Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Những nhân tố tác động đến hoàn thiện công tác tổ chức kế toán tại các trường cao đẳng công lập trên địa bàn Tp. Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:113

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài bổ sung cơ sở lý luận về mặt thực tiễn, góp phần thực hiện định hướng cho các trường cao đẳng công lập hướng tới cơ chế tự chủ trong thời gian tới. Góp phần làm thành công Nghị định 143/2016/ NĐ-CP ngày 14/10/2016 Quy định điều kiện đầu tư và hoạt động trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp của Chính phủ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Những nhân tố tác động đến hoàn thiện công tác tổ chức kế toán tại các trường cao đẳng công lập trên địa bàn Tp. Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH  TRÁC HỒNG SƯƠNG NHỮNG NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN HOÀN THIỆN CÔNG TÁC TỔ CHỨC KẾ TOÁN TẠI CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN TP. HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP.HCM, năm 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH  TRÁC HỒNG SƯƠNG NHỮNG NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN HOÀN THIỆN CÔNG TÁC TỔ CHỨC KẾ TOÁN TẠI CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN TP. HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Kế toán Mã ngành: 8340301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM XUÂN THÀNH TP.HCM, năm 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Những nhân tố tác động đến hoàn thiện công tác tổ chức kế toán tại các trường cao đẳng công lập trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh” là công trình nghiên cứu của bản thân tôi và được hoàn thành dưới sự hướng dẫn của thầy Phạm Xuân Thành. Nội dung và số liệu nêu trong đề tài là hoàn toàn do chính tôi nghiên cứu và thực hiện. Những kiến nghị khoa học của đề tài chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. HỌC VIÊN THỰC HIỆN Trác Hồng Sương
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ PHẦN MỞ ĐẦU .........................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................1 2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu ...........................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................3 4. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................3 5. Ý nghĩa và hạn chế của đề tài ...............................................................................3 6. Kết cấu luận văn ...................................................................................................4 Chương 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU ........................................................5 1.1 Nghiên cứu ở nước ngoài ......................................................................................5 1.2 Nghiên cứu tại Việt Nam ......................................................................................7 1.3 Nhận xét tổng quan các nghiên cứu trước...........................................................10 1.4 Khoảng trống nghiên cứu và định hướng nghiên cứu của tác giả.......................11 1.4.1 Khoảng trống nghiên cứu .............................................................................11 1.4.2 Định hướng nghiên cứu của tác giả ..............................................................12 Chương 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ..............................................................................13 2.1 Lý luận chung về công tác tổ chức kế toán ở đơn vị giáo dục đào tạo ...............13 2.1.1 Khái niệm về công tác tổ chức kế toán .........................................................13 2.1.2 Mô hình công tác tổ chức kế toán .................................................................14 2.1.3 Yêu cầu và nguyên tắc của công tác tổ chức kế toán ...................................15 2.1.4 Nhiệm vụ của công tác tổ chức kế toán ........................................................16 2.2 Tổng quan về đơn vị sự nghiệp giáo dục đào tạo ...............................................17 2.2.1 Khái niệm......................................................................................................17 2.2.2 Đặc điểm và vai trò của đơn vị sự nghiệp giáo dục đào tạo công lập ..........18 2.2.3 Đặc điểm vai trò của loại hình Cao đẳng công lập .......................................18
2.3 Nội dung tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp giáo dục đào tạo ...18 2.3.1 Tổ chức vận dụng chế độ kế toán .................................................................19 2.3.1.1 Tổ chức vận dụng chứng từ kế toán .......................................................19 2.3.1.2 Tổ chức vận dụng hệ thống tài khoản kế toán........................................19 2.3.1.3 Tổ chức vận dụng sổ sách kế toán và hình thức kế toán ........................20 2.3.1.4 Tổ chức lập và nộp báo cáo kế toán .......................................................20 2.3.2 Tổ chức bộ máy kế toán ................................................................................21 2.3.3 Tổ chức kiểm tra kế toán ..............................................................................22 2.3.4 Tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác kế toán ......................22 2.4 Đặc điểm về thông tin kế toán tài chính của trường CĐCL................................23 2.5 Lý thuyết nền .......................................................................................................24 2.5.1 Lý thuyết đại diện .........................................................................................24 