Máu và dịch não tuỷ

Chia sẻ: Nguyễn Thắng | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:46

Thêm vào BST

Báo xấu

119
lượt xem 24
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu tham khảo dành cho giáo viên, sinh viên cao đẳng, đại học chuyên ngành y khoa - Tài liệu giúp cung cấp và củng cố kiến thức y khoa chuyên ngành.Máu là một tổ chức di động được tạo thành từ thành phần hữu hình là các tế bào (hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu) và huyết tương. Chức năng chính của của máu là cung cấp các chất nuôi dưỡng và cấu tạo các tổ chức cũng như loại bỏ các chất thải trong quá trình chuyển hóa của cơ thể như khí carbonic và acid lactic....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Máu và dịch não tuỷ

Bµi g i¶ng B µi M¸u vµ dÞc h n·o tuû TS . Phan H¶i Nam TS
Néi dung BG M¸u 1. TÝnh c hÊt lý ho ¸ c ña m¸u 2. Thµnh phÇn ho ¸ häc c ña m¸u… (*): * TP c ña huyÕt t¬ng : C¸c c hÊt v« c ¬ C¸c c hÊt h ÷u c ¬: P ro tid, c ¸c e nzym c hÝnh.., c hÊt c hø a nit¬ fipro tid (ure , c re , a.uric , bili), g luc o s e , lipid. * §Æc ®iÓm CH c ña hång c Çu DÞch n·o tuû 1. Ng uån g è c 2. Mé t s è ®Æc ®iÓm vµ tÝnh c hÊt c ña DNT 3. S ù thay ®æ i DNT tro ng bÖnh lý
M¸u M¸u M¸u – tæ c hø c láng vËn c huyÓn c ¸c c hÊt/ c ¬ thÓ (0 2 , dinh d ìng ..). M¸u: H.t¬ng (5560%), H.c Çu45% (Hc ~ 44%, Bc ,TC1%). Vai trß (c hø c n¨ng ) quan träng : Dinh d ìng : vËn c huyÓn c hÊt d.d (hÊp thu tõ TH) > c ¸c m «. B µi tiÕt : c huyÓn c ¸c S PCH c ¸c c hÊt tõ m« > th¶i ra n g o µi. H« hÊp : v.c O2 tõ phæ i> m«, CO2 tõ TB > phæ i – ra n g o µi. Duy tr× c b ac id b as e : nhê hÖ thè ng ®Öm/H.t¬ng & HC. § iÒu hß a c ©n b »ng (Bilan) n íc . §iÒu hßa th©n nhiÖt. B ¶o v Ö c ¬ thÓ (nhê hÖ thè ng b¹c h c Çu vµ kh¸ng thÓ).
TÝnh c hÊt lý hãa c ña m¸u TÝnh Tû träng : M¸u to µn phÇn: 1,050 1,060 (TB 1,056) H.t¬ng : 1,024 1,030, H. c Çu: 1,080 1,097 § é nhít: § N m¸u lín do N§ pro te in/M vµ S LHC c ao (> 4 – 5 lÇn § N c ña níc ë 38 OC). § é nhít c ña H.t¬ng : 1,6 2,1. B Önh lý : ↓(®Õn 1,7)/bÖnh thiÕu m¸u. ↑ c ao /c ¸c bÖnh t¨ng hång c Çu, b¹c h c Çu.
