Một số vi phạm trong công tác xét tha tù trước thời hạn có điều kiện thông qua thực tiễn công tác kiểm sát

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thông qua công tác kiểm sát của ngành kiểm sát nhân dân đã phát hiện một số tồn tại, vi phạm trong việc lập hồ sơ đề nghị, xem xét, quyết định tha tù trước thời han có điều kiện; trong việc quản lý, giám sát, giáo dục người tha tù trước thời hạn có điều kiện của Tòa án, cơ quan thi hành án hình sự, Ủy ban nhân dân cấp xã và công tác tham mưu cho Ủy ban nhân dân cấp xã của Công an xã. Bài viết trình bày một số vấn đề chung về tha tù trước thời hạn có điều kiện; Thực tiễn công tác kiểm sát việc tha tù trước thời hạn có điều kiện.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Một số vi phạm trong công tác xét tha tù trước thời hạn có điều kiện thông qua thực tiễn công tác kiểm sát

HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP MỘT SỐ VI PHẠM TRONG CÔNG TÁC XÉT THA TÙ TRƯỚC THỜI HẠN CÓ ĐIỀU KIỆN THÔNG QUA THỰC TIỄN CÔNG TÁC KIỂM SÁT Quách Đình Lực1 Phạm Thị Nhuần2 Tóm tắt: Thông qua công tác kiểm sát của ngành kiểm sát nhân dân đã phát hiện một số tồn tại, vi phạm trong việc lập hồ sơ đề nghị, xem xét, quyết định tha tù trước thời han có điều kiện; trong việc quản lý, giám sát, giáo dục người tha tù trước thời hạn có điều kiện của Tòa án, cơ quan thi hành án hình sự, Ủy ban nhân dân cấp xã và công tác tham mưu cho Ủy ban nhân dân cấp xã của Công an xã. Viện kiểm sát đã ban hành nhiều kiến nghị, kháng nghị yêu cầu chấm dứt, khắc phục vi phạm và xem xét trách nhiệm của cán bộ có liên quan của các cơ quan Tòa án; cơ quan thi hành án hình sự, UBND cấp xã nhằm đảm bảo việc lập hồ sơ, xem xét, quyết định việc tha tù trước thời hạn có điều kiện đúng theo quy định của pháp luật. Từ khóa: Phạm nhân, nhà tạm giữ, trại tạm giam, cơ sở giam giữ. Nhận bài: 17/9/2021; Hoàn thành biên tập: 23/9/2021; Duyệt đăng: 18/10/2021. Abstract: Through the supervision of the People’s Procuracy, a number of shortcomings and violations have been discovered in the preparation of dossiers of request, consideration and decision on parole; in the management, supervision and education of prisoners released before the conditional term of the Court, criminal judgment enforcement agencies, commune-level People’s Committees and advisory work to the commune-level People’s Committees of communes. Local police. The Procuracy has issued many recommendations and protests requesting the termination and remedy of violations and considering the responsibilities of relevant officers of the Court agencies; criminal judgment enforcement agencies, commune-level People’s Committees to ensure the preparation of dossiers, consideration and decision on conditional prison release ahead of time in accordance with the provisions of law. Keywords: Prisoners, detention house, detention center, detention facility. Date of receipt: 17/9/2021; Date of revision: 23/9/2021; Date of Approval: 18/10/2021. 1. Một số vấn đề chung về tha tù trước đồng Thẩm phán TANDTC về hướng dẫn áp thời hạn có điều kiện dụng Điều 66 và Điều 106 BLHS về tha tù trước Tha tù trước thời hạn có điều kiện là chế thời hạn có điều kiện. Chế định này đã thể hiện định áp dụng đối với những phạm nhân đủ được những tư tưởng quan trọng của Hiến pháp điều kiện, có quyết định của Tòa án không cần năm 2013 với nhiệm vụ trọng tâm là đề cao, bảo buộc họ phải tiếp tục chấp hành án phạt tù tại vệ quyền con người, quyền công dân. BLHS năm cơ sở giam giữ, được trở về sinh sống và