Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nâng cao năng lực quản trị giám đốc doanh nghiệp tư nhân tại thành phố Hồ Chí Minh

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH

TRÖÔNG QUANG DUÕNG

NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC QUAÛN TRÒ

GIAÙM ÑOÁC DOANH NGHIEÄP TÖ NHAÂN

TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH.

Chuyeân ngaønh: Quản trị kinh doanh. Maõ soá: 62.34.05.01

LUAÄN AÙN TIEÁN SÓ KINH TEÁ

NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: TS. Nguyeãn Vaên Duõng. TS. Nguyeãn Thanh Hoäi.

THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH – 2008

NHÖÕNG TÖØ VIEÁT TAÉT SÖÛ DUÏNG TRONG LUAÄN AÙN

DN: Doanh nghieäp

TNHH: Traùch nhieäm höõu haïn.

CTCP: Coâng ty coå phaàn.

CTHD: Coâng ty hôïp danh.

DNTN: Doanh nghieäp tö nhaân.

DNNN: Doanh nghieäp nhaø nöôùc.

HTX: Hôïp taùc xaõ.

HÑQT: Hoäi ñoàng quaûn trò.

SX: Saûn xuaát.

KD: Kinh doanh.

SXKD: Saûn xuaát kinh doanh.

GDP: Toång saûn phaåm noäi ñòa.

BHXH: Baûo hieåm xaõ hoäi.

BHYT: Baûo hieåm y teá.

UBND: UÛy ban nhaân daân.

XHCN: Xaõ hoäi chuû nghóa.

CNXH: Chuû nghóa xaõ hoäi.

TP.HCM: Thaønh phoá Hoà Chí Minh.

DANH MUÏC CAÙC BAÛNG SÖÛ DUÏNG TRONG LUAÄN AÙN

Trang

Phaân phoái thôøi gian cho caùc chöùc naêng quaûn trò cuûa caùc

Baûng 1.1

16 caáp quaûn trò ……………………………………………………………………………………………………………………..……………………………..

Baûng 1.2

Möùc ñoä tham gia cuûa caùc caáp baäc quaûn trò trong caùc chöùc

17 naêng quaûn trò ……………………………………………………………………………..………………………………………….….

Baûng 1.3

21 Kyõ naêng quaûn trò cuûa caùc caáp quaûn trò ……………………………………………………….…

Baûng 1.4

33 Söï khaùc nhau giöõa kieán thöùc vaø kyõ naêng …………………………………………………

Baûng 2.1

59 Toác ñoä taêng tröôûng GDP cuûa TPHCM vaø caû nöôùc …………………

Baûng 2.2

Cô caáu GDP TP.HCM theo thaønh phaàn kinh teá, giai ñoaïn

60 2001-2007 ……………………………………………………………………………..…………………………………………………..….

Baûng 2.3

Soá löôïng, voán ñaàu tö vaø lao ñoäng cuûa caùc DNTN thaønh

61 laäp môùi, taïi TP.HCM töø 2000 ñeán 2007 …………………………………………..………

Baûng 2.4

62 Soá DNTN taïi TP.HCM phaân theo quy moâ lao ñoäng ……………

Baûng 2.5

62 Soá DNTN taïi TP.HCM phaân theo quy moâ nguoàn voán ………

Baûng 2.6

Tyû leä % DNTN taïi TP.HCM coù ñoùng BHXH, baûo hieåm y

64 teá vaø kinh phí coâng ñoaøn so vôùi caùc loaïi hình DN khaùc ...

Baûng 2.7

Tyû leä % DNTN taïi TP.HCM coù keát noái internet so vôùi

65 caùc loaïi hình DN khaùc ……………………………………………………………………………..……………………………….

Baûng 2.8

Tyû leä % DNTN taïi TP.HCM coù website so vôùi caùc loaïi

65 hình DN khaùc ……………………………………………………………………………..……………………………………………………………...

Baûng 2.9

Thu nhaäp bình quaân 1 lao ñoäng/thaùng cuûa DNTN taïi

66 TP.HCM so vôùi caùc loaïi hình DN khaùc …………………………………………………..…

Lôïi nhuaän bình quaân treân 1 ñoàng voán cuûa DNTN taïi

Baûng 2.10

66 TP.HCM so vôùi caùc loaïi hình DN khaùc …………………………………………………………

Baûng 2.11

Tuoåi ñôøi, tuoåi ngheà vaø baèng caáp cuûa caùc DNTN ñöôïc

75 khaûo saùt ……………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………..

Baûng 2.12

79 Möùc ñoä hieåu bieát cuûa caùc giaùm ñoác DNTN ñöôïc khaûo saùt veà caùc vaán ñeà cô baûn cuûa quaûn trò …………………………………………………………

85 Baûng 2.13

Caùc keát quaû chính cuûa nghieân cöùu veà keá hoaïch KD …………

Baûng 2.14

91 Möùc ñoä thaønh thaïo caùc kyõ naêng chuû yeáu cuûa caùc giaùm ñoác DNTN ñöôïc khaûo saùt ……………………………………………………………………………..…………………. Möùc ñoä quan troïng cuûa caùc moái quan heä caù nhaân ñoái vôùi

Baûng 2.15

giaùm ñoác DNTN ñöôïc khaûo saùt ……………………………………………………………………………..…

99 Caùc ñaëc ñieåm caù nhaân vaø möùc ñoä quan troïng cuûa chuùng

Baûng 2.16

ñoái vôùi giaùm ñoác DNTN ñöôïc khaûo saùt ………………………………………………………

106 Caùc chuyeân ñeà caùc giaùm ñoác DNTN mong muoán ñöôïc

Baûng 3.1

ñaøo taïo ……………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………..

137

MUÏC LUÏC

Trang

Trang phuï bìa

Lôøi cam ñoan.

Nhöõng töø vieát taét söû duïng trong luaän aùn.

Danh muïc caùc baûng söû duïng trong luaän aùn.

MUÏC LUÏC

1 MÔÛ ÑAÀU ……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………

Chöông 1: NAÊNG LÖÏC VAØ NAÊNG LÖÏC QUAÛN TRÒ GIAÙM ÑOÁC

DOANH NGHIEÄP TÖ NHAÂN ………………………………………………………………………………………………… 7

1.1. DOANH NGHIEÄP TÖ NHAÂN ……………………………………………………………………………………… 7

1.1.1. Khaùi nieäm DN …………………………………………………………………….…………………………………………………… 7

1.1.2. Phaân loaïi DN ………………………………………………………………..…………………………………………………………… 7

1.1.3. Nhaän xeùt veà Luaät DN vaø caùc DN hoaït ñoäng theo Luaät DN ………... 9

1.1.4. Vai troø cuûa DNTN trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN

ôû nöôùc ta ……………………………………………………………………………………………………..………………………………………………… 11

1.2. CHÖÙC NAÊNG, NHIEÄM VUÏ, VAI TROØ, KYÕ NAÊNG CUÛA GIAÙM

ÑOÁC DNTN ……………………………………………………………………………………………………..…………………………………….… 13

1.2.1. Chöùc naêng, nhieäm vuï, vai troø, kyõ naêng cuûa giaùm ñoác DN …………… 13

1.2.2. Chöùc naêng, nhieäm vuï, vai troø, kyõ naêng cuûa giaùm ñoác DNTN ……… 22

1.3. NAÊNG LÖÏC VAØ CAÙC YEÁU TOÁ CAÁU THAØNH NAÊNG LÖÏC GIAÙM

ÑOÁC DNTN ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 24

1.3.1. Caùc khaùi nieäm naêng löïc vaø caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc …………… 24

1.3.2. Naêng löïc vaø caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc giaùm ñoác DNTN ……. 36

1.4. BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM VEÀ NAÊNG LÖÏC CUÛA MOÄT SOÁ

DOANH NHAÂN NÖÔÙC NGOAØI …………………………………………………………………….………………… 48

1.4.1. Kinh nghieäm cuûa moät soá doanh nhaân ñieån hình …………………………………… 48

1.4.2. Nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm veà naêng löïc quản trị DN ruùt ra töø moät

soá doanh nhaân nöôùc ngoaøi ……………………………………………………………………………………………………..… 54

TOÙM TAÉT CHÖÔNG 1 ……………………………………………………………………………………………………..……… 56

CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG NAÊNG LÖÏC QUAÛN TRÒ GIAÙM ÑOÁC

