Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp hoàn thiện hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng tại Công ty TNHH Công Nghiệp Nặng Doosan Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:120

Thêm vào BST

Báo xấu

75
lượt xem 25
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn nhằm đánh giá thực trạng hoạt động thu mua tại Doosan Việt Nam hiện nay. Nhận định các nhân tố tác động đến hoạt động thu mua của Doosan Việt Nam. Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng tại Doosan Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp hoàn thiện hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng tại Công ty TNHH Công Nghiệp Nặng Doosan Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH LÊ KIỀU GIANG GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG THU MUA TRONG CHUỖI CUNG ỨNG TẠI CÔNG TY TNHH CÔNG NGHIỆP NẶNG DOOSAN VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH LÊ KIỀU GIANG GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG THU MUA TRONG CHUỖI CUNG ỨNG TẠI CÔNG TY TNHH CÔNG NGHIỆP NẶNG DOOSAN VIỆT NAM Chuyên ngành: Kinh doanh thƣơng mại (hƣớng ứng dụng) Mã số: 8340121 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. ĐINH THỊ THU OANH TP. Hồ Chí Minh – Năm 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi là Lê Kiều Giang – học viên lớp cao học KDTM K27 Trƣờng Đại học Kinh Tế TPHCM xin cam đoan: Đề tài Luận văn “Giải pháp hoàn thiện hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng tại Công ty TNHH Công Nghiệp Nặng Doosan Việt Nam” hoàn toàn do tôi tự nghiên cứu trên sự hƣớng dẫn của TS. Đinh Thị Thu Oanh cùng với việc tham khảo các tài liệu liên quan và thu thâp thông tin tại Công ty TNHH Công Nghiệp Nặng Doosan Việt Nam. Những thông tin, dữ liệu, số liệu đều rõ ràng về nguồn gốc và không sao chép bất cứ nghiên cứu nào khác. Học viên Lê Kiều Giang
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC HÌNH ẢNH, BẢNG BIỂU, PHỤ LỤC TÓM TẮT LUẬN VĂN ABSTRACT CHƢƠNG MỞ ĐẦU ............................................................................................ 1 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ............................................................................................ 1 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ..................................................................................... 2 3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................................ 3 4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU........................................................................................ 3 5. KẾT CẤU KHÓA LUẬN ........................................................................................ 3 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN HOẠT ĐỘNG THU MUA TRONG CHUỖI CUNG ỨNG..................................................................................................................... 5 1.1. Khái niệm về hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng ....................................... 5 1.1.1. Khái niệm về quản trị chuỗi cung ứng ............................................................ 5 1.1.2. Khái niệm về hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng ................................. 6 1.1.3. Vai trò của hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng ..................................... 8 1.2. Các chỉ tiêu đánh giá hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng ........................... 9 1.2.1. Chỉ tiêu về chủng loại.................................................................................... 10 1.2.2. Chỉ tiêu về số lƣợng ...................................................................................... 10
1.2.3. Chỉ tiêu về chất lƣợng ................................................................................... 10 1.2.4. Chỉ tiêu về thời gian ...................................................................................... 11 1.2.5. Chỉ tiêu về chi phí ......................................................................................... 11 1.3. Nhân tố tác động đến hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng ......................... 11 1.3.1. Nhân tố bên trong .......................................................................................... 12 1.3.2. Nhân tố bên ngoài.......................................................................................... 18 1.4. Bài học rút ra từ các công trình nghiên cứu có liên quan .................................... 20 TÓM TẮT CHƢƠNG 1 ...................................................................................... 