Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Bến Thành

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:118

Thêm vào BST

Báo xấu

74
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu chất lượng thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân tại Vietcombank Bến Thành. Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác thẩm định góp phần hạn chế rủi ro trong việc cấp tín dụng đối với khách hàng cá nhân của Vietcombank, đảm bảo an toàn trong cuộc chạy đua tăng trưởng tín dụng, phát huy thế mạnh và khắc phục điểm yếu, từ đó đảm bảo chất lượng tăng trưởng tín dụng bền vững, giảm thiểu rủi ro nợ xấu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Bến Thành

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH ĐỖ THỊ HỒNG HẠNH NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẾN THÀNH LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH ĐỖ THỊ HỒNG HẠNH NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẾN THÀNH LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 Người hướng dẫn khoa học: NGƯT. PGS. TS. LÝ HOÀNG ÁNH TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2015
TÓM TẮT Bước vào giai đoạn hội nhập thì cạnh tranh là điều không thể tránh khỏi. Muốn tăng sức cạnh tranh đòi hỏi các doanh nghiệp phải nâng cao hơn nữa chất lượng sản phẩm dịch vụ của mình để thu hút khách hàng, qua đó giúp nền kinh tế phát triển. Và ngành Ngân hàng cũng không nằm ngoài xu thế này. Nền kinh tế phát triển, đời sống xã hội ổn định, trình độ dân trí được nâng cao, người dân không chỉ cần ăn no mặc ấm mà chuyển thành ăn ngon mặc đẹp, khách hàng cá nhân ngày càng phát sinh nhiều nhu cầu cần vay vốn ngân hàng. Nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng hiện đại, các ngân hàng tung ra hàng loạt sản phẩm tín dụng với các chương trình ưu đãi hấp dẫn để lôi kéo khách hàng. Song song với việc mở rộng quy mô thì đảm bảo chất lượng tín dụng trở thành vấn đề sống còn để đảm bảo tăng trưởng bền vững, giữ được lợi nhuận kinh doanh, giảm thiểu tối đa các rủi ro. Sau gần 10 năm nâng cấp lên chi nhánh cấp 1, đặc biệt là hơn 1 năm thành lập Phòng Khách hàng Thể Nhân, công tác thẩm định tín dụng cá nhân tại Vietcombank Bến Thành được thực hiện như thế nào? Chất lượng của công tác thẩm định tín dụng ra sao? Có những ưu điểm gì cần phát huy? Có những hạn chế nào? Nguyên nhân do đâu và cần làm gì để khắc phục? Xuất phát từ thực tiễn đó nên đề tài “Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Bến Thành” đặt ra mục tiêu thực trạng tình hình thẩm định để trả lời các câu hỏi vừa nêu. Từ đó đề xuất giải pháp phát triển hoạt động thẩm định tín dụng cá nhân. Nội dung đề tài gồm 3 phần chính: - Cơ sở lý luận về thẩm định tín dụng: Trình bày tổng quan về ngân hàng thương mại, cơ sở lý luận về thẩm định tín dụng, các lý thuyết về chất lượng thẩm định tín dụng cùng với các nghiên cứu trong nước và quốc tế. - Thực trạng thẩm định tín dụng cá nhân tại Vietcombank Bến Thành: Giới thiệu khái quát về Vietcombank và chi nhánh Bến Thành, tìm hiểu các quy định về thẩm định và chất lượng tín dụng khách hàng cá nhân hiện tại của Vietcombank Bến Thành. Từ đó rút ra các ưu khuyết điểm và nguyên nhân.
- Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng cá nhân: Đánh giá các kết quả nghiên cứu và đưa ra giải pháp.