DNTN TAÏI TP.HCM …………………………………………………………………………………………………………………… 58

2.1. THÖÏC TRAÏNG KINH TEÁ – XAÕ HOÄI TP.HCM …………………..………………… 58

2.2. THÖÏC TRAÏNG CAÙC DNTN TAÏI TP.HCM ………………………………………………… 61

2.2.1. Tình hình chung ……………….…………………………………………………………………………………………………… 61

2.2.2. Thöïc traïng quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc DNTN taïi TP.HCM …… 66

2.3. THÖÏC TRAÏNG NAÊNG LÖÏC QUAÛN TRÒ GIAÙM ÑOÁC DNTN TAÏI

TP.HCM ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 73

2.3.1. Toång quan veà giaùm ñoác DNTN taïi TP.HCM ……………………………………………… 73

2.3.2. Thöïc traïng naêng löïc quaûn trò giaùm ñoác DNTN taïi TP.HCM ………… 78

2.4. NHAÄN XEÙT VEÀ NAÊNG LÖÏC QUAÛN TRÒ GIAÙM ÑOÁC DNTN TAÏI

TP.HCM …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 107

2.4.1. Öu ñieåm ……………………………………………………………………………………………………..……………………………… 107

2.4.2. Haïn cheá ……………………………………………………………………………………………………..……………………………… 109

TOÙM TAÉT CHÖÔNG 2 ……………………………………………………………………………………………………..……… 111

CHÖÔNG 3: GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC QUAÛN TRÒ

114 GIAÙM ÑOÁC DNTN TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH ………………………

3.1. CAÙC QUAN ÑIEÅM NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC QUAÛN TRÒ GIAÙM

114 ÑOÁC DNTN …………………………………………………………………………………………………………………………………………

3.1.1. Nhaø nöôùc phaûi taïo ñöôïc moâi tröôøng phaùp lyù thuaän lôïi ñeå caùc

DNTN phaùt trieån vaø hoaït ñoäng coù hieäu quaû ……………………………………………………………… 114

3.1.2. Thaønh phoá caàn coù nhöõng chính saùch hoã trôï nhaèm naâng cao naêng

löïc quaûn trò giaùm ñoác DNTN …………………………………………………………………………………………………… 117

3.1.3. Giaùm ñoác DNTN phaûi khoâng ngöøng naâng cao nhaän thöùc, hoaøn

thieän naêng löïc cuûa mình ……………………………………………………………………………………………………………… 119

3.2. GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC QUAÛN TRÒ GIAÙM ÑOÁC

DNTN TAÏI TP.HCM ……………………................................................................................ 120

3.2.1. Nhoùm giaûi phaùp veà taïo moâi tröôøng phaùp lyù thuaän lôïi cho caùc

DNTN hoaït ñoäng ……………………………………………………………………………………….……………..……………………… 120

3.2.2. Nhoùm giaûi phaùp veà ñaøo taïo …………………………………………………..………………………………… 129

3.2.3. Giaûi phaùp naâng cao kinh nghieäm quaûn trò giaùm ñoác DNTN ………… 145

3.2.4. Giaûi phaùp hoaøn thieän vaø cuûng coá caùc moái quan heä ……………………………… 147

3.2.5. Giaûi phaùp naâng cao “traùch nhieäm xaõ hoäi” vaø “ñaïo ñöùc KD” …… 152

3.2.6. Giaûi phaùp naâng cao yù thöùc reøn luyeän ñeå phaùt trieån caùc ñaëc ñieåm -

phaåm chaát caù nhaân cuûa giaùm ñoác DNTN. …………………………………………………………………… 157

3.3. KIEÁN NGHÒ ……………………………………………………………………………………………………..………………………… 160

3.3.1. Kieán nghò vôùi laõnh ñaïo TP.HCM ……………………………………………………………………… 160

3.3.2. Kieán nghò vôùi caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà ……………………………………………………… 161

3.3.3. Kieán nghò vôùi caùc cô sôû ñaøo taïo ………………………………………………………………………… 163

TOÙM TAÉT CHÖÔNG 3 ……………………………………………………………………………………………………..……… 164

166 KEÁT LUAÄN ……………………………………………………………………………………………………..……………………………………

Coâng trình khoa hoïc ñaõ ñöôïc coâng boá lieân quan ñeán ñeà taøi luaän aùn. 169

170 Taøi lieäu tham khaûo ……………………………………………………………………………………………………..……………………

178 Phuï luïc ……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………

LÔØI MÔÛ ÑAÀU

1. Lyù do choïn ñeà taøi

DN laø teá baøo quan troïng cuûa baát kyø neàn kinh teá naøo. Söùc maïnh cuûa DN chính laø

söùc maïnh cuûa neàn kinh teá. Ñoái vôùi nöôùc ta, moät ñaát nöôùc vöøa môùi traûi qua chieán tranh,

hieän ñang trong coâng cuoäc xaây döïng ñaát nöôùc, vai troø cuûa DN laïi caøng quan troïng.

“Trong nhieàu naêm tröôùc ñaây, nöôùc ta chuû yeáu toàn taïi hai loaïi hình DN: quoác

doanh vaø HTX” [72, tr.11]. Tuy nhieân lòch söû nöôùc ta cho thaáy, “vieäc xaây döïng caùc

quan heä SX chæ döïa treân cô sôû sôû höõu coâng coäng veà tö lieäu SX döôùi hai hình thöùc sôû

höõu toaøn daân vaø taäp theå laø khoâng phuø hôïp vôùi neàn SX nhoû, löïc löôïng SX thaáp keùm,

chuû yeáu döïa vaøo neàn noâng nghieäp laïc haäu môùi ra khoûi cuoäc chieán tranh” [69, tr.7}.

Chính vì vaäy quan heä SX ñoù ñaõ khoâng taïo ñöôïc ñoäng löïc thuùc ñaåy, giaûi phoùng ñöôïc

söùc SX, huy ñoäng ñöôïc caùc nguoàn löïc vaøo phaùt trieån kinh teá vaø giaûi quyeát caùc vaán ñeà

xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc.

Tröôùc ñoøi hoûi cuûa caû lyù luaän vaø thöïc tieãn, Ñaïi hoäi VI ñaõ chuû tröông: “Thöïc hieän

nhaát quaùn chính saùch phaùt trieån kinh teá nhieàu thaønh phaàn. Caùc thaønh phaàn kinh teá ñeàu

laø boä phaän caáu thaønh quan troïng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN” [13,

tr.95]. Töø Ñaïi hoäi VI ñeán Ñaïi hoäi X, quan ñieåm chæ ñaïo naøy cuûa Ñaûng ñaõ ñöôïc thöïc

hieän nhaát quaùn ôû nöôùc ta. Thöïc hieän chuû tröông cuûa Ñaûng, Nhaø nöôùc ñaõ cuï theå hoùa

chính saùch kinh teá nhieàu thaønh phaàn thaønh caùc ñaïo luaät cuï theå. Luaät DNTN vaø Luaät

Coâng ty ban haønh vaøo cuoái naêm 1990 ñaõ chính thöùc xaùc laäp cô sôû phaùp lyù cuûa caùc loaïi

hình DN thuoäc khu vöïc kinh teá tö nhaân, trong ñoù coù DNTN. Sau ñoù, ngaøy 12/6/1999,

Quoác hoäi ñaõ thoâng qua Luaät DN, coù hieäu löïc töø ngaøy 1/1/2000. Luaät DN coù nhöõng quy

ñònh raát thoâng thoaùng veà thuû tuïc ñaêng kyù KD neân ñöôïc ñaùnh giaù raát cao, thaäm chí ñöôïc

coi laø böôùc ñoät phaù quan troïng veà thuû tuïc haønh chính ñoái vôùi DN. Nhôø vaäy, soá DN

thuoäc khu vöïc kinh teá tö nhaân taïi TP.HCM noùi chung vaø DNTN noùi rieâng taêng maïnh.

Naêm 2000, soá DNTN thaønh laäp môùi taêng 590% so vôùi naêm 1999 (Nguoàn: Sôû Keá hoaïch

vaø Ñaàu tö TP.HCM). Ñeå ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi ñaát nöôùc trong

tieán trình hoäi nhaäp, Quoác hoäi khoùa XI, kyø hoïp thöù 8 (thaùng 11-2005) ñaõ thoâng qua

Luaät DN môùi (goïi laø Luaät DN naêm 2005). Ñoái töôïng aùp duïng cuûa luaät naøy bao goàm taát

caû caùc DN thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá. Ñaây laø moät böôùc tieán boä trong quaûn lyù nhaø

nöôùc ñoái vôùi DN. DNTN thöïc söï bình ñaúng veà phaùp luaät vôùi caùc DN thuoäc caùc thaønh

phaàn kinh teá khaùc. Tieáp ñoù, Chính phuû ñaõ ban haønh Nghò ñònh 88/2006/NÑ-CP ngaøy

29-8-2006 veà ñaêng kyù kinh doanh. Ngaøy 26-10-2007 Thuû töôùng chính phuû ñaõ ban

haønh chæ thò 22/2007/CT-TTg veà phaùt trieån DN daân doanh. Theo ñoù, ngöôøi ñöùng ñaàu

cô quan caùc Tænh, Thaønh phoá chuû ñoäng baõi boû ngay hoaëc trình caáp coù thaåm quyeàn baõi

boû, boå sung hoaëc söûa ñoåi nhöõng quy ñònh khoâng coøn phuø hôïp vôùi tö töôûng ñoåi môùi cuûa

Ñaûng, phaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc, quy ñònh cuûa Luaät DN.

Vieäc xaùc laäp roõ cô sôû phaùp lyù cuûa DNTN cuøng vôùi thuû tuïc ñaêng kyù KD ngaøy moät

thoâng thoaùng neân soá DNTN thaønh laäp môùi ngaøy caøng nhieàu, ñoù laø thaønh töïu raát lôùn.

Song beân caïnh ñoù, xeùt rieâng veà naêng löïc quản trị giaùm ñoác DNTN cuõng coøn moät soá

vaán ñeà ñöôïc ñaët ra, ñoù laø:

- Luaät DN naêm 2005 cho pheùp moïi caù nhaân (tröø moät soá ñoái töôïng raát ít ñöôïc quy

ñònh trong ñieàu 13) ñeàu coù quyeàn thaønh laäp DNTN. Vì theá, caùc giaùm ñoác DNTN

khoâng bò baát kyø ñoøi hoûi naøo veà trình ñoä, kinh nghieäm, naêng löïc quaûn trò….. Chính vì

vaäy caùc giaùm ñoác DNTN coù nguoàn goác töø ñuû caùc loaïi trình ñoä, tuoåi taùc; xuaát thaân töø

moïi thaønh phaàn nhö tieåu thöông, tieåu chuû, thôï thuû coâng, höu trí….. .

- Do DNTN ôû nöôùc ta môùi chính thöùc ñöôïc thöøa nhaän trong nhöõng naêm gaàn ñaây

neân caùc doanh nhaân coøn ít kinh nghieäm, haàu heát chöa ñöôïc reøn luyeän trong moâi tröôøng

caïnh tranh khaéc nghieät cuûa neàn kinh teá thò tröôøng, coøn non yeáu veà nhieàu maët.

- Coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc DNTN cuõng coøn nhieàu baát caäp. Caùc luaät

leä chöa thöïc söï roõ raøng, ñaày ñuû, thuû tuïc haønh chính coøn phöùc taïp neân nhieàu giaùm ñoác

DNTN vaãn coøn e ngaïi, khoâng daùm ñaàu tö daøi haïn vì sôï ruûi ro. Hoï thích ñaàu tö döôùi

daïng “phi vuï”, “ñaùnh nhanh thaéng nhanh” hôn. Beân caïnh ñoù, moät soá giaùm ñoác DNTN

tìm kieám lôïi nhuaän baèng caùch chuù troïng khai thaùc caùc moái quan heä caù nhaân, gian laän,

troán thueá…. hôn laø baèng con ñöôøng kinh doanh. Thöïc teá ñoù laø taám göông xaáu trong

vieäc ñònh höôùng haønh vi, thaùi ñoä cuûa caùc giaùm ñoác DNTN, thaäm chí laøm meùo moù hình

aûnh cuûa caùc DNTN.

- Ngöôøi Vieät Nam chuùng ta coù nhieàu öu ñieåm, nhöng nhöôïc ñieåm cuõng khoâng

phaûi laø ít. Theo GS.TSKH Thaùi Duy Tuyeân (Vieän Khoa hoïc Giaùo duïc) thì “ngöôøi Vieät

Nam ñang maéc phaûi moät soá caên beänh nhö: thoùi ham danh lôïi (caù nhaân); nhoû nhen;

khoâng coù kyû cöông, voâ toå chöùc (pheùp vua thua leä laøng); caøo baèng, níu keùo laãn nhau..”

[21, tr.59]. Nhöõng nhöôïc ñieåm naøy cuõng aûnh höôûng ít nhieàu ñeán phong caùch cuûa caùc

giaùm ñoác DNTN. Chaúng haïn: moät soá giaùm ñoác DNTN chöa thöïc söï coi troïng chöõ tín,

phong caùch laøm vieäc coøn tuøy tieän, chöa chuù troïng yeáu toá khoa hoïc quaûn trò, thieáu tinh

thaàn hôïp taùc ……

Hieän nay, do caùc DN thuoäc khu vöïc kinh teá tö nhaân noùi chung vaø DNTN noùi

rieâng ôû nöôùc ta coøn quaù môùi meû neân nhieàu taùc giaû ñaàu tö nghieân cöùu veà vò trí, vai troø,

taàm quan troïng cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân trong neàn kinh teá; phaùt trieån kinh teá tö

nhaân nhö theá naøo cho khoûi cheäch ñònh höôùng XHCN; tranh luaän veà vaán ñeà boùc loät cuûa

kinh teá tö nhaân; söï phaân hoùa giaøu ngheøo…. Maët khaùc, do ñoøi hoûi cuûa thöïc tieãn, Nhaø

nöôùc phaûi khaån tröông hoaøn thieän caùc luaät leä, chính saùch nhaèm taïo moâi tröôøng ñaàu tö

thuaän lôïi cho caùc DNTN neân nhöõng coâng trình lieân quan ñeán hoaøn thieän coâng taùc quaûn

lyù Nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc DNTN cuõng thu huùt söï quan taâm cuûa nhieàu taùc giaû. Rieâng vaán

ñeà naêng löïc cuûa giaùm ñoác DNTN thì coøn ít coâng trình nghieân cöùu saâu. Coù moät chuû

DNTN ngaønh xaây döïng tuyeân boá ai tìm ñöôïc hôïp ñoàng cho DN vôùi giaù trò treân 10 tyû

ñoàng seõ cho laøm giaùm ñoác. Vaäy neáu coù moät thaønh vieân naøo ñoù trong DN naøy ñaùp öùng

ñöôïc ñieàu kieän treân thì lieäu coù laøm ñöôïc giaùm ñoác khoâng? Neáu ñöôïc thì naêng löïc cuûa

ngöôøi giaùm ñoác naøy ñöôïc hieåu nhö theá naøo? Khi tìm hieåu veà naêng löïc ngöôøi giaùm ñoác

DNTN, taùc giaû nhaän thaáy coù raát nhieàu quan nieäm, caùch nhìn nhaän vaø ñaùnh giaù khaùc

nhau. Chính nhöõng giaùm ñoác DNTN khi ñöôïc hoûi caùc tieâu chí xaùc ñònh naêng löïc cuõng

toû ra raát luùng tuùng. Moät khi ñaõ khoâng xaùc ñònh roõ naêng löïc laø gì vaø caùc tieâu chí xaùc

ñònh naêng löïc nhö theá naøo seõ raát khoù khaên trong vieäc ñònh höôùng naâng cao naêng löïc.

Vì lyù do ñoù taùc giaû ñaõ choïn ñeà taøi NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC QUAÛN TRÒ GIAÙM ÑOÁC

DOANH NGHIEÄP TÖ NHAÂN TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH laøm luaän aùn tieán só

khoa hoïc kinh teá vôùi mong muoán goùp moät phaàn nhoû beù vaøo vieäc giuùp cho ñoäi nguõ

giaùm ñoác DNTN coù theâm taøi lieäu tham khaûo nhaèm naâng cao naêng löïc cuûa mình.

2. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu

Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa luaän aùn ñöôïc xaùc ñònh laø nhöõng vaán ñeà lyù luaän vaø thöïc

tieãn veà naêng löïc quaûn trò giaùm ñoác DNTN treân ñòa baøn TP.HCM. Ñoäi nguõ naøy ñang coù

xu höôùng phaùt trieån ngaøy caøng nhanh vaø goùp phaàn quan troïng vaøo söï phaùt trieån kinh teá

cuûa Thaønh phoá.

Phaïm vi nghieân cöùu cuûa luaän aùn giôùi haïn trong vieäc tham khaûo caùc coâng trình

nghieân cöùu ñaõ coù veà naêng löïc quaûn trò cuûa ngöôøi giaùm ñoác DN noùi chung vaø khaûo saùt

döôùi hình chöùc choïn maãu ñieàu tra naêng löïc quaûn trò cuûa moät soá giaùm ñoác DNTN treân

ñòa baøn TP.HCM, nôi nghieân cöùu sinh coù ñieàu kieän thöïc hieän coâng taùc nghieân cöùu.

3. Muïc tieâu cuûa luaän aùn

Xuaát phaùt töø ñoái töôïng, phaïm vi cuûa ñeà taøi, muïc tieâu cuûa luaän aùn naøy laø:

- Heä thoáng nhöõng vaán ñeà lyù luaän veà chöùc naêng, nhieäm vuï, vai troø, kyõ naêng cuûa

giaùm ñoác DNTN trong neàn kinh teá thò tröôøng trong kyû nguyeân toaøn caàu hoùa.

- Ñöa ra khaùi nieäm naêng löïc vaø caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc cuûa ngöôøi giaùm

ñoác DNTN treân cô sôû lyù luaän veà naêng löïc vaø caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc cuûa ngöôøi

giaùm ñoác DN noùi chung.

- Chæ ra nhöõng öu ñieåm, nhöõng maët coøn haïn cheá vaø nguyeân nhaân cuûa nhöõng haïn

cheá veà naêng löïc quaûn trò cuûa ñoäi nguõ giaùm ñoác DNTN treân ñòa baøn TP.HCM döïa treân

nhöõng phaân tích, ñaùnh giaù thöïc traïng naêng löïc quaûn trò cuûa moät soá giaùm ñoác DNTN

ñöôïc khaûo saùt.

- Ñöa ra moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao naêng löïc quaûn trò cho ngöôøi giaùm ñoác

DNTN treân ñòa baøn TP.HCM trong thôøi gian tôùi.

4. Phöông phaùp nghieân cöùu

Ñeà taøi söû duïng nhöõng quan ñieåm ñoåi môùi cuûa Ñaûng veà caùc thaønh phaàn kinh teá töø

Ñaïi hoäi VI cho ñeán Ñaïi hoäi X vaø nhöõng noäi dung cô baûn cuûa khoa hoïc quaûn trò ñeå laøm

roõ nhöõng vaán ñeà lyù luaän. Trong phaân tích caùc noäi dung cuï theå cuûa luaän aùn, taùc giả ñaõ

söû duïng caùc phöông phaùp duy vaät bieän chöùng, duy vaät lòch söû, phöông phaùp thoáng keâ

toaùn, phöông phaùp logic, phöông phaùp so saùnh, ñoái chieáu, ñieàu tra, khaûo saùt, phaân tích

vaø toång hôïp… ñeå nghieân cöùu nhöõng vaán ñeà lyù luaän vaø thöïc tieãn lieân quan ñeán vieäc

naâng cao naêng löïc quaûn trò cuûa ngöôøi giaùm ñoác caùc DNTN taïi TP.HCM.

5. Nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc vaø nhöõng ñoùng goùp môùi cuûa luaän aùn

Qua nhöõng noäi dung, phöông phaùp nghieân cöùu cuûa ñeà taøi, luaän aùn seõ ñaït ñöôïc

nhöõng keát quaû vaø coù nhöõng ñoùng goùp môùi veà maët khoa hoïc nhö sau:

- Heä thoáng laïi caùc quan ñieåm cuûa Ñaûng veà phaùt trieån khu vöïc kinh teá tö nhaân.

Goùp phaàn laøm roõ nhöõng luaän ñieåm khoa hoïc veà vai troø, vò trí, taàm quan troïng cuûa

DNTN; ñöa ra khaùi nieäm naêng löïc vaø caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc quaûn trò cuûa ngöôøi

giaùm ñoác DNTN trong neàn kinh teá thò tröôøng, chuû ñoäng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá.

