Mối liên quan giữa dị ứng và việc dùng sữa dutch lady có vivinal GOS

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> MỐI LIÊN QUAN GIỮA DỊ ỨNG<br /> VÀ VIỆC DÙNG SỮA DUTCH LADY CÓ VIVINAL GOS<br /> *<br /> <br /> Lê Hoàng Ninh , Đặng Văn Chính*, Nguyễn Quang Huy*, Nguyễn Ngọc Duy*, Lê Thị Ngọc Ánh*,<br /> Võ Hữu Thuận*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn ñề: Số ca dị ứng nghi do sữa ñược ghi nhận gia tăng bất thường ở các bệnh viện nhi Tp. Hồ Chí<br /> Minh trong các tuần giữa tháng 10/2009, gây ra sự lo lắng về sức khỏe của trẻ em trong cộng ñồng và mối quan<br /> tâm của xã hội về an toàn thực phẩm.<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Xác ñịnh các yếu tố nguy cơ và tìm mối liên quan giữa sữa Dutch Lady Vivinal GOS<br /> với bệnh dị ứng ở trẻ em từ 2- 15 tuổi khởi phát từ 09/10/2009 trở về sau.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu bệnh-chứng, trong ñó nhóm bệnh là các ca bệnh nhập viện tại các<br /> bệnh viện Tp. Hồ Chí Minh phù hợp với ñịnh nghĩa ca bệnh, nhóm chứng ñược lấy tại bệnh viện và cộng ñồng. Tỷ<br /> số giữa ca chứng/ca bệnh 3/1.<br /> Kết quả: So sánh giữa nhóm uống sữa có Vivinal GOS và nhóm không uống sữa Vivinal GOS với bệnh dị<br /> ứng cho thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với OR=37,05 (4,58-299,79). Khi so sánh uống sữa có Vivinal<br /> GOS và uống sữa bình thường với bệnh dị ứng, kết quả cũng cho thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê OR=28,63<br /> (3,52-233,08). Trong khi ñó, uống sữa bình thường và không uống sữa thì sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê.<br /> Kết luận: Sữa cô gái Hà Lan có Vivinal GOS là yếu tố nguy cơ của bệnh lý dị ứng ở trẻ em trong thời gian<br /> vừa qua. Cần thực hiện một nghiên cứu sâu hơn về tính an toàn của sữa có Vivinal GOS trên người Việt Nam.<br /> Từ khóa: Mối liên quan, dị ứng, sữa Dutch Lady, Vivinal GOS.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> THE ASSOCIATION BETWEEN ALLERGY AND DRINKING DUTCH LADY MILK WITH VIVINAL GOS<br /> Le Hoang Ninh, Dang Van Chinh, Vo Huu Thuan, Nguyen Quang Huy, Nguyen Ngoc Duy,<br /> Le Thi Ngoc Anh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 2 – 2010: 312 - 317<br /> Background: The number of reported allergy cases suspected due to drink milk increased unusually at<br /> hospitals of Ho Chi Minh City in the middle of October 2010 and caused public concerns on child health and food<br /> safety.<br /> Objectives: To Identify the relationship between the Dutch Lady Vivinal GOS drinking and the allergy cases<br /> which are children from 2-15 years old and onset from 09 October 2010 downwards.<br /> Method: A case-control study was carried out in which cases were allergic cases admitted to hospitals in<br /> HCMC that met the case definition and controls were selected from community and same admitted hospitals.<br /> Control-cases ratio is 3:1.