Mệt mỏi và phương pháp chống mệt mỏi sau khi luyện tập

Chia sẻ: Hà Linh | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

65
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

1 – Thế nào là mệt mỏi Nói chung mệt là chỉ trạng thái mà các khả năng làm việc của cơ thể tạm thời suy giảm sau khi lao động hoặc sau luyện tập vận động gây nên. Hàm nghĩa của cụm từ “suy giảm cơ năng” là chỉ không thể duy trì những trạng thái mặc định hoặc trạng thái bình thường để cơ thể hoàn thành công việc lao động hoặc công việc vận động. Mệt mỏi là một hiện tượng phản ánh sinh lý có tính chất tạm thời, phải trải qua trạng thái nghỉ ngơi hoặc...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Mệt mỏi và phương pháp chống mệt mỏi sau khi luyện tập

Mệt mỏi và phương pháp chống mệt mỏi sau khi luyện t ập 1 – Thế nào là mệt mỏi Nói chung mệt là chỉ trạng thái mà các khả năng làm vi ệc của cơ thể t ạm thời suy gi ảm sau khi lao đ ộng hoặc sau luyện tập vận động gây nên. Hàm nghĩa của cụm từ “suy gi ảm c ơ năng” là ch ỉ không th ể duy trì những trạng thái mặc định hoặc trạng thái bình thường để cơ th ể hoàn thành công vi ệc lao đ ộng ho ặc công việc vận động. Mệt mỏi là một hiện tượng phản ánh sinh lý có tính ch ất t ạm thời, phải tr ải qua trạng thái nghỉ ngơi hoặc điều chỉnh nhất định mới có thể phục hồi đ ược trạng thái nh ư bình th ường. Mệt mỏi không chỉ là sự mệt mỏi của thân thể mà còn có thể mệt mỏi về tinh th ần do tinh th ần khi g ặp phải công việc quá nhiều cũng gây nên. Có lúc cả hai th ứ này cùng ảnh h ưởng đ ến nhau, nh ưng không thể nói rõ cái nài tác động đến cái nào. Cơ thể mệt m ỏi ch ủ yếu ch ỉ sự mệt m ỏi gây ra b ởi các ho ạt động của cơ bắp, là do vận động và lao động với cường độ quá l ớn hoặc do th ời gian làm vi ệc và lao động quá dài gây nên. Có khi mặc dù vận động và làm vi ệc có thể coi là không l ớn ho ặc th ời gian không dài cũng có thể xuất hiện mệt mỏi đối sớm. Vì thế do mỗi người có m ột s ức bền và s ức dẻo dai khác nhau, nên sự xuất hiện mệt mỏi sớm hay muộn cũng có nhi ều s ự khác biệt. S ức dẻo dai hay ch ịu đ ựng của người già tương đối tốt. Khi rơi vào tình trạng mệt mỏi, quá trình biến đổi sinh lý trong cơ thể phát sinh m ột lo ạt thay đ ổi, m ất cân bằng giữa năng lượng cung cáp và năng lượng cần thiết; sản phẩm gi ữa quá trình trao đ ổi và cung c ấp và không thể kịp thời chuyển hóa (giống như sữa chua), còn các axits béo không đ ược s ử d ụng đ ầy đ ủ , tạo ra sự mất cân bằng về vật chất trong cơ thể; Sự cân bằng gi ữa các cơ quan trong c ơ thể b ị d ối lo ạn, thì đó dẫn tới xuất hiện một loạt dấu hiệu mắc bệnh. Đứng từ góc độ thời gian thì mệt mỏi được chia thành hai loại: mệt c ấp tính và m ệt mãn tính. Nguyên nhân trực tiếp gây ra mệt cấp tính là: (1) Khi làm việc hoặc vận động quá vất vả thì dễ sinh ra mệt m ỏi; (2) Mặc dù cường độ không lớn nhưng thời gian vận động và làm việc trong