Nâng cao hiệu quả giảng dạy anh văn theo học chế tín chỉ tại Trường đại học công nghiệp thực phẩm

TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ<br /> <br /> SỐ 02/2014<br /> <br /> NÂNG CAO HIU QU GING D=Y ANH VĂN THEO H4C CH+<br /> TÍN CHC T=I TRƯNG ð=I H4C CÔNG NGHIP THHC PH1M<br /> DƯrNG THn NHƯ HI‰N<br /> Trung tâm Ngoi Ng8 - Trng ðH Công nghi<br /> p Thc phm Tp.HCM<br /> <br /> TÓM TT<br /> Bài viết nêu ra hiện trạng diễn ra tại trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm thành<br /> phố Hồ Chí Minh (HUFI), nơi đang áp dụng học chế tín chỉ đối với toàn bộ các môn học<br /> trong đó có môn tiếng Anh. Bài viết đã nêu một số những ưu điểm cũng như một vài yếu tố<br /> bất cập đố i với sinh viên và giảng viên khi tham gia vào chương trình đào tạo này, đặc biệt<br /> là môn tiếng Anh. Từ đó đề xuất một số giải pháp khắc phục khó khăn trên nhằm nâng cao<br /> hiệu quà giảng dạy môn tiếng Anh theo học chế tín chỉ tại trường.<br /> <br /> IMPROVEMENT FOR TEACHING ENGLISH ON THE CREDITPROGRAM IN HO CHI MINH UNIVERSITY OF FOOD INDUSTRY<br /> ABSTRACT<br /> The article showed actualities at the Ho Chi Minh University of Food Industry<br /> (HUFI), where is applying in the credits program for whole subjects, including English.<br /> The article cited a number of advantages as well as a few major difficult issues for students<br /> and teachers to participate in this training program, first and foremost English. From that<br /> point, give some solutions to overcome the difficulties to increase effects on teaching<br /> English at HUFI.<br /> Trong những năm gần đây, bắt đầu từ 2007, theo chủ trương của Bộ Giáo dục và Đào<br /> tạo, các trường đại học trong cả nước sẽ dần chuyển sang đào tạo theo học chế tín chỉ.<br /> trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm thành phố Hồ Chí Minh là một trong nhiều<br /> trường đã đào tạo theo học chế tín cho tất cả các học phần của các ngành học trong trường.<br /> Tuy nhiên cho đến nay, chúng ta chưa có một hộ i thảo nào nhằm rút kinh nghiệm và đánh<br /> giá những thành công và khiếm khuyết của phương thức đào tạo này, mặc dù trong quá<br /> trình thực hiện triển khai chúng tôi nhận thấy còn nhiều khiếm khuyết trong chuyên môn<br /> cũng như công tác quản lý.<br /> Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi xin chia sẻ một số suy nghĩ của mình trong quá<br /> trình thực hiện, đặc biệt là trong giảng dạy học phần Anh văn nói chung và Anh văn<br /> chuyên ngành nói riêng.<br /> Đào tạo theo học chế tín chỉ là phương thức đào tạo tiên tiến, nó đòi hỏi sự đổi mới<br /> trong phương pháp giảng dạy. Mục tiêu quan trọng của phương pháp giảng dạy theo tín chỉ<br /> là tạo một học chế mềm dẻo, linh hoạt, hướng về người học, tăng cường tính chủ động và<br /> cơ động cho sinh viên, nhằm trang bị cho sinh viên những kiến thức và những kỹ năng cần<br /> thiết như: kỹ năng tư duy, kỹ năng sáng tạo, kỹ năng công nghệ, kỹ năng giao tiếp, cộng<br /> <br /> 103<br /> <br /> NGHIÊN CỨU & TRAO ĐỔI<br /> <br /> tác, thuyết phục, còn cụ thể trong lĩnh vực Anh văn - đó chính là bốn kỹ năng: Nghe-NóiĐọc-Viết nhằm nâng cao chất lượng học tập.<br /> Vì vậy yêu cầu cụ thể cần đạt được của học chế tín chỉ là:<br /> <br /> 1. Nâng cao được ý thức tự giác trong học tập, tăng cường năng lực tự học, tự nghiên<br /> cứu, phát triển tư duy, sáng tạo, nâng cao kỹ năng làm việc, kỹ năng tìm kiếm và xử lý<br /> thông tin, kỹ năng trình bày và thảo luận nhóm. Đó là những kỹ năng cần thiết cho tất cả<br /> các học phần, trong đó, đối với Anh văn lại càng quan trọng và không thể thiếu.