Luận văn thạc sĩ kinh tế: Một số giải pháp phát triển Logistics trong các công ty giao nhận Việt Nam trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Bfvhgfff Bfvhgfff | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:89

Thêm vào BST

Báo xấu

356
lượt xem 120
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn thạc sĩ kinh tế: Một số giải pháp phát triển Logistics trong các công ty giao nhận Việt Nam trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh trình bày về những vấn đề lý luận cơ bản Logistics, phân tích đánh giá thực trạng hoạt động Logistics trong các công ty giao nhận Việt Nam trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh, một số giải pháp phát triển Logistics trong các công ty giao nhận Việt Nam trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ kinh tế: Một số giải pháp phát triển Logistics trong các công ty giao nhận Việt Nam trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh

1 BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP HCM ***** Hoaøng Laâm Cöôøng MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN LOGISTICS TRONG CAÙC COÂNG TY GIAO NHAÄN VIEÄT NAM TREÂN ÑÒA BAØN TP. HOÀ CHÍ MINH Chuyeân ngaønh : Kinh doanh Ngoaïi thöông Maõ soá : 5.02.05 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC PGS.TS. Ñoaøn Thò Hoàng Vaân TP HOÀ CHÍ MINH – NAÊM 2003
2 Lôøi cam ñoan Toâi xin cam ñoan ñaây laø coâng trình nghieân cöùu cuûa rieâng toâi. Caùc soá lieäu, keát quûa trong luaän vaên laø trung thöïc vaø coù nguoàn goác roõ raøng. Taùc giaû luaän vaên HOAØNG LAÂM CÖÔØNG
3 MUÏC LUÏC Trang Muïc luïc i Danh muïc caùc töø vieát taét iv Danh muïc caùc baûng v Danh muïc caùc hình vaø sô ñoà vi Lôøi môû ñaàu vii CHÖÔNG 1: Nhöõng vaán ñeà lyù luaän cô baûn veà Logistics 1 1.1 Toång quan veà Logistics 1 1.1.1 Khaùi nieäm veà Logistics 1 1.1.2. Moái quan heä giöõa Logistics - Daây chuyeàn cung öùng - Quaù trình phaân phoái 4 1.2 Logistics trong giao nhaän vaän taûi 6 1.3 Vai troø cuûa Logistics 8 1.3.1 Vai troø cuûa Logistics ñoái vôùi neàn kinh teá. 8 1.3.2 Vai troø cuûa Logistics ñoái vôùi caùc doanh nghieäp 9 1.4 Kinh nghieäm phaùt trieån Logistics cuûa moät soá quoác gia treân theá giôùi 9 1.4.1 Kinh nghieäm phaùt trieån Logistics cuûa caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån (Chaâu AÂu, Baéc Myõ) 9 1.4.2 Kinh nghieäm phaùt trieån Logistics cuûa Singapore 11 1.5 Hoaït ñoäng Logistics trong moät soá coâng ty Logistics nöôùc ngoaøi tieâu bieåu ñang coù maët treân thò tröôøng thaønh phoá Hoà Chí Minh 11 1.5.1 Schenker 11 1.5.2 DHL 12 1.5.3 Maersk 13 Keát luaän chöông 1 17 CHÖÔNG 2: Phaân tích ñaùnh giaù thöïc traïng hoaït ñoäng Logistics trong caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh 18 2.1 Vaøi neùt veà hoaït ñoäng vaän chuyeån haøng hoaù xuaát nhaäp khaåu cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh 18 2.1.1 Hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh 18 2.1.2 Hoaït ñoäng vaän taûi haøng hoaù xuaát nhaäp khaåu treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh 19
4 2.2 Phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng logistics trong caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh 21 2.2.1 Phaân tích thò tröôøng vaø tình hình khaûo saùt caùc coâng ty giao nhaän treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh 21 2.2.2 Thöïc traïng hoaït ñoäng logistics trong caùc coâng ty giao nhaän coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh 28 2.2.3 Caùc hoaït ñoäng Logistics trong caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh 30 2.3 Nhöõng nhaân toá taùc ñoäng ñeán phaùt trieån Logistics ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh 38 2.3.1 Nhöõng nhaân toá khaùch quan 38 2.3.2 Nhöõng nhaân toá chuû quan 40 2.3.3 Nhöõng thuaän lôïi trong phaùt trieån vaän taûi giao nhaän noùi chung vaø Logistics noùi rieâng 43 2.4 Nhöõng ñaùnh giaù veà hoaït ñoäng Logistics trong caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh 43 2.4.1 Vaãn taäp trung vaøo caùc hoaït ñoäng giao nhaän truyeàn thoáng maø chöa thöïc söï hoaït ñoäng Logistics 43 2.4.2 Chöa ñaàu tö ñeå phaùt trieån Logistics 44 2.4.3 Chöa coù hoaït ñoäng marketing cuõng nhö chieán löôïc khaùch haøng cho hoaït ñoäng Logistics 47 Keát luaän chöông 2 50 CHÖÔNG 3: Moät soá giaûi phaùp phaùt trieån Logistics trong caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh 51 3.1 Muïc tieâu – quan ñieåm – cô sôû ñeà xuaát giaûi phaùp 51 3.1.1 Muïc tieâu chung cuûa giaûi phaùp 51 3.1.2 Quan ñieåm ñeà xuaát caùc giaûi phaùp 51 3.1.3 Cô sôû ñeà xuaát caùc giaûi phaùp 51 3.2 Nhöõng giaûi phaùp phaùt trieån Logistics trong caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh 54 3.2.1 Xaây döïng ñònh höôùng chieán löôïc phaùt trieån Logistics trong caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh 54 3.2.2 Caùc giaûi phaùp cuï theå ñeå thöïc hieän caùc ñònh höôùng chieán löôïc phaùt trieån Logistics 61 3.2.3 Caùc kieán nghò 70 KEÁT LUAÄN 73
5 Taøi lieäu tham khaûo 1 Phuï luïc 1 3 Phuï luïc 2 7 Phuï luïc 3 13 Phuï luïc 4 14 Phuï luïc 5 15 Phuï luïc 6 16 Phuï luïc 7 17
6 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. YÙ nghóa choïn ñeà taøi Cuøng vôùi ñöôøng loái ñoåi môùi vaø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, ngaønh giao nhaän ngoaïi thöông cuõng ñang treân böôùc ñöôøng hoäi nhaäp vôùi ngaønh giao nhaän theá giôùi. Moät trong nhöõng böôùc phaùt trieån lôùn trong hoaït ñoäng giao nhaän vaän taûi hieän ñaïi laø hoaït ñoäng Logistics. Trong vaøi thaäp nieân gaàn ñaây Logistics ñaõ phaùt trieån nhanh choùng vaø mang laïi nhöõng keát quaû raát toát ñeïp ôû nhieàu nöôùc, ñieån hình nhö caùc nöôùc Taây AÂu, Myõ, tieáp sau ñoù laø Singapore, Ñaøi Loan,… Taïi Vieät Nam, noùi chung vaø thaønh phoá Hoà Chí Minh, noùi rieâng, caùc coâng ty giao nhaän haøng ñaàu theá giôùi ñaõ coù maët vaø cung caáp dòch vuï Logistics toaøn caàu. Trong khi ñoù caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh, duø laø nhöõng toång coâng ty lôùn