MỘT TRƯỜNG HỢP BỆNH CADASIL

Chia sẻ: Lê Minh Anh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

75
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bệnh nhân nữ với nhiều giai đoạn đột quị thiếu máu não cục bộ, sa sút trí tuệ dưới vỏ và rối loạn tâm thần kinh. Bệnh nhân này có hai người thân bị tai biến mạch máu não. MRI cho thấy các sang thương tăng tín hiệu ở chất trắng với các ổ nhồi máu mới và cũ ở hạch nền. Phân tích gien phát hiện sự đột biến ở exon 4 của nhiễm sắc thể 19 với sự xuất hiện của Notch 3 gene.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: MỘT TRƯỜNG HỢP BỆNH CADASIL

MOÄT TRÖÔØNG HÔÏP BEÄNH CADASIL (Beänh lyù ñoäng maïch naõo di truyeàn theo töï nhieãm saéc theå troäi vôùi nhoài maùu döôùi voû vaø beänh lyù chaát traéng) Nguyeãn Thi Huøng1 Toùm taét Beänh nhaân nöõ vôùi nhieàu giai ñoaïn ñoät quò thieáu maùu naõo cuïc boä, sa suùt trí tueä döôùi voû vaø roái loaïn taâm thaàn kinh. Beänh nhaân naøy coù hai ngöôøi thaân bò tai bieán maïch maùu naõo. MRI cho thaáy caùc sang thöông taêng tín hieäu ôû chaát traéng vôùi caùc oå nhoài maùu môùi vaø cuõ ôû haïch neàn. Phaân tích gien phaùt hieän söï ñoät bieán ôû exon 4 cuûa nhieãm saéc theå 19 vôùi söï xuaát hieän cuûa Notch 3 gene. Gien naøy gaây ra beänh lyù ñoäng maïch naõo di truyeàn theo töï nhieãm saéc theå troäi vôùi nhoài maùu döôùi voû vaø beänh lyù chaát traéng (CADASIL), moät nguyeân nhaân di truyeàn ñöôïc nhaän bieát gaàn ñaây cuûa thieáu maùu naõo cuïc boä vôùi caùc sang thöông chaát traéng. Abstracts CADASIL (cerebral autosomal dominant with subcortical infarcts and leukoencephalopathy): report of one case in HCM city. We report a young woman with many episodes of ischemic stroke. Her family had two cases of strokes, and her clinical manifestation was characterized by stroke episodes, subcortical dementia and neuropsychiatric disorder. MRI showed diffuse hypersignal lesions of white matter, with old and new infarcts in basal ganglia. Genetic analysis revealed the mutation within exon 4 of chromosome 19 with the presence of Notch 3 gene. This gene is responsible of CADASIL, a newly recognized hereditary cause of ischemic strokes anociated with white matter lesions. BEÄNH SÖÛ: Beänh nhaân NTHN, nöõ, 46 tuoåi, thuaän tay phaûi, trình ñoä giaùo vieân baäc tieåu hoïc, ñòa chæ: Quaän 3 TPHCM, SNV: 021117, nhaäp vieän thaùng 06/2005 vì noùi khoù, nuoát saëc, lieät 1/2 ngöôøi traùi. Tröôùc khi nhaäp vieän 3 tuaàn, vaøo buoåi toái sau khi aên côm, beänh nhaân ñoät ngoät bò meùo mieäng, noùi khoù, uoáng nöôùc saëc, yeáu 1/2 ngöôøi traùi. Beänh nhaân ñöôïc chuyeån ñeán moät beänh vieän trong thaønh phoá, naèm ñieàu trò noäi truù trong 3 tuaàn, sau ñoù xuaát vieän, vaøo ñieàu trò taïi BV NTP. Tieàn söû