intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

luận văn: Thực trạng của quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp và nông thôn

Chia sẻ: Nguyễn Thị Bích Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:39

Thêm vào BST
Báo xấu
88
lượt xem 21
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp và nông thôn là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta nhằm thúc đẩy kinh tế phát triển, tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho dân cư nông thôn, tạo tiền đề để giải quyết hàng loạt các vấn đề chính trị và xã hội của đất nước, đưa nông thôn nước ta tiến lên văn minh, hiện đại.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: luận văn: Thực trạng của quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp và nông thôn

  1. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn LU N VĂN T T NGHI P TÀI: “Th c tr ng c a quá trình công nghi p hoá, hi n i hoá nông nghi p và nông thôn.” 1
  2. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn L i nói u............................................................................................................... 1 N i dung ................................................................................................................... 6 I, Th c ch t công nghi p hoá, hi n i hoá và công nghi p hoá, hi n i hoá nông nghi p nông thôn. .......................................................................................... 6 1. Cơ s lí lu n v công nghi p hoá, hi n i hoá. .............................................. 6 1.1. V n lí lu n chung. ....................................................................................... 6 1.2. N i dung c a công nghi p hoá và hi n i hoá Vi t Nam:....................... 7 1.2.1. Xây d ng cơ c u kinh t h p lý: ................................................................... 9 1.2.2. y m nh cu c cách m ng và công ngh hi n i i ôi v i ti p nh n chuy n giao công ngh mơí t nư c ngoài:......................................................... 10 2.V công nghi p hóa, hi n i hoá nông nghi p và nông thôn Vi t Nam ..... 13 II. Quá trình công nghi p hóa, hi n i hoá nông nghi p và nông thôn: ....... 15 1.Vì sao ph i th c hi n công nghi p hóa, hi n i hoá nông nghi p và nông thôn: ....................................................................................................................... 15 2.Th c tr ng c a quá trình công nghi p hoá, hi n i hoá nông nghi p và nông thôn. .............................................................................................................. 17 2.1. Nông nghi p ã phát tri n nhanh v s n lư ng, c bi t là lương th c,nhưng ch t lư ng nông s n còn th p,kh năng c nh tranh y u,hi u qu th p. ............... 17 2.2 Hình thành các vùng s n xu t hàng hoá chuyên canh t p trung như:lúa,cao su,cà phê, i u,mía,rau qu ,l n,bò,tôm,cá,nhưng nhìn chung s n xu t còn phân tán,manh mún;quy mô s n xu t h gia ình nh bé,trư c m t có th có hi u qu ,nhưng v lâu dài là tr ng i lón cho quá trình công nghi p hoá,hi n i hoá nông nghi p. ........................................................................................................... 18 2.3. Nông nghi p nư c ta ã bư c u ư c thu l i hoá,hoá h c hoá,cơ khí hoá, i n khí hoá và áp d ng các thành t u c a cách m ng sinh h c,nhưng cơ s h t ng còn th p kém,lao ng th công v n còn ph bi n,trình khoa h c công ngh còn th p,thua kém nhi u nư c trên khu v c và th gi i ................................ 18 2
  3. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn 2.4. Công nghi p ch bi n nông lâm s n ã có bư c ti n b áng k nhưng còn nh bé và có trình th p. ..................................................................................... 19 2.5. Ngành ngh nông thôn ang phát tri n nhanh , óng góp vai trò quan tr ng trong vi c t o vi c làm và tăng thu nh p nông thôn,nhưng công ngh ,k thu t,ch t lư ng s n ph m còn th p. ..................................................................... 21 2.6. Thu nh p và i s ng c a m t b ph n l n nông dân ã ư c c I thi n,nhưng nhìn chung còn th p,b p bênh,tình tr ng thi u vi c làm,nghèo ói,du canh, du cư,di dân t do ang t ra r t gay g t c n có gi I pháp kh c ph c. ................... 22 3.Nh ng n i dung c a công nghi p hoá,hi n i hoá nông nghi p nông thôn. ................................................................................................................................ 