maïnh nhaát cuõng chöa coù moät coâng ty naøo hoaït ñoäng trong lónh vöïc Logistics theo ñuùng nghóa cuûa noù. Theo töøng böôùc cuûa tieán trình hoäi nhaäp, caùc haøng raøo baûo hoä daàn daàn ñöôïc dôõ boû, thò tröôøng giao nhaän vaän taûi ngoaïi thöông ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh voán ñaõ caïnh tranh gay gaét seõ ngaøy caøng caïnh tranh gay gaét hôn. Caùc coâng ty Logistics nöôùc ngoaøi vôùi coâng ngheä vöôït troäi chaéc chaén seõ chieám öu theá hôn so vôùi hoaït ñoäng giao nhaän truyeàn thoáng cuûa caùc coâng ty trong nöôùc. Neáu khoâng coù söï thay ñoåi trong hoaït ñoäng giao nhaän, caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam seõ thaát theá ngay treân thò tröôøng cuûa chính mình. Chính vì vaäy, taùc giaû ñaõ choïn ñeà taøi: “Moät soá giaûi phaùp phaùt trieån Logistics trong caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh” ñeå laøm luaän vaên toát nghieäp cao hoïc, vôùi mong muoán thaùo gôõ moät soá vöôùng maéc, khoù khaên, taän duïng ñöôïc cô hoäi ñeå phaùt trieån hoaït ñoäng Logistics cho caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam nhaèm taêng söùc caïnh tranh vaø hoäi nhaäp vôùi ngaønh giao nhaän tieân tieán cuûa theá giôùi. 2. Muïc tieâu nghieân cöùu * Veà phöông phaùp luaän + Trình baøy toùm taét, coù heä thoáng ñeå laøm roõ khaùi nieäm Logistics. + Qua taøi lieäu toång hôïp kinh nghieäm phaùt trieån Logistics cuûa moät soá nöôùc, ruùt ra caùc baøi hoïc caàn thieát vaø phuø hôïp ñeå phaùt trieån Logistics trong caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh. * Veà thöïc tieãn
7 + Ñaùnh giaù veà thöïc traïng hoaït ñoäng Logistics ôû caùc coâng ty giao nhaän 100% voán Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh; nghieân cöùu caùc nhaân toá taùc ñoäng ñeán vieäc phaùt trieån Logistics trong caùc coâng ty naøy. + Ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp ñeå aùp duïng vaø phaùt trieån Logistics trong caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu * Ñoái töôïng nghieân cöùu + Nghieân cöùu thöïc traïng hoaït ñoäng Logistics taïi caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh. + Nghieân cöùu caùc nhaân toá khaùch quan vaø chuû quan taùc ñoäng ñeán vieäc aùp duïng vaø phaùt trieån hoaït ñoäng Logistics trong caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh. + Nghieân cöùu nhöõng giaûi phaùp hoã trôï ôû taàm vó moâ giuùp caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam phaùt trieån Logistics. + Nghieân cöùu giaûi phaùp giuùp cho caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam aùp duïng vaø phaùt trieån hoaït ñoäng Logistics trong coâng ty cuûa mình. * Phaïm vi nghieân cöùu + Phaïm vi veà noäi dung Ñeà taøi seõ taäp trung nghieân cöùu caùc vaán ñeà lyù luaän vaø thöïc tieãn veà hoaït ñoäng Logistics trong caùc coâng ty Logistics. Ñeà taøi ít ñeà caäp ñeán hoaït ñoäng Logistics cuûa töï baûn thaân caùc doanh nghieäp saûn xuaát, xuaát nhaäp khaåu. Maët khaùc, do xuaát phaùt töø nhu caàu thöïc tieãn vaø giôùi haïn veà thôøi gian, ñeà taøi taäp trung nghieân cöùu saâu vaøo vieäc phaùt trieån hoaït ñoäng Logistics cho doøng phaân phoái haøng hoùa (Outbound Logistics) hôn laø doøng cung caáp nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo (Inbound Logistics). + Phaïm vi veà khoâng gian Ñeà taøi chæ taäp trung nghieân cöùu hoaït ñoäng Logistics ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh, ñaëc bieät laø trong caùc coâng ty giao nhaän cuûa Vieät Nam. Ngoaøi ra ñeà taøi cuõng coù nghieân cöùu hoaït ñoäng Logistics trong caùc coâng ty giao nhaän vaø haõng taøu nöôùc ngoaøi hoaëc lieân doanh treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh ñeå ruùt ra ñöôïc kinh nghieäm toå chöùc hoaït ñoäng Logistics cuûa hoï. + Phaïm vi veà thôøi gian Caùc soá lieäu thoáng keâ vaø khaûo saùt phuïc vuï cho nghieân cöùu ñöôïc thu thaäp ñeán heát naêm 2003
8 4. Ñieåm môùi cuûa ñeà taøi nghieân cöùu + Do hoaït ñoäng Logistics môùi xuaát hieän ôû Vieät Nam trong thôøi gian gaàn ñaây neân chæ coù moät vaøi baøi vieát ñaêng treân caùc taïp chí maø chöa coù ñeà taøi nghieân cöùu moät caùch coù heä thoáng vaø toaøn dieän veà lónh vöïc naøy. + Ñaây cuõng laø ñeà taøi ñaàu tieân nghieân cöùu ñaùnh giaù veà hoaït ñoäng Logistics trong caùc coâng ty giao nhaän cuûa Vieät Nam. Ñeà taøi coù nhöõng ñieåm môùi nhö sau: + Moät laø, ñeà taøi nghieân cöùu kinh nghieäm phaùt trieån Logistics cuûa caùc nöôùc. Xu theá phaùt trieån vaø tính taát yeáu cuûa hoaït ñoäng Logistics trong töông lai. + Hai laø, ñeà taøi nghieân cöùu khaù saâu veà caùch toå chöùc, thieát keá hoaït ñoäng Logistics trong caùc coâng ty giao nhaän, ñaëc bieät laø caùc ñieàu kieän ñeå coù theå phaùt trieån Logistics. + Ba laø, döïa treân phaân tích ñieåm maïnh, ñieåm yeáu cuûa caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam, cô hoäi, thaùch thöùc treân thò tröôøng vaän taûi giao nhaän thaønh phoá Hoà Chí Minh ñeà taøi maïnh daïn ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp chieán löôïc mang tính “ñoät phaù” ñeå coù theå aùp duïng Logistics trong caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam vaø xaây döïng neân nhöõng “taäp ñoaøn” Logistics lôùn maïnh cuûa Vieät Nam. + Boán laø, ñeà taøi cuõng ñöa ra moät soá kieán nghò taàm vó moâ ñeå taïo ñieàu kieän phaùt trieån Logistics. Toùm laïi, ñeà taøi coù khaù nhieàu ñieåm môùi vì noù ñöôïc thöïc hieän ñoäc laäp, ít ñöôïc höôûng söï thöøa keá töø caùc coâng trình nghieân cöùu thöïc tieãn veà hoaït ñoäng Logistics tröôùc ñoù. 5. Phöông phaùp nghieân cöùu ñeà taøi Ñeå thöïc hieän ñeà taøi, taùc giaû ñaõ söû duïng nhöõng phöông phaùp sau: + Phöông phaùp duy vaät bieän chöùng; phöông phaùp tö duy Logistics; phöông phaùp thoáng keâ, toång hôïp, phaân tích. + Phöông phaùp ñieàu tra khaûo saùt thöïc teá. + Phöông phaùp chuyeân gia. 6. Noäi dung nghieân cöùu Ñeà taøi ñöôïc trình baøy 73 trang, 17 baûng, 1 hình vaø 6 sô ñoà ñöôïc chia laøm 3 chöông: Chöông 1: Nhöõng vaán ñeà lyù luaän cô baûn veà Logistics.
