Tham khảo tài liệu 'một số mẹo vặt trong nghề quay phim', văn hoá - nghệ thuật, chụp ảnh - quay phim phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Một số mẹo vặt trong nghề quay phim
- Một số mẹo vặt trong nghề quay phim
By Kevin Jonhson
Mọi người phóng viên đều có những mẹo vặt riêng của mình trong nghề. Một số mẹo
là về những cuộn băng, pin máy quay, đèn đóm hay là mic thu âm. Hầu hết họ đều có
những mẹo mà chúng ta khó có thể thấy tường tận được. Đó là những kinh nghiệm
của họ với những kỹ năng, kiến thức và khả năng trực giác mà chỉ nhờ có trui rèn qua
nhiều thời gian trong nghề họ mới có được. Những kinh nghiệm quý báu này không
đến nhanh được. Phải trải qua nhiều lần thử nghiệm và mắc lỗi sau đó họ sẽ rút tỉa ra
những kinh nghiệm cho bản thân và thực sự mà nói mỗi lần mắc lỗi chúng ta lại học
được rất nhiều điều hay.
Với kinh nghiệm quay tin tức phóng sự trong 9 năm (tác giả Kevin): Tôi đã chứng
kiến rất nhiều tình huống, tôi học được rất nhiều điều mới mẻ hàng ngày và biến
chúng trở thành kinh nghiệm bản thân của mình. Kinh nghiệm quý báu nhất mà tôi
học được đến trong kỳ thực tập đầu tiên của tôi. Một nhiếp ảnh gia đơn giản đã dạy tôi
không bao giờ nói ”Tôi biết rồi”. Ngay khi bạn nói “Tôi biết rồi” mọi người sẽ để bạn
tự làm và họ sẽ không chia sẻ kinh nghiệm kiến thức với bạn nữa. Hãy luôn mở rộng
trí não của bạn để đón nhận thông tin.
Đói với những ai đang chập chững vào nghề, đây là một số lời khuyên đối với bạn, coi
như là những kinh nghiệm đầu đời mà bạn có thể thu nhận được... Hy vọng rằng
những kinh nghiệm này sẽ còn đựoc nhân lên nữa
1- Cân bằng trắng: Cân bằng trắng không chỉ đơn thuần là đưa máy quay của bạn
vào một vật gì đó màu trắng và nhấn một cái nút. Vị trí và góc độ của bề mặt màu
trắng đó cũng rất quan trọng. Nguồn sáng chính của bạn là cái gì, đến từ đâu? Từ bóng
đèn bên trên hay từ ánh sáng mặt trời ngoài cửa sổ? Hãy điều chỉnh vị trí của việc cân
bằng trắng của bạn theo những yếu tố đó. Một vài thay đổi nhỏ về cách làm thế nào và
nơi nào đựoc chọn cho việc cân bằng trắng của bạn có thể hoàn toàn thay đổi giá trị
của hình ảnh bạn thu được.
2- Sử dụng chân máy: Một số người cho rằng máy quay không nên zoom lia nếu nó
không được đạt trên một chân máy ổn định. Ở một thái cực khác nhiều người lại cảm
thấy thoải mái khi sử dụng camera cầm tay mà theo họ những hình ảnh di động là rất
có ý nghĩa. Có một thái cực trung gian hơn. Nếu bạn không có ý định di chuyển
camera (lia hay cho máy chạy) thì chẳng có lý do gì không đặt máy quay của bạn lên
trên một bệ đỡ ổn định (chân máy, bàn hoặc sàn nhà)
- 3- Lắng nghe âm thanh tự nhiên: Truyền hình không chỉ là hình ảnh mà còn là âm
thanh. Theo dõi những âm thanh hấp dẫn của tự nhiên và thông thường đó là những
nơi mà ta có thể kiếm được những hình ảnh tốt.
4- Kéo dài cảnh quay của bạn: Hãy chắc chắn là bạn sẽ kéo dài cảnh quay đủ để sau
này có thể biên tập lại chúng. Hãy đặt một khuôn hình tốt và đếm đến 10 trước khi
chuyển sang một cảnh mới.
