MÔI TRƯỜNG LAO ĐỘNG VÀ THAI DỊ TẬT

Chia sẻ: Sunshine_6 Sunshine_6 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

68
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong quá trình phát triển thai có thể bị tác động bởi một yếu tố nào đó dẫn đến phát triển bất thường hoặc bị dị tật. Song việc tìm ra nguyên nhân gây dị tật không phải là một công việc dễ dàng. Mục tiêu: Tìm hiểu suy nghĩ của các phụ nữ có thai bị dị tật về nguyên nhân gây nên dị tật cho thai nhi. Đối tượng và phương pháp: 30 phụ nữ mang thai có chẩn đoán thai bị dị tật qua siêu âm 3 chiều và các thành viên khác trong gia đình họ....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: MÔI TRƯỜNG LAO ĐỘNG VÀ THAI DỊ TẬT

TCNCYH 38 (5) - 2005 MÔI TRƯỜNG LAO ĐỘNG VÀ THAI DỊ TẬT Hoàng Thị Hải Vân1, Nguyễn Thị Thúy Hạnh1 Nguyễn Huy Bạo2, Tine Gammeltoft3 1 Khoa Y tế công cộng – Trường Đại học Y Hà Nội 2 Bệnh viện Phụ sản Hà Nội 3 Khoa Nhân học – Trường Đại học Copenhagen - Đan Mạch Trong quá trình phát triển thai có thể bị tác động bởi một yếu tố nào đó dẫn đến phát triển bất thường hoặc bị dị tật. Song việc tìm ra nguyên nhân gây dị tật không phải là một công việc dễ dàng. Mục tiêu: Tìm hiểu suy nghĩ của các phụ nữ có thai bị dị tật về nguyên nhân gây nên dị tật cho thai nhi. Đối tượng và phương pháp: 30 phụ nữ mang thai có chẩn đoán thai bị dị tật qua siêu âm 3 chiều và các thành viên khác trong gia đình họ. Phương pháp nghiên cứu được áp dụng là nghiên cứu định tính, sử dụng kỹ thuật quan sát và phỏng vấn sâu. Kết quả: Có một số yếu tố nghề nghiệp và môi trường lao động của bố hoặc mẹ liên quan đến dị tật của thai nhi. Tuy nhiên hầu hết họ không công nhận nguyên nhân này và muốn dấu kín điều này với gia đình, hàng xóm láng giềng cũng như với đồng nghiệp của họ. Sự giấu giếm này cùng với việc không quan tâm tới ảnh hưởng của môi trường lao động tới sức khoẻ của họ gây khó khăn cho việc phòng tránh những tác hại không tốt của môi trường lao động tại Việt Nam. Kết luận: Nhiều yếu tố của môi trường lao động có thể là nguyên nhân gây nên dị tật bẩm sinh cho thai nhi song vì nhiều lý do khác nhau các phụ nữ có thai nhi bị dị tật đều không muốn nghĩ tới nguyên nhân này. Từ khóa: dị tật bẩm sinh, môi trường lao động, siêu âm 3 chiều. I. ĐẶT VẤN ĐỀ trình mang thai song “phần lớn các dị tật bẩm sinh không rõ nguyên nhân” [10]. Dân số và nguồn nhân lực mà tựu trung lại là Trong môi trường lao động, có rất nhiều yếu tố con người vừa là mục tiêu vừa là động lực của sự ảnh hưởng không tốt tới sức khoẻ người lao động. phát triển kinh tế xã hội. Việc bảo đảm dân số ổn Nam giới và nữ giới đều tiếp xúc với các loại tác định, phát triển bền vững kinh tế xã hội, chất hại nghề nghiệp tương tự nhưng do có chức năng lượng cuộc sống của cộng đồng và của mỗi thành sinh đẻ, người phụ nữ có thêm tác hại nghề viên trong xã hội không ngừng được cải thiện là nghiệp tác động đến thai. Với các mức độ khác mục tiêu và yêu cầu đặt ra đối với mọi dân tộc, nhau, các yếu tố của môi trường lao động đều có mọi đất nước nói chung và Việt Nam nói riêng. Đặc tác động khác nhau đến đời sống sinh dục của lao biệt trong thời điểm hiện nay Việt Nam đang bước động nữ. Một số chất gây độc hại rõ rệt đối với vào thời kỳ công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước người mẹ cũng như đối với con như các chất vấn đề chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân Nitrobenzen, Pb, Hg, As, … có thể qua rau thai gây lực đang được đặt lên hàng đầu. Tuy nhiên theo rối loạn phát triển bình thường của bào thai; Pb, “Báo cáo phát triển con người” của Liên Hợp Quốc Hg, C6H6, As ảnh hưởng tới quá trình thai nghén