ghi nhaän vaøo naêm 1999, laàn ñaàu tieân beänh nhaân ñoät ngoät bò teâ vaø yeáu 1/2 ngöôøi traùi, trieäu chöùng naøy heát ñi sau 1 tuaàn. Töø naêm 2003 ñeán naêm 2004 coù ñieàu trò taïi nhieàu beänh vieän thaønh phoá vôùi caùc chaån ñoaùn nhö xô cöùng raõi raùc, hoaëc roái loaïn taâm thaàn vaø beänh lyù chaát traéng. Vaøo naêm 2003, khi ñang naèm vieän, beänh nhaân noùi laø nhôù baïn cuõ ôû Q.8 vaø boû ñi thaêm baïn trong ñeâm. Ngöôøi nhaø phaûi ñi tìm beänh nhaân vaø ñem veà beänh vieän. Töø naêm 2002, beänh nhaân baét ñaàu coù trieäu chöùng suy giaûm trí nhôù, luùc ñaàu laø queân caùc coâng vieäc laët vaët thöôøng ngaøy, ñeå queân ñoà duøng, caùc cuoäc heïn, sau ñoù coù luùc queân ñòa chæ nhaø, ñi loän ñöôøng, khoâng tính ñöôïc tieàn chôï, thôø ô vôùi ngoaïi caûnh, boû caùc thoùi quen cuõ nhö ñoïc baùo, khoâng coù khaû naêng giao tieáp, khoâng theå laøm coâng vieäc keá toaùn vaø phaûi nghæ. Trong thôøi gian 2002 ñeán 2004, beänh nhaân coù luùc thì maát nguû keùo daøi, uû ruõ, khoâng chòu tieáp xuùc, coù luùc coù côn höùng caûm noùi raát nhieàu, khoâng kìm haõm ñöôïc caûm xuùc, ngöôøi nhaø coù laàn ñaõ ñöa vaøo naèm ñieàu trò ôû trung taâm söùc khoûe taâm thaàn. Caùc giai ñoaïn roái loaïn taâm thaàn kinh naøy keùo daøi trong 2- 3 thaùng. Tieàn söû beänh khoâng roõ coù taêng huyeát aùp, moät laàn nhaäp vieän coù tình traïng taêng ñöôøng huyeát phaûn öùng, khoâng coù tieàn söû beänh tim maïch. 1 TS, Khoa Thaàn Kinh Bv Nguyeãn Tri Phöông 21
KHAÙM LAÂM SAØNG Daáu hieäu sinh toàn: Huyeát aùp=110/70 mmHg; maïch=108 l/p; nhòp thôû = 22 l/p. Beänh nhaân tænh, traû lôøi ñuùng caùc caâu hoûi ñôn giaûn, veû maët voâ caûm, hieåu y leänh nhöng roái loaïn vaän ngoân, ngoân ngöõ giaûm lôøi, coù khi thieáu chöõ, nuoát saëc phaûi ñaët oáng Sonde daï daøy. Veû maët ít dieãn taû, vaän nhaõn töï yù vaø töï ñoäng coøn duy trì, lieät TK VII trung öông roõ beân phaûi, co cöùng cô töù chi kieåu thaùp nhöng söùc cô beân traùi 1/5, söùc cô beân phaûi 3/5, phaûn xaï gaân xöông nhaïy töù chi, Hoffmann (+) beân traùi, Babinski (+) 2 beân. Tieåu khoâng töï chuû, beänh nhaân ngoài gheá laên, caàn söï trôï giuùp veà caùc hoaït ñoäng veä sinh thöôøng ngaøy. MMSE=15. CAÙC XEÙT NGHIEÄM CAÄN LAÂM SAØNG Hoàng caàu: 4,5 trieäu/ mm3, Baïch caàu 5.500/ mm3 (lympho 38,9%, baïch caàu ÑNTT: 50,5%), HbA1C = 6%, ñöôøng huyeát = 4,52 mol/dl. Xeùt nghieäm ñoâng maùu: PT=12, INH=1,12, APTT=34,3. Protein C = 50%, Homocysteine huyeát töông = 10,32 mol/l, Antiphospholipid IgG=2u/ml, IgM=2u/ml. Sieâu aâm tim 2D vaø sieâu aâm ñoäng maïch caûnh bình thöôøng. BAØN LUAÄN Beänh nhaân nöõ, 46 tuoåi, nhaäp vieän nhieàu laàn vì coù caùc bieåu hieän laâm saøng cuûa ñoät quî thieáu maùu naõo cuïc boä nhö teâ 1/2 ngöôøi hay roái loaïn vaän ngoân, nuoát