2.5.2 Lý thuyết thông tin bất cân xứng ..................................................................25 2.6 Các nhân tố ảnh hưởng đến việc hoàn thiện công tác tổ chức kế toán ...............25 2.6.1 Hệ thống văn bản pháp lý .............................................................................26 2.6.2 Trình độ chuyên môn của nhân viên kế toán ................................................27 2.6.3 Sự quan tâm công tác kế toán của lãnh đạo nhà trường ...............................27 2.6.4 Hệ thống kiểm soát nội bộ ............................................................................28 2.6.5 Hệ thống công nghệ thông tin .......................................................................30 Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..........................................................32 3.1 Phương pháp nghiên cứu.....................................................................................32 3.1.1 Quy trình nghiên cứu ....................................................................................32 3.1.2 Nghiên cứu sơ bộ định tính...........................................................................32 3.1.3 Nghiên cứu chính thức định lượng ...............................................................33 3.2 Thiết kế nghiên cứu .............................................................................................33 3.2.1 Kết quả nghiên cứu định tính và hiệu chỉnh thang đo ..................................34 3.2.2 Mô hình nghiên cứu ......................................................................................37 3.2.3 Các giả thuyết nghiên cứu ............................................................................38 3.2.4 Mẫu nghiên cứu ............................................................................................40 3.3 Phân tích dữ liệu ..................................................................................................41 Chương 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN .........................................45
4.1 Thống kê, mô tả mẫu ...........................................................................................45 4.2 Sơ lược về thực trạng tổ chức công tác kế toán hiện nay tại các trường CĐCL trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh .......................................................................46 4.3 Kết quả đánh giá độ tin cậy của thang đo (Cronbach’s Alpha) ..........................49 4.4 Kết quả đánh giá độ giá trị thang đo EFA...........................................................51 4.4.1 Thang đo các nhân tố tác động đến hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các trường CĐCL trên địa bàn Tp.HCM ...............................................................51 4.4.2 Thang đo hoàn thiện công tác tổ chức kế toán tại các trường cao đẳng công lập trên địa bàn Tp.HCM .......................................................................................54 4.5 Kiểm định mô hình và giả thuyết nghiên cứu .....................................................54 4.5.1 Phân tích tương quan ....................................................................................54 4.5.2 Phân tích hồi quy ..........................................................................................55 4.5.3 Dò tìm sự vi phạm các giả định cần thiết trong hồi quy tuyến tính..............59 4.5.3.1 Giả định liên hệ tuyến tính giữa biến phụ thuộc và các biến độc lập cũng như hiện tượng phương sai thay đổi. ..................................................................59 4.5.3.2 Giả định về phân phối chuẩn của phần dư .............................................60 4.5.3.3 Giả định không có mối tương quan giữa các biến độc lập (đo lường đa cộng tuyến) .........................................................................................................61 4.6 Bàn luận từ kết quả nghiên cứu...........................................................................62 Chương 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................65 5.1 Kết luận ...............................................................................................................65 5.2 Kiến nghị .............................................................................................................66 5.2.1 Đối với nhân tố sự quan tâm công tác kế toán của lãnh đạo nhà trường ......66 5.2.2 Đối với nhân tố công nghệ thông tin ............................................................66 5.2.3 Đối với nhân tố trình độ của kế toán viên ....................................................67 5.2.4 Đối với nhân tố hệ thống kiểm soát nội bộ ...................................................68 5.2.5 Đối với nhân tố hệ thống pháp lý và các văn bản hướng dẫn.......................69 5.3 Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo ..............................................................71 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CĐCL: Cao đẳng công lập CNTT: Công nghệ thông tin ĐHCL: Đại học công lập ĐVSNCL: Đơn vị sự nghiệp công lập HCSN: Hành chính sự nghiệp HTKSNB: Hệ thống kiểm soát nội bộ HTPL: Hệ thống pháp lý IPSAS: Các tiêu chuẩn về kế toán công quốc tế NSNN: Ngân sách nhà nước QT: Quan tâm TCKT: Tổ chức kế toán TD: Trình độ TPHCM: Thành phố Hồ Chí Minh