th ời gian dài; (3) Lao động trí óc trong thời gian dài như hoạt động học tập, hội h ọp, th ảo luận… S ự m ệt m ỏi này thường sẽ được khôi phục ngay trong ngày hôm đó, mà chậm nhất cũng không quá 3 – 4 ngày. T ốc đ ộ hồi phục sẽ diến ra nhanh hơn nếu bạn bớt chút thời gian nghỉ ngơi, và đó là nh ịp đi ệu chung c ủa cu ộc sống hàng ngày, là hiện tượng tự nhiên nhằm duy trì các hoạt động sinh lý thông th ường. N ếu tiêu hoa năng lượng mà không gây mệt mỏi thì sẽ gây những bất l ợi cho s ức khỏe.Nếu mệt m ỏi, đã qua m ột th ời gian nghỉ ngơi mà vẫn chưa thể hồi phục lại trạng thái ban đầu thì lại xuất hi ện m ệt m ỏi, đ ồng th ời những cơn mệt mỏi này sẽ tích lũy lại, dẫn đến việc hình thành mệt m ỏi mãn tính. Nguyên nhân trực tiếp gây lên căn bệnh mệt mỏi mãn tính có th ể quy m ấy lo ại nh ư sau: (1) Mệt mỏi trên phương diện thể lực dần dần tích t ụ mà không kịp thời giải t ỏa, ngh ỉ 3 – 4 ngày mà v ẫn không thể hồi phục. (2) Mệt mỏi trên phương diện tinh thần, biều hiện thông thường của nh ững cơn mệt m ỏi này đều do b ộ não hoạt động quá căng thẳng, ví dụ những người gặp vấn đề phức t ạp mà không d ễ dàng gi ải quy ết; Nguyện nhân do áp lực của công việc, gia đình, cá nhân, tâm t ư không vui, không ổn đ ịnh trong m ột th ời gian dài;
Còn có những nguyên nhân khác gây nên trạng thái tinh th ần không ổn định, lúc nào cũng lo s ợ, căng thẳng. Thời gian hoạt động trí óc liên t ục kéo dài, hệ thàn kinh th ực v ật căng th ẳng đ ến đ ộ khó có th ể tr ở về trạng thái ban đầu gây nên hiện tượng tích lũy mệt m ỏi. Do sự căng thẳng h ệ th ần kinh th ực v ật ch ủ yếu là dây thần kinh giao cảm và sự mất cân bằng trong cơ th ể có th ể gây ra m ột loạt ch ứng b ệnh nh ư đau đầu, mất ngủ, đau ngực, ăn không ngon, tiêu hóa không t ốt, b ị đau b ụng hay b ị táo bón… nh ững triệu chứng bệnh xuất hiện do những cơn mệt mỏi mãn tính. Do sự mệt mỏi của cơ thể và tinh thần nên cần chú ý s ử dụng kịp th ời các bi ện pháp nh ằm gi ải t ỏa những lo lắng một cách nhanh chóng, để tránh sự tích tụ mệt mỏi. Đứng t ừ quan đi ểm bi ện ch ứng mà nói, mệt mỏi cũng là nhu cầu của cơ thể. Nếu nh ư luyện t ập thể dục th ể thao hoặc lao đ ộng s ản xu ất mà không bị mệt mỏi thì sẽ không có hiệu quả phục hồi t ốt nh ư thế. Khi c ơ thể ho ạt đ ộng, các lo ại v ật chất trong cơ thể sẽ được phân giả rất nhiều, quá trình trao đ ổi ch ất tăng lên. Khi ngh ỉ ng ơi, đ ặc bi ệt là khi ngủ là thời gian mà quá trình hợp thành trao đỏi ch ất đóng vai trò ch ủ đ ạo, các lo ại v ật ch ất trao đ ổi sẽ dần dần được loại bỏ hoặc oxy hóa. Cơ thể sau khi được phục hồi một cách hoàn toàn thì năng l ực làm việc tiềm tàng lại còn tốt hơn trước đó, t ức là hồi phục vượt quá l ượng. Do vậy, nếu luyện tập và vận động đúng mức thì cơ thể thúc đầy các cơ quan trên c ơ th ể làm vi ệc tích cực hơn. Người già có thẻ giảm tốc độ lão hóa và kéo dài được tuổi thọ. Cuộc s ống chính là