Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện Luật Chuyển giao công nghệ qua thực tiễn triển khai thi hành

TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 26 (51) - Thaùng 03/2017<br /> <br /> <br /> <br /> Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện<br /> Luật Chuyển giao công nghệ qua thực tiễn triển khai thi hành<br /> <br /> Some petitions for completing The Law on Technology Transfer through practical<br /> implemenation<br /> <br /> ThS. Nguyễn Ngọc Vinh<br /> Vụ Pháp chế, Bộ Khoa học và Công nghệ<br /> <br /> Nguyen Ngoc Vinh, M.A.<br /> Department of Legislation, Ministry of Science and Technology<br /> <br /> <br /> Tóm tắt<br /> Ngày 29 tháng 11 năm 2006, tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XI đã thông qua Luật Chuyển giao công<br /> nghệ, có hiệu lực từ ngày 01 tháng 7 năm 2007. Qua 10 năm triển khai thực hiện, Luật đã góp phần thúc<br /> đẩy hoạt động đổi mới và chuyển giao công nghệ trong nước. Tuy nhiên, trước thay đổi nhanh chóng<br /> của thực tiễn phát triển đất nước và hội nhập quốc tế, Luật Chuyển giao công nghệ sau một thập kỷ đi<br /> vào cuộc sống đã bộc lộ một số vướng mắc, bất cập.<br /> Dự án Luật Chuyển giao công nghệ (sửa đổi) do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì soạn thảo đã được<br /> trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ hai và dự kiến thông qua tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XIV<br /> (Tháng 6/2017). Đây là cơ hội tốt để khắc phục những điểm còn tồn tại của Luật, đặc biệt đối với vấn đề<br /> phát triển thị trường khoa học và công nghệ, quản lý hợp đồng chuyển giao công nghệ, quản lý công<br /> nghệ trong các dự án đầu tư và thương mại hóa kết quả nghiên cứu.<br /> Từ khóa: chuyển giao công nghệ, thị trường khoa học và công nghệ, thương mại hóa, khởi nghiệp công<br /> nghệ, tổ chức trung gian.<br /> Abstract<br /> On November 29th, 2006, at the 10th session, the 11th National Assembly passed the Law on Technology<br /> Transfer, effective from July 1st 2007. After 10 years of implementation, the Law has contributed to<br /> promoting the renewal and technology transfer in the country. However, before the rapid change of the<br /> country's development and international integration, the Law has exposed some shortcomings.<br /> The Draft Law on Technology Transfer (amended), drafted by the Ministry of Science and Technology,<br /> was submitted to the 2nd session of National Assembly for getting feedbacks and is expected to be<br /> adopted at the 3rd session of the 14th National Assembly (June 2017). This is a good opportunity to<br /> overcome the shortcomings of the Law, especially on science and technology market development,<br /> management of technology transfer contracts, technology management in investment projects and<br /> commercialization of research results./.<br /> Keywords: technology transfer, science and technology market, commercialization, technology start-up,<br /> intermediary organization.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 70<br />  NGUYỄN NGỌC VINH<br /> <br /> <br /> Dự án Luật Chuyển giao công nghệ dụng trong thực tiễn phục vụ nhu cầu sản<br /> (sửa đổi) do Bộ Khoa học và Công nghệ xuất, kinh doanh.