làm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 lần đầu tiên quy việc tại địa phương nhưng vẫn phải chịu sự định về tha tù trước thời hạn có điều kiện (Điều quản lý, giám sát, giáo dục của chính quyền 66) đã thể hiện chính sách hình sự nhân đạo của địa phương trong thời hạn chấp hành án phạt Nhà nước ta đối với các phạm nhân có thái độ tù còn lại. cải tạo tốt, sớm được trở về hòa nhập với gia đình Đây là một chế định mới quy định trong Bộ và xã hội sớm hơn, nhưng phải chịu sự giám sát luật hình sự (BLHS) năm 2015, Luật Thi hành của chính quyền cơ sở khi về hòa nhập tại cộng án hình sự (THAHS) năm 2019 và Nghị quyết số đồng, điều này góp phần bảo đảm an ninh trật tự, 01/2018/NQ-HĐTP ngày 24/4/2018 của Hội hạn chế khả năng tái phạm của họ. 1 Thạc sỹ, Phó Trưởng Khoa Đào tạo Luật sư Học viện Tư pháp. 2 Thạc sỹ, Kiểm sát viên cao cấp, Viện kiểm sát nhân dân tối cao. 58
Soá 10/2021 - Naêm thöù möôøi saùu Theo nội dung chế định này, người chấp a) Người bị kết án về tội xâm phạm an ninh hành án phạt tù đã thi hành án được một thời gian quốc gia; tội khủng bố; tội phá hoại hòa bình, nhất định, thỏa mãn những điều kiện quy định, có chống loài người và tội phạm chiến tranh hoặc thể được xem xét để trả tự do, nhưng gắn liền với người bị kết án từ 10 năm tù trở lên đối với tội cố việc trả tự do là có thời gian thử thách đúng bằng ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm của thời gian còn lại của hình phạt tù, nếu trong thời con người; 07 năm tù trở lên đối với các tội cướp gian thử thách người được tha tù có điều kiện cố tài sản, bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản và sản ý vi phạm nghĩa vụ của người được tha tù có điều xuất trái phép, mua bán trái phép, chiếm đoạt kiện 02 lần trở lên hoặc bị xử phạt hành chính từ chất ma túy; 02 lần trở lên, thì có thể bị Tòa án quyết định b) Người bị kết án tử hình được ân giảm buộc người được tha tù quay trở lại cơ sở giam giữ để thi hành phần hình phạt tù còn lại. Trường hoặc thuộc trường hợp quy định tại Khoản 3 hợp thực hiện hành vi phạm tội mới thì Tòa án Điều 40 của Bộ luật này”. buộc người đó phải chấp hành hình phạt của bản Trong BLHS có chế định miễn chấp hành án trước và tổng hợp hình phạt của bán án mới. hình phạt (Điều 62), giảm mức hình phạt đã Theo quy định tại Điều 66 Bộ luật hình sự tuyên (Điều 63), tuy nhiên so với chế định tha tù năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 để được tha trước thời hạn thì cũng có một số điểm tương tù trước hạn, phạm nhân cần có các điều kiện đồng về điều kiện áp dụng, về thẩm quyền áp sau: dụng, nhưng khác nhau về nội hàm bên trong, đó 1. Người đang chấp hành án phạt tù có thể là chế định miễn chấp hành hình phạt hoặc giảm được tha tù trước thời hạn khi có đủ các điều kiện mức hình phạt đã tuyên thì BLHS quy định mang sau đây: tính dứt khoát, đó là quyết định dứt khoát cho a) Phạm tội lần đầu; người bị kết án toàn bộ hoặc một phần hình phạt b) Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt; chưa chấp hành; còn đối với chế định tha tù trước thời hạn có điều kiện thì Nhà nước chỉ cho người c) Đã được giảm thời hạn chấp hành hình bị kết án được một phần hình phạt tù chưa chấp phạt tù đối với người bị kết án về tội phạm hành, phần còn lại chưa chấp hành gọi là thời nghiêm trọng trở lên; gian thử thách, đây là “điều kiện” gắn với việc d) Có nơi cư trú rõ ràng; tha tù trong trường hợp này. đ) Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là Theo quy định, người đang chấp hành hình hình phạt tiền, án phí và các nghĩa vụ bồi thường