23 3.1.Phát tri n n n nông nghi p hàng hoá a d ng, xây d ng các vùng chuyên canh s n xu t trên qui mô l n và t ng bư c hi n i hoá. .............................. 23 3.2.Thúc y quá trình hi n i hoá nông nghi p nông thôn .......................... 25 3.2.1.Thu l i hoá ................................................................................................... 25 3.2.2.Phát tri n h th ng giao thông nông thôn ..................................................... 25 3.2.3.Cơ gi i hóa .................................................................................................... 26 3.2.4. i n khí hoá và thông tin liên l c. ................................................................ 26 3.2.5 . ng d ng thành t u c a cách m ng sinh h c. .............................................. 26 3.3. Phát tri n công nghi p,d ch v nông thôn. ................................................. 27 3.3.1. Công nghi p hoá ch bíên nông lâm s n. ................................................... 27 3.3.2 .Các ngành công nghi p không dùng nguyên li u là s n ph m nông,lâm,ngư nghi p. .................................................................................................................... 29 3.3.3.Các ngành s n xu t ti u th công nghi p quy mô h gia ình. .................... 29 3.3.4. V d ch v nông thôn. ................................................................................... 30 III.Các quan i m ch o và gi i pháp cơ b n ti n hành công nghi p hoá,hi n i hóa nông nghi p nông thôn. ........................................................... 30 1.Các quan i m ch o. ..................................................................................... 30 3
  4. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn 2.M t s gi i pháp cơ b n y m nh công nghi p hoá và hi n i hóa nông nghi p và nông thôn. ............................................................................................ 31 2.1.Tích c c tham gia vi c chuy n i cơ c u kinh t nông nghi p,nông thôn theo hư ng s n xu t hàng hoá. ............................................................................ 31 2.2. u tư xây d ng cơ s v t ch t-kĩ thu t, y m nh ng d ng và khoa h c tiên ti n. ................................................................................................................. 32 2.3. Phát tri n nông nghi p hư ng ra xu t kh u. .............................................. 33 2.4. u tư và phát tri n ngu n nhân l c: ......................................................... 34 2.5.Ti p t c i m i và xây d ng quan h s n xu t phù h p........................... 36 K t lu n.................................................................................................................. 37 4
  5. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn L i nói u Công nghi p hoá, hi n i hoá nông nghi p và nông thôn là m t ch trương l nc a ng và Nhà nư c ta nh m thúc y kinh t phát tri n, t o công ăn vi c làm, tăng thu nh p cho dân cư nông thôn, t o ti n gi i quy t hàng lo t các v n chính tr và xã h i c a t nư c, ưa nông thôn nư c ta ti n lên văn minh, hi n i. ih i ng l n th VIII ã xác nh, ph i “ c bi t coi tr ng công nghi p hóa, hi n i hoá nông nghi p và nông thôn”. Trong nh ng năm g n ây, nh có “ i m i”, nông nghi p và nông thôn nư c ta ã t ư c nh ng thành t u áng khích l . Tuy v y, nông nghi p và nông thôn hi n nay ang ng trư c nh ng thách th c to l n, có nhi u v n v s n xu t và i s ng c a nông dân ang n i lên gay g t: M t là, k t q a s n xu t nông, lâm, ngư nghi p còn ch u nh hư ng n ng n b i thiên tai, cho n nay ta chưa ch ng h n ch ư c. Hai là, trình s n xu t và công ngh còn th p kém, năng su t ch t lư ng hàng nông, lâm, thu s n, nh t là hàng ch bi n xu t kh u chưa s c c nh tranh trong h i nh p v i khu v c và th gi i. Ba là, cơ s h t ng, c bi t là giao thông và th trư ng giao lưu hàng hoá phát tri n ch m, làm cho nông s n hàng hoá tuy chưa nhi u nhưng tiêu th ang r t khó khăn, ngư i s n xu t d b thua l . B n là, cơ c u kinh t nông nghi p, nông thôn chuy n d ch ch m và cơ b n v n là thu n nông, t tr ng ngành ngh d ch v còn r t th p. Năm là, t c tăng dân s nông thôn còn m c cao và cao hơn thành th , lao ng, vi c làm, thu nh p ang là v n b c xúc hi n nay nông thôn. ng trư c nh ng v n trên, y nhanh ti n th c hi n công nghi p hóa, hi n i hoá nông nghi p và nông thôn là nhu c u r t c p thi t. 5
