Module Giáo dục thường xuyên 11: Chăm sóc và trợ giúp tâm lí cho học viên giáo dục thường xuyên - Kiều Thị Bình

Chia sẻ: Năm Tháng Tĩnh Lặng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:44

Thêm vào BST

Báo xấu

193
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Module được biên soạn nhằm hướng dẫn giáo viên giáo dục thường xuyên tự tìm hiểu một cách hệ thống hơn về những khó khăn, rào cản tâm lý mà học viên giáo dục thường xuyên thường gặp và một số phương pháp, kỹ năng cơ bản có thể vận dụng trong việc chăm sóc, trợ giúp tâm lí cho học viên.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Module Giáo dục thường xuyên 11: Chăm sóc và trợ giúp tâm lí cho học viên giáo dục thường xuyên - Kiều Thị Bình

KIỀU THỊ BÌNH MODULE GDTX 11 CH¡M SãC Vµ TRî GIóP T¢M LÝ CHO HäC VI£N GI¸O DôC TH¦êNG XUY£N CHĂM SÓC V TRỢ GIÚP TÂM LÍ CHO HỌC VIÊN GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 49
A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN hoàn thành tt nhim v c giao, góp phn nâng cao cht lng giáo dc toàn din, ngi giáo viên không nhng phi có nng l c chuyên môn, có o c tt, bi!t cách t" ch#c, qu%n lí l'p h(c hi)u qu%, mà rt c n phi có nh,ng nng l-c .c thù, nh ng t cht nh ng i cha/m, ng i anh/ch, ng i bn thân, ng i tham vn, ng i ng hành trên con ng l!nh h"i tri th c, k! nng và hình thành, phát tri%n nhân cách ng i h&c... Ngoài ra, ng i giáo viên cn có nhng k! nng t3ng ng '% làm tt nhng vai trò trên. M5t trong s7 ó là k! nng chm sóc, tr giúp tâm lí cho ngi h(c trong su7t quá trình h(c t9p giúp h( vt qua các khó khn, rào c%n có th %nh h;ng tiêu c-c !n vi)c h(c. 7i v'i giáo d
khuy!n khích h(c viên tng cng 5ng l-c h(c t9p; tr giúp h(c viên #ng phó v'i cng thNng tâm lí do thi cO ho.c các quan h) cá nhân... Module gPm các n5i dung chJ y!u sau: 1. M5t s7 vn @ chung v@ chm sóc, tr giúp tâm lí ( các khái ni m, quan nim, thu0t ng liên quan '/n chm sóc, h 5 tr tâm lí; mc ích, ý ngh!a, yêu cu c.a vic chm sóc, tr giúp tâm lí cho h&c viên giáo d
5. M5t s7 trng hp/ tình hu7ng c< th c?n s- chm sóc, tr giúp tâm lí cho h(c viên tAi n3i h(c t9p. M"t s tr ng hp, c th% c n s chm sóc, tr giúp v9 tâm lí cho h&c viên giáo d
C. NỘI DUNG I. CÁC NI DUNG Nội dung 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHĂM SÓC, TRỢ GIÚP TÂM LÍ Ho t ng 1. Tìm hiu quan ni m v chm só c, tr giúp tâm lí. 1. Nhim v BAn hãy hoàn thành phi!u h(c t9p sau: Phiu hc t p 1. BAn hãy nêu quan nim c.a mình trong vi)c chm sóc tâm lí. 2. BAn hãy th% hin quan i%m c.a mình v9 h5 tr tâm lí và tr giúp tâm lí. Theo bAn, hai thu0t ng này có gn ngh!a v+i nhau không? CHĂM SÓC V TRỢ GIÚP TÂM LÍ CHO HỌC VIÊN GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 53