- Nghieân cöùu kinh nghieäm về naêng löïc cuûa moät soá doanh nhaân noåi tieáng nöôùc

ngoaøi, töø khôûi nghieäp vôùi quy moâ nhoû song nhôø vaøo naêng löïc quaûn trò ñaõ ñöa DN maø

hoï quaûn trò thaønh DN noåi tieáng theá giôùi, qua ñoù doanh nhaân Vieät Nam coù theå vaän duïng

vaø hoïc taäp.

- Phaân tích ñaùnh giaù moät caùch coù heä thoáng thöïc traïng naêng löïc quaûn trò cuûa moät

soá giaùm ñoác caùc DNTN treân ñòa baøn TP.HCM hieän nay. Töø ñoù luaän aùn khaùi quaùt leân

nhöõng vaán ñeà coøn haïn cheá, yeáu keùm veà naêng löïc quaûn trò cuûa ngöôøi giaùm ñoác DNTN.

- Treân cô sôû quan ñieåm cuûa Ñaûng veà phaùt trieån kinh teá tö nhaân ôû nöôùc ta trong

thôøi gian tôùi vaø nhöõng vaán ñeà coøn haïn cheá, yeáu keùm veà naêng löïc quaûn trò cuûa ngöôøi

giaùm ñoác DNTN, luaän aùn ñeà xuaát ba ñònh höôùng, saùu nhoùm giaûi phaùp vaø ba kieán nghò

nhaèm naâng cao naêng löïc quaûn trò cho ngöôøi giaùm ñoác DNTN taïi TP.HCM trong thôøi

gian tôùi.

6. Keát caáu cuûa luaän aùn

Ngoaøi lôøi môû ñaàu, keát luaän, danh muïc taøi lieäu tham khaûo, phuï luïc, luaän aùn ñöôïc

keát caáu thaønh 3 chöông:

Chöông 1: Naêng löïc vaø naêng löïc quaûn trò giaùm ñoác DNTN.

Chöông 2: Thöïc traïng naêng löïc quaûn trò giaùm ñoác DNTN taïi TP.HCM.

Chöông 3: Giaûi phaùp naâng cao naêng löïc quaûn trò giaùm ñoác DNTN taïi TP.HCM.

CHÖÔNG 1

NAÊNG LÖÏC VAØ NAÊNG LÖÏC QUAÛN TRÒ

GIAÙM ÑOÁC DOANH NGHIEÄP TÖ NHAÂN

1.1. DOANH NGHIEÄP TÖ NHAÂN

1.1.1. Khaùi nieäm DN

Luaät DN nöôùc ta ñöôïc Quoác hoäi khoùa XI thoâng qua ngaøy 29-11-2005 quy ñònh:

“DN laø toå chöùc kinh teá coù teân rieâng, coù taøi saûn, coù truï sôû giao dòch oån ñònh, ñöôïc ñaêng

kyù KD theo quy ñònh cuûa phaùp luaät nhaèm muïc ñích thöïc hieän caùc hoaït ñoäng KD” [41,

tr.12].

1.1.2. Phaân loaïi DN

Caùc DN trong neàn kinh teá quoác daân raát ña daïng veà hình thöùc toå chöùc vaø quy moâ

SX. Do vaäy caàn coù söï phaân loaïi hôïp lyù ñeå töø ñoù coù cô sôû khoa hoïc giaûi quyeát caùc vaán

ñeà veà toå chöùc vaø quaûn lyù SXKD phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm, tính chaát cuûa töøng loaïi. Tuøy

theo töøng yeâu caàu cuï theå khi phaân tích, nghieân cöùu coù theå phaân loaïi caùc DN theo

nghaønh SXKD, theo quy moâ SX, theo phöông phaùp SX, theo trình ñoä trang bò kyõ

thuaät, theo hình thöùc sôû höõu voán….

Luaän aùn naøy nghieân cöùu veà DNTN ñöôïc phaân loaïi theo hình thöùc sôû höõu voán.

Theo caùch phaân loaïi naøy, Luaät DN ñöôïc Quoác hoäi khoùa XI thoâng qua ngaøy 29-11-

2005 bao goàm caùc loaïi DN sau.

1.1.2.1. Coâng ty TNHH coù hai thaønh vieân trôû leân

Coâng ty TNHH coù hai thaønh vieân trôû leân laø DN trong ñoù:

- Thaønh vieân coù theå laø toå chöùc, caù nhaân; soá löôïng thaønh vieân khoâng quaù 50;

- Thaønh vieân chòu traùch nhieäm veà caùc khoaûn nôï vaø caùc nghóa vuï taøi saûn khaùc cuûa

DN trong phaïm vi soá voán ñaõ cam keát goùp vaøo DN;

Coâng ty TNHH khoâng ñöôïc quyeàn phaùt haønh coå phaàn.

1.1.2.2. Coâng ty TNHH moät thaønh vieân

- Coâng ty TNHH moät thaønh vieân laø DN do moät toå chöùc hoaëc moät caù nhaân laøm chuû

sôû höõu; chuû sôû höõu chòu traùch nhieäm veà caùc khoaûn nôï vaø caùc nghóa vuï taøi saûn khaùc cuûa

DN trong phaïm vi soá voán ñieàu leä cuûa DN;

- Coâng ty TNHH moät thaønh vieân khoâng ñöôïc quyeàn phaùt haønh coå phaàn.

1.1.2.3. Coâng ty coå phaàn

CTCP laø DN trong ñoù:

- Voán ñieàu leä ñöôïc chia thaønh nhieàu phaàn baèng nhau goïi laø coå phaàn;

- Coå ñoâng coù theå laø toå chöùc, caù nhaân; soá löôïng coå ñoâng toái thieåu phaûi laø ba vaø

khoâng haïn cheá soá löôïng toái ña;

- Coå ñoâng chæ chòu traùch nhieäm veà nôï vaø caùc nghóa vuï taøi saûn khaùc cuûa DN trong

phaïm vi soá voán ñaõ goùp vaøo DN;

- Coå ñoâng coù quyeàn chuyeån nhöôïng coå phaàn cuûa mình cho ngöôøi khaùc, tröø tröôøng

hôïp quy ñònh taïi khoaûn 3 ñieàu 81 vaø khoaûn 5 ñieàu 84 cuûa luaät naøy;

- CTCP coù quyeàn phaùt haønh chöùng khoaùn caùc loaïi ñeå huy ñoäng voán.

1.1.2.4. Coâng ty hôïp danh

CTHD laø DN, trong ñoù:

- Phaûi coù ít nhaát hai thaønh vieân laø chuû sôû höõu chung cuûa coâng ty, cuøng nhau KD

döôùi moät teân chung (goïi laø thaønh vieân hôïp danh); ngoaøi caùc thaønh vieân hôïp danh coù

theå coù thaønh vieân goùp voán;

- Thaønh vieân hôïp danh phaûi laø caù nhaân, chòu traùch nhieäm baèng toaøn boä taøi saûn

cuûa mình veà caùc nghóa vuï cuûa coâng ty;

- Thaønh vieân goùp voán chæ chòu traùch nhieäm veà caùc khoaûn nôï cuûa coâng ty trong

phaïm vi soá voán ñaõ goùp vaøo coâng ty;

- CTHD khoâng ñöôïc phaùt haønh baát kyø loaïi chöùng khoaùn naøo.

1.1.2.5. Doanh nghieäp tö nhaân

- DNTN laø DN do moät caù nhaân laøm chuû vaø töï chòu traùch nhieäm baèng toaøn boä taøi

saûn cuûa mình veà moïi hoaït ñoäng cuûa DN;

- DNTN khoâng ñöôïc phaùt haønh baát kyø loaïi chöùng khoaùn naøo;

- Moãi caù nhaân chæ ñöôïc quyeàn thaønh laäp moät DNTN.

1.1.2.6. Nhoùm coâng ty

- Nhoùm coâng ty laø taäp hôïp caùc coâng ty coù moái quan heä gaén boù laâu daøi vôùi nhau veà

lôïi ích kinh teá, coâng ngheä, thò tröôøng vaø caùc dòch vuï KD khaùc.

- Nhoùm coâng ty bao goàm caùc hình thöùc sau ñaây:

+ Coâng ty meï – coâng ty con.

+ Taäp ñoaøn kinh teá.

+ Caùc hình thöùc khaùc.

Phaïm vi luaän aùn naøy chæ ñeà caäp ñeán DNTN.

