TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
-----------------------------
NGUYỄN HÕA DUYÊN
NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH DỊCH VỤ
INTERNET CỦA TẬP ĐOÀN BƯU CHÍNH VIỄN
THÔNG VIỆT NAM
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh tổng hợp
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
Hà Nội, 2012
i
TÓM TẮT LUẬN VĂN
1. Tính cấp thiết của đề tài
Tại Việt Nam, mạng Internet chính thức được sử dụng từ ngày 19/11/1997.
Trong vòng 10 năm trở lại đây, thị trường Internet Việt Nam phát triển rất mạnh mẽ
với sự góp mặt của 13 doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, số lượng thuê bao và tỷ lệ
người dân sử dụng Internet tăng trưởng nhanh. Internet không chỉ phát triển ở thành
thị mà còn vươn tới vùng sâu, vùng xa và ngày càng đóng vai trò quan trọng trong
sự phát triển kinh tế, xã hội.
Với thị trường Internet sôi động tại Việt Nam, sự cạnh tranh giữa các doanh
nghiệp cung cấp dịch vụ Internet là tất yếu. Tập đoàn Bưu chính viễn thông Việt
Nam (VNPT) là nhà cung cấp Internet đầu tiên và hiện chiếm giữ thị phần lớn nhất
cũng như hạ tầng Internet tốt nhất. Tuy nhiên, VNPT đang phải chịu sức ép cạnh
tranh lớn từ các doanh nghiệp khác, nhất là từ FPT và Viettel. Do vậy, để giữ chân
khách hàng hiện có, thu hút khách hàng mới, nâng cao thị phần và để phát triển bền
vững, VNPT cần nâng cao năng lực cạnh tranh dịch vụ Internet của Tập đoàn. Xuất
phát từ thực tế đó, tác giả lựa chọn đề tài “Nâng cao năng lực cạnh tranh dịch vụ
Internet của Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu
cho luận văn của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Tìm ra các nhân tố ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh trên thị trường Internet Việt
Nam.
- Tìm ra và phân tích những điểm mạnh, điểm yếu trong năng lực cạnh tranh dịch
vụ Internet của VNPT.
- Đánh giá năng lực cạnh tranh trên thị trường Internet Việt Nam của VNPT.
- Đề xuất một số giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh dịch vụ Internet của
VNPT.
ii
3. Đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Năng lực cạnh tranh về dịch vụ Internet của Tập đoàn
VNPT.
- Phạm vi nghiên cứu: Thị trường Internet băng rộng Việt Nam, giới hạn gồm
VNPT và các đối thủ cạnh tranh chính là FPT và Viettel.
4. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, kết cấu
chính của luận văn gồm 4 chương:
Chương 1: Tổng quan về các công trình nghiên cứu có liên quan và
phương pháp nghiên cứu
Trong chương này, luận văn tìm hiểu về một số công trình nghiên cứu có liên
quan đến việc nâng cao năng lực cạnh tranh nói chung và trong lĩnh vực viễn thông
nói riêng. Từ đó rút ra nhận xét: Những công trình này đã đề cập đến lý luận chung
về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh cũng như cạnh tranh trong viễn thông nói
chung và ở Việt Nam nói riêng, thực trạng năng lực cạnh tranh và các giải pháp để
nâng cao năng lực cạnh tranh của VNPT hay sản phẩm viễn thông của VNPT mà
không đề cập chi tiết đến dịch vụ Internet; một số công trình nghiên cứu về Internet
đề cập đến kinh nghiệm phát triển Internet của một số quốc gia, chiến lược phát
triển Internet băng rộng ở Việt Nam, chiến lược kinh doanh dịch vụ Internet của
VNPT. Như vậy, đề tài “Nâng cao năng lực cạnh tranh dịch vụ Internet của Tập
đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam” là một nghiên cứu mới, không trùng lặp
với các nghiên cứu trước đây.
Ngoài ra, chương 1 cũng chỉ ra các phương pháp nghiên cứu được sử dụng
trong luận văn, bao gồm: Phương pháp phân tích tổng hợp, phương pháp khảo sát
bằng phiếu và một số phương pháp khác như thống kê, so sánh. Trong phương pháp
khảo sát bằng phiếu, dữ liệu sơ cấp được thu thập bằng cách sử dụng bảng câu hỏi
để điều tra, phỏng vấn trực tuyến (survey online) để đánh giá sự hài lòng của khách
hàng với dịch vụ Internet của VNPT, kích thước mẫu nghiên cứu là 300 khách
hàng.
iii
Chương 2: Những vấn đề lý luận về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh
dịch vụ Internet
Chương 2 nêu lên những vấn đề lý luận về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh
nói chung, tập trung tìm hiểu sâu về dịch vụ Internet và năng lực cạnh tranh của
dịch vụ Internet, các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh dịch vụ Internet
(bao gồm các nhân tố thuộc môi trường vĩ mô như môi trường kinh tế, môi trường
chính trị-pháp luật, môi trường văn hóa-xã hội trong nước; các nhân tố thuộc môi
trường cạnh tranh ngành theo mô hình cạnh tranh 5 lực lượng của Michael Porter),
các tiêu chí để đánh giá năng lực cạnh tranh của dịch vụ này.