LỜI CAM ĐOAN Tôi tên là: ĐỖ THỊ HỒNG HẠNH Sinh ngày 07 tháng 11 năm 1990 Hiện công tác tại: Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Bến Thành Là học viên cao học khóa 15 của Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM Mã số học viên: 020115130117 Đề tài: “Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Bến Thành” Người hướng dẫn khoa học: NGƯT. PGS. TS. Lý Hoàng Ánh Luận văn được thực hiện tại Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM. Tôi cam đoan luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tôi, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. TP.HCM, ngày 19 tháng 10 năm 2015 Tác giả ĐỖ THỊ HỒNG HẠNH
LỜI CẢM ƠN Trước tiên, tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc của tôi đến NGƯT. PGS. TS. Lý Hoàng Ánh. Mặc dù bận rộn trăm công nghìn việc trên cương vị Hiệu trưởng nhưng thầy vẫn nhiệt tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi một cách tận tâm, chu đáo trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các thầy cô Khoa sau đại học đã tạo mọi điều kiện tốt nhất để tôi cùng các học viên cao học được học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Bên cạnh đó, tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo, các anh chị đồng nghiệp Vietcombank Bến Thành cũng như các anh chị em làm tại Ngân hàng khác đã nhiệt tình giúp đỡ, trao đổi ý kiến, cung cấp thông tin, dữ liệu để tôi thực hiện luận văn. Sau cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn từ tận đáy lòng đến gia đình, bạn bè đã luôn bên cạnh chăm sóc, hỗ trợ, động viên trong suốt quá trình học tập và làm việc của tôi. TP.HCM, ngày 19 tháng 10 năm 2015 Tác giả ĐỖ THỊ HỒNG HẠNH
MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ..................................................................................i DANH MỤC BẢNG ............................................................................................... iii DANH MỤC HÌNH .................................................................................................iv CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ....................................................................................... 1 1.1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................... 1 1.2. Mục tiêu của đề tài ....................................................................................... 3 1.3. Câu hỏi nghiên cứu ...................................................................................... 3 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................ 3 1.5. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................. 4 1.6. Đóng góp của đề tài ..................................................................................... 4 1.7. Cấu trúc của luận văn ................................................................................... 5 CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VÀ CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN .......................................... 7 2.1. Tổng quan về tín dụng ngân hàng thương mại ............................................. 7 2.1.1. Sơ lược về ngân hàng thương mại ......................................................... 7 2.1.2. Lý luận chung về tín dụng ..................................................................... 7 2.1.3. Tổng quan về tín dụng Ngân hàng....................................................... 10 2.2. Tổng quan về thẩm định tín dụng............................................................... 13 2.2.1. Khái niệm về thẩm định tín dụng ........................................................ 13 2.2.2. Ý nghĩa của thẩm định tín dụng........................................................... 13 2.2.3. Mục đích của thẩm định tín dụng ........................................................ 14 2.2.4. Nội dung cơ bản của thẩm định tín dụng ............................................. 15 2.3. Lý thuyết về chất lượng thẩm định tín dụng............................................... 16 2.3.1. Quan điểm về chất lượng thẩm định tín dụng tại Ngân hàng thương mại ............................................................................................................ 16 2.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng thẩm định tín dụng tại Ngân hàng thương mại........................................................................................................ 18 2.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thẩm định tín dụng tại Ngân hàng thương mại ............................................................................................... 21