  6. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn N i dung I, Th c ch t công nghi p hoá, hi n i hoá và công nghi p hoá, hi n i hoá nông nghi p nông thôn. 1. Cơ s lí lu n v công nghi p hoá, hi n i hoá. 1.1. V n lí lu n chung. M i m t phương th c s n xu t có m t cơ s v t ch t - k thu t ( CSVC- KT ) tương ng. CSVC-KT c a m t phương th c s n xu t là h th ng các y u t v t ch t c a l c lư ng s n xu t xã h i, phù h p v i trình k thu t ( công ngh ) tương ng mà l c lư ng lao ng xã h i s d ng s n xu t ra c a c i v t ch t áp ng nhu c u c a xã h i. Căn c ánh giá trình CSVC-KT c a m t phương th c s n xu t là: +Trình c a l c lư ng s n xu t. + Trình c a khoa h c – k thu t và công ngh . CSVC-KT c a các phương th c s n xu t ( PTSX ) trư c ch nghĩa tư b n( CNTB ) là các công c th công nh bé, l c h u. CSVC-KT c a CNTB là n n i công nghi p cơ khí hoá. Ch n khi xây d ng xong n n i công nghi p cơ khí hoá, CNTB m i kh ng nh ư c s chi n th ng c a nó iv i các PTSX trư c ó. Trong l ch s , CNTB l n u tiên kh ng nh ư c av th ng tr c a nó nư c Anh vào cu i th k XVIII và u th k XIX, khi mà cu c cách m ng k thu t l n th nh t ư c hoàn thành: lao ng th công ư c thay th b ng lao ng cơ khí hoá. V m t lôgic, CNXH là giai o n u c a m t PTSX m i cao hơn CNTB, vì v y nó òi h i ph i có m t CSVC-KT m i cao hơn, t c là CSVC- KT ó không ch là n n i công nghi p cơ khí mà CNTB ã t ư c vào cu i th k XVIII và u th k XIX. Th i i ngày nay cu c cách m ng 6
  7. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn khoa h c và công ngh ang tác ng m t cách m nh m trên ph m vi toàn th gi i làm bi n i m t cách sâu s c cơ c u l c lư ng s n xu t và cơ c u kinh t . Nh ng d ng v t ch t truy n th ng ang d n ư c thay th b ng nh ng d ng v t ch t nh , ng n, m ng, th p v i nh ng tính năng và tác d ng ôi khi vư t quá s c tư ng tư ng c a con ngư i. Cơ c u kinh t cũng ang có s bi n i sâu s c: T tr ng c a các nghành s n xu t v t ch t trong cơ c u t ng s n ph m qu c dân ngày càng gi m, t tr ng các nghành d ch v và phi s n xu t v t ch t khác ngày càng tăng nhanh hơn. Năng su t lao ng tăng nhanh nhưng li n v i ó là tính vô chính ph trong phát tri n kinh t c a CNTB cũng b c l ngày càng gay g t. i u ó nói lên r ng, nh ng I u ki n v t ch t mà CNTB ã t o ra là to l n nhưng v n chưa h i t nh ng y u t c n thi t cho CSVC- KT c a CNXH. CSVC-KT cho CNXH òi h i ph i h i t y u t hi n i c a cách m ng khoa h c và công ngh , y u t k ho ch kh c ph c cho tính vô chính ph c a n n kinh t TBCN. Do v y, có th hi u CSVC- KT c a CNXH s là n n s n xu t l n hi n i, có cơ c u kinh t h p lý, có trình xã h i hoá cao d a trên trình khoa h c – công ngh hi n i, ư c hình thành m t cách có k ho ch và th ng tr trong toàn b n n kinh t qu c dân. T t c các nư c khi bư c vào th i kỳ quá lên CNXH u ph i xây d ng cơ s v t ch t – k thu t cho CNXH. ây là m t quy lu t kinh t mang tính ph bi n, xu t phát t yêu c u c a quy lu t quan h s n xu t ph i phù h p v i tính ch t và trình phát tri n c a l c lư ng s n xu t. 1.2. N i dung c a công nghi p hoá và hi n i hoá Vi t Nam: Trư c ây m t th i gian dài v i quan ni m truy n th ng v công nghi p hoá, chúng ta thư ng xác nh n i dung c a công nghi p hoá theo trình t : - Ti n hành cách m ng khoa h c – k thu t xây d ng CSVC- KT cho CNXH 7
  8. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn - Xây d ng cơ c u kinh t h p lý và phân công l i lao ng xã h i Trong i u ki n giao lưu kinh t gi a các nư c chưa ư c m r ng, quá trình chuy n giao công ngh gi a các nư c chưa phát tri n m nh m , ph i “ph i t l c cánh sinh là chính ” thì ó là m t trình t h p lý ti n hành công nghi p hoá. Song hi n nay cu c cách m ng khoa h c và công ngh ang tác ng m t cách sâu r ng trên ph m vi toàn th gi i, kho ng th i gian cho m t phát minh m i ra i thay th phát minh cũ ngày càng ư c rút ng n l i, xu hư ng chuy n giao công ngh gi a các nư c ngày càng tr thành òi h i c p bách, không ch i v i các nư c l c h u, mà ngay c i v i c nh ng nư c phát tri n. S phát tri n c a m t qu c gia không th tách r i v i s phát tri n c a c ng ng th gi i nói chung và khu v c nói riêng. i u này cho phép m t nư c i sau không nh t thi t ph i làm t t c nh ng công vi c mà các nư c i trư c ã tr i qua. Th c t cho th y nh ng thành t u khoa h c – công ngh , v qu n lý..v.v.. c