<br /> Results: There is statistically significant difference in children who drank milk with and without Vivinal GOS<br /> to the allergy (OR=37.05; 95%CI: 4.58-299.79). Similarly to drinking milk with Vivinal GOS and normal milks<br /> (OR=28.63; 95%CI: 3.52-233.08). On the contrary, there is no statistically significant difference in association<br /> between drinking and no-drinking normal milks to the allergy.<br /> Conclusion: the Dutch Lady Vivinal GOS milk is likely to be the allergic factor among children in the above<br /> period of time. Milk and its related products should be closely monitored due to public health.<br /> Keywords: Association, allergy, Dutch Lady milk, Vivinal GOS.<br /> <br /> *<br /> <br /> Viện Vệ sinh_ Y tế Công cộng Tp.HCM<br /> Địa chỉ liên lạc: ThS.BS. Võ Hữu Thuận - ĐT: 0983 237 198 - Email: vhthuan2001@yahoo.com<br /> <br /> Hội nghị Khoa học Kỹ thuật Viện Y Tế Công Cộng năm 2009 - 2010<br /> <br /> 312<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Từ ñầu tháng 10/2009 ñến nay, tại Hà Nội và Thành Phố Hồ Chí Minh xuất hiện nhiều ca bệnh dị<br /> ứng nghi ngờ có liên quan ñến sữa. Vào ñầu tháng 10, tại Bệnnh Viện Bạch Mai tiếp nhận 05 trường<br /> hợp ngộ ñộc cấp cứu ñược cho là do Vivinal GOS (Galacto Oligosacharide) gây ra. Riêng tại Thành<br /> Phố Hồ Chí Minh, vào ngày 9/10/2009 có 02 ca bệnh khởi phát cấp tính trong ñó có một ca cấp cứu.<br /> Trong các ngày tiếp theo 13, 16, 17/10 lần lượt xảy ra các trường hợp dị ứng nhập viện Nhi Đồng 1 và<br /> Nhi Đồng 2. Tính ñến ngày 28/10/2009 tổng số ca ñã lên ñến con số 15 và ñều nghi ngờ có liên quan<br /> ñến sử dụng sữa Vivinal GOS(9).<br /> Viện Vệ Sinh Y Tế Công Cộng TP.HCM ñã hồi cứu ca bệnh. Kết quả ñiều tra cho thấy ña số các<br /> ca bệnh rơi vào ñộ tuổi từ 2-15 tuổi, ñều có biểu hiện các triệu chứng của phản ứng dị ứng nhanh như<br /> mề ñay, ngứa, phù mi, khó thở, ran phế quản, chảy nước mắt. Những bệnh nhân dùng các thuốc kháng<br /> histamine và ñều ñáp ứng tốt. Phỏng vấn các ca bệnh cho thấy có liên quan ñến uống sữa trong ñó<br /> phần lớn ca ñều uống loại sữa Dutch Lady có Vivinal GOS. Phỏng vấn này dẫn ñến giả thuyết: sữa<br /> Vivinal GOS có thể có liên quan ñến các trường hợp bệnh dị ứng ñã xảy ra trong thời gian vừa qua.<br /> Vào khoảng cuối tháng 9/2009, công ty Dutch Lady Vietnam ñưa vào thị trường dòng sản phẩm<br /> mới với tên gọi “Sữa Tiệt Trùng Cô Gái Hà Lan” có bổ sung Vivinal GOS loại 110ml và 180ml.<br /> Vivinal GOS ñược biết ñến là chất xơ tự nhiên giúp tăng cường hấp thu các dưỡng chất cần thiết giúp<br /> cơ thể phát triển khỏe mạnh. Dòng sản phẩm này ñã ñược sử dụng trên 50 nước, từ 10 năm nay trên<br /> sữa bột và 5 năm trong sữa nước. Sau khi ñưa vào thị trường Việt Nam, mỗi ngày nhà sản xuất ñưa ra<br /> thị trường 2-3 triệu hộp sữa giấy Dutch Lady Vivinal GOS(1).<br /> Các ca dị ứng xảy ra ñã tạo ra nhiều mối quan tâm xã hội, ñặc biệt các phụ huynh, truyền thông<br /> ñại chúng về sự an toàn của thực phẩm. Để trả lời câu hỏi này Viện Vệ Sinh Y Tế Công Cộng<br /> TP.HCM tiếp tục tiến hành một nghiên cứu bệnh chứng nhằm xác ñịnh các nguồn lây của vụ dịch<br /> trên.