2.4. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng của các Ngân hàng thương mại trong và ngoài nước .......................................................................... 27 2.4.1. Kinh nghiệm của một số ngân hàng thương mại ở khu vực châu Á .... 27 2.4.2. Kinh nghiệm của một số Ngân hàng thương mại trong nước .............. 31 CHƯƠNG 3: TÌNH HÌNH THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẾN THÀNH .... 35 3.1. Giới thiệu khái quát về Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam và chi nhánh Bến Thành ................................................................................................. 35 3.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của Vietcombank.............................. 35 3.1.2 Quá trình hoạt động kinh doanh của Vietcombank từ năm 2010 đến năm 2014 .......................................................................................................... 36 3.1.3 Giới thiệu Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – chi nhánh Bến Thành ............................................................................................................ 41 3.2. Đánh giá sơ bộ về quy định thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân của Vietcombank và việc thực hiện các quy định tại Vietcombank Bến Thành ......... 42 3.2.1 Khái niệm khách hàng cá nhân ............................................................ 42 3.2.2. Các yếu tố trong thẩm định khách hàng cá nhân tại Vietcombank ...... 43 3.2.3 Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ cho cá nhân và hộ kinh doanh...... 44 3.2.4. Quy trình phê duyệt tín dụng ............................................................... 46 3.2.5 Quy định về thẩm định tài sản bảo đảm .............................................. 49 3.2.6 Quy định về thẩm định sau giải ngân .................................................. 50 3.3. Chất lượng tín dụng cá nhân tại Vietcombank Bến Thành hiện nay .......... 51 3.3.1. Tăng trưởng Dư nợ và phân loại.......................................................... 51 3.3.2. Tình hình nợ có vấn đề ........................................................................ 53 3.3.3. Chất lượng thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân ............................ 54 3.4. Ưu điểm và hạn chế trong việc Thẩm định tín dụng cá nhân ..................... 57 3.4.1. Ưu điểm............................................................................................... 57 3.4.2. Hạn chế ............................................................................................... 57 3.4.3. Nguyên nhân ....................................................................................... 59 CHƯƠNG 4: ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẾN THÀNH ...................................... 64
4.1. Nâng cao trình độ thẩm định của cán bộ khách hàng ................................. 64 4.1.1. Thiết lập quy chuẩn chung và đào tạo kiến thức chuyên môn và nghiệp vụ một cách bài bản .......................................................................................... 64 4.1.2. Rèn luyện kỹ năng “đọc vị” khách hàng và kỹ năng thu thập, sàng lọc thông tin ............................................................................................................ 65 4.1.3. Trau dồi kỹ năng giao tiếp, chăm sóc khách hàng, thiết lập mạng lưới khách hàng ........................................................................................................ 66 4.1.4. Nêu cao tinh thần cảnh giác, tuyệt đối không chủ quan khi xem xét chứng từ cũng như đánh giá tài sản .................................................................. 