3. Ý ki/n khác: 2. Thông tin c bn * Quan nim v9 chm sóc tâm lí : Chm sóc tâm lí là s quan tâm, tác "ng có ch. nh c. a ch. th% '/n i t ng nh4m giúp i t ng v t qua c nhng rào cn v9 tâm lí trong cu"c sng cDng nh khi tham gia hot "ng 8 m"t l!nh vc nào ó giúp i t ng ci thin c tình trng '% có trng thái tâm lí tt h3n. Quá trình chm sóc tâm lí c d-a trên n@n t%ng cJa s- hiu bi!t và tình c%m gi,a ng i thc hi n hot "ng chm sóc ( ch. th% tác "ng) và ng i c chm sóc ( i t ng tác "ng) qua ó ch. th% tì m hi%u, phát hi)n nh,ng v'ng mCc/rào c%n tâm lí cJa 7i tng tU ó có nh,ng tác 5ng can thi)p phù hp. Vì v0y, '% vic chm sóc tâm lí có hi u qu, ngi th-c hi)n hoAt 5ng chm sóc tâm lí ph%i am hiu v@ tâm lí l#a tu"i cJa 7i tng và có ?y J các .c im, yêu c?u nh 7i v'i ngi 54 | MODULE GDTX 11
h'ng dHn, t vn; .c bi)t c?n có thái 5 và yêu c?u hp lí tAo c quan h) t7t v'i 7i tng c chm sóc tâm lí. Chm sóc tâm lí có n5i hàm rt phong phú, bao gPm c% hoAt 5ng h'ng dHn và t vn nh4m th-c hi)n nh,ng can thi)p tích c-c trên lKnh v-c thái 5, tình c%m cJa ng i c chm sóc. Nhìn chung, chm sóc tâm lí th ng là nh,ng tác 5ng cJa giáo viên 7i v'i h(c viên, giúp h( vt qua nh,ng trAng thái tâm lí không tích c-c nh s- cng thNng, s- t#c gi9n, nh,ng rào c%n, nh ng khó khn v@ i9u kin, hoàn cnh, v 9 trí tu), Ao #c... Gi v+i h&c viên giáo d
Ho t ng 2. Tìm hiu m t s thu
t ng có liên quan n chm só c và tr giú p tâm lí. 1. Nhim v BAn hãy hoàn thành phi!u h(c t9p sau: Phiu hc t p BAn hãy nêu nhng thu0t ng có liên quan ho-c gn ngh!a v+i các thu0t ng: "Chm sóc tâm lí", "h5 tr tâm lí", "tr giúp tâm lí". 56 | MODULE GDTX 11
2. Thông tin c bn * M5t s7 thu9t ng, liên quan !n chm sóc và tr giúp tâm lí: — T vn tâm lí là hot "ng gia ng i tr giúp chuyên nghip v'i ng i cn c giúp K, trong ó, nhà t vn cung cp s giúp K cho ng i cn c giúp K (g&i t?t là i tác) trong vic xác nh và gii quy/t các vn 9 khó khn hay rào cn v9 tâm lí '% ci thi n cu "c sng. — Tham vn tâm lí là quá trình giúp cho i tác t chu trách nhi m v+i cu"c i mình, t tìm cách gii quy/t ci thi n vn '9 c.a mình. Trong hot "ng này, nhà tham vn chM óng vai trò là ng i soi sáng vn '9, giúp thông tin; gii to% cm xúc gây nh h 8ng tiêu c c '/n quy/t nh c.a i tác; không a ra li khuyên hay quy/t nh h" cho i tác. + Gi t ng c. a tham vn là i tác và vn '9 khó khn mà i tác c n s tr giúp, tham vn. + Mc í ch chung c. a tham v n nhhm c i ti /n, c. ng c (sc khom, tinh thn) giúp i tác s ng t t h3n; ngn ch -n '% trá nh x y ra vn '9 t i t; giú p i tác gii quy /t vn '9 nh 4m thay ,i hành vi và nhân cách tt h3n. + Mc tiêu c th% c.a tham vn giúp gim b+t cm xúc tiêu cc; giúp tng thêm hi%u bi/t v9 bn thân và hoàn cnh '% chp nh0n, i m-t v+i vn '9 nan gii; h +ng dOn và giúp i tác a ra quy/t nh sáng sut. + Nhim v chung c.a tham vn là xá c nh vn '9 và nguyên nhân gây ra vn '9; chuPn oán, ánh giá, phân loi vn '9. + Nhim v c th% c.a tham vn là làm th giãn cm xúc c. a i tác; giúp i tác nh9n din c vn '9, ci thi n nhng suy ngh! tiêu cc, không hp lí; giúp thân ch. a ra quy/t nh u tiên và có k/ hoch thay ,i hành vi theo h +ng tí ch cc. * M"t s i9u cn tránh khi tham vn: a ra li khuyên có tính áp -t; cht vn quá nhi9u; quá chú tr(ng '/n v n '9 nan gii c.a i tác; thuy/t phc có tí nh áp -t. % tham vn có hiu qu, nhà tham vn c n hi %u rõ -c i %m các c3 kh.ng hong v9 tâm lí trong m5i giai on phát tri %n '% giúp i tác t xác nh r4ng mình ang trong c3 kh.ng hong nào '% có cách ng phó hài hoà gia vi)c áp #ng nhu cu cá nhân v'i nhu c?u xã h"i. CHĂM SÓC V TRỢ GIÚP TÂM LÍ CHO HỌC VIÊN GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 57