<br /> 2. Đối với giảng viên sẽ giúp tăng cường vai trò tổ chức, hướng dẫn, định hướng,<br /> điều khiển các hoạt động học tập, rèn luyện kỹ năng cho sinh viên.<br /> Với học phần Anh văn, thực hiện được yêu cầu này là một điều hết sức khó khăn do<br /> tính đặc thù của môn học, bởi vì đào tạo theo niên chế và đào tạo theo tín chỉ có sự khác<br /> nhau rõ rệt ở những điểm dưới đây:<br /> - Đào tạo theo niên chế, sinh viên phải học theo tất cả những gì mà chương trình đã<br /> được duyệt và do giáo viên truyền đạt, không phân biệt sinh viên có điều kiện, năng lực<br /> tiếp thu tốt hay sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, năng lực tiếp thu yếu, tất cả đều phả i<br /> đồng hóa hết theo thời gian nhất định từ năm thứ nhất đến năm cuối khóa, sau đó mới được<br /> thi tốt nghiệp ra trường. Đối với học phần Anh văn điều đó chưa đủ mà cần có những kiến<br /> thức cơ bản về Anh văn ở những năm đầu, thậm chí từ trung học phổ thông và ngoài ra<br /> không thể không kể đến yếu tố năng khiếu và sự chịu khó vượt bậc.<br /> - Trong đào tạo theo niên chế - người giáo viên khi lên lớp được coi như “người biết<br /> mọ i tri thức” về môn học và là “người quyết định mọ i hoạt động giảng dạy”, do đó người<br /> học (sinh viên) chỉ cần tiếp thu nguồn kiến thức này từ giáo viên là đủ, giáo viên được toàn<br /> quyền quyết định dạy cái gì, dạy như thế nào, còn sinh viên chỉ biết nghe giảng, ghi chép<br /> và học thuộc những gì được dạy, ít được phép can thiệp vào những công việc giảng dạ y<br /> của thầy.<br /> - Ngược lại, đào tạo theo học chế tín chỉ, cho phép sinh viên có thể học chủ động<br /> theo điều kiện và năng lực tiếp thu của mình. Những sinh viên có khả năng tiếp thu tốt, học<br /> giỏi, có trình độ tư duy, sáng tạo, có thể học theo đúng hoặc học vượt kế hoạch học tập<br /> toàn khóa, hoặc kế hoạch học tập từng học kỳ theo gợi ý của nhà trường hoặc của bản thân<br /> để tốt nghiệp theo đúng thời gian của chương trình đào tạo hoặc sớm hơn. Những sinh viên<br /> bình thường và yếu hơn hoặc có hoàn cảnh khó khăn có thể chủ động kéo dài thời gian học<br /> tập trong trường và tốt nghiệp muộn hơn. Đối với học phần Anh văn thì điều này khó thực<br /> hiện và đôi khi là một rào cản.<br /> Đào tạo theo học chế tín chỉ có những ưu điểm và khiếm khuyết dưới đây:<br /> * Ưu điểm<br /> <br /> 1. Học chế tín chỉ bắt buộc sinh viên phải tự học tập và nghiên cứu, phát huy được<br /> tính chủ động sáng tạo rất cao của sinh viên. Mỗi tiết học lý thuyết trên lớp lại có hai tiết tự<br /> học, còn học theo niên chế thì trong một buổi lên lớp lý thuyết 3 hoặc 5 tiết, giảng viên chỉ<br /> cố gắng truyền đạt hết nội dung bài giảng với khối lượng kiến thức đã được qui định mà<br /> sinh viên chỉ có thời gian đồng hóa tại lớp. Điều này, đối với sinh viên có năng khiếu thì<br /> <br /> 104<br /> <br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ<br /> <br /> SỐ 02/2014<br /> <br /> lại rất có tác dụng khi học Anh văn, còn đối sinh viên yếu về Anh văn thì lại càng khó<br /> khăn, lúc đó vai trò của giáo viên hỗ trợ và cán bộ quản lý thời gian học ở nhà lại nặng<br /> thêm (qui định của học chế tín chỉ).<br /> 2. Đào tạo theo học chế tín chỉ có tính mềm dẻo, linh hoạt và phù hợp với nhu cầu<br /> của sinh viên. Sinh viên có thể tự chọn môn học và chọn giảng viên dựa theo qui định<br /> chung về khối lượng kiến thức. Sinh viên có thể dễ dàng chuyển đổi ngành học hoặc<br /> chuyên ngành trong cùng một trường hoặc khác trường mà không cần học lại từ đầu.