1.1.3. Nhaän xeùt veà Luaät DN vaø caùc DN hoaït ñoäng theo Luaät DN

- Luaät DN ban haønh ngaøy 12-6-1999 ñöôïc xaây döïng treân quan ñieåm chuû ñaïo

quaùn trieät ñöôøng loái cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc veà hoaøn thieän moâi tröôøng KD theo phaùp

luaät, daân ñöôïc laøm nhöõng gì maø phaùp luaät khoâng caám; khaéc phuïc nhöõng haïn cheá cuûa

Luaät coâng ty vaø Luaät DNTN ban haønh naêm 1990 nhaèm taïo moïi ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå

phaùt trieån SXKD. Luaät DN tieáp tuïc khaúng ñònh söï nhaát quaùn trong quan ñieåm ñoåi môùi

cuûa Ñaûng veà phaùt trieån kinh teá nhieàu thaønh phaàn, vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng, coù

söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc, theo ñònh höôùng XHCN [80, tr.9]. Tuy nhieân, taïi thôøi ñieåm

naøy caùc DN trong neàn kinh teá vaãn hoaït ñoäng theo nhieàu luaät khaùc nhau. Chaúng haïn,

DNNN hoaït ñoäng theo Luaät DNNN; DN coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng theo

Luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi; moät soá DN nhö coâng ty TNHH, CTCP, DNTN hoaït ñoäng theo

Luaät DN… Do vaäy, ñeå taïo söï bình ñaúng veà moâi tröôøng KD, Luaät DN ban haønh ngaøy

29-11-2005 veà cô baûn ñaõ laø moät luaät chung cho caùc DN hoaït ñoäng. Chaäm nhaát trong

thôøi haïn 4 naêm, caùc DNNN phaûi chuyeån ñoåi thaønh coâng ty TNHH hoaëc CTCP; caùc DN

coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong thôøi haïn 2 naêm coù theå ñaêng kyù laïi, neáu khoâng muoán

ñaêng kyù laïi thì chæ ñöôïc quyeàn hoaït ñoäng KD trong phaïm vi ngaønh, ngheà vaø thôøi haïn

ghi trong giaáy pheùp ñaàu tö. Nhaän thaáy quan ñieåm nhaát quaùn cuûa Ñaûng, moâi tröôøng ñaàu

tö ngaøy moät thoâng thoaùng, hoaøn thieän vaø bình ñaúng neân soá löôïng DNTN ñaêng kyù

thaønh laäp treân caû nöôùc noùi chung vaø ôû TP.HCM noùi rieâng ngaøy caøng coù xu höôùng taêng.

Ñieàu naøy cuõng laøm cho nhu caàu veà giaùm ñoác DNTN khoâng ngöøng gia taêng.

- Theo Luaät DN, moïi toå chöùc vaø moïi caù nhaân ñeàu coù quyeàn thaønh laäp DN, bao

goàm caû ngöôøi Vieät Nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi (tröø 7 nhoùm ñoái töôïng bò caám theo quy

ñònh taïi ñieàu 13 - Luaät DN). Vôùi quy ñònh nhö vaäy, haàu nhö ai cuõng coù theå thaønh laäp

hay goùp voán vaøo caùc DN hoaït ñoäng theo Luaät DN baát keå trình ñoä, kinh nghieäm hay

quan nieäm veà ñaïo ñöùc KD cuûa hoï nhö theá naøo. Vì theá, trong neàn kinh teá ôû nöôùc ta hieän

nay coù moät soá löôïng ñaùng keå giaùm ñoác DN thieáu tri thöùc, kyõ naêng, kinh nghieäm….. veà

quaûn trò DN.

- Theo luaät, chuû DNTN phaûi chòu traùch nhieäm voâ haïn veà hoaït ñoäng cuûa DN. Coù

nghóa hoï phaûi chòu traùch nhieäm veà moïi hoaït ñoäng cuûa DN baèng toaøn boä taøi saûn cuûa

mình. Vì theá chæ coù chuû DNTN coù toaøn quyeàn quyeát ñònh moïi vaán ñeà cuûa DN. Coøn ñoái

vôùi caùc loaïi hình DN khaùc, quyeàn quyeát ñònh ñöôïc phaân chia cho caùc chöùc danh khaùc

nhau. Chaúng haïn, ñoái vôùi coâng ty TNHH hai thaønh vieân trôû leân thì quyeàn quaûn lyù caáp

cao ñöôïc phaân chia giöõa Hoäi ñoàng thaønh vieân, chuû tòch Hoäi ñoàng thaønh vieân, giaùm

ñoác. Cuõng chính vì ñieàu naøy, chuû DNTN neáu khoâng quaûn trò toát DN, hoï khoâng chæ maát

voán maø coøn coù theå maát luoân taøi saûn cuûa mình.

1.1.4. Vai troø cuûa DNTN trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng

XHCN ôû nöôùc ta

Kinh teá tö nhaân noùi chung vaø caùc DNTN noùi rieâng ra ñôøi laø keát quaû cuûa söï giaûi

phoùng moïi naêng löïc SX, laø nhaân toá quan troïng thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa löïc löôïng

SX. Thöïc chaát, ñoù laø söï khai thaùc toái ña caùc nguoàn löïc quoác gia ôû moïi caáp ñoä, moïi lónh

vöïc, moïi thaønh phaàn trong neàn kinh teá quoác daân. Laø moät boä phaän hôïp thaønh trong cô

caáu kinh teá nhieàu thaønh phaàn, caùc DNTN tuy haàu heát môùi ñöôïc thaønh laäp trong nhöõng

naêm gaàn ñaây, quy moâ coøn raát nhoû, nhöng cuõng ñaõ goùp phaàn tích cöïc vaøo vieäc khai thaùc

toång theå caùc nguoàn löïc kinh teá cuûa Thaønh phoá. Ñieàu ñoù ñöôïc theå hieän cuï theå treân caùc

maët sau.

1.1.4.1. Ñaàu tö voán phaùt trieån SXKD

Vôùi tính nhaïy beùn, linh hoaït trong KD, caùc DNTN luoân tìm moïi cô hoäi ñaàu tö. Vì

vaäy, duø tröïc tieáp hay giaùn tieáp, hoï ñaõ goùp phaàn khai thaùc caùc tieàm löïc cuûa neàn kinh teá.

Ngoaøi ra, beân caïnh nguoàn voán tích luõy, caùc DNTN coøn tìm moïi bieän phaùp linh hoaït vaø

hieäu quaû ñeå huy ñoäng voán töø nhieàu nguoàn trong xaõ hoäi, goùp phaàn laøm phong phuù thò

tröôøng taøi chính vaø ñaàu tö. Do vaäy, voán ñaàu tö vaø cô caáu voán cuûa caùc DNTN taïi Thaønh

phoá ñaõ taêng ñeàu qua caùc naêm. Theo Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö TP.HCM naêm 2001 voán

ñaàu tö cuûa caùc DNTN laø 3.559 tyû ñoàng, chieám tyû leä 1,76% trong caùc loaïi hình DN thì

naêm 2007 taêng leân 12.416 tyû ñoàng, chieám tyû leä 1,95%.

1.1.4.2. Taïo theâm vieäc laøm cho xaõ hoäi

Trong thôøi gian qua, treân ñòa baøn TP.HCM, xu theá thu huùt lao ñoäng vaøo khu vöïc

kinh teá nhaø nöôùc, kinh teá taäp theå coù phaàn chöõng laïi vì khu vöïc naøy ñang trong quaù

trình taùi cô caáu vaø giaûm bieân cheá. Theo soá lieäu ñieàu tra DN haøng naêm cuûa Cuïc Thoáng

keâ TP.HCM, naêm 2001, DNNN trung öông söû duïng 181.040 lao ñoäng, chieám tyû leä

trong caùc loaïi hình DN laø 19,46% thì naêm 2007 chæ coøn söû duïng 132.561 lao ñoäng,

giaûm coøn 8,84%. DNNN ñòa phöông söû duïng 112.867 lao ñoäng naêm 2001, chieám tyû leä

12,13% thì naêm 2007 chæ coøn söû duïng 86.014 lao ñoäng, giaûm coøn 5,74%. DN taäp theå

söû duïng 33.771 lao ñoäng naêm 2001, chieám tyû leä 3,63% thì naêm 2007 chæ coøn söû duïng

20.772 lao ñoäng, giaûm coøn 1,39%. Lao ñoäng laøm vieäc cho caùc DN coù voán ñaàu tö nöôùc

ngoaøi cuõng chæ taêng ôû caùc DN 100% voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, caùc DN lieân doanh cuõng

giaûm. Do vaäy, caùc DN thuoäc khu vöïc kinh teá tö nhaân bao goàm caùc coâng ty TNHH vaø

DNTN ñoùng vai troø quan troïng trong thu huùt lao ñoäng. Naêm 2001, soá lao ñoäng laøm

vieäc trong caùc DNTN laø 42.215 ngöôøi, chieám tyû leä 4,54% thì naêm 2007 ñaõ taêng leân

88.978 ngöôøi vôùi tyû leä 5,76%. Neáu tính toaøn boä khu vöïc kinh teá tö nhaân thì naêm 2007

ñaõ söû duïng 749.217 lao ñoäng, chieám tyû leä 49,96% (naêm 2001 tyû leä 40,89%). Tyû leä naøy

cho thaáy kinh teá tö nhaân söû duïng gaàn moät nöûa soá lao ñoäng trong caùc loaïi hình DN cuûa

Thaønh phoá, vaø ñaëc bieät quan troïng laø tyû leä naøy khoâng ngöøng taêng leân qua caùc naêm.

1.1.4.3. Ñoùng goùp vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc vaø taêng tröôûng kinh teá

So vôùi nhöõng ñoùng goùp cho xaõ hoäi trong vieäc thu huùt lao ñoäng, thì möùc ñoä ñoùng

goùp cuûa caùc DNTN vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc vaø taêng tröôûng kinh teá khieâm toán hôn do

haàu heát caùc DNTN coù quy moâ nhoû. Tuy vaäy, theo Cuïc Thoáng keâ TP.HCM, caùc DNTN

naêm 2001 noäp ngaân saùch ñöôïc 207 tyû ñoàng, chieám tyû leä 1,2%; ñeán naêm 2007 noäp ngaân

saùch ñaõ taêng leân 827û ñoàng, chieám tyû leä 1,9% vaø xu höôùng coøn tieáp tuïc taêng. Xeùt treân

goùc ñoä ñoùng goùp vaøo taêng tröôûng kinh teá, nieân giaùm thoáng keâ cuûa Cuïc Thoáng keâ

TP.HCM khoâng chæ roõ cho loaïi hình DNTN, nhöng toaøn khu vöïc kinh teá tö nhaân naêm

2001 môùi chæ ñoùng goùp vaøo toång saûn phaåm trong nöôùc laø 11,5% thì ñeán naêm 2007 ñaõ

leân ñeán 27,7%.

