intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Mô hình kết hợp quân dân y tại xã Ia-Púch, Gia Lai

Chia sẻ: ViVientiane2711 ViVientiane2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

29
lượt xem
2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu đã xây dựng được “Mô hình Đội điều trị quân - dân y tại xã Ia – Púch, huyện Chư Prông tỉnh Gia Lai”, gồm các nội dung: Xác định nhiệm vụ, tổ chức, biên chế, trang bị và hoạt động của đội điều trị; Nhân viên y tế huấn luyện thực hành 5 kỹ thuật cấp cứu; Nhân viên y tế được tập huấn cách thức thu dung nạn nhân, cấp cứu nạn nhân khi xảy ra thiên tai, thảm họa, dịch bệnh.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Mô hình kết hợp quân dân y tại xã Ia-Púch, Gia Lai

  1. JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2017 MÔ HÌNH KẾT HỢP QUÂN DÂN Y TẠI XÃ IA- PÚCH, GIA LAI Nguyễn Minh Hưng1, Nguyễn Văn Ba2, Nguyễn Văn Chuyên2, Nguyễn Trọng Chính2 TÓM TẮT: are trained to practice some extreme emergency rescue Kết hợp quân - dân y là nhu cầu thực tế và thiết yếu của techiques on animals. xã Ia – Púch. Mô hình không chỉ để phát huy sức mạnh tổng hợp của quân y và dân y trong chăm sóc sức khỏe bộ đội I. ĐẶT VẤN ĐỀ và nhân dân mà còn là nhiệm vụ quan trọng trong bảo vệ Các xã biên giới Tây Nguyên điều kiện giao thông đi lại chủ quyền biên giới quốc gia. Nghiên cứu đã xây dựng được khó khăn, dân cư thưa thớt, tản mạn, điều kiện kinh tế chậm “Mô hình Đội điều trị quân - dân y tại xã Ia – Púch, huyện phát triển, tỷ lệ hộ nghèo cao từ 45 – 70%, là nơi tập trung Chư Prông tỉnh Gia Lai”, gồm các nội dung: Xác định nhiệm chủ yếu người dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ 65 – 100%, trình vụ, tổ chức, biên chế, trang bị và hoạt động của đội điều trị; độ dân trí thấp, nhiều phong tục tập quán lạc hậu, mê tín dị Nhân viên y tế huấn luyện thực hành 5 kỹ thuật cấp cứu; đoan vẫn tồn tại, điều kiện CSSK, KCB và tiếp cận với cơ sở Nhân viên y tế được tập huấn cách thức thu dung nạn nhân, y tế, dịch vụ y tế có chất lượng gặp nhiều khó khăn do đường cấp cứu nạn nhân khi xảy ra thiên tai, thảm họa, dịch bệnh; xá xa sôi cách trở [5],[6]. Đào tạo cho nhân viên y tế cách xử trí các tình huống cấp Toàn tuyến biên giới bộ của Tây Nguyên có 28 xã biên cứu; Nhân viên y tế được đào tạo thực hành được một số kỹ giới thuộc 12 huyện của 4 tỉnh (Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai thuật cấp cứu tối khẩn cấp trên động vật. và Kon Tum) với chiều dài 530 km đường biên giới (với Lào 142 km, Campuchia 388 km) [1],[2],[3],[4]; có 43 đồn Biên SUMMARY: phòng đóng quân trên địa bàn 28 xã biên giới, trung bình 1 COMBINATION BETWEEN MILITARY AND xã có 1 đồn biên phòng [5]. Qua khảo sát thực tế tại các xã CIVILIAN MEDICAL MODEL AT IA – PUCH, CHU biên giới cho thấy hầu hết các trạm y tế của các xã đều có kết PRONG DISTRICT, GIA LAI PROVINCE hợp với quân y đồn biên phòng trên địa bàn để chăm sóc sức The combination between military and civilian medical khoẻ nhân dân như khám chữa bệnh thông thường, cấp phát is of essential and practical need of Ia – Puch village. This thuốc miễn phí, tiêm chủng mở rộng, vệ sinh, phòng chống model not only maximize united strengths of military and dịch bệnh, truyền thông – giáo dục sức khoẻ. Đồng thời qua civilain medical in army’s health care but also is an important công tác chăm sóc sức khoẻ các trạm y tế còn thực hiện công mission in protecting national boundary sovereignty. This tác tuyên truyền, vận động đồng bào vùng biên giới hiểu rõ study has successfully built up “Model of military – civilian và chấp hành tốt đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, treatment