a các nư c i trư c ch có th chuy n giao m t cách có hi u qu cho các nư c i sau khi mà nh ng nư c i sau ã có s chu n b k càng ón nhân. V n t ra là các nư c i sau c n ph i làm nh ng gì ti p nh n m t cách có hi u qu nh t nh ng thành t u mà nh ng nư c i trư c ã t ư c. Bài h c thành công trong quá trình công nghi p hoá c a các nư c NICS ã ch ra r ng: Vi c xây d ng m t cơ c u kinh t theo hư ng m c a v i bên ngoài nh m ti p nh n m t cách có ch n l c nh ng thành t u c a nh ng nư c I trư c k t h p v i vi c y m nh cu c cách m ng khoa h c và công ngh hi n i, ó chính là con ư ng ng n nh t, có hi u qu nh t quy t nh s thành công c a quá trình công nghi p hoá, hi n i hoá iv i m t nư c l c h u. V i quan ni m m i như v y, n i dung c a công nghi p hoá, hi n i hoá nư c ta c n ư c s p x p theo m t trình t m i như sau: - Xây d ng cơ c u kinh t h p lý 8
  9. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn - y m nh cu c cách m ng khoa h c và công ngh hi n i i ôi v i ti p nh n chuy n giao công ngh m i t nư c ngoài. 1.2.1. Xây d ng cơ c u kinh t h p lý: Vi c xây d ng cơ c u kinh t h p lý bao gi cũng ph i d a trên ti n là phân công l i lao ng – xã h i. Phân công lao ng xã h i là s chuyên môn hoá lao ng, do ó chuyên môn hoá s n xu t gi a các nghành, trong n i b t ng nghành và trong t ng vùng trong n n kinh t qu c dân. Phân công lao ng có tác ng r t to l n. Nó là òn b y c a s phát tri n công ngh và năng su t lao ng. Cùng v i khoa h c và công ngh nó góp ph n hình thành và phát tri n cơ c u kinh t h p lý. S phân công l i lao ng xã h i trong quá trình CNH,H H c n ph i tuân th các quá trình có tính quy lu t sau: M t là, t tr ng và s tuy t i lao ng nông nghi p gi m d n; t tr ng và s lao ng công nghi p ngày m t tăng lên. Hai là, t tr ng và s tuy t i lao ng trí tu ngày m t tăng và chi m ưu th so v i lao ng gi n ơn trong t ng lao ng xã hô . Ba là, t c tăng lao ng trong các nghành phi s n xu t v t ch t (d ch v ) tăng nhanh hơn t c tăng lao ng trong các nghành s n xu t v t ch t. i ôi v i quá trình phân công l i lao ng xã h i, m t cơ c u kinh t m i cũng d n ư c hình thành. Cơ c u kinh t c a m t nư c là t ng th các quan h kinh t hay các b ph n h p thành c a n n kinh t ; g n v i v trí, trình k thu t công ngh , quy mô, t tr ng tương ng v i t ng b ph n và m i quan h tương tác gi a các b ph n, g n v i i u ki n kinh t xã h i trong t ng giai o n phát tri n nh t nh, nh m th c hi n các m c tiêu kinh t ã ư c ho ch nh. C u trúc c a cơ c u kinh t bao g m: + Cơ c u nghành ngh . + Cơ c u vùng kinh t . 9
  10. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn + Cơ c u gi a th t , th xã, th tr n, thành ph và ô th . + Cơ c u thành ph n kinh t t i ưu hoá cơ c u kinh t ư c hình thành ph i t ư c các yêu c u sau: Ph n ánh ư c và úng các quy lu t khách quan, trư c h t là các quy lu t kinh t ; cho phép khai thác t i a các ti m năng kinh t c a t nư c; s d ng ư c nhi u l i th so sánh c a các nư c phát tri n mu n v công nghi p; phù h p v i xu th c a cách m ng khoa h c – công ngh , xu hư ng toàn c u hoá, khu v c hoá và em lo i hi u qu kinh t - xã h i cao. 1.2.2. y m nh cu c cách m ng và công ngh hi n i i ôi v i ti p nh n chuy n giao công ngh mơí t nư c ngoài: Cho t i nay th gi i ã 2 l n tr i qua cách m ng v k thu t và công ngh , l n th nh t v i tên g i là cu c cách m ng k thu t di n ra vào cu i th k XVIII, ư c th c hi n u tiên nư c Anh mà n i dung ch y u là thay th lao ng th công b ng lao ng cơ khí hoá; l n th 2 v i tên g i là cu c cách m ng khoa h c và công ngh hi n i ư cb t u t gi a th k XX mà n i dung c a nó không ch d ng l i tính ch t hi n i c a các y u t tư li u s n xu t, mà còn k thu t công ngh s n xu t hi n i, phương pháp s n xu t tiên ti n. Hi n nay cu c cách m ng khoa h c và công ngh có nhi u n i dung phong phú, trong ó có th ch ra các n i dung n i b t sau: + M t là, cách m ng v phương pháp s n xu t: ó là t ng hoá. Ngoài ph m vi t ng như trư c ây, hi n nay t ng hoá còn bao g m c vi c s d ng r ng rãi ngư i máy thay th con ngư i i u khi n quá trình v n hành s n xu t. + Hai là, cách m ng v năng lư ng: Bên c nh nh ng năng lư ng truy n th ng mà con ngư i s d ng trư c kia như nhi t I n, thu I n, thì ngày nay con ngư i ngày càng khám phá ra 10