<br /> 3. Đào tạo theo học chế tín chỉ không chỉ đánh giá khả năng học tập của sinh viên,<br /> mà còn là thước đo đánh giá hiệu quả và thời gian làm việc của giáo viên, vì với thời gian<br /> qui định của học chế tín chỉ, giáo viên phải chuẩn bị tốt bài giảng, kiến thức chuyên sâu<br /> mới có thể hướng dẫn sinh viên thảo luận, thực hành và tự học những vấn đề gì là trọng<br /> tâm.<br /> 4. Tạo điều kiện rút ngắn thời gian học dựa trên việc tích lũy đủ các tín chỉ qui định<br /> là được cấp bằng tốt nghiệp mà không phải thi tốt nghiệp.<br /> Tuy nhiên học chế tín chỉ cũng có chỉ ra những mặt khiếm khuyết:<br /> * Khiếm khuyết<br /> <br /> 1. Thói quen học tập của sinh viên chưa phù hợp với học chế tín chỉ. Giảm giờ lý<br /> thuyết trên lớp, nhưng lại tăng giờ thảo luận và tự học ở nhà, tức là yêu cầu về khối lượng<br /> kiến thức và nội dung không thay đổi. Khối lượng kiến thức về Anh văn trên lớp tuy không<br /> quá nặng nhưng để đồng hóa được đủ và hiểu bằng ngôn ngữ Anh văn cùng với giáo viên<br /> trên lớp đã khó, nói gì đến khả năng tự học, học nhóm và thảo luận và cứ như thế bài nọ<br /> nố i tiếp bài kia trong mối liên hệ giữa các bài với nhau là một khó khăn lớn khi sinh viên<br /> tiếp thu nộ i dung của các bài học tiếp theo. Nhiều nội dung trên lớp chưa kịp lưu lại trong<br /> đầu thì làm sao có khả năng thảo luận và tự học (Tôi sẽ phân tích kỹ hơn về khía cạnh quản<br /> lý học tập ở phần dưới).<br /> 2. Ngoại trừ các môn học của học kỳ đầu tiên, các sinh viên được tự chọn môn học<br /> và giảng viên phù hợp theo qui định sẽ gây ra rất nhiều khó khăn trong công tác quản lý<br /> sinh viên, tham gia công tác và sinh hoạt đoàn thể.<br /> 3. Các môn học theo học chế tín chỉ chỉ bố trí 2 hoặc 3 tín chỉ (Anh văn cũng không<br /> ngoại lệ), do đó nếu sinh viên không có khả năng và không có ý thức tự học, tham khảo tài<br /> liệu, và nếu giảng viên ít kinh nghiệm hoặc khả năng truyền đạt chưa tốt sẽ rất khó có thể<br /> chuyển tải nộ i dung bài học và sự tiếp thu của sinh viên với khối lương kiến thức cần thiết<br /> trong thời gian ngắn ngủi đó sẽ bị hạn chế. Cho nên học chế tín chỉ đòi hỏi rất cao về việc<br /> đổi mới phương pháp giảng dạy của giáo viên.<br /> Do đó, để nâng cao hiệu quả giảng dạy theo học chế tín chỉ đối với học phần Anh<br /> văn, chúng tôi chia sẻ một vài kinh nghiệm dưới đây:<br /> <br /> 105<br /> <br /> NGHIÊN CỨU & TRAO ĐỔI<br /> <br /> 1. Gi[ lý thuyt<br /> thuyt trên l<br /> p<br /> 1.1. ðOi vJi gi,ng viên<br /> <br /> - Xây dựng đề cương môn học theo yêu cầu của học chế tín chỉ theo các vấn đề như<br /> mục tiêu, các kỹ năng nhận thức cơ bản, kỹ năng tư duy và sáng tạo (theo qui chế chung<br /> của Bộ và nhà trường).<br /> - Chuẩn bị các câu hỏi, hệ thống bài tập, bài kiểm tra trên lớp và các tiêu chí đánh<br /> giá.<br /> <br /> - Xác định các nội dung sẽ tự học, tự nghiên cứu để sinh viên có thể hoàn thành khối<br /> lượng kiến thức theo yêu cầu của học chế tín chỉ.<br /> - Thu thập, phân loại hệ thống tài liệu tham khảo phù hợp, hướng dẫn cách thu thập,<br /> xử lý thông tin phục vụ cho bước tự học, tự nghiên cứu tiếp theo của sinh viên.<br /> - Hướng dẫn, đánh giá sinh viên thảo luận, làm bài tập trên lớp (nếu có).<br /> 1.2. ðố<br /> ðôi vJi<br /> vJi sinh viên<br /> <br /> - Lập kế hoạch và thực hiện tất cả các kế hoạch chi tiết của giáo viên để tích lũy kiến<br /> thức với bốn kỹ năng theo yêu cầu của từng bài học Anh văn trên lớp.<br /> - Trước khi đến lớp, phải xem lại tất cả kế hoạch học tập đã hoàn thành của mình mà<br /> giảng viên đã yêu cầu.