team at Ia – Puch village, Chu Prong district, Gia Nhà nước về biên giới, góp phần giữ dân, giữ đất, giữ vững Lai province”, which includes the following contents: Defining chủ quyền an ninh biên giới quốc gia. task, organization structure, team’s size, team supporting Tuy nhiên, qua khảo sát thực tế cũng cho thấy, ở hầu facilities and operation; Training course for medical staff to hết các xã biên giới vẫn chưa thành lập ban quân dân y xã practice 5 emergency techniques, Training course for medical theo quy định của Thông tư 08/2005/ TTLT-BYT-BQP ngày staff to acquire fully how to collect victims, practice first aid 16/3/2005 của liên Bộ Y tế - Bộ Quốc phòng. Do đó, sự phân in case of disaster, catastrophe and epidemic; Training medical công trách nhiệm cụ thể chưa có tính ràng buộc trách nhiệm staff on how to manage emergency situation; Medical staff cao, nhất là khi có tình huống thảm họa, thiên tai, dịch bệnh 1. Bộ khoa học và công nghệ 2. Học viện quân Y Ngày nhận bài: 01/02/2017 Ngày phản biện: 11/02/2017 Ngày duyệt đăng: 18/02/2017 SỐ 37 - Tháng 3+4/2017 Website: yhoccongdong.vn 129
  2. EC KHỎ ỘNG ỨC Đ S ỒN VIỆN G NGHIÊN CỨU KHOA HỌC xảy ra [1],[2],[3],[4]. * Đối tượng huấn luyện xây dựng mô hình: Xã Ia – Púch, huyện Chư Prông là một xã biên giới miền Toàn bộ cán bộ, nhân viên y tế xã Ia – Púch, quân y đồn núi; Diện tích: 267,46 km2 ; Dân số: 5.200 người; có 3 thành biên phòng Ia – Púch. phần dân tộc chính (Jarai, Thái và dân tộc Kinh); Có đường * Địa điểm, thời gian nghiên cứu biên giới với Campuchia; xã có 6 thôn, thôn xa nhất cách - Địa điểm nghiên cứu: Nghiên cứu tại 28 xã biên giới trung tâm xã 7 km; Trung tâm xã cách biên giới 10km, cách thuộc 12 huyện của 4 tỉnh Tây Nguyên (Kon Tum, Gia Lai, trung tâm huyện Chư Prông 40 km (1,5 giờ ô tô), cách thành Đắk Lắk, Đắk Nông). Trọng tâm là xã Ia – Púch, huyện Chư phố Pleiku 60 km (2,5 giờ ô tô) [4]. Các đơn vị Quân đội Prông, tỉnh Gia Lai. đóng quân trên địa bàn: 01 đồn biên phòng. Hệ thống y tế (cả - Thời gian nghiên cứu: Từ năm 2011 – 2016. quân y và dân y): Trạm y tế xã: có 5 giường nội trú, gồm 1 2.2. Phương pháp nghiên cứu BS, 1YS, 1 nữ hộ sinh, 3 y tá; Các thôn/bản: mỗi nơi 1 - 2 y * Thiết kế nghiên cứu tá thôn/bản. Đồn Biên phòng có 02 YS. Quân y sĩ đồn biên Nghiên cứu mô tả cắt ngang, kết hợp nghiên cứu định phòng Ia – Púch tham gia khám chữa bệnh cho nhân dân và lượng, phân tích số liệu thứ cấp và nghiên cứu can thiệp cộng cấp thuốc miễn phí với số lượng có hạn. Cả 2 đơn vị quân đồng không có đối chứng. dân y này nằm cạnh nhau (100m), có liên hệ với nhau trong * Phương pháp nghiên cứu cấp cứu và chuyển tuyến bệnh nhân. Song chưa có thành lập - Cỡ mẫu nghiên cứu và chọn mẫu nghiên cứu: ban quân dân y và chưa có kết hợp quân dân y (KHQDY) + 320 người dân bị ốm đau trong 2 tuần qua kể từ ngày chặt chễ trong khám chữa bệnh, phòng chống dịch bệnh và điều tra tại xã Ia – Púch, huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai được xử trí cấp cứu nạn nhân hàng loạt. Từ thực tế trên, chúng tôi chọn theo phương pháp ngẫu nhiên trong danh sách khám tiến hành nghiên cứu với hai mục tiêu: chữa bệnh tại TYT xã Ia – Púch và Bệnh xá đồn biên phòng 1) Mô tả thực trạng hoạt động kết hợp quân dân y và nhu Ia – Púch. cầu CSSK của nhân dân, bộ đội tại các xã biên giới khu vực + Toàn bộ cán bộ, nhân viên quân y, dân y trên địa bàn Tây Nguyên. xã, gồm: 2) Xây dựng và đánh giá hiệu quả bước đầu mô hình Đội Tổng số: 13 người, cụ thể: điều trị quân - dân y tại xã Ia – Púch, huyện Chư Prông, tỉnh Y tế xã Ia - Púch: 11 người (5 nhân viên y tế xã, gồm 1BS, Gia Lai. 2YS, 2YT; 6 nhân viên y tế thôn). Quân y đồn biên phòng