Ngoài ra, trong chương này, luận văn tìm hiểu về kinh nghiệm nâng cao năng
lực cạnh tranh dịch vụ Internet của một số doanh nghiệp quốc tế như Tập đoàn viễn
thông Hàn Quốc, Tập đoàn viễn thông Trung Quốc, từ đó rút ra bài học kinh
nghiệm cho VNPT.
Chương 3: Thực trạng năng lực cạnh tranh dịch vụ Internet của Tập
đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam
Phần đầu của chương 3, luận văn giới thiệu tổng quan về Tập đoàn Bưu
chính viễn thông Việt Nam (VNPT), về sự phát triển của dịch vụ Internet băng rộng
tại Việt Nam, tìm hiểu chi tiết về hai dịch vụ Internet băng rộng điển hình hiện đang
được sử dụng tại Việt Nam là dịch vụ truy nhập Internet sử dụng công nghệ ADSL
và FTTx.
Tiếp theo, luận văn tìm hiểu về hai đối thủ cạnh tranh chủ yếu của VNPT trên
thị trường Internet là FPT và Viettel và phân tích những nhân tố chủ yếu ảnh hưởng
tới năng lực cạnh tranh dịch vụ Internet của VNPT.
Một trong những nội dung quan trọng của chương 3 là đi sâu vào phân tích
thực trạng năng lực cạnh tranh dịch vụ Internet của VNPT thông qua việc phân tích
các tiêu chí đánh giá và các giải pháp tác động đến năng lực cạnh tranh của dịch vụ
này. Cụ thể, về tiêu chí thị phần, VNPT luôn chiếm thị phần lớn nhất trên thị trường
Internet Việt Namm, tuy nhiên, thị phần của VNPT cũng có nhiều biến động và
trong giai đoạn 2011-2012 thị phần của VNPT giảm mạnh do sự vươn lên của FPT,
iv
Viettel và sự cạnh tranh gay gắt của dịch vụ truy nhập Internet 3G; về tiêu chí giá
cước, trong suốt thời gian qua, tuy chịu sự quản lý của nhà nước về giá dịch vụ
Internet băng rộng nhưng giá cước dịch vụ Internet của VNPT rất cạnh tranh so với
các ISP khác, nhất là giá dịch vụ ADSL; về tiêu chí chất lượng, so sánh với 2 đối
thủ là FPT và Viettel thì chất lượng kỹ thuật của VNPT trội hơn, đồng đều hơn, tuy
nhiên, chất lượng phục vụ thì VNPT có một số điểm kém hơn FPT và Viettel trong
tính chuyên nghiệp phục vụ khách hàng, khả năng bán hàng và lôi kéo khách hàng;
về tiêu chí sự đa dạng của dịch vụ Internet, thì dịch vụ Internet của VNPT đa dạng
và phong phú hơn về các gói dịch vụ tích hợp so với FPT và Viettel, các dịch vụ
GTGT của 3 ISP này tương đương như nhau. Trong phần phân tích các giải pháp
tác động đến năng lực cạnh tranh của dịch vụ Internet, luận văn phân tích thực trạng
của VNPT và có sự so sánh với FPT và Viettel. Các giải pháp tác động bao gồm:
Hệ thống kênh phân phối dịch vụ (gồm hệ thống kênh phân phối bán hàng trực tiếp
tại các điểm giao dịch, tại nhà khách hàng và bán hàng trực tuyến qua mạng
Internet; hệ thống kênh phân phối gián tiếp thực hiện bán hàng qua các đại lý và các
cộng tác viên), các hoạt động xúc tiến hỗn hợp (gồm quảng cáo, khuyến mại, quan
hệ công chúng), hoạt động chăm sóc khách hàng, hoạt động nghiên cứu và phát
triển.
Từ những phân tích, đánh giá về thực trạng năng lực cạnh tranh dịch vụ
Internet của VNPT, luận văn nêu ra những điểm mạnh, điểm yếu về dịch vụ này của
VNPT so với các đối thủ cạnh tranh. Đây chính là cơ sở cho việc đề xuất các giải
pháp nâng cao năng lực cạnh tranh dịch vụ Internet của VNPT trong chương 4.
Chương 4: Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh dịch vụ
Internet của Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam.
Trong chương này, luận văn nêu lên dự báo xu hướng phát triển của thị
trường Internet băng rộng tại Việt Nam, đưa ra một số chỉ tiêu phát triển dịch vụ
Internet tại Việt Nam đã được phê duyệt trong “Quy hoạch phát triển viễn thông
quốc gia đến năm 2020”. Bên cạnh đó, luận văn cũng đưa ra một số mục tiêu tổng