TÝnh c hÊt lý hãa cña m¸u TÝnh ¸p s uÊt thÈm thÊu (Ptt): Phô thué c : N.®é c ¸c c hÊt h÷u c ¬ (pro te in) vµ HCO 3 , Na +, Cl/ m ¸u, c hñ yÕu lµ NaCl. Ure , Glc ,... v× N§ thÊp vµ Ýt ph©n ly nªn Ýt ¶.hë ng > Ptt, ë N§ c ao c ã a.hë ng > Ptt.( H2O v .c tõ n¬i c ã Ptt thÊp > c ao ). ý n g hÜa Ptt/y häc : Khi tiªm truyÒn 1 lîng lín d.d thuè c vµo c ¬ thÓ th× d.d  thuè c nµy c Çn ph¶i ®¼ng tr¬ng víi m¸u (k o a .hë ng ®Õn P tt). Ptt g i÷ c ho TB m¸u tån t¹i b×nh thê ng . NÕu:  P tt ↑: hång c Çu te o nhá l¹i. ..(vd truyÒn dd Glc
TÝnh c hÊt lý hãa c ña m¸u TÝnh p H v µ hÖ thè ng ®Öm c ña m ¸u:  pH m¸u §M: 7,38 – 7,42, pH m¸u TM: 7,36 – 7,40.  H§ m¸u= H§/ h.t¬ ng +HC: HÖ ®Öm Bic arbo nat Pro te in Pho s phat (53%) (45%) (12%) HuyÕt t¬ng H2CO3/Na HCO3 Pro te in/Pro te inat Na H2 PO4/Na 2 HPO4 n atri (35%) (10%) Hång c Çu H2CO3/KHCO3 HHb/KHb, KH2 PO4/K2 HPO4 HbO2/KHbO2 (18%) ( 35%) H§ h.t¬ng H§ bic arbo nat, ë HC H§ Hb c ã k.n¨ng ®Öm max.
Thµnh phÇn hãa häc c ña m¸u Thµnh æ n ®Þnh ë ng ê i kháe , thay ®æ i ë mé t s è bÖnh g an,  tim, tô y. Do ®ã XN hãa s inh vÒ m¸u c ã ý ng hÜa C§, ®iÒu trÞ quan träng .  S ù ≠ vÒ TP hãa häc c ña h.t¬ng vµ huyÕt c Çu: Níc /h.t¬ng > ë huyÕt c Çu. H.t¬ng c hø a nhiÒu Na +, hång c Çu nhiÒu K+. Calc i c hØ c ã ë huyÕt t¬ng Thµnh p hÇn hãa häc c ña m ¸u TP m¸u Níc ChÊt kh« M¸u to µn phÇn 76 – 85% 14 – 25% HuyÕt t¬ng 90 – 91% 9 – 10% Hång c Çu 57 – 68% 32 – 43%
Thµnh PhÇn c ña huyÕt t¬ng Thµnh Níc ( 91%), c hÊt kh« 9% (80% lµ pro tid). K hÝ: 1 lÝt m¸u §M c hø a:180 200 ml O2: 3 ml hßa tan (PaO2 ), c hñ y ÕukÕt hîp víi Hb (HbO2). TÕ bµo s ö dô ng O2 h o µ tan. 4 50 500 ml CO2 : 57% ë H.t¬ng , 25% ë H.CÇu. C¸c c hÊt v « c ¬: ∑ c atio n (Na +, K+, Ca ++, Mg ++) = ∑ a nio n (Cl, HCO3 , S O4 2 ..) Mé t s è Catio n ®iÖn g i¶i c hÝnh tro ng HT: c hÊt Nång Anio n Nång ®é (mEq/l) ®é (mEq/l) Na+ 142 103 Cl HCO3 K+ 5 27 HPO4 2 Ca 5 2 2+ S O4 2 Mg2+ 3 1 Pro te in 16 Ac id h÷u c ¬ 6 Cé ng 1 55 155
Mé t s è c hÊt ®iÖn g i¶i c hÝnh tro ng huyÕt thanh Na + ⊥ : 135 150 mmo l/ l (≈ 3,31 g /l) ; c hñ yÕu NaCl.  B L: ↑: P hï tim ho Æc phï thËn ( V huyÕt t¬ng ↓) Tæ n th¬ng s ä n·o (t.t vïng díi ®åi): > tiÒn y ª n, lµm ↑ s ¶n xuÊt ACTH >kÝc h thÝc h v á T.T ↑ h o rm o n s te ro id lµ Mine ralo c o rtic o id > ↑ C H c ¸c c hÊt ®iÖn g i¶i => ↑Na +. ¦ u n¨ng vá thîng thËn. ↓: MÊt nhiÒu muè i (s ay n¾ng , ra nhiÒu må h«i, n«n m ö a, Øa c h¶y) Bï níc ®ñ nhng thiÕu muè i. §¸i th¸o ®ê ng : mÊt nhiÒu Na +, K+ q ua thËn. Dïng nhiÒu thuè c lîi niÖu > ø c c hÕ Ca, ↓ THT Na +/ thËn.