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 3.1 Mã hóa thang đo và biến quan sát……………………………………….35 Bảng 4.1 Thống kê mẫu khảo sát theo giới tính, thâm niên công tác, chức vụ, và trình độ chuyên môn................................................................................................. 45 Bảng 4.2 Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Cronbach’s Alpha ........................ 47 Bảng 4.3 Kết quả Cronbach Alpha của biến HTPL sau loại biến quan sát HTPL8..48 Bảng 4.4 Ma trận xoay nhân tố lần 2 ....................................................................... 50 Bảng 4.5 Kết quả phân tích thang đo tổ chức công tác kế toán .............................. 52 Bảng 4.6 Ma trận tương quan giữa các biến ............................................................ 53 Bảng 4.7 Thống kê mô tả các biến phân tích hồi quy .............................................. 54 Bảng 4.8 Bảng đánh giá độ phù hợp của mô hình ................................................... 55 Bảng 4.9 Phân tích phương sai (hồi quy) ................................................................. 56 Bảng 4.10 Kết quả trọng số hồi quy......................................................................... 56
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 4.1 Biểu đồ phân tán của phần dư ................................................................... 58 Hình 4.2 Đồ thị Histogram ....................................................................................... 59
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong thời điểm hiện nay, mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp ở khu vực Thành phố Hồ Chí Minh phát triển với nhiều hình thức sở hữu và loại hình đào tạo khác nhau. Tính đến năm 2017, theo thống kê của “Tổng cục giáo dục nghề nghiệp trực thuộc Bộ Lao động Thương binh và Xã hội” có tổng số 514 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, trong đó gồm: 47 trường cao đẳng, 65 trường trung cấp, 65 trung tâm giáo dục nghề nghiệp, 278 doanh nghiệp có đào tạo nghề và 59 cơ sở khác có dạy nghề. Trong tổng số 47 trường cao đẳng có 26 trường công lập. Cùng với sự đổi mới và ngày càng phát triển của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, mỗi đơn vị đều xây dựng cho mình một tổ chức bộ máy kế toán riêng để dễ dàng theo dõi tình hình nguồn tài chính cũng như kịp thời cung cấp số liệu cho cơ quan cấp trên khi cần thiết. Theo đó, bộ máy tổ chức công tác kế toán tại mỗi đơn vị sự nghiệp công lập phải thực sự được quan tâm, chú trọng để bắt kịp xu hướng thay đổi chính sách của cơ quan quản lý nhà nước. Trong khi đó vào năm 2016 có quy định về cơ chế tự chủ tài chính đối với các trường cao đẳng công lập trong xu hướng chuyển sang cơ chế giáo dục nghề nghiêp như: tại khoản 1, điều 3 chương 2 của Nghị định 143/2016/NĐ-CP ngày 14/10/2016 Quy định về điều kiện đầu tư và hoạt động trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp có nội dung sau: “Đối với cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập khi thành lập phải cam kết hoạt động theo cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập do Chính phủ quy định”. Mục tiêu của cơ chế tự chủ tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập nhằm tăng cường tính tự chủ tự chịu trách nhiệm trong tổ chức, sắp xếp bộ máy, sử dụng nguồn lực lao động, tài chính, nâng cao chất lượng, tăng nguồn thu, thu nhập cho người lao động, giảm dần sự bao cấp đối với ngân sách nhà nước. Có thể nói, tự chủ tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp nói chung và các trường cao đẳng công lập nói riêng là xu thế tất yếu của xã hội hiện nay, đây được xem là cơ hội để các trường cao đẳng công lập tự khẳng định vị thế của mình nhưng cũng phải chịu nhiều thách thức với sự cạnh tranh gay gắt của nền kinh tế thị
2 trường. Cũng chính vì thế vào năm 2017, Sở LĐTBXH Tổ chức Hội thảo “Thực trạng và giải pháp hướng tới tự chủ tài chính” của khối giáo dục nghề nghiệp. Thông qua hội thảo để đề xuất với Ủy ban nhân dân Thành phố, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội các giải pháp trong lộ trình tự chủ tài chính của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp triển khai áp dụng thí điểm cho một số cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập trên địa bàn thành phố. Việc hiểu rõ và tổ chức tốt bộ máy kế toán trong đơn vị sẽ giúp các nhà quản lý thiết lập được một bộ phận kế toán khoa học, tiết kiệm và cung cấp được thông tin hữu ích cho người dùng. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại nhiều mặt khó khăn, trở ngại đối với các trường cao đẳng công lập trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh trong việc vận dụng tổ chức công tác kế toán hiện nay vào thực tiễn. Từ những vấn đề trên, tác giả nhận thấy rằng công tác tổ chức kế toán nói chung và công tác tổ chức kế toán trong các đơn vị sự nghiệp công lập nói riêng là một hoạt động đóng vai trò quan trọng mang tính quyết định liên quan đến tài chính của một đơn vị. Xuất phát từ tình hình trên đối với sự cần thiết trong công tác tổ chức kế toán, tác giả nhận thấy được ý nghĩa thiết thực cho việc thực hiện nghiên cứu nhằm hoàn thiện hơn nữa công tác tổ chức kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập, nhất là khi triển khai áp dụng cơ chế tự chủ tài chính trong giai đoạn sắp tới. Do đó, tác giả lựa chọn đề tài “Những nhân tố tác động đến hoàn thiện công tác tổ chức kế toán tại các trường cao đẳng công lập trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn của mình. 2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu Mục tiêu: Tìm hiểu, xác định các nhân tố tác động đến hoàn thiện công tác TCKT tại các trường CĐCL trên địa bàn Tp.HCM. Phân tích và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến hoàn thiện công tác TCKT tại các trường CĐCL, để từ đó đề xuất ra những giải pháp thích hợp nhằm hoàn thiện công tác TCKT tại các trường CĐCL trên địa bàn Tp.HCM.