<br /> chủ trì soạn thảo đã được trình Quốc hội Luật Chuyển giao công nghệ được ban<br /> cho ý kiến tại kỳ họp thứ hai và dự kiến hành năm 2006 vào đúng thời điểm đánh<br /> thông qua tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa dấu bước tiến quan trọng trong hội nhập<br /> XIV (Tháng 6/2017). khi Việt Nam chính thức trở thành thành<br /> Qua 10 năm triển khai thực hiện, Luật viên của WTO. Tuy nhiên sau 10 năm triển<br /> đã góp phần thúc đẩy hoạt động đổi mới và khai thực hiện, Luật này đã bộc lộ nhiều<br /> chuyển giao công nghệ trong nước, ứng hạn chế. Một số vấn đề mới phát sinh trong<br /> dụng các tiến bộ khoa học và công nghệ quá trình triển khai thực hiện Luật Chuyển<br /> (KH&CN) trong sản xuất và đời sống, từng giao công nghệ liên quan đến thị trường<br /> bước giúp cải thiện năng lực công nghệ của KH&CN chưa được giải quyết, chẳng hạn<br /> doanh nghiệp. như việc thành lập các sàn giao dịch công<br /> Tuy nhiên, trước thay đổi nhanh chóng nghệ quốc gia, sàn giao ịch công nghệ<br /> của thực tiễn phát triển đất nước và hội trực tuyến liên thông toàn quốc, cổng thông<br /> nhập quốc tế, Luật Chuyển giao công nghệ tin quốc gia khởi nghiệp công nghệ, khu<br /> sau một thập kỷ đi vào cuộc sống đã bộc lộ làm việc chung cho khởi nghiệp công nghệ,<br /> một số vướng mắc, bất cập, một số nội hỗ trợ hoạt động cho tổ chức, cá nhân khởi<br /> dung không còn cập nhật mà trở nên lạc nghiệp công nghệ,...<br /> hậu so với xu thế cải cách, đổi mới trong Nhằm tạo lập môi trường pháp lý cho<br /> phát triển kinh tế, không đáp ứng được nhu hoạt động của thị trường KH&CN, Bộ<br /> cầu hình thành và phát triển thị trường KH&CN đã trình Thủ tướng Chính phủ<br /> KH&CN. phê uyệt Đề án Phát triển thị trường công<br /> Bên cạnh đó, thực tiễn phát triển kinh nghệ tại Quyết định số 214/2005/QĐ-TTg<br /> tế - xã hội trong nước cũng đặt ra yêu cầu ngày 30/8/2005. Có thể nói, Quyết định số<br /> mới trong công tác quản lý công nghệ, 214/2005/QĐ-TTg đã tạo ra một cơ chế<br /> thẩm định công nghệ các dự án đầu tư, khá thông thoáng cho sự phát triển các yếu<br /> thách thức đối với cơ quan quản lý nhà tố và hạ tầng của thị trường công nghệ ở<br /> nước trong việc bảo đảm môi trường kinh Việt Nam trong nhiều năm qua và thời gian<br /> doanh thuận lợi, thông thoáng, thu hút đầu sắp tới trong các khâu như ươm tạo công<br /> tư nước ngoài để gia tăng nguồn lực phát nghệ, nhập khẩu giải mã, làm chủ công<br /> triển đất nước, đồng thời phải kiểm soát nghệ và chuyển giao công nghệ. Các tổ<br /> được thực trạng công nghệ, đặc biệt là chức trung gian hoạt động trong lĩnh vực<br /> công nghệ trong các dự án đầu tư để gìn ịch vụ KH&CN gồm tư vấn, môi giới và<br /> giữ môi trường và phát triển bền vững. xúc tiến công nghệ, hỗ trợ thiết kế và chế<br /> 1. Phát triển thị trường KH&CN tạo thử nghiệm, chuyển giao, đánh giá,<br /> Tại Việt Nam, thị trường KH&CN thẩm định và giám định công nghệ, tư vấn,<br /> chưa có cơ chế đủ mạnh để thúc đẩy gắn giám định sở hữu trí tuệ, tiêu chuẩn kỹ<br /> kết hữu cơ hoạt động nghiên cứu và phát thuật và đảm bảo chất lượng đã được quan<br /> triển của các viện, các trường đại học với tâm xây ựng và phát triển,...