Theo thuy/t Phát trin tâm lí xã hi c.a Erik Erickson, các giai on phát tri%n la tu ,i '9u ny sinh các mâu thu On gia nhu c u cá nhân v'i s áp ng cJa xã h"i. Ông cho r 4ng, có 8 giai on kh.ng hong l +n c.a cu"c i (xem ph< l
Phiu hc t p 2 BAn hãy nêu mc ích, ý ngh!a c.a vic chm sóc, tr giúp tâm lí cho h&c viên giáo d
2. Thông tin c bn * Cn phi quan tâm chm sóc, tr giúp tâm lí vì: Chm sóc, tr giúp tâm lí t t là li 9u thu c quý i v +i c3 th %. Nh,ng nghiên c#u y khoa cho thy, kho%ng 75 — 90% các ch#ng b)nh thu5c v@ th cht có nguPn g7c tU ri lon tâm thn (tinh th?n) và tâm lí. Nói cách khác, cht lng cJa suy nghK %nh h;ng !n tình trAng s#c khom. Khi chúng ta gi9n d, hay cng thNng (stress), các bCp th[t cng lên, gây #c ch! quá trình lu thông máu, "c t trong máu dn lên cao, tAo nên nh,ng áp l-c, chính nh,ng im này gây nên nhng +n au cho c3 th. Các h " chng au c", au vai, au ?u thng là k!t qu% cJa nh,ng tình trng cng thNng thn kinh hay trng thái gi9n d,. Trái lAi, khi tAo ra 60 | MODULE GDTX 11
nh,ng suy nghK tích c-c và bình an trong tâm trí, các c3 cJa c3 th c th giãn, lng ô xi nAp vào gi%m, huy!t áp hA, tu l) mCc b)nh tim cvng gi%m áng k. * Giáo viên phi chm sóc, tr giúp tâm lí cho h&c viên giáo d
Nội dung 2 NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI TÂM LÍ VÀ CÁC RÀO CẢN VỀ TÂM LÍ MÀ HỌC VIÊN GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN THƯỜNG GẶP CẦN ĐƯỢC CHĂM SÓC, TRỢ GIÚP Ho t ng 1: Tìm hiu nh ng y u t nh h !ng t"i tâm lí ca hc viên giáo d/c th01ng xuyên. 1. Nhim v BAn hãy hoàn thành phi!u h(c t9p sau: Phiu hc t p BAn hãy cho bi/t nh ng y/u t nh h 8ng '/n tâm lí ng i h&c: a. Nhóm h&c viên trong " tu,i: b. Nhóm h&c viên là ng i l +n: 62 | MODULE GDTX 11
2. Thông tin c bn * 7i tng ngi h(c trong các c3 s; giáo d
* -c i %m a dng v9 thành phn, v9 i9u kin và hoàn cnh nh trên dHn !n nhng y/u t tác "ng '/n tâm lí c.a h& cDng rt a dng: — V+i nhóm h&c viên trong " tu,i (thanh, thi/u niên), nhng y/u t tác "ng ch. y/u t" nhóm này là kh.ng hong tâm lí tu ,i d0y thì; nhóm bn bè tiêu c c; nng l c h&c t 0p; mc ích, "ng c3 h&c t 0p, nh0n th c cm tính v9 môi tr ng h&c t 0p (không chính quy)... — V+i nhóm i t ng h&c viên là ng i l +n, nhng y/u t tác "ng '/n h( ch. y/u là áp lc t < cu"c sng (cha ,n nh vic làm, thu nh0p thp thi gian gò bó,…); b0n r "n v9 công vic gia ì nh (lo chm sóc con cái, cha m già...); nhng vn '9 ny sinh tiêu cc trong tì nh cm (v chng, con cái, anh, ch em, …); tâm lí t ti, m-c cm. Ho%t ng 2. Tìm hiu m t s rào cn v tâm lí mà hc viên giáo d/c th01ng xuyên th 'ng g(p c3n c chm sóc, tr5 giúp. 1. Nhim v BAn hãy hoàn thành phi!u h(c t9p sau: Phiu hc t p BAn hãy cho bi/t ý ki/n c.a mình v9 nhng rào cn tâm lí mà ng i h&c th ng g-p phi bhng cách ánh du x vào ô t3ng #ng trong b%ng sau: Không Nhng rào c n úng úng — Thi/u t tin, cha t ánh giá úng kh nng c.a bn thân. — Không có "ng c3 h&c t0p, bo th., cc oan, thi/u t giác, không coi tr&ng vic h&c, xao nhãng, mt t 0p trung. — Chán nn do hn ch/ v9 kh nng ti/p thu, th ng không hoàn thành nhi m v h&c t 0p. — T ti, m-c cm v9 thân ph0n ho-c nh h 8ng tiêu c-c tU hoàn c%nh và i@u ki)n kinh t! c.a gia ình. 64 | MODULE GDTX 11