67 4.1.5. Liên tục cập nhật tình hình biến động kinh tế - xã hội, văn bản pháp luật, chính sách ................................................................................................. 67 4.2. Xây dựng cơ sở dữ liệu thẩm định ............................................................. 67 4.2.1. Cơ sở dữ liệu về khách hàng ............................................................... 67 4.2.2. Cơ sở dữ liệu về định giá tài sản ......................................................... 68 4.2.3. Cơ sở dữ liệu về ngành nghề để đánh giá mục đích vay vốn và nguồn trả nợ ............................................................................................................ 69 4.3. Thiết lập bộ phận thẩm định giá chuyên nghiệp trực thuộc phòng Khách hàng Cá nhân ....................................................................................................... 69 4.4. Tăng cường các biện pháp tái thẩm định .................................................... 71 KẾT LUẬN ............................................................................................................ 74 TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................... 76 PHỤ LỤC 1: CÁC SẢN PHẨM TÍN DỤNG CÁ NHÂN CỦA VIETCOMBANK .................................................................................................. 78 PHỤ LỤC 2: BẢNG TÍNH ĐỊNH GIÁ TÀI SẢN............................................... 91
i DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ACB : Ngân hàng TMCP Á Châu Agribank : Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn BIDV : Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam CAR : Tỷ lệ an toàn vốn CBKH : Cán bộ khách hàng CBTD : Cán bộ tín dụng CBTĐ : Cán bộ thẩm định CIC : Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia Việt Nam DSCV : Doanh số cho vay Eximbank : Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam HDBank : Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM MB : Ngân hàng TMCP Quân Đội Mobile Banking : Dịch vụ ngân hàng trên điện thoại di động NPL : Các khoản nợ xấu ROD : Ratio obtained debt - Hệ số thu nợ ROE : Vốn chủ sở hữu Sacombank : Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín Techcombank : Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam TMCP : Thương mại Cổ phần TP.HCM : Thành phố Hồ Chí Minh TSĐB : Tài sản đảm bảo VCB-iB@nking : Dịch vụ ngân hàng qua Internet VCB-Money : Dịch vụ ngân hàng điện tử VCB Phone Banking : Dịch vụ Ngân hàng qua điện thoại VCB-SMS B@nking : Dịch vụ ngân hàng qua tin nhắn điện thoại VIB : Ngân hàng TMCP Quốc Tế Việt Nam Vietcombank : Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam
ii Vietcombank Bến Thành : Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – chi nhánh Bến Thành Vietcombank Thủ Đức : Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Thủ Đức Vietcombank TP.HCM : Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh Vietcombank Trung Ương : Hội sở chính Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam Vietinbank : Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam XHTDNB : Xếp hạng tín dụng nội bộ
iii DANH MỤC BẢNG Bảng Trang Bảng 3.1: Một số chỉ tiêu hoạt động chính của VCB giai đoạn 2010-2014 36 Bảng 3.2: So sánh hệ thống XHTDNB của VCB với ngân hàng khác 45 Bảng 3.3: Tổng quan tình hình dư nợ tín dụng cá nhân (không bao gồm 51 Dư nợ thẻ tín dụng) Bảng 3.4: Chi tiết Dư nợ tín dụng cá nhân theo mục đích vay 51 Bảng 3.5: Các chỉ tiêu chất lượng thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân của Vietcombank Bến Thành từ năm 2011 – 2014 (bao gồm Dư nợ thẻ tín 54 dụng)
iv DANH MỤC HÌNH Bảng Trang Hình 3.1: Một số chỉ tiêu tài chính cơ bản của VCB giai đoạn 2010-2014 38 Hình 3.2: Quy trình phê duyệt hồ sơ từ 5 tỷ trở xuống 47 Hình 3.3: Quy trình phê duyệt hồ sơ trên 5 tỷ đến dưới 20 tỷ 47 Hình 3.4: Quy trình phê duyệt hồ sơ trên 5 tỷ 48 Hình 3.5: Chi tiết Dư nợ tín dụng cá nhân theo mục đích vay 52