9 Chöông 2: Phaân tích ñaùnh giaù thöïc traïng hoaït ñoäng logistics trong caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh. Chöông 3: Moät soá giaûi phaùp phaùt trieån logistics trong caùc coâng ty giao nhaän 100% voán Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh. Maëc duø ñaõ raát noã löïc, coá gaéng, nhöng vì ñeà taøi môùi, phaûi khaûo saùt thöïc teá nhieàu neân khoù traùnh khoûi nhöõng khieám khuyeát, kính mong Coâ höôùng daãn vaø caùc Thaày, Coâ trong Hoäi Ñoàng chaân tình ñoùng goùp ñeå ñeà taøi mang tính thöïc tieãn cao hôn.
10 CHÖÔNG 1 NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ LYÙ LUAÄN CÔ BAÛN VEÀ LOGISTICS
11 1.1 Toång quan veà Logistics 1.1.1 Khaùi nieäm veà Logistics Logistics theo nghóa ñang söû duïng treân theá giôùi coù nguoàn goác töø töø Logistique trong tieáng Phaùp. Logistique laïi coù goác töø töø “Loger” nghóa laø nôi ñoùng quaân. Töø naøy coù quan heä maät thieát vôùi töø “Lodge” – nhaø nghæ (moät töø coå trong tieáng Anh, goác Latinh). Logistics ñöôïc duøng ôû Anh baét ñaàu töø theá kyû thöù 19. Moät ñieàu thuù vò laø töø naøy khoâng heà coù moái lieân quan gì vôùi töø “Logistic” trong toaùn hoïc, coù nguoàn goác töø tieáng Hy Laïp “Logistikos” vaø ñaõ ñöôïc duøng ôû Anh töø theá kyû 17. Cho ñeán nay vaãn chöa tìm ñöôïc thuaät ngöõ thoáng nhaát, phuø hôïp ñeå dòch töø Logistics sang tieáng Vieät. Coù ngöôøi dòch laø haäu caàn, coù ngöôøi dòch laø tieáp vaän hoaëc toå chöùc dòch vuï cung öùng, thaäm chí laø vaän truø. Theo moät soá chuyeân gia trong lónh vöïc naøy, taát caû caùch dòch ñoù ñeàu chöa thoaû ñaùng, chöa phaûn aùnh ñuùng ñaén vaø ñaày ñuû baûn chaát cuûa Logistics. Chính vì vaäy, trong ñeà taøi naøy, taùc giaû xin giöõ nguyeân thuaät ngöõ Logistics maø khoâng dòch sang tieáng Vieät. Theo ESCAP (Economic and Social Commission for Asia and the Pacific – UÛy ban Kinh teá vaø Xaõ hoäi chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông) Logistics ñöôïc phaùt trieån qua 3 giai ñoaïn: Giai ñoaïn 1: Phaân phoái vaät chaát Vaøo nhöõng naêm 60, 70 cuûa theá kyû thöù 20, ngöôøi ta baét ñaàu quan taâm ñeán vaán ñeà quaûn lyù moät caùch coù heä thoáng nhöõng hoaït ñoäng coù lieân quan vôùi nhau ñeå ñaûm baûo cung caáp saûn phaåm, haøng hoaù cho khaùch haøng moät caùch coù hieäu quaû. Nhöõng hoaït ñoäng ñoù bao goàm: vaän taûi, phaân phoái, baûo quaûn haøng hoaù, quaûn lyù toàn kho, bao bì ñoùng goùi, phaân loaïi, daùn nhaõn... nhöõng hoaït ñoäng neâu treân ñöôïc goïi laø phaân phoái/ cung öùng saûn phaåm vaät chaát hay coøn coù teân goïi laø Logistics ñaàu vaøo. Giai ñoaïn 2: Heä thoáng Logistics Ñeán nhöõng naêm 80, 90 cuûa theá kyû tröôùc, caùc coâng ty tieán haønh keát hôïp quaûn lyù 2 maët: ñaàu vaøo (goïi laø cung öùng vaät tö) vôùi ñaàu ra (phaân phoái saûn phaåm), ñeå tieát kieäm chi phí, taêng theâm hieäu quaû cuûa quaù trình naøy. Söï keát hôïp ñoù ñöôïc goïi laø heä thoáng Logistics. Giai ñoaïn 3: Quaûn trò daây chuyeàn cung öùng. Ñaây laø khaùi nieäm mang tính chieán löôïc veà quaûn trò chuoãi noái tieáp caùc hoaït ñoäng töø ngöôøi cung caáp - ñeán ngöôøi saûn xuaát - khaùch haøng tieâu duøng saûn phaåm, cuøng vôùi vieäc laäp caùc chöùng töø coù lieân quan, heä thoáng theo doõi, kieåm tra laøm taêng theâm giaù trò saûn phaåm. Khaùi nieäm naøy coi troïng vieäc phaùt trieån caùc quan heä vôùi ñoái taùc, keát hôïp chaët cheõ giöõa ngöôøi saûn xuaát vôùi ngöôøi cung caáp, vôùi ngöôøi tieâu duøng
12 vaø caùc beân coù lieân quan, nhö: caùc coâng ty vaän taûi, kho baõi, giao nhaän vaø ngöôøi cung caáp coâng ngheä thoâng tin (IT - Information Technology). Logistics phaùt trieån quaù nhanh choùng, trong nhieàu ngaønh nhieàu lónh vöïc, ôû nhieàu nöôùc, neân coù raát nhieàu toå chöùc taùc giaû tham gia nghieân cöùu, ñöa ra nhieàu ñònh nghóa khaùc nhau, cho ñeán nay vaãn chöa coù ñöôïc khaùi nieäm thoáng nhaát veà Logistics. Coù theå noùi, coù bao nhieâu saùch vieát veà Logistics thì coù baáy nhieâu ñònh nghóa veà khaùi nieäm naøy. Tröôùc heát trong lónh vöïc saûn xuaát, ngöôøi ta ñöa ra ñònh nghóa Logistics moät caùch ñôn giaûn, ngaén goïn nhaát laø cung öùng, laø chuoãi hoaït ñoäng nhaèm ñaûm baûo nguyeân nhieân vaät lieäu, maùy moùc, thieát bò, caùc dòch vuï .. cho hoaït ñoäng cuûa toå chöùc/ doanh nghieäp ñöôïc tieán haønh lieân tuïc, nhòp nhaøng vaø coù hieäu quaû; beân caïnh ñoù coøn tham gia vaøo quaù trình phaùt trieån saûn phaåm môùi. Giôø ñaây, moät trong ba höôùng phaùt trieån