— Giáo viên gây mt hng thú, hay ng?t li h(c viên (nhng mà...; th/ còn..., ti sao...). — Giáo viên hay chM trí ch, t rách pht, , l5i cho h(c viên. — Giáo viên không tôn tr&ng h(c viên, hay ra lnh, e doA... làm t,n th3ng h(c viên. — Giáo viên hay a ra nhng li khuyên, gii pháp thuy/t trình v9 o c mang tính áp -t. — Giáo viên ng tình v+i h(c viên theo ki%u th3ng hi. — Môi tr ng h&c t0p có s e doA ho-c áp l-c tU nhóm bAn bè. * Ý ki/n khác: 2. Thông tin c bn Các rào cn tâm lí mà h&c viên giáo d
* Rào cn do khách quan a li th ng là: — Giáo viên gây mt hng thú cho h&c viên, hay ng?t li h(c viên khi h& ang trì nh bày. — Giáo viên hay chM trí ch, trách pht, , l5i cho h(c viên mà không xem xét c-n kR. — Giáo viên không tôn tr&ng (xem th ng) h(c viên, hay ra lnh, e doA hay dùng nhng câu nói làm t,n th3ng h(c viên. — Giáo viên hay a ra nhng li khuyên, gii pháp thuy/t trình v9 o c mang tính áp -t ( phi th / này, phi th / kia, không còn c ách nào khác cho h(c viên). — Giáo viên ng tình v+i h(c viên theo ki%u th3ng hi (kh, thân, t"i nghip). — Môi tr ng h&c t0p có s e doA ho-c do áp l-c tU nhóm bAn bè... Ho t ng 3. Tìm hiu nh ng yêu c3u 6i v7i giáo viên trong vai trò ng01i chm sóc, tr giúp tâm lí cho hc viên giáo d/c th01ng xuyên. 1. Nhim v BAn hãy hoàn thành phi!u h(c t9p sau: Phiu hc t p Theo bAn, khi m nh0n vai trò chm sóc, h5 tr tâm lí cho h&c viên, ng i giáo viên cn m bo nhng yêu cu nào v9 thái "? ánh du vào các ô t3ng #ng trong bng d +i ây: R t Không Các yêu cu c n m b o cn Cn cn — Phi làm cho h(c viên c%m thy an toàn. — Phi làm cho h(c viên c%m thy c yêu th3ng. — Phi làm cho h(c viên c%m thy c ón nh 0n s chia sY, thu hi%u và thông c%m. — Phi làm cho h(c viên c%m thy c tôn tr(ng. — Phi làm cho h(c viên c%m thy có giá tr[. 66 | MODULE GDTX 11
Ý ki/n khác: 2. Thông tin c bn * Nhng yêu cu v9 nng lc: Giáo viên cn phi có c nh ng ki/n th c, kK nng sau: — Bi/t bám sát mc tiêu giáo dc, bi/t khai thác s tham gia c.a i t ng trong hot "ng chm sóc, h 5 tr tâm lí cho h&c viên. — Hiu rõ .c im tâm lí .c trng cJa các l#a tu"i. — Nhy bén, tinh thông trong vic phát hi n nh ng vn '9 cn chm sóc, h5 tr tâm lí cho h(c viên. — Bi/t cách ti /p c0n thân thin phù hp v+i các nhóm i t ng h(c viên, -c bi t là nhng h(c viên cá bit v9 nhân cách và h(c viên có hoàn cnh -c bi t khó khn. — Bi/t xây dng môi trng thân thi)n trong l'p h(c, trong trung tâm và bi/t to c3 h"i tt h(c viên c b"c l5, chia sY, th hi)n b%n thân và c%m nh9n c tình yêu th3ng cJa ngi khác dành cho mình. — Bi/t l ?ng nghe tích c c, bi /t phân tích sáng sut và a ra quy/t nh úng ?n v+i t