3 Câu hỏi: Có các nhân tố nào tác động đến việc hoàn thiện công tác TCKT tại các trường CĐCL trên địa bàn Tp.HCM? Mức độ ảnh hưởng như thế nào của các nhân tố đến việc hoàn thiện công tác TCKT tại các trường CĐCL trên địa bàn Tp.HCM? 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Bài viết tập trung nghiên cứu các nhân tố tác động đến hoàn thiện công tác TCKT tại các trường CĐCL trên địa bàn Tp.HCM. Phạm vi nghiên cứu của bài viết là các trường CĐCL trên địa bàn Tp.HCM. 4. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu của luận văn bao gồm hai bước (1) nghiên cứu sơ bộ định tính và (2) nghiên cứu chính thức bằng phương pháp định lượng. Phương pháp nghiên cứu sơ bộ định tính là tác giả thảo luận và phỏng vấn các chuyên gia nhằm thống nhất lựa chọn các nhân tố tác động đến hoàn thiện công tác TCKT tại các trường CĐCL trên địa bàn Tp.HCM. Từ đó điều chỉnh thang đo đưa ra các câu hỏi khảo sát để phỏng vấn nhà quản lý, lãnh đạo, trưởng phòng ban, tập thể nhân viên có chuyên môn về công tác TCKT ở các trường CĐCL. Phương pháp nghiên cứu chính thức định lượng là thu thập dữ liệu bằng con số thống kê thông qua bảng câu hỏi khảo sát được thiết kế dựa trên thang đo Likert 5 mức độ. Sử dụng phần mềm SPSS 22.0 phân tích số liệu để đánh giá độ tin cậy bằng việc ứng dụng hệ số Cronbach Alpha và phân tích độ giá trị thang đo EFA, kế đến là phân tích mô hình hồi quy tuyến tính để đánh giá và kiểm định sự ảnh hưởng cũng như mức độ đóng góp của các nhân tố tác động đến hoàn thiện công tác TCKT của các trường CĐCL trên địa bàn Tp.HCM. 5. Ý nghĩa và hạn chế của đề tài Giúp nhà Trường thấy được mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến hoàn thiện công tác TCKT tại các trường CĐCL trở nên khoa học hợp lý nhằm cung cấp thông tin đáp ứng yêu cầu của các đối tượng quan tâm và trở thành công cụ quản lý
4 hữu ích cho lãnh đạo nhà trường. Hiện nay có ít trường tự chủ hoàn toàn về tài chính, đề tài bổ sung cơ sở lý luận về mặt thực tiễn, góp phần thực hiện định hướng cho các trường cao đẳng công lập hướng tới cơ chế tự chủ trong thời gian tới. Góp phần làm thành công Nghị định 143/2016/ NĐ-CP ngày 14/10/2016 Quy định điều kiện đầu tư và hoạt động trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp của Chính phủ. Do hạn chế về thời gian, chi phí, trình độ nên đề tài chỉ nêu ra được 5 nhân tố ảnh hưởng và chưa tìm ra thêm các nhân tố khác có thể ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán. Hạn chế thứ hai là chưa thể khảo sát ở phạm vi rộng hơn. 6. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và các danh mục, nội dung luận văn được chia thành 5 chương: Chương 1: Tổng quan nghiên cứu Chương 2: Cơ sở lý luận về dự toán ngân sách nhà nước Chương 3: Phương pháp luận nghiên cứu Chương 4: Kết quả nghiên cứu và thảo luận Chương 5: Kết luận và kiến nghị
5 Chương 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU 1.1 Nghiên cứu ở nước ngoài Qua một thời gian tìm hiểu và tham khảo nhiều tài liệu có liên quan đến đề tài mà tác giả đang nghiên cứu, tác giả đã tìm được một số đề tài nghiên cứu về công tác tổ chức kế toán tại các đơn vị thuộc khu vực công trên thế giới. Tiêu biểu có các nghiên cứu sau: Đối với các nghiên cứu thời gian trước đây, đa số các tác giả nghiên cứu về các nguyên tắc chung trong tổ chức công tác kế toán, điển hình như ba tác giả Earl R.Wilson, Leo E.Hay, Susan C.Kattelus đã cùng viết một cuốn sách nổi tiếng với tên là “Kế toán Nhà nước và các tổ chức Phi lợi nhuận”. Cuốn sách đã cung cấp cho người đọc cái nhìn tổng thể về các nguyên tắc kế toán chung, hướng dẫn cách hạch toán và lập báo cáo tài chính. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng đã đi sâu phân tích được tổ chức công tác kế toán tại đơn vị sự nghiệp đặc thù như các trường học, bệnh viện...vv Trong thời gian gần đây, các tác giả bắt đầu nghiên cứu về chủ đề tổ chức công tác kế toán trong điều kiện áp dụng Chuẩn mực kế toán công quốc tế (ISPAS), khi mà việc áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế hiện nay vẫn còn gặp các rào cản nhất định tại nhiều quốc gia trên thế giới. Các nghiên cứu của các tác giả như Bello (2013), Mike Mbaya (2014) đều nêu ra được các nhân tố tác động tới việc vận dụng ISPAS, từ đó đề xuất các nhân tố nhằm tăng cường việc vận dụng ISPAS tại các đơn vị khu vực công bao gồm: phát triển hệ thống công nghệ thông tin và áp dụng ERP, tăng cường trình độ nguồn nhân lực làm công tác kế toán, sự hỗ trợ của Chính phủ và các nhà quản lý cấp cao; trên cơ sở đó các tác giả cũng làm rõ các nội dung trong công tác kế toán từ việc tổ chức hệ thống chứng từ đến việc lập BCTC trên cơ sở kế toán dồn tích hay kế toán tiền mặt (Chan JL, 2005). Một nghiên cứu khác của 3 tác giả Aranya, Pollock and Amernic (1981) “An Examination Of Professional Commitment In Public Accounting”. Nghiên cứu phân tích sự cam kết minh bạch trong báo cáo tài chính của một kế toán viên chuyên nghiệp người Canada ở khu vực công. Báo cáo này được kiểm tra với các đơn vị có
6 liên quan trong tổ chức. Sự minh bạch trong báo cáo tài chính thông qua công tác tổ chức kế toán được thể hiện là sự cam kết chuyên nghiệp của người làm kế toán. Tác giả đã nghiên cứu tập trung vào sự cam kết của người làm kế toán chuyên nghiệp đó là: việc mạnh dạn xác nhận có mối quan hệ với bất cứ ai và sự tham gia chuyên nghiệp về nghề của họ. Sự cam kết còn được thể hiện qua 3 tính chất: thứ nhất là niềm tin, sự chấp nhận, mục tiêu và giá trị của nghề nghiệp; thứ hai là việc sẵn sàng nổ lực hết sức để đảm bảo và thay mặt cho nghề nghiệp; thứ ba là có một mong muốn nhất định để được duy trì là thành viên trong nghề. Cũng có một nghiên cứu khác của tác giả Pratt and Beaulieu (1992) “Organization culture in public accounting: size, technology, rank, and functional area”. Nghiên cứu này xem xét bản chất văn hóa về tổ chức trong kế toán ở khu vực công và chứng minh rằng có những văn hóa khác nhau tồn tại trong các đơn vị kế toán công. Văn hóa tổ chức được định nghĩa theo sự chia sẻ đánh giá của các thành viên trong một tổ chức và nó được thể hiện qua kinh nghiệm làm việc của họ trong tổ chức đó. Người có đủ kinh nghiệm làm việc là rất quan trọng trong việc phát triển và duy trì văn hóa làm việc trong một tổ chức kế toán. Nghiên cứu của tác giả Sour (2012) “International Public Sector Accounting Standards (IPSAS) and Government Accounting Reform in Developing Countries” Bài viết nói về để đạt được các mục tiêu kinh tế xã hội đầy tham vọng ở các nước đang phát triển đòi hỏi phải cải cách trong công tác tổ chức kế toán của chính phủ. Việc cải cách đó nhằm mục tiêu phát triển và giảm nghèo. Với lý do này đã dẫn tới các đơn vị cho vay và các nhà tài trợ quốc tế xác nhận các tiêu chuẩn về kế toán công quốc tế (IPSAS) cho các nước đang phát triển áp dụng. Nhấn mạnh vào việc đảm bảo tính toàn vẹn tài chính và thay đổi trong công tác kế toán để có thể làm cho các tiêu chuẩn về kế toán công quốc tế (IPSAS) trở nên hữu ích hơn trong công cuộc cải cách công tác tổ chức kế toán của chính phủ ở các nước đang phát triển. Nghiên cứu của Choy Chong và cộng sự (2011) “KM implementation in a public sector accounting organization: an empirical investigation”. Nghiên cứu được thực hiện tại tổng cục kế toán thuộc bộ tài chính ở Malaysia nhằm mục đích điều tra các nhân viên kế toán làm việc trong một tổ chức kế toán khu vực công
7 tương đối lớn nhận thức như thế nào về vấn đề triển khai KM trong tổ chức của họ. KM là mô hình chu kỳ của các quy trình như là sáng tạo kiến thức, nắm bắt kiến thức, tổ chức, lưu trữ kiến thức, phổ biến nó và thực hiện. Bài viết này cung cấp khuôn khổ và rút ra kế hoạch cho việc phát triển một công cụ đánh giá những người làm công tác kế toán tại tổng cục kế toán cụ thể là ở Malaysia. Với tư cách là một người làm kế toán tại khu vực công am hiểu sâu rộng về kiến thức và thực hành, tổng cục kế toán phải đặt họ là trọng tâm trong việc xây dựng chiến lược thực hiện KM để quản lý hiệu quả, tận dụng tài sản trí