<br /> - Ghi chép trên lớp những vấn đề cốt lõ i về nội dung, kiến thức của từng bài học và<br /> những hướng dẫn của giảng viên cho bước tự học tiếp theo.<br /> <br /> 2. Gi[ th6o<br /> th6o luBn<br /> luBn và thuyt trình<br /> 2.1. ðố<br /> ðôi vJi<br /> vJi gi,ng<br /> gi,ng viên<br /> <br /> - Lựa chọn và giao các nội dung về các chuyên đề cần thảo luận, thuyết trình cho<br /> từng buổi thuyết trình trên lớp.<br /> - Tham dự và hướng dẫn, nhận xét, tổng kết buổi thuyết trình.<br /> - Đánh giá, cho điểm phần chuẩn bị và thảo luận, trình bày của từng cá nhân để tích<br /> lũy vào kết quả cuối môn học.<br /> 2.2. ðố<br /> ðôi vJ<br /> vJi sinh viên<br /> <br /> - Chuẩn bị những nội dung các chuyên đề theo sự phân công và hướng dẫn của giáo<br /> viên.<br /> - Trình bày những nội dung chuyên đề của cá nhân và lắng nghe, theo dõi, bổ sung<br /> những ý kiến của các bạn vào ý kiến thảo luận của mình.<br /> - Tham gia hỏi và thảo luận những vấn đề đã trình bày tại buổi thuyết trình.<br /> - Theo dõi nhận xét của giáo viên để hoàn chỉnh bài thuyết trình của cá nhân và của<br /> các bạn khác trong lớp.<br /> <br /> 106<br /> <br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ<br /> <br /> SỐ 02/2014<br /> <br /> - Sắp xếp các tài liệu thu thập được sau buổi thảo luận để sử dụng cho các mục đích<br /> khác khi cần thiết.<br /> <br /> 3. Gi[ hoZt ñ<br /> ñng nhóm<br /> nhóm<br /> 3.1. ðố<br /> ðôi vJi<br /> vJi gi,ng<br /> gi,ng viên<br /> <br /> - Lựa chọn và giao các nội dung cho nhóm học tập của sinh viên thực hiện, cung cấp<br /> nguồn tài liệu tham khảo tối thiểu.<br /> - Giao mẫu báo cáo và thông báo thời gian nộp báo cáo và thời gian nhận thông tin<br /> phản hồi từ giáo viên cho các nhóm sinh viên.<br /> 3.2. ðố<br /> ðôi vJi<br /> vJi sinh viên<br /> <br /> - Nhóm trưởng lên kế hoạch phân công cho từng thành viên của nhóm, chủ động<br /> thực hiện các nhiệm vụ của buổi hoạt động nhóm, lập báo cáo thông qua nhóm trước khi<br /> nộp cho giáo viên.<br /> - Tổng kết những kết quả thu được qua buổi hoạt động nhóm, lưu giữ cho bản thân<br /> để phục vụ cho những yêu cầu khác về kiến thức của học chế tín chỉ.<br /> <br /> 4. T> hic và t> nghiên cu<br /> 4.1. ðố<br /> ðôi vJ<br /> vJi gi,<br /> gi,ng viên<br /> <br /> - Giao nhiệm vụ tự học, tự nghiên cứu cho sinh viên theo những nội dung, những<br /> chuyên đề thảo luận tại lớp, những hoạt động nhóm, liệt kê chi tiết những công việc sinh<br /> viên phải làm.<br /> - Soạn các tiêu chí đánh giá, thông báo thời gian nộp báo cáo kết quả tự học, tự<br /> nghiên cứu.<br /> - Cung cấp và giới thiệu nguồn tài liệu tối thiểu, hướng dẫn cách thu thập thông tin,<br /> xử lý thông tin và ghi lại những kết quả thu thập được.<br /> - Đánh giá kết quả tự học, tự nghiên cứu để tích lũy vào kết quả cuối cùng của môn<br /> học.<br /> 4.2. ðố<br /> ðôi vJ<br /> vJi sinh viên<br /> <br /> - Thực hiện tốt các kế hoạch nói trên, giữ mối liên hệ với giáo viên để được tư vấn<br /> khi tự học, tự nghiên cứu.<br /> - Viết báo cáo thu hoạch theo những tiêu chí của giáo viên, hệ thống hóa các kiến<br /> thức tự học, lưu giữ tài liệu, kết quả tự học, tự nghiên cứu để sử dụng sau này. Theo tôi<br /> điều này bộ môn tiếng Anh thực hiện chưa thật sự hiệu quả.<br /> <br /> 5. ðố<br /> ðôi v<br /> v<br /> i công tá<br /> tác qu6<br /> qu6n lý<br /> lý<br /> Giảng dạy theo học chế tín chỉ cũng gặp nhiều khó khăn trong công tác quản lý, điều<br /> hành của phòng Đào tạo và của Khoa. Dưới đây là một số tình huống thường gặp:<br /> <br /> 107<br /> <br />