  11. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn nhi u năng lư ng m i và s d ng r ng rãi trong s n xu t như năng lư ng nguyên t , năng lư ng m t tr i. + Ba là, cách m ng v v t li u m i: Ngày nay, ngoài vi c s d ng các v t li u t nhiên, con ngư i ngày càng t o ra nhi u v t li u nhân t o m i thay th có hi u qu cho các v t li u t nhiên khi mà các v t li u t nhiên ang có xu hư ng ngày càng c n d n. + B n là, cách m ng v công ngh sinh h c: Các thành t u c a cu c cách m ng này ang ư c áp d ng r ng rãi trong lĩnh v c công nghi p, nông nghi p, y t , hoá ch t, b o v môi trư ng sinh thái. + Năm là, cách m ng v i n t và tin h c: ây là m t lĩnh v c mà hi n nay loài ngư i ang c bi t quan tâm, trong ó ph i k n lĩnh v c máy tính i n t . Như v y, khái ni m công ngh ngày nay bao g m m t ph m vi r ng, nó không ch là các phương ti n, thi t b do con ngư i sáng t o ra mà còn là bí quy t bi n các ngu n l c s n có thành s n ph m. V i ý nghĩa ó khi nói t i công ngh thì cũng s bao hàm c k thu t. c bi t là trong giai o n hi n nay, khoa h c và công ngh luôn luôn g n bó ch t ch v i nhau: Khoa h c là ti n tr c ti p c a công ngh và công ngh l i là k t qu tr c ti p c a khoa h c. Cu c cách m ng khoa h c và công ngh trên th gi i ã và ang óng vai trò r t to l n i v i s nghi p CNH,H H trong t t c các nư c, nh t là các nư c có n n kinh t kém phát tri n. Tuy nhiên, cách th c ti n hành nh ng nư c khác nhau l i không gi ng nhau, có nư c ti n hành b ng cách t nghiên c u, t trang b công ngh m i cho các nghành kinh t trong nư c, có nư c ti n hành thông qua chuy n giao công ngh , cũng có nư c ti n hành b ng cách k t h p gi a t nghiên c u và chuy n giao công ngh . Th c ra vi c k t 11
  12. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn h p gi a t nghiên c u và chuy n giao công ngh là c n thi t iv ib tc qu c gia nào, n u như mu n t trình phát tri n cao. Song kinh nghi m c a Nh t B n và các nư c NICS trong th i kỳ ti n hành CNH, xây d ng và chuy n d ch cơ c u kinh t ã ch ng minh r ng chuy n giao công ngh là cách làm r nh t, có hi u qu nh t có ư c công ngh hi n i. Như v y, th c ch t c a chuy n giao công ngh là ưa công ngh bao g m c ph n c ng (máy móc thi t b ) và ph n m m (quy trình, phương pháp công ngh ) t nư c này sang nư c khác, làm thay i quy n s h u và quy n s d ng công ngh ư c chuy n giao. Th c t cho th y vi c chuy n giao công ngh ch phát huy ư c hi u qu trong mô hình chi n lư c CNH hư ng ngo i, “ hư ng v xu t kh u”. Chuy n giao công ngh có nh ng tác d ng sau: M t là, rút ng n kho ng cách t t h u c a các nư c ch m phát tri n so v i các nư c phat tri n. Hai là, t o i u ki n khai thác có hi u qu hơn các ngu n l c trong nư c nh m tăng trư ng kinh t nhanh. Ba là, i v i nh ng nư c ang trong quá trình chuy n t mô hình chi n lư c CNH hư ng n i, “thay th nh p kh u” sang mô hình chi n lư c CNH hư ng ngo i, “hư ng v xu t kh u” thì nó thúc y nhanh s chuy n d ch này và cho phép t ư c hi u qu kinh t cao. Vi t Nam sau m t th i gian dài áp d ng không thành công mô hình CNH theo ki u Liên Xô (cũ), mà th c ch t là mô hình CNH hư ng n i, nh ư ng l i i m i kinh t , ng ta ã nhanh chóng v n d ng nh ng bài h c thành công v CNH c a các nư c trên th gi i và trong khu v c chuy n sang mô hình CNH hư ng ngo i. i u này ã t o thu n l i cho Vi t Nam tham gia vào qua trình chuy n giao công ngh v i các nư c trên th gi i và trong khu v c. Hi n nay trình công ngh c a Vi t Nam còn r t th p kém so v i các 12
  13. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn nư c láng gi ng, ch m so v i Trung Qu c kho ng 10 năm, ch m so v i ài Loan t 20-30 năm vào th i I m b t u CNH. Vì v y ti p nh n chuy n giao công ngh t nư c ngoài là r t c n thi t. Tuy nhiên trong quá trình ti p nh n chuy n giao công ngh ph i r t t nh táo tránh nh p công ngh l i th i do các nư c th i ra, tránh không cho Vi t Nam tr thành “bãi th i công ngh ” c a các nư c phát tri n. Song song v i quá trình ti p nh n chuy n giao công ngh , Vi t Nam còn ph I xây d ng cho mình chi n lư c phát tri n khoa h c và công ngh qu c gia mang tính t ng th lâu dài, bao c nghiên c u, chuy n giao, th nghi m và ng d ng, b i vì ây là năng l c n i sinh m b o s phát tri n v ng ch c và lâu b n c a t nư c, i H i IX c a ng C ng S n Vi t Nam – 4/2001 ã kh ng nh vai trò quan tr ng c a khoa h c và công ngh : ”Phát tri n khoa h c công ngh cùng v i phát tri n giáo d c và ào t o là qu c sách hàng u, là n n t ng và ng l c y m nh CNH,H H t nư c.” 2.V công nghi p hóa, hi n i hoá nông nghi p và nông thôn Vi t Nam Theo tinh th