năm 2001 về chất lượng dân số Việt Nam mặc dù gây nên sảy thai và đôi khi dẫn tới vô sinh, gây tổn đã có những tiến bộ nhất định với chỉ số phát triển thương các tế bào phôi [7]. Với lao động nam một con người tăng liên tục nhưng tốc độ còn chậm và số yếu tố tác động từ môi trường lao động có thể về trí tuệ đáng tiếc là còn 1,5% dân số bị thiểu gây vô sinh hoặc biến đổi về mặt di truyền của năng về thể lực và trí tuệ hay nói cách khác là tàn tinh trùng [7]. tật [8]. Nguyên nhân tàn tật chủ yếu là do dị tật bẩm sinh, bệnh tật, hậu quả chiến tranh, tai nạn Ở nhiều nước trên thế giới đã có các thống kê lao động và một số nguyên nhân khác. Theo dị tật bẩm sinh ở trẻ sơ sinh và người bị dị tật bẩm Mekdeci trẻ bị dị tật bẩm sinh ngoài nguyên nhân sinh trong cộng đồng. Trên phạm vi toàn thế giới rối loạn di truyền, ảnh hưởng của môi trường xung “Trung tâm thông tin quốc tế cho hệ thống giám quanh, có thể là môi trường sống, có thể là môi sát dị tật bẩm sinh” đã được thành lập từ năm trường lao động tác động tới người mẹ trong quá 1974 với mục đích thu thập các thông tin liên quan đến dị tật bẩm sinh [7]. Việc thống kê, giám sát 1
TCNCYH 38 (5) - 2005 được dị tật bẩm sinh cho phép các nhà khoa học trường lao động với thai bị dị tật. Mục tiêu: Tìm đánh giá tác động của môi trường từ đó có những hiểu suy nghĩ của các phụ nữ có thai bị dị tật biện pháp phòng tránh hữu hiệu hạn chế sự ra đời về nguyên nhân gây nên dị tật cho thai nhi. của những đứa trẻ bị dị tật. Tuy nhiên để làm II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP được điều này kỹ thuật chẩn đoán trước sinh trong đó có siêu âm 3 chiều đóng một vai trò quan NGHIÊN CỨU trọng. Qua siêu âm 3 chiều người phụ nữ không - Đối tượng nghiên cứu: các phụ nữ mang chỉ được nhìn thấy mặt của con mình khi còn trong thai đến siêu âm tại phòng siêu âm 3 chiều của bụng, giúp người phụ nữ biết tỉ mỉ hơn về sự phát bệnh viện Phụ sản Hà Nội có chẩn đoán thai bị dị triển của thai nhi mà còn giúp phát hiện sớm tật. Có tất cả 30 phụ nữ có chẩn đoán thai nhi bị dị những dị tật có thể có của thai nhi. tật đã được nghiên cứu. Qua siêu âm 3 chiều, dị tật của thai nhi có thể - Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp được phát hiện sớm song để xác định được nghiên cứu định tính. Hàng ngày nghiên cứu viên nguyên nhân của dị tật không phải dễ dàng. Theo tới làm việc tại phòng siêu âm 3 chiều của bệnh Mekdeci có một số cách nghiên cứu nguyên nhân viện phụ sản Hà Nội, phỏng vấn các phụ nữ đến của dị tật bẩm sinh đã được áp dụng, đó là nghiên siêu âm theo bộ câu hỏi có cấu trúc tại phòng cứu invitro, nghiên cứu trên động vật trong phòng khám. Với các ca siêu âm thai nhi có dị tật nghiên thí nghiệm và nghiên cứu trên quần thể người cứu viên sẽ tiến hành quan sát tại phòng siêu âm, song đều rất khó khăn [10]. Cũng theo Mekdeci, quan sát tại phòng khám thai. Sau đó quan sát, trên thế giới đã có rất nhiều nghiên cứu về nguyên phỏng vấn sâu tại nhà phụ nữ đã siêu âm phát nhân dẫn tới những dị tật của thai nhi và thực sự hiện thai bị dị tật, đồng thời phỏng vấn người thân là đã có kết quả. của sản phụ có thai bị dị tật. Tại Việt Nam cũng có không ít những nghiên - Tất cả các nhân vật trong bài báo này đã cứu về điều kiện lao động của phụ nữ nói chung được đổi tên để đảm bảo tính bí mật và phụ nữ trong thời kỳ mang thai như nghiên cứu III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN về việc sử dụng thuốc trừ sâu của phụ nữ trong thời kỳ mang thai của Trường Đại học Y Hà Nội LUẬN [9]; hay tìm hiểu về các bệnh mà lao động nữ Có 30 trường hợp thai bị dị tật đã được nghiên trong ngành nông nghiệp và trồng cà phê