tuệ của các chuyên gia. Việc này sẽ cho phép đơn vị gặt hái hiệu suất tốt hơn Những nghiên cứu mà tác giả tổng hợp ở trên đã chỉ ra các nền tảng cơ bản của công tác kế toán ở các đơn vị thuộc khu vực công trên thế giới. Qua đó cũng nói lên được các đề tài về kế toán ở khu vực công vẫn luôn được nhiều đối tượng hướng đến nghiên cứu, tuy nhiên cụ thể về công tác tổ chức kế toán ở khu vực công thì vẫn còn hạn chế. Các đề tài trên chủ yếu tập trung vào cơ sở kế toán và công việc của người làm kế toán. Có thể thấy được rằng các công trình nghiên cứu trên thế giới chưa đi sâu vào công tác tổ chức kế toán. Và đây được xem là vấn đề cần được nghiên cứu trong luận này. 1.2 Nghiên cứu tại Việt Nam - Lâm Thị Thảo Trang (2013) “Hoàn thiện nội dung tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp giáo dục Đại học thuộc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.” Luận văn thạc sĩ. Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Bài viết mô tả thực trạng về công tác tổ chức kế toán để quản lý nguồn tài chính tại các đơn vị thành viên trực thuộc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. Tác giả đã đề cập về việc áp dụng chế độ kế toán cho các ĐVSNCL cần phải được đổi mới theo hướng hội nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới. Trong bài viết tác giả cũng đưa ra một số giải pháp hoàn thiện nội dung tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp giáo dục đại học thuộc đại học quốc gia Tp.HCM sao cho phù hợp với cơ chế tự chủ tài chính tại các ĐVSNCL nói chung và các đơn vị giáo dục đại học nói riêng ứng với 5 yếu tố nguyên nhân là về cơ chế quản lý tài chính; về vận dụng chế
8 độ kế toán và các quy định pháp lý có liên quan; về bộ máy kế toán; về công nghệ thông tin; về kiểm tra kế toán, kiểm soát nội bộ. - Trần Hoàng Tâm (2013) “Hoàn thiện hệ thống kế toán áp dụng cho các đơn vị sự nghiệp có thu ở Việt Nam”. Luận văn thạc sĩ. Đại học kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Bài viết cho thấy rằng mặc dù Bộ Tài Chính đã tạo điều kiện ban hành nhiều văn bản về hệ thống kế toán áp dụng trong việc tổ chức và quản lý của các đơn vị hành chính sự nghiệp. Tuy nhiên bên cạnh đó đã có một số khó khăn, bất cập và hạn chế trong việc tổ chức hệ thống kế toán tại đơn vị nghiệp có thu như là việc ghi nhận, hạch toán, báo cáo tài chính,… Từ đó, tác giả đã đề xuất các giải pháp một cách rất chi tiết và đồng bộ cho việc hoàn thiện hệ thống kế toán áp dụng ở các đơn vị sự nghiệp có thu cụ thể là các giải pháp nền liên quan đến văn bản pháp lý, luật ngân sách nhà nước, luật kế toán, chuẩn mực kế toán công, liên quan đến cơ chế quản lý và chi tiêu nội bộ để từ đó góp phần trong việc tổ chức hệ thống kế toán tại các đơn vị sự nghiệp có thu ở Việt Nam trở nên tốt hơn. - Nguyễn Thị Thu Hiền (2015) “Hoàn thiện báo cáo tài chính khu vực công Việt Nam”. Luận án tiến sĩ. Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh”. Mục tiêu của bài viết là làm sáng tỏ hai loại báo cáo tài chính cho đơn vị công đó là BCTC cho mục đích chung và BCTC cho mục đích đặc biệt. Từ nghiên cứu của Cristina Silvia Nistora và cộng sự (2013), Chan (2015), Judy Olive (2011) và Luder (1992), tác giả bài viết đã xác định các nhân tố ảnh hưởng đến việc cải cách kế toán ở khu vực công Việt Nam đó là môi trường chính trị; môi trường pháp lý; môi trường kinh tế; môi trường giáo dục, nghề nghiệp, sự chuyên nghiệp; môi trường quốc tế; môi trường văn hóa để từ đó đưa ra các giải pháp hữu hiệu nhằm hoàn thiện báo cáo tài chính phục vụ cho mục đích chung. Tác giả đã khảo sát lấy ý kiến của các chuyên gia để nhận định và tổng hợp các biến đo lường có tác động ảnh hưởng đến việc cải cách kế toán ở khu vực công theo cơ sở dồn tích, kết quả cho thấy các biến ảnh hưởng đó là: thể chế chính trị, sự ủng hộ và quyết tâm thực hiện đổi mới, đối tượng sử dụng thông tin kế toán, trình độ chuyên môn của chuyên gia và nhân viên kế toán, sự hỗ trợ chuyên môn của các tổ chức kế toán quốc tế, các văn bản pháp lý.