Ia – Púch: 2 YS. II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Nội dung và các chỉ số nghiên cứu: 2.1. Đối tượng, địa điểm, thời gian nghiên cứu + Đặc điểm tự nhiên, hành chính, dân cư, kinh tế, xã hội, * Đối tượng nghiên cứu điều tra thực trạng dân số, dân tộc, nghề nghiệp, thu nhập bình quân đầu người, - Các cơ sở quân y, dân y trên địa bàn các xã biên giới. nhà ở, học vấn… của xã biên giới nghiên cứu - Cán bộ, nhân viên quân y, dân y địa bàn các xã biên giới + Đặc điểm và hoạt động khám chữa bệnh, CSSK cho nghiên cứu người dân, bộ đội của các cơ sở quân, dân y trên địa bàn xã - Bộ đội và nhân dân địa bàn các xã biên giới nghiên cứu nghiên cứu. - Lãnh đạo chính quyền, ban ngành đoàn thể quân, dân tại + Hoạt động kết hợp quân dân y trên địa bàn xã nghiên cứu... địa bàn các xã biên giới nghiên cứu. - Công cụ, phương pháp, kỹ thuật thu thập thông tin: - Cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, vật tư y tế, quân y của TYT + Phiếu số 1: Mẫu điều tra thống kê về điều kiện tự nhiên, xã, cơ sở quân y tại địa bàn xã biên giới nghiên cứu kinh tế, xã hội, y tế tại địa bàn xã nghiên cứu. - Các báo cáo về kết quả hoạt động KHQDY trên địa bàn + Phiếu số 2: Mẫu điều tra các trường hợp ốm đau trong xã biên giới từ năm 2011 – 2015. hai tuần quan (kể từ ngày điều tra). * Đối tượng nghiên cứu can thiệp xây dựng mô hình + Phiếu số 3: Mẫu điều tra, phỏng vấn nhân viên y tế dân Nghiên cứu xây dựng “Mô hình Đội điều trị quân - dân y, quân y tại xã nghiên cứu. y xã Ia – Púch, huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai”. Mô hình + Phiếu số 4: Mẫu điều tra, phỏng vấn cán bộ lãnh đạo, Đội điều trị quân - dân y xã Ia – Púch là sự phối kết hợp hoạt ban ngành đoàn thể có liên quan đến công tác y tế của xã động chuyên môn giữa các lưc lượng quân y và dân y trên nghiên cứu. địa bàn xã, nòng cốt là Trạm y tế xã, Bệnh xá đồn biên phòng + Phiếu số 5: Mẫu điều tra, thu thập các trường hợp khám Ia – Púch để sẵn sàng đáp ứng có hiệu quả các tình huống y chữa bệnh từ sổ khám chữa bệnh lưu và hồ sơ bệnh án lưu tại tế khẩn cấp trên địa bàn xã. cơ sở quân, dân y trên địa bàn xã nghiên cứu. 130 SỐ 37- Tháng 3+4/2017 Website: yhoccongdong.vn
  3. JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2017 + Phiếu số 6: Mẫu điều tra, thu thập các hoạt động kết hợp chấn thương phần mềm, vết thương/chấn thương kín, hở; vết quân dân y tại địa bàn xã nghiên cứu. thương/chấn thương sọ não, ngực, bụng, chậu, tứ chi, gẫy - Tổ chức điều tra thực trạng tại địa bàn nghiên cứu: xương lớn, mạch máu, hàm mặt… Trước khi triển khai các hoạt động nghiên cứu, tổ chức + Thực hành: Huấn luyện 5 kỹ thuật cấp cứu và chuyển tập huấn cho các điều tra viên về phương pháp thu thập số thương tại thực địa trong cấp cứu thảm hoạ. liệu và phỏng vấn đối tượng để thu thập thông tin. + Thực hành xử trí một số vết thương/chấn thương cụ thể Cán bộ nghiên cứu tại thực địa là các bác sĩ của Học viện trên động vật (mổ chó) như: Mở khí quản trong điều kiện dã Quân y, Quân y bộ đội Biên phòng tỉnh. chiến, khấu kín vết thương ngực hở; chọc hút máu, khí phế 2.3. Nội dung, phương pháp, tổ chức huấn luyện mạc; chọc hút bàng quang; thắt, buộc mạch máu trong vết * Căn cứ để xây dựng nội dung huấn luyên thương mạch máu ngoài; cắt lọc vết thương phần mềm, cắt - Căn cứ chức năng, nhiệm vụ và phân tuyến kỹ thuật của cụt chi thể gần lìa… Bộ Y tế cho Trạm y tế xã có bác sĩ và của Bộ Quốc phòng cho - Bác sĩ Trung tâm y tế huyện Sa Thầy bệnh xá đồn biên phòng Ia – Púch. + Lý thuyết lâm sàng: Sản khoa (cấp cứu tai biến sản - Qua khảo sát thực tế cho thấy thực hành 5 kỹ thuật cấp khoa, chăm sóc thai nghén ở tuyến y tế cơ sở). Nhi