1 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU 1.1. Tính cấp thiết của đề tài Tín dụng luôn là hoạt động cốt lõi của ngân hàng. Tăng trưởng tín dụng là vấn đề sống còn đối với sự tồn tại của ngân hàng. Đối với cán bộ khách hàng (hay còn gọi là cán bộ tín dụng) có hai nhiệm vụ chính vô cùng quan trọng là quan hệ khách hàng và thẩm định tín dụng. Hai nhiệm vụ này song hành với nhau để đảm bảo tăng trưởng cả về số lượng và chất lượng. Nếu như khi thực hiện nhiệm vụ quan hệ khách hàng, cán bộ khách hàng hết sức nhiệt tình tìm kiếm, chăm sóc thu hút khách hàng với mục tiêu càng nhiều dư nợ càng tốt thì công tác thẩm định như một chiếc máy lọc để loại bỏ rủi ro, giữ lại những khách hàng, những khoản vay tốt, đảm bảo cho sự phát triển bền vững. Khi thực hiện công việc thẩm định thì cán bộ tín dụng còn được gọi là cán bộ thẩm định. Trong phạm vi bài viết này, ba khái niệm cán bộ khách hàng (CBKH), cán bộ tín dụng (CBTD) và cán bộ thẩm định (CBTĐ) sẽ được sử dụng với ý nghĩa tương đương nhau. Thẩm định tín dụng là việc thu thập, tìm kiếm các dữ liệu thông tin, hình ảnh, thực tế, để đánh giá, phân tích mức độ rủi ro của việc cho vay và khả năng thu hồi cũng như lợi nhuận đạt được. Thẩm định hay phân tích tín dụng là cơ sở quan trọng nhất để ra quyết định cho vay hoặc không cho vay, cũng như đo lường và kiểm soát rủi ro tín dụng. Mặt khác, phân tích tín dụng còn giúp cho ngân hàng định giá tiền vay và có các giải pháp kiểm soát rủi ro cho từng khách hàng cụ thể. Phân tích tín dụng cũng rất cần thiết cho các khoản vay đã cấp để ngân hàng biết được những thay đổi về rủi ro và đề ra được các giải pháp đúng cho việc thu hồi nợ, cũng như xử lý nợ có vấn đề. Ủy ban Basel đã ban hành 17 nguyên tắc về quản lý nợ xấu mà thực chất là đưa ra các nguyên tắc trong quản trị rủi ro tín dụng, đảm bảo tính hiệu quả và an toàn trong hoạt động cấp tín dụng. Tuy nhiên, các nguyên tắc này tập trung vào các nội dung cơ bản là: Xây dựng môi trường tín dụng thích hợp; Thực hiện cấp tín dụng lành mạnh; Duy trì một quá trình quản lý, đo lường và theo dõi tín dụng phù
2 hợp. Tuy Basel đã khuyến khích ngân hàng phát triển và sử dụng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ (XHTDNB) trong quản lý rủi ro tín dụng nhưng đối với mảng thẩm định tín dụng vẫn chưa có những hướng dẫn cụ thể và chi tiết. Để thực hiện quản lý rủi ro tín dụng, Ngân hàng nhà nước có quy định về các nội dung theo quy trình tín dụng, cụ thể: thẩm định tín dụng, phê duyệt cấp tín dụng, quản lý tín dụng, đo lường rủi ro tín dụng, theo dõi, kiểm soát rủi ro tín dụng. Đi kèm theo đó là các quy định về quản lý tài sản đảm bảo, quản lý các khoản cấp tín dụng có vấn đề, hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, báo cáo nội bộ về rủi ro tín dụng, hệ thống thông tin quản lý. Nhưng đối với các quy trình thẩm định tín dụng vẫn thuộc quyền tự quyết của các ngân hàng. Trong nghiên cứu khoa học Ngân hàng, nâng cao chất lượng tín dụng là một vấn đề rất được quan tâm. Tuy nhiên, các đề tài nghiên cứu thường chú trọng về mảng quản lý rủi ro và chỉ đề cập đến thẩm định như một phần trong đó, hầu như chưa có nghiên cứu nào đi sâu chuyên biệt về lĩnh vực này. Đối với hoạt động thực tiễn của ngân hàng, mỗi đơn vị đề có những quy định riêng về thẩm định. Giữa các ngân hàng với nhau có những điểm giống và khác nhau, nhưng chỉ áp dụng nội bộ không phổ biến ra bên ngoài. Hầu như chưa có đề tài nào tổng hợp và so sánh các quy định này để rút ra bài học kinh nghiệm và áp dụng vào việc thẩm định. Mặt khác, tại các ngân hàng Việt Nam nói chung, tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần (TMCP) Ngoại thương Việt Nam nói riêng, đối tượng khách hàng doanh nghiệp luôn được tập trung theo dõi, cải tiến quy trình và có bộ xếp hạng tín dụng tương đối hoàn chỉnh. Còn khách hàng cá nhân chưa được coi trọng đúng mức nên các quy định còn mang tính chung chung, tùy từng chi nhánh, từng cán bộ có cách làm riêng. Đối tượng này lại rất phong phú cả về mục đích vay, nguồn trả nợ, và các vấn đề khác, không thể áp dụng tiêu chuẩn đánh giá như bên doanh nghiệp. Như vậy, đề tài này vẫn còn nhiều điều để nghiên cứu và rất cần những đề xuất để nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân.