<br /> hoạt động đổi mới công nghệ tạo ra những Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy,<br /> sản phẩm mới, công nghệ cao, có tính ứng hoạt động các tổ chức trung gian còn chưa<br /> <br /> 71<br /> M T SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN LUẬT CHUYỂN GIAO CÔNG NGH QUA THỰC TIỄN…<br /> <br /> <br /> hiệu quả o thiếu hạ tầng kỹ thuật, nhân giao dịch công nghệ quốc gia, việc thiết lập<br /> lực, thông tin, cơ sở ữ liệu công nghệ, ữ và phát triển các sàn giao dịch công nghệ<br /> liệu về chuyên gia công nghệ, nhà đầu tư trực tuyến cũng cần có sự hỗ trợ của Nhà<br /> tiềm năng,... Trong cơ cấu của các tổ chức nước ngay từ giai đoạn đầu. Điều đó cho<br /> trung gian, các sàn giao ịch công nghệ thấy sự cần thiết phải sửa đổi Luật Chuyển<br /> quốc gia được xem là trụ cột và cũng là giao công nghệ về cơ chế hỗ trợ các tổ<br /> một tổ chức trung gian rất quan trọng của chức trung gian của thị trường KH&CN, để<br /> thị trường, vì đó là nơi cung cấp nguồn từ đây tăng cường hỗ trợ đầu tư từ nguồn<br /> cung, kết nối nguồn cầu và các tổ chức ngân sách nhà nước dành cho KH&CN và<br /> trung gian khác để hình thành mạng lưới huy động các nguồn vốn hợp pháp khác để<br /> các tổ chức trung gian, cung cấp các ịch xây dựng, hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật và<br /> vụ trung gian chuyên nghiệp với quy mô thực hiện các biện pháp nâng cao năng lực,<br /> quốc gia và quốc tế. Mặc ù việc đầu tư hiệu quả hoạt động cho các tổ chức này.<br /> xây ựng các sàn giao ịch công nghệ quốc Cùng với đó, Luật Chuyển giao công nghệ<br /> gia đã được nêu trong Quyết định số cũng cần có những quy định cụ thể về<br /> 2075/QĐ-TTg ngày 08/11/2013 của Thủ những loại hình tổ chức trung gian của thị<br /> tướng Chính phủ phê uyệt Chương trình trường KH&CN nhằm xác định đúng đối<br /> phát triển thị trường KH&CN đến năm tượng được hưởng ưu đãi từ chính sách của<br /> 2020, nhưng hạn chế về phạm vi hỗ trợ của Nhà nước.<br /> Chương trình là một trong những nguyên Trong thị trường KH&CN, doanh<br /> nhân đã làm chậm lại việc thiết lập các sàn nghiệp khởi nghiệp công nghệ là những<br /> giao ịch quốc gia và sự hình thành các doanh nghiệp mới thành lập dựa trên việc<br /> động lực phát triển của thị trường. áp dụng các kết quả nghiên cứu, các công<br /> Cùng với sàn giao dịch công nghệ nghệ để tạo ra những sản phẩm, dịch vụ<br /> quốc gia, sàn giao ịch công nghệ trực mới, có giá trị gia tăng cao trên thị trường.<br /> tuyến liên thông toàn quốc, cổng thông tin Nếu thành công, các doanh nghiệp này sẽ<br /> quốc gia hệ sinh thái khởi nghiệp công trở thành các doanh nghiệp KH&CN mạnh,<br /> nghệ, khu làm việc chung cho khởi nghiệp mang lại giá trị kinh tế cao với nguồn lực<br /> công nghệ cũng có ý nghĩa quan trọng lớn trong việc tạo ra nhiều công ăn việc<br /> trong việc thúc đẩy phát triển thị trường làm chất lượng cao cho xã hội. Ở các nước<br /> KH&CN, đó là việc tạo ra các đầu mối và trên thế giới, các doanh nghiệp khởi nghiệp<br /> không gian thông tin, nguồn lực để có thể thành công có thể kể đến Facebook,<br /> hỗ trợ các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân Google, Apple với giá trị doanh nghiệp lên<br /> khởi nghiệp công nghệ một cách hiệu quả đến hàng chục tỷ USD. So với các giao<br /> nhất, đồng thời tạo ra môi trường trực ịch công nghệ truyền thống với giá trị