<br /> <br /> Mục tiêu<br /> - Mô tả các ñặc ñiểm dịch tễ học như tuổi, giới, ngày khởi phát, giờ khởi phát, tiền sử dị ứng và<br /> ñặc ñiểm lâm sàng của các ca bệnh.<br /> - Xác ñịnh mối liên quan giữa việc uống sữa Dutch Lady có Vivinal GOS và bệnh dị ứng ở<br /> trẻ em từ 2- 15 tuổi khởi phát từ 09/10/2009 trở về sau.<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Nghiên cứu bệnh chứng ñược sử dụng trong nghiên cứu này. Nhóm bệnh là các ca bệnh nhập<br /> viện với chẩn ñoán dị ứng tại các bệnh viện tại Tp. Hồ Chí Minh. Nhóm chứng ñược lấy từ hai<br /> nhóm: nhóm tại cộng ñồng và nhóm tại bệnh viện.<br /> <br /> Dân số lấy mẫu<br /> Đối với nhóm bệnh, tất cả các trẻ em có ñộ tuổi từ 2-15 tuổi nhập viện tại các bệnh viện tại Tp.<br /> Hồ Chí Minh và phù hợp với ñịnh nghĩa ca bệnh bên dưới. Các ca chứng là những trẻ không bị dị ứng<br /> có ñộ tuổi gần tương ñồng (±1 tuổi) và ñược chọn chung nhà, gần nhà với nhà bệnh nhân, chung<br /> trường hoặc cùng bệnh viện.<br /> Định nghĩa ca bệnh: những trẻ từ 2-15 tuổi ñược chẩn ñoán dị ứng và nhập viện tại các bệnh viện<br /> tại Tp. Hồ Chí Minh từ ngày 9/10/2009 trở về sau và có tất cả các triệu chứng cấp tính sau: Nổi mẫn<br /> (mề ñay); ngứa; và ñáp ứng với ñiều trị bằng thuốc kháng Histamin hoặc thuốc chống mẫn cảm.<br /> <br /> Phương pháp thu thập<br /> Phỏng vấn trẻ hoặc cha mẹ trẻ hoặc cả hai dựa trên bộ câu hỏi soạn sẵn từ ngày 30/10 –<br /> 2/11/2009.<br /> <br /> Phương pháp khắc phục sai số<br /> Tỷ số giữa ca chứng/ca bệnh là 3/1. Tuổi ca chứng khác biệt với ca bệnh trong khoảng cách một<br /> <br /> Hội nghị Khoa học Kỹ thuật Viện Y Tế Công Cộng năm 2009 - 2010<br /> <br /> 313<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> năm tuổi. Ca chứng trong bệnh viện ñược lấy ngẫu nhiên từ danh sách bệnh nhân nhập vào<br /> khoa/phòng cùng ngày với ca bệnh mà không có biểu hiện của ca bệnh và không mắc bệnh tiêu chảy.<br /> Ca chứng tại cộng ñồng ñược chọn từ “bạn bè” của ca bệnh: cùng nhà hoặc gần nhà hoặc cùng trường<br /> hoặc cách ca bệnh với bán kính trong vòng 01 km. Ca chứng sẽ bị loại nếu bị mề ñay, mẩn ngứa trong<br /> 1 tuần trước ngày 09/10/2008. Thiết kế bộ câu hỏi phù hợp, rõ ràng, có một khung câu hỏi nhất ñịnh<br /> cho tất cả các ñối tượng ñược phỏng vấn.<br /> Phương pháp nhập và xử lý số liệu: Số liệu thu thập sẽ ñược nhập và phân tích bằng phần mềm<br /> Epi-Info 2000 trong ñó sử dụng bảng ñể mô tả từng biến riêng biệt ñối với thống kê mô tả, và kiểm<br /> ñịnh mối quan hệ giữa các yếu tố nguy cơ giữa nhóm bệnh và nhóm chứng, tính OR của từng yếu tố<br /> nguy cơ giữa nhóm bệnh và nhóm chứng.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Mô tả các trường hợp dị ứng<br /> Có tổng số 18 trường hợp dị ứng nghi do sữa, trong ñó có hai ca do TTYTDP TP.HCM phát hiện<br /> ngoài cộng ñồng. Vì vậy có 16 ca phù hợp ñịnh nghĩa ca bệnh ñược ñưa vào nghiên cứu. Điều tra tất<br /> cả các trường hợp dị ứng nhập viện, có thêm 03 ca phù hợp với ñịnh nghĩa ca bệnh ñược ñưa vào<br /> nghiên cứu. Tổng cộng có 19 trường hợp phù hợp với ñịnh nghĩa ca bệnh theo thiết kế nghiên cứu.