Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Đặng Ngọc Quý Phương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:104

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài đánh giá, phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam hiện nay thông qua các tiêu chí: Năng lực tài chính; năng lực công nghệ; nhân lực; năng lực quản lý và cơ cấu tổ chức; mức độ đa dạng hóa sản phẩm; dịch vụ và mạng lưới hoạt động; thương hiệu. Qua đó chỉ ra điểm mạnh, mặt yếu và tìm ra những nguyên nhân, phân tích được cơ hội và thách thức đặt ra.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Đặng Ngọc Quý Phương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH ĐẶNG NGỌC QUÝ PHƯƠNG NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH ĐẶNG NGỌC QUÝ PHƯƠNG NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 8.34.02.01 Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Hà Quang Đào TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018
TÓM TẮT Đề tài nghiên cứu “Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công Thương Việt Nam ” đã đạt được một số kết quả như sau: Luận văn đã tổng hợp được nền tảng lý thuyết cơ sở và đưa ra khái niệm mới về nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại. Từ đó, tiến hành phân tích và đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (VietinBank) trong giai đoạn từ 2013-2017. Kết quả nghiên cứu cho thấy thực trạng năng lực cạnh tranh của VietinBank có xu hướng tăng trong giai đoạn nghiên cứu, tốc độ tăng trưởng của VietinBank cao và ổn định qua các năm, chất lượng tài sản được kiểm soát tốt với mức nợ xấu thấp nhất ngành ngân hàng, hiệu quả kinh doanh dẫn đầu hệ thống ngân hàng Việt Nam. Với mạng lưới các chi nhánh rộng khắp các tỉnh, thành phố, VietinBank đáp ứng tối đa mọi nhu cầu tài chính của các tổ chức, doanh nghiệp và người dân với các sản phẩm dịch vụ hiện đại, đáp ứng yêu cầu kết nối trong hội nhập quốc tế về lĩnh vực tài chính. Bên cạnh đó, VietinBank cũng không ngừng đổi mới, tái cơ cấu sâu rộng mô hình kinh doanh hướng đến khách hàng, nâng cao năng lực quản trị điều hành, quản trị rủi ro theo thông lệ và chuẩn mực quốc tế. Tuy nhiên, qua các kết quả nghiên cứu cho thấy VietinBank cần quan tâm đến lộ trình điều chỉnh cơ cấu cổ đông, nhu cầu sử dụng vốn trong thời gian tới. Cần thực hiện những vấn đề cấp bách trong định hướng kinh doanh của ngân hàng như phát triển mạnh dịch vụ khu vực khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ và khách hàng bán lẻ, hiệu quả hoạt động, và kế hoạch huy động vốn tiếp theo của VietinBank, Dựa trên kết quả nghiên cứu, và định hướng hoạt động của VietinBank, luận văn đã đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của VietinBank trong thời kỳ hội nhập nhằm nâng cao uy tín, hình ảnh của Việt Nam nói chung và của VietinBank nói riêng trên thị trường thế giới.