mỗi<br /> tuyến và thực tế để thúc đẩy giao dịch công giao ịch khoảng một vài tỷ đến một vài<br /> nghệ trực tuyến quy mô toàn quốc, để các chục tỷ đồng (khoảng một vài trăm nghìn<br /> thành phần trong hệ thống khởi nghiệp USD) thì giao ịch cổ phần tại oanh<br /> công nghệ có thể liên kết, hỗ trợ lẫn nhau nghiệp khởi nghiệp công nghệ có thể lên<br /> và qua đó thúc đẩy phát triển thị trường đến hàng chục, hàng trăm triệu và là<br /> KH&CN. Tuy nhiên, giống như các sàn hình thức giao ịch công nghệ mới, hiệu<br /> <br /> <br /> 72<br />  NGUYỄN NGỌC VINH<br /> <br /> <br /> quả trên thị trường công nghệ thế giới. quỹ đầu tư khởi nghiệp được thành lập ở<br /> Tuy nhiên, trước khi đến với những Việt Nam. Các nhà đầu tư cũng mới chỉ<br /> thành công, oanh nghiệp khởi nghiệp tham gia vào các lĩnh vực quay vòng vốn<br /> công nghệ cũng gặp khá nhiều rủi ro, từ rủi nhanh như thương mại điện tử, games và<br /> ro về công nghệ, thị trường đến rủi ro về chưa thực sự quan tâm đến các lĩnh vực<br /> vốn, o sản phẩm mà các oanh nghiệp này công nghệ quan trọng khác như công nghệ<br /> đưa đến thị trường là các sản phẩm hay sinh học, vật liệu mới. Trong các văn bản<br /> ịch vụ mới, nhu cầu nguồn vốn lớn vì pháp luật, chính sách, các hình thức đầu tư<br /> phát triển nhanh, chiếm lĩnh thị trường mạo hiểm từ xã hội như quỹ đầu tư mạo<br /> mới, nếu đang phát triển giữa chừng mà hiểm, nhà đầu tư cá nhân (đầu tư thiên<br /> thiếu vốn, oanh nghiệp đó sẽ không thể thần), hình thức gọi vốn cộng đồng, tập<br /> tồn tại được. Vậy, để phát triển được loại đoàn, công ty đầu tư khởi nghiệp vẫn chưa<br /> hình oanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ, được công nhận và khuyến khích phát triển.<br /> rất cần có những hỗ trợ ban đầu cho các Hoạt động khuyến khích, hỗ trợ của<br /> oanh nghiệp này, nói cách khác, cần một Nhà nước như quy định tại Điều 34 của<br /> môi trường, một hệ thống các thành phần Luật Chuyển giao công nghệ chưa giải<br /> của oanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ quyết được những khó khăn, vướng mắc<br /> ổn định. của tổ chức trung gian, cũng như chưa bao<br /> Ở Việt Nam cũng có những doanh hàm được loại hình trung gian mới là các<br /> nghiệp khởi nghiệp công nghệ thành công tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp công nghệ, chưa<br /> như VinaGames, Vatgia với giá trị doanh hỗ trợ cho các doanh nghiệp khởi nghiệp<br /> nghiệp lên đến hàng triệu USD. Tuy nhiên, công nghệ. Để tạo môi trường pháp lý<br /> số doanh nghiệp này không nhiều và hơn thuận lợi cho doanh nghiệp khởi nghiệp<br /> nữa họ còn gặp không ít khó khăn về môi công nghệ, cần nghiên cứu sửa đổi Luật<br /> trường pháp lý, về hệ thống thông tin cùng Chuyển giao công nghệ theo hướng:<br /> với sự thiếu vắng các định chế trung gian Thứ nhất, hỗ trợ doanh nghiệp hoàn<br /> hỗ trợ cho doanh nghiệp khởi nghiệp công thiện, thử nghiệm, thương mại hóa công<br /> nghệ phát triển, như các cơ sở ươm tạo nghệ; ành ưu đãi cho tổ chức, cá nhân<br /> doanh nghiệp KH&CN, khu không gian khởi nghiệp công nghệ tương tự như ành<br /> làm việc chung, tổ chức thúc đẩy kinh cho doanh nghiệp KH&CN; cho phép các<br /> doanh, các chuyên gia, huấn luyện viên quỹ phát triển KH&CN, quỹ đổi mới công<br /> khởi nghiệp. Đặc