thường cứu phát hiện với nhiều loại hình dị tật khác nhau mắc phải do công việc của mình trong nghiên cứu như: giãn não thất, hội chứng DANDY WALKER, của Trần Như Nguyên và cộng sự [8]; Cục Y tế dự không có dạ dày, thiếu thùy nhộng não thất 4, não phòng Bộ Y tế cũng đã có dự án bảo vệ sức khoẻ úng thủy, thai vô sọ, khoèo tay, dị dạng về tim, lao động nữ trong nông nghiệp dựa trên những thoát vị ối, bụng cóc, hai thai dính nhau, cột sống vấn đề về sức khoẻ mà lao động nữ trong nông cong, sứt môi hở hàm ếch, dị sản bạch mạch, … nghiệp thường mắc phải [8]; Nguyễn Thị Thu và Mỗi người có một hoàn cảnh sống khác nhau, mỗi cộng sự đã tiến hành nghiên cứu điều kiện lao người có công việc khác nhau và trong số những động nông nghiệp và ảnh hưởng của nó tới sức trường hợp thai bị dị tật bẩm sinh chúng tôi thấy khoẻ người lao động trong thời kỳ công nghiệp một số trường hợp có thể có liên quan đến môi hoá, hiện đại hoá đất nước [6]; Trong cuốn sách trường lao động. Tuy nhiên họ có một điểm chung Phụ nữ sức khoẻ và môi trường của Trung tâm là hầu hết không ai nghĩ nguyên nhân dẫn đến nghiên cứu và phát triển giới, vấn đề sức khoẻ lao thai nhi bị dị tật là do môi trường lao động. động nữ gặp phải trong các lĩnh vực lao động khác Câu chuyện của chị Khanh: nhau cũng đã được nghiên cứu [6]. Tuy nhiên trong các nghiên cứu này các tác giả chỉ đi sâu tìm Có thể nói chị Khanh là một trường hợp đặc hiểu những yếu tố có hại trong môi trường lao biệt mà chúng tôi gặp trong số các phụ nữ có thai động của chị em phụ nữ và thống kê những vấn bị dị tật bởi chị là người duy nhất tự khẳng định đề sức khỏe (như các bệnh nội khoa, các triệu nguyên nhân dẫn đến thai nhi của chị bị dị tật. chứng hay gặp…) của lao động nữ mà chưa có Năm nay chị Khanh 41 tuổi, chị có một con trai 16 nghiên cứu nào đề cập đến mối liên quan giữa môi tuổi hoàn toàn khoẻ mạnh. Sau khi sinh cháu đầu 2
TCNCYH 38 (5) - 2005 một năm chị đã phải bỏ thai một lần vì lúc đó con các bác sỹ đều cho biết thai phát triển bình trai chị còn quá nhỏ đồng thời chị Khanh bắt đầu thường. Khi có dấu hiệu chuyển dạ Minh vào bệnh bán phân lân, phân đạm và dầu hỏa cho hợp tác viện Gia Lâm thì do thai quá nhỏ nên cô được xã và cho đến tận năm 1998 chị mới nghỉ thôi bán. chuyển lên Bệnh viện Phụ sản. Khi được hỏi họ Năm 1997 chị lại mang thai nhưng bị đẻ non vào nghĩ thế nào về nguyên nhân dẫn đến thai bị dị tật tháng thứ sáu với dị tật là có 6 ngón tay. Chị cho thì cả 2 vợ chồng Minh đều nghĩ ngay đến lần biết của hàng bán phân đạm của hợp tác xã khá Minh bị cảm cúm. Chúng tôi có hỏi về công việc chật vòng quanh người chất toàn phân đạm, chị của họ nhưng cả 2 đều loại bỏ nguyên nhân do phải tiếp xúc quanh năm đặc biệt khi thời tiết nóng môi trường lao động của họ với lý do các đồng phân đạm để lâu mùi rất khó chịu, nồng nặc đến nghiệp của họ có con khoẻ mạnh. Minh quê ở mức cảm thấy ngạt thở. Sau lần có thai đó, chị Hưng Yên, làm thợ may ở một công ty may đã thực hiện kế hoạch hóa gia đình cho đến tận bây được 5 năm, cô làm ở bộ phận đóng gói nghĩa là giờ. Lần này không may có thai nên anh chị để đẻ. cho sản phẩm đã hoàn chỉnh vào túi nilông nên Chị phát hiện ra thai bị dị tật vào tháng thứ 3 qua không hề có tiếp xúc gì với hoá chất độc hại. Còn siêu âm 3 chiều tại 2 phòng khám khác nhau và Quân (chồng của Minh) làm ở Công ty chế tạo máy được các bác sỹ khuyên nên bỏ thai. Vợ chồng chị biến áp đã được 8 năm. Quân làm ở bộ phận lắp và mẹ chồng chị đều nhất trí bỏ thai vì thứ nhất là máy và đổ dầu vào những cái biến thế ngoài trời, thai đôi bị dị tật khá nặng: đa dị tật: 2 đầu, 2 thai ở đó có rất nhiều bụi sơn, theo Quân cũng rất ô