1.1.4.4. Taïo ra ñoäi nguõ doanh nhaân naêng ñoäng, nhaïy beùn, daùm nghó daùm laøm

Caùc DN thuoäc khu vöïc kinh teá tö nhaân raát ñoâng ñaûo vôùi nhieàu loaïi quy moâ, nhieàu

ngaønh ngheà, khoâng nhöõng thu huùt nhieàu lao ñoäng maø coøn laø nhöõng loø luyeän ra ñoäi nguõ

caùc doanh nhaân. Caùc DN naøy moät maët haàu nhö khoâng nhaän ñöôïc söï hoã trôï naøo ñaùng

keå cuûa nhaø nöôùc, maët khaùc phaûi boû voán ra vaø töï chòu traùch nhieäm veà keát quaû hoaït

ñoäng cuûa mình neân hoï phaûi naêng ñoäng, nhaïy beùn, chaáp nhaän nhöõng thaùch thöùc, ruûi ro

cuûa thò tröôøng. Chính moâi tröôøng KD khaéc nghieät ñoù laø nôi saøng loïc toát nhaát nhöõng

nhaø KD gioûi.

1.2. CHÖÙC NAÊNG, NHIEÄM VUÏ, VAI TROØ, KYÕ NAÊNG CUÛA GIAÙM

ÑOÁC DNTN

1.2.1. Chöùc naêng, nhieäm vuï, vai troø, kyõ naêng cuûa giaùm ñoác DN

1.2.1.1. Giaùm ñoác DN

Nhöõng ngöôøi laøm vieäc trong caùc DN ñöôïc chia thaønh caùc nhaø DN, caùc nhaø quaûn

trò vaø nhöõng ngöôøi thöïc hieän taùc nghieäp [18, tr.24].

- Nhaø DN (hay doanh nhaân) laø nhöõng ngöôøi taïo laäp moät DN hoaëc thöøa höôûng

nhöõng DN cuûa gia ñình, laøm chuû sôû höõu vaø trong nhieàu tröôøng hôïp töï quaûn trò hoaït

ñoäng KD cuûa DN mình.

- Nhaø quaûn trò laø nhöõng ngöôøi thuoäc boä phaän chæ huy, coù moät chöùc danh nhaát

ñònh trong heä thoáng quaûn trò vaø coù traùch nhieäm ñònh höôùng, toå chöùc, ñieàu khieån vaø

kieåm tra hoaït ñoäng cuûa ngöôøi khaùc. Nhaø quaûn trò laø ngöôøi ra quyeát ñònh vaø toå chöùc

thöïc hieän quyeát ñònh. Theo Stephen P.Robbin, caùc nhaø quaûn trò thöôøng chia thaønh 3

caáp trong moät toå chöùc.

+ Nhaø quaûn trò cao caáp laø nhaø quaûn trò hoaït ñoäng ôû caáp cao nhaát trong DN.

Nhieäm vuï cuûa hoï laø ñöa ra caùc quyeát ñònh chieán löôïc, phaùt trieån vaø duy trì DN. Hoï laø

nhöõng ngöôøi chòu traùch nhieäm veà nhöõng thaønh quaû cuoái cuøng cuûa DN. Caùc chöùc danh

chính cuûa nhaø quaûn trò cao caáp trong DN thöôøng laø chuû tòch hoäi ñoàng quaûn trò, toång

giaùm ñoác (giaùm ñoác).

+ Nhaø quaûn trò caáp trung laø nhaø quaûn trò ôû döôùi quyeàn caùc nhaø quaûn trò caáp cao.

Nhieäm vuï cuûa hoï laø ñöa ra caùc quyeát ñònh chieán thuaät thöïc hieän caùc keá hoaïch vaø chính

saùch cuûa DN, phoái hôïp caùc hoaït ñoäng vaø laø nhöõng ngöôøi toå chöùc thöïc hieän caùc coâng

vieäc ñeå hoaøn thaønh muïc tieâu chung. Caùc nhaø quaûn trò caáp trung thoâng thöôøng coù caùc

chöùc danh: tröôûng phoøng, ban, quaûn ñoác phaân xöôûng.

+ Nhaø quaûn trò caáp thaáp laø nhaø quaûn trò ôû caáp baäc cuoái cuøng trong heä thoáng caáp

baäc cuûa caùc nhaø quaûn trò trong cuøng moät toå chöùc. Nhieäm vuï cuûa hoï laø ñöa ra caùc quyeát

ñònh taùc nghieäp nhaèm ñoác thuùc, höôùng daãn, ñieàu khieån nhaân vieân trong hoaït ñoäng

SXKD haøng ngaøy, nhaèm thöïc hieän muïc tieâu chung. Caùc chöùc danh thoâng thöôøng cuûa

hoï laø ñoác coâng, tröôûng ca, toå tröôûng….

Qua söï phaân bieät caùc caáp quaûn trò nhö treân, coù theå thaáy giaùm ñoác DN laø nhaø quaûn

trò caáp cao trong DN, coù nhieäm vuï toång quaùt laø ñöa ra caùc quyeát ñònh chieán löôïc; phaùt

trieån vaø duy trì DN, chòu traùch nhieäm veà nhöõng thaønh quaû cuoái cuøng cuûa DN. ÔÛ nöôùc

ta hieän nay, trong moät soá DN coù nhieàu vò trí giaùm ñoác. Chaúng haïn döôùi giaùm ñoác ñieàu

haønh coøn coù giaùm ñoác nhaân söï, giaùm ñoác taøi chính, giaùm ñoác marketing… Thöïc chaát

caùc vò trí nhö giaùm ñoác nhaân söï, giaùm ñoác taøi chính... chæ töông ñöông vôùi vò trí tröôûng

phoøng, tröôûng ban. Khi caùc vò trí leõ ra goïi laø tröôûng phoøng, tröôûng ban ñöôïc goïi laø

giaùm ñoác, caùc DN naøy thöôøng mong muoán coù ñöôïc söï thuaän lôïi trong caùc giao dòch vôùi

beân ngoaøi.

1.2.1.2. Caùc chöùc naêng quaûn trò cuûa giaùm ñoác DN

Chöùc naêng quaûn trò ñöôïc hieåu laø moät loaïi hoaït ñoäng quaûn trò, ñöôïc taùch rieâng

trong quaù trình phaân coâng vaø chuyeân moân hoùa lao ñoäng quaûn trò, theå hieän phöông

höôùng hay giai ñoaïn tieán haønh caùc taùc ñoäng quaûn trò nhaèm hoaøn thaønh muïc tieâu chung

cuûa toå chöùc [18, tr.18].

Hieän nay coù nhieàu caùch phaân loaïi caùc chöùc naêng quaûn trò, nhöng nhìn chung caùc

chöùc naêng quaûn trò chuû yeáu nhö sau:

- Chöùc naêng hoaïch ñònh: laø chöùc naêng ñaàu tieân trong quaù trình quaûn trò. Hoaït

ñoäng naøy bao goàm vieäc xaùc ñònh roõ heä thoáng muïc tieâu cuûa toå chöùc, xaây döïng vaø löïa

choïn chieán löôïc toång theå ñeå thöïc hieän caùc muïc tieâu naøy vaø thieát laäp moät heä thoáng caùc

keá hoaïch ñeå hoäi nhaäp vaø phoái hôïp caùc hoaït ñoäng cuûa toå chöùc.

- Chöùc naêng toå chöùc: chuû yeáu laø thieát keá cô caáu cuûa toå chöùc, bao goàm xaùc ñònh

nhöõng vieäc phaûi laøm, nhöõng ai seõ laøm nhöõng vieäc ñoù, nhöõng boä phaän naøo caàn ñöôïc

thaønh laäp, quan heä phaân coâng phoái hôïp vaø traùch nhieäm giöõa caùc boä phaän vaø heä thoáng

quyeàn haønh trong toå chöùc neân xaùc laäp nhö theá naøo.

- Chöùc naêng ñieàu khieån: laø chöùc naêng thöïc hieän söï kích thích, ñoäng vieân, chæ

huy, phoái hôïp con ngöôøi, thöïc hieän caùc muïc tieâu quaûn trò vaø giaûi quyeát caùc xung ñoät

trong taäp theå nhaèm ñöa toå chöùc ñi theo ñuùng quyõ ñaïo döï kieán cuûa toå chöùc.

- Chöùc naêng kieåm tra: laø chöùc naêng cuoái cuøng cuûa nhaø quaûn trò. Ñeå ñaûm baûo

coâng vieäc thöïc hieän nhö keá hoaïch döï kieán, nhaø quaûn trò caàn theo doõi xem toå chöùc cuûa

mình hoaït ñoäng nhö theá naøo. Hoaït ñoäng kieåm tra bao goàm vieäc xaùc ñònh caùc muïc tieâu,

thu thaäp thoâng tin veà keát quaû thöïc hieän thöïc teá, so saùnh keát quaû thöïc hieän thöïc teá vôùi

caùc muïc tieâu ñaõ ñaët ra vaø tieán haønh caùc ñieàu chænh neáu coù sai leäch, nhaèm ñöa toå chöùc

ñi ñuùng quyõ ñaïo ñeán muïc tieâu.