biệt, trong hệ thống pháp nghệ, tổ chức tín dụng nhận bảo đảm bằng<br /> lý chưa có các định nghĩa và các ưu đãi quyền sở hữu, quyền sử dụng, quyền tài<br /> dành cho doanh nghiệp khởi nghiệp công sản phát sinh từ kết quả nghiên cứu khoa<br /> nghệ. Vốn đầu tư mạo hiểm, một trong học và phát triển công nghệ, đối tượng sở<br /> những yếu tố quan trọng nhất để tạo nên hữu trí tuệ làm tài sản bảo đảm trong giao<br /> thành công của các doanh nghiệp khởi dịch vay vốn đầu tư cho các ự án<br /> nghiệp lại đang khan hiếm. Hiện tại mới KH&CN, khởi nghiệp công nghệ, phát<br /> chỉ có 3-4 quỹ đầu tư tư nhân của nước triển sản xuất kinh doanh.<br /> ngoài có hoạt động đầu tư cho khởi nghiệp Thứ hai, Nhà nước khuyến khích tổ<br /> công nghệ ở Việt Nam nhưng hầu hết ưới chức, cá nhân đầu tư cho khởi nghiệp công<br /> dạng văn phòng đại diện, chưa thực sự có nghệ thông qua chính sách ưu đãi về thuế<br /> <br /> 73<br /> M T SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN LUẬT CHUYỂN GIAO CÔNG NGH QUA THỰC TIỄN…<br /> <br /> <br /> thu nhập, hỗ trợ vốn ban đầu của quỹ đầu ngành, các lĩnh vực cũng như cung cấp<br /> tư khởi nghiệp công nghệ quốc gia và huy những số liệu phục vụ hoạch định chính<br /> động vốn đầu tư tiếp theo từ doanh nghiệp, sách. Việc chuyển giao công nghệ không<br /> tổ chức tài chính, tín dụng và xã hội cho bắt buộc phải đăng ký với Nhà nước, khiến<br /> khởi nghiệp công nghệ. cho cơ quan chức năng của nhà nước trở<br /> 2. Quản lý hợp đồng chuyển giao nên thiếu cơ sở thực tiễn để đề xuất chính<br /> công nghệ sách phù hợp nhằm tạo môi trường bình<br /> Hoạt động chuyển giao công nghệ đẳng trong hoạt động chuyển giao công<br /> được điều chỉnh lần đầu tiên tại Pháp lệnh nghệ, góp phần tập trung thu hút công nghệ<br /> về chuyển giao công nghệ nước ngoài vào tiên tiến chuyển giao vào Việt Nam, ngăn<br /> Việt Nam năm 1988. Việc quản lý hợp chặn hành vi chuyển lợi nhuận qua hoạt<br /> đồng chuyển giao công nghệ được Pháp động chuyển giao công nghệ. Ngoài ra,<br /> lệnh quy định khá chặt chẽ tại Điều 13: mặc dù với quy định phương thức đăng ký<br /> “Hợp đồng chuyển giao công nghệ chỉ có hợp đồng tự nguyện, tạo mọi điều kiện<br /> hiệu lực sau khi được chuẩn y.” trong hoạt động chuyển giao công nghệ,<br /> Năm 2006, Luật Chuyển giao công nhưng kết quả chuyển giao công nghệ thời<br /> nghệ được ban hành thay thế Pháp lệnh về gian qua còn hạn chế nếu không muốn nói<br /> chuyển giao công nghệ nước ngoài vào là không đạt được các mục tiêu đề ra.<br /> Việt Nam với tư tưởng mở cửa để phù hợp Trong số các hợp đồng chuyển giao<br /> với xu thế hội nhập quốc tế của đất nước. công nghệ thuộc các dự án F I được cấp<br /> Việc quản lý hợp đồng chuyển giao công đăng ký, phần lớn là hợp đồng sửa đổi, bổ<br /> nghệ được điều chỉnh thông thoáng hơn sung của các Công ty 100% vốn nước<br /> theo hướng tự nguyện của các bên giao kết, ngoài. Những hợp đồng chuyển giao công<br /> như Khoản 1 Điều 25 Luật Chuyển giao nghệ này không phải là những hợp đồng<br /> công nghệ năm 2006 có ghi: “Các bên mới, do vậy số công nghệ chuyển giao<br /> tham gia giao kết hợp đồng chuyển giao trong giai đoạn này thực chất không nhiều.