saëc, lieät 1/2 ngöôøi traùi. Treân beänh nhaân ñaõ xuaát hieän töø gaàn 3 naêm nay caùc bieåu hieän suy giaûm trí nhôù, maát khaû naêng taäp trung vaø chuù yù, söï suy thoaùi naøy coù tính chaát naëng daàn khoâng hoài phuïc vaø khoâng coù maát ngoân ngöõ, maát thöïc duïng... keøm theo. Tuy nhieân beänh nhaân coù tình traïng thôø ô, voâ caûm, raát chaäm chaïp trong khôûi ñoäng caùc ñoäng taùc... Caùc daáu hieäu taâm thaàn kinh nhö treân gôïi yù raát nhieàu kieåu sa suùt trí tueä döôùi voû naõo. Tuy nhieân, caùc bieåu hieän khaùc nhö côn höng caûm hay traàm caûm keùo daøi cuõng coù theå xaûy ra trong giai ñoaïn tieán trieån cuûa sa suùt trí tueä hoaëc laø coù theå laø daáu hieäu cuûa loaïn taâm thaàn thöïc theå. Khai thaùc tieàn caên gia ñình ghi nhaän luùc tröôùc beänh nhaân soáng ôû Long An, coù meï bò lieät 1/2 ngöôøi phaûi töø naêm 45 tuoåi vaø maát naêm 59 tuoåi sau moät thôøi gian naèm lieät giöôøng. Anh trai cuûa beänh nhaân cuõng bò lieät 1/2 ngöôøi traùi, ñöôïc chaån ñoaùn ôû beänh vieän tænh laø Tai bieán maïch maùu naõo naêm 31 tuoåi vaø maát vaøo naêm 49 tuoåi. Tröôùc moät beänh nhaân nöõ 46 tuoåi, tieàn caên trong gia ñình coù nhieàu ngöôøi bò ñoät quî ôû tuoåi treû, baûn thaân ñaõ coù nhieàu laàn bò thieáu maùu naõo cuïc boä vaø coù bieåu hieän sa suùt trí tueä kieåu döôùi voû cuøng vôùi caùc daáu hieäu laâm saøng cuûa moät hoäi chöùng giaû haønh do bò tai bieán nhieàu laàn, chuùng toâi nghó nhieàu ñeán tính chaát di truyeàn treân beänh nhaân naøy. Khaûo saùt veà caùc yeáu toá nguy cô nhö tình traïng ñöôøng huyeát, taêng huyeát aùp, caùc xeùt nghieäm Homocysteine, khaùng theå khaùng phospholipid, protein C, caùc xeùt nghieäm ñoâng maùu ñeàu naèm trong giôùi haïn bình thöôøng. Chæ coù 1 laàn nhaäp vieän ghi nhaän beänh nhaân coù tình traïng taêng ñöôøng huyeát phaûn öùng. MRI ñöôïc thöïc hieän sau ñoù cho thaáy hình aûnh nhoài maùu naõo caáp taïi vuøng ñænh – chaåm traùi, nhoài maùu naõo caáp vuøng nhaân ñuoâi - caùnh tay sau bao trong beân traùi. Giaûm ñaäm ñoâ lan toûa vuøng trung taâm baùn baàu duïc 2 beân baùn caàu nhöng khoâng taêng tín hieäu treân chuoãi xung T2 khueách taùn. Ngoaøi ra cuõng ghi nhaän oå nhoài maùu loã khuyeát ñoài thò beân traùi (hình 1, hình 2, hình 3). 22
Hình 1 Hình 2 Hình 3 Caùc hình aûnh naøy gôïi yù nhieàu ñeán moät beänh lyù taéc caùc nhaùnh ñoäng maïch naõo coù khaåu kính trung bình vaø nhoû, bao goàm caùc nhaùnh tuûy, caùc nhaùnh ñaäu vaân cuûa ñoäng maïch naõo giöõa vaø nhaùnh saâu cuûa ñoäng maïch naõo sau, gaây neân caùc toån thöông nhoài maùu, naõo môùi vaø cuõ. Hình aûnh giaûm ñaäm ñoä cuûa chaát traéng döôùi voû gôïi yù ñeán moät beänh lyù chaát traéng do nguyeân nhaân ñoäng maïch maïn tính. Caùc toån thöông theo vò trí ñoäng maïch