LỜI CAM ĐOAN Tôi tên là: Đặng Ngọc Qúy Phương MSHV: 020119170104 Tôi cam đoan luận văn “Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam” chưa từng được trình nộp để bảo vệ học vị thạc sĩ ở bất kỳ một trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi, không sao chép của bất cứ ai. Số liệu nghiên cứu là trung thực, trong đó các nội dung công bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện đều được trích dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. Kết quả nghiên cứu trong luận văn là do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách khách quan, phù hợp thực tiễn. TP.HCM, ngày 22 tháng 10 năm 2018 Học viên Đặng Ngọc Qúy Phương
LỜI CẢM ƠN Tôi xin trân trọng cảm ơn toàn thể Thầy Cô giáo và Cán bộ nhân viên của Trường Đại học Ngân hàng TP. HCM đã tận tình giảng dạy, hỗ trợ và giúp đỡ tôi học tập, tích lũy kiến thức trong suốt thời gian qua. Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn Thầy PGS. TS. Hà Quang Đào, Thầy đã tận tình hỗ trợ, định hướng và hướng dẫn trực tiếp tôi trong toàn bộ quá trình thực hiện luận văn. Trong thời gian được Thầy hướng dẫn, tôi được tiếp thu những kiến thức bổ ích, phù hợp với mục tiêu của luận văn. Sự hướng dẫn của Thầy đã giúp đề tài nghiên cứu của tôi được sâu sắc và hoàn thiện hơn. Đồng thời, tôi xin được gửi lời cảm ơn tới các Anh Chị, bạn bè đang làm việc tại các ngân hàng BIDV, Vietcombank, Vietinbank, Agribank, Ngân hàng nhà nước,... đã hỗ trợ tôi rất nhiều trong việc thu thập thông tin, số liệu thực tế và có những góp ý xác đáng để tôi hoàn thành luận văn luận văn này. TP. HCM, ngày 22 tháng 10 năm 2018 Học viên Đặng Ngọc Qúy Phương
MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH VÀ NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1 1.1. Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại .............................................. 1 1.1.1. Khái niệm về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại ......................... 1 1.1.2.Tiêu chí đo lường năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại ................... 2 1.1.2.1. Năng lực tài chính .......................................................................................... 2 1.1.2.2. Chất lượng tài sản ..........................................................................................3 1.1.2.3. Năng lực công nghệ .......................................................................................6 1.1.2.4. Nhân lực .........................................................................................................7 1.1.2.5. Năng lực quản lý và cơ cấu tổ chức ...............................................................8 1.1.2.6. Mức độ đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ và mạng lưới hoạt động..................9 1.1.2.7. Uy tín và thương hiệu...................................................................................10 1.2. Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại ............................. 11 1.2.1. Khái niệm về nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại........ 11 1.2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại ............................................................................................................................. 11 1.2.2.1. Các nhân tố khách quan................................................................................11 1.2.2.2. Yếu tố chủ quan ............................................................................................13 1.2.3. Ý nghĩa của việc nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại .. 14 1.3. Kinh nghiệm của một số quốc gia về nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng và bài học kinh nghiệm rút ra đối với Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam ....................................................................................................... 15 1.3.1.Kinh nghiệm của một số quốc gia về nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng ........................................................................................................... 15 1.3.1.1. Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Trung Quốc ...............................................................................................................15