n c a ngh quy t ih i ng toàn qu c l n th VIII và h i ngh trung ương l n th b y (khoá VII), công nghi p hoá nông thôn là quá trình chuy n d ch cơ c u kinh t g n v i vi c i m i căn b n v công ngh và k thu t nông thôn, t o n n t ng cho vi c phát tri n nhanh, b n v ng theo hư ng nâng cao hi u qu kinh t nông thôn, góp ph n phát tri n b n v ng n n kinh t qu c dân v i t c cao. Quá trình công nghi p hoá nông thôn bao g m: + ưa phương pháp s n xu t công nghi p, máy móc thi t b vào s d ng trong nông nghi p và s n xu t nông thôn thay th lao ng th công; + áp d ng phương pháp qu n lý hi n i tương ng v i công ngh và thi t b vào nông nghi p và nông thôn; 13
  14. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn + T o ra h th ng cơ s h t ng thích h p v i vi c ưa máy móc thi t b và công ngh m i vào nông thôn. Như v y, công nghi p hoá nông thôn không có nghĩa là ch phát tri n công nghi p nông thôn, mà bao g m c vi c phát tri n toàn b các ho t ng, các lĩnh v c s n xu t – d ch v và i s ng văn hoá tinh th n nông thôn phù h p v i n n s n xu t công nghi p nông thôn và c nư c nói chung. Công nghi p hoá nông nghi p là m t b ph n c a công nghi p hoá nông thôn. N i dung ch y u là ưa máy móc thi t b , ng d ng các phương pháp s n xu t ki u công nghi p, các phương pháp và hình th c t ch c ki u công nghi p vào các lĩnh v c c a s n xu t nông nghi p. Công nghi p hoá nông nghi p còn bao hàm c vi c t o ra s g n bó ch t ch gi a s n xu t công nghi p v i s n xu t nông nghi p nh m khai thác tri t l i th c a nông nghi p, nâng cao hàm lư ng ch bi n s n ph m c a nông nghi p tăng giá tr c a chúng, m r ng th trư ng cho chúng. Hi n i hoá là quá trình liên t c nâng cao trình khoa h c – k thu t và công ngh vào s n xu t và i s ng nông thôn, c I ti n và hoàn thi n t ch c s n xu t và t ch c i s ng nông thôn, t o ra m t n n s n xu t trình ngày càng cao, cu c s ng ngày càng văn minh ti n b . Hiên i hoá nông thôn không ch bao g m công nghi p hoá, nâng cao trình k thu t – công ngh và t ch c trong các lĩnh v c khác c a s n xu t v t ch t nông thôn, mà còn c vi c bao g m c vi c không ng ng nâng cao i s ng văn hoá - tinh th n, phát tri n h th ng cơ s h t ng xã h i, h th ng giáo d c, ào t o, y t , và các d ch v ph c v i s ng khác nông thôn. V b n ch t, hi n i hoá là quá trình phát tri n toàn di n có k th a nông thôn. Hi n i hóa hoàn toàn không có nghĩa là xoá b toàn b nh ng gì ã t o d ng trong quá kh , càng không có nghĩa là ph i ưa toàn b công ngh , thi t b tiên ti n và hi n i vào nông thôn ngay m t lúc, mà là t n d ng, c i ti n, hoàn thi n t ng bư c nâng cao 14
  15. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn trình khoa h c – k thu t – công ngh và t ch c, qu n lý n n s n xu t và i s ng xã h i nông thôn lên ngang t m v i trình th gi i. Hi n i hoá nông nghi p là quá trình không ng ng nâng cao trình khoa h c – k thu t – công ngh , trình t ch c và qu n lý s n xu t nông nghi p. ây cũng là quá trình c n ư c th c hi n m t cách liên t c vì luôn có nh ng ti n b k thu t m i xu t hi n và ư c ng d ng trong s n xu t. II. Quá trình công nghi p hóa, hi n i hoá nông nghi p và nông thôn: 1.Vì sao ph i th c hi n công nghi p hóa, hi n i hoá nông nghi p và nông thôn: nư c ta, 80% dân s s ng nông thôn, trên 70% l c lư ng lao ng xã h i làm vi c nông thôn. Vi c phát tri n toàn di n nông thôn có ý nghĩa to l n i v i phát tri n kinh t – xã h i c a c nư c. Kinh nghi m th gi i ã ch ra r ng, n u không phát tri n nông thôn th không m t nư c nào có th phát tri n n nh, b n v ng v i t c cao m t cách lâu dài ư c. Các nư c công nghi p phát tri n hi n nay cũng ã ph i gi i quy t m i quan h gi a công nghi p hoá và phát tri n các ô th , v i công nghi p hóa, hi n i hoá và c ô th hoá nông thôn. Nh ng nư c chưa gi i quy t v n này m t cách tho áng ang ph i tr giá b ng nh ng hành ng kh c ph c h u qu c a l ch s công nghi p hoá, hi n i hoá trư c ây. V a qua, không ch các nhà kinh t th gi i bàn lu n nhi u v v n này, mà nhi u t ch c qu c t cũng ã t ch c nhi u cu c h i th o v phát tri n nông thôn, công nghi p hoá, hi n i hoá nông nghi p và nông thôn. Vì v y, th c hi n công nghi p hoá, hi n i hoá nông nghi p và 15