ñaõ loaïi tröø beänh lyù huûy nuyelin nhö xô cöùng raûi raùc. Beänh loaïn döôõng chaát traéng (adrenoleukodystrophy hay Metachromatic leukodystrophy) laø moät beänh di truyeàn do roái loaïn toång hôïp peroxisomal acyl coenzyne A hay Arylsulfatase A xaûy ra ôû ngöôøi lôùn lieân heä ñeán nhieãm saéc theå X, cuõng coù theå coù bieåu hieän sa suùt trí tueä hay roái loaïn taâm thaàn kinh vôùi caùc toån thöông chaát traéng lan toûa 2 baùn caàu nhöng khoâng coù caùc oå nhoài maùu vaø coù toån thöông ôû caùc cô quan khaùc. Töø yeáu toá gia ñình, bieåu hieän laâm saøng vaø keát quaû MRI, chuùng toâi nghó ñeán moät loaïi beänh lyù maïch maùu naõo coù tính chaát di truyeàn. Moät soá roái loaïn di truyeàn coù theå gaây neân ñoät quî thieáu maùu cuïc boä hay xuaát huyeát naõo. Caùc roái loaïn di truyeàn gaây ra thuyeân taéc naõo laø beänh sa van 2 laù, u nhaøy nhó coù tính chaát gia ñình, beänh cô tim coù tính chaát gia ñình, u xô cuû baõ ñaäu, beänh lyù roái loaïn daãn truyeàn coù tính chaát gia ñình. Caùc roái loaïn di truyeàn coù theå gaây neân tai bieán huyeát khoái hay huyeát khoái - thuyeân taéc laø beänh Homocysteine nieäu, beänh Fabry, beänh loaïn saûn cô sôïi, beänh hoàng caàu hình lieàm, beänh ña hoàng caàu coù tính chaát gia ñình, beänh lyù Hemoglobine, beänh lyù veà ñoâng maùu (thieáu huït Protein C, Protein S, yeáu toá hoaït hoùa Plasminogen, yeáu toá XII) vaø moät beänh môùi phaùt hieän gaàn ñaây goïi laø beänh lyù ñoäng maïch naõo di truyeàn theo töï nhieãm saéc theå troäi vôùi nhoài maùu döôùi voû vaø beänh lyù chaát traéng (goïi taét laø CADASIL). Coøn caùc roái loaïn di truyeàn coù theå gaây neân xuaát huyeát naõo thì bao 23
goàm caùc beänh lyù maïch maùu daïng boät, phình ñoäng maïch, u hang maïch coù tính chaát gia ñình, beänh Von hippel Lindau, roái loaïn ñoâng maùu, loaïn saûn cô sôïi, beänh Moya-Moya, u sôïi thaàn kinh, u xô cuû baõ ñaäu, beänh Fabry, beänh Melas. Beänh nhaân naøy ñaõ nhieàu laàn bò tai bieán thieáu maùu naõo cuïc boä, hình aûnh MRI vaø tieàn söû gia ñình laøm chuùng toâi phaûi taàm soaùt ñeán caùc nguyeân nhaân roái loaïn di truyeàn cuûa tai bieán thieáu maùu naõo cuïc boä. Caùc beänh lyù tim maïch coù tính chaát gia ñình ñaõ ñöôïc loaïi tröø qua khaûo saùt gia ñình, khaùm laâm saøng, sieâu aâm tim, ñieän taâm ñoà. Caùc xeùt nghieäm veà Homocysteine, lipid maùu, protein C, khaùng theå khaùng phospholipid, caùc xeùt nghieäm ñoâng maùu... khoâng cho thaáy baát thöôøng gôïi yù. Coøn beänh Fabry cuõng laø moät beänh lyù di truyeàn lieân heä ñeán nhieãm saéc theå X coù öù ñoïng baát thöôøng chaát ceramide-trihexoside do giaûm hoaït tính cuûa men Galactosidase A. Do ñaëc ñieåm di truyeàn neân beänh xuaát hieän ôû nam giôùi vôùi ñaëc tröng laâm saøng laø caùc maûng ban