quan troïng cuûa quaûn trò cung öùng laø quaûn trò chuoãi/ daây chuyeàn cung öùng (Supply Chain Management - SMC) Döôùi goùc ñoä quaûn trò chuoãi cung öùng, thì Logistics laø quaù trình toái öu hoaù veà vò trí, löu tröõ vaø chu chuyeån caùc taøi nguyeân/ yeáu toá ñaàu vaøo töø ñieåm xuaát phaùt ñaàu tieân laø nhaø cung caáp, qua nhaø saûn xuaát, ngöôøi baùn buoân, baùn leû, ñeán tay ngöôøi tieâu duøng cuoái cuøng, thoâng qua haøng loaït caùc hoaït ñoäng kinh teá (xem Logistics and Supply Chain Management, taùc giaû Ma Shuo, taøi lieäu giaûng daïy cuûa World Maritime University, 1999). Ñònh nghóa naøy cho thaáy Logistics bao goàm nhieàu khaùi nieäm, cho pheùp caùc toå chöùc coù theå vaän duïng caùc nguyeân lyù caùch nghó vaø hoaït ñoäng Logistics trong lónh vöïc cuûa mình moät caùch saùng taïo, linh hoaït vaø coù hieäu quaû. Ñeå hieåu chính xaùc veà baûn chaát vaø phaïm vi öùng duïng cuûa Logistics chuùng ta haõy xem xeùt moät soá khaùi nieäm coù lieân quan. Tröôùc heát ta xem xeùt töø Quaù trình. Ñieàu ñoù cho thaáy Logistics khoâng phaûi laø moät hoaït ñoäng ñôn leû (isolated action), maø laø moät chuoãi caùc hoaït ñoäng lieân tuïc, coù lieân quan maät thieát vôùi nhau, taùc ñoäng qua laïi laãn nhau, ñöôïc thöïc hieän moät caùch khoa hoïc vaø coù heä thoáng qua caùc böôùc nghieân cöùu, hoaïch ñònh, toå chöùc, quaûn lyù, thöïc hieän, kieåm tra, kieåm soaùt vaø hoaøn thieän. Do ñoù, logistics laø quaù trình lieân quan tôùi nhieàu hoaït ñoäng khaùc nhau trong cuøng moät toå chöùc, töø xaây döïng chieán löôïc ñeán caùc hoaït ñoäng chi tieát, cuï theå ñeå thöïc hieän chieán löôïc. Logistics cuõng ñoàng thôøi laø quaù trình bao truøm moïi yeáu toá taïo neân saûn phaåm töø caùc yeáu toá ñaàu vaøo cho ñeán giai ñoaïn tieâu thuï saûn phaåm cuoái cuøng. Logistics khoâng chæ lieân quan ñeán nguyeân nhieân vaät lieäu maø coøn lieân quan tôùi taát caû nguoàn taøi nguyeân/ caùc yeáu toá ñaàu vaøo caàn thieát ñeå taïo neân saûn phaåm hay dòch vuï phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa ngöôøi tieâu duøng. ÔÛ ñaây nguoàn taøi nguyeân khoâng
13 chæ bao goàm: vaät tö, voán, nhaân löïc maø coøn bao haøm caû dòch vuï, thoâng tin, bí quyeát coâng ngheä… Logistics bao truøm caû hai caáp ñoä hoaïch ñònh vaø toå chöùc. Caáp ñoä thöù nhaát caùc vaán ñeà ñöôïc ñaët ra laø phaûi laáy nguyeân vaät lieäu, baùn thaønh phaåm, thaønh phaåm, dòch vuï ôû ñaâu? vaøo khi naøo? vaø vaän chuyeån chuùng ñi ñaâu?. Do vaäy taïi ñaây xuaát hieän vaán ñeà vò trí. Ñaây cuõng laø ñieåm khaùc bieät cô baûn trong khaùi nieäm Logistics coå ñieån vaø hieän ñaïi. Coù moät thôøi ngöôøi ta cho raèng: Logistics chæ taäp trung vaøo “luoàng”, coøn Logistics ngaøy nay coù phaïm vi roäng lôùn hôn, bao goàm caû vò trí. Caáp ñoä thöù hai quan taâm tôùi vieäc laøm theá naøo ñeå ñöa ñöôïc nguoàn taøi nguyeân/ caùc yeáu toá ñaàu vaøo töø ñieåm ñaàu ñeán ñieåm cuoái daây chuyeàn cung öùng; Töø ñaây naûy sinh vaàn ñeà vaän chuyeån vaø löu tröõ. ÔÛ Vieät Nam hieän nay, khi noùi ñeán Logistics ngöôøi ta quaù chuù taâm vaøo caáp ñoä hai - töùc laø khaâu vaän chuyeån vaø löu tröõ, maø chöa quan taâm ñuùng möùc ñeán vaán ñeà nguoàn taøi nguyeân ñöôïc laáy töø ñaâu vaø ñöa ñi ñaâu. Ñeå coù theå hieåu thaáu ñaùo baûn chaát cuûa Logistics, caàn nghieân cöùu caùc caâu hoûi cô baûn veà logistics maø chuùng ta thöôøng gaëp trong thöïc teá. Nhoùm caâu hoûi thöù nhaát veà vò trí toái öu: khi xem xeùt vò trí nguoàn taøi nguyeân ñaàu vaøo, nhaø quaûn trò Logistics thöôøng phaûi traû lôøi caùc caâu hoûi “ôû ñaâu?” nhö: + Tìm nguyeân lieäu caàn thieát ôû ñaâu? + Tìm nguoàn cung caáp naêng löôïng ôû ñaâu? + Tìm nguoàn cung caáp lao ñoäng ôû ñaâu? + Tìm nguoàn cung caáp maùy moùc, thieát bò ôû ñaâu? + Ñaët nhaø maùy vaø cô sôû saûn xuaát ôû ñaâu? + Xaây döïng caùc kho haøng vaø trung taâm phaân phoái ôû ñaâu? + Xaùc laäp chi nhaùnh cuûa coâng ty ôû ñaâu? + Löïa choïn ñoái taùc saûn xuaát kinh doanh ôû ñaâu? …v.v. Nhoùm caùc caâu hoûi thöù hai lieân quan ñeán vieäc vaän chuyeån vaø döï tröõ nguoàn taøi nguyeân ñaàu vaøo töø ñieåm ñaàu ñeán ñieåm cuoái daây chuyeàn cung öùng, caùc caâu hoûi ñoù thöôøng laø: + Laøm theá naøo ñeå vaän chuyeån nguoàn taøi nguyeân töø ñieåm A ñeán ñieåm B, baèng ñöôøng bieån, ñöôøng haøng khoâng, ñöôøng boä, ñöôøng saét, ñöôøng soâng hay ña phöông thöùc…? + Khi naøo thì baét ñaàu vaän chuyeån vaø vaän chuyeån heát bao laâu? + Choïn tuyeán vaän taûi naøo vaø choïn ai vaän chuyeån?