<br /> công nghệ có quyền đăng ký hợp đồng Nội dung sửa đổi, bổ sung chủ yếu là nâng<br /> chuyển giao công nghệ tại cơ quan quản lý mức phí chuyển giao công nghệ lên và gia<br /> nhà nước về khoa học và công nghệ có hạn hợp đồng chuyển giao công nghệ. Tuy<br /> thẩm quyền làm cơ sở để được hưởng các nhiên, số liệu này cũng chỉ dựa trên những<br /> ưu đãi theo quy định”. hợp đồng chuyển giao công nghệ đã đăng<br /> Tuy nhiên, thực tiễn triển khai, thi ký với cơ quan quản lý nhà nước, còn thực<br /> hành thời gian qua cũng làm bộc lộ một số tế việc chuyển giao giữa các tổ chức, cá<br /> hạn chế của Luật Chuyển giao công nghệ nhân như thế nào, cơ quan quản lý không<br /> năm 2006. Với cách thức quản lý như hiện thể nắm được chính xác do không có số<br /> nay, cơ quan quản lý nhà nước vẫn không liệu báo cáo, thống kê đầy đủ. Do vậy, chủ<br /> nắm được thực trạng, đối tượng công nghệ trương quản lý thông thoáng để thu hút<br /> được chuyển giao, giá trị công nghệ nhập chuyển giao công nghệ từ nước ngoài vào<br /> khẩu, chuyển giao. Điều này làm ảnh Việt Nam cũng cần được soát xét lại.<br /> hưởng đến việc đánh giá thực trạng công Luật Chuyển giao công nghệ 2006 cũng<br /> nghệ, chuyển giao công nghệ trong các khuyến khích việc doanh nghiệp đăng ký<br /> <br /> <br /> 74<br />  NGUYỄN NGỌC VINH<br /> <br /> <br /> hợp đồng chuyển giao công nghệ để được hoạt động chuyển giao công nghệ trong<br /> hưởng ưu đãi, tuy nhiên, chính sách ưu đãi từng giai đoạn, cung cấp luận cứ để điều<br /> này không có trong thực tiễn do chưa được chỉnh chính sách nhập khẩu, chuyển giao<br /> quy định cụ thể. Vì vậy, các doanh nghiệp công nghệ phù hợp với thực tiễn.<br /> cũng không chủ động để tiến hành đăng ký 3. Quản lý công nghệ trong các dự án<br /> hợp đồng chuyển giao công nghệ. đầu tư<br /> Cũng chính từ cơ chế quá mở trong Theo thực tế quản lý công nghệ và<br /> quản lý hợp đồng chuyển giao công nghệ chuyển giao công nghệ hiện nay, cơ quan<br /> thời gian qua, đã xuất hiện hiện tượng quản lý nhà nước về KH&CN chỉ quản lý<br /> chuyển giá qua chuyển giao công nghệ. phần ngọn vì khi chủ đầu tư hoặc đối tác<br /> Điều này cho thấy đã có những lỗ hổng nước ngoài liên doanh hoặc đầu tư 100%<br /> trong chính sách quản lý đối với hoạt động vốn tại Việt Nam nộp hồ sơ đề nghị cấp<br /> chuyển giao công nghệ. Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư thì phần<br /> Từ những lý o nêu trên, cần phải công nghệ, thiết bị, máy móc của dự án<br /> nghiên cứu sửa đổi, bổ sung quy định về thường bị xem nhẹ, và các cơ quan quản lý<br /> nghĩa vụ đăng ký hợp đồng chuyển giao nhà nước về KH&CN rất ít khi được hỏi ý<br /> công nghệ để tạo môi trường bình đẳng kiến. Chính vì vậy, cơ quan quản lý nhà<br /> trong hoạt động chuyển giao công nghệ, nước về KH&CN không nắm được luồng<br /> góp phần tập trung thu hút công nghệ tiên công nghệ từ nước ngoài vào Việt Nam<br /> tiến chuyển giao vào Việt Nam, đồng thời ngay từ khâu đầu vào, trừ những dự án đầu<br /> giúp cơ quan quản lý nhà nước nắm được tư có điều kiện và những dự án đầu tư o<br /> thực trạng chuyển giao công nghệ của từng Thủ tướng chấp thuận chủ trương đầu tư,<br /> luồng (chuyển giao công nghệ trong nước, còn lại chỉ đến khi dự án được cấp Giấy<br /> từ nước ngoài vào Việt Nam và từ Việt chứng nhận đăng ký đầu tư, các bên lập<br /> Nam ra nước ngoài). Trên cơ sở đó giúp hợp đồng chuyển giao công nghệ để đăng<br /> cung cấp những luận cứ khoa học và thực ký thì cơ quan quản lý nhà nước về<br /> tiễn để đưa ra các quy định, chính sách phù KH&CN mới biết và đến thời điểm này thì<br /> hợp về chuyển giao công nghệ tại Việt dù là công nghệ hiện đại hay lạc hậu thì<br /> Nam, đặc biệt là chuyển giao công nghệ từ nhà đầu tư cũng đã được cấp Giấy chứng<br /> nước ngoài để bảo đảm công nghệ nhập nhận đầu tư rồi.