5- Đừng ghi hình những cảnh quay đơn thuần - Hãy ghi lại một trường đoạn:
Đừng nghĩ đến những hình ảnh đơn lẻ ngoại trừ những hình ảnh cùng xảy ra một thời
điểm. Hãy ghi hình một đọan phim có Toàn cảnh, Trung cảnh và Cận cảnh. Hãy để
mọi người đi vào và đi ra trong khuôn hình. Hãy để cho mọi người không thể nhận ra
việc biên tập hình ảnh của bạn. Hãy để người xem cảm nhận họ là một phần của
những hành động đó.
6- Zoom bằng chân của bạn chứ không phải ống kính của bạn: Mắt người không
có chức năng zoom vậy nên máy quay của bạn cũng không nên zoom. Hãy di chuyển
máy quay đến gần vật thể thay cho việc đứng từ xa zoom vào nó.
7- Tránh sử dụng đèn máy quay bằng mọi giá: Ánh sáng tệ nhất là thứ ánh sáng rọi
cùng theo góc với máy quay của bạn. Nó làm cho vật thể bị bẹt đi và làm cho vật thể
của chúng ta sẽ bị quá sáng không ăn nhập với background. Đơn giản là hãy di chuyển
đèn tí chút sang một phía và bạn sẽ nhận được những hiệu quả ngạc nhiên. Tốt nhất là
hãy sử dụng ánh sáng tự nhiên bất cứ khi nào có thể. Bạn không cần thiết phải sủ dụng
tới ba đèn công suất lớn để chỉ chiếu sáng một vật nhỏ.
8- Sắp đặt cuộc phỏng vấn của bạn: Bỏ ra chút thời gian để sắp xếp nhân vật của
bạn cho đúng môi trường hoàn cảnh. Đừng đặt họ cạnh những bức tường. Hãy sắp xếp
có tiền cảnh và hậu cảnh trong cảnh quay của bạn để tạo ra chiều sâu cho khuôn hình.
Sắp xếp các chủ thể của bạn ở phía phải hoặc phía trái khuôn hình sao cho khi chuyển
cảnh những chủ thể này không nằm cùng một phía trên màn hình.
9- Nắm được câu chuyện và lắng nghe cuộc phỏng vấn: Hãy nói chuyện với người
phóng viên để có thể biết hướng mà câu chuyện sẽ đi theo. Hãy thoải mái góp ý nếu
góp ý của bạn làm cho mọi việc tốt hơn. Hãy lắng nghe vấn đề chính của cuộc phỏng
vấn và tìm ra những câu phát biểu mang tính mấu chốt của cuộc phỏng vấn. Hãy chắc
chắn là bạn đã có những hình ảnh để thể hiện nội dung mà cuộc phỏng vấn bàn luận
đến. Kiểm soát và chuẩn bị mọi thứ thật kỹ càng.
- 10- Đừng ngại ngần sáng tạo: Một phần của việc tôi yêu thích công việc trở thành
phóng viên truyền hình đó là việc tôi có thể làm cho mọi người trên thế giới được thể
hiện ở những góc độ mà họ chưa bao giờ nghĩ đến hoặc được nhìn thấy trước đó. Một
khi bạn đã có được những cảnh quay an toàn rồi bạn có thể thử những góc quay mới
hay những cách di chuyển camera khác lạ. Cưỡi một con voi trong rạp xiếc hay góc
nhìn của một con chó trong chuồng -bạn có thể làm tất cả. Làm gì thì làm, hay luôn
luôn vui vẻ bạn nhé!
Quay phim - Đem chuyển động vào phi
Máy quay chuyển động “như thế nào”- kỹ thuật và cách thức để nhà quay phim, người
chỉ đạo nghệ thuật, và đạo diễn cùng sáng tạo một cảnh quay trong phim- được nhận
ra và định nghĩa khá dễ dàng. Thế nhưng cho đến khi bắt đầu nói về “tại sao” và “khi
nào” thì cuộc tranh luận trở nên rắc rối hơn một chút- như khi phải ngồi yên lúc cảnh
quay nổi tiếng mở màn cho bộ phim noir cổ điển Touch of Evil (1958). Sự thúc đẩy
chuyển động không khó hiểu; chúng ta, nói cho cùng, đang nói chuyện về phim ảnh.