ñoû ôû vuøng goác chi, thaân mình, da bìu, coù theå coù caùc bieán chöùng ôû voõng maïc, cöôøm maét, suy thaän thöôøng xuaát hieän trong giai ñoaïn cuoái. Bieåu hieän thaàn kinh cuûa beänh Fabry laø ñoät quî thieáu maùu naõo cuïc boä hoaëc xuaát huyeát naõo. Nhoài maùu naõo do söï öù ñoïng Glycolipid laøm taéc caùc ñoäng maïch coù khaåu kính nhoû vaø vöøa. Xuaát huyeát naõo thöôøng do taêng huyeát aùp trong giai ñoaïn suy thaän. Caùc yeáu toá phaùi tính, toån thöông da nieâm ñaõ loaïi tröø beänh lyù naøy vaø sau cuøng, chaån ñoaùn cuûa chuùng toâi höôùng ñeán beänh CADASIL. Beänh phaåm maùu cuûa beänh nhaân ñöôïng göûi sang trung taâm phaân tích sinh hoïc - di truyeàn ôû beänh vieän Laribroisieøre, Paris. Xeùt nghieäm sau ñoù ñaõ cho keát quaû nhö sau: phaân tích nhieãm saéc theå 19, phaùt hieän ñöôïc chuoãi Notch 3, keát quaû naøy chöùng toû coù söï ñoät bieán cuûa Exon 4 laøm 1 phaân töû Tyrosin thay theá 1 phaân töû Cysteine trong vò trí Exon 4. Ñaây laø söï ñoät bieán ñaëc tröng cuûa beänh CADASIL. CADASIL laø moät beänh lyù maïch maùu naõo coù tính chaát di truyeàn raát hieám gaëp, chæ môùi ñöôïc coâng boá treân y vaên töø naêm 1993 bôûi GS Lasserve. Duø vaøo naêm 1977, moät coâng boá ñaàu tieân cuûa Sourander vaø Cs ñaõ moâ taû moät loaïi beänh lyù ñöôïc goïi laø "sa suùt trí tueä do nhieàu ôû nhoài maùu coù tính chaát di truyeàn" (hereditary multi-infarct dementia), hay 1 baùo caùo cuûa Van Bogaert vaøo naêm 1955 goïi laø "Beänh Binswanger coù dieãn tieán nhanh ôû 2 chò em" ñaõ cho raát nhieàu khaû naêng ñoù laø beänh CADASIL. Beänh naøy di truyeàn theo tính troäi, thöôøng gaëp ôû ñoä tuoåi 45 ñeán 50. Caùc bieåu hieän laâm saøng ñaàu tieân thöôøng laø caùc côn Migraine coù tieàn trieäu (45% tröôøng hôïp). Ñoät quî laø bieåu hieän laâm saøng gaëp nhieàu nhaát vôùi tyû leä ñeán 85% caùc tröôøng hôïp. Ñoù laø côn thieáu maùu naõo thoaùng qua hay thieáu maùu naõo cuïc boä caáp xaûy ra ôû ñoä tuoåi trung bình laø 49 (giôùi haïn töø 27 ñeán 65) vôùi ñaëc tröng laâm saøng laø hoäi chöùng loã khuyeát kinh ñieån, hoaëc roái loaïn vaän ngoân, baùn manh, maát ngoân ngöõ kieåu dieãn taû. Ñoät quî thöôøng xaûy ra treân caùc beänh nhaân treû maø coù theå khoâng tìm thaáy caùc yeáu toá nguy cô maïch maùu. Trong 30% tröôøng hôïp beänh nhaân coù roái loaïn taâm thaàn kinh nhö traàm caûm keùo daøi, xen keõ vôùi caùc côn höng caûm laøm luùc ñaàu raát khoù chaån ñoaùn ñöôïc beänh, cho ñeán khi beänh nhaân ñöôïc chuïp MRI soï naõo hoaëc khi beänh nhaân ñaõ bò nhieàu laàn ñoät quî, nguyeân nhaân cuûa roái loaïn naøy chöa roõ, coù theå laø do caùc toån thöông nhoài maùu taïi haïch neàn hay taïi chaát traéng vuøng traùn (Aylward 1994, Bharia, Marsden 1994). Sa suùt trí tueä laø moät bieåu hieän laâm