1.3.1.2. Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Nhật Bản ..................................................................................................................16 1.3.2. Bài học kinh nghiệm rút ra đối với NHTMCP Công thương Việt Nam ......... 17 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1.......................................................................................... 19 Chương 2 .................................................................................................................. 20 THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM 20 2.1. Tổng quan về ngân hàng Thương mại Công thương Việt Nam......................... 20 2.1.1. Khái quát về sự hình thành, phát triển và cơ cấu tổ chức ............................... 20 2.1.2. Tổng quan về hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam ....................................................................................................... 21 2.2. Thực trạng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam ....................................................................................................... 23 2.2.1. Năng lực tài chính ........................................................................................... 23 2.2.2. Chất lượng tài sản ........................................................................................... 29 2.2.3. Năng lực công nghệ......................................................................................... 33 2.2.4. Nhân lực .......................................................................................................... 36 2.2.5. Năng lực quản lý và cơ cấu tổ chức ................................................................ 40 2.2.6. Mức độ đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ và mạng lưới hoạt động................... 41 2.2.7. Uy tín và Thương hiệu .................................................................................... 44 2.3. Vận dụng mô hỉnh SWOT để xác định vị thế cạnh tranh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam........................................................................ 46 2.3.1. Điểm mạnh (strengths) .................................................................................... 47 2.3.2. Điểm yếu (Weakness) ..................................................................................... 49 2.3.3. Cơ hội (Oppotunities)...................................................................................... 50 2.3.4. Thách thức (Threats) ....................................................................................... 51 2.4. Đánh giá năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam ....................................................................................................... 53 2.4.1. Thành công và nguyên nhân ........................................................................... 53
2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân ................................................................................. 56 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.......................................................................................... 61 Chương 3 GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM.................. 62 3.1. Định hướng hoạt động của NHTMCP Công thương Việt Nam đến năm 2020 62 3.1.1. Định hướng nhiệm vụ trọng tâm của VietinBank đến năm 2020 ................... 62 3.1.2. Xu hướng nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại Việt Nam ................................................................................................................................... 63 3.2. Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của NHTMCP Công thương Việt Nam ........................................................................................................................... 66 3.2.1. Gia tăng năng lực tài chính của VietinBank ................................................... 66 3.2.1.1. Giải pháp tăng quy mô vốn .......................................................................... 66 3.2.1.2. Giải pháp phòng ngừa rủi ro ....................................................................... 67 3.2.1.3. Nâng cao khả năng sinh lời ......................................................................... 68 3.2.2. Nhóm giải pháp gia tăng công nghệ ngân hàng .............................................. 69 3.2.3. Đào tạo và nâng cao chất lượng đội ngũ nguồn nhân lực của ngân hàng ....... 71 3.2.4. Nâng cao năng lực quản lý và tăng cường sự liên kết giữa các ngân hàng nội địa .............................................................................................................................. 72 3.2.5. Đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ, phát triển mạng lưới hoạt động bền vững .... 73 3.2.6. Xây dựng chiến lược mở rộng hình ảnh, nâng cấp thương hiệu và hợp tác với các đối tác chiến lược nước ngoài ............................................................................. 75 3.3. Kiến nghị ............................................................................................................ 77 3.3.1. Kiến nghị đối với Chính phủ ........................................................................... 77 3.3.2. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước ......................................................... 78 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.......................................................................................... 81 KẾT LUẬN 82