Nhưng nếu bạn không muốn đánh giá bừa bãi sự chuyển động máy quay, các câu hỏi
nảy sinh: Khi nào thì cần thiết? Khi nào phải dừng lại? Và máy quay đang chuyển
động có ý nghĩa như thế nào đối với khán giả?
“Triết lý của tôi là, chuyển động máy quay tốt xảy ra khi bạn không hề để ý đến
chuyện đó,” Owen Roizman, ASC nói. “Chỉ cần cảm thấy phù hợp. Cách tiếp cận của
tôi là luôn để cho bản năng, cảnh quay, và những gì diễn viên thể hiện quyết định xem
máy quay có nên di chuyển hay không.” Đối với William A. Franker, ASC, tất cả tuỳ
thuộc vào nội dung kịch bản. “Chuyển động máy quay thì tốt, nhưng nó còn phải bộc
lộ điều gì đó nữa. Bạn phải lôi kéo khán giả bằng hình ảnh, nhưng để làm điều đó, bạn
không cần những chuyển động bóng bẩy và những cảnh quay với dolly 360 độ.” Theo
Haskell Wexler, ASC, “Những chuyển động máy quay được sử dụng để dẫn dắt con
mắt khán giả, để cho mọi người có cảm xúc- chân thật, hợp lý, và sâu sắc- như là cách
ánh sáng và bố cục làm vậy.” Thật ra, cả Wexler và Roizman đều xác nhận rằng
không thể đánh giá sự chuyển động máy quay riêng biệt với những nguyên tố chủ chốt
khác của nghệ thuật quay phim. John Toll, ASC, nói ngắn ngọn: “Cảnh quay phải
thích hợp với sự thiết kế hình ảnh chung của cả bộ phim để tạo tác động.”
Mặc dù vậy, chính những chuyển động làm một bộ phim thành một bộ phim. Những
nghệ thuật thị giác khác đều được giảm thiểu và tổng hợp lại, nhưng chỉ điện ảnh tồn
tại khả năng điều chỉnh khung cho một hình ảnh liên tục. Và ngay cả cho đến năm
1896, những nhà làm phim vẫn tìm cách làm điều đó. Trong năm 1916, D. W. Griffith
và nhà quay phim Billy Bitzer sáng tạo ra một trong những chuyển động máy quay
đầu tiên của điện ảnh: một đoạn chậm, liên tục chiếu vào và chuyển dần xuống phía
dưới Cửa Babylon trong bộ phim Intolerance. Lý do hiển nhiên cho cú bấm máy là
- trước tiên hình thành độ lớn của cảnh quay, và sau đó chuyển động đến gần hơn để
thấy rõ ràng những hoạt động của con người trên đó. Đây là cái mà nhà sáng tạo ra
Steadicam, Garrett Brown, gọi là “hiệu ứng 3 chiều”. Trong bài viết “The Moving
Camera”, Brown giải thích: “Khi máy quay bắt đầu chuyển động, chúng ta đột nhiên
nhận được những thông tin còn thiếu về hình dạng, cách sắp đặt bề ngoài, và kích cỡ.
Hình ảnh hai chiều đạt được ảo giác ba chiều và chúng ta được mang vào màn ảnh,
sâu hơn, và sâu hơn nữa trong thế giới không liền kề với chúng ta”.
Vào thời cực thịnh của kỷ nguyên phim câm, trong những năm 1920, các nghệ sĩ khắp
thế giới tìm kiếm những cách mới để kết hợp chuyển động máy quay vào cấu trúc
phim. Ở Liên Xô (Nga), Sergei Eisenstein làm công việc tiên phong trong dựng phim
với hình ảnh liên tục (montage); ở Đức, F.W. Murnau thử nghiệm những phương pháp
khác nhau để kể chuyện hoàn toàn bằng hình ảnh. Phim của Murnau năm 1924 The
Last Laugh, do Karl Freund quay ở hãng UFA, có hình ảnh ấn tượng đến nỗi nó
không hề dứt mạch ở chỗ nào. Trong một cảnh, máy quay được điều khiển từ một
chiếc xe đạp, hay trong cảnh khác, Freund buộc máy quay vào người để bắt chước
cách nhìn của nhân vật say. Khi Murnau đến Hollywood để làm phim Sunrise năm
1927, ông “nhập khẩu” cả phong cách sáng tạo của ông. Ông làm việc với nhà quay
phim Charles Rosher, ASC và Karl Struss, ASC để tháo gỡ máy quay ra khỏi những
ràng buộc của nó.