saøng raát thöôøng gaëp vaø chieám 1/3 caùc tröôøng hôïp beänh ñaõ coù bieåu hieän trieäu chöùng. Ñaây laø loaïi sa suùt trí tueä kieåu döôùi voû vôùi caùc bieåu hieän gôïi yù cuûa hoäi chöùng thuøy traùn (maát khaû naêng thöïc hieän vaø voâ caûm). Maát ngoân ngöõ, maát thöïc duïng, maát nhaän bieát thöôøng hieám gaëp, tuy nhieân vaãn coù theå xuaát hieän luùc beänh ñaõ tieán trieån cho bieåu hieän cuûa kieåu sa suùt trí tueä hoãn hôïp. Sa suùt trí tueä luoân keát hôïp vôùi caùc daáu hieäu thaùp, hoäi chöùng giaû haønh, roái loaïn daùng ñi vaø tieåu khoâng kieåm soaùt. Caùc bieåu hieän thaàn kinh khaùc coù theå gaëp laø côn co giaät (6 - 10% tröôøng hôïp), ñieác coù theå khôûi phaùt caáp tính hay tieäm tieán cuõng ñaõ ñöôïc ghi nhaän. Beänh 24
nhaân thöôøng töû vong ôû khoaûng 65 tuoåi nhöng ñoä tuoåi cuûa nam giôùi coù theå hôi thaáp hôn nöõ giôùi theo moät baùo caùo cuûa Dichagans vaø CS (1996). ÔÛ beänh nhaân naøy coù gaàn nhö ñaày ñuû caùc bieåu hieän laâm saøng thöôøng gaëp cuûa beänh CADASIL nhö sa suùt trí tueä, nhieàu laàn ñoät quî thieáu maùu naõo cuïc boä, caùc daáu hieäu cuûa hoäi chöùng giaû haønh vaø nhieàu khaû naêng beänh nhaân bò caùc côn höng caûm, traàm caûm, coøn migraine vôùi tieàn trieäu thì khoâng khai thaùc ñöôïc trong beänh söû roõ raøng. MRI laø moät phöông tieän chaån ñoaùn chuû yeáu vaø coù theå phaùt hieän nhieàu toån thöông ñaëc tröng nhö treân chuoãi xung T1W coù caùc toån thöông giaûm tín hieäu ôû haïch neàn vaø chaát traéng, chuoãi xung T2W cho thaáy caùc toån thöông treân taêng tín hieäu nhöng ghi nhaän theâm caùc vuøng taêng tín hieäu lan toûa cuûa chaát traéng hai beân baùn caàu. Gaàn nhö khoâng tìm thaáy caùc toån thöông ôû voû naõo, tieåu naõo, hay tuûy gai. Toån thöông chaát traéng vuøng thaùi döông vaø bao ngoaøi giuùp chaån ñoaùn phaân bieät beänh CADASIL vôùi beänh lyù thöa chaát traéng (Leukoariosis) treân hình aûnh hoïc. Hai tieâu chuaån vaøng ñeå chaån ñoaùn xaùc ñònh beänh laø sinh thieát da vaø xeùt nghieäm di truyeàn. Sinh thieát da vaø quan saùt döôùi kính hieån vi ñieän töû cho thaáy hình aûnh daøy maøng ñaùy vôùi söï öù ñoïng caùc chaát aùi toan daïng haït (granular eosinophilic material). Söï hieän dieän cuûa chaát naøy taïi da, cô, maïch maùu naõo (laø nguyeân nhaân laøm heïp loøng ñoäng maïch) xaùc ñònh chaån ñoaùn beänh CADASIL. Sinh thieát da cho keát quaû döông tính vôùi ñoä chuyeân bieät 100% nhöng ñoä nhaïy chæ laø 45%. Ñeå laøm taêng ñoä nhaïy cuûa chaån ñoaùn, moät kyõ thuaät nhuoäm mieãn dòch ñoäng maïch vôùi khaùng theå ñôn doøng cuûa gien Notch3 ñaõ ñöôïc söû duïng taïi moät soá trung taâm chuyeân saâu. Xeùt nghieäm phaân tích gien coù keát quaû raát chính xaùc nhöng toán keùm vaø maát nhieàu thôøi gian. Söï phaùt trieån cuûa