<br /> Tuy nhiên, có 01 ca không tìm ra ñịa chỉ và 01 ca không tham gia.<br /> Ca chứng: tổng số ca chứng ñược ñiều tra là 63 ca trong ñó có 45 ca chứng tại cộng ñồng, 05 ca<br /> cùng trường học và 13 ca chứng tại bệnh viện, không có ca chứng cùng nhà.<br /> Kết quả ñiều tra của 17 ca bệnh từ ngày 9/10/2009 ñến nay như sau: Thời gian khởi phát bệnh: từ<br /> ngày 09-28/10/2009, trong ñó ngày 28/10/2009 có 03 ca (biểu ñồ 1).<br /> Biểu ñồ 1: Số ca bệnh khởi phát theo ngày<br /> 4<br /> <br /> Số ca<br /> <br /> 3<br /> 2<br /> 1<br /> <br /> 28/10/2009<br /> <br /> 27/10/2009<br /> <br /> 26/10/2009<br /> <br /> 25/10/2009<br /> <br /> 24/10/2009<br /> <br /> 23/10/2009<br /> <br /> 22/10/2009<br /> <br /> 21/10/2009<br /> <br /> 20/10/2009<br /> <br /> 19/10/2009<br /> <br /> 18/10/2009<br /> <br /> 17/10/2009<br /> <br /> 16/10/2009<br /> <br /> 15/10/2009<br /> <br /> 14/10/2009<br /> <br /> 13/10/2009<br /> <br /> 12/10/2009<br /> <br /> 11/10/2009<br /> <br /> 10/10/2009<br /> <br /> 09/10/2009<br /> <br /> 0<br /> <br /> Ngày khởi phát<br /> <br /> Ngoài ra, các ca bệnh phân bố rải rác trong 8 quận của Tp. Hồ Chí Minh và huyện Nhơn<br /> Trạch tỉnh Đồng Nai với triệu chứng lâm sàng chính gồm nổi mẫn (94%), ngứa (94%) và ñỏ da<br /> (71%).<br /> Bảng 1 cho thấy các ca bệnh có ñộ tuổi từ 2 - 15 tuổi trong ñó tuổi trung vị là 10. Lứa tuổi mắc<br /> bệnh chủ yếu từ 05 tuổi trở lên trong ñó có 12 nam (70,6%) và 5 nữ (29,4%).<br /> Trong số các ca bệnh, có 04 trường hợp có tiền sử cá nhân dị ứng với các loại thực phẩm sau: sữa<br /> Friso Gold và bông lúa vàng của Dutch Lady (01), với cá biển (01), với cà pháo (01) và không rõ dị<br /> nguyên (01). Ngoài ra, có 02 trường hợp có tiếp xúc với các dị ứng nguyên khác, trong ñó 01 ca tiếp<br /> xúc với chó mèo, ca còn lại tiếp xúc với bụi.<br /> <br /> Mối liên quan giữa các loại thực phẩm ñối với bệnh dị ứng<br /> <br /> Hội nghị Khoa học Kỹ thuật Viện Y Tế Công Cộng năm 2009 - 2010<br /> <br /> 314<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Liên quan ca bệnh và ca chứng theo tuổi và giới<br /> Bảng 1: Các chỉ số về tuổi và giới trong nhóm bệnh và nhóm chứng<br /> <br /> Tuổi<br /> <br /> Nhóm tuổi<br /> <br /> Độ tuổi<br /> Tuổi trung bình<br /> Tuổi trung vị<br /> <br /> Nhóm bệnh<br /> 2-15<br /> 8,7<br /> 10<br /> <br /> Nhóm chứng<br /> 1-15<br /> 8.5<br /> 9<br /> <br /> 1-3 tuổi<br /> <br /> 2<br /> <br /> 9<br /> <br /> 4-6 tuổi<br /> <br /> 4<br /> <br /> 15<br /> <br /> 7-9 tuổi<br /> <br /> 2<br /> <br /> 11<br /> <br /> 10-12 tuổi<br /> <br /> 5<br /> <br /> 13<br /> <br /> 13-15 tuổi<br /> <br /> 4<br /> <br /> 15<br /> <br /> Nam<br /> <br /> 12 (70,6%)<br /> <br /> 35 (55,6%)<br /> <br /> Nữ<br /> <br /> 05 (29,4%)<br /> <br /> 28 (44,4%)<br /> <br /> Giới<br /> <br /> Kết quả kiểm tra tuổi trong nhóm bệnh và nhóm chứng cho Z=0,19