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BIDV Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam Vietinbank Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam Vietcombank Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam CAR Hệ số an toàn vốn tối thiểu ROA Tỷ suất lợi nhận trên Tổng tài sản ROE Tỷ suất lợi nhận trên vốn chủ sỡ hữu NHNN Ngân hàng nhà nước NHNNg Ngân hàng nước ngoài NHTN Ngân hàng trong nước NHTM Ngân hàng thương mại NHTW Ngân hàng trung ương NXB Nhà xuất bản ATM Máy rút tiền tự động POS Máy cà thẻ TCTD Tổ chức tín dụng HĐQT Hội đồng quản trị ATTT An toàn thông tin CNTT Công nghệ thông tin CBNV Cán bộ nhân viên BCTC Báo cáo tài chính ĐTĐM Điện toán đám mây ĐHĐCĐ Đại hội đồng cổ đông DNTN Doanh nghiệp tư nhân DNNN Doanh nghiệp nhà nước
TNHH Trách nhiệm hữu hạn TMCP Thương mại cổ phần PGD Phòng giao dịch E - banking/ Dịch vụ ngân hàng điện tử Ipay CoreBanking Công nghệ phần mềm lõi Vnpost Dịch vụ bưu điện Bankplus Dịch vụ ngân hàng di động hàng đầu Ví mono Giải pháp thanh toán di động WIPO Tổ chức sỡ hữu trí tuệ thế giới NH Ngân hàng GDP Tổng sản phẩm quốc nội TPP Hiệp định đối tác thương mại xuyên Thái Bình Dương AEC Cộng đồng kinh tế Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á WTO Tổ chức thương mại thế giới BTMU Ngân hàng Tokyo – Mitsubishi UFJ PGS. TS Phó giáo sư – Tiến sĩ FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài IFC Tổ chức tài chính quốc tế VAMC Công ty TNHH Một thành viên quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam ASEAN Hiệp hội các nước Đông Nam Á GATS Hiệp định chung về Thương mại và Dịch vụ FTA Hiệp định thương mại tự do CRM Hệ thống quản trị khách hàng DVNH Dịch vụ ngân hàng
DANH SÁCH BẢNG BIỂU, HÌNH STT NỘI DUNG TÊN Tổng tài sản của VietinBank giai đoạn 1 Biểu đồ 2.1 2013 – 2017 Vốn chủ sở hữu của VietinBank giai đoạn 2 Biểu đồ 2.2 2013 – 2017 Tăng trưởng nguồn vốn huy động giai đoạn 3 Biểu đồ 2.3 2013- 2017 Năng lực tài chính của VietinBank được thể hiện 4 Biểu đồ 2.4 qua sự tăng trưởng quy mô tổng tài sản và vốn chủ sỡ hữu trong giai đoạn 2013 - 2017 Diễn biến tỷ lệ nợ xấu và hệ số an toàn vốn 5 Biểu đồ 2.5 2013 – 2017 Cơ cấu cho vay theo các nhóm khách hàng tại 6 Biểu đồ 2.6 VietinBank giai đoạn 2013 – 2017 Diễn biến vốn điều lệ của BIDV, VietinBank, 7 Biểu đồ 2.7 Vietcombank giai đoạn 2013 – 2017 Diễn biến vốn chủ sỡ hữu trên tổng tài sản của 8 Biểu đồ 2.8 BIDV, VietinBank và Vietcombank giai đoạn 2013 – 2017 Chỉ số ROA của BIDV, VietinBank, 9 Biểu đồ 2.9 Vietcombank trong giai đoạn 2013 - 2017 Quy mô tổng tài sản của BIDV, VietinBank, 10 Biểu đồ 2.10 Vietcombank giai đoạn 2013 – 2017
Chỉ số ROE của BIDV, VietinBank, 11 Biểu đồ 2.11 Vietcombank giai đoạn 2013 – 2017 Cơ cấu danh mục đầu tư giai đoạn 2016 – 2017 12 Hình 2.1 của VietinBank Quy mô nợ xấu tại các ngân hàng thương mại 13 Hình 2.2 cuối năm 2017 14 Bảng 2.1 Một số chỉ tiêu tài chính giai đoạn 2013 - 2017 Mức thu nhập bình quân một tháng của CBNV 15 Bảng 2.2 VietinBank giai đoạn 2013 – 2017 Tỷ lệ an toàn vốn CAR của BIDV, VietinBank 16 Bảng 2.3 và Vietcombank giai đoạn 2013 - 2017
LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài: Từ sau khi gia nhập WTO và thực hiện lộ trình mở cửa tài chính ngân hàng Việt Nam, số lượng ngân hàng nước ngoài và chi nhánh nước ngoài không ngừng gia tăng. Các ngân hàng thương mại nước ngoài bắt đầu đặt chân vào thị trường Việt Nam dưới nhiều hình thức để khai thác một thị trường đầy tiềm năng, sức ép cạnh tranh vì vậy cũng ngày càng trở nên gay gắt hơn. Các ngân hàng nước ngoài với tiềm lực tài chính mạnh và khả năng quản trị chuyên nghiệp đã nhanh chóng thâm nhập và nhanh chóng chiếm lĩnh được thị phần tiềm năng trong nước. Chính điều này đã làm gia tăng sức ép đối với khối ngân hàng trong nước. Bên cạnh những cơ hội và lợi ích mà quá trình hội nhập mang lại còn không ít khó khăn, và thách thức cần đối mặt, buộc các ngân hàng thương mại trong nước phải nâng cao năng lực cạnh tranh để tồn tại và phát triển. Với vị thế là ngân hàng thương mại hàng đầu Việt Nam, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam là ngân hàng có tỷ lệ sở hữu nước ngoài cao nhất trong khối các ngân hàng thương mại nhà nước cổ phần hóa, ngân hàng không đơn thuần theo đuổi mục tiêu kinh doanh hiệu quả và tăng trưởng lợi nhuận mà hướng đến lợi ích to lớn hơn là gắn sự phát triển với kinh tế - xã hội của đất nước, góp phần cùng Đảng, Chính phủ thực hiện cải thiện môi trường xã hội, thúc đẩy tăng trưởng bền vững, thực hiện tốt công tác an sinh xã hội. Mặc dù, có lợi thế cạnh tranh rất lớn so với các ngân hàng nước ngoài trong giai đoạn này nhưng vẫn tồn tại những rào cản chưa đến thời hạn cam kết dỡ bỏ trong các cam kết đã ký với các tổ chức thương mại quốc tế. Bên cạnh đó, còn phải đối mặt với các áp lực rất lớn về sự thiếu vốn, trình độ quản lý và nhân sự chưa đáp ứng được để cạnh tranh trực tiếp với các đối thủ nước ngoài. Nhưng với mục tiêu là giành lấy khách hàng, tăng thị phần tín dụng, tăng huy động vốn, mở rộng cung ứng các sản phẩm dịch vụ NH cho nền kinh tế, nhằm mục đích cuối cùng là tối đa hoá lợi nhuận. Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam vẫn còn đối diện với nhiều những khó