Mé t s è c hÊt ®iÖn g i¶i c hÝnh tro ng huyÕt thanh Kali:  Cã rÊt Ýt / huyÕt t¬ng , c hñ yÕu tro ng HC. ¶nh hë ng > h ® c ña c ¬, ®Æc biÖt lµ c ¬ tim Võ a läc ë CT, võ a bµi tiÕt / ¤T & th¶i trõ c hñ yÕu ë thËn. ⊥ : K+= 3,5 5,5 mmo l/L. B Önh lý: ↑: ↓ n íc / ng o ¹i b µo , VD: c ho ¸ng . mÊt níc > K+ M↑ Tho ¸t K + t õ né i b µo :tan m ¸u nhiÒu do c ¸c NN ≠ : . S è t rÐt ¸c tÝnh. . NhiÔm ®é c r¾n ®é c c ¾n (pho s pho lipas e A... ) . Tan m¸u bÈm s inh / Trẻ S S (↓G6PD > ↓ NADPH2 ..) ↓ ®µo th¶i c ña thËn : BÖnh Addis o n (thiÓu n¨ng vá TT), viªm thËn, v« niÖu…, nhiÔm c e to nic / §T§. t¾c rué t c Êp, nhîc n¨ng c Ën g i¸p…
↓ K+ m ¸u: . Cê ng vá thîng thËn, nhiÔm ®é c thuè c ng ñ,... . MÊt the o ®ê ng tiªu ho ¸: n«n mö a dµi, Øa c haû, lç dß ® ê ng tiªu ho ¸. . MÊt K+ the o NT khi: NhiÔm c e to nic / T§; c ¸c thuè c lîi n iÖu ↑ th¶i K (Ac e tazo lamid & c hlo ro thiazid). . u n¨ng g i¸p tr¹ng  Clo : c hñ y Õu ®i v íi Na + (NaCl) 85%. ⊥ : 95 105 mmo l/ l. B Önh lý : ↑: c ho ¸ng ph¶n vÖ, thËn nhiÔm mì, VT m¹n kÌm ure M ↑,... ↓: t¾c m«n vÞ, n«n nhiÒu, Øa c h¶y,....
Mé t s è c hÊt ®iÖn g i¶i c hÝnh tro ng huyÕt thanh Calc i: c hñ y Õu/H.t¬ng (45% Calc i io n hãa)  B t: 2,2 2,5 mmo l/l, C¸c yÕu tè duy tr× N§ c alc i: Vita D, ho rmo n phã G.Tr¹ng . B L: ↑/c ê ng phã g i¸p tr¹ng (PGT), v× c ê ng > ↑s x ho rmo n (↑Paraho rmo n ®iÒu ho µ c alc i) > ↑ c alc i m¸u. ↓/ thiÓu n¨ng PGT, c ßi x¬ng , mÒm x¬ng (thiÕuVit D) Pho s p ho :  Gåm: Pho s pho TP, pho s pho ac id vµ p ho s p ho v « c ¬. ⊥ : 0,81 1,62 mmo l/l, ë trÎ e m, c ao h¬n. P v c : ↓: c ßi x¬ng , c ê ng g i¸p tr¹ng … ↑: thiÓu n¨ng PGT, viªm thËn,...