n ằm trong s ự v ận động, vận động có thẻ làm cơ thể của con người ở trọng trạng thái làm vi ệc tích c ực. Th ực t ế ch ứng minh rằng, các tổ chức, tế bào, não và các cơ bắp của cơ thể đều giống nhau, đ ều s ử d ụng h ết công suất, điều đó có nghĩa là vận đọng thì sẽ béo, không vận đ ộng thì s ẽ gày. Ho ạt đ ộng sinh lý c ủa các c ơ qua và hệ thống trên cơ thể để phải dựa vào nguyên t ắc trên mà t ồn tại và phát tri ển. 2 – Phương pháp và biện pháp loại trừ sự mệt mỏi Phương pháp quan trọng nhất cũng là phương pháp hi ệu quả nh ất để gi ải t ỏa s ự m ệt m ỏi là ng ủ. N ếu bạn có thể đảm báo được một giấc ngủ đầy đủ, chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi h ợp lý thì đó chính là những biện pháp tích cực và cơ bản để giả tảo sự mệt mỏi. Có một s ố biện pháp như li ệu pháp v ật lý trị liệu, cách dùng thuốc… Những biện pháp này sử dụng bổ trợ giúp khôi ph ục đ ược s ức m ạnh c ủa c ơ th ể từ những sự mệt mỏi, căng thằng. Dưới đây là một s ố bi ện pháp thường dùng để gi ải t ỏa m ệt m ỏi và căng thẳng. 1.Ngủ Ngủ có thể được coi là biệc pháp tôt nhất. Đứng góc độ tâm lý học mà nói, thì ng ủ là giai đo ạn mà ý thức vận động của con người tạm ngừng làm việc. Đứng từ góc độ sinh h ọc, ng ủ là trạng thái mà m ột bộ phận chức năng não tạm ngừng hoạt động. Do đó, s ự mệt mỏi của cơ thể hay s ự m ệt mỏi tinh th ần đều có thể giải tỏa và khôi phục dần dần, một giấc ngủ đầy đủ thì thần kinh có c ảm giác s ảng khoái có thể tràn trề sinh lực và như thế hiệu quả công việc sẽ không ngừng được nâng cao. Nếu ng ủ không sâu, không đầy đủ thì cơ thể có cảm giác mệt mỏi, không thoải mái, vấn còn bồn ch ồn, ph ản ửng ch ậm chạp, thiếu linh hoạt, rất dễ bị kích động, t ậm trí còn xuất hi ện nh ững ảo giác, hi ệu quả công vi ệc b ị đ ẩy xuống nhanh chóng. Do đó, cần phải kíp thời giải t ỏa tất cả mệt m ỏi và có gắng đ ừng đ ể s ự m ệt m ỏi này kéo dài đến ngày thứ hai, càng không nên để nh ững cơn mệt mỏi tích lũy mà nên c ố g ắng b ố trí, sắp xếp để có một giấc ngủ sâu và đủ. Thực tế đã chứng minh, khi một ng ười cì một lý do nào hai hai đêm liên tục không ngủ (tức là tổng cộng là 16 tiếng thì sau đó nếu ng ủ sâu đ ược 11 ti ếng là có th ể h ồi phục năng lượng đã mất, điều đó có nghĩa là thời gian mà b ạn đ ể ph ục hồi l ại năng l ượng c ủa c ơ th ể ngắn hơn thời gian không ngủ được. Thông thường, ng ười già buổi tối ch ỉ ng ủ vài tiếng là có th ể đ ạt được mục đích giải tỏa sự mệt mỏi. Nhưng ít người đã t ự mình thử nghi ệm b ằng cách: Buổi sáng khi luyện tập hoặc lao động trí óc, thì buổi trưa nếu có được nghỉ ng ơi ng ắn, dù chỉ ng ủ m ột gi ấc nh ỏ khoảng 10 – 15 phút thì có thể duy trì hiều quả làm việc tốt cho đ ến t ận đêm. Nh ưng t ừ m ột góc đ ộ khác mà nói thì muốn có được một giác ngủ sâu thì cần phải luyện t ập thể d ục th ể thao và lao đ ộng thích hợp, làm cơ thể có một sự mệt mỏi vừa phải là điều cần thi ết.