khăn khi xuất phát từ một ngân hàng nhà nước và hầu hết chủ yếu tập trung phục vụ các đối tác là doanh nghiệp nay đã có những bước chuyển biến trong giai đoạn đổi mới để phục vụ được đối tượng khách hàng đa dạng. Với nhiều cơ hội và thách thức đan xen để nâng cao năng lực cạnh tranh của mình, nhằm đáp ứng và theo kịp được nhu cầu của xã hội và với những mục tiêu đã đề ra, tác giả nhận thấy tầm quan trọng và tính thực tiễn rất lớn của đề tài luận văn của tác giả: “Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam”. 2. Mục tiêu của đề tài 2.1 . Mục tiêu tổng quát: Nghiên cứu lý luận và phân tích thực tiễn, luận văn đề xuất các giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam. 2.2 . Mục tiêu cụ thể: - Đánh giá, phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam hiện nay thông qua các tiêu chí: năng lực tài chính; năng lực công nghệ; nhân lực; năng lực quản lý và cơ cấu tổ chức; mức độ đa dạng hóa sản phẩm; dịch vụ và mạng lưới hoạt động; thương hiệu. Qua đó chỉ ra điểm mạnh, mặt yếu và tìm ra những nguyên nhân, phân tích được cơ hội và thách thức đặt ra. - Đưa ra giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam trong thời kỳ hội nhập. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng: Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Không gian: năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam trong hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam; lợi thế và thách thức phải đối mặt. - Thời gian: thực trạng giai đoạn từ năm 2013-2017; định hướng giải pháp tới năm 2020. 4. Câu hỏi nghiên cứu
- Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại là gì? - Nhân tố tác động đến năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại? - Thực trạng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam cụ thể ra sao? - Giải pháp được đưa ra nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam được tác giả nghiên cứu như thế nào? 5. Phương pháp nghiên cứu Để phù hợp với yêu cầu và đối tượng nghiên cứu của đề tài, phương pháp nghiên cứu được sử dụng là phương pháp nghiên cứu định tính. Số liệu thứ cấp được thu thập từ ngân hàng nghiên cứu, giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2017. Để thực hiện mục tiêu và nội dung nghiên cứu đề ra, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau đây: - Phương pháp tổng hợp được sử dụng để kế thừa các lý luận về năng lực cạnh tranh của các NHTM từ đó hình thành nên cơ sở lý luận của đề tài nghiên cứu - Phương pháp phân tích, thống kê, mô tả: thống kê các hoạt động, chỉ số tài chính trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam, thông qua đó định lượng tính cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam với một số ngân hàng thương mại trong nước và nước ngoài tại Việt Nam. - Phương pháp so sánh, đối chiếu: dựa trên những dữ liệu thu thập được về các thỏa thuận và điều khoản đã ký kết, đưa ra so sánh với hiện trạng năng lực cạnh tranh Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam; bên cạnh đó, so sánh với các chỉ tiêu hoạt động của các ngân hàng thương mại trong nước và nước ngoài tại Việt Nam. - Nguồn số liệu luận văn sử dụng được tổng hợp từ các báo cáo tài chính của đối tượng nghiên cứu, số liệu nguồn tổng hợp kế thừa từ các luận văn nghiên cứu trước đó.
- Sử dụng mô hình SWOT của Michael Porter để đánh giá thế mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức, từ đó tìm ra được những lợi thế nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam trên thị trường. 6. Nội dung nghiên cứu - Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại. - Phân tích, đánh giá thực tế năng lực của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam từ năm 2013 đến năm 2017. - Giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam. 7. Đóng góp của đề tài Luận văn đã vận dụng lý luận, phân tích và đánh giá thực trạng nâng cao năng lực cạnh tranh tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam qua nhiều góc độ. Với đặc điểm, vị thế cạnh tranh hiện tại, luận văn chỉ ra rằng nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam cần đặc biệt tập trung vào nâng cao năng lực nội tại của mình. Trên cơ sở phân tích các hạn chế, nguyên nhân ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại. Đồng thời, thích nghi được với những biến động của môi trường kinh tế vĩ mô của Việt Nam trong giai đoạn 2013 – 2017. Khái niệm hóa cơ sở lý luận về nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại. 8. Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu Trong những năm trở lại đây, trên thế giới và trong nước đã có nhiều các tác giả, nhà nghiên cứu tập trung nghiên cứu về vấn đề năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng, chẳng hạn: Cuốn sách “Năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại trong xu thế hội nhập” của tác giả Nguyễn Thị Quy xuất bản năm 2005. Tác giả đã đề cập đến nhiều khía cạnh lý thuyết và thực tiễn về năng lực cạnh tranh và đánh giá năng lực cạnh tranh của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam.