3 Với đặc thù đi lên từ một Ngân hàng bán buôn, tín dụng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) chưa được đầu tư đúng mức. Từ khi xác định trọng tâm phát triển khối bán lẻ, Vietcombank không ngừng đưa ra các giải pháp cải thiện hiệu quả. Hoạt động tín dụng cá nhân của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – chi nhánh Bến Thành (Vietcombank Bến Thành) thời gian gân đây đã có những bước tiến vượt bậc. Trước thực tiễn đó, công tác thẩm định tín dụng lại càng đòi hỏi những yêu cầu gắt gao. Vì vậy, tôi chọn đề tài “Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Bến Thành” để làm luận văn với mong muốn có thể ứng dụng nghiên cứu của mình vào công việc. 1.2. Mục tiêu của đề tài Đề tài nghiên cứu chất lượng thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân tại Vietcombank Bến Thành. Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác thẩm định góp phần hạn chế rủi ro trong việc cấp tín dụng đối với khách hàng cá nhân của Vietcombank, đảm bảo an toàn trong cuộc chạy đua tăng trưởng tín dụng, phát huy thế mạnh và khắc phục điểm yếu, từ đó đảm bảo chất lượng tăng trưởng tín dụng bền vững, giảm thiểu rủi ro nợ xấu. 1.3. Câu hỏi nghiên cứu - Chất lượng thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân tại Vietcombank Bến Thành hiện nay như thế nào? Ưu điểm của việc thẩm định tín dụng khách hàng các nhân tại Vietcombank Bến Thành hiện nay là gì? Nhược điểm là gì? Nguyên nhân nào dẫn đến các nhược điểm đó? - Các giải pháp nào để phát huy ưu điểm và khắc phục nhược điểm, góp phần nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân tại Vietcombank Bến Thành? 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Chất lượng thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân tại Vietcombank Bến Thành.
4 - Phạm vi nghiên cứu + Không gian: Nghiên cứu khảo sát tại Vietcombank Bến Thành. + Thời gian: Bắt đầu từ năm 2011 là thời điểm triển khai các quy định mới nhất về thẩm định tín dụng, chú trọng giai đoạn từ tháng 06/2013 đến tháng 12/2014 vì đây là thời điểm thành lập Phòng Khách hàng cá nhân tại Vietcombank Bến Thành. 1.5. Phương pháp nghiên cứu Để đạt được các mục tiêu nghiên cứu đã đề ra, luận văn sử dụng những phương pháp nghiên cứu sau: phương pháp thống kê, tổng hợp số liệu thực tế của Vietcombank để phân tích và đánh giá thực trạng thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân. Đồng thời, luận văn sử dụng phương pháp điều tra, đánh giá một số Ngân hàng thương mại ở Việt Nam đã triển khai hệ thống xếp hạng tín dụng cũng như các biện pháp thẩm định định tính, định lượng khác. Bên cạnh đó, để đánh giá sơ bộ các biện pháp luận văn sử dụng phương pháp khảo sát thực tế các cán bộ làm công tác thẩm định tại Vietcombank, một số ngân hàng bạn và các công ty thẩm định giá. Trên cơ sở đó luận văn đưa ra một số giải pháp để nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng. 1.6. Đóng góp của đề tài Thẩm định là một hoạt động cốt lõi có vai trò quan trọng quyết định chất lượng của tín dụng. Tuy nhiên đối với mảng bán lẻ còn non trẻ, thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân tại Vietcombank mới đang ở những bước đầu định hình và phát triển. Trong khi đó, rất nhiều các ngân hàng khác đã có một bề dày kinh nghiệm trong hoạt động bán lẻ, với những quy trình thẩm định tương đối đầy đủ, đội ngũ nhân viên được đào tạo bài bản. Môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt, đòi hỏi