phạt tù khi có đủ các điều kiện theo quy định sẽ dân sự; được Tòa án quyết định tha tù, tái hòa hòa nhập e) Đã chấp hành được ít nhất là một phần cộng đồng; trường hợp người được tha vi phạm hai mức thời hạn tù đối với hình phạt tù có thời nghĩa vụ trong thời gian thử thách theo quy định hạn hoặc ít nhất 15 năm đối với tù chung thân đã của Điều luật thì Tòa án có thể hủy bỏ quyết định được giảm xuống tù có thời hạn. Trường hợp người phạm tội là thương binh, bệnh binh, thân tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với người nhân gia đình liệt sỹ, gia đình có công với cách đó và buộc họ phải chấp hành phần hình phạt tù mạng, người đủ 70 tuổi trở lên, người khuyết tật còn lại chưa chấp hành; trường hợp người đó nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng, phụ nữ đang thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời gian nuôi con dưới 36 tháng tuổi, thì thời gian đã chấp thử thách thì Tòa án buộc người đó chấp hành hành ít nhất là một phần ba hình phạt tù có thời hình phạt của bản án mới và tổng hợp với phần hạn hoặc ít nhất 12 năm đối với tù chung thân đã hình phạt tù chưa chấp hành của bản án trước; được giảm xuống tù có thời hạn; trường hợp người được tha tù trước thời hạn có g) Không thuộc một trong các trường hợp điều kiện đã chấp hành được một phần hai thời phạm tội quy định tại Khoản 2 Điều này. gian thử thách và có nhiều tiến bộ thì theo đề 2. Không áp dụng quy định của Điều này nghị của cơ quan thi hành án hình sự có thẩm đối với người bị kết án thuộc một trong các quyền, Toà án có thể quyết định rút ngắn thời trường hợp sau đây: gian thử thách. 59
HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP Quy định tha tù trước thời hạn có điều kiện kiện và đề nghị Hội đồng xét tha tù đưa ra khỏi là cần thiết, bởi vì một mặt là sự cụ thể hóa chính danh sách 1.835 trường hợp không đủ điều kiện, sách nhân đạo của Đảng và Nhà nước ta đối với được chấp nhận 1.054 trường hợp4. Tổng số người bị kết án phạt tù; đồng thời, đây cũng là phạm nhân được Tòa án nhân dân quyết định tha kinh nghiệm lập pháp của nhiều nước trên thế tù trước thời hạn có điều kiện: 5.076 phạm nhân. giới, trong đó có cả các nước phát triển và các Qua theo dõi, tổng hợp báo cáo của Viện nước đang phát triển như Mỹ, Canada, Anh, Hà kiểm sát các địa phương, Viện kiểm sát cấp tỉnh Lan, Thụy Sỹ, Thụy Điển, Nhật Bản, Trung tham gia phiên họp xét hủy, quyết định tha tù Quốc, Thái Lan, Ma-lai-xi-a... Kinh nghiệm của trước thời hạn có điều kiện đối với 67 trường các nước này cho thấy việc thực hiện chế định hợp5 (chiếm tỷ lệ 1,32%) do cố ý vi phạm nghĩa tạm tha tù trước thời hạn có điều kiện có tính răn vụ 02 lần trở lên hoặc bị xử phạt vi phạm hành đe xã hội cao, tạo động lực thúc đẩy phạm nhân chính 02 lần trở lên hoặc trong thời gian thử cải tạo tiến bộ và có cơ hội tái hòa nhập cộng thách phạm tội mới bị buộc phải chấp hành phần đồng sớm hơn, hiệu quả hơn cho người bị kết án hình phạt còn lại chưa chấp hành. phạt tù, đồng thời nâng cao trách nhiệm của cộng Viện kiểm sát nhân dân các cấp đã thực hiện đồng trong việc phối hợp với các cơ quan nhà kiểm sát 5.391 hồ sơ người được tha tù trước thời nước trong quản lý, giáo dục, giám sát người bị hạn có điều kiện về cư trú chấp hành thời gian kết án phạt tù, góp phần giảm tỷ lệ tái phạm và vi thử thách tại địa phương. Trong đó: Số người phạm pháp luật. Mặt khác, thực hiện cơ chế tạm chấp hành xong thời gian thử thách và được cấp tha tù có điều kiện còn góp phần giảm tải cho các giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù là trại giam, giảm chi phí cho việc ăn, mặc, ở, phòng 3.789 trường hợp, chiếm tỷ lệ 70,2%; số người bệnh, chữa bệnh, chế độ sinh hoạt của phạm nhân, đang chấp hành bị chết (có quyết định đình chỉ nâng cao chất lượng công tác quản lý, giam giữ, thi hành án) là: 7 trường hợp, chiếm tỷ lệ 0,1%; cải tạo người chấp hành hình phạt tù. số người còn lại chưa chấp hành xong thời gian 2. Thực tiễn công tác kiểm sát việc tha tù thử thách là 1.595 trường hợp, chiếm tỷ lệ trước thời hạn có điều kiện 29,7%; số đã được rút ngắn thời gian thử thách Thông qua kết quả công tác kiểm sát thi là: 27/5391 trường hợp; số người cố ý vi phạm hành án hình sự của Viện kiểm sát nhân dân các nghĩa vụ 02 lần trở lên hoặc bị xử phạt vi phạm cấp do Viện kiểm sát nhân dân tối cao theo dõi, hành chính 02 lần trở lên trong thời gian thử tổng hợp cho thấy: Từ 2018 đến hết năm 2020, thách là 9, số người phạm tội mới là 21 trường Viện kiểm sát các cấp đã tổ chức thực hiện tốt hợp. Qua số liệu nêu trên nhận thấy cố ý vi phạm các quy định của pháp luật về kiểm sát tha tù nghĩa vụ 02 lần trở lên hoặc bị xử phạt vi phạm trước thời hạn có điều kiện. Cụ thể: hành chính 02 lần trở lên trong thời gian thử Viện kiểm sát cấp tỉnh đã tiến hành kiểm sát thách dẫn đến bị hủy quyết định tha tù trước thời việc lập hồ sơ, đề nghị tha tù trước thời hạn có hạn có điều kiện và số phạm tội mới so với tổng điều kiện cho 7.331 phạm nhân đang chấp hành số người được tha tù trước thời hạn có điều kiện án phạt tù. (Trong đó, số hồ sơ các trại giam, Cơ là 30/5391 chiếm tỷ lệ 0,56%; tổng số người quan thi hành án hình sự đề nghị và cơ quan thẩm được xét, quyết định rút ngắn thời gian thử thách định đưa ra khỏi danh sách: 1.201 hồ sơ, số hồ sơ so với tổng số người được tha tù trước thời hạn được Tòa án nhân dân cấp tỉnh chấp nhận quyết có điều kiện là 27/5391 chiếm tỷ lệ là 0,5%. định tha tù trước hạn là 6.130 hồ sơ)3; Đã kiểm Thông qua công tác kiểm sát đã phát hiện sát 7.331 hồ sơ đề nghị tha tù trước hạn có điều nhiều vi phạm, tồn tại trong việc lập hồ sơ đề 3 Báo cáo tổng kết công tác các năm 2018 – 2019 – 2020 của Vụ 8 VKSNDTC. 4 Loại theo Khoản 7, Điều 2, Nghị quyết số 01 : 966 phạm nhân; hết án trong thời gian chờ xét tha: 51 phạm nhân; Vi phạm kỷ luật trong thời gian chờ qđ: 3 phạm nhân; phạm nhân rút đơn đề nghị: 3 phạm nhân; loại do chưa bồi thường: 17 phạm nhân; loại do chưa được giảm án (tội nghiêm trọng trở lên): 11 phạm nhân. Lý do khác: 03 phạm nhân. 5 Trong đó hủy do vi phạm nghĩa vụ: 37; do bị xử phạt hành chính: 09; do phạm tội mới: 21. 60
Soá 10/2021 - Naêm thöù möôøi saùu nghị, xem xét, quyết định tha tù trước thời han tự an toàn xã hội,…” hoặc “vừa được giảm thời có điều kiện; trong việc quản lý, giám sát, giáo hạn chấp hành án phạt tù” hoặc “cần có thêm thời dục người tha tù trước thời hạn có điều kiện của gian thử thách…”, đây là việc xem xét tùy nghi, Tòa án, cơ quan thi hành án hình sự, Ủy ban thiếu chặt chẽ, ảnh hưởng rất lớn đến quyền và nhân dân cấp xã và công tác tham mưu cho Ủy lợi ích hợp pháp của người chấp hành án phạt tù ban nhân dân cấp xã của Công an xã. Viện kiểm khi họ đủ điểu kiện, thỏa mãn đầy đủ các tiêu chí sát đã ban hành 13 kháng nghị phúc thẩm, giám theo quy định. đốc thẩm đề nghị hủy quyết định tha tù trước - Cơ sở giam giữ chậm chuyển giao hồ sơ thời hạn có điều kiện, nhiều kiến nghị yêu cầu của phạm nhân được tha tù trước thời hạn có Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh khắc phục điều kiện cho cơ quan thi hành án hình sự Công việc ra