Nhöõng chöùc naêng neâu treân laø phoå bieán ñoái vôùi moïi nhaø quaûn trò ôû moïi caáp baäc

trong moïi toå chöùc. Tuy nhieân, coù söï khaùc bieät veà söï phaân phoái thôøi gian cho caùc chöùc

naêng quaûn trò giöõa caùc caáp quaûn trò. Theo phaân tích cuûa Mahoney, nhaø quaûn trò caáp

cao daønh 64% thôøi gian cho coâng taùc hoaïch ñònh vaø toå chöùc, trong luùc nhaø quaûn trò

trung caáp chæ daønh 51% thôøi gian cho coâng taùc naøy vaø nhaø quaûn trò caáp thaáp chæ daønh

39% (xem baûng 1.1)

Baûng 1.1. Phaân phoái thôøi gian cho caùc chöùc naêng quaûn trò

cuûa caùc caáp quaûn trò

CAÁP CAÁP CAÁP Caùc caáp quaûn trò

THAÁP TRUNG CAO Caùc chöùc naêng quaûn trò

15% 18% 28% Hoaïch ñònh

24% 33% 36% Toå chöùc

51% 36% 22% Ñieàu khieån

10% 13% 14% Kieåm tra

Nguoàn: Giaùo trình Quaûn trò hoïc - Tröôøng ñaïi hoïc kinh teá - Khoa Quaûn trò Kinh

doanh - NXB Treû - 1996 {18, tr.19}.

Xeùt rieâng tröôøng hôïp caùc giaùm ñoác DN, noùi chung hoï phaûi thöïc hieän taát caû caùc

chöùc naêng quaûn trò, song vì hoï laø nhaø quaûn trò caáp cao, hoï coù xu höôùng öu tieân thôøi

gian cho chöùc naêng hoaïch ñònh vaø toå chöùc. Coù theå tham khaûo möùc ñoä tham gia cuûa

caùc caáp baäc quaûn trò trong caùc chöùc naêng quaûn trò nhö sau. (Xem baûng 1.2). [34, tr.47,

73, 95].

Baûng 1.2. Möùc ñoä tham gia cuûa caùc caáp baäc quaûn trò

trong caùc chöùc naêng quaûn trò

CAÁP BAÄC CAÙC CHÖÙC NAÊNG QUAÛN TRÒ QUAÛN TRÒ

- Toå chöùc ñang ôû ñaâu? Muïc tieâu toång quaùt, chính saùch daøi haïn?

- Caùc nguoàn löïc caàn coù? Vai troø caùc boä phaän trong thöïc hieän muïc

tieâu? Ai chòu traùch nhieäm?

- Caàn thaønh laäp hay loaïi boû caáp naøo, phoøng ban naøo? QTV

- Phaân quyeàn cho caáp döôùi nhö theá naøo? CAO CAÁP

- Caàn ban haønh cheá ñoä, chính saùch chung gì vaø nhö theá naøo?

- Kieåm tra giaùn tieáp laø chuû yeáu thoâng qua soå saùch, baùo caùo…

- Coi troïng kieåm tra phoøng ngöøa sau khi thöïc hieän.

- Ñaït muïc tieâu baèng caùch naøo? Taøi nguyeân caàn thieát? Bao nhieâu?

- Khi naøo caàn thöïc hieän caùc chöông trình ñaõ pheâ duyeät?

- Nhöõng hoaït ñoäng naøo caàn tieán haønh? Ai thöïc hieän? QTV

- Phaân coâng quyeàn haïn vaø traùch nhieäm nhö theá naøo? TRUNG

- Caàn phaûi söû duïng nguoàn löïc ra sao? CAÁP - Kieåm tra giaùn tieáp laø chuû yeáu. Chuù troïng kieåm tra trong khi thöïc

hieän.

- Giao coâng vieäc cho caù nhaân. Laäp thôøi khoùa bieåu hoaït ñoäng.

- Cô sôû vaät chaát caàn thieát: khi naøo? ôû ñaâu?

- Huaán luyeän, ñoäng vieân nhaân vieân. QTV CAÁP

- Baùo caùo tieán ñoä coâng taùc. THAÁP

- Toå chöùc, thieát keá coâng vieäc, quy trình thöïc hieän.

- Kieåm soaùt tröïc tieáp.

- Chuù troïng kieåm tra trong khi thöïc hieän.

Nguoàn: Quaûn trò hoïc, Phaïm Xuaân Lan (1998), Löu haønh noäi boä. [34, tr.73]

1.2.1.3. Nhöõng nhieäm vuï cuûa giaùm ñoác DN [34, tr.14]

Töø caùc chöùc naêng quaûn trò cuûa giaùm ñoác DN, caùc chuyeân gia cuï theå hoùa thaønh

nhöõng nhieäm vuï cuûa giaùm ñoác DN nhö sau:

- Xaây döïng chieán löôïc, taàm nhìn, caùc muïc tieâu daøi haïn vaø ngaén haïn;

- Laäp caùc keá hoïach haønh ñoäng nhaèm thöïc hieän caùc muïc tieâu;

- Xaây döïng sô ñoà toå chöùc cho töøng boä phaän;

- Moâ taû traùch nhieäm, quyeàn haïn cho töøng boä phaän, caù nhaân;

- Ñònh bieân, xaây döïng caùc tieâu chuaån tuyeån duïng lao ñoäng;

- Toå chöùc thöïc hieän vaø kieåm tra vieäc thöïc hieän caùc keá hoaïch;

- Ñeà ra caùc bieän phaùp ñieàu chænh vieäc thöïc hieän keá hoaïch neáu coù.

1.2.1.4. Nhöõng vai troø khaùc nhau cuûa giaùm ñoác DN [92, tr.67]

Ñeå thöïc hieän caùc nhieäm vuï cuûa mình, trong thöïc tieãn hoaït ñoäng, caùc giaùm ñoác

DN phaûi thöïc hieän nhieàu loaïi coâng vieäc khaùc nhau, thaäm chí phaûi öùng xöû theo nhöõng

caùch khaùc nhau: vôùi caáp treân, caáp döôùi, khaùch haøng, cô quan cung öùng, caùc coå ñoâng,

chính quyeàn vaø xaõ hoäi... .

Nhaèm laøm saùng toû nhöõng caùch thöùc öùng xöû khaùc nhau cuûa caùc nhaø quaûn trò,

Henry Mintzberg ñaõ nghieân cöùu nhöõng hoaït ñoäng bình thöôøng cuûa caùc nhaø quaûn trò vaø

cho raèng moïi nhaø quaûn trò ñeàu phaûi thöïc hieän 10 vai troø khaùc nhau vaø chia chuùng

thaønh 3 nhoùm, trong ñoù coù moät soá choàng cheùo leân nhau.

a. Caùc vai troø lieân keát giöõa caùc caù nhaân

- Vai troø thuû tröôûng danh döï: laø vai troø nghi leã, chaúng haïn khi ñang ñöùng ôû cöûa

chaøo khaùch, ngöôøi chuû DN ñang ñoùng vai troø thuû tröôûng danh döï. Vai troø naøy cho thaáy

hình aûnh cuûa toå chöùc maø hoï ñang quaûn trò.

- Vai troø cuûa ngöôøi laõnh ñaïo: vai troø naøy ñoøi hoûi nhaø quaûn trò phaûi chæ ñaïo vaø ñieàu

phoái nhöõng hoaït ñoäng cuûa nhöõng ngöôøi döôùi quyeàn, boá trí nhaân söï, ñoân ñoác ngöôøi khaùc

laøm vieäc, ñoàng thôøi phaûi kieåm tra, ñaûm baûo chaéc chaén raèng moïi vieäc ñeàu dieãn ra theo

ñuùng döï kieán.

- Vai troø lieân laïc: vai troø naøy buoäc nhöõng nhaø quaûn trò phaûi can döï vaøo nhöõng moái

lieân heä giöõa caùc caù nhaân caû ôû trong hay ngoaøi DN nhaèm goùp phaàn hoaøn thaønh coâng

vieäc ñöôïc giao cuûa DN. Vai troø lieân laïc thöôøng chieám khaù nhieàu thôøi gian cuûa nhaø

quaûn trò.

b. Caùc vai troø thoâng tin

- Vai troø ngöôøi theo doõi thoâng tin: vai troø naøy ñoøi hoûi nhaø quaûn trò phaûi thu thaäp,

phaân tích, ñaùnh giaù thoâng tin veà nhöõng bieán ñoäng, nhöõng cô hoäi vaø nhöõng vaán ñeà khaùc

coù theå taùc ñoäng ñeán DN. Nhöõng moái quan heä giao tieáp chính thöùc vaø khoâng chính thöùc

ñöôïc xaây döïng trong vai troø lieân laïc thöôøng coù ích cho vai troø theo doõi thoâng tin.

- Vai troø ngöôøi phoå bieán thoâng tin: nhaø quaûn trò phaûi cung caáp nhöõng thoâng tin

caàn thieát cho ngöôøi döôùi quyeàn maø thoâng thöôøng hoï khoâng bieát.

- Vai troø ngöôøi phaùt ngoân: nhaø quaûn trò ñaïi dieän cho DN mình cung caáp thoâng tin

cho caùc toå chöùc beân ngoaøi. Muïc tieâu cuûa söï cung caáp thoâng tin naøy coù theå laø ñeå giaûi

thích, baûo veä hay tranh thuû theâm söï uûng hoä cho DN.

c. Caùc vai troø quyeát ñònh

- Vai troø ngöôøi chuû trì: nhaø quaûn trò phaûi taïo ra nhöõng chuyeån bieán toát trong DN,

chaúng haïn nhaø quaûn trò aùp duïng caùc kyõ thuaät môùi nhaèm gia taêng doanh soá, lôïi nhuaän,

thò phaàn… cuûa DN.