Trong bài tường thuật về Sunrise, John Bailey, ASC diễn tả một cách âu yếm cái mà
anh gọi là “một trong những cảnh quay nổi tiếng nhất trong mọi phim câm”. Nhân vật
chính, một nhà nông do George O’Brien đóng, đi vào đầm lầy trong đêm tối để hẹn hò
với người đàn bà phóng đãng đến từ thành phố. Khi anh nông dân đi qua màn sương,
Bailey kể chi tiết, “Máy quay chuyển động theo anh ta, nhưng không phải trên dolly
[ở dưới đất], mà là theo đường ray ở trên đầu với một cái bục treo lơ lửng vào đó”.
O’Brien di chuyển vòng vèo, theo sau là máy quay; động tác lén lút phản ánh sự dấn
bước vào hoàn cảnh tâm lý nguy hiểm của anh nông dân. Trong một cảnh khác, các
nhà làm phim đặt máy quay vào một cái xe đẩy (trolley), đưa đi liên tục từ vùng quê
lên thành phố (các cảnh quay được xây dựng trong hãng Fox). Murnau và những nhà
quay phim của ông luôn tìm cách để cho máy quay được tự do, dù chỉ để diễn tả một
cảm xúc (như trong cảnh đầm lầy), hay là để đưa nhân vật đi từ điểm A đến điểm B
một cách thuyết phục (như trong cảnh sử dụng xe đẩy).
Đạo diễn người Pháp Abel Gance là một người làm phim khác mà “giá máy quay chỉ
là một bộ chân chống, nâng đỡ hình ảnh khập khiễng,” Kevin Brownlow viết trong
cuốn sách “The Parade’s Gone By” của ông. Nhắc lại bộ phim lớn nhất của Gance,
Napoleon (1927), Jules Kruger quay, Garrett Brown vẫn còn kinh ngạc, “Có những
thứ trong phim Napoleon rất tân tiến so với thời đó. [Gance] gắn máy quay vào tất cả
- các loại xe cộ; ông ta làm những việc trong phim đó mà đến 30 năm sau vẫn chưa
được áp dụng lại.”
Tuy nhiên, mọi thứ dường như thay đổi khi phim bắt đầu có âm thanh. Yêu cầu của kỹ
thuật và thu âm bắt đầu sự chuyển biến này, và kiểu “vô hình” cổ điển sớm phát triển
đã kết thúc nó. Tài năng lạc lõng như Busby Berkeley vẫn tiếp tục tìm cách để dịch
chuyển máy quay giữa chân các vũ nữ, và cú bấm máy từ trên cẩu cao - như cảnh
Scarlett O’Hara tìm kiếm giữa những xác người ở trạm tiếp tế trong Gone With the
Wind, hoặc cú quay lướt xuống cầu thang vào đặc tả chiếc chìa khóa trong tay Ingrid
Bergman trong Notorious- vẫn được cho qua. Nhưng khi Franker nói, “Nếu anh nhìn
lại những phim rất, rất tuyệt hảo, trong đó chỉ có rất ít chuyển động máy quay,” đó là
ông đang nói về những năm 30-40.
Đó là vào những năm 40 khi ngườI nhập cư Pháp- Đức Max Ophuls nhập cảng kiểu
quay lướt dài đến Hollywood, trong phim như Letter from an Unknown Woman. Khi
ông trở về châu Âu, Ophuls đạo diễn bốn phim – La Ronde, Le Plaisir, The Earrings
of Madame de… và Lola Montes, tất cả đều do Christian Matras làm đạo diễn hình
ảnh- đã nâng tầm lên cho chuyển động máy quay. Bailey tạo sự chú ý trong cảnh mở
đầu phim La Ronde, “dài khoảng tám đến chín phút, một cảnh quay trong phim trường
đã làm nên cả bộ phim.” Trong sự chuyển động nối dài hòa nhịp cùng khúc nhạc nền,
bậc thầy lễ hội Anton Walbrook dẫn dắt người xem qua cảnh quay, cuối cùng dừng lại
ở vòng quay ngựa gỗ, dùng như một ẩn dụ cho cấu trúc của phim: một sự quay vòng
của tình yêu. Trong cuốn sách xuất bản năm 1968 tên The American Cinema, nhà phê
bình phim Andrew Sarris viết về ý nghĩa của chuyển động kiểu Ophulsian là, “Thời
gian phải dừng lại. Biên tập phim cố tình dồn thời gian lại trong một vài hình ảnh,
nhưng sự chuyển động của máy quay không ngừng ghi lại sự chuyển biến thời gian,
khoảnh khắc qua khoảnh khắc.”