quyết định và việc gửi quyết định tha tù an cấp huyện theo quy định tại Điều 59 Luật thi trước thời hạn có điều kiện không đúng quy định hành án hình sự; cơ quan thi hành án hình sự cấp của pháp luật; ban hành 385 kiến nghị, 06 kháng huyện chậm lập hồ sơ quản lý người được tha tù nghị yêu cầu chấm dứt, khắc phục vi phạm và trước thời hạn có điều kiện và giao cho Ủy ban xem xét trách nhiệm của cán bộ có liên quan của nhân dân cấp xã để tổ chức quản lý; Ủy ban nhân các cơ quan Tòa án; cơ quan thi hành án hình sự, dân cấp xã, công an xã buông lỏng công tác quản UBND cấp xã... lý, giám sát, giáo dục người được tha tù trước Một số vi phạm cụ thể như sau: thời hạn có điều kiện về cư trú tại địa phương, để - Áp dụng pháp luật trong xét, quyết định người được tha tù trước thời hạn có điều kiện tha tù trước thời hạn có điều kiện, trái quy định vắng mặt hoặc đi làm ăn xa mà không biết họ đi tại Điều 66 Bộ luật hình sự và Khoản 7 Điều 2 đâu, người được tha tù trước thời hạn có điều Nghị quyết số 01/2018/HĐTP ngày 24/4/2018 kiện không viết bản tự nhận xét thường xuyên của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối hàng tháng; việc xử lý vi phạm chưa chính xác cao hướng dẫn áp dụng Điều 66 và Điều 106 Bộ theo trình tự, thủ tục, quy định của pháp luật; luật hình sự về tha tù trước thời hạn có điều việc lập hồ sơ đề nghị hủy quyết định tha tù kiện; đó là: xét tha tù trước thời hạn có điều trước thời hạn có điều kiện còn chưa kịp thời, kiện cho phạm nhân không thuộc trường hợp thời điểm đề nghị sau khi người được tha tù phạm tội lần đầu, có 02 bản án; không phải là trước thời hạn có điều kiện đã chấp hành xong tội ít nghiêm trọng. thời gian thử thách là; việc xem xét, quyết định - Có địa phương thực hiện tha tù, cấp giấy rút ngắn thời gian thử thách cho người được tha chứng nhận tha tù trước thời hạn trước ngày tù trước thời hạn có điều kiện chưa đảm bảo đủ quyết định tha tù có hiệu lực pháp luật là thực điều kiện rút ngắn thời gian thử thách theo quy hiện chưa đúng quy định của pháp luật. định pháp luật hoặc ngược lại, đối tượng có đủ - Việc ấn định thời gian thử thách trong điều kiện nhưng không được xem xét rút ngắn quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện của thời gian thử thách… một số Tòa án nhân dân tỉnh trái quy định của - Trong kiểm sát thi hành quyết định tha tù, pháp luật, còn việc ấn định thời gian thử thách là việc quản lý, giám sát, giáo dục người tha tù số ngày (tháng) còn lại tính từ ngày ban hành trước thời hạn có điều kiện, Viện kiểm sát nhân quyết định (không tính từ ngày quyết định có dân cấp tỉnh chưa thực hiện tốt việc thông báo và hiệu lực pháp luật, cơ sở giam giữ cấp Giấy sao gửi quyết định tha tù trước thời hạn có điều chứng nhận tha tù trước thời hạn). kiện cho Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện nơi - Một số Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, cơ người được tha tù trước thời hạn có điều kiện về quan có thẩm quyền đề nghị, cơ quan thẩm định cư trú; ngược lại, khi Viện kiểm sát nhân dân cấp và Hội đồng xét tha tù trước hạn có điều kiện loại huyện nhận được quyết định tha tù trước thời hạn ra khỏi danh sách đề nghị tha tù trước thời hạn có có điều kiện cũng không thông báo bằng văn bản điều kiện hoặc không chấp nhận tha tù trước hạn cho Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh biết sau khi có điều kiện không có căn cứ, với lý do: “Thời đã tiếp nhận thông báo theo Quy chế nghiệp vụ gian thử thách còn dài, tha ra không bảo đảm trật của Viện kiểm sát nhân dân tối cao./. 61