24 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THU MUA TRONG CHUỖI CUNG ỨNG TẠI CÔNG TY TNHH CÔNG NGHIỆP NẶNG DOOSAN VIỆT NAM ........................................................................................................................................ 25 2.1. Tổng quan về Doosan Việt Nam ......................................................................... 25 2.1.1. Thông tin chung của Doosan Việt Nam ........................................................ 25 2.1.2. Bộ máy tổ chức của Doosan Việt Nam ......................................................... 29 2.1.3. Sản phẩm chính của Doosan Việt Nam ......................................................... 32 2.1.4. Tình hình hoạt động kinh doanh của Doosan Việt Nam ............................... 35 2.2. Thực trạng hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng tại Doosan Việt Nam ...... 38 2.2.1. Thực trạng về chủng loại ............................................................................... 38 2.2.2. Thực trạng về số lƣợng.................................................................................. 40 2.2.3. Thực trạng về chất lƣợng .............................................................................. 43 2.2.4. Thực trạng về thời gian ................................................................................. 46 2.2.5. Thực trạng về chi phí..................................................................................... 49
2.3. Nhân tố tác động đến hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng tại Doosan Việt Nam............................................................................................................................. 51 2.3.1. Nhân tố bên trong .......................................................................................... 52 2.3.2. Nhân tố bên ngoài.......................................................................................... 64 2.4. Khảo sát các nhân tố tác động đến hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng tại Doosan Việt Nam ....................................................................................................... 67 2.5. Đánh giá hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng tại Doosan Việt Nam ......... 79 2.5.1. Điểm mạnh của hoạt động thu mua tại Doosan Việt Nam ............................ 80 2.5.2. Điểm yếu của hoạt động thu mua tại Doosan Việt Nam ............................... 81 TÓM TẮT CHƢƠNG 2 ...................................................................................... 83 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG THU MUA TRONG CHUỖI CUNG ỨNG TẠI CÔNG TY TNHH CÔNG NGHIỆP NẶNG DOOSAN VIỆT NAM .................................................................................................................... 84 3.1. Kết luận ................................................................................................................ 84 3.2. Định hƣớng phát triển Doosan Việt Nam trong thời gian tới .............................. 85 3.3. Các giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng tại Doosan Việt Nam ....................................................................................................... 86 3.3.1. Cải tiến cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin ................................................... 87 3.3.2. Nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực bộ phận thu mua ................................ 88 3.3.3. Nâng cấp quy trình hoạt động thu mua ......................................................... 89 3.3.4. Mở rộng mạng lƣới nhà cung cấp ................................................................. 90 3.3.5. Kiến nghị đối với nhà nƣớc về hệ thống chính sách kinh tế ......................... 91 TÓM TẮT CHƢƠNG 3 ...................................................................................... 92
KẾT LUẬN ......................................................................................................... 93 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC HÌNH ẢNH, BẢNG BIỂU, PHỤ LỤC I. Danh mục biểu đồ Biểu đồ 2.1: Chủng loại hàng hóa theo đặc điểm sản xuất ................................. 39 Biểu đồ 2.2: Chủng loại hàng hóa theo mục đích sử dụng ................................. 40 Biểu đồ 2.3: Độ chính xác của chỉ tiêu số lƣợng 2017 đến quý I/2019 .............. 41 Biểu đồ 2.4: Độ chính xác số lƣợng chủng loại hàng hóa theo đặc điểm sản xuất quý I/2019 ...................................................................................................................... 42 Biểu đồ 2.5: Độ chính xác số lƣợng chủng loại hàng hóa theo mục đích sử dụng quý I/2019 ...................................................................................................................... 43 Biểu đồ 2.6: Nhóm các tiêu chí chất lƣợng có thể so sánh đƣợc 2017 đến quý I/2019 ............................................................................................................................. 45 Biểu đồ 2.7: Thời gian trung bình của hoạt động thu mua 2017 đến quý I/2019 ........................................................................................................................................ 47 Biểu đồ 2.8: Thời gian trung bình của hoạt động thu mua quý I/2019 ............... 48 Biểu đồ 2.9: Chi phí của hoạt động thu mua quý I/2019 .................................... 50 Biểu đồ 2.10: Tỷ lệ giới tính của nhóm ngƣời đƣợc khảo sát............................. 72 Biểu đồ 2.11: Tỷ lệ độ tuổi của nhóm ngƣời đƣợc khảo sát ............................... 73 Biểu đồ 2.12: Tỷ lệ thời gian công tác của nhóm ngƣời đƣợc khảo sát ............. 73 Biểu đồ 2.13: Tỷ lệ trình độ học vấn của nhóm ngƣời đƣợc khảo sát ................ 74 Biểu đồ 2.14: Tỷ lệ vị trí công việc của nhóm ngƣời đƣợc khảo sát .................. 75 Biểu đồ 2.15: Kết quả thống kê mô tả nhân tố Nguồn lực của doanh nghiệp .... 76 Biểu đồ 2.16: Kết quả thống kê mô tả nhân tố Quy trình hoạt động thu mua .... 76 Biểu đồ 2.17: Kết quả thống kê mô tả nhân tố Nhà cung cấp ............................ 77
Biểu đồ 2.18: Kết quả thống kê mô tả nhân tố Đối thủ cạnh tranh..................... 77 Biểu đồ 2.19: Kết quả thống kê mô tả nhân tố Chính sách kinh tế..................... 78 Biểu đồ 2.20: Kết quả thống kê mô tả nhân tố tác động đến hoạt động thu mua ........................................................................................................................................ 79 II. Danh mục sơ đồ Sơ đồ 1.1: Nhân tố tác động đến hoạt động thu mua .......................................... 23 Sơ đồ 2.1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Doosan Việt Nam ..................................... 29 Sơ đồ 2.2: Quy trình khảo sát ............................................................................. 68 III. Danh mục bảng Bảng 2.1: Cơ cấu nguồn nhân lực của Doosan Việt Nam .................................. 32 Bảng 2.2: Kết quả kinh doanh giai đoạn 2016 – 2018 (Đơn vị: USD) ............... 35 IV. Danh mục hình ảnh Hình 2.1: Logo Công ty TNHH Công Nghiệp Nặng Doosan Việt Nam ............ 26 Hình 2.2: Sản phẩm lò hơi của Doosan Việt Nam .............................................. 33 Hình 2.3: Sản phẩm thiết bị nâng hạ của Doosan Việt Nam .............................. 34 Hình 2.4: Sản phẩm thiết bị khử nƣớc mặn của Doosan Việt Nam……..35 Hình 2.5: Giao diện phần mềm ERP trong quản lý hoạt động thu mua ............. 58 Hình 2.6: PR - Purchase Requisition .................................................................. 59 Hình 2.7: PO - Purchase Order ........................................................................... 61 Hình 2.8: Receiving Transaction List ................................................................. 63 V. Danh mục phụ lục Phụ lục 1: Bảng câu hỏi sơ bộ
Phụ lục 2: Bảng câu hỏi chính thức Phụ lục 3: Thống kê mô tả mẫu khảo sát Phụ lục 4: Thống kê mô tả các nhân tố khảo sát
TÓM TẮT LUẬN VĂN Trong bối cảnh nền kinh tế đất nƣớc phát triển một cách phức tạp, đầu tƣ nƣớc ngoài vào Việt Nam càng ngày càng tăng, nhất là trong lĩnh vực công nghiệp chế tạo. Điều này sẽ khiến cho cạnh tranh trở nên gay gắt buộc các doanh nghiệp phải hoàn thiện tất cả mọi hoạt động để nâng cao sự phát triển. Có thể thấy, các hoạt động trong chuỗi cung ứng đóng vai trò vô cùng quan trọng và hoạt động thu mua là tiền đề cho các hoạt động sản xuất khác. Nhận thấy đƣợc sự quan trọng này, tác giả đã xây dựng luận văn nhằm mục đích nghiên cứu thực trạng của hoạt động thu mua tại doanh nghiệp và nhận định các nhân tố tác động đến hoạt động đó. Từ đó nắm rõ đƣợc điểm mạnh và điểm yếu của hoạt động thu mua nhằm đƣa ra các giải pháp hoàn thiện. Thông qua phƣơng pháp phân tích định tính, thống kê mô tả và nguồn dữ liệu thu thập đƣợc chủ yếu là nguồn thông tin thứ cấp từ các báo cáo tổng hợp, thông tin dữ liệu từ nội bộ các phòng ban của Doosan Việt Nam, nhận định đƣợc nhân tố tác động kết hợp với thực trạng hoạt động thu mua tại Doosan Việt Nam, từ đó xây dựng các giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động thu mua tại Doosan Việt Nam với mong muốn sẽ mang đến ý nghĩa cho doanh nghiệp, giúp Doosan Việt Nam ngày càng phát triển và tạo đƣợc vị thế nhất định trên thị trƣờng trong và ngoài nƣớc. Từ khóa: Doosan Việt Nam, hoạt động thu mua, nhân tố tác động, giải pháp hoàn thiện.
ABSTRACT In the context of a complicated economic development of the country, foreign investment in Vietnam is increasing, especially in the manufacturing industry. This will make competition fierce, forcing businesses to complete all activities to improve development. It can be seen that activities in the supply chain play a very important role and purchasing activities are a premise for other production activities. Recognizing this importance, the author has developed a dissertation aimed at studying the situation of purchasing activities in enterprises and identifying factors affecting that activity. Since then, we can understand the strengths and weaknesses of purchasing activities in order to come up with complete solutions. Through qualitative analysis methods, descriptive statistics and collected data sources are mainly secondary sources of information from general reports and data information from Doosan Vietnam departments, Identify the impact factor in combination with the actual situation of purchasing activities at Doosan Vietnam, thereby building solutions to improve purchasing activities at Doosan Vietnam with the desire to bring meaning to businesses , helping Doosan Vietnam grow and create a certain position in domestic and foreign markets. Keywords: Doosan Vietnam, procurement activities, impact factors, complete solutions.
1 CHƢƠNG MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Thập niên qua Việt Nam đã và đang hội nhập mạnh mẽ với khu vực và thế giới. Nền kinh tế thế giới duy trì mức tăng trƣởng khá trong nửa đầu năm 2018, sau đó có dấu hiệu tăng chậm lại. Trong bối cảnh đó, kinh tế Việt Nam đạt đƣợc những kết quả tích cực, toàn diện, đạt và vƣợt toàn bộ 12 chỉ tiêu kinh tế xã hội Quốc hội đề ra: GDP đạt 7,08%, cao nhất trong 11 năm trở lại đây. CPI bình quân đƣợc kiểm soát ở mức 3,54%, duy trì 5 năm liên tiếp kiểm soát dƣới 4%. Cán cân thanh toán thặng dƣ 7,2 tỷ USD. Vốn FDI giải ngân đạt kỷ lục mới với 19,1 tỷ USD. Nợ công giảm so với năm 2017. Đầu tƣ nƣớc ngoài vào Việt Nam có 3.046 dự án mới đƣợc cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tƣ, với tổng vốn đăng ký cấp mới gần 18 tỷ USD, bằng 84,5% so với cùng kỳ năm 2017. Về lĩnh vực đầu tƣ thì công nghiệp chế biến, chế tạo là lĩnh vực đƣợc đầu tƣ nhiều nhất. Trong đó, tổng số vốn đầu tƣ vào lĩnh vực này đạt 16,58 tỷ USD, chiếm 46,7% tổng vốn đầu tƣ đăng ký và đƣợc dự báo sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới. Nền kinh tế trong những năm tới đƣợc nhận định sẽ bƣớc vào bối cảnh trong nƣớc, quốc tế đều phức tạp, khó lƣờng với thời cơ, thách thức đan xen lẫn nhau. Cùng với sự phát triển chung của nền kinh tế của đất nƣớc thì các doanh nghiệp đầu tƣ nƣớc ngoài tại Việt Nam cũng sẽ gặp phải nhiều tác động tích cực lẫn tiêu cực, tạo ra nhiều cơ hội cũng nhƣ thách thức lớn. Chính vì thế mà cạnh tranh giữa các doanh nghiệp ngày càng trở nên khốc liệt buộc các doanh nghiệp phải nâng cao chất lƣợng sản phẩm đồng thời cắt giảm chi phí. Để thực hiện đƣợc điều đó thì tầm quan trọng của chuỗi cung ứng đối với sự phát triển của doanh nghiệp càng không thể phủ nhận. Chính vì vậy việc xây dựng đƣợc chuỗi cung ứng hoạt động một cách hoàn hảo chính là cách để các doanh nghiệp phát triển toàn diện và nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trƣờng.
2 Hoạt động của chuỗi cung ứng bao gồm nhiều hoạt động kết hợp chặt chẽ với nhau nhƣ lập kế hoạch, tìm nguồn cung ứng, thu mua và logistics. Để theo kịp tốc độ phát triển của nền kinh tế, các doanh nghiệp tại Việt Nam đã có rất nhiều sự thay đổi tích cực về các hoạt động trong chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, hoạt động thu mua vẫn chƣa đƣợc thực sự chú ý quan tâm. Trong khi đó, thu mua là một hoạt động không thể thiếu trong các hoạt động chuỗi cung ứng, là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp hoạt động và phát triển. Đây là vấn đề còn tồn đọng trong hầu hết các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp và Doosan Việt Nam cũng không tránh khỏi những ảnh hƣởng trên. Doosan Việt Nam là một doanh nghiệp có đầu tƣ nƣớc ngoài từ Hàn Quốc, hoạt động sản xuất chính đó là ngành công nghiệp nặng chế tạo các sản phẩm lò hơi, thiết bị nâng hạ, thiết bị khử mặn và đã hoạt động tại Việt Nam hơn 10 năm. Qua một thời gian làm việc tại doanh nghiệp, tác giả nhận thấy mặc dù là một doanh nghiệp lớn và hoạt động thu mua của Doosan Việt Nam cũng khá hiệu quả nhƣng bên trong vẫn còn tồn tại rất nhiều điểm yếu cần đƣợc khắc phục để hoàn thiện hơn nữa hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng. Muốn cải thiện đƣợc vấn đề này, cần phải nghiên cứu một cách cụ thể về thực trạng hoạt động và những nhân tố tác động đến hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng của Doosan Việt Nam. Từ đó tìm ra những nhân tố tác động nhiều nhất và rút ra những điểm còn hạn chế nhằm đƣa ra đƣợc các giải pháp hoàn thiện hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng. Xuất phát từ nhu cầu cấp thiết đó, tác giả đã chọn đề tài “Giải pháp hoàn thiện hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng tại Công ty TNHH Công Nghiệp Nặng Doosan Việt Nam” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình. 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU - Đánh giá thực trạng hoạt động thu mua tại Doosan Việt Nam hiện nay. - Nhận định các nhân tố tác động đến hoạt động thu mua của Doosan Việt Nam. - Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng tại Doosan Việt Nam.
3 3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đối với luận văn này, tác giả đã áp dụng phƣơng pháp phân tích định tính và định lƣợng giản đơn theo phƣơng pháp thống kê mô tả để đánh giá hoạt động thu mua của Doosan Việt Nam. Qua đó rút ra các điểm mạnh và điểm yếu trong hoạt động thu mua của Doosan Việt Nam để đề xuất các giải pháp hoàn thiện hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng. Nguồn dữ liệu thu thập đƣợc từ nguồn thông tin thứ cấp từ các báo cáo tổng hợp, thông tin dữ liệu từ nội bộ các phòng ban của Doosan Việt Nam và khảo sát nhân viên của Doosan Việt Nam. 4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU - Phạm vi không gian: Tại Công ty TNHH Công Nghiệp Nặng Doosan Việt Nam và tập trung vào thực trạng hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng của Doosan Việt Nam từ các nguồn thu thập dữ liệu điều tra khảo sát. - Phạm vi thời gian: Nghiên cứu đƣợc thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 01/2019 đến 06/2019. 5. KẾT CẤU KHÓA LUẬN Nội dung chính của khóa luận bao gồm 3 chƣơng Chƣơng 1: Cơ sở lý luận hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng Trong chƣơng này, tác giả sẽ đƣa ra những kiến thức nền tảng về khái niệm hoạt động thu mua và các chỉ tiêu đánh giá hoạt động đó. Đồng thời đƣa ra các nhân tố tác động đến hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng và rút ra bài học kinh nghiệm từ các công trình nghiên cứu liên quan. Chƣơng 2: Thực trạng về hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng tại Công ty TNHH Công Nghiệp Nặng Doosan Việt Nam
4 Trong chƣơng này, tác giả sẽ khắc họa cái nhìn tổng quan nhất về Doosan Việt Nam cũng nhƣ thực trạng của hoạt động thu mua tại Doosan Việt Nam thông qua các chỉ tiêu đánh giá. Bằng những lập luận, phân tích định tính và thu thập số liệu thống kê, liệt kê những nhân tố tác động đến hoạt động thu mua, kết hợp với thực trạng rút ra điểm mạnh và điểm yếu trong hoạt động thu mua của Doosan Việt Nam. Chƣơng 3: Giải pháp hoàn thiện hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng tại Công ty TNHH Công Nghiệp Nặng Doosan Việt Nam Nêu ra những định hƣớng phát triển của Doosan Việt Nam nói chung và hoạt động thu mua nói riêng trong thời gian tới, kết hợp những mặt mạnh cần phát huy và những mặt yếu kém còn hạn chế và đƣa ra giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng tại Doosan Việt Nam.
5 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN HOẠT ĐỘNG THU MUA TRONG CHUỖI CUNG ỨNG 1.1. Khái niệm về hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng 1.1.1. Khái niệm về quản trị chuỗi cung ứng Chuỗi cung ứng là một hệ thống các tổ chức, con ngƣời, hoạt động, thông tin và các nguồn lực liên quan tới việc di chuyển sản phẩm hay dịch vụ từ nhà cung cấp hay nhà sản xuất đến ngƣời tiêu dùng. Hoạt động chuỗi cung ứng liên quan đến biến chuyển các tài nguyên thiên nhiên, nguyên liệu và các thành phần thành một sản phẩm hoàn chỉnh để giao cho khách hàng cuối cùng (ngƣời tiêu dùng). Trong các hệ thống chuỗi cung ứng phức tạp, các sản phẩm đƣợc sử dụng có thể tái nhập vào chuỗi cung ứng tại bất kỳ điểm nào giá trị còn lại có thể tái chế đƣợc. Chuỗi cung ứng liên kết các chuỗi giá trị. Có rất nhiều định nghĩa về quản trị chuỗi cung ứng. Theo Viện quản trị cung ứng mô tả quản trị chuỗi cung ứng là việc thiết kế và quản lý các tiến trình xuyên suốt, tạo giá trị cho các tổ chức để đáp ứng nhu cầu thực sự của khách hàng cuối cùng. Sự phát triển và tích hợp nguồn lực con ngƣời và công nghệ là then chốt cho việc tích hợp chuỗi cung ứng thành công. Theo Hội đồng chuỗi cung ứng thì quản trị chuỗi cung ứng là việc quản lý cung và cầu, xác định nguồn nguyên vật liệu và chi tiết, sản xuất và lắp ráp, kiểm tra kho hàng và tồn kho, tiếp nhận đơn hàng và quản lý đơn hàng, phân phối qua các kênh và phân phối đến khách hàng cuối cùng. Theo TS. Hau Lee và đồng tác giả Corey Billington trong bài báo nghiên cứu thì quản trị chuỗi cung ứng nhƣ là việc tích hợp các hoạt động xảy ra ở các cơ sở của mạng lƣới nhằm tạo ra nguyên vật liệu, dịch chuyển chúng vào sản phẩm trung gian và sau đó đến sản phẩm hoàn thành cuối cùng, và phân phối sản phẩm đến khách hàng
6 thông qua hệ thống phân phối. Nhƣng quản trị chuỗi cung ứng thực chất là gì? “Quản trị chuỗi cung ứng bao gồm tất cả các hoạt động quản lý hậu cần gồm lập kế hoạch và quản lý tất cả các hoạt động liên quan đến việc tìm nguồn cung ứng và thu mua, bao gồm tất cả hoạt động Logistics. Quan trọng hơn, nó cũng bao gồm sự phối hợp và hợp tác với các đối tác trong một chuỗi cung ứng toàn diện, trong đó có thể là nhà cung cấp, các nhà cung cấp dịch vụ bên thứ ba, và khách hàng. Về bản chất, quản lý chuỗi cung ứng tích hợp quản trị cung cầu bên trong và giữa các công ty khác nhau.” 1.1.2. Khái niệm về hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng Sự phát triển ngày càng cao của khối kinh doanh sản xuất đƣợc hỗ trợ đắc lực từ sự tăng trƣởng của nền kinh tế trên thế giới và khu vực. Vì đó sẽ xuất hiện nhiều doanh nghiệp sản xuất uy tín và chất lƣợng. Sự cạnh tranh giữa các công ty kinh doanh sản xuất sẽ trở nên ngày càng gay gắt từ cơ sở hạ tầng nhà máy, chất lƣợng sản phẩm, thời gian hoàn thành, … Chính vì thế mà hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết khi đây là hoạt động tiền đề và không thể thiếu trong chuỗi cung ứng, tạo các yếu tố đầu vào kịp thời, đầy đủ và chính xác để doanh nghiệp có thể hoạt động sản xuất kịp tiến độ kinh doanh. Vào cuối những năm 1890, công việc thu mua hiếm khi đƣợc xem nhƣ những bộ phận có chức năng riêng biệt ngoại trừ một số tổ chức đƣờng sắt. Trong Thế chiến I và Thế chiến II, tầm quan trọng của công việc thu mua đã tăng lên do nhu cầu sử dụng nguyên liệu thô, vật tƣ để cho các nhà máy và mỏ hoạt động. Trong những năm 1950 và 1970, các chức năng của bộ phận thu mua ngày càng hoàn thiện với hệ thống quản lý nguyên vật liệu. Vào năm 1970, lệnh cấm vận dầu mỏ và sự thiếu hụt tất cả các nguyên liệu thô trở thành vấn đề nan giải. Lúc này, sự phát triển của bộ phận thu mua cùng với sự nhấn mạnh vào việc kiểm soát hàng tồn kho và chất lƣợng, số lƣợng, thời gian, độ tin cậy các nhà cung cấp của doanh nghiệp là nền tảng của chiến lƣợc cạnh
7 tranh. Trong thập kỷ 2000, các hoạt động thu mua tại các doanh nghiệp liên tục đƣợc đánh giá và cải thiện. Bắt đầu xây dựng nên mối quan hệ chặt chẽ với các nhà cung cấp và phƣơng thức quản lý mạng lƣới đó một cách hiệu quả. Trong tƣơng lai, hoạt động thu mua sẽ tiếp tục phát triển cùng với sự hoàn thiện của chuỗi cung ứng. Trong khi đó, các nhà cung cấp sẽ là đối tác kinh doanh thúc đẩy việc giảm chi phí. Ngoài ra công nghệ trong hoạt động thu mua đang phát triển rất nhanh và sẽ cải thiện tình hình mua hàng hiện tại. Hiện nay, hoạt động thu mua đƣợc công nhận là một chức năng chính có tầm quan trọng và giá trị mà nó mạng lại cho một doanh nghiệp là rất lớn. Chính vì thế mà khái niệm về thu mua cũng hết sức đa dạng và phong phú, tùy thuộc vào ngành nghề và mục đích nghiên cứu. Chúng ta có thể rút ra đƣợc một số khái niệm tiêu biểu về thu mua nhƣ sau: Thu mua là công tác quản lý các nguồn nguyên vật liệu của doanh nghiệp, cung cấp toàn bộ hàng hóa, dịch vụ, khả năng và kiến thức cần thiết để vận hành, duy trì và quản lý các hoạt động chính của doanh nghiệp, đảm bảo doanh nghiệp luôn đạt đƣợc những điều kiện thuận lợi nhất. (Arjan J. Van Weele, 2009) Thu mua là hoạt động tìm nguồn cung ứng sản phẩm và dịch vụ, mua và giao hàng từ các nhà cung cấp đến cho doanh nghiệp. Đây là một hoạt động rất quan trọng trong chuỗi cung ứng sản xuất vì các bộ phận và nguyên liệu đã mua chiếm hơn 60% chi phí của hàng hóa thành phẩm. Đối với những công ty bán lẻ, tỷ lệ này có thể lên tới 90%. (John, Chandra and Tim, 2008) Thu mua đƣợc định nghĩa là mua nguyên vật liệu đúng chất lƣợng, số lƣợng, đƣợc giao đến đúng nơi, đúng thời điểm với mức giá phù hợp dƣới nhiều hình thức. (Lysons, 2006).
8 Thu mua là quá trình liên quan đến việc xử lý thông tin. Hoạt động này thu thập dữ liệu từ nhiều bộ phận, sau đó phân tích và chuyển giao các thông tin phục vụ cho hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng. Quá trình thu mua sẽ từ khâu đặt hàng, xác nhận giao hàng, giao hàng, thanh toán cho nhà cung cấp. Ngoài ra cũng bao gồm những hoạt động tổ chức tìm kiếm nhà cung cấp mới, đánh giá, duy trì và xây dựng mối quan hệ với các nhà cung cấp hiện tại. Công tác này thực hiện thƣờng xuyên sẽ giúp cho doanh nghiệp có đƣợc nguồn hàng có chất lƣợng ổn định, phù hợp với yêu cầu trong sản xuất, giảm thiểu đƣợc chi phí. Cho dù khái niệm thu mua đƣợc đƣa ra với nhiều ngôn ngữ và cách thức diễn đạt hoàn toàn khác nhau, nhƣng xét về bản chất, thu mua là hệ thống các hoạt động nhằm tạo nên lực lƣợng vật tƣ, nguyên liệu, hàng hóa… cho doanh nghiệp, đáp ứng các yêu cầu dự trữ và kinh doanh sản xuất một cách kịp thời với tổng chi phí thấp nhất. 1.1.3. Vai trò của hoạt động thu mua trong chuỗi cung ứng 1.1.3.1. Nguồn cung ứng của doanh nghiệp Một trong những vai trò chủ yếu và quan trọng của bộ phận thu mua là cung cấp nguồn hàng hóa, tổ chức các dòng hàng hóa luân chuyển ổn định cho tất cả các bộ phận trong doanh nghiệp, để doanh nghiệp có đủ nguồn nguyên vật liệu phục vụ cho công việc sản xuất. Bộ phận thu mua thƣờng có sự liên kết với các bộ phận khác nhằm tìm hiểu đặc tính chủng loại sản phẩm để có thể định giá sản phẩm một cách chính xác và công việc thu mua đạt hiệu quả cao nhất. Đồng thời, đảm bảo thu mua đúng nguyên vật liệu cần với chất lƣợng tốt, đƣợc giao hàng đúng thời gian và đúng địa điểm và đáp ứng đƣợc yêu cầu chất lƣợng của các bộ phận khác. 1.1.3.2. Quản lý hệ thống nhà cung cấp Ngoài việc lựa chọn, tìm kiếm các nguồn hàng hóa và thƣơng lƣợng, đàm phán chi tiết hợp đồng với các nhà cung cấp, bộ phận thu mua còn có trách nhiệm theo dõi