9 - Ngô Phi Mỹ Anh (2017) “Các nhân tố tác động đến hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các cơ quan thuế trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh”. Luận văn thạc sĩ. Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Mục tiêu của bài viết là hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các cơ quan thuế để cung cấp thông tin tài chính hữu ích, hợp lý, minh bạch và quá trình tổ chức kế toán hiệu quả, tiết kiệm phục vụ cho nhà quản lý và những cơ quan cần thông tin. Tác giả đã xác định có 7 nhân tố tác động đến hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các cơ quan thuế trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh đó là: Trình độ chuyên môn của nhân viên kế toán; Hệ thống công nghệ thông tin phục vụ cho công tác kế toán; Hệ thống các văn bản pháp lý về kế toán; Cơ sở kế toán áp dụng; Văn hóa nơi làm việc; Cơ chế quản lý tài chính; Công tác thanh tra, kiểm tra. Bài viết đi sâu vào nghiên cứu thực trạng và đánh giá ưu nhược điểm về tổ chức công tác kế toán tại các cơ quan thuế trên địa bàn TpHCM để đưa ra các giải pháp thiết thực và phù hợp với đặc điểm tình hình của đơn vị hiện nay. - Phạm Thị Mỹ Phước (2017) “Các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh”. Luận văn thạc sĩ. Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Tác giả đã sử dụng nhiều phương pháp phân tích khác nhau cho bài nghiên cứu của mình để tăng tính khách quan. Từ đó tác giả xác định được mức độ ảnh hưởng của những nhân tố đến công tác tổ chức kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM và đưa ra những kiến nghị nhằm khắc phục và hoàn thiện, cùng theo đó là việc kiểm soát chặt chẽ công tác kế toán, làm tăng tính tin cậy trên báo cáo tài chính, hỗ trợ việc quản lý và ra quyết định của cơ quan lãnh đạo hướng tới cơ chế tự chủ về tài chính của các đơn vị hành chính sự nghiệp nói chung và đơn vị sự nghiệp công lập nói riêng. Tác giả cũng đã kế thừa và đưa ra 6 nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán. Sau khi phân tích hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha dựa theo phần mềm SPSS, tác giả đã loại 1 nhân tố được cho là không có ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán. Do đó, mô hình còn lại 5 nhân tố, tác giả tiếp tục đưa vào phân tích độ giá trị của thang đo EFA và phân tích hồi quy tuyến tính. Kết quả cho thấy 5 nhân tố đều có ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán và tác động mạnh nhất là nhân tố hệ thống pháp lý và các
10 văn bản hướng dẫn (với hệ số ß=0.529), tác động kế tiếp là quan tâm đến công tác kế toán của Ban lãnh đạo, kế đó là hệ thống công nghệ thông tin, tiếp đến là trình độ chuyên môn của nhân viên kế toán và cuối cùng là hệ thống kiểm soát nội bộ (với hệ số ß=0.045). - Nguyễn Thị Thu Hiền (2017) “Các nhân tố ảnh hưởng đến việc hoàn thiện hệ thống kế toán của các đơn vị hành chính sự nghiệp theo định hướng chuẩn mực kế toán công quốc tế - nghiên cứu cho các đơn vị hành chính sự nghiệp trên địa bàn Tp.HCM”. Luận văn thạc sĩ. Đại học Kinh tế Tp.HCM. Mục tiêu của bài viết là nhận diện và đo lường mức độ tác động của các nhân tố ảnh hưởng đến việc hoàn thiện hệ thống kế toán của các đơn vị HCSN theo hướng chuẩn mực kế toán công quốc tế. Tác giả đã tổng kết có các nhân tố tác động đó là hệ thống chính trị; hệ thống pháp lý; môi trường quốc tế; môi trường kinh tế; môi trường nghề nghiệp; điều kiện