Mé t s è c hÊt ®iÖn g i¶i c hÝnh tro ng huyÕt thanh Mg ++:  Chñ yÕu c ã/tÕ bµo , /c ¬ thÓ c ã 15 mmo l/kg thÓ träng H.t¬ng : 0,8 – 1,5 mmo l/ l, HC c ã 2,4 – 2,8 mmo l/l. ë c ¬ lín g Êp 10 lÇn s o víi h.t¬ng . Mg ++ t¬ng ®è i æn ®Þnh kÓ c ¶ khi ↓ lín (Mg ++ ®îc lÊy tõ c ¬). Vai trß : Duy tr× ho ¹t ®é ng c ña Na +, K+ ATPas e …
C¸c c hÊt h÷u c ¬ C¸c P ro tid :  Lµ TP h÷u c ¬ quan träng nhÊt/H.t¬ng . Gåm: Albumin, g lo bulin, fibrino g e n. Tæ ng hîp c hñ yÕu ë g an vµ tæ c hø c liªn vâng né i m« (l¸c h). HL pro tid to µn phÇn H. t¬ng : 60 80 g /l. P ro te in HT: (P.P ®iÖn di..), 5 TP: albumin; α 1, α 2 , β , γ g lo bulin.  Alb um in: 5 6,6% Pro te in TP h.thanh, c ã vai trß: Duy tr× Ptt c ña h.t¬ng , ®iÒu hßa T§ níc , muè i/c ¬ thÓ. V.c huyÓn c ¸c c hÊt ko tan/m¸u nh bili TD, AB, 1 s è thuè c ,... Tro ng LS c hó ý nhiÒu ®Õn ↓ A, ↓ lµ do : . ↓tæ ng hîp: s uy g an, s uy dinh dìng , ®ãi ¨n. . ↑®µo th¶i: c ¸c bÖnh vÒ thËn nh viªm CT c Êp, thËn h.
C¸c c hÊt h÷u c ¬ C¸c Glo b ulin: c hiÕm 43,4%, c ã 4 lo ¹i:  α 1g lo bulin: 5,3%, tham g ia c Êu t¹o TB, mµng TB ( g luc o pro te in, lipo pro te in). α 2 g lo bulin: 7,8%, c e rulo plas min (pro te in v.c huyÓn Cu + ). + β g lo bulin: 11,7%, s ide ro philin, (pro te in c hø a s ¾t). γ g lo bulin: 18,6%, g åm c ¸c kh¸ng thÓ, ↑/bÖnh nhiÔm trïng vµ v iªm. Fib rino g e n: 2 4 g /l, tham g ia vµo qu¸ tr×nh ®«ng m¸u.  Chó ý : H.tg ≠ HT: H.tg – Albumin, Glo bulin & fibrino g e n (3 )
C¸c c hÊt h÷u c¬ C¸c Vai trß p ro te in H.t¬ng : Duy tr× ¸p lùc ke o : => ¶.hë ng ®Õn Ptt vµ T§ níc . VËn c huyÓn ®ång (α 2g lo bulin), v.c huyÓn s ¾t (β g lo bulin). B ¶o vÖ c ¬ thÓ nhê c ¸c kh¸ng thÓ (γ g lo bulin). § «ng m¸u (fibrino g e n). ⊥ : tû s è A/G : ~ 1,5 2. Tû s è A/G↓ < 1 khi: ↓ a lbumin do thiÕu pro tid. ↓ a lbumin, ↑g lo bulin/x¬ g an, viªm thËn c Êp,... ↑ g lo bulin (bÖnh nhiÔm trïng ).