14 + Döï tröõ coù caàn thieát khoâng? Neáu caàn thì döï tröõ bao nhieâu? + Nhöõng loaïi haøng hoaù naøo caàn vaän chuyeån ñoàng boä? Vôùi moät löôïng bao nhieâu laø toái öu? + Vieäc ñoùng goùi, daùn nhaõn coù caàn thieát khoâng? Neáu coù thì khi naøo? ÔÛ ñaâu? Do ai laøm vaø laøm nhö theá naøo?… Cuøng vôùi ñònh nghóa vöøa ñöôïc neâu vaø phaân tích ôû treân trong thöïc teá toàn taïi moät soá ñònh nghóa khaùc cuõng khaù phoå bieán nhö: - Logistics laø heä thoáng caùc coâng vieäc ñöôïc thöïc hieän moät caùch coù keá hoaïch nhaèm quaûn lyù nguyeân vaät lieäu, dòch vuï, thoâng tin vaø doøng chaûy cuûa voán... noù bao goàm caû nhöõng heä thoáng thoâng tin ngaøy moät phöùc taïp, söï truyeàn thoâng vaø heä thoáng kieåm soaùt caàn phaûi coù trong moâi tröôøng laøm vieäc hieän nay. - Logistics laø söï duy trì, phaùt trieån, phaân phoái/ saép xeáp vaø thay theá nguoàn nhaân löïc vaø nguyeân vaät lieäu thieát bò, maùy moùc ... - Logistics laø quy trình laäp keá hoaïch, toå chöùc thöïc hieän vaø kieåm soaùt quaù trình löu chuyeån vaø döï tröõ haøng hoaù, dòch vuï... töø ñieåm xuaát phaùt ñaàu tieân ñeán nôi tieâu thuï cuoái cuøng sao cho hieäu quaû vaø phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa khaùch haøng. - Logistics laø khoa hoïc nghieân cöùu vieäc laäp keá hoaïch, toå chöùc vaø quaûn lyù caùc hoaït ñoäng cung caáp haøng hoaù, dòch vuï. - Logistics laø khoa hoïc nghieân cöùu vieäc laäp keá hoaïch vaø thöïc hieän nhöõng lôïi ích vaø coâng duïng cuûa caùc nguoàn taøi nguyeân caàn thieát nhaèm giöõ vöõng hoaït ñoäng cuûa toaøn boä heä thoáng. Chaéc chaén cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa logistics seõ xuaát hieän theâm nhieàu khaùi nieäm môùi veà Logistics, ôû thôøi ñieåm naøy coù theå ñònh nghóa “Logistics laø quaù trình toái öu hoaù veà vò trí, vaän chuyeån vaø döï tröõ nguoàn taøi nguyeân töø ñieåm ñaàu tieân cuûa daây chuyeàn cung öùng cho ñeán tay ngöôøi tieâu duøng cuoái cuøng, thoâng qua haøng loaït caùc hoaït ñoäng kinh teá”. 1.1.2 Moái quan heä giöõa Logistics - Daây chuyeàn cung öùng - Quaù trình phaân phoái. Theo UÛy ban quaûn trò Logistics, moät trong nhöõng toå chöùc chuyeân moân haøng ñaàu trong lónh vöïc naøy thì quaûn trò Logistics laø quaù trình hoaïch ñònh, thöïc hieän vaø kieåm soaùt moät caùch hieäu löïc, hieäu quaû hoaït ñoäng vaän chuyeån löu tröõ haøng hoaù, dòch vuï vaø nhöõng thoâng tin coù lieân quan töø ñieåm ñaàu ñeán ñieåm tieâu thuï cuoái cuøng vôùi muïc ñích thoûa maõn nhu caàu cuûa khaùch haøng (Douglas M Lambert, Fundamental of Logistics, p.3, Mc Graw-Hill, 1998). Ñieàu ñoù coù nghóa laø Logistics bao goàm moïi dòch vuï kinh doanh lieân quan ñeán vaän taûi (ñöôøng bieån, ñöôøng haøng khoâng, ñöôøng boä, ñöôøng thuyû noäi ñòa, löu kho, löu baõi, saép xeáp haøng hoaù saün saøng cho quaù trình
15 vaän taûi, bao bì ñoùng goùi, ghi kyù maõ hieäu, nhaõn hieäu vaø phaân phoái ñi caùc nôi theo yeâu caàu cuûa ngöôøi uyû thaùc. Töø cuoái theá kyû 20, Logistics ñöôïc môû roäng theâm caùc maët hoaït ñoäng vaø lôïi ích. Khaùi nieäm môû roäng ñoù ñöôïc goïi laø Quaûn trò daây chuyeàn cung öùng. Moät ñònh nghóa ñaëc thuø cuûa daây chuyeàn cung öùng laø: “Moät daây chuyeàn cung öùng laø moät maïng löôùi (coù theå löïa choïn) veà phöông tieän vaø phaân phoái ñeå thöïc hieän caùc chöùc naêng thu mua nguyeân, phuï lieäu chuyeån hoùa chuùng thaønh saûn phaåm trung gian vaø cuoái cuøng, roài phaân phoái saûn phaåm ñoù tôùi khaùch haøng” (Ganeshan & Harrion 1995). Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa saûn xuaát, cuûa coâng ngheä thoâng tin, thì daây chuyeàn cung öùng ngaøy caøng phöùc taïp, vai troø cuûa coâng ngheä thoâng tin trong quaûn trò daây chuyeàn cung öùng ngaøy caøng lôùn. ESCAP ñònh nghóa quaûn trò daây chuyeàn cung öùng (supply chain management) laø toång hôïp nhöõng hoaït ñoäng cuûa nhieàu toå chöùc trong daây chuyeàn cung öùng vaø phaûn hoài trôû laïi nhöõng thoâng tin caàn thieát, kòp thôøi baèng caùch söû duïng maïng löôùi coâng ngheä thoâng tin vaø truyeàn thoâng kyõ thuaät soá. Quaù trình phaân phoái laø khaùi nieäm phaûn aùnh söï di chuyeån haøng hoaù cuûa moät toå chöùc (ngöôøi saûn xuaát, kinh doanh hay baát kyø moät ngöôøi naøo khaùc coù haøng hoaù); Noù bao goàm söï vaän chuyeån haøng hoaù baèng caùc loaïi phöông tieän khaùc nhau, töø ñòa ñieåm naøy sang ñòa ñieåm khaùc, töø nöôùc noï sang nöôùc kia, trong ñoù coù söï phoái hôïp giöõa caùc hoaït ñoäng vaø caùc chöùc naêng khaùc nhau, nhaèm ñaûm baûo chu chuyeån haøng hoaù lieân tuïc töø giai ñoaïn tieàn saûn xuaát cho ñeán khi ñeán tay ngöôøi tieâu duøng cuoái cuøng. Nhö vaäy, quaù trình phaân phoái vaø hoaït ñoäng Logistics coù lieân quan maät thieát vôùi nhau neáu thieáu moät keá hoaïch khoa hoïc vaø söï quaûn lyù chaët cheõ saùt sao thì toaøn boä quaù trình chu chuyeån haøng hoaù, dòch vuï phöùc taïp seõ khoâng theå thöïc hieän nhòp nhaøng, lieân tuïc. Chính vì vaäy, ngöôøi ta ñaõ ví toaøn boä quaù trình phaân phoái laø moät baêng taûi haøng hoaù chuyeån ñoäng khoâng ngöøng döôùi söï toå chöùc vaø giaùm saùt cuûa coâng ngheä Logistics. Logistics laø moät coâng ngheä quaûn lyù, kieåm soaùt toaøn boä quaù trình phaân phoái, saûn xuaát, tieâu thuï moät caùch ñoàng boä. Moät coâng ngheä nhö vaäy theo saùt vaø ñaåy nhanh hoaït ñoäng