Tác giả đã đưa ra định nghĩa về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại: “Năng lực cạnh tranh của một ngân hàng là khả năng ngân hàng đó tạo ra, duy trì và phát triển những lợi thế nhằm duy trì và mở rộng thị phần; đạt được mức lợi nhuận cao hơn mức trung bình của ngành và liên tục tăng đồng thời đảm bảo sự hoạt động an toàn và lành mạnh có khả năng chống đỡ và vượt qua những biến động bất lợi của môi trường kinh doanh”. Tác giả cũng đưa ra 6 tiêu chí để đánh giá năng lực cạnh tranh nội tại của các ngân hàng thương mại như: Tiềm lực tài chính; Năng lực công nghệ; Nguồn nhân lực; Năng lực quản lý và cơ cấu tổ chức; Hệ thống kênh phân phối và mức độ đa dạng hóa các dịch vụ cung cấp; Mức độ cạnh tranh và khả năng hợp tác giữa các ngân hàng trong nước. Cuốn sách cũng đưa ra phân tích một số kinh nghiệm cải cách hệ thống ngân hàng thương mại nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh ở một số nước trên thế giới như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam. Cuốn sách đã đưa ra hai nhóm giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Việt Nam gồm: Nhóm giải pháp nâng cao năng lực nội tại của các ngân hàng thương mại Việt Nam; Nhóm giải pháp góp phần tạo lập mội trường kinh doanh thuận lợi hỗ trợ các ngân hàng thương mại Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh. Cuốn sách “Nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Việt nam trong thời gian tới” của Đinh Duy Đông (2007). Nội dung cho thấy một số hạn chế trong lĩnh vực cạnh tranh của các NHTM Việt Nam hiện nay như: cạnh tranh trong các NHTM Việt Nam mang tính chất độc quyền nhóm các NHTM nhà nước chiếm thị phần tuyệt đối và có tiềm lực tài chính lớn do sự trợ giúp của Nhà nước, nhiều NHTM Việt Nam chưa thật an toàn theo tiêu chuẩn quốc tế, các nghiệp vụ ngân hàng hiện tại còn quá đơn giản và chưa đa dạng, trình độ quản lý kinh doanh chưa cao, tính chuyên nghiệp trong hoạt động ngân hàng thương mại hiện đại còn thấp. Tác giả đề ra một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh.
Luận án tiến sĩ kinh tế “Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế” của tác giả Lê Đình Hạc năm 2005, Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Tác giả luận án đã hệ thống hóa được một số vấn đề mang tính lý luận về cạnh tranh, hội nhập, hoạt động ngân hàng liên quan đến cạnh tranh, năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại trong nền kinh tế. Đặc biệt tác giả đã đưa ra các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại theo ba nhóm cơ bản. Luận văn thạc sĩ kinh tế của Trịnh Thị Ngà về “Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn- Hà Nội trong hoạt động tài trợ thương mại quốc tế tại Việt Nam” năm 2010, trường Đại học Ngoại Thương Hà Nội. Nghiên cứu này đã đánh giá về thực trạng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn – Hà Nội, từ đó tác giả đã đưa ra các giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh cho ngân hàng này trong giai đoạn tới. Frank Heid nghiên cứu về những “Tác động mang tính chu kỳ đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng theo nguyên tắc Basel II”. Tác giả đã đo lường năng lực tài chính của các tổ chức tín dụng Na Uy giai đoạn 1998-2002 bằng cách sử dụng các tiêu chuẩn của Basel II. Theo kết quả nghiên cứu của Frank, các yếu tố như tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu có ảnh hưởng đến kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Vốn chủ sở hữu của các ngân hàng có ảnh hưởng đến quá trình hoạt động của ngân hàng; và tổng tài sản có ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của ngân hàng. Đường Thị Thanh Hải (2015) với bài viết “Nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Việt Nam” đăng trên tạp chí Tài chính. Bài viết tập trung phân tích, đánh giá một số chỉ tiêu ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh nội tại của các NHTM Việt Nam, từ đó tác giả đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của hệ thống NHTM Việt Nam. - Ngoài ra, còn có nhiều công trình nghiên cứu khoa học và một số bài viết trên các tạp chí,` báo tổng kết hoạt động kinh doanh của các NH trên toàn quốc đề cập đến vấn đề này.
