I. Tên sáng ki n:ế
Nâng cao hi u qu vi c s d ng nh Đa lý và Bi u đ khí h u trong vi cệ ả ệ ử ụ ả ị ể ồ ậ ệ
nh n bi t các ki u môi tr ng t nhiên c a đi ôn hòa trong gi ng d y ch ngậ ế ể ườ ự ủ ớ ả ạ ươ
II Đa lý l p 7 Trung h c c s .ị ớ ọ ơ ở
II. Lĩnh v c áp d ng sáng ki nự ụ ế : L p 7 các tr ng THCS .ớ ườ
III. Th i gian áp d ng sáng ki n:ờ ụ ế T ngày 15 tháng 9 năm 2016.ừ
IV. Tác gi :ả
- H và tên: Đ Văn Phêọ ỗ
- Năm sinh: 1960
- N i th ng trú: 2/73 Tr n Nhaath Du t, Ph ng V Xuyên, TP.Nam Đnh.ơ ườ ầ ậ ườ ị ị
- Trình đ chuyên môn: Đi h c S ph m ngành Đa lý.ộ ạ ọ ư ạ ị
- N i công tác: Tr ng THCS LÝ Th ng Ki t-TP.Nam Đnh.ơ ườ ườ ệ ị
- Đi n to i: 0912296707ệ ạ
V. Đn v áp d ng sáng ki n:ơ ị ụ ế
- Tr ng THCS Lý Th ng Ki t.ườ ườ ệ
-Đa ch : 25 Phan Đình Giót – Ph ng Năng Tĩnh - TP.Nam Đnh.ị ỉ ườ ị
-Đi n tho i: 03503.868493ệ ạ
VI. Gi i pháp:ả
1. Đi u ki n hoàn c nh t o ra sáng ki n:ề ệ ả ạ ế
Nh chúng ta đu bi t nh Đa lý, bi u đ là d ng c không th thi u đcư ề ế ả ị ể ồ ụ ụ ể ế ượ
trong vi c nghiên c u, gi ng d y và h c t p b môn Đa lý nói chung, cũng nhệ ứ ả ạ ọ ậ ộ ị ư
môn Đa lý l p 7 nói riêng.ị ở ớ
Ch ng trình Đa lý l p 7 nghiên c u v Đa lý t nhiên, dân c , kinh t - xãươ ị ớ ứ ề ị ự ư ế
h i trên toàn th gi i. Do đó đi t ng h c t p c a các em tr i dài trên di n tíchộ ế ớ ố ượ ọ ậ ủ ả ệ
r t r ng l n, h c v m t vùng nào đó các em không th đn ngay đó đ nghiênấ ộ ớ ọ ề ộ ể ế ể
1
c u và tr i nghi m th c t đc, vì v y các em ph i d a vào các nh Đa lý,ứ ả ệ ự ế ượ ậ ả ự ả ị
bi u đ đ h c t p và nghiên c u.ể ồ ể ọ ậ ứ
Trong th c ti n gi ng d y Đa lý l p 7 hi n nay các tr ng THCS vi c sự ễ ả ạ ị ớ ệ ở ườ ệ ử
d ng nh Đa lý, bi u đ trong gi ng d y Đa lý l p 7 đã di n ra th ng xuyênụ ả ị ể ồ ả ạ ị ớ ễ ườ
và có h th ng. Nh ng khi gi ng d y ch ng II Đa lý l p 7 thì vi c s d ngệ ố ư ả ạ ươ ị ớ ệ ử ụ
nh Đa lý, bi u đ ch a th ng xuyên và hi u qu ch a cao. T i sao ph i sả ị ể ồ ư ườ ệ ả ư ạ ả ử
d ng nh Đa lý, bi u đ trong gi ng d y ch ng II Đa lý l p 7 ? Vì nhụ ả ị ể ồ ả ạ ươ ị ớ ư
chúng ta đã bi t đi u ki n khí h u bao g m nhi t đ, đ m, l ng m a và đtế ề ệ ậ ồ ệ ộ ộ ẩ ượ ư ấ
đai có nh h ng r t l n đn s phát tri n c a th c v t và đng v t c a m tả ưở ấ ớ ế ự ể ủ ự ậ ộ ậ ủ ộ
đi nào đó . B i vì th c v t là y u t ch th c a môi tr ng. Nhì vaod s phátớ ở ự ậ ế ố ỉ ị ủ ườ ự
tri n c a th c v t là ng i ta có th bi t đc các thành ph n t nhiên khác c aể ủ ự ậ ườ ể ế ự ầ ự ủ
khu v c đó. Th c v t mu n t n t i và phát tri n đc tr c h t ph i d a vàoự ự ậ ố ồ ạ ể ượ ướ ế ả ự
các y u t t nhiên khác nh đt đai, nhi t đ, l ng m a và l y ngu n dinhế ố ự ư ấ ệ ộ ượ ư ấ ồ
d ng, n c t các thành ph n t nhiên đó. M t khác gi a các thành ph n Đaưỡ ướ ừ ầ ự ặ ữ ầ ị