khoa cứu, thực hành xử trí cấp cứu tối khẩn cấp các vết thương/chấn (chẩn đoán và xử trí nhiễm khuẩn hô hấp cấp, tiêu chảy ở thương, thực hành tổ chức triển khai thu dung, cấp cứu nạn tuyến y tế cơ sở). Xử trí ban đầu khi xảy ra dịch bệnh. Các nhân hàng loạt trong thảm hoạ của cán bộ, nhân viên y tế xã biện pháp cách ly bệnh nhân. Ia – Púch, quân y đồn biên phòng Ia – Púch rất yếu và có nhu + Lý thuyết y tế dự phòng: Giám sát dịch bệnh truyền cầu đào tạo nâng cao năng lực chuyên môn các lĩnh vực trên. nhiễm ở tuyến y tế cơ sở. - Kết hợp quân - dây y trong chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ - Phương pháp huấn luyện nhân dân và bộ đội là truyền thống và là nét đặc thù của Huấn luyện lý thuyết và thực hành, trong đó thực hành Ngành Y tế Việt Nam. Trong thời bình, kết hợp quân dân y đi là chủ yếu. vào chiều sâu xây dựng tiềm lực y tế quốc phòng, xây dựng + Huấn luyện lý thuyết: Lên lớp lý thuyết trong hội trường. khu vực phòng thủ, sẵn sàng ứng phó kịp thời các tình huống + Huấn luyện thực hành: Thực hành 5 ký thuật cấp cứu. Thực quân sự cũng như thiên tai, thảm hoạ, dịch bệnh. hành cấp cứu, cữu chữa ngoại khoa trên động vật (mổ chó). - Kế hoạch huấn luyện xây dựng mô hình kết hợp quân Trong huấn luyện thực hành, xây dựng khung tập mẫu về dân y tại xã Ia – Púch đã được sự đồng thuận, nhất trí và ủng tổ chức biên chế, trang bị; phân công chức trách, nhiệm vụ hộ cao của Sở Y tế Gia Lai, UBND và Trung tâm y tế huyện cụ thể cho từng cá nhân để tổ chức huấn luyện. Bảo đảm tất Chư Prông, UBND, Trạm y tế xã Ia – Púch, Bộ Chỉ huy Bộ cả cán bộ, nhân viên y tế, quân y được luân phiên thay nhau đội Biên phòng tỉnh Gia Lai, Phòng Quân y Bộ Tư lệnh bộ tập và kiến tập. đội biên phòng, Chỉ huy Đồn Biên phòng Ia – Púch, Phòng + Thực hành mổ động vật (mổ chó) để xử trí một số kỹ Quân y Quân đoàn 3. thuật cấp cứu tối khẩn cấp. * Đối tượng huấn luyện xây dựng mô hình + Xây dựng tình huống giả định tại hiện trường có người Toàn bộ cán bộ, nhân viên y tế xã Ia – Púch và quân y sĩ bị thương, bị nạn, xảy ra dịch bệnh trên địa bàn xã, sau đó đồn biên phòng Ia – Púch. thực hành tổ chức triển khai các hoạt động cấp cứu, thu dung, * Nội dung, tổ chức và giảng viên huấn luyện phân loại và tổ chức vận chuyển nạn nhân về Trạm y tế xã, - Giảng viên Bộ môn Tổ chức và Chỉ huy quân y (HVQY): Quân y đồn biên phòng Ia – Púch và tuyến sau theo chỉ định + Lý thuyết: Nhiệm vụ, tổ chức biên chế, trang bị và cơ cứu chữa, điều trị. chế hoạt động của bệnh xá kết hợp quân dân y. * Đánh giá kết quả huấn luyện xây dựng mô hình + Thực hành: Tổ chức triển khai, lề lối làm vịệc của từng Tổ chức cho Đội điều trị quân - dân y diễn tập thực binh: bộ phận. Tổ chức ra tình huống đầu bài diễn tập, tiến hành thu dung, + Tổ chức thu dung nạn nhân hàng loạt trong thảm họa. phân loại, cấp cứu vận chuyển nạn nhân (có nhạn nhân giả); + Kỹ năng truyền thông – giáo dục sức khoẻ cho cộng xử lý cấp cứu, cứu chữa người bị thương bị nạn (mổ động đồng. vật - mổ chó) xử lý cấp cứu tối khẩn cấp trên động vật như - Giảng viên Bộ môn Ngoại dã chiến Bệnh viện QY 103 cầm máu, khâu kín vết thương ngực hở, mở khí quản, xử lý (HVQY): vết thương gẫy xương, xử lý vết thương phần mềm; xử trí khi + Lý thuyết: Nguyên tắc xử trí bước đầu vết thương, xảy ra dịch bệnh, tổ chức cách ly và chuyển tuyến điều trị. chấn thương, trong đó có vết thương do hỏa khí (vết thương/ Đánh giá kết quả triển khai các hoạt động thu dung, phân SỐ 37 - Tháng 3+4/2017 Website: yhoccongdong.vn 131