  16. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn nông thôn là m t t t y u trong quá trình công nghi p hoá, hi n i hoá nư c ta nh m : Thúc y quá trình phân công lao ng nông thôn, t ó nâng cao hi u qu kinh t , tăng thu nh p cho dân cư nông thôn, tăng kh năng tích lu t n i b nông thôn, nâng cao kh năng u tư và ti p nh n u tư vào khu v c nông thôn. i u này th hi n ch thu nh p gi a các h thu n nông và các h ngành ngh nông thôn nư c ta ang có s chênh loch ngày càng l n và th c t là sau khi ưa vào ch bi n nông nghi p, giá tr c a các s n ph m nông nghi p s cao hơn r t nhi u. M r ng th trư ng, t o cơ s phát tri n s n xu t nông nghi p, công nghi p và các ngành kinh t khác nông thôn cũng như trên c nư c. i u này có ý nghĩa c bi t quan tr ng, khi các doanh nghi p nư c ta ang g p ph i s c nh tranh r t gay g t trên th trư ng qu c t , trong khi ó th trư ng trong nư c, th trư ng nông thôn có ti m năng l n nhưng chưa ư c khai thác t t. Gi i quy t các v n kinh t xã h i nông thôn, c bi t là v n vi c làm, khai thác các ngu n l c m i a phương, kh c ph c s chênh loch không áng có gi a các a phương, gi a các dân t c, xoá ói gi m nghèo nông thôn. Hi n nay nư c ta có kho ng 5 tri u ngư i ang c n có vi c làm ho c có thêm vi c làm, riêng nông thôn, ngoài s lao ng có vi c làm thư ng xuyên, còn ph i gi i quy t vi c làm t m th i cho ngư i lao ng lúc nông nhàn. Kh c ph c tình tr ng này là m t nhi m v t ra cho công nghi p hoá, hi n i hoá nông thôn. ây c n kh c ph c quan ni m c i n xem vi c ưa máy móc thi t b ti n hành công nghi p hoá nông thôn là làm gi m b t s lao ng nông thôn. B i l nó s làm gi m s lao ng tr c ti p th c hi n công vi c trư c ay ph i làm th công, xong l i t o ra nhi u ch làm vi c m i cho các ho t ng khác. 16
  17. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn + Th c hi n ô th hoá nông thôn, gi m b t s c ép c a dòng dân cư t nông thôn chuy n vào ô th , t o i u ki n các ô th có th phát tri n thu n l i. 2.Th c tr ng c a quá trình công nghi p hoá, hi n i hoá nông nghi p và nông thôn. 2.1. Nông nghi p ã phát tri n nhanh v s n lư ng, c bi t là lương th c,nhưng ch t lư ng nông s n còn th p,kh năng c nh tranh y u,hi u qu th p. T năm 1981 n nay,nông nghi p ã phát tri n v i nh p bình quân 4,5 % là t c d phát tri n khá cao.S n xu t lương th c ã tăng nhanh,kh c ph c ư c tình tr ng thi u lương th c và có dư xu t kh u. ng th i,trong nh ng năm g n ây,s n xu t các m t hàng nông s n khác u tăng nhanh so v i nhu c u trong nư c; hàng hoá c n ư c xu t kh u cũng tăng nhanh.Hi n nay chúng ta ch còn ph i nh p kh u v i s lư ng áng k 6 m t hàng nông s n g m: bông,d u th c v t,s a bò,th t bò cao c p,b t gi y và g . Do v y,giá c hàng nông s n trong nư c nói chung ph thu c ch y u vào xu t kh u.Trong th i gian v a qua,nhi u nơi,nhi u lúc giá m t s m t hàng nông s n như lúa g o,hoa qu ,th t l n,th t gà ã xu ng th p,ch y u do xu t kh u kém hi u qu . Do v y trong h th ng các bi n pháp thúc y nông nghi p phát tri n, thì vi c tiêu th s n ph m ph i là v n ưu tiên hàng u. làm ư c vi c này, i v i s n xu t nông nghi p c n ph i nhanh chóng thay i cơ c u và ch t lư ng gi ng,áp d ng các qui trình và công ngh tiên ti n và ng b t s n xu t n ch bi n,b o qu n nâng cao ch t lư ng hàng hoá,trong ó phát tri n công nghi p ch bi n nâng cao ch t lư ng hàng nông s n xu t kh u là y u t h t s c quan tr ng. ng th i, có th nâng cao kh năng c nh tranh c a hàng nông s n nư c ta,thì trên cơ s a d ng hoá s n xu t,t p trung phát tri n nh ng m t hàng chi n lư c d a vào nh ng l i th so sánh c a c nư c và t ng vùng. 17
  18. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn 2.2 Hình thành các vùng s n xu t hàng hoá chuyên canh t p trung như:lúa,cao su,cà phê, i u,mía,rau qu ,l n,bò,tôm,cá,nhưng nhìn chung s n xu t còn phân tán,manh mún;quy mô s n xu t h gia ình nh bé,trư c m t có th có hi u qu ,nhưng v lâu dài là tr ng i lón cho quá trình công nghi p hoá,hi n i hoá nông nghi p. Trong khi các vùng chuyên canh cao su,cà phê và chè ã khá n nh thì các vùng chuyên canh khác còn ang trong quá trình hình thành,ít v s lư ng và nh bé v qui mô,l i chưa n nh.Các vùng cây ăn qu ,chăn nuôi gia súc ch y u phát tri n d a trên cơ s các vùng truy n th ng,thi u s tác ng c a khoa h c công ngh ,chưa áp ng ư c các yêu c u nguyên li u c a công nghi p. Hi n nay c nư c có g n 10 tri u h dân v i t nông nghi p bình quân 0,8 ha/h và có t i hàng tri u th a t nh và manh mún,qu th t ch phù h p v i s n xu t b ng lao ng th công,n u không s lý thì không th công nghi p hoá,hi n i hoá nông nghi p và nông thôn,nh t là ng b ng sông H ng và mi n Trung. 