<br /> khẩu đúng định hướng, tránh nhập khẩu Để góp phần hạn chế việc nhập khẩu,<br /> công nghệ lạc hậu, gây tác động tiêu cực sử dụng công nghệ, thiết bị lạc hậu, Luật<br /> đến môi trường và bên cạnh đó, làm giảm KH&CN (Khoản 2 Điều 46) đã quy định:<br /> đi sức ép cạnh tranh của oanh nghiệp Việt “Dự án đầu tư, chương trình phát triển kinh<br /> Nam trong giai đoạn hội nhập sâu và rộng tế - xã hội phải được thẩm định về cơ sở<br /> như hiện nay. khoa học, trình độ công nghệ đáp ứng yêu<br /> Việc sửa đổi quy định về quản lý hợp cầu theo quy định của pháp luật trước khi<br /> đồng chuyển giao công nghệ sẽ góp phần phê duyệt”. Như vậy, theo Luật KH&CN,<br /> hình thành nên hệ thống cơ sở ữ liệu mọi dự án đầu tư đều phải được thẩm định<br /> thông tin về công nghệ, kết nối với cổng về cơ sở KH&CN. Tuy nhiên Luật Đầu tư<br /> thông tin quốc gia để chia sẻ thông tin. Qua ban hành sau Luật KH&CN chỉ quy định<br /> đó có cơ sở trong việc đánh giá thực trạng việc thẩm định được thực hiện đối với dự án<br /> <br /> 75<br /> M T SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN LUẬT CHUYỂN GIAO CÔNG NGH QUA THỰC TIỄN…<br /> <br /> <br /> đầu tư có sử dụng công nghệ thuộc danh KH&CN.<br /> mục hạn chế chuyển giao. Theo nguyên tắc Theo quy định pháp luật hiện hành, tổ<br /> quy định tại Khoản 3 Điều 156 Luật Ban chức chủ trì thực hiện nhiệm vụ KH&CN<br /> hành văn bản quy phạm pháp luật: “Trong có sử dụng ngân sách nhà nước được ưu<br /> trường hợp các văn bản quy phạm pháp tiên đứng tên chủ sở hữu kết quả thực hiện<br /> luật do cùng một cơ quan ban hành có quy nhiệm vụ đó. Tuy nhiên, thực tế nhiều tổ<br /> định khác nhau về cùng một vấn đề thì áp chức chủ trì sau khi được nghiệm thu kết<br /> dụng quy định của văn bản quy phạm pháp quả, vì nhiều lý do đã không tiến hành các<br /> luật ban hành sau”. Trong trường hợp này, biện pháp cần thiết để thương mại hóa kết<br /> Luật Đầu tư được ưu tiên áp ụng, tuy quả đó. Quy định về chuyển giao kết quả<br /> nhiên lại không quy định chặt chẽ như Luật nghiên cứu khoa học và phát triển công<br /> KH&CN dẫn đến việc kiểm soát công nghệ nghệ được tạo ra bằng ngân sách nhà nước<br /> trong các dự án đầu tư gặp khó khăn. Vì tại Điều 40 Luật Chuyển giao công nghệ<br /> vậy, để góp phần hạn chế việc nhập khẩu, chỉ mang tính nguyên tắc, vì vậy thực tế thi<br /> sử dụng công nghệ, thiết bị lạc hậu, cần hành bộc lộ nhiều hạn chế. Đây cũng là<br /> nghiên cứu để quy định nội dung về bắt một phần nguyên nhân nhiều kết quả<br /> buộc thẩm định công nghệ đối với các dự án nghiên cứu khoa học và phát triển công<br /> đầu tư, đặc biệt đối với các dự án đầu tư sử nghệ sử dụng ngân sách nhà nước ở trong<br /> dụng công nghệ thuộc danh mục hạn chế tình trạng không được khai thác, trong khi<br /> chuyển giao và các dự án đầu tư có nguy cơ nhiều doanh nghiệp mong muốn nhận<br /> tác động xấu đến môi trường. chuyển giao để đưa vào ứng dụng, sản<br /> Quy định về thời hạn có ý kiến về xuất, thành lập doanh nghiệp KH&CN,...