nhôø caùc luoàng thoâng tin. Ñeán löôït mình nhöõng luoàng thoâng tin laïi cho pheùp giaùm saùt ñöôïc vaän ñoäng thöïc cuûa haøng hoaù. Toå chöùc dòch vuï Logistics ñoái vôùi toaøn boä quaù trình phaân phoái töø khaâu cung öùng ñeán khaâu tieâu thuï ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû nhu caàu thöïc teá. Dòch vuï Logistics coù theå thöïc hieän ñöôïc nhôø nhöõng tieán boä trong coâng ngheä tin hoïc (ñeå taäp hôïp thoâng tin), hieän ñaïi hoaù (ñaûm baûo tính linh hoaït cho saûn xuaát) vaø tieán boä trong thoâng tin lieân laïc cuõng nhö coâng ngheä xöû lyù thoâng tin (ñeå hôïp lyù hoaù heä thoáng). Vieäc söû duïng heä thoáng EDI (Electronic Data Interchange - Trao ñoåi thoâng tin ñieän töû) vôùi söï hoã trôï cuûa maïng löôùi thoâng tin lieân laïc vaø coâng ngheä xöû lyù
16 thoâng tin ñoùng vai troø ñaëc bieät quan troïng, quyeát ñònh söï soáng coøn trong quaûn lyù quaù trình chu chuyeån haøng hoaù vaø chöùng töø. Do ñoù, maïng löôùi thoâng tin phaûi ñöôïc thieát keá khoa hoïc coù khaû naêng keát hôïp chaët cheõ giöõa tính taäp trung vaø phaân taùn. Theo caùch naøy moät toå chöùc hay moät caù nhaân seõ ñoùng vai troø trung taâm, ñöùng ra phoái hôïp caùc coâng ñoaïn: cung caáp nguyeân vaät lieäu – saûn xuaát phaân phoái döïa treân caùc döõ lieäu veà nhu caàu haøng hoaù, dòch vuï, quy caùch phaåm chaát, naêng löïc saûn xuaát, lòch trình chuyeân chôû vaø nguoàn cung caáp haøng hoaù, dòch vuï. Söï phoái hôïp treân phaûi ñöôïc toå chöùc khoa hoïc chaët cheõ vaø coù khaû naêng ñoái phoù vôùi nhöõng söï kieän ngoaøi döï kieán. Vaø nhö vaäy, vò trí cuûa Logistics trong toaøn boä quaù trình phaân phoái vaät chaát thöïc chaát laø söû duïng coâng ngheä thoâng tin ñeå toå chöùc vaø quaûn lyù quaù trình löu chuyeån haøng hoùa qua nhieàu coâng ñoaïn, chaëng ñöôøng, phöông tieän vaø ñòa ñieåm khaùc nhau. Caùc hoaït ñoäng naøy phaûi tuaân thuû ñaëc tính cuûa daây chuyeàn: vaän taûi – löu kho – phaân phoái vaø hôn theá nöõa chuùng phaûi ñaùp öùng yeâu caàu veà tính kòp thôøi (JIT). 1.2 Logistics trong giao nhaän vaän taûi Giao nhaän, vaän taûi ñoùng vai troø raát quan troïng trong ñôøi soáng xaõ hoäi vaø ñaây cuõng laø lónh vöïc coù hoaït ñoäng Logistics phaùt trieån maïnh meõ. Ngaøy nay nhieàu coâng ty vaän taûi giao nhaän vaø khai thaùc caûng ñaõ ñoåi teân goïi laø Coâng ty kinh doanh Logistics. Ví duï: Hieäp hoäi giao nhaän Singapore töø naêm 2000 ñaõ ñoåi thaønh hieäp hoäi Logistics Singapore (SLA). Caùc haõng vaän taûi NYK Logistics, MOL Logistics, Maersk Logistics, APL Logistics vaø caùc caûng Bus Logistics (Chaâu aâu), caûng ICS Logistics (Hoa Kyø), Caûng Thöôïng Haûi Logistics, caûng Klang Logistics (Chaâu AÙ)… cuõng ñaõ hình thaønh vaø phaùt trieån nhanh choùng. Söï phaùt trieån cuûa Logistics trong giao nhaän vaän taûi baét nguoàn töø söï thay ñoåi trong saûn xuaát. Nhieàu thaäp kyû qua, cô caáu coâng nghieäp vaø thöông maïi theá giôùi traûi qua nhöõng bieán ñoåi saâu saéc, noùi chung ngöôøi baùn haøng hoaù khoâng nhaát thieát laø ngöôøi saûn xuaát vaø ngöôøi mua cuõng khoâng nhaát thieát phaûi laø ngöôøi tieâu duøng cuoái cuøng. Quaù trình haøng hoaù ñi töø ngöôøi saûn xuaát ñeán ngöôøi tieâu duøng coù nhieàu ngöôøi trung gian laàn löôït ñoùng vai troø ngöôøi baùn, ngöôøi mua vaø laø moät boä phaän cuûa quaù trình löu thoâng haøng hoaù töø ngöôøi saûn xuaát ñeán ngöôøi tieâu duøng. Tính chaát phong phuù cuûa haøng hoùa vaø söï vaän ñoäng phöùc taïp cuûa chuùng ñoøi hoûi söï quaûn lyù chaët cheõ ñaët ra nhöõng yeâu caàu môùi ñoái vôùi vaän taûi. Ñoàng thôøi ñeå traùnh ñoïng voán, caùc nhaø saûn xuaát luoân tìm caùch duy trì moät löôïng haøng trong kho nhoû nhaát. Keát quaû laø hoaït ñoäng vaän taûi noùi rieâng vaø löu thoâng phaân phoái noùi chung, moät maët phaûi ñaûm baûo yeâu caàu ñuùng luùc (Just in Time), maët khaùc taêng cöôøng vaän chuyeån nhöõng chuyeán haøng nhoû thöïc hieän muïc tieâu khoâng ñeå haøng toàn kho (zero-stock). Trong thò tröôøng caïnh tranh gay gaét, ñieàu naøy daãn ñeán nhu caàu vaän chuyeån nhöõng chuyeán haøng nhoû, ñeàu ñaën, kòp thôøi maø tính khaû thi cuûa noù phuï thuoäc raát nhieàu vaøo heä thoáng thieát bò
17 xeáp dôõ – vaän chuyeån haøng hoaù nhanh, luoàng thoâng tin kòp thôøi, chính xaùc vaø söï aên khôùp giöõa caùc quaù trình. Maët khaùc, söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa coâng ngheä thoâng tin cho pheùp keát hôïp caùc quaù trình saûn xuaát, löu kho haøng hoùa, tieâu thuï, vôùi hoaït ñoäng vaän taûi coù hieäu quaû hôn vaø ñoàng thôøi cuõng phöùc taïp hôn. Coâng ngheä thoâng tin giuùp ngöôøi vaän taûi naâng cao chaát löôïng phuïc vuï ñoái vôùi khaùch haøng cuûa mình. Tröôùc ñaây, ñeå ñi töø cô sôû cuûa ngöôøi saûn xuaát ñeán tay ngöôøi tieâu duøng (ñaëc bieät trong ngoaïi thöông haøng hoaù ñi töø nöôùc naøy sang nöôùc khaùc) haøng hoaù thöôøng phaûi qua tay nhieàu ngöôøi vaän taûi vaø nhieàu phöông thöùc vaän taûi khaùc nhau, phaûi chòu nhieàu ruûi ro, maát maùt, ngöôøi göûi haøng phaûi kyù nhieàu hôïp ñoàng vaän taûi rieâng bieät vôùi töøng ngöôøi vaän taûi, theo ñoù, traùch nhieäm cuûa moãi ngöôøi vaän taûi chæ giôùi haïn trong chaëng ñöôøng hay dòch vuï do anh ta ñaûm nhieäm maø thoâi. Caùch maïng Container hoaù trong vaän taûi dieãn ra trong nhöõng naêm 70 cuûa theá kyû 20 ñaõ taêng theâm