dính nhau, cột sống cong; thứ hai nếu để đứa trẻ nhiễm nhưng anh vẫn không cho rằng đó là sống với dị tật thì sẽ rất khổ cho nó, sau nữa là nguyên nhân dẫn đến dị tật cho con anh. khổ cho mình. Khi được hỏi về gia đình có ai đi bộ Câu chuyện của Trâm: đội không chị như đoán trước được ý chúng tôi Trâm còn khá trẻ, cô mới 22 tuổi và ở tận Vĩnh muốn nghĩ đến hậu quả chất độc màu da cam chị Phúc cách Hà Nội 70km. Kết quả siêu âm 3 chiều nói ngay: chồng chị là bộ đội nhưng chỉ ở Sơn Tây cho thấy thai nhi có bụng cóc. Theo chỉ định của không đi chiến trường. Bố của chị và bố của anh bác sỹ phòng khám thì phải bỏ thai không giữ ngày xưa cũng là bộ đội nhưng là bộ đội thông tin được. Đây là lần có thai đầu tiên của Trâm, Trâm không đi vào Nam mà chỉ ở Hà Nội. Chị nói thêm cho chúng tôi xem kết quả siêu âm lần đầu tiên tại ngày xưa khi có vấn đề gì thì chỉ nghĩ ngay đến đi Vĩnh Yên: thai ít ối, nghi bụng thai có dịch đồng bộ đội còn không các cụ đẻ sòn sòn chẳng có vấn thời thai rất bé. Sau khi ở Hà Nội về Trâm vào viện đề gì, còn bây giờ tất cả là do ăn uống có thuốc đặt thuốc để cho thai ra đó là một bé gái các bộ sâu, thịt thì có thuốc tăng trọng ngoài ra là do môi phần đều bình thường ngoại trừ cái bụng của em trường làm việc, trường hợp của chị là do ngày bé to hơn bình thường. Hai chị em gái của Trâm xưa chị bán hàng phân hóa học. đều đã lập gia đình và có con cái khỏe mạnh. Gia Câu chuyện của Minh: đình bên chồng Trâm cũng không ai có bệnh tật Trường hợp của Minh thật dáng tiếc vì cái thai gì. Hoàn cảnh kinh tế của vợ chồng Trâm rất khó trong bụng cô được phát hiện ra có dị tật khi đã ở khăn. Nhà của vợ chồng Trâm là một cái trái nhà tuần thứ 38 và đang có dấu hiệu chuyển dạ. Kết của ngôi nhà cũ của bố chồng Trâm để lại, chỉ quả siêu âm 3 chiều cho thấy thai nhi bị thoát vị khoảng 15m2. Vợ chồng Trâm ngoài công việc rốn, thai chậm phát triển, thiểu ối. Theo các bác sỹ đồng áng có đi làm thuê cũng chỉ được rất ít tiền thì dị tật của thai nhi có thể khắc phục được qua (khoảng 20.000 - 30.000 đồng/ngày). Số tiền phẫu thuật tuy nhiên bé trai sinh ra quá nhỏ 1.000.000 đồng chi cho lần có thai vừa rồi vợ (1,6kg) và tình trạng của cháu bé tương đối nặng, chồng cô cũng phải đi vay. Khi được hỏi nghĩ thế các nội tạng ở phần bụng gần như nằm bên ngoài nào về nguyên nhân gây nên dị tật của thai, Trâm nên cháu đã tử vong sau khi được phẫu thuật tại cho biết cô không nghĩ gì mà chỉ cho rằng tại số cô Viện Nhi Trung Ương. Đây là lần mang thai đầu vất vả. Tuy nhiên khi câu chuyện của chúng tôi tiên của cô. Minh cho biết trong quá trình mang chuyển sang chủ đề phun thuốc trừ sâu thì cuộc thai sức khoẻ của cô hoàn toàn bình thường ngoại nói chuyện sôi nổi hẳn lên. Tất cả mọi người bà trừ một lần bị cúm 2 ngày vào tháng thứ 3 song nội chồng Trâm, thím chồng Trâm, con dâu bà tất cả các lần khám thai kể cả sau lần cô bị cúm thím chồng Trâm đều tham gia câu chuyện. Họ nói 3
TCNCYH 38 (5) - 2005 rất nhiều về công việc đồng áng và tác hại của phun hoá chất bảo vệ thực vật thường gặp của việc sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ và thuốc người lao động: “sau khi phun hoá chất bảo vệ thực kích thích. Mặc dù không biết rõ các loại thuốc này vật, triệu chứng chủ yếu là: ngứa da, đau đầu, mệt độc hại như thế nào nhưng mọi người đều phản mỏi, chóng mặt, choáng váng, buồn nôn” [6]. đối việc Trâm đi phun thuốc trừ sâu khi cô mang Đối với Trâm mặc dù có tiếp xúc với yếu tố thai. Theo thím chồng Trâm đáng lẽ việc đó Trâm nguy cơ trong giai đoạn đầu của thời kỳ thai nghén nên để chồng làm còn bà nội chồng Trâm thì cho và cả những thời gian trước khi có thai nhưng rằng nên thuê người phun thuốc và khi dùng xong Trâm lại không nghĩ đó là nguyên nhân dẫn đến phải để ở ngoài ruộng chứ không nên đem về nhà. con của chị bị dị tật. Những người thân quen của Trong thời gian mang thai, Trâm nhớ cô đi phun chị khi tham gia câu chuyện cùng chúng tôi đều thuốc 2 lần, thuốc còn lại chưa dùng hết được cho rằng việc tiếp xúc với thuốc trừ sâu của Trâm Trâm cất ở dưới bếp đó là thuốc Bascide, thuốc trừ trong quá trình mang thai thật sự là nguy hiểm. rầy của Công ty thuốc trừ sâu Sài Gòn ở dạng dịch, “Những người đeo bình bơm là chết sớm” – thím không rõ thành phần và thuốc Dipte Cide, thuốc của chồng Trâm đã nói như vậy. Trong khi đó thì trừ sâu sản xuất tại Trung Quốc thành phần chủ bà nội chồng Trâm khẳng định nguyên nhân chính yếu là Tri - Clorfon, dạng bột có mùi rất hắc gây dẫn đến việc này là do Trâm đi phun thuốc trừ sâu buồn nôn. trong thời kỳ mang thai và theo bà: “phun xong Những người phụ nữ có con bị dị tật nghĩ thế phải vứt ở ngoài đồng chứ mang về nhà làm gì?”. nào về nguyên nhân dẫn đến dị tật? Trường hợp của Minh lại khác, mặc dù Minh Dị tật bẩm sinh chủ yếu phát sinh trong giai làm nghề may lại ở bộ phận không hề có tiếp xúc đoạn phát triển phôi, tức là ở giai đoạn hình thành với hoá chất độc hại nhưng Quân chồng Minh lại các phần của cơ thể, các cơ quan của cơ thể. Do làm việc trong một môi trường hoá chất độc hại đó mọi tác động từ bên ngoài sẽ dẫn đến những trong một thời gian khá dài (8 năm). Theo Quân bất thường trong quá trình phân chia và hình cho biết môi trường làm việc rất ô nhiễm nhưng thành các cơ quan dẫn đến dị tật. Để khẳng định anh không cho rằng đó là nguyên nhân. Song nguyên nhân từ môi trường trước hết phải có yếu những đồng nghiệp của Quân cho biết môi trường tố nguy cơ từ môi trường, tiếp đó là phải có thời làm việc của anh thực sự độc hại. gian tiếp xúc. Với các phụ nữ có thai bị dị tật Vậy đâu là nguyên nhân chính dẫn đến những chúng tôi thấy trước và trong thời kỳ có thai của khiếm khuyết của các thai nhi? Mỗi người một mình họ đều có tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ có hoàn cảnh khác nhau, mỗi người một nghề nghiệp khả năng gây nên dị tật của thai nhi. Điều này đã khác nhau, họ sống ở các khu vực khác nhau xong được chứng minh bằng nhiều nghiên cứu trên thế qua câu chuyện của Trâm, của Minh và của chị giới mà tác giả Mekdeci đã tổng kết trong bài báo Khanh có thể thấy nổi lên các yếu tố thực sự có của mình. Song khi được hỏi các chị nghĩ như thế hại trong môi trường làm việc của họ. Ít nhiều cả nào về nguyên nhân gây nên dị tật cho thai nhi thì chị Khanh, Trâm và chồng của Minh đã có một không ai trong số họ nghĩ tới môi trường lao động khoảng thời gian dài tiếp xúc với yếu tố nguy cơ của mình trừ chị Khanh. mà họ đều nhìn thấy. Không chỉ có trường hợp của Với chị Khanh chị đã phải tiếp xúc với các hóa Trâm, của Minh và của chị Khanh, trong nghiên chất độc hại trong một thời gian rất dài (10 năm). cứu của chúng tôi nhiều trường hợp có thai dị tật Sau khi sinh cháu đầu tiên hoàn toàn khoẻ mạnh, có tiếp xúc với yếu tố nguy cơ trong môi trường bây giờ đã 16 tuổi, được 3 tháng thì chị Khanh bắt lao động của mình mà họ không biết hoặc cố tình đầu bán phân đạm, dầu hoả. Sau đó là một lần chị phủ nhận. Như trường hợp của chị Hà Thị Thuỷ, bị sẩy thai với dị tật 6 ngón tay tiếp đó là lần mang chị làm tại bộ phận in date của Nhà máy bánh kẹo thai này với thai đôi đa dị tật. Chị Khanh cho biết: Hải châu, có nghĩa là chị thường xuyên tiếp xúc với “mỗi lần cúi xuống cân phân đạm mà đứng dậy chì sử dụng trong công nghệ in và hoá chất tẩy không ngẩng lên nổi, hoa mắt, chóng mặt”, “nó sộc rửa, 2 lần có thai thì cả 2 lần đều được chẩn đoán lên khó thở và cảm thấy nó hút hết oxy của mình”. là Dị sản bạch mạch và phải phá thai song theo chị Đây cũng chính là các dấu hiệu thường gặp sau khi công việc của chị không hề có một chút gì độc hại 4
TCNCYH 38 (5) - 2005 hay nguy hiểm. Chị Lê Thị Thương làm công nhân ý kiến của thím chồng, Trâm cũng không thể đi thêu thường xuyên tiếp xúc với các loại hoá chất thuê phun mặc dù chỉ 2000 đồng một bình mà được sử dụng làm thuốc nhuộm nhưng chị cũng theo bà nội chồng Trâm “tiền đi chợ một hôm thì không đề cập đến nguyên nhân này, Chị Nghiêm đủ”. Vì vậy mặc dù có thai nhưng Trâm vẫn tự đi Thị Thúy Hà làm việc trong môi trường có sử dụng phun thuốc trừ sâu với lý do thật đơn giản: “lúc hóa chất nhưng chị cũng cho rằng chị làm việc văn đấy em có nghĩ là đi phun thuốc thì có thể ảnh phòng nên đôi khi chỉ cảm thấy hơi nặng mùi.… hưởng. Tại vì em không biết lúc em có chửa hơn Có không ít những nghiên cứu đã được tiến tháng em đi phun thuốc xong rồi về em mới thử hành nhằm tìm hiểu ảnh hưởng của môi trường lao sau đó em lại đi phun tiếp vì đang phun dở mà động lên sức khoẻ người lao động, tuy nhiên các nhà lại không có người phun” và “ở đây thuê người nghiên cứu chủ yếu tiến hành trên cộng đồng do phun khó lắm chị ạ vì người ta nói phun thuốc có đó dị tật bẩm sinh chỉ được phát hiện dựa trên các hại nên không ai người ta muốn làm”. Trâm không đứa trẻ còn sống. Hiện nay siêu âm 3 chiều, một muốn nghĩ đến nguyên nhân phun thuốc trừ sâu hình thức chẩn đoán trước sinh công nghệ cao có mà cô chỉ trả lời không biết nguyên nhân do đâu. thể giúp chẩn đoán sớm thai bị dị tật nhưng chi Ngoài ra cô còn kể thêm cho chúng tôi về 2 người phí không rẻ do đó việc tiếp cận đối với các phụ con gái khác trong làng cưới cùng tháng với cô nữ có thai hạn chế dẫn đến thai bị dị tật không cũng phải bỏ con đầu rồi cô kể về số cô vất vả hơn được phát hiện sớm. Qua các trường hợp nghiên đứa em cùng sinh đôi với mình. Tuy nhiên Trâm cứu trên cho thấy không thể coi thường điều kiện cũng giống như những người phụ nữ nông thôn môi trường lao động. Các yếu tố này có thể chưa khác, họ vẫn lao động bình thường trong thời gian gây nên những hậu quả nghiêm trọng ngay lập tức mang thai thậm chí còn lao động nặng: 67,6% phụ nhưng với thời gian nó gây ảnh hưởng nghiêm nữ làm đất khi mang thai đến khi đẻ, 80% phụ nữ trọng tới chất lượng dân số trong những thế hệ gánh nặng từ khi mang thai đến khi sinh nở [6]. tiếp theo. Hay 17,2 - 30,7% số phụ nữ có thai và cho con bú cũng như hành kinh đi phun thuốc trừ sâu [8]; Tại sao họ lại phủ nhận tác động của môi 35,8% phụ nữ tại xã Nhật Tân huyện Kim Bảng trường lao động tới dị tật bẩm sinh của thai nhi? tiến hành phun thuốc trừ sâu trong thời kỳ có thai Trừ chị Khanh khẳng định nguyên nhân dị tật [9]. Điều này cũng phù hợp với thực tế bởi lao của thai là do môi trường lao động của chị cụ thể động nữ chiếm trên một nửa trong ngành lao động là do chị tiếp xúc với hoá chất phân lân, phân đạm nông nghiệp nước ta: 55,5% ở tuyến huyện và và dầu hoả trong 10 năm liền, còn lại tất cả các 53,6% ở tuyến xã [8]. Do đó ở nông thôn người phụ nữ khác đều phủ nhận ảnh hưởng của môi phụ nữ có vai trò quan trọng trong lực lượng lao trường lao động. Tại sao lại như vậy trong khi họ động của gia đình điều đó cũng đồng nghĩa với có tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ đó? Qua các việc họ phải đối mặt với những yếu tố nguy cơ đối cuộc phỏng vấn và trao đổi với các phụ nữ cũng với sứckhoẻ của họ nói chung và sức khoẻ sinh như người nhà của họ chúng tôi nhận thấy không sản của họ nói riêng như: công việc nặng nhọc, phải họ không biết mà họ không muốn nghĩ đến phải tiếp xúc với thuốc trừ sâu, môi trường lao đó là nguyên nhân gây nên tình trạng dị tật của động bị ô nhiễm. con mình vì nhiều lý do khác nhau. Với vợ chồng Minh lại khác, môi trường làm Hoàn cảnh gia đình Trâm thì rất khó khăn chật việc của Minh không có gì độc hại theo như Minh vật. “Nhà của vợ chồng Trâm là một cái trái của cho biết nhưng môi trường làm việc của Quân ngôi nhà cũ của bố chồng Trâm để lại, chỉ khoảng chồng Minh lại rất độc hại. Trong quá trình mang 15m2. Đồ đạc trong nhà Trâm rất đơn giản, chỉ có thai Minh có một lần cúm nhẹ vào tháng thứ ba một chiếc giường đôi, một bộ bàn ghế nhựa và nên vợ chồng Minh chỉ cho rằng nguyên nhân tại một thùng thóc rất to để ở góc nhà”. Số tiền lần cúm đó mà không cho rằng Quân bị ảnh hưởng 1.000.000 chi phí cho việc bỏ thai vừa rồi vợ chồng bởi môi trường làm việc bị ô nhiễm: “trong công ty chị phải đi vay. Mọi việc đồng áng của gia đình em phải có đến 6,7 cặp vợ chồng lấy nhau cũng có đều do Trâm đảm nhiệm, chồng Trâm còn bận đi con cái rồi nhưng chưa có vấn đề gì, còn công ty làm thêm không thể đi phun thuốc thay Trâm theo của Minh chắc là nhiều”. Khi trao đổi với chúng tôi 5
TCNCYH 38 (5) - 2005 tại bệnh viện, Quân cho biết anh không muốn làm IV. KẾT LUẬN việc tại đó nữa mặc dù anh đã làm ở đó 8 năm nay chỉ vì làm ở đó không được thoải mái về thời gian, - Nhiều yếu tố của môi trường lao động có thể là về lương của mình Quân hoàn toàn không phàn nguyên nhân gây nên dị tật bẩm sinh cho thai nhi. nàn gì (lương của Quân cũng tương đối cao: 1,2 - - Các yếu tố môi trường lao động không chỉ 1,3 triệu đồng/tháng). Khi được hỏi anh có nghĩ ảnh hưởng tới sức khoẻ sinh sản của nữ giới mà rằng môi trường làm việc ở đó bị ô nhiễm hay còn ảnh hưởng tới sức khoẻ sinh sản của nam giới. không? Quân cho rằng có nhưng đó không thể là - Hầu hết các phụ nữ có thai nhi bị dị tật bẩm nguyên nhân dẫn tới dị tật của con anh. Tuy nhiên sinh đều không muốn nghĩ tới nguyên nhân môi khi chúng tôi gặp bạn của anh thì họ cho biết: trường lao động vì nhiều lý do khác nhau như lý “hàng ngày Quân phải làm việc trong môi trường do kinh tế, vị trí làm việc… rất độc hại. Anh thường xuyên tiếp xúc với những Kiến nghị loại hóa chất mà không ai dám làm. Những ai đến - Sự hiểu biết về ảnh hưởng các yếu tố có hại gần căn phòng Quân làm việc đều cảm thấy khó nơi làm việc tới sức khỏe sinh sản sẽ giúp chủ thở mà Quân thì ngày nào cũng phải làm việc tại động phòng tránh chúng một cách hiệu quả hơn. đó. Công việc của Quân là tái chế dầu máy biến áp Do đó cần tuyên truyền giáo dục nhân dân, lãnh (xử lý dầu thải thành dầu mới). Quân đã làm việc đạo, cán bộ công nhân viên các cơ quan đoàn thể này trong 11 năm, 3 năm ở Hải phòng và hiện giờ về ảnh hưởng của các yếu tố có hại nơi làm việc. thì ở Gia Lâm. Công việc này rất rất độc hại ” Chúng tôi thắc mắc không hiểu tại sao Quân lại - Các vấn đề về sức khỏe sinh sản tại doanh không nói thật điều đó với chúng tôi và bác sỹ điều nghiệp không chỉ thu hẹp trong phạm vi bảo vệ bà trị. Sau một hồi do dự họ cho biết Quân không mẹ và trẻ em. Sức khỏe sinh sản ở nam giới cũng muốn mẹ anh lo lắng vì các cụ sợ sinh con quái thai. cần phải được quan tâm tại nơi làm việc. Chúng tôi thắc mắc tại sao Quân lại chấp nhận làm - Cần có những nghiên cứu sâu hơn về ảnh việc trong một môi trường độc hại như vậy? Họ cho hưởng của môi trường lao động tới dị tật bẩm sinh biết với những người từ quê ra đây thì có việc làm là của thai nhi. tốt lắm rồi. Với chúng tôi Quân hoàn toàn dấu biệt TÀI LIỆU THAM KHẢO điều này. Tại sao Quân lại phải chấp nhận công việc có hại như vậy? Phải chăng vì để tìm được một 1. Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế, Tổng kết Dự công việc với mức lương trung bình như vậy quá án năm 2002-Bảo vệ sức khỏe lao động nữ. 2003 khó đối với anh, vì nếu không chấp nhận như vậy 2. Nguyễn Thị Thu và cộng sự. Nghiên cứu anh sẽ bị mất việc? Không hiểu sau sự việc này điều kiện lao động nông nghiệp và ảnh hưởng của Quân sẽ suy nghĩ thế nào về công việc của mình, nó tới sức khỏe người lao động trong thời kỳ công liệu anh có thay đổi không, có đề xuất với cơ quan nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đề tài nghiên về điều kiện làm việc không đảm bảo của mình cứu khoa học KX05 – 12 - 05. không hay vì chỗ làm việc, vì miếng cơm manh áo 3. Bộ môn sức khỏe nghề nghiệp, Trường anh cứ phải chấp nhận vị trí làm việc đầy nguy hiểm Đại học Y Hà Nội. Tâm sinh lý lao động và này? Song rõ ràng với chúng tôi anh đã muốn giấu Ecgônômi. 1998. điều kiện làm việc không đảm bảo của mình. 4. Trần Như Nguyên và cộng sự. Sức khoẻ Hay như trường hợp chị Hà Thị Thuỷ, một công và tình hình bệnh tật của lao động nữ ngành nông nhân làm ở bộ phận in hạn sử dụng cho các bao bì nghiệp, cà phê. 2000. bánh kẹo 3 lần liên tiếp chị phải bỏ thai do được chẩn đoán là dị sản bạch mạch. Chị đã được khám 5. Trịnh Văn Bảo. Dị dạng bẩm sinh. 2004. và được làm đủ mọi xét nghiệm nhưng vẫn không 6. Trung tâm nghiên cứu và phát triển tìm ra nguyên nhân nào, nhưng khi được hỏi có giới. Phụ nữ sức khỏe và môi trường lao động. bao giờ chị nghĩ rằng việc sử dụng chì trong công Nhà xuất bản chính trị Quốc gia. 2001. nghệ in ảnh hưởng tới sự phát triển của thai nhi 7. Vụ y tế Dự phòng - Bộ Y tế. Nâng cao không thì chị phủ nhận hoàn toàn:”chỗ em làm sức khỏe lao động cho công nhân tại nơi làm việc. chẳng có gì là độc hại cả”. Nhà xuất bản lao động, 2000. 6
TCNCYH 38 (5) - 2005 8. Betty Mekdeci. Birth defects and women’s exposure to pesticides during pregnancy Environment. http:/www. Protectingourhealth.org. in three rural areas of Vietnam. 01/2000. 9. Study Team of Hanoi Medical School. 10. UNDP. Báo cáo phát triển con người. Patterns of pesticide use : relationships between 2001. pesticide exposure, acute health effects and Summarry WORKING ENVIRONMENT AND FETAL MALFORMATIONS During gestation, a fetus may be affected by factors that cause it to develop in anomalous ways. Yet it is not easy to determine what exactly are the causes of a given fetal malformation. Objectives: We investigated pregnant women’s perceptions of what could be the causes of the fetal malformations they experienced. Methods: Qualitative interviews with 30 pregnant women and their families after an ultrasound scanning had detected a defect in the fetus. Results: Even though in many cases the working environment of either mother or father might have played a role in causing the malformation, the research showed that the parents themselves hardly ever blamed their working environment for the defect. The research also showed that most couples kept the malformation secret from their family, community and colleagues. This secrecy in combination with parental reluctance to consider the health impact of their working environment may make it difficult to combat possibly toxic working environments in Vietnam. Conclusions: In some cases, fetal malformations may be related to a toxic working environment. Yet in this study, hardly any of the pregnant women were ready to acknowledge that exposure to toxic chemicals at the workplace might have played a role in causing a malformation in their fetus. Keywords: Ultrasound scanning 3D, working environment, fetal malformation. 7