác ở ngọai thành thành phố Hồ Chí Minh - Thực trạng và giải pháp”. Tác giả nghiên cứu lý luận và thực tiễn hoạt động của kinh tế hợp tác xã ở thành phố Hồ Chí Minh và đề xuất các giải pháp phát triển. - Luận văn thạc sĩ kinh tế của tác giả Lê Thùy Hương, năm 2003, về “ Kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh Hải Dương, thực trạng và giải pháp”. Tác giả trình bày vai trò, tính tất yếu khách quan của việc phát triển kinh tế tập thể; đánh giá thực trạng và giải pháp phát triển kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh Hải Dương. - Lương Xuân Quỳ, Nguyễn Thế Nhã: “Đổi mới tổ chức và quản lý các hợp tác xã trong nông nghiệp, nông thôn”. Nghiên cứu trình bày cơ sở lý luận và thực tiễn để phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp, nông thôn Việt Nam; khái quát quá trình phát triển các hình thức tổ chức và quản lí HTX. - Nguyễn Văn Bình, Chu Tiến Quang, Lưu Văn Sùng: “Kinh tế hợp tác, hợp tác xã ở Việt Nam- Thực trạng và định hướng phát triển”. Nghiên cứu đã hệ thống hoá
7 quá trình hình thành, phát triển các loại hình kinh tế hợp tác, HTX trên thế giới và ở Việt Nam, từ đó xây dựng những định hướng phát triển phù hợp với đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước trong thời kỳ quá độ. Các công trình nghiên cứu trên có thể khái quát thành các mảng sau: + Một là, đưa ra các căn cứ để luận giải cho tính tất yếu của hoạt động hợp tác và sự tồn tại của mô hình HTX là sự đòi hỏi khách quan, không thể thiếu cho sự phát triển của xã hội, đặc biệt là trong khu vực nông nghiệp. + Hai là, Các nghiên cứu đều đánh giá thực trạng hoạt động của HTX trước và sau quá trình đổi mới, đặc biệt là quá trình chuyển đổi và thành lập HTX theo luật HTX. + Ba là, các nghiên cứu đều đưa ra một số giải pháp và kiến nghị phù hợp để phát triển HTX. Điểm mới của đề tài: Điểm mới so với các nghiên cứu trên là: (i) Có sử dụng các loại kiểm định để kiểm tra các giả thuyết nghiên cứu; sử dụng hàm hồi quy tuyến tính để cho thấy các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển vững mạnh của các HTXNN. (ii) Đề ra các giải pháp và kiến nghị phù hợp để các HTXNN ở huyện Giang Thành phát triển vững mạnh trong thời kì hội nhập. (iii) Nghiên cứu cụ thể về các nhân tố tác động đến sự tham gia hợp tác xã của hộ nông dân trên địa bàn huyện Giang Thành, tỉnh Kiên Giang. Chính vì vậy, tác giả đã lựa chọn đề tài: “Các nhân tố tác động đến sự tham gia vào hợp tác xã của các hộ nông dân trên địa bàn Huyện Giang Thành, Tỉnh Kiên Giang”. Đề tài đã tập trung nghiên cứu các đặc điểm kinh tế xã hội, tình hình phát triển của địa phương, mô hình hợp tác xã để đưa ra các giải pháp hợp lý nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế và khuyến khích hộ nông dân tham gia vào hợp tác xã. 1.6. Bố cục đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận và phụ lục, nội dung của đề tài nghiên cứu được thành 5 chương sau: