Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:106

Thêm vào BST

Báo xấu

40
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Từ phân tích thực trạng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV qua đó đề xuất những giải pháp hiệu quả và có tính khả thi nhằm gia tăng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH ĐỖ TIẾN THỊNH LỢI NHUẬN TỪ HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ PHI TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH ĐỖ TIẾN THỊNH LỢI NHUẬN TỪ HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ PHI TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHAN NGỌC MINH TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2016
NHẬN XÉT CỦA NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... Tp. HCM, ngày …… tháng …… năm …….. Ngƣời hƣớng dẫn khoa học
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG XÉT DUYỆT .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... Tp. HCM, ngày …… tháng …… năm ……. Chủ tịch Hội đồng xét duyệt
TÓM TẮT LUẬN VĂN Các ngân hàng hiện nay đều quan tâm và tập trung định hướng phát triển hoạt động kinh doanh vào dịch vụ phi tín dụng. Điều này dẫn đến mức độ cạnh tranh khốc liệt trên thị trường giữa các ngân hàng. Trong những năm qua BIDV đã có nhiều nỗ lực trong việc tăng cường mở rộng phát triển dịch vụ phi tín dụng với kết quả thu nhập luôn có sự tăng trưởng qua các năm. Tuy vậy, với tiềm lực sẵn có của mình, kết quả kinh doanh từ dịch vụ phi tín dụng của BIDV thời gian qua vẫn chưa tương xứng. Thông qua việc nghiên cứu thực trạng thu từ nguồn dịch vụ phi tín dụng của BIDV giai đoạn 2011 – 2015, cộng thêm việc phân tích, đánh giá khả năng, chiến lược cạnh tranh của BIDV so với các TCTD khác cũng như xem xét thêm các yếu tố tác động, quan điểm từ kết quả khảo sát ý kiến khách hàng về các sản phẩm, dịch vụ của BIDV, chỉ ra những tồn tại, hạn chế cùng nguyên nhân ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận từ dịch vụ phi tín dụng của BIDV. Trên cơ sở đó, tác giả đề xuất 10 nhóm giải pháp cụ thể, đồng bộ, bao gồm: Hoàn thiện các sản phẩm dịch vụ hiện có, Nâng cao mức độ tin cậy của khách hàng, Mở rộng mạng lưới, Tăng cường hoạt động xúc tiến Marketing, Tăng cường bán chéo sản phẩm, Nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ cán bộ… nhằm nâng cao hơn nữa nguồn thu từ dịch vụ của BIDV trong thời gian tới.
MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG 1. GIỚI THIỆU .............................................................................................................. 1 CHƢƠNG 1:LÝ LUẬN CHUNG VỀ LỢI NHUẬN TỪ DỊCH VỤ PHI TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI............................................................ 11 1.1.Khái niệm và đặc điểm của dịch vụ phi tín dụng ngân hàng thương mại ............... 11 1.1.1. Khái niệm dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng thương mại ............................... 11 1.1.2. Phân loại và đặc điểm của hoạt động dịch vụ phi tín dụng NHTM .................... 12 1.1.3. Vai trò của hoạt động dịch vụ phi tín dụng ngân hàng thương mại.......................... 21 1.2. Lợi nhuận và cơ cấu lơi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng thương mại ..................................................................................................................... 23 1.2.1. Xác định doanh thu, chi phí từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng thương mại ..................................................................................................................... 23 1.2.2. Xác định lợi nhuận trong hoạt động dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng thương mại. ................................................................................................................................ 24 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng thương mại. ........................................................................................................... 24 1.3.1. Nhân tố chủ quan ................................................................................................. 24 1.3.2 Nhân tố khách quan .............................................................................................. 27 1.4. Kinh nghiệm về việc gia tăng lợi nhuận từ hoạt động phi tín dụng của các ngân hàng thương mại trong và ngoài nước. .......................................................................... 28 1.4.1. Kinh nghiệm của Ngân hàng Bangkok – Thái Lan ............................................. 28 1.4.2. Kinh nghiệm của Standard Chartered ở Singapore ............................................. 29 1.4.3. Kinh nghiệm của Citibank tại Nhật Bản ............................................................. 30 1.5. Bài học rút ra của BIDV ......................................................................................... 32 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG VỀ LỢI NHUẬN TỪ HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ PHI TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ .......................................... 34 VÀ PHAT TRIỂN VIỆT NAM ..................................................................................... 34 2.1. Giới thiệu ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam ............................... 34
2.1.1.Lịch sử hình thành và phát triển của BIDV .......................................................... 34 2.1.2.Cơ cấu bộ máy tổ chức ......................................................................................... 36 2.1.3.Các hoạt động chính của BIDV ............................................................................ 39 2.1.4.Một số kết quả kinh doanh chính của BIDV ........................................................ 39 2.2.Thực trạng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV ....................... 41 2.2.1.Thực trạng hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV thời gian qua…. .............. 41 2.2.2.Thực trạng doanh thu, chi phí và lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV…. ........................................................................................................................ 48 2.2.3.Đánh giá thực trạng rủi ro trong kinh doanh dịch vụ phi tín dụng tại BIDV…. .. 53 3.1. Đánh giá thực trạng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV.................. 54 3.1.1. Kết quả đạt được .................................................................................................. 54 3.1.2. Một số hạn chế..................................................................................................... 58 3.1.3. Nguyên nhân của một số hạn chế ........................................................................ 64 3.1.4.Sự cần thiết phải thay đổi cơ cấu thu nhập theo hướng tăng thu từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng.... ........................................................................................................... 66 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP GIA TĂNG LỢI NHUẬN TỪ HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ PHI TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM ................................................................................................................... 69 3.1. Định hướng phát triển hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV giai đoạn 2016 – 2020….. ......................................................................................................................... 69 3.2. Một số giải pháp gia tăng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam.................................................................. 71 3.2.1. Cơ sở đề xuất giải pháp tăng lợi nhuận từ hoạt động phi tín dụng tại BIDV ..... 71 3.2.2. Các giải pháp cụ thể............................................................................................ 75 3.3. Một số kiến nghị ................................................................................................. 84 3.3.1. Đối với Chính phủ .............................................................................................. 85 3.3.2. Đối với Ngân hàng Nhà nước ............................................................................. 85 KẾT LUẬN.. ............................................................................................................... .85
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Giải nghĩa Ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển nông thôn Việt Agribank Nam BIDV Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam CN Cá nhân DN Doanh nghiệp DVNH Dịch vụ ngân hàng NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại RSI Relationship Strength Index TCTD Tổ chức tín dụng TechcomBank Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam TMCP Thương mại cổ phần Vietcombank Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam VietinBank Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam
DANH MỤC BẢNG BẢNG Bảng 2.1: Quy mô, tăng trưởng hoạt động của BIDV giai đoạn 2011-2015............ 39 Bảng 2.2: Danh mục dịch vụ phi tín dụng hiện có của BIDV………………………89 Bảng 2.3: Hoạt động kinh doanh ngoại tệ của bidv giai đoạn 2012 – 2015………..47 Bảng 2.4: Thu từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV giai đoạn năm 2012-2015 Bảng 2.5: Kết quả thu dịch vụ ròng một số ngân hàng thương mại……………….. 52 BIỂU Biểu Trang Biểu đồ 2.1. Diễn biến Tổng tài sản và LNTT của BIDV thời gian qua 40 Biểu đồ 2.2: Tình hình phát triển dịch vụ thẻ tại BIDV thời gian qua 44 Biểu đồ 2.3: Cơ cầu tổng thu từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV 49 năm 2015 Biểu đồ 2.4: Tỷ trọng LN từ DV phi tín dụng/LNTT 51 Biểu đồ 2.5: Tăng trưởng thu từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV 51 giai đoạn 2012-2015 Biểu đồ 2.6: Kết quả thu dịch vụ ròng một số ngân hàng thương mại 53
DANH MỤC HÌNH Hình 2.1: Sơ đồ hệ thống BIDV……………………………………………………. 37 Hình 2. 2: Sơ đồ tổ chức BIDV tại Trụ sở chính …………………………………….38
1. GIỚI THIỆU 1.1 Đặt vấn đề Xu thế hội nhập quốc tế đã mang lại cơ hội và thách thức lớn cho nền kinh tế cũng như ngành tài chính- ngân hàng Việt Nam. Bên cạnh đó, sự phát triển ngày càng sâu rộng của các ngân hàng và tổ chức tài chính quốc tế có tiềm lực tài chính, kỹ thuật hiện đại và kinh nghiệm lâu năm sẽ tạo ra cuộc cạnh tranh khốc liệt với các ngân hàng thương mại (NHTM) Việt Nam. Với đặc trưng độc canh tín dụng”, đa số nguồn thu nhập hiện nay của NHTM Việt Nam hiện nay là từ hoạt động tín dụng, một hoạt động tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn các sản phẩm, dịch vụ khác. Chính vì vậy, định hướng về mở rộng dịch vụ ngân hàng ngoài dịch vụ truyền thống được nhận định là chiến lược mang lại triển vọng lớn cho NHTM Việt Nam. Đến nay, vai trò của hoạt động dịch vụ của NHTM ngày càng được đánh giá cao. Đối với nền kinh tế, ngân hàng cung cấp các dịch vụ thanh toán giúp hoạt động kinh tế trở nên thuận lợi, nhanh chóng và an toàn hơn, đồng thời hạn chế lưu thông tiền mặt trong nền kinh tế, giúp giảm đáng kể chi phí in ấn, vận chuyển, bảo quản. Hoạt động ngân hàng thúc đẩy huy động tối đa nguồn lực tiền tệ trong cộng đồng để phục vụ đầu tư phát triển kinh tế. Có thể nói hoạt động ngân hàng tác động trực tiếp hoặc gián tiếp tới hầu hết các khía cạnh của nền kinh tế. Đối với ngân hàng thương mại: Dịch vụ ngân hàng mang lại lợi nhuận cho ngân hàng thông qua thu phí dịch vụ. Đây là nguồn thu ổn định và an toàn của ngân hàng. Đa dạng các loại hình dịch vụ giúp ngân hàng hạn chế rủi ro, đa dạng hóa nguồn thu. Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, việc đa dạng và phát triển các dịch vụ ngân hàng sẽ đem lại ưu thế vượt trội, nâng cao khả năng cạnh tranh của ngân hàng. Dịch vụ ngân hàng hiện đại, phong phú, đáp ứng tối đa nhu cầu của khách hàng sẽ thu hút được khách hàng đến với mình. Thời gian qua, các NHTM đã nhìn thấy được vấn đề cấp thiết này và đã từng bước chuyển hướng sang tập trung nghiên cứu, đầu tư và phát triển các loại hình sản phẩm – dịch vụ hiện đại tuy nhiên hiệu quả đạt được lại chưa cao vì nhiều lý do khách quan lẫn chủ quan. Vì vậy trong tương lai chúng ta cần có những giải pháp hữu hiệu hơn nữa để thúc đẩy phát triển hơn nữa các loại hình sản phẩm – dịch vụ ngân hàng, tạo nền tảng để từng bước thay đổi cơ cấu thu nhập nghiêng chủ yếu về phần thu dịch 1
vụ phí nhằm hướng các NHTM trong nước từng bước trở thành những ngân hàng hiện đại đúng nghĩa, từ đó tạo dựng cơ sở để phục vụ khách hàng ngày một tốt hơn, đồng thời nâng cao khả năng cạnh tranh của mình trước các ngân hàng nước ngoài. Đó là lý do vì sao đề tài tăng tỷ trọng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ tại NHTM trong nước được đặt ra. Mặt khác, miếng bánh ngon ngày càng bị chia nhỏ và sẽ không có phần cho những ai không biết tự hoàn thiện bản thân để phù hợp với xu thế phát triển chung, và một khi sự thay đổi của nền kinh tế được tính theo từng giây thì khoảng thời gian để cho các ngân hàng nhìn lại và tìm cho mình một hướng đi đúng cũng sẽ ngày càng giảm đi, do vậy việc đề ra những giải pháp như vừa nêu càng trở nên cấp thiết hơn. 1.2 Tính cấp thiết của đề tài Đề tài nghiên cứu Lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam” là hết sức cấp thiết bởi những lý do chính như sau: Thứ nhất, việc gia tăng tỷ trọng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng có thể giúp các ngân hàng đa dạng nguồn lợi nhuận, giảm sự phụ thuộc vào thu nhập và lợi nhuận từ các hoạt động kinh doanh nhiều rủi ro như cho vay. Có rất nhiều nghiên cứu đã chứng minh tăng thu nhập từ ngoài lãi giúp các ngân hàng thương mại giảm rủi ro trong hoạt động (Chien – Chiang Lee, Shih-Jui Yang, Chi-Hung Chang, 2014). Thứ hai, việc gia tăng tỷ trọng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng sẽ góp phần gia tăng hiệu quả hoạt động kinh doanh chung của ngân hàng (Van der Westhuizen và Gert, 2010) Thứ ba, việc gia tăng tỷ trọng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng thể hiện sự phát triển năng động của một ngân hàng hiện đại. Thứ tư, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam là một trong những NHTM có bề dày lịch sử hình thành và phát triển lâu đời. Chính vì lợi thế này đã mang lại cho BIDV một thị phần rộng lớn với một mạng lưới hoạt động phát triển dày đặc. Tuy nhiên cũng giống như các NHTM khác của Việt Nam, BIDV vẫn đi theo lối mòn là đã quá tập trung vào phát triển công tác tín dụng và đầu tư, làm cho tỷ trọng thu từ hoạt động này chiếm đa phần trong tổng thu nhập của BIDV trong khi tỷ trọng 2
thu từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng, là hoạt động chủ lực của một Ngân hàng hiện đại, lại chiếm một tỷ trọng rất khiêm tốn. Đứng trước tình hình này, vấn đề nghiên cứu của đề tài này là Lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam” nhằm xây dựng một hướng đi mới cho ngân hàng này và cả hệ thống NHTM nói chung của Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế với khu vực và thế giới”. Từ đó nhằm góp phần củng cố năng lực cạnh tranh và khả năng chịu đựng cạnh tranh của các BIDV giúp BIDV trở thành tập đoàn tài chính – ngân hàng lớn nhất Việt Nam trong tương lai. 2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI 2.1 Mục tiêu nghiên cứu tổng quát Từ phân tích thực trạng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV qua đó đề xuất những giài pháp hiệu quả và có tính khả thi nhằm gia tăng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV 2.2 Mục tiêu nghiên cứu cụ thể - Phân tích thực trạng hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV như hoạt động thanh toán, kinh doanh ngoại tệ, thẻ… trong giai đoạn 2012 - 2015 - Phân tích thực trạng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng BIDV từ 2011 – 2015 - Đề xuất một số giải pháp nhằm gia tăng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV. 3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU - Thực trạng hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV trong giai đoạn 2011 – 2015 diễn ra như thế nào? - Lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ của BIDV trong giai đoạn 2011 – 2015 như thế nào? - Giải pháp nào nhằm gia tăng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ của BIDV? 4. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 4.1 Đối tƣợng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng 3
của ngân hàng thương mại 3.2 Phạm vi nghiên cứu Phạm vi không gian: Nghiên cứu được tiến hành tại BIDV Phạm vi thời gian: Số liệu để phân tich thực trạng được thu thập từ năm 2011 – 2015, các giải pháp đưa ra nhằm gia tăng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV trong giai đoạn 2016 – 2020 Phạm vi nội dung: Nghiên cứu hoạt động dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng thương mại bao gồm các hoạt động như: hoạt động thanh toán, bảo lãnh, ngân quỹ, đại lý, bảo hiểm, kinh doanh ngoại tệ và một số dịch vụ khác. Do đó, nghiên cứu tập trung phân tích thu nhập, chi phí, lợi nhuận của những hoạt động này, so sánh trong mối tương quan với tổng thu nhập, tổng chi phí và tổng lợi nhuận của ngân hàng thương mại. 5. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 5.1 Phƣơng pháp thu thập dữ liệu Tác giả tiến hành thu thập dữ liệu từ sách, giáo trình nhằm hình thành cơ sở lý thuyết về hoạt động kinh doanh và cơ cấu thu nhập của NHTM. Tác giả tiến hành thu thập các dữ liệu từ các báo cáo tài chính (bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh, báo cáo thường niên) của BIDV từ 2011 – 2015 nhằm phân tích thực trạng hoạt động kinh doanh, thực trạng doanh thu, chi phí, lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV. Ngoài ra, tác giả còn tiến hành thu thập dữ liệu từ các báo cáo của Ngân hàng Nhà nước về hoạt động dịch vụ và lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ của một số ngân hàng thương mại làm cơ sở để so sánh với BIDV. 5.2 Phƣơng pháp xử lý dữ liệu Nghiên cứu chủ yếu sử dụng phương pháp định tính, phương pháp xử lý dữ liệu được dùng là phương pháp tổng hợp. 5.3 Phƣơng pháp phân tích Phương pháp mô tả: Nhằm thực hiện mô tả các dữ liệu định tính như lịch sử hình thành, cơ cấu bộ máy tổ chức, các hoạt động kinh doanh của BIDV và một số giải pháp nhằm gia tăng tỷ trọng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ của ngân hàng 4
Phương pháp thống kê: Nhằm thực hiện thống kê các dữ liệu định lượng như dư nợ tín dụng, doanh thu, chi phí, lợi nhuận của BIDV. Phương pháp so sánh: Tác giả tiến hành so sánh theo chiều dọc: So sánh doanh thu, chi phí và lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh và hoạt động dịch vụ của BIDV, tỷ trọng từ hoạt động dịch vụ của BIDV qua các năm để cho thấy được xu hướng tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh và hoạt động dịch vụ của BIDV. Ngoài ra, tác giả sử dụng phương pháp so sánh theo chiều ngang để so sánh tỷ trọng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ của BIDV so với các ngân hàng khác nhằm có cơ sở để đưa ra nhận định một cách khách quan 6. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, nghiên cứu tập trung vào các nội dung chính sau: Thứ nhất, tác giả tìm hiểu cơ sở lý luận về hoạt động dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng thương mại. Cách xác định doanh thu, chi phí và lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của NHTM. Khẳng định vai trò của lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng thương mại đến hiệu quả kinh doanh của ngân hàng thương mại. Qua đó khẳng định sự cần thiết phải đẩy mạnh lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng thương mại. Thứ hai, tác giả giới thiệu về lịch sử hình thành, cơ cấu tổ chức, các hoạt động chính và kết quả kinh doanh của BIDV. Thứ ba, tác giả phân tích thực trạng từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV trong giai đoạn 2011- 2015 về số lượng dịch vụ, chất lượng dịch vụ của BIDV. Thứ tư, phân tích doanh thu, chi phí, lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV qua các năm. Phân tích tỷ trọng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng trong tổng lợi nhuận hoạt động của BIDV trong giai đoạn 2011 – 2015 Thứ năm, đánh giá những kết quả đạt được, những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế về cơ cấu thu nhập của BIDV trong giai đoạn 2011 - 2015 Thứ sáu, căn cứ vào kết quả phân tích thực trạng về cơ cấu thu nhập, doanh thu, chi phí, lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng, tỷ trọng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của BIDV kết hợp với định hướng phát triển hoạt động dịch vụ 5
phi tín dụng của BIDV từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm gia tăng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng. 7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI Việc nghiên cứu thành công đề tài này có ý nghĩa rất quan trọng cả về lý luận cũng như thực tiễn. Về lý luận, đề tài này giúp phân tích một số hoạt động của một NHTM, đặc biệt là công tác phát triển dịch vụ phi tín dụng, đây là công tác trọng tâm cần chú trọng trong quá trình xây dựng một ngân hàng hiện đại, đồng thời hệ thống hóa các thành phần trong cơ cấu thu nhập của ngân hàng. Qua đó, giúp nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động dịch vụ phi tín dụng trong vai trò tạo ra lợi nhuận cho ngân hàng, cũng như làm sáng tỏ sự cần thiết phải áp dụng các giải pháp thay đổi cơ cấu thu nhập theo hướng phù hợp nhằm nâng cao tính cạnh tranh cho các NHTM Việt Nam. Về thực tiễn, đề tài này giúp BIDV và các NHTM trong nước khác rút ra những kinh nghiệm từ những sai lầm trong quá khứ và chuẩn bị đương đầu với những thách thức trong quá trình tự do hóa dịch vụ tài chính ngân hàng, việc xây dựng một chiến lược kinh doanh nói chung và một cơ cấu thu nhập thích hợp nói riêng mang tính dài hạn là điều hết sức cần thiết trong hoạt động của một ngân hàng nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh, tiếp tục tồn tại và phát triển trong xu thế hội nhập ngày càng gay gắt. Đồng thời, tác giả cũng hi vọng đề tài nghiên cứu này sẽ nhận được nhiều ý kiến đóng góp hơn nữa và có thể trở thành tư liệu tham khảo cho những ai quan tâm. 8. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 8.1 Tổng quan nghiên cứu nƣớc ngoài Có một số nghiên cứu của nước ngoài nghiên cứu về hoạt động dịch vụ của ngân hàng thương mại và vai trò của hoạt động dịch vụ của ngân hàng thương mại đến hoạt động chung của ngân hàng. Trong đó phải kể đến một số nghiên cứu sau: Chien-Chiang Lee, Shih-Jui Yang, Chi-Hung Chang (2014) đã nghiên cứu tác động của thu nhập ngoài lãi (tức là thu nhập từ các dịch vụ phi tín dụng) đến lợi nhuận và rủi ro của các NHTM. Từ kết quả khảo sát 967 NHTM cổ phần ở Châu Á, nhóm tác giả kết luận: Các hoạt động ngoài lãi của các ngân hàng Châu Á đã làm giảm rủi ro nhưng không tăng lợi nhuận. Cụ thể, khi xem xét chuyên môn ngân hàng và mức thu nhập của một số quốc gia, kết quả trở nên phức tạp. Hoạt động ngoài lãi giảm, lợi 6
nhuận và rủi ro tăng lên đối với các ngân hàng chuyên về tiết kiệm. Các tác động cũng khác nhau đối với từng loại hình ngân hàng như hợp tác xã và các NHTM đầu tư. Mặt khác, các hoạt động ngoài lãi tăng nguy cơ rủi roc ho các ngân hàng ở các nước có thu nhập coa, trong khi tăng lợi nhuận hoặc giảm thiểu rủi ro cho các ngân hàng ở các nước có thu nhập trung bình hoặc thấp. Và kết luận cuối cùng mà nhóm tác giả cho thấy thấy thu nhập ngoài lãi bị tác động bởi lĩnh vực hoạt động chuyên sâu của ngân hàng và mức thu nhập của một quốc gia. Các lĩnh vực hoạt động chuyên sâu của ngân hàng quan trọng đối với hiệu quả của việc đa dạng hóa nguồn thu. Wahyu Yuwana hidayat, Makoto Kakinaka, Hiroaki iyamoto (2012) đã nghiên cứu về mối quan hệ giữa rủi ro ngân hàng và thu nhập ngoài lãi của hệ thống ngân hàng ở Ấn Độ trong giai đoạn 2002 – 2008. Phân tích cho thấy những bằng chứng rõ ràng rằng tác động của hoạt động dịch vụ phi tín dụng đến rủi ro ngân hàng phụ thuộc rất lớn vào quy mô tài sản của ngân hàng. Cụ thể, mức độ thu nhập từ dịch vụ phi tín dụng thấp liên quan đến rủi ro cho các ngân hàng có qui mô tài sản nhỏ. Ngược lại, mức độ thu nhập từ dịch vụ phi tín dụng cao liên quan đến rủi ro cho các ngân hàng có qui mô tài sản lớn. Mathias Kohler (2014) nghiên cứu tác động của thu nhập ngoài lãi đến rủi ro ngân hàng giữa các loại hình hoạt động ngân hàng như retail – versus investment – oriented banks. Cụ thể hơn, các ngân hàng khác tập trung vào các dịch vụ cho va và nhận tiền gửi nên ổn định hơn nếu họ tăng thị phàn của các hoạt động thu nhập ngoài lãi. Còn các ngân hàng như Investment – orented banks trở nên rủi ro đáng kể. Họ không chỉ tạo ra một tỷ lệ cao trong thu nhập từ các hoạt động phi truyền thống mà còn tham gia vào các hoạt động khác nhau từ các ngân hàng bán lẻ. Điều này có thể hạn chế những lợi ích tiềm năng cho các ngân hàng đầu tư theo hướng đa dạng hóa thu nhập ngoài lãi. Ngụ ý của tác giả nói lên rằng: co sự tác động khác nhau giữa thu nhập ngoài lãi đến rủi ro của các loại hình ngân hàng Retail – Versus investment – oriented banks là khác nhau. Li Li, Yu Zhang (2013) đề cập đến đa dạng hóa các hoạt động kinh doanh phi truyền thống tác động đến thu nhập ngoài lãi của hệ thông ngân hàng Trung Quốc, dựa trên dữ liệu toàn ngành ngân hàng Trung Quốc trong giai đoạn 1986 – 2008. Ở cấp độ 7
tổng hợp, có những lợi ích của đa dạng hóa các hoạt động kinh doanh phi truyền thống làm gia tăng thu nhập ngoài lãi. Tuy nhiên thu nhập ngoài lãi có biến động cao hơn so với thu nhập lãi thuần và lợi ích cận biến của đa dạng hóa tiềm năng giảm với sự gia tăng thu nhập ngoài lãi, các hệ số tương quan của tốc độ tăng trưởng thu nhập lãi thuần và thu ngoài lãi chủ yếu là không đạt. Qua phân tích mô hình của nhóm tác giả chỉ ra rằng tác động của thu nhập ngoài lãi trên doanh thu và rủi ro ngành ngân hàng của Trung Quốc là không đáng kể. Nhìn chung, kết quả nghiên cứu của nhóm tác giả cho thấy thu nhập ngoài lãi đã làm đa dạng hóa doanh thu cho ngân hàng, nhưng tăng sự phụ thuộc vào thu nhập ngoài lãi có thể làm trầm trọng thêm rủi ro lợi nhuận phi thương mại cho ngân hàng Trung Quốc. Vander Uwesthuizen, Gert (2010) đã sử dụng dữ liệu Envelopment Analysis (DEA) để ước lượng hiệu quả kỹ thuật phân bổ chi phí của 37 chi nhánh của các ngân hàng lớn ở Nam Phi. Hai mô hình được áp dụng để xác định tác động của thu nhập lãi và thu nhập ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động của ngân hàng. Kết luận của nghiên cứu là: Ngân hàng có thể trở lên hiệu quả hơn bằng cách di chuyển ra khỏi thu nhập lãi và thu nhập ngoài lãi như nguồn thu nhập chính của ngân hàng. Các ngân hàng cần phải được di chuyển ra khỏi hoạt động dịch vụ truyền thống sang các dịch vụ ngân hàng hiện đại. Thu nhập ngoài lãi là đa chiều với các tùy chọn khác nhau có sẵn trong cung ứng dịch vụ cho khách hàng (ví dụ bán chéo dịch vụ và hướng tới ngân hàng 1 cửa) Như vậy, hầu hết các nghiên cứu nước ngoài đều cho rằng tăng thu nhập ngoài lãi có vai trò rât quan trọng đến sự đa dạng hóa về thu nhập của ngân hàng đồng thời làm giảm rủi ro trong hoạt động của ngân hàng thương mại. 8.2 Tổng quan nghiên cứu trong nƣớc Phạm Minh Điển (2010) đã thực hiện nghiên cứu phát triển dịch vụ phi tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam (NHNo&PTNT Việt Nam). Nghiên cứu đã hệ thống hóa tương đối đầy đủ và toàn diện những vấn đề lý luận về dịch vụ phi tín dụng của NHTM, nêu lên thực trạng phát triển một số dịch vụ phi tín dụng điển hình của NHNo&PTNT Việt Nam từ đó đưa ra các nhóm giải pháp để phát triển dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng này. Lê Thị Kim Loan (2008) nghiên cứu các giải pháp gia tăng tỷ trọng thu phí dịch 8
vụ ở các ngân hàng thương mại Việt Nam. Nghiên cứu đã thực hiện hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động cung cấp dịch vụ của ngân hàng thương mại hiện đại. Thực hiện phân tích thực trạng cung cấp dịch vụ phi tín dụng của các ngân hàng thương mại trong nền kinh tế Việt Nam trong xu thế hội nhập với những đặc thù hạn chế riêng; Tác giả xem xét và phân tích khả năng và mức độ cạnh tranh của các ngân hàng nước ngoài trong hoạt động phát triển sản phẩm dịch vụ tại Việt Nam. Từ đó, đề xuất các biện pháp khả thi nhằm nâng cao tỷ trọng thu phí trong tổng nguồn thu của các ngân hàng thương mại Việt Nam. Phạm Anh Thủy (2013) thực hiện nghiên cứu phát triển dịch vụ phi tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam. Nghiên cứu đã hệ thống một cách toàn diện cơ sở lý luận về dịch vụ phi tín dụng ngân hàng, phân tích thực trạng phát triển dịch vụ phi tín dụng của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam. Nghiên cứu sử dụng mô hình để đo lường sự hài lòng của khách hàng khi sử dụng dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng. 9. TIẾN ĐỘ THỰC HIỆN ĐỀ TÀI Tiến độ thực hiện đề tài được thể hiện qua bảng 1 Bảng 1 Tiến độ thực hiện đề tài Tháng(năm) 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Dự kiến nội dung thực hiện Thực hiện đề cương luận văn Thực hiện chương 1 Thực hiện chương 2 Thực hiện chương 3 Hoàn thiện luận văn 10. BỐ CỤC DỰ KIẾN CỦA LUẬN VĂN PHẦN MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 9
3. Câu hỏi nghiên cứu 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 5. Phương pháp nghiên cứu 6. Nội dung nghiên cứu 7. Tổng quan về lĩnh nghiên cứu 8. Đóng góp của đề tài 9. Kết cấu của đề tài 10