5 các ngân hàng không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng, hoàn thiện dịch vụ cả về mặt quy trình nghiệp vụ cũng như yếu tố con người. Xác định tầm quan trọng của kinh doanh bán lẻ, Vietcombank Bến Thành đã có những bước chuyển đổi để phù hợp với đối tượng khách hàng mới, thiết kế nhiều sản phẩm tín dụng đáp ứng nhu cầu đa dạng của đối tượng này. Việc thành lập Phòng Khách hàng Cá nhân tách biệt với mảng khách hàng Doanh nghiệp là bước đầu chuyên biệt định hướng cho lĩnh vực này với những đặc thù riêng. Tiếp nối kết quả đạt được khi còn là một bộ phận của Phòng Khách hàng, Phòng Khách hàng Cá nhân đã có những phát triển mạnh mẽ vượt bậc. Vấn đề đặt ra là với những phương thức, quy định hiện tại, công tác thẩm định đã đóng góp đến mức nào trong việc quản lý chất lượng tín dụng? Sau gần hai năm hoạt động, rất cần thiết đưa ra những đánh giá nhận định, tổng kết lại những điểm được và chưa được của mảng cho vay bán lẻ nói chung, của công tác thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân nói riêng. Đặt trong sự so sánh tương quan với các ngân hàng khác để làm nổi bật rõ các ưu và nhược điểm của quy trình thẩm định hiện tại, trong đó có hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ. Từ đó, rút ra được những bài học kinh nghiệm để áp dụng tại Vietcombank Bến Thành cũng như toàn hệ thống Vietcombank. Qua nghiên cứu ta sẽ thấy rõ nâng cao chất lượng thẩm định là chìa khóa then chốt để đảm bảo tăng trưởng tín dụng bền vững, và giữ vai trò to lớn đối với kết quả hoạt động kinh doanh và sự phát triển của ngân hàng. Luận văn sẽ đưa ra những biện pháp thiết thực để áp dụng trong thực tiễn, góp phần đạt được mục tiêu then chốt nói trên. 1.7. Cấu trúc của luận văn Luận văn kết cấu gồm 4 chương như sau: Chương 1: Giới thiệu Chương 2: Tổng quan về Ngân hàng thương mại và công tác thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân
6 Chương 3: Tình hình thẩm định tín dụng khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – chi nhánh Bến Thành Chương 4: Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – chi nhánh Bến Thành
7 CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VÀ CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN 2.1. Tổng quan về tín dụng ngân hàng thương mại 2.1.1. Sơ lược về ngân hàng thương mại Có nhiều định nghĩa, khái niệm khác nhau theo quy định từng quốc gia, nhưng nhìn chung, ngân hàng thương mại được hiểu là ngân hàng giao dịch trực tiếp với các cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức bằng việc huy động vốn qua hình thức nhận tiền gửi, phát hành giấy tờ có giá, và dùng số tiền huy động được để cho vay, cung cấp các phương tiện thanh toán và dịch vụ ngân hàng cho các đối tượng khác nhau trong nền kinh tế. Ngân hàng thương mại là trung gian tài chính quan trọng nhất trong nền kinh tế, là mạch máu lưu thông tiền tệ, tập trung nguồn vốn nhàn rỗi và đưa đến các cá nhân và tổ chức kinh tế để phục vụ nhu cầu đời sống, kinh doanh và phát triển kinh tế xã hội. Tùy theo tiêu chí mà có nhiều cách phân loại ngân hàng thương mại khác nhau. Xét theo tính chất và mục tiêu hoạt động thì có Ngân hàng thương mại (Commercial Bank), Ngân hàng Đầu tư (Investment Bank) và Ngân hàng Phát triển (Development Bank). Xét theo đối tượng khách hàng thì có Ngân hàng bán buôn (Wholesale Banking) và Ngân hàng bán lẻ (Retail Banking). Xét theo lĩnh vực hoạt động thì có Ngân hàng chuyên doanh (Limited Speciality Banking) và Ngân hàng đa năng (Synthesis Banking). Xét theo hình thức sở hữu thì có Ngân hàng thương mại Nhà nước (State Ownes Commercial Banks), Ngân hàng thương mại cổ phần (Joint Stock Commercial Banks), Ngân hàng thương mại liên doanh (Joint Venture Commercial Banks), Chi nhánh Ngân hàng nước ngoài (Foreign Bank Branches) và Ngân hàng 100% vốn nước ngoài. 2.1.2. Lý luận chung về tín dụng 2.1.2.1. Khái niệm và phân loại