lý t nhiên có quan h ch t ch v i nhau, không th tách r i nhau, nh h ngự ệ ặ ẽ ớ ể ờ ả ưở
l n nhau, tác đng qua l i l n nhau và thúc đy nhau cùng phát tri n.ẫ ộ ạ ẫ ẩ ể
Vì v y đ gi ng d y ch ng II Đa lý l p 7 v vi c nh n bi t các ki u môiậ ể ả ạ ươ ị ớ ề ệ ậ ế ể
tr ng đi ôn hòa các tr ng THCS đc t t, có hi u qu thì vi c s d ngườ ớ ở ườ ượ ố ệ ả ệ ử ụ
nh đa lý, bi u đ khí h u là c n thi t nh m nâng cao ch t l ng gi ng d yả ị ể ồ ậ ầ ế ằ ấ ượ ả ạ
ph n Đa lý môi tr ng t nhiên đi ôn hòa l p 7, góp ph n nâng cao ch tầ ị ườ ự ớ ở ớ ầ ấ
l ng giáo d c toàn di n trong nhà tr ng THCS. Đi u đó đã thôi thúc tôi tìmượ ụ ệ ườ ề
hi u và l a ch n đ tài: “Nâng cao hi u qu vi c s d ng nh đa lý, bi u để ự ọ ề ệ ả ệ ử ụ ả ị ể ồ
khí h u trong vi c nh n bi t các ki u môi tr ng t nhiên c a đi ôn hòa trongậ ệ ậ ế ể ườ ự ủ ớ
gi ng d y ch ng II Đa lý l p 7 Trung h c c s .”ả ạ ươ ị ớ ọ ơ ở
2. Các gi i pháp th c hi n:ả ự ệ
a) Đt v n đ:ặ ấ ề
2
Đi ôn hòa chi m m t n a di n tích đt n i trên Trái Đt. V i v trí trung gian,ớ ế ộ ử ệ ấ ổ ấ ớ ị
môi tr ng đi ôn hòa có nh ng nét khác bi t v i các môi tr ng khác và phânườ ớ ữ ệ ớ ườ
hóa h t s c đa d ng.ế ứ ạ
Do v trí trung gian n m gi a đi khí h u nóng và đi khí h u l nh nên th i ti tị ằ ữ ớ ậ ớ ậ ạ ờ ế
đi ôn hòa thay đi th t th ng. Các đt không khí nóng chí tuy n hay cácở ớ ổ ấ ườ ợ ở ế
đt không khí l nh vùng c c c a trái đt có th tràn xu ng b t th ng gâyợ ạ ở ự ủ ấ ể ố ấ ườ
nên th i ti t nóng hay l nh khác nhau th t th ng có nh h ng r t l n đn điờ ế ạ ấ ườ ả ưở ấ ớ ế ờ
s ng , s n xu t cũng nh sinh ho t c a con ng i. Nh v y đng nhiên làố ả ấ ư ạ ủ ườ ư ậ ươ
th m th c v t c a đi ôn hòa cũng b phân hóa và chia c t làm nhi u ki u r ngả ự ậ ủ ớ ị ắ ề ể ừ
khác nhau r t phong phú, đa d ng. B i vì nh chúng ta đu bi t th m th c v tấ ạ ở ư ề ế ả ự ậ
ph thu c ch t ch vào đi u ki n khí h u c a khu v c ( nhi t đ, l ng m a,ụ ộ ặ ẽ ề ệ ậ ủ ự ệ ộ ượ ư
đ m không khí...)ộ ẩ
Vì v y mu n nâng cao hi u qu s d ng các nh đa lý và bi u đ khí h u trongậ ố ệ ả ử ụ ả ị ể ồ ậ
vi c nh n bi t các ki u môi tr ng trong đi ôn hòa thì giáo viên ph i chú tr ngệ ậ ế ể ườ ớ ả ọ
đn vi c khai thác tri t đ các nh đa lý và bi u đ khí h u có trong bài.ế ệ ệ ể ả ị ể ồ ậ
b) Các gi i pháp th c hi n:ả ự ệ
* Th c tr ng tình hình s d ng nh đa lý và bi u đ khí h u vào gi ng d yự ạ ử ụ ả ị ể ồ ậ ả ạ
môi tr ng đi ôn hòa trong ch ng II Đa lý l p 7 hi n nay ch a đcườ ớ ươ ị ở ớ ệ ư ượ
th ng xuyên, ch a sâu, ch a hi u qu . T i sao nh v y? B i vì các th y, côườ ư ư ệ ả ạ ư ậ ở ầ
giáo th ng coi nh vi c s d ng nh đa lý và bi u đ khí h u trong gi ng d yườ ẹ ệ ử ụ ả ị ể ồ ậ ả ạ