ñoä an toaøn vaø tin caäy trong vaän chuyeån haøng hoaù, laø tieàn ñeà cho söï ra ñôøi cuûa vaän taûi ña phöông thöùc. Theo phöông thöùc naøy ngöôøi göûi haøng chæ caàn kyù hôïp ñoàng vaän taûi vôùi moät ngöôøi goïi laø ngöôøi kinh doanh vaän taûi ña phöông thöùc (Multimodal Transport Operator - MTO) ngöôøi seõ chòu traùch nhieäm toå chöùc thöïc hieän toaøn boä vieäc vaän chuyeån haøng hoaù baèng moät hôïp ñoàng duy nhaát (MT document) maëc duø anh ta coù theå khoâng phaûi laø ngöôøi vaän taûi thöïc söï. Moät hôïp ñoàng nhö vaäy coù theå do moät ngöôøi kinh doanh vaän taûi ña phöông thöùc ñaûm nhieäm, nhöng ngöôøi mua ñoù vaãn caàn moät ngöôøi leân keá hoaïch cung öùng mua haøng hoaù vaø giaùm saùt moïi di chuyeån haøng hoaù ñeå ñaûm baûo ñuùng loaïi haøng ñeán ñuùng ñòa ñieåm, ñuùng thôøi gian. Hay noùi caùch khaùc, moät ngöôøi toå chöùc dòch vuï Logistics, ngöôøi seõ giuùp anh ta tieát kieäm chí phí, thôøi gian, töø ñoù naâng cao hieäu quûa saûn xuaát kinh doanh. Dòch vuï Logistics chính laø söï phaùt trieån kheùo leùo cuûa dòch vuï vaän taûi ña phöông thöùc. Toaøn boä hoaït ñoäng vaän taûi coù theå ñöôïc thöïc hieän theo moät hôïp ñoàng vaän taûi ña phöông thöùc vaø söï phoái hôïp moïi chu chuyeån cuûa haøng hoaù do ngöôøi toå chöùc dòch vuï Logistics ñaûm nhieäm. Ñieåm töông ñoàng laø ôû choã, treân cô sôû nhieàu hôïp ñoàng mua baùn giöõa ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn ngöôøi toå chöùc dòch vuï Logistics seõ nhaän haøng taïi cô sôû cuûa töøng ngöôøi baùn vaø gom haøng leû thaønh nhieàu ñôn vò göûi haøng (consolidation) taïi caùc nhaø kho hay nôi xeáp dôõ haøng hoùa tröôùc khi chuùng ñöôïc göûi tôùi nôi ñeán treân nhöõng phöông tieän vaän taûi khaùc nhau. Taïi nôi ñeán ngöôøi toå chöùc dòch vuï Logistics (Logistics Service Provider) thu xeáp ñeå taùch caùc ñôn vò göûi haøng ñoù (caùc loâ haøng lôùn) vaø xeáp haøng hoaù thaønh caùc loâ haøng thích hôïp (de- consolidation) ñeå phaân phoái ñeán nhöõng ñòa chæ cuoái cuøng. Ngöôøi toå chöùc dòch vuï logistics khoâng chæ giao nhaän maø coøn laøm caùc coâng vieäc nhö: löu kho, daùn nhaõn hieäu, ñoùng goùi bao bì, thueâ phöông tieän vaän taûi, laøm thuû tuïc haûi quan vaø coù theå mua hoä caû baûo hieåm cho chuû haøng.
18 Nhö vaäy trong lónh vöïc giao nhaän vaän taûi Logistics khoâng phaûi laø moät dòch vuï ñôn leû maø luoân luoân laø moät chuoãi caùc dòch vuï veà giao nhaän haøng hoaù, nhö: laøm caùc thuû tuïc, giaáy tôø, toå chöùc vaän taûi, bao bì ñoùng goùi, ghi nhaõn hieäu, löu kho, löu baõi, phaân phaùt haøng hoaù ñi caùc ñòa ñieåm khaùc nhau, chuaån bò cho haøng hoùa luoân luoân saün saøng ôû traïng thaùi neáu coù yeâu caàu cuûa khaùch haøng laø ñi ngay ñöôïc (Inventory level). Chính vì vaäy khi noùi tôùi Logistics bao giôø ngöôøi ta cuõng noùi tôùi moät chuoãi heä thoáng caùc dòch vuï (Logistics System Chain). Vôùi heä thoáng chuoãi dòch vuï naøy ngöôøi cung caáp dòch vuï Logistics (Logistics Service Provider) seõ giuùp khaùch haøng coù theå tieát kieäm ñöôïc chi phí cuûa ñaàu vaøo trong caùc khaâu vaän chuyeån, löu kho, löu baõi vaø phaân phoái haøng hoaù cuõng nhö chi phí töông töï ôû ñaàu ra baèng caùch keát hôïp toát caùc khaâu rieâng leû qua heä thoáng Logistics neâu treân (Theo Logistics Managerment, ESCAP, xuaát baûn naêm 2000, tr. 2 - 4). Töø nhöõng ñieàu trình baøy ôû treân cho thaáy dòch vuï Logistics chính laø söï phaùt trieån ôû giai ñoaïn cao cuûa dòch vuï giao nhaän kho vaän treân cô sôû söû duïng nhöõng thaønh töïu cuûa coâng ngheä thoâng tin ñeå ñieàu phoái haøng hoaù töø khaâu tieàn saûn xuaát ñeán tay ngöôøi tieâu duøng cuoái cuøng, qua caùc coâng ñoaïn: vaän chuyeån, löu kho vaø phaân phoái haøng hoùa. 1.3 Vai troø cuûa Logistics Töø nhöõng ñieàu trình baøy ôû treân cho thaáy Logistics laø moät chöùc naêng kinh teá coù aûnh höôûng saâu roäng ñeán toaøn xaõ hoäi. Trong thôøi ñaïi ngaøy nay ngöôøi ta luoân mong muoán nhöõng dòch vuï hoaøn haûo vaø ñieàu ñoù seõ ñaït ñöôïc khi phaùt trieån Logistics. 1.3.1 Vai troø cuûa Logistics ñoái vôùi neàn kinh teá. Logistics laø moät chuoãi caùc hoaït ñoäng lieân tuïc, coù lieân heä maät thieát vôùi nhau, taùc ñoäng qua laïi laãn nhau. Neáu xem xeùt ôû goùc ñoä toång theå ta thaáy Logistics laø moái lieân keát kinh teá xuyeân suoát gaàn nhö toaøn boä quaù trình saûn xuaát, löu thoâng vaø phaân phoái haøng hoaù. Moãi hoaït ñoäng trong chuoãi ñeàu coù moät vò trí vaø chieám moät khoaûn chi phí nhaát ñònh. Moät nghieân cöùu gaàn ñaây cuûa tröôøng Ñaïi hoïc Quoác gia Michigan (Hoa Kyø) cho thaáy, chæ rieâng hoaït ñoäng Logistics ñaõ chieám töø 10 ñeán 15% GDP cuûa haàu heát caùc nöôùc lôùn ôû Chaâu AÂu, Baéc Myõ vaø moät soá neàn kinh teá Chaâu AÙ - Thaùi Bình Döông (theo Rushton Oxley & Crocher, 2000). Vì vaäy neáu naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng Logistics thì seõ goùp phaàn quan troïng naâng cao hieäu quaû kinh teá - xaõ hoäi. Logistics hoã trôï cho luoàng chu chuyeån caùc giao dòch kinh teá. Neàn kinh teá chæ coù theå phaùt trieån nhòp nhaøng, ñoàng boä moät khi daây chuyeàn Logistics hoaït ñoäng lieân tuïc, nhòp nhaøng. Haøng loaït caùc hoaït ñoäng kinh teá lieân quan dieãn ra trong chuoãi Logistics, theo ñoù caùc nguoàn taøi nguyeân ñöôïc bieán ñoåi thaønh saûn phaåm vaø ñieàu quan troïng laø giaù