  4. EC KHỎ ỘNG ỨC Đ S ỒN VIỆN G NGHIÊN CỨU KHOA HỌC loại, cấp cứu, vận chuyển nạn nhân, bệnh nhân của toàn đội. vận động người dân và làm công tác y tế dự phòng. Đánh giá các động tác kỹ thuật cá nhân và hiệp đồng tập thể. - Qua điều tra thống kê từ hồ sơ lưu, sổ khám chữa bệnh Nhận xét và rút kinh nghiệm. của Bệnh xá Đồn Biên phòng Ia – Púch và Trạm y tế xã Ia Người đánh giá, kiểm tra: Giảng viên Bộ môn TCCHQY, – Púch trong 5 năm (2011-2015) cho thấy mô hình bệnh tật Bộ môn Ngoại khoa dã chiến (BVQY 103), HVQY, Bộ môn của người dân, bộ đội, CNVQP trên địa bàn xã mắc một số Truyền nhiễm BV 103. bệnh/chứng bệnh nhiễm trùng, KST chiếm tỷ lệ cao có chiều Triển khai các biện pháp điều trị, dự phòng, cách ly khi hướng gia tăng như: Nhiễm KST đường ruột (giun, sán), lỵ a xảy ra dịch bệnh. míp, sốt rét, Ỉa chảy; các bệnh về da và tổ chức dưới da, viêm phế quản – phổi, tai mũi họng, chấn thương… đây là những III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU bệnh thông thường nhưng rất dễ phát triển thành dịch, biến 3.1. Căn cứ để đề xuất mô hình chứng nguy hiểm cho người mắc bệnh và cộng đồng nhưng - KHQDY đã trở thành truyền thống tốt đẹp của quân và có thể phòng bệnh được, nếu như biết phát huy sức mạnh của dân, của ngành Y tế nhân dân và ngành quân y, là quan điểm KHQDY để tổ chức tuyên truyền vận động, hướng dẫn cho chỉ đạo của Đảng về công tác chăm sóc, bảo vệ và nâng cao người dân, bộ đội thực hiện nếp sống vệ sinh, phòng bệnh sẽ sức khỏe nhân dân trong tình hình mới (Nghị quyết số làm thay đổi được mô hình bệnh tật trong cộng đồng. 46-NQ/TW ngày 23/02/2005 của Bộ Chính trị); KHQDY là - Địa bàn các xã biên giới tiếp giáp với Campuchia luôn là một trong những chương trình y tế quốc gia đã được Thủ địa bàn có tính nhạy cảm cao. Do đó, mô hình KHQDY phải tưởng Chính phủ phê duyệt từ năm 2006. được phát triển ở mức độ cao hơn để đáp ứng được yêu cầu - KHQDY tại các xã biên giới là nhu cầu thực tế khách nhiệm vụ khi có tình huống tác chiến xảy ra tại các xã tuyến quan từ 3 phía (Quân y các đơn vị quân đội đóng quân, làm biên giới. Khi có chiến sự xảy ra, TYT xã biên giới có thể nhiệm vụ trên địa bàn xã, Quân y Đồn Biên phòng làm nhiệm phải di chuyển vào sâu đất liền, xa biên giới để phục vụ chính vụ bảo vệ biên giới quốc gia trên địa bàn xã và Trạm y tế quyền và nhân dân sơ tán, nên TYT KHQDY lúc này tiếp quản xã biên giới) không chỉ để phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn bộ cơ sở hạ tầng, một phần hay toàn bộ trang thiết bị, vật quân y và dân y trong CSSK bộ đội và nhân dân mà còn là tư y tế của TYT để tổ chức cứu chữa thương binh, bệnh binh một nội dung công tác quan trọng của đồn biên phòng, để và dân quân tự vệ ở lại chiến đấu bảo vệ làng bản biên giới. thông qua đó nắm dân, nắm địa bàn, vận động nhân dân thực - Qua điều tra trình độ và năng lực chuyên môn của Trạm y hiện tốt các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về tế xã Ia – Púch, Quân y sĩ Đồn Biên phòng Ia – Púch cho thấy bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia. trình độ chuyên môn về ngoại khoa rất yếu nhất là ngoại khoa dã - Xuất phát từ nhu cầu CSSK, của người dân địa phương, chiến; trình độ tổ chức các phân đội quân, dân y cấp chiến thuật, bộ đội, công nhân viên quốc phòng (CNVQP) đóng quân, khả năng cơ động để giải quyết các tình huống khẩn cấp về y tế làm nhiệm vụ trên địa bàn xã. Thực tế những năm qua Quân trên địa bàn xã khi có thảm hoạ xảy ra là rất lúng túng và chưa y sĩ Đồn Biên phòng Ia – Púch đã phối kết hợp với Trạm y được đào tạo, huấn luyện; Kỹ năng và phương pháp tổ chức tuyên tế xã Ia – Púch tổ chức các hoạt động KCB cho quân và dân truyền, vận động, giáo dục sức khoẻ cho đồng bào các dân tộc trên địa bàn và thực hiện các chương trình y tế đang triển thiểu số trong việc thực hiện nếp sống vệ sinh phòng