1
ĐẠI HC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HC KHOA HỌC XÃ HỘI NHÂN VĂN
-----------
TRN OANH (CHEN YING)
C ĐU KHẢO SÁT NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NGÔN NGỮ -
VĂN HOÁ HAI DÂN TỘC HÁN - VIỆT QUA CÁC HÌNH ẢNH
PHONG, HOA, TUYT, NGUYT TRONG NHỮNG BÀI THƠ
ĐỖ PH (TRUNG QUỐC) VÀ NGUYỄN TRÃI (VIỆT NAM)
Chuyên ngành: Ngôn ngữ hc
Mã số: 60 22 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÔN NGỮ HC
Người hướng dn khoa hc:GS. TS. Trần Trí Dõi
Hà Nội 2010
2
M ĐẦU
1. L{ do chọn đề tài.
Trên thế gii, vn s vn vt ging nhau. Tư duy con người để phn
ánh sự vật cũng tương đồng. Chng hạn nhìn thấy mt trời, ai cũng biết là
mt trời, nhưng khi đi vào ngôn ngữ khác thì nó sẽ khác. Chẳng hạn người
Trung Quc gi mt trời là tài yáng, người Anh li gọi là sun. V mặt ngôn
ng - văn hóa, Việt Nam và Trung Quốc có rất nhiều nét tương đồng và
khác biệt mà nếu tìm hiểu kỹ, chúng ta sẽ nhn biết được nhiều điều b ích
và thích thú.
Chng hạn như trong những bài thơ cổ ca tiếng Hán và Hán Việt,
thường thy xut hin những khái niệm như ợu, thơ. Nhưng cái sự vt
liên tưởng đến nó thì không hoàn toàn giống nhau. Chính nhờ s không
hoàn toàn giống nhau áy mà qua sự nghiên cứu ngôn ngữ, chúng ta có thể
thấy văn hóa truyn thng của hai nước có nhiều nét khác. Luận văn của
chúng tôi, từ đim xuất phát ấy, s c đầu tìm hiểu đặc điểm ngôn ngữ -
văn hóa hai dân tộc Hán - Việt qua hình ảnh phong, hoa, tuyết, nguyt trong
những bài thơ của nhà thơ Đỗ Ph (Trung Quốc) Nguyễn Trãi (Việt Nam).
3
S dĩ chúng tôi chỉ khuôn lại các t ch phong, hoa, tuyết, nguyt để
ớc đầu khảo sát những đặc điểm ngôn ngữ - văn hóa hai dân tộc Hán -
Vit qua các hình nh phong, hoa, tuyết, nguyt trong những bài thơ Đỗ
Ph (Trung Quốc) Nguyễn Trãi (Việt Nam) là vì những t nói trên là một
trong những hình ảnh tiêu biểu nht ca những bài thơ cổ ca tiếng Hán
Hán Việt. Với khuôn khổ mt luận văn Thạc sỹ, dung lượng của nó không
cho phép nói tới nhiều hình ảnh khác nhau. Đồng thi, vi trình độ có hạn
chúng tôi cũng hy vọng t c đu khảo sát này sẽ rút ra bài học cho
nhng khảo sát khác nhau khi có điều kiện trong tương lai.
2. Đối tượng, mục đích và nhiệm v nghiên cứu
2.1. Đối tượng
Đối tượng khoa học mà luận văn tự xác định cho mình là những t Hán
và Hán Việt ch hình ảnh phong, hoa, tuyết, nguyt trong mt s bài thơ của
Đỗ Ph (Trung Quốc) và Nguyễn Trãi (Việt Nam).
Mt s bài thơ của Đỗ Ph được chúng tôi lấy t cun Thơ Đỗ Ph do
ông Nhượng Tng dịch, Nhà xuất bản Thông tin ấn hành năm 1995 .
Còn thơ của Nguyễn Trãi, chúng tôi thu thập theo cuốn sách Nguyn
Trãi toàn tập tân biên, Nhà xuất bản Văn Học ấn hành năm 1999.
2.2. Mục đích
4
Thông qua việc tìm hiểu t ng din t các hìnhnh phong, hoa, tuyết,
nguyt của hai tác giả, chúng ta sẽ c đu nhn ra những đặc điểm ngôn
ng - văn hoá ca tiếng Hán và Hán Việt. T đó chúng ta có thể tiến hành so
sánh để tìm hiểu s tương đồng và khác biệt của ngôn ngữ - văn hóa hai
c.
2.3. Nhim v
Thế giới tư duy của mỗi người đều ging nhau nhưng sau khi qua ngôn
ng dân tộc riêng của mình diễn t nó sẽ khác nhau. Trung Quốc và Việt
Nam tuy có nét văn hóa tương đồng, thói quen tương cận, nhưng trong
những bài thơ, bài văn mà hai dân tộc này diễn tả, tuy là miêu tả ng một
s vật nhưng nó cũng có thể liên tưởng đến nhng s vật khác. Qua tìm
hiu nhng s khác biệt trong ngôn ngữ của hai dân tộc, có thể nhn thy
được ít nhiều sư khác nhau về nền văn hóa.
Trong luận văn này chúng tôi sẽ thông qua việc tìm hiểu cách dùng
những hình ảnh của các từ phong, hoa, tuyết, nguyt trong thơ Đỗ Ph,
trong thơ Nguyễn Trãi để t đó so sánh đặc trưng từ ngữ, đặc điểm văn hóa
của hai dân tộc Trung - Vit.
3. Phương pháp nghiên cứu
5
Để thc hiện đề tài này, luận văn sẽ s dng kết hp mt s th pháp
và phương pháp được coi trọng trong nghiên cứu ngôn ngữ. Đó là các thủ
pháp và phương pháp sau đây:
- Phương pháp miêu tả. Phương pháp này là để miêu tả tư liệu thu thp
được. Trên cơ sở miêu tả ấy, chúng tôi tiến hành phân loại, phân tích để rút
ra nhng nhận xét của mình.
- Th pháp thống kê với nhim v thu thập tư liệu phc v cho vic
miêu tả phân tích.
- Th pháp so sánh để nhn biết s giống nhau và khác nhau trong việc
s dng t ng tiếng Hán của Đỗ Ph và tiếng Hán Việt ca Nguyễn Trãi.
4. Kết cu của khoá luận
Luận văn ngoài phần M đầu, Kết lun, tài liệu tham kho, s bao gm
ba chương như sau:
Chương 1: Một cái nhìn định hướng cho việc miêu t.
Trong chương này luận văn sẽ trình bày một s nội dung l{ thuyết liên
quan đến luận văn. Cụ th:
- Gii thiu v hai nhà thơ Đỗ Ph và Nguyễn Trãi và { thức cũng n
nh hưng của Nho giáo trong hai ông. Trên cơ sở đó tiến hành tìm ra sự