C¸c e nzym c hÝnh tro ng HuyÕT thanh C¸c Am y las e :  § ê ng TH: Amylas e tuyÕn tô y (c hñ yÕu) vµ tuyÕn níc b ät. Vai trß: tiªu hãa tinh bé t = ...Malto s e , g luc o s e . TP Amylas e HT: 40% amylas e tuþ, 60% amylas e tuyÕn NB ⊥ : m¸u: Xa: 16 – 32 ®¬n vÞ Wo hlg e muth. Nay : < 220 U/l, NT < 1000 U/l (c ¬ c hÊt G 3 ). < 9 0 U/l, NT < 490 U/l (c ¬ c hÊt lµ G 7). B Önh lý: ↑: . Viªm tô y c Êp, ung th tuþ (↑ 2 0 30 lÇn / m ¸u & NT). . Viªm tuyÕn NB, quai bÞ (↑ 5 7, > 10 lÇn/ m ¸u & NT). . C¬n ®au: quÆn thËn, t¾c mËt, Viªm RTC, Viªm dd c Êp… (↑ 2 3 lÇn/ m ¸u & NT).
C¸c e nzym c hÝnh tro ng HuyÕT thanh C¸c Trans am inas e (e nz y m T§ am in): 2 f/  Glutamat o xalo ac e tat trans aminas e (GOT/AS T). Glutamat pyruvat trans aminas e (GPT/ALT). GOT c ã nhiÒu/c ¬ tim, g an, c ¬, thËn, phæ i/ B t & ty thÓ. GPT c ã nhiÒu ë TB nhu m« g an/ B t. GOT: ↑: nhåi m¸u c ¬ tim, s au 6 – 12 g iê xuÊt hiÖn c ¬n n håi m¸u, ®¹t max/24 3 6 h & => ⊥ s au 5 n g µy. ↑ Ýt: bÖnh c ¬, viªm tô y c Êp. GPT ↑: V.g an virus c Êp, lµ dÊu hiÖu s ím tríc khi vµng d a.
C¸c e nzym c hÝnh trong HuyÕT thanh C¸c Ho ¹t ®é GOT, GPT: b»ng ®¬n vÞ U/l ho Æc s è µ mo l/l p yruvat h×nh thµnh s au khi c ho E/1 ml t¸c dô ng lªn c ¬ c hÊt/ 1 g iê ë 37 OC. § ¬n vÞ QT U/l (c ò ): Lµ lîng E xóc t¸c biÕn ®æ i 1 µm ol c ¬ c hÊt [S ] trong 1 phót v µ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. 1 U = 1 µ mo l/ min. § ¬n vÞ QT: 1 Kat = 1 mo l/s Katal lµ lîng E xóc t¸c biÕn ®æ i 1 m ol c ¬ chÊt [S ] trong 1 gi©y v µ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh ⊥ : + Xa: GOT ≤ 1 ,5 µ mo l/ml/1 g iê . GPT ≤ 1 ,3 µ mo l/ml/1 g iê . + Nay : GOT < 41 U/l; GPT < 40 U/l. ChØ s è De Rittis : GOT/ GPT ≈ 1 ,33 (xa), n ay ~ 1 : ↓ khi GPT ↑: viªm g an c Êp. ↑ khi GOT ↑: nhåi m¸u c ¬ tim.
C¸c e nzym c hÝnh trong HuyÕT thanh C¸c GGT (Gam m a Glutam y l Trans fe ras e ):  Cã : E mµng TB, nhiÒu/ thËn, tuþ, g an, l¸c h, rué t n o n. Vai trß: VËn c huyÓn a.a qua mµng TB (3 ATP v.c 1 a .a, ®Æc biÖt lµ Glu, Cys ). ⊥ : 11 49 U/l ( < 50 U/l) ý n g hÜa XN: . ↑: ®¸nh g i¸ t×nh tr¹ng ø mËt ë g an v× nã rÊt n h¹y c ¶m víi t×nh tr¹ng ø mËt. . Khi GGT ↑, c ïng víi GOT, GPT: § ¸nh g i¸ mø c ®é t.t TB g an...C§ s ím, tiªn lîng bÖnh ... . ↑: VG, x¬ g an do N§ rîu, t©m thÇn do rîu.