2.3. Nông nghi p nư c ta ã bư c u ư c thu l i hoá,hoá h c hoá,cơ khí hoá, i n khí hoá và áp d ng các thành t u c a cách m ng sinh h c,nhưng cơ s h t ng còn th p kém,lao ng th công v n còn ph bi n,trình khoa h c công ngh còn th p,thua kém nhi u nư c trên khu v c và th gi i Trong nhi u năm qua,Nhà nư c và nhân dân ã u tư l n vào vi c xây d ng cơ s h t ng ph c v nông nghi p và cơ s h t ng nông thôn.T i năm 1995,các công trình thu l i ã tư i cho 3 tri u ha t canh tác ( chi m 53 % ),tiêu 1,4 tri u ha, ngăn m n 0,7 tri u ha và ch ng lũ cho hơn 2 tri u ha; có 94 % s xã có ư ng ô tô t i khu trung tâm; 63 % s xã v i 51 % s h ã có i n dùng.Tuy v y,ch t lư ng các công trình thu l i còn th p,c n ti p t c tu b ,nâng c p và xây d ng m i. ư ng ư c dùng cho bơm nư c,các cơ s ch 18
  19. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn bi n ngành ngh và th p sáng,nhưng m c s d ng còn th p,ch t lư ng I n nông thôn kém. Trình cơ gi i hoá còn th p,t l cơ gi i hoá làm tm i t 26 %,riêng ng b ng sông C u Long t 60 %. Vi c s d ng các lo i hoá ch t trong nông nghi p nư c ta cũng ngày càng tăng,nhưng so v i th gi i v n ch thu c nhóm các nư c trung bình. M c dù các lo i hoá ch t ã góp ph n quan tr ng trong vi c gia tăng s n lư ng nông ph m,nhưng cũng ang t ra nh ng v n v môi trư ng, do v y c n ư c qu n lí và hư ng d n ch t ch s d ng h p lý. V ng d ng thành t u cách m ng sinh h c: trong 10 năm g n ây ã t o ra ư c nhi u gi ng lúa, ngô, rau, cây ăn qu , cây lâm nghi p, nh t là các lo i gi ng lai cho năng su t cao. Nh ng ti n b khoa h c trong lĩnh v c chăn nuôi và thu s n như :l n có t l l c cao, sinh hoá có th tr ng l n và gà công nghi p có t c sinh trư ng nhanh, tiêu t n ít th c ăn cũng ã ư c cung c p r ng rãi. Tuy nhiên, trình áp d ng thành t u cách m ng sinh h c c a nư c ta còn th p so v i các nư c láng gi ng. 2.4. Công nghi p ch bi n nông lâm s n ã có bư c ti n b áng k nhưng còn nh bé và có trình th p. + V ch bi n nông s n. Nhìn chung, công nghi p ch bi n nông s n c a nư c ta ã bư c u vư t qua ư c nh ng khó khăn c a th i kì u chuy n sang cơ ch th trư ng và ã có m t s ti n b . Nh ng năm v a qua, là th i kì t p trung cao cho công nghi p ch bi n nông s n. H u h t các doanh nghi p ch bi n nông s n ã i vào u tư xây d ng vùng nguyên li u, i m i thi t b và công ngh , tăng thêm cơ s và công su t, làm cho năng l c ch bi n nông s n tăng nhanh, c bi t là công ngh ch bi n mía ư ng. 19
  20. án kinh t chính tr Cnh-h h nôngnghi p và nông thôn Các doanh nghi p cũng ã xúc ti n nhanh vi c ti p c n th trư ng trong và ngoài nư c,b trí l i s n xu t, a d ng hoá s n ph m và c i ti n m u mã phù h p v i th hi u ngư i tiêu dùng. S n ph m chè ch bi n t 7 m t hàng (3 lo i chè en và 4lo i chè hương),nay ã có 45 m t hàng chè tham gia vào th trư ng;v cà phê, ngoài cà phê nhân ã có các m t hàng cà phê hoà tan, cà phê rang xay xu t kh u;m t hàng g o xu t kh u cũng a d ng hơn. S n lư ng công nghi p ch bi n nông s n cũng ã tăng áng k : s n lư ng ngô,g o qua ch bi n là 12,5 tri u t n,tăng 4,5 tri u t n so v i 5 năm trư c ó; ư ng m t các lo i 393.000 t n,tăng 70.000 t n. c bi t là g o ch t lư ng cao ã tăng r t nhanh chi m 75 %, làm thay i h n cơ c u và giá tr g o xu t kh u nư c ta. Như v y, giá tr s n lư ng ch bi n nông s n liên t c tăng v i t c cao, giá tr s n lư ng ch bi n lương th c tăng 17,4 % năm, giá tr s n lư ng ch bi n th c ph m tăng 12,7 % năm. Tuy nhiên,trong lĩnh v c ch bi n nông s n cũng còn nhi u m t y u kém, n i b t là: t tr ng nông s n ư c ch bi n công nghi p còn th p,ch t 30 % s n lư ng mía,g n 60 % chè, dư i 20 % rau qu . Ph n l n các cơ s ch bi n lúa, g o,chè ư c xây d ng ã lâu, thi t b và quy trình công ngh l c h u.Tuy nhiên, hi n nay ã có m t s nhà máy m i ư c xây d ng có máy móc thi t b tương i hi n i,nh t là các cơ s liên doanh hay u tư v n nư c ngoài, nhưng s lư ng các cơ s này chưa nhi u.Ch t lư ng nông s n ch bi n chưa cao nên s c c nh tranh trên th trư ng qu c t kém,làm cho nông dân nư c ta ph i ch u nhi u thua thi t. + V ch bi n lâm s n n nay, công nghi p ch bi n g nư c ta ã phát tri n thành m t m ng lư i toàn qu c, g m hơn 800 doanh nghi p, trong ó doanh nghi p nhà nư c là 271, doanh nghi p ngoài qu c doanh là 473,doanh nghi p liên doanh v i nư c 20
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học
207 tài liệu
1474 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
5=>2