bệnh của cán khai tại địa phương đạt kết quả khá tốt. Điều này chứng tỏ bộ, nhân viên y tế, quân y là rất hạn chế; kỹ năng xử trí khi xảy ra các cơ sở quân, dân y có đủ nguồn lực, kinh nghiệm trong dịch bệnh còn kém. Do đó, những năm qua cả Trạm y tế xã, Bệnh việc tổ chức các hoạt động KHQDY trong thời gian tới. xá Đồn Biên phòng Ia – Púch đều tập trung vào KCB là chủ yếu + Quân y sĩ Đồn Biên phòng Ia – Púch có năng lực, kỹ nên một số bệnh nhiễm trùng, nhiễm KST không những không năng và kinh nghiệm vận động nhân dân thực hiện nếp sống khống chế được mà còn có chiều hướng gia tăng. vệ sinh phòng bệnh, từ bỏ các ghủ tục lạc hậu và mê tín dị - Về cơ bản, mô hình KHQDY tại các xã biên giới vẫn đoan, chấp hành đường lối chính sách, pháp luật của đảng, phải lấy TYT xã để làm nơi kết hợp. Vì TYT xã là cơ sở y tế Nhà nước trong giữ gin trật tư, an ninh xã hội và bảo vệ chủ Nhà nước có đầy đủ cơ sở pháp lý trong hoạt động KCB kể quyền biên giới quốc gia. cả KCB BHYT, trong triển khai thực hiện các chương trình + Trạm y tế xã Ia – Púch có trách nhiệm thực hiện nhiệm y tế quốc gia theo quy định của pháp luật. Hơn nữa hầu hết vụ bảo vệ, CSSK nhân dân trên địa bàn xã theo quy định của các TYT xã và Bệnh xá QDY đã có bác sĩ và đủ thành phần Nhà nước, Bộ Y tế. Cán bộ của TYT phần lớn là người dân tộc cơ cấu chuyên môn, có sẵn nhà trạm và trang thiết bị theo ở địa phương am hiểu hoàn cảnh và phong tục tập quán, lối hướng chuẩn quốc gia. sống của đồng bào dân tộc thiểu số nên rất thuận lợi trong việc 3.2. Các hoạt động can thiệp đã triển khai thực hiện 132 SỐ 37- Tháng 3+4/2017 Website: yhoccongdong.vn
  5. JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2017 tại địa bàn xã Ia – Púch năm 2015 và 2016 xảy ra dịch bệnh. - Đã xác định được nhiệm vụ, tổ chức biên chế, biểu trang + Tổ chức các tổ cấp cứu cơ động đến các địa điểm có bị và cơ chế hoạt động của Đội điều trị quân dân y xã Ia - Púch. nạn nhân (người bị thương, bị nạn, bị bệnh) để cấp cứu (5 kỹ - Đã tổ chức huấn luyện và diễn tập thực binh với tình thuật cấp cứu, cấp cứu nội, ngoại, sản nhi...). huống có thảm hoạ, dịch bệnh, triển khai thu dung, phân loại, + Tổ chức các đợt hoạt động chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cấp cứu, vận chuyển nạn nhân, bệnh nhân (có nạn nhận chấn cho nhân dân và lực lượng vũ trang trên địa bàn. thương, bị thương giả) và tổ chức triển khai cấp cứu tối khẩn 2) Tổ chức, biên chế: Với nhiệm vụ trên, nhân lực của cấp về ngoại khoa (có triển khai mổ chó – động vật thực Đội điều trị quân dân y xã Ia - Púch được huy động từ Trạm nghiệm) và điều trị, xử trí, cách ly khi có dịch bệnh. y tế xã Ia - Pỳch, Quân y đồn Biên phòng Ia - Púch, gồm 10 - Đã tổ chức tập huấn kỹ năng truyền thông – GDSK, tuyên người trong đó: truyền, vận động nhân dân, bộ đội, đồng bào các dân tộc thiểu + 01 Bác sỹ - đội trưởng. số thực hiện nếp sống vệ sinh phòng bệnh cho cá nhân, gia + 03 Y sỹ . đình, cộng đồng, đặc biệt là các bệnh liên quan đến cơ quan + 06 Y tá/Điều dưỡng. tiêu hoá, ăn uống, vệ sinh môi trường, phòng chống sốt rét…. Đội được tổ chức thành 03 tổ cấp cứu, mỗi tổ có: 01 Y sỹ - Hoạt động của đội y tế cơ động quân dân y năm 2015 và 02 Y tá/Điều dưỡng. và 2016: 3) Trang bị: Trang bị của Đội điều trị quân dân Y xã Ia + Hàng tháng Bệnh xá cử người luân phiên xuống các - Púch được huy động từ Trạm y Từ xã Ia - Púch, Quân y thôn phối hợp với nhân viên y tế thôn, Hội phụ nữ, Đoàn thanh đồn biên phòng Ia - Púch, gồm: các trang bị dụng cụ chuyên niên tổ chức tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện các môn (dụng cụ khám bệnh, chẩn đoán, điều trị; thuốc, bông biện pháp vệ sinh phòng bệnh cho