coâng ngheä sinh hoïc trong nhöõng naêm gaàn ñaây ñaõ khaùm phaù ñöôïc nhieàu ñoät bieán veà gien lieân quan ñeán caùc beänh do di truyeàn, töø ñoù coù theå ñöa ra caùc bieän phaùp trò lieäu thích hôïp. Gien gaây beänh naèm ôû nhieãm saéc theå 19, ñöôïc goïi laø gien Notch3, coù chöùa 33 exons ñöôïc maõ hoùa cho 1 protein coù 2321 acide amin. Söï ñoät bieán trong beänh CADASIL coù lieân heä ñeán 23 exons ñaàu tieân, nhöng coâng ñoaïn ñeå saøng loïc caû 23 exons naøy raát khoù. Vì 70% söï ñoät bieán coù khaû naêng xaûy ra ôû exon 4 neân caùc chuyeân gia khuyeán caùo coâng ñoaïn saøng loïc taàm soaùt beänh CADASIL neân baét ñaàu töø exon 4 vaø tieáp tuïc ñeán caùc exons 3, 5 vaø 6 neáu coù chæ ñònh. Xeùt nghieäm gien hieän ñöôïc coi nhö phöông tieän raát quan troïng ñeå chaån ñoaùn xaùc ñònh, ñaõ ñöôïc söû duïng gaàn nhö thöôøng quy ôû moät soá nöôùc vôùi laâm saøng gôïi yù hoaëc treân caùc beänh nhaân coù beänh naõo dieãn bieán caáp tính vôùi toån thöông lan toûa chaát traéng. Tuy nhieân xeùt nghieäm naøy cuõng ñaët ra vaán ñeà y ñöùc raát gioáng nhö trong caùc tröôøng hôïp gia ñình coù beänh Huntington, ñaëc bieät nhöõng ngöôøi chöa bieåu hieän trieäu chöùng hoaëc chæ coù nguy cô ñoät bieán cao. Hieän nay, ôû caùc nöôùc ñaõ phaùt trieån, do chöa coù bieän phaùp ñieàu trò hieäu quaû beänh CADASIL, khuyeán caùo di truyeàn vaø xeùt nghieäm chæ neân thöïc hieän taïi caùc trung taâm chuyeân saâu vaø coù huaán luyeän toát. * Traân troïng caùm ôn GS Elisab eth T. Lasserve vaø BS Coquellet ñaõ giuùp thöïc hieän xeùt nghieäm cho tröôøng hôïp naøy. THÖ MUÏC THAM KHAÛO 1. Chabriat H., Vahedi et al (1995). Clinical spectrum of CADASIL, a study of 7 families cerebral autosomal dominant arteriopathy with subcortical infarcts and leukoencephalopathy. Lancet 346:934-939. 2. Hemming K.D (2006). Cerebral autosomal dominant with subcortical infarcts and leukoencephalopathy. Fifty neurologic cases from Mayo Clinic. Oxford university press;pp:97-98. 3. Hugues Chabriat et al (2001). Cerebral autosomal dominant arteriopathy with subcortical infarcts and leukoencephalopathy. Uncommon causes of stroke. Cambridge university press:pp:266-271. 4. Tournier Lasserve E. (2005). New players in the genetics of stroke. N Engl J Med;pp:1711-1712. 25
5. Tournier Lasserve E., Joutel A. (1993). Pathologie vasculaire familiale. Accidents vasculaire cerebraux - Doin, Paris:pp:628-632. 6. Vahedi K., Chabriat et al (2005). Analysis of CADASIL, Clinical history in a series of 134 patients belonging to 17 families linked to chromosome 19. Neurology 46:A211. 7. Warlow CP, Dennis M.S et al (2001). Unusual causes of Ischemic Stroke and transient Ischemic attack. Stroke, a practical guide to management, Blackwell science;pp:326-327. 26