tổ chức, thực hiện. Tất cả các nhân tố đều có tác động cùng chiều đến việc hoàn thiện hệ thống kế toán đơn vị HCSN theo định hướng chuẩn mực kế toán công quốc tế. Sau khi phân tích dựa theo phần mềm SPSS, kết quả cho thấy có 4 nhân tố tác động: mạnh nhất là hệ thống pháp lý, điều này phù hợp với các nghiên cứu của Klaus Luder (1992), Zang (2015) và Cao Thị Cẩm Vân (2016), tiếp theo là môi trường quốc tế, kế đến là hệ thống chính trị và cuối cùng là nhân tố điều kiện tổ chức. Từ những kết quả trong bài nghiên cứu của mình, tác giả đã đưa ra một số kiến nghị nhằm hướng tới việc hoàn thiện hệ thống kế toán đơn vị HCSN theo định hướng chuẩn mực kế toán công quốc tế. 1.3 Nhận xét tổng quan các nghiên cứu trước. Qua việc tổng hợp xem xét đánh giá các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến đề tài của luận văn, có thể thấy được có rất nhiều các nghiên cứu khác nhau liên quan đến kế toán nói chung và công tác tổ chức kế toán ở khu vực công nói riêng. Việc đánh giá công tác kế toán được tiếp cận với nhiều góc độ khác nhau cụ thể là có công trình nghiên cứu ở nước ngoài của tác giả Sour (2012) đã trình bày công tác cải cách tổ chức kế toán trong đơn vị, nhằm phát triển và quản lý được hiệu quả hơn. Một công trình nghiên cứu khác của tác giả Choy
11 Chong và cộng sự (2011) đã đưa ra nhiều nhân tố tác động nhằm giúp đơn vị gặt hái được hiệu suất công việc tổ chức kế toán tại khu vực công tốt hơn. Ngoài ra cũng có các công trình nghiên cứu ở Việt Nam về hoàn thiện tổ chức công tác kế toán ở các phạm vi và đối tượng khác nhau. Các bài viết đa số tập trung nghiên cứu phân tích thực trạng và đưa ra nhiều giải pháp khác nhau hướng đến mục tiêu hoàn thiện công tác tổ chức kế toán. 1.4 Khoảng trống nghiên cứu và định hướng nghiên cứu của tác giả 1.4.1 Khoảng trống nghiên cứu Từ việc nhận xét các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước có liên quan đến đề tài của luận văn, tác giả nhận thấy có rất ít đề tài nghiên cứu đến hoàn thiện công tác tổ chức kế toán tại các Trường Cao đẳng công lập. Trong khu vực công, có các đơn vị hành chính, sự nghiệp đa dạng thực hiện nhiều nhiệm vụ khác nhau, và có những đặc điểm riêng biệt cần phải được nghiên cứu một cách chi tiết hơn. Các công trình nghiên cứu trước liên quan đến công tác tổ chức kế toán là chủ yếu tập trung đưa ra các giải pháp hoàn thiện công tác tổ chức kế toán tại một đơn vị hành chính sự nghiệp hoặc là một doanh nghệp cụ thể, mà chưa chỉ ra được các nhân tố ảnh hưởng đến hoàn thiện công tác tổ chức kế toán, chưa đi sâu vào phân tích tổ chức bộ máy kế toán. Chỉ có ít các nghiên cứu tập trung vào các nhân tố ảnh hưởng đến công tác tổ chức kế toán, tiêu biểu là có nghiên cứu của tác giả Phạm Thị Mỹ Phước với đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh” (2017) và của tác giả Ngô Phi Mỹ Anh đề tài “Các nhân tố tác động đến hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các cơ quan thuế trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh” (2017). Các luận văn này đã khái quát những vấn đề lý thuyết về công tác tổ chức kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập, nêu ra được những nhân tố ảnh hưởng đến công tác tổ chức kế toán và đề xuất các giải pháp hướng đến hoàn thiện công tác tổ chức kế toán của các đơn vị, điều này có ý nghĩa tham khảo quan trọng và đóng góp to lớn cho đề tài nghiên cứu của tác giả trong quá trình thực hiện.