Đa lý các châu l p 7. Các th y, cô giáo th ng chú tr ng vào vi c s d ngị ở ớ ầ ườ ọ ệ ử ụ
b n t nhiên và kênh ch trong sách giáo khoa Đa lý l p 7 còn ph n nh đa lýả ự ữ ị ớ ầ ả ị
và bi u đ khí h u thì còn coi nh . ể ồ ậ ẹ
V i bài 13 trong ch ng II : Môi tr ng đi ôn hòa đa lý l p 7 ta c n ph iớ ươ ườ ớ ị ớ ầ ả
chú ý gi ng d y nh sau: ảạư
Giáo viên cho các em theo dõi sách giáo khoa quan sát b c nh đa lý 13.2 vàứ ả ị
bi u đ nhi t đ bên c nh trang 44 SGK và phát v n câu h i: ể ồ ệ ộ ạ ấ ỏ
3
- Quan sát k b c nh r ng lá r ng Tây Âu các em có nh n xét gì v đc đi mỹ ứ ả ừ ộ ở ậ ề ặ ể
th m th c v t đây?ả ự ậ ở
- Quan sát bi u đ khí h u c a vùng này em rút ra nh n x t gì?ể ồ ậ ủ ậ ế
- Gi a b c nh đa lý và bi u đ khí h u này có liên quan gì v i nhau không?ữ ứ ả ị ể ồ ậ ớ
Giáo viên h ng d n các em nh n bi t đc đi m c a r ng lá r ng, phân tíchướ ẫ ậ ế ặ ể ủ ừ ộ
nhi t đ và l ng m a c a bi u đ khí h u và rút ra s nh h ng c a nhi tệ ộ ượ ư ủ ể ồ ậ ự ả ưở ủ ệ
đ và l ng m a t i ki u r ng cây lá r ng đi ôn hòa. Ti p theo giáo viênộ ượ ư ớ ể ừ ộ ớ ế
h ng d n các em tìm hi u nguyên nhân nào đã t o nên đc đi m khí h u c aướ ẫ ể ạ ặ ể ậ ủ
khu v c Tây Âu nh v y. Cu i cùng giáo viên chu n ki n th c và kh c sâu choự ư ậ ố ẩ ế ứ ắ
các em.
T ng t nh v y giáo viên h ng d n các em b c nh đa lý th 2 trong bài.ươ ự ư ậ ướ ẫ ứ ả ị ứ
Giáo viên cho các em theo dõi sách giáo khoa quan sát b c nh đa lý 13.3 vàứ ả ị
bi u đ nhi t đ bên c nh trang 44 SGK và phát v n câu h i: ể ồ ệ ộ ạ ấ ỏ
- Quan sát k b c nh r ng lá kim (r ng taiga) Liên bang Nga em có nh n xétỹ ứ ả ừ ừ ở ậ
gì v đc đi m th m th c v t đây?ề ặ ể ả ự ậ ở
- Quan sát bi u đ khí h u c a vùng này em rút ra nh n x t gì?ể ồ ậ ủ ậ ế
- Gi a b c nh đa lý và bi u đ khí h u này có liên quan gì v i nhau không?ữ ứ ả ị ể ồ ậ ớ
Giáo viên h ng d n các em nh n bi t đc đi m c a r ng lá kim, phân tíchướ ẫ ậ ế ặ ể ủ ừ
nhi t đ và l ng m a c a bi u đ khí h u và rút ra s nh h ng c a nhi tệ ộ ượ ư ủ ể ồ ậ ự ả ưở ủ ệ
đ và l ng m a t i ki u r ng cây lá kim đi ôn hòa. Ti p theo giáo viên h ngộ ượ ư ớ ể ừ ớ ế ướ
d n các em tìm hi u nguyên nhân nào đã t o nên đc đi m khí h u c a khu v cẫ ể ạ ặ ể ậ ủ ự
Đông Âu (Liên bang Nga) nh v y. Cu i cùng giáo viên chu n ki n th c vàư ậ ố ẩ ế ứ
kh c sâu cho các em.ắ
Giáo viên cho các em so sánh s gi ng nhau và khác nhau gi a ki u môi tr ngự ố ữ ể ườ
r ng cây lá r ng v i ki u môi tr ng r ng cây lá kim trong môi tr ng đi ônừ ộ ớ ể ườ ừ ườ ớ
hòa châu Âu. T i sao l i có s khác nhau nh v y gi a phía Tây và phía Đôngở ạ ạ ự ư ậ ữ
châu Âu m c dù hai khu v c cùng vĩ đ. Giáo viên chu n ki n th c và kh cặ ự ở ộ ẩ ế ứ ắ
sâu cho các em.