Stanley Kubrick là một người hâm mộ cách chuyển động của Ophuls, và trong trường
ca về chiến tranh Thế giới lần thứ I năm 1957 Paths of Glory, ông và nhà đạo diễn
hình ảnh George Krause đã thể hiện nó bằng một trường đoạn quay lướt trong phòng
khiêu vũ. Dù vậy, Paths of Glory còn đáng chú ý hơn vì cú di chuyển trên đường ray
trong những giao thông hào được khoét rộng hơn đời thật nửa mét (2 feet) để có đủ
chỗ cho cảnh quay. Máy quay lùi dần khi vị chỉ huy kiểm tra cả đoàn quân lộn xộn và
ướt như chuột lột, làm họ xuất hiện và biến mất khỏi khung hình như những kẻ hiếu
kỳ vô can. Sau đó, cũng vị chỉ huy đó đã ra lệnh cho đoàn quân chạy qua giao thông
hào đến chiến trường để thực hiện một chiến dịch tự sát, và máy quay cùng đi với họ-
dừng lại khi họ ngã, và tiếp tục chạy đi. Andy Romanoff, chủ tịch của Panavision
Remote System và là một cựu quay phim, nói về những chuyển động đó, “Chúng vô
cùng mạnh mẽ làm cho anh cảm thấy sự hiển nhiên của chuyện đang xảy ra, và đẩy
anh đến gần đó hơn.”
- Đây là chuyển động tạo ra cảm xúc trong người xem, ông Romanoff nói. Bên cạnh đó,
ông tiếp tục, cảnh mở đầu của Touch of Evil- luôn nằm ở vị trí đầu trong hầu hết danh
sách của mọi người về những chuyển động máy quay tuyệt vời- không phải về cảm
xúc, nhưng là “chuyển động kể chuyện bất ngờ. Nó là một chuyến du hành của lực
hấp dẫn khám phá. Đó là cảnh quay đẹp khủng khiếp, nhưng nó cũng kể chuyện nữa.”
Có thật như vậy hay không? Trong đoạn giới thiệu năm 1985 cho kịch bản quay phim
được xuất bản, Terry Comito viết: “Máy quay dường như chẳng quan tâm đến chuyện
thu hình sự kiện đang xảy ra mà chú tâm vào việc làm rối trí khán giả.” Chiếc cần cẩu
Chapman cao 6.7 m (22 feet), do nhà đạo diễn hình ảnh Russell Metty và quay phim
John Russell điều khiển, di chuyển lên xuống, tới lui, dọc ngang, thu bắt toàn bộ các
hoạt động, giới thiệu về Charlton Heston và Janet Leigh, nhưng thường xuyên bỏ qua
chiếc xe có cài bom. Điều mà cú bấm máy đó chuyển tải là thế giới của Touch of Evil,
một “mê hồn trận xoáy tròn,” Comito viết. Nó cũng chuyển tải cá tính của nhà làm
phim và sự độc lập của máy quay với nhân vật.
Brown có thể đang diễn tả cảnh quay đó khi ông viết, “Quay phim không đồng bộ, di
chuyển quá nhanh hoặc tiếp tục đi khi nhân vật đã dừng lại, tạo sự chú ý đến cái nhìn
của máy quay và chúng ta cảm thấy như là đang hiện diện, chứng kiến, nếu không hẳn
là một người quan sát.” Như Wexler đặt vấn đề, “Khi có một căn phòng im ắng và
môt người ngồi cô độc và máy quay chạy vòng quanh anh ta, một phản ứng tất yếu là
có ai khác đang ở đấy. Bạn đang nói với khán giả, ‘Đây là phim,’ một điều đúng đắn
để nói. Dù sao đi nữa, chúng ta đang làm phim, không phải đang nắm bắt hiện thực.”
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