2.Nghỉ ngơi Sau khi lao động bằng trí lực hay thể lực đều phải có s ự nghỉ ng ơi thích h ợp đ ể gi ải t ỏa s ự m ệt m ỏi. Nhưng thực tế chứng minh rằng, nếu áp dụng các phương pháp nghỉ ngơi tích cực sẽ giúp cho vi ệc gi ải tỏa căng thẳng hơn việc nghỉ ngơi tiêu cực. Vì vậy có ng ười đã đ ề nghị rằng nên ti ến hành nh ững ho ạt động toàn thân một cách nhẹ nhàng hoặc làm một s ố động tác nh ẹ nhàng sau khi luyện t ập th ể d ục th ể thao, như thế sẽ tôt cho việc giải tỏa sự mệt mỏi của thể l ực và đi ều tiết s ự cân bằng th ần kinh. Khi các cơ bắp vận động một cách mạnh mẽ dẫn đến việc cơ bắp bị mệt mỏi thì phải lập t ức d ừng hoạt đ ộng ngay lại, sử dụng những vận động liên tục thích hợp, như thế có thể tác đ ộng có tác d ụng tích c ực trong việc loại bỏ các sản phẩm trao đổi trong cơ thể và giải tỏa sự mệt m ỏi. 3.Dinh dưỡng Chế độ dinh dưỡng là một nhu cầu cần thiết để có thể nâng cao năng lực làm vi ệc c ủa c ơ thể và gi ải tỏa sự mệt mỏi, nó được cho là một trong ba nhân tôt thiêt yếu nh ất (ng ủ, ngh ỉ ng ơi, dinh d ưỡng) đ ể giúp cơ thể khôi phục lại thể lực. Khi vận động và lao động, cơ thể đã tiêu hao m ột năng l ượng l ớn năng lượng, khiến cho lượng đường trong máu giảm xuống. Khi có sự trao đ ổi oxy thì l ượng m ỡ trong c ơ th ể có thể bị tiêu hao khiến gia tăng tốc độ phân giải protein. Nếu bạn b ị rơi vào tình trạng thi ếu ch ất dinh dưỡng trong một thời gian dài thì khả năng giải quyết công việc sẽ ch ậm ch ạp, đ ồng thời b ạn s ẽ b ị tích tụ sự mệt mỏi. Do đó, cần phải đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ và hợp lý đ ặc biệt là c ần ph ải cung cấp đủ lượng protein cần thiết cho cơ thể. BIỆN PHÁP PHỤC HỒI TOÀN CƠ THỂ Ngoài ngủ, nghỉ ngơi, dinh dưỡng đã nói ở trên, dưới đây chúng tôi s ẽ trình bày m ột vài ph ương pháp và biện pháp hồi phục khac như: vật lý trị liệu, dùng thuốc hoặc mát xa. (1)Xoa bóp (masage) Có thể dùng các dụng cụ massage đẻ tiến hành Massage, nhưng hi ệu quả c ủa nó không th ể cao đ ược như việc dùng tay để massage. Tác dụng của Massage chủ yếu là thông qua một loạt nh ững th ủ thu ật bằng tay như đấm, cấu, xoa bóp… để tác động lên các cơ, nhằm mục đích giúp cho các mao huy ết quản dãn ra, giúp khí huyết lưu thông, ngăn chặn những chất th ải tích t ụ l ại trong c ơ b ắp, c ải thi ện tình trạng dinh dưỡng của cơ thể. Massa thả lỏng có tác dụng kích thích tôt lên c ục b ộ ch ỗ Massage. N ếu Massage định vị thì sẽ tác động thông hoạt huyết góp ph ần gi ải t ỏa đ ược s ự m ệt m ỏi c ủa c ục b ộ c ơ bắp, do đó Massage là một thủ thuạt giải trừ mẹt mỏi vừa hiệu quả, vừa đ ơn gi ản. (2)Kéo dãn cơ bắp Trong cuộc sống hàng ngày, khi cơ thể bị mệt mỏi thì chúng ta th ường làm một s ố động tác mà m ọi người gọi là vươn vai, vặn mình. Sau khi vận động chúng ta cũng th ường làm nh ững đ ộng tác kéo dãn các lớp cơ nhằm mục đích thả lỏng các cơ bắp, dây chằng, các khớp bị căng. Ví d ụ: c ơ tam đ ầu ở c ẳng chân (bụng chân), khi bị co giật (chuột rút) thì phải nhanh chóng nắm l ấy c ổ chân và kéo dài c ơ tam đ ầu ở cẳng chân ra nhằm giảm bớt mwacs độ căng và mệt mỏi của các cơ. Khi cơ thể ở m ột t ư thế t ương đối lâu thì cũng cần phải được duỗi kéo phần cơ bắp chỗ đó, hoạt đ ộng c ơ thể m ột chút, đ ộng tác này đều có tác dụng tăng cường tuần hoàn máu cục bộ, rất có l ợi cho vi ệc làm gi ảm m ệt m ỏi.