<br /> công nghệ theo quy định của Luật Đầu tư Cần nghiên cứu để đưa ra quy định<br /> cũng chưa thật sự hợp lý (15 ngày kể ngày buộc tổ chức chủ trì trong thời hạn nhất<br /> nhận được hồ sơ lấy ý kiến). Trên thực tế, định nếu không báo cáo việc ứng ụng<br /> đối với những dự án có nội dung công nghệ hoặc không triển khai thương mại hóa kết<br /> phức tạp đòi hỏi phải lấy ý kiến chuyên gia quả nghiên cứu, Nhà nước sẽ giao quyền<br /> nước ngoài hoặc tổ chức hội đồng thẩm sở hữu, quyền sử dụng kết quả nghiên cứu<br /> định thì thời hạn 15 ngày để có ý kiến về cho tổ chức khác để thương mại hóa. Điều<br /> công nghệ dự án đầu tư là không khả thi. này cũng ành ưu tiên giao quyền sở hữu,<br /> 4. Thương mại hóa kết quả nghiên cứu quyền sử dụng kết quả nghiên cứu khoa<br /> Quy định hiện hành về việc chuyển học và phát triển công nghệ tạo ra từ ngân<br /> giao kết quả nghiên cứu vào thực tiễn còn sách nhà nước cho tổ chức, cá nhân thực<br /> mang tính nguyên tắc, chưa thực sự đủ hiện dự án khởi nghiệp công nghệ, ươm tạo<br /> mạnh và đáp ứng được yêu cầu thực tiễn doanh nghiệp KH&CN, vốn là những chủ<br /> phục vụ cho mục tiêu đẩy mạnh thương thể có nhu cầu và năng lực thương mại hóa<br /> mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ.<br /> phát triển công nghệ sử dụng ngân sách Việc sửa đổi, tháo gỡ những vướng<br /> nhà nước, o đó phần nào hạn chế việc đa mắc nhằm hoàn thiện Luật Chuyển giao<br /> dạng hóa nguồn cung công nghệ, phát triển công nghệ sẽ tạo môi trường pháp lý thuận<br /> nguồn cầu công nghệ cho thị trường lợi thúc đẩy hoạt động chuyển giao công<br /> <br /> <br /> 76<br />  NGUYỄN NGỌC VINH<br /> <br /> <br /> nghệ, đổi mới công nghệ, thương mại hóa (2016):http://duthaoonline.quochoi.vn/DuThao<br /> và ứng dụng các thành tựu KH&CN hiện /Lists/DT_DUTHAO_LUAT/View_Detail.asp<br /> x?ItemID=1226&LanID=1280&TabIndex=1.<br /> đại, thúc đấy hình thành và phát triển thị<br /> 4. Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật<br /> trường KH&CN ở Việt Nam./. (2015), số 80/2015/QH13 ngày 22 tháng 6<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO năm 2015.<br /> 1. Bộ Khoa học và Công nghệ (2016), Báo cáo 5. Luật Chuyển giao công nghệ (2006), số<br /> tổng kết thi hành Luật chuyển giao công nghệ 80/2006/QH11 ngày 29 tháng 11 năm 2006.<br /> và đánh giá thực trạng hoạt động chuyển giao 6. Luật Đầu tư (2014), số 67/2014/QH1 ngày 26<br /> công nghệ. tháng 11 năm 2014.<br /> 2. Bộ Khoa học và Công nghệ (2016), Báo cáo đánh 7. Luật Khoa học và công nghệ (2013), số<br /> giá tác động của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một 29/2013/QH13 ngày 18 tháng 6 năm 2013.<br /> số điều của Luật chuyển giao công nghệ. 8. Pháp lệnh về Chuyển giao công nghệ nước<br /> 3. Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều ngoài vào Việt Nam (1988), số 10 –<br /> của Luật Chuyển giao công nghệ. LCT/HDDNN8 ngày 05 tháng 12 năm 1988.<br /> <br /> <br /> <br /> Ngày nhận bài: 07/02/2017 Biên tập xong: 15/3/2017 Duyệt đăng: 20/3/2017<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 77<br />