19 trò ñöôïc taêng leân cho caû khaùch haøng laãn ngöôøi saûn xuaát, giuùp thoûa maõn nhu caàu cuûa moãi ngöôøi. 1.3.2 Vai troø cuûa Logistics ñoái vôùi caùc doanh nghieäp Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp Logistics coù vai troø raát to lôùn. Logistics giuùp giaûi quyeát caû ñaàu ra laãn ñaàu vaøo cuûa doanh nghieäp moät caùch hieäu quaû. Nhôø coù theå thay ñoåi caùc nguoàn taøi nguyeân ñaàu vaøo hoaëc toái öu hoùa quaù trình chu chuyeån nguyeân vaät lieäu, haøng hoùa, dòch vuï,… Logistics giuùp giaûm chi phí, taêng khaû naêng caïnh tranh cho doanh nghieäp. Coù nhieàu doanh nghieäp thaønh coâng lôùn nhôø coù ñöôïc chieán löôïc hoaït ñoäng Logistics ñuùng ñaén, ngöôïc laïi coù khoâng ít doanh nghieäp gaëp khoù khaên, thaäm chí thaát baïi, phaù saûn do coù nhöõng quyeát ñònh sai laàm trong hoaït ñoäng Logistics, ví duï: choïn sai vò trí, choïn nguoàn taøi nguyeân cung caáp sai, döï tröõ khoâng phuø hôïp, toå chöùc vaän chuyeån khoâng hieäu quaû… Ngaøy nay ñeå tìm ñöôïc vò trí toát hôn, kinh doanh hieäu quaû hôn, caùc taäp ñoaøn ña quoác gia, caùc coâng ty ñuû maïnh ñaõ vaø ñang noã löïc tìm kieám treân toaøn caàu nhaèm tìm ñöôïc nguoàn nguyeân lieäu, nhaân coâng, voán, bí quyeát coâng ngheä, thò tröôøng tieâu thuï, moâi tröôøng kinh doanh… toát nhaát vaø theá laø Logistics toaøn caàu hình thaønh vaø phaùt trieån. Ngoaøi ra Logistics coøn hoã trôï ñaéc löïc cho hoaït ñoäng marketing, ñaëc bieät laø marketing hoãn hôïp (4P – Right Product, Right Price, Proper Promotion, and Right Place). Chính Logistics ñoùng vai troø then choát trong vieäc ñöa saûn phaåm ñeán ñuùng nôi caàn ñeán, vaøo ñuùng thôøi ñieåm laøm thoûa maõn khaùch haøng vaø coù giaù trò khi vaø chæ khi noù ñeán ñöôïc vôùi khaùch haøng ñuùng thôøi haïn vaø ñòa ñieåm quy ñònh. 1.4 Kinh nghieäm phaùt trieån Logistics cuûa moät soá quoác gia treân theá giôùi. 1.4.1 Kinh nghieäm phaùt trieån Logistics cuûa caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån (Chaâu AÂu, Baéc Myõ) Caùc nöôùc coù neàn coâng nghieäp vaø dòch vuï giao nhaän vaän taûi phaùt trieån treân theá giôùi coù ñieåm töông ñoàng trong phaùt trieån Logistics nhö sau: - ÖÙng duïng coâng ngheä thoâng tin trong hoaït ñoäng Logistics: do caùc nöôùc naøy coù neàn coâng ngheä thoâng tin tieân tieán, cô sôû haï taàng thoâng tin hoaøn haûo taïo ñieàu kieän cho hoï aùp duïng coâng ngheä thoâng tin trong nhieàu lónh vöïc, trong ñoù coù lónh vöïc Logistics. Coù raát nhieàu chöông trình phaàn meàm höõu hieäu hieän ñöôïc caùc coâng ty giao nhaän haøng ñaàu cuûa Chaâu AÂu vaø Myõ aùp duïng. Nhöõng chöông trình naøy cuøng vôùi heä thoáng maïng keát noái ñaõ giuùp cho caùc coâng ty naøy “soá hoaù” raát nhieàu chöùng töø, döõ lieäu trong quan heä giao dòch vôùi khaùch haøng cuûa mình, goùp phaàn khoâng nhoû trong quaù trình quaûn trò daây chuyeàn cung öùng heát söùc phöùc taïp. Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa Internet, caùc coâng ty giao nhaän haøng ñaàu Chaâu AÂu, Myõ cuõng ñang coù xu theá höôùng tôùi nhöõng trang Web, quaûn lyù haøng loaït döïa treân nhöõng trang Web cuõng cho pheùp nhöõng khaùch haøng naèm ngoaøi heä thoáng EDI keát noái ñöôïc vôùi caùc coâng ty Logistics.
20 Ñaây cuõng laø giai ñoaïn khôûi ñaàu cho xu höôùng phaùt trieån cuûa caùc coâng ty E- Logistics trong töông lai. - Phaùt trieån heä thoáng chi nhaùnh vaø ñaïi lyù toaøn caàu: caùc coâng ty Logistics haøng ñaàu Chaâu AÂu, Myõ ñeàu phaùt trieån maïng löôùi roäng khaép treân theá giôùi, chính nhôø nhöõng ñaïi lyù naøy maø hoï coù theå cung caáp Logistics toaøn caàu. Tuy vaäy hoï vaãn taäp trung vaøo cung caáp Logistics maïnh ôû moät soá khu vöïc maø hoï coù lôïi theá. Baûng 1.1: Ñaùnh giaù thò tröôøng hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty Logistics toaøn caàu (Nguoàn SembCorp Logistics) - Coù chieán löôïc phaân khuùc thò tröôøng theo lôïi theá cuûa töøng coâng ty: caùc coâng ty luoân nhaém tôùi phaân khuùc thò tröôøng maø mình coù öu theá, phaùt trieån vaø hoaøn thieän hoaït ñoäng Logistics cuûa mình cho phaân khuùc thò tröôøng naøy. Nhö coâng ty FedEx, UPS, DHL,… nhaém tôùi thò tröôøng baùn leû, chuyeån phaùt nhanh, baùn haøng qua maïng. Hay Maersk Logistics coù nhöõng khaùch haøng lôùn trong ngaønh may maëc, ngaønh laép raùp oâ toâ,…; SembCorp Logistics laïi nhaém tôùi nhöõng khaùch haøng laø caùc coâng ty ñieän töû, coâng ty saûn xuaát hoùa myõ phaåm,…; Tuy nhieân caùc coâng ty coù moät ñieåm chung nöõa laø moãi coâng ty ñeàu coù nhöõng khaùch haøng lôùn (Key accounts), nhöõng khaùch haøng naøy ñem laïi phaàn lôùn doanh thu trong hoaït ñoäng Logistics cuûa caùc coâng ty naøy. - Coù söï lieân keát hôïp taùc ñeå taïo thaønh nhöõng taäp ñoaøn khoång loà, trong nhöõng naêm gaàn ñaây ñaùnh daáu söï saùt nhaäp cuûa caùc coâng ty lôùn treân theá giôùi. Haõng taøu NOL cuûa Singapore saùt nhaäp vôùi haõng taøu APL cuûa Myõ laø ñieàu kieän cho APL Logistics phaùt trieån. Söï saùt nhaäp cuûa Maersk line vaø Sealand daãn ñeán söï saùt nhaäp cuûa Maersk Logistics vaø Sealand Logistics thaønh moät coâng ty Maersk Logistics toaøn caàu. Ngoaøi xu theá saùt nhaäp, caùc coâng ty coøn lieân keát vôùi nhau ñeå môû roäng taàm hoaït ñoäng treân theá giôùi. Ñieån hình laø taäp ñoaøn SembCorp Logistics coù ñoái taùc ñeå taêng taàm hoaït