Như vậy, thông qua phần tổng kết tham khảo từ các luận văn và các công trình nghiên cứu, tác giả có thể nhận định tốt hơn về năng lực cạnh tranh. Bên cạnh đó nhờ phân tích ưu điểm cũng như hạn chế của một số tác phẩm giúp tác giả có định hướng cũng như bổ sung phần còn hạn chế đó trong việc nghiên cứu đề tài của mình. Trong nghiên cứu, luận văn đã sử dụng một số chỉ tiêu đánh giá đã được các nghiên cứu trước đây chứng minh. Hướng đi mới của luận văn đi sâu vào phân tích đối tượng nghiên cứu cụ thể là ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam mà các tác giả trước chưa nghiên cứu đến. Tác giả đi sâu vào phân tích bằng các số liệu mới của trong giai đoạn từ 2013- 2017 để tìm ra được những lợi thế cơ bản nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam trên thị trường. Việc sử dụng, tham khảo các nghiên cứu trước đây đưa ra cho luận văn này một cách tổng quát về các chỉ tiêu được sử dụng để đánh giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam và từ đó tìm ra giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam đến năm 2020. 9. Kết cấu luận văn Chương 1: Những vấn đề cơ bản về năng lực cạnh tranh và nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại; Chương 2: Thực trạng năng lực cạnh tranh của NHTMCP Công thương Việt Nam; Chương 3: Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của NHTMCP Công thương Việt Nam;
Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH VÀ NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại: 1.1.1. Khái niệm về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại Bất kỳ một doanh nghiệp nào tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh loại hàng hóa nào đó trên thị trường đều phải chấp nhận sự cạnh tranh. Theo Michael Porter “Cạnh tranh là giành lấy thị phần. Bản chất của cạnh tranh là tìm kiếm lợi nhuận, là khoản lợi nhuận cao hơn mức lợi nhuận trung bình mà doanh nghiệp đang có. Kết quả quá trình cạnh tranh là sự bình quân hóa lợi nhuận trong ngành theo chiều hướng cải thiện sâu dẫn đến hệ quả giá cả có thể giảm đi”. Theo từ điển Bách khoa Việt Nam “Cạnh tranh trong kinh doanh là hoạt động tranh đua giữa những người sản xuất hàng hóa, giữa các thương nhân, các nhà kinh doanh trong nền kinh tế thị trường, chi phối quan hệ cung cầu, nhằm dành các điều kiện sản xuất, tiêu thụ thị trường có lợi nhất “ Qua đó, cho thấy dù các tác giả khác nhau đưa ra các khái niệm và tiêu chí đo lường năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại là khác nhau nhưng có điểm chung là đều coi trọng năng lực tài chính, chất lượng nguồn nhân lực, công nghệ ngân hàng, chủng loại và chất lượng sản phẩm ... và việc cạnh tranh đó diễn ra trong cùng một môi trường kinh doanh: chịu tác động của một hệ thống chính sách, một cơ sở hạ tầng, cùng những tập quán tiêu dùng của khách hàng,... Do đó, để “ganh đua”, mỗingân hàng phải tạo ra các ưu thế, phát huy điểm mạnh cốt lõi và khắc phục điểm còn yếu kém trong kinh doanh. cùng với những cơ hội và thách thức trước mắt và tương lai, từ đó đề ra những giải pháp có lợi nhất cho mình khi tham gia vào quá trình cạnh tranh. Ngân hàng là ngành kinh doanh mang tính đặc thù vì hàng hóa mà ngân hàng kinh doanh là tiền tệ nên cạnh tranh trong ngân hàng là một môi trường cạnh tranh đặc biệt giữa các đơn vị kinh doanh tiền tệ với mức độ khác biệt. Trong điều kiện 1