(3)Tắm Có rất nhiều cách tắm, dưới đây xin giới thiệu với các bạn nh ững cách thông d ụng nh ất Tắm bằng nước ấm: Đây là cách tắm thường thấy, nó tăng cường hệ thống tuần hoàn máu c ơ th ể, tăng cường quá trình trao đổi chất, cải thiện dinh dưỡng của cơ bắp, đ ẩy nhanh quá trình trao đ ổi ch ất và lo ại trừ chất thải và thật sự đó là cách tốt nhất để giải tỏa mệt m ỏi. Mỗi ngày b ạn không nên t ắm qua 2 – 3 lần, mỗi lần chỉ nên tắm khoảng 10 – 20 phút. Tắm hơi: Người ta còn gọi là tắm Phần Lan, tức là họ sẽ dựa vào h ơi nước ở nhi ệt đ ộ cao tác d ụng vào cơ thể, thay cho quá trình trao đổi chất. Nhưng do nhiệt độ cao có thể giúp quá trình tu ần hoàn máu c ủa cơ thể, giúp nhịp thở và nhịp đẩy nhanh, huyết áp cũng tăng, th ạm chí còn có c ải t ạo ng ột ng ạt. (4)Vật lý trị liệu và tắm nắng Biện pháp vật lý trị liệu có tác dụng với toàn bộ cơ thể thường đ ược s ử d ụng là trị li ệu bằng ánh sáng mặt trời, ví dụ như chiếu xạ tia hồng ngoại những ánh sáng mắt thường chúng ta có th ể nhìn th ấy, tia t ử ngoại chiếu vào co thể sẽ khiến cho cục bộ chuyển hóa thế năng và hóa năng. Kết qu ả là khi ến cho cá phân tử di chuyển, nhiệt độ vùng cơ thể được chiếu xạ sẽ tăng cao, ph ản ứng sinh lý hóa h ọc di ễn ra nhanh hơn, cải thiện được qus trình bài tiết, tái sinh, phục hồi cơ thể. D ưới tác d ụng c ủa nhi ệt d ộ, l ực căng của các cơ tim giảm xuongs, hiện tượng co giật cũng giảm nhẹ. Nếu chiếu sáng v ới l ượng thích hợp sẽ tác dụng làm giảm đau. (5)Cách khôi phục cơ thể bằng phương pháp trị liệu tâm lý. Mấy năm gần đây người ta cũng thường dùng biện pháp tâm lý đ ể gi ải t ỏa mệt m ỏi và khôi ph ục năng lượng cơ thể. Biện pháp trị liệu tâm lý có tác dụng làm giảm căng th ẳng th ần kinh m ột cách nhanh chóng, giảm trạng thái áp lực tâm lý hoặc trạng thái hưng ph ấn không đúng lúc, t ừ đó nhanh chóng khôi phục được nguồn năng lượng bị tiêu hao cho thần kinh thậm chí nó còn có tác d ụng t ương đ ối t ốt cho quá trình khôi phục của các hệ thống và cơ quan khác trên cơ thể. (6)Âm nhạc Âm nhạc có thể giải tỏa được stress và trên thực tế nó được s ử dụng một cách rộng rãi. Âm nh ạc có th ể cỉa thiện trạng thái tình cảm. Khi quá hưng phấn, âm nh ạc có thể chuy ển chúng thành tr ạng thái hoàn toàn thoải mái, tạo nên những phản ứng tích cực khi ở trong trạng thái mệt m ỏi, căng th ẳng. Nh ững lo ại âm nhạc kết hợp với nhau tạo nên một bản nhạc hoàn hảo sẽ ảnh hưởng rõ dàng đ ến hoạt đ ộng c ủa hệ thần kinh và hệ tâm huyết quản. Âm nhạc có rất hi ều loại, có loại âm nh ạc có ch ức năng c ổ vũ cho tinh thần trở nên dũng cảm, gan dạ; Có loại nhạc khi ến ng ười ta vui s ướng, h ạnh phúc; Có l ại nh ạc có tác dụng kích thích mãnh liệt sự hưng phấn thần kinh… Những loại âm nh ạc khác nhau s ẽ t ạo cho con người những cảm giác khác nhau. Khi âm nhạc phù hợp với trạng thái tinh th ần thì ch ắc ch ắn s ẽ đ ạt được hiệu quả không ngờ tới. Vì thế khi cơ thể mệt mỏi, s ử dụng âm nhạc cũng là m ột cách đ ể gi ải t ỏa stress. Nguồn:karateud.net