cá nhân, gia đình và cộng băng...), các trang bị, vật tư y tế khắc phục vụ triển khai hoạt đồng, tập trung vào các bệnh: Ỉa chảy, lỵ, giun, sán, ngoài da, động của đội điều trị. ngộ độc ăn uống, sốt rét, vận động không đẻ tại nhà để bảo 4) Cơ chế hoạt động: Theo điều động của Ban quân dân đảm an toàn cho mẹ và con bằng các hình thức tập trung các y xã, huyện, Đội điều trị quân dân y nhanh chóng tổ chức lực đối tượng, chủ hộ gia đình có nguy cơ cao và hay xảy ra ốm lượng, phương tiện cơ động đến địa bàn có tình huống về y tế đau đến nhà ông/bà thôn trưởng để tuyên truyền, vận động, kết hợp với lực lượng y tế tại chỗ (y tế thôn/bản, chữ thập đỏ, y tư vấn – GDSK hoặc đến tận hộ gia đình để tuyên truyền vận tế cơ quan, trường học, y tế tư nhân...) để thực hiện nhiệm vụ. động, kèm theo là phát tờ rơi, tờ gấp cho người dân. Sau khi huấn luyện lý thuyết xong, tổ chức huấn luyện + Hàng tuần xuống cộng đồng phối hợp với thôn trưởng, thực hành 5 kỹ thuật cấp cho từng cá nhân và tổ chức huấn NVYT thôn, Hội phụ nữ, Đoàn thanh niên tổ chức cho người luyện bố trí, triển khai đội điều trị trong lều bạt: vị trí, tổ chức dân tổng vệ sinh môi trường đường làng, trong nhà, sân triển khai, lề lối làm việc của tổ Phân loại, tổ Phẫu thuật. Tiến vườn, bếp, nhà vệ sinh, vệ sinh nguồn nước, vệ sinh bữa ăn hành thực hành cấp cứu nạn nhân theo tình huống giả định. gia đình, hướng dẫn ngủ màn, phòng tránh muối đốt. * Kết quả tổ chức triển khai thực hành cấp cứu nạn + Đã xuống các thôn phun thuốc diệt muỗi, tẩm màn, nhân tại hiện trường giả định: phát thuốc tẩy giun cho người dân tại các hộ gia đình có 1) Kết cấu tình huống nạn nhân: người đã hoặc đang mắc bệnh hoặc có nguy cơ cao. - Đội Y tế điều trị được giao nhiệm vụ cấp cứu và bổ sung 3.3. Đánh giá kết quả và hiệu quả hoạt động của Bệnh cấp cứu cho 20 nạn nhân với đủ các mức độ (nặng, vừa, nhẹ) xá quân dân y xã Ia – Púch với tính chất (là vết thương, chấn thương nội tạng, phần mềm) * Kết quả xây dựng và huấn luyện Đội điều trị quân dân và vị trí tổn thương (đầu, mặt, cổ, tứ chi, bụng chậu…). y xã Ia - Púch - Kết cấu tình huống tại hiện trường tập trung nạn nhân: Bước đầu đã huấn luyện và xây dựng được “Đội điều trị + Khoảng 10 nạn nhân đã được tập trung tại khu vực, triển quân dân y xã Ia - Púch”, huyện Chư Prông, Gia Lai. khai diễn tập. Trong đó 1 số nạn nhân đã được băng xong nhưng Xác định được nhiệm vụ, tổ chức biên chế, trang bị và không đúng kỹ thuật và số nạn nhân còn lại chưa được cấp cứu. cơ chế hoạt động của Đội điều trị quân dân y xã Ia - Púch: + Khoảng 10 nạn nhân còn lại tiếp tục được bộ phận cứu 1) Nhiệm vụ: Đội điều trị quân dân y xã Ia - Púch có nhiệm vụ: hộ, cứu nạn đưa đến (bằng cáng, dìu, tự đi). + Thực hiện cấp cứu đầu tiên, bổ sung cấp cứu và cứu 2) Kết quả thực hành tổ chức cấp cứu nạn nhân: chữa tối khẩn cấp cho người bị thương, bị nạn. Tiến hành - Bác sỹ đội trưởng: phân loại người bị thương, bị nạn theo yêu cầu cứu chữa và + Quán triệt nhiệm vụ chung, bao quát toàn bộ khu vực vận chuyển. Tiến hành điều trị ban đầu, tổ chức cách ly khi tập trung nạn nhân, phân công nhiệm vụ cho các tổ. SỐ 37 - Tháng 3+4/2017 Website: yhoccongdong.vn 133
  6. EC KHỎ ỘNG ỨC Đ S ỒN VIỆN G NGHIÊN CỨU KHOA HỌC + Tổ chức tiếp nhận, phân luồng nạn nhân về các tổ, giúp + Thực hành chọc hút khí, máu phế mạc: Còn lúng túng đỡ các tổ cấp cứu khi cần thiết. và chưa đạt yêu cầu kỹ thuật. + Kiểm tra tình trạng nạn nhân và chất lượng cấp cứu - Y sĩ phụ cho bác sĩ: của các tổ. Còn lúng túng trong khâu chuẩn bị bệnh nhân trước khi + Tổ chức vận chuyển nạn nhân về tuyến sau. tiến hành phẫu thuật, thủ thuật như chuẩn bị dụng cụ, tiếp - Các tổ cấp cứu: Có 3 tổ cấp cứu, mỗi tổ có 1 Y sĩ, 2 y dụng cụ, bày dụng cụ, chải sand... tá/điều dưỡng. Cả bác sĩ, Y sĩ yếu về kỹ thuật vô cảm, gây mê. + Y sỹ: . Bao quát khu vực nạn nhân được phân công, nhanh IV. KẾT LUẬN chóng phát hiện ra những nạn nhân nặng cần cấp cứu trước - Kết hợp quân dân y tại xã biên giới Ia - Púch là nhu cầu và những nạn nhân chưa cần cấp cứu ngay. thực tế khách quan từ 3 phía (Quân y các đơn vị quân đội . Cùng Y tá cấp cứu 1 số ca nặng (cố định gẫy xương lớn,…) đóng quân, làm nhiệm vụ trên địa bàn xã, Quân y Đồn Biên . Ra mệnh lệnh điều trị cho những nạn nhân vừa, nặng. phòng làm nhiệm vụ bảo vệ biên giới quốc gia trên địa bàn . Hướng dẫn cáng thương chuyển nạn nhân về tuyến sau xã và Trạm y tế xã biên giới) không chỉ để phát huy sức mạnh theo thứ tự ưu tiên, phương tiện vận chuyển, tư thế vận chuyển. tổng hợp của quân y và dân y trong chăm sóc sức khỏe bộ + Y tá: đội và nhân dân mà còn là một nội dung công tác quan trọng . Sử dụng các biện pháp, trang bị cấp cứu và bổ sung cấp của đồn biên phòng để thông qua đó nắm dân, nắm địa bàn, cứu cho nạn nhân. vận động nhân dân thực hiện tốt các chủ trương, chính sách . Thực hiện mệnh lệnh chuyên môn của bác sỹ, Y sỹ. của Đảng, Nhà nước về bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia. . Tham gia hậu tống nạn nhân về sau khi được phân công. - Mô hình Đội điều trị quân dân y xã Ia - Púch được xây Đánh giá của tổ giáo viên: Về cơ bản điều trị đã thực hành dựng dựa trên nhu cầu khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe thành thao 5 kỹ thuật cấp cứu. Bác sĩ đội trưởng biết cách bao của người dân, bộ đội đóng quân trên địa bàn xã. quát, phân loại nạn nhân theo ưu tiến cứu chữa, vận chuyện Các hoạt động của mô hình tập trung vào khám chữa và phân công nhiệm vụ kịp thời cho các tổ. Thực hành cấp bệnh, truyền thông – giáo dục sức khỏe và tiến hành một số cứu nạn nhân của các tổ lúc đầu còn lúng túng, chưa hoạt biện pháp phòng bệnh tại cộng đồng như vận động nhân dân động nhịp nhàng, trùng lặp các động tác cấp cứu trên một làm vệ sinh môi trường sống, tẩm màn, phun thuốc muối, nạn nhân, động tác cá nhân thực hành 5 kỹ thuật cấp cứu thực hướng dẫn các biện pháp vệ sinh phòng bệnh cá nhân, gia hiện tốt, băng bó, cố định gãy xương đúng kỹ thuật, chắc đình và cộng đồng. chắn và đảm bảo thời gian. - Bước đầu đã huấn luyện và xây dựng được “Mô hình * Kết quả thực hành xử trí cấp cứu tối khẩn cấp trên Đội điều trị quân dân y tại xã Ia - Púch” với các nội dung: động vật bị thương (thực hành mổ chó): + Xác định được nhiệm vụ, tổ chức biên chế, trang bị và - Bác sĩ: cơ chế hoạt động của đội điều trị. + Thực hành mở khí quản: Thực hiện đúng kỹ thuật trong + Các đối tượng được huấn luyện thực hành thành thạo thời gian 5 phút. 5 kỹ thuật cấp cứu. + Thực hành khâu kín vết thương ngực hở: Khâu đúng kỹ + Biết bố trí, triển khai lều thu dung, cấp cứu nạn nhân và thuật, bảo đảm được thời gian quy định. nắm chắc lề lối công tác của từng cá nhân trong tổ cấp cứu. + Thực hành chọc hút bàng quang: Thực hành đúng kỹ thuật. + Xử trí được tình huống giả định cấp cứu nạn nhân hàng loạt. + Thực hành khâu, thắt mạch máu trong vết thương mạch + Thực hành xử trí được một số kỹ thuật cấp cứu tối khẩn máu ngoài: đạt yêu cầu cấp trên động vật bị thương. TÀI LIỆU THAM KHẢO: 1. Địa lý y tế quân sự tỉnh Gia Lai năm 2010. 2. Địa lý y tế quân sự tỉnh Đắk Lắk năm 2010. 3. Địa lý y tế quân sự tỉnh Đắk Nông năm 2010. 4. Địa lý y tế quân sự tỉnh Kon Tum năm 2010. 5. Địa lý y tế quân sự Tây Nguyên năm 2003. 6. Địa lý quân sự Quân khu 5 năm 1997. 134 SỐ 37- Tháng 3+4/2017 Website: yhoccongdong.vn
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2