4
T ng t nh v y giáo viên h ng d n các em b c nh đa lý th 3 trong bài.ươ ự ư ậ ướ ẫ ứ ả ị ứ
Giáo viên cho các em theo dõi sách giáo khoa quan sát b c nh đa lý 13.4 vàứ ả ị
bi u đ nhi t đ bên c nh trang 44 SGK và phát v n câu h i: ể ồ ệ ộ ạ ấ ỏ
- Quan sát k b c nh r ng cây b i gai ven Đa Trung H i Pháp em có nh nỹ ứ ả ừ ụ ị ả ở ậ
xét gì v đc đi m th m th c v t đây?ề ặ ể ả ự ậ ở
- Quan sát bi u đ khí h u c a vùng này em rút ra nh n x t gì?ể ồ ậ ủ ậ ế
- Gi a b c nh đa lý và bi u đ khí h u này có liên quan gì v i nhau không?ữ ứ ả ị ể ồ ậ ớ
Giáo viên h ng d n các em nh n bi t đc đi m c a ki u r ng cây b i gaiướ ẫ ậ ế ặ ể ủ ể ừ ụ
ven Đa Trung H i Pháp, phân tích nhi t đ và l ng m a c a bi u đ khíị ả ở ệ ộ ượ ư ủ ể ồ
h u và rút ra s nh h ng c a nhi t đ và l ng m a t i ki u r ng cây b iậ ự ả ưở ủ ệ ộ ượ ư ớ ể ừ ụ
gai ven Đa Trung H i đi ôn hòa. Ti p theo giáo viên h ng d n các em tìmị ả ớ ế ướ ẫ
hi u nguyên nhân nào đã t o nên đc đi m khí h u c a khu v c ven Đa Trungể ạ ặ ể ậ ủ ự ị
H i nh v y. Cu i cùng giáo viên chu n ki n th c và kh c sâu cho các em.ả ư ậ ố ẩ ế ứ ắ
Giáo viên cho các em so sánh s gi ng nhau và khác nhau gi a ki u môi tr ngự ố ữ ể ườ
r ng cây b i gai ven Đa Trung H i Pháp v i hai ki u môi tr ng đã tìm hi uừ ụ ị ả ở ớ ể ườ ể
trên và rút ra s gi ng nhau, khác nhau gi a chúng. Đng th i tìm hi u nguyênở ự ố ữ ồ ờ ể
nhân nào đã gây ra s khác nhau đó m c dù cùng n m trong đi ôn hòa c a châuự ặ ằ ớ ủ
Âu. Giáo viên chu n ki n th c và kh c sâu cho các em.ẩ ế ứ ắ
Nh v y khai thác tri t đ các nh đa lý và bi u đ khí h u không nh ngư ậ ệ ể ả ị ể ồ ậ ữ
giúp các em nh n bi t đc m t cách chính xác các ki u môi tr ng t nhiênậ ế ượ ộ ể ườ ự
c a đi ôn hòa mà còn giúp các em so sánh rút ra s khác nhau gi a các ki u môiủ ớ ự ữ ể
tr ng c a đi ôn hòa. Đng th i giúp các em gi i thích đc nguyên nhân d nườ ủ ớ ồ ờ ả ượ ẫ
đn s khác nhau gi a các ki u môi tr ng t nhiên đó, giúp các em n m ch cế ự ữ ể ườ ự ắ ắ
ki n th c và hi u sâu bài h c và nh lâu.ế ứ ể ọ ớ
VII. K t lu nế ậ :
Trong quá trình gi ng d y ch ng II bài 13: Môi tr ng đi ôn hòa trongả ạ ươ ườ ớ
ch ng trình Đa lý l p 7 các th y giáo, cô giáo ph i luôn luôn nâng cao hi uươ ị ớ ầ ả ệ
qu s d ng nh đa lý, bi u đ khí h u trong gi ng d y b ng cách h ng d nả ử ụ ả ị ể ồ ậ ả ạ ằ ướ ẫ
5