- Vai troø ngöôøi xöû lyù nhöõng xaùo troän: nhaø quaûn trò ñöa ra caùc quyeát ñònh hay thi

haønh bieän phaùp chaán chænh nhaèm ñoái phoù vôùi nhöõng bieán coá baát ngôø khaùch quan vaø

chuû quan trong hay ngoaøi DN. Chaúng haïn hoï phaûi ñoái phoù vôùi khaùch haøng vi phaïm

hôïp ñoàng, thay ñoåi toå chöùc, xung ñoät noäi boä……

- Vai troø ngöôøi phaân boå nguoàn taøi nguyeân: nhaø quaûn trò phaûi quyeát ñònh vieäc phaân

phoái caùc taøi nguyeân cho ai, soá löôïng bao nhieâu, trong thôøi gian naøo…. Caùc taøi nguyeân

coù theå laø tieàn baïc, nhaân löïc, trang thieát bò.... Vì DN khoâng bao giôø coù ñuû taøi nguyeân

cho taát caû moïi ngöôøi, nhaø quaûn trò caàn söû duïng toái öu, phaân phoái hôïp lyù, tieát kieäm caùc

taøi nguyeân aáy. Vieäc phaân boå nguoàn taøi nguyeân laø vai troø raát quan troïng cuûa nhaø quaûn

trò.

- Vai troø ngöôøi thöông löôïng: nhaø quaûn trò phaûi thöïc hieän vai troø thöông löôïng khi

tieán haønh ñaøm phaùn, kyù keát hôïp ñoàng trong caùc hoaït ñoäng SXKD, thöôïng löôïng vôùi

coâng ñoaøn veà quyeàn lôïi cuûa coâng nhaân…. Nhaø quaûn trò coù caáp baäc caøng cao, vai troø naøy

caøng quan troïng.

Mintzberg cho raèng nhaø quaûn trò coù theå thöïc hieän cuøng moät luùc nhieàu vai troø vaø

söï phoái hôïp cuõng nhö taàm quan troïng cuûa caùc vai troø naøy thay ñoåi tuøy theo quyeàn haønh

vaø caáp baäc cuûa nhaø quaûn trò. Caùc giaùm ñoác DN phaûi daønh nhieàu thôøi gian hôn cho vai

troø thuû tröôûng danh döï, ñaûm nhieäm chuû yeáu vai troø lieân laïc vôùi beân ngoaøi DN, theo doõi

nhöõng aûnh höôûng cuûa moâi tröôøng coù theå aûnh höôûng ñeán DN vaø ñaûm nhieäm caùc vai troø

ra quyeát ñònh.

1.2.1.5. Caùc kyõ naêng caàn coù cuûa giaùm ñoác DN [92, tr.65]

Ñeå thöïc hieän nhieäm vuï quaûn trò coù hieäu quaû, nhaø quaûn trò caàn phaûi coù nhöõng kyõ

naêng nhaát ñònh. Ñoù laø caùc kyõ naêng chung cho moïi nhaø quaûn trò.

- Kyõ naêng kyõ thuaät: kyõ naêng vaän duïng nhöõng kieán thöùc chuyeân moân, kyõ thuaät vaø

caùc nguoàn taøi nguyeân ñeå thöïc hieän coâng vieäc cuï theå. Nhaø quaûn trò khoâng chæ caàn coù tö

duy kinh teá bao quaùt maø coøn caàn coù nhöõng kyõ naêng chuyeân moân, nghieäp vuï veà kinh teá.

- Kyõ naêng giao tieáp: nhaø quaûn trò phaûi thöïc hieän coâng vieäc cuûa mình thoâng qua

nhöõng ngöôøi khaùc neân kyõ naêng giao tieáp coù yù nghóa heát söùc quan troïng, phaûn aùnh khaû

naêng laõnh ñaïo cuûa nhaø quaûn trò. Kyõ naêng giao tieáp cuûa nhaø quaûn trò ñöôïc theå hieän

trong caùc coâng vieäc nhö phaùt hieän nhaân taøi, söû duïng ñuùng khaû naêng, lieân keát nhöõng taøi

naêng, taïo ra moâi tröôøng thuaän lôïi ñeå thu huùt söï coáng hieán toát nhaát cuûa ngöôøi khaùc....

- Kyõ naêng bao quaùt: khaû naêng nhìn thaáy böùc tranh toång theå, nhöõng vaán ñeà phöùc

taïp cuûa toaøn boä DN vaø bieát caùch laøm cho caùc boä phaän trong DN gaén boù vôùi nhau.

Nhöõng nhaø quaûn trò coù kyõ naêng bao quaùt hieåu ñöôïc taát caû caùc hoaït ñoäng vaø quyeàn lôïi

cuûa toå chöùc vaø caùc moái quan heä giöõa caùc hoaït ñoäng aáy.

Caùc nhaø quaûn trò phaûi coù ñaày ñuû caû 3 kyõ naêng chung noùi treân, nhöng taàm quan

troïng cuûa moãi loaïi kyõ naêng seõ thay ñoåi theo töøng caáp baäc quaûn trò trong toå chöùc. Noùi

chung, kyõ naêng kyõ thuaät giaûm daàn söï quan troïng khi nhaø quaûn trò leân cao daàn trong heä

thoáng caáp baäc. ÔÛ caáp caøng cao caùc nhaø quaûn trò caàn phaûi coù nhieàu kyõ naêng bao quaùt

hôn. Kyõ naêng nhaân söï caàn thieát ñoái vôùi nhaø quaûn trò ôû moïi caáp vì nhaø quaûn trò naøo

cuõng phaûi laøm vieäc vôùi con ngöôøi. Taàm quan troïng cuûa 3 loaïi kyõ naêng ñöôïc dieãn taû

theo baûng 1.3.

Baûng 1.3: Kyõ naêng quaûn trò cuûa caùc caáp quaûn trò

Kyõ naêng bao quaùt: Khaû naêng quaùn xuyeán toaøn boä toå chöùc vaø hôïp nhaát caùc boä

phaän trong heä thoáng.

Kyõ naêng giao tieáp: Khaû naêng ñoäng vieân, truyeàn ñaït thoâng tin vaø hieåu yù nhöõng

ngöôøi khaùc.

Kyõ naêng kyõ thuaät: Khaû naêng vaän duïng nhöõng kieán thöùc chuyeân moân, kyõ thuaät

vaø caùc nguoàn taøi nguyeân ñeå thöïc hieän toát coâng vieäc.

Nhaø quaûn trò Nhaø quaûn trò Nhaø quaûn trò

cô sôû trung caáp cao caáp

Nguoàn: James H. Donnelly, James L. Gibson, John M. Ivancevich - Quaûn trò hoïc

caên baûn – NXB Thoáng keâ – 2000 {92, tr 55}

Treân ñaây laø caùc kyõ naêng chung baét buoäc cho caùc nhaø quaûn trò. Tuy nhieân, khi

thöïc hieän caùc coâng vieäc cuï theå, nhöõng kyõ naêng chung naøy seõ ñöôïc bieåu hieän thaønh

nhöõng kyõ naêng cuï theå. Chaúng haïn kyõ naêng bao quaùt bieåu hieän thaønh caùc kyõ naêng nhö

kyõ naêng thieát laäp taàm nhìn, thieát laäp muïc tieâu, kyõ naêng thieát keá cô caáu toå chöùc, kyõ

naêng toång hôïp, khaùi quaùt hoùa…. Kyõ naêng giao tieáp bieåu hieän thaønh caùc kyõ naêng nhö kyõ

naêng truyeàn ñaït, kyõ naêng laéng nghe, kyõ naêng giaûi quyeát maâu thuaãn noäi boä, kyõ naêng

ñoäng vieân, khuyeán khích nhaân vieân….

Rieâng ñoái vôùi giaùm ñoác DN, maëc duø hoï phaûi coù ñaày ñuû caû 3 kyõ naêng treân, song vì

laø nhaø quaûn trò caáp cao, hoï phaûi coù yeâu caàu cao hôn veà kyõ naêng bao quaùt. Hoï phaûi ban

haønh nhieàu quyeát ñònh daøi haïn vaø nhieàu quyeát ñònh aûnh höôûng ñeán nhieàu boä phaän hay

toaøn boä DN. Tuy nhieân ñieàu ñoù chæ ñuùng trong tröôøng hôïp nhöõng giaùm ñoác chuû DN

hoaëc nhöõng giaùm ñoác ñöôïc trao toaøn quyeàn quaûn trò DN. Ñoái vôùi nhöõng DN coù hoäi

ñoàng quaûn trò, vaø giaùm ñoác chæ laø ngöôøi ñieàu haønh, luùc aáy chuû yeáu hoï caàn nhöõng kyõ

naêng lieân quan ñeán toå chöùc thöïc hieän coâng vieäc.

1.2.2. Chöùc naêng, nhieäm vuï, vai troø, kyõ naêng cuûa giaùm ñoác DNTN

Töông töï nhö giaùm ñoác caùc DN noùi chung, giaùm ñoác DNTN cuõng laø nhaø quaûn trò

caáp cao trong DN. Caùc giaùm ñoác DN ñeàu phaûi thöïc hieän caùc chöùc naêng, nhieäm vuï, vai

troø cuûa mình, ñoàng thôøi phaûi coù nhöõng kyõ naêng cuûa ngöôøi giaùm ñoác baát keå hoï laø giaùm

ñoác loaïi hình DN naøo. Tuy nhieân, do coù söï khaùc nhau veà sôû höõu vaø quy moâ hoaït ñoäng

giöõa caùc loaïi hình DN, giöõa caùc DN trong cuøng moät loaïi hình neân coâng taùc quaûn trò

cuûa caùc giaùm ñoác ôû caùc DN naøy cuõng coù söï khaùc nhau. Rieâng DNTN, ñieàu 143 Luaät

DN quy ñònh chuû DNTN coù toaøn quyeàn quyeát ñònh ñoái vôùi taát caû caùc hoaït ñoäng SXKD

cuûa DN, coù toaøn quyeàn quyeát ñònh vieäc söû duïng lôïi nhuaän sau khi ñaõ thöïc hieän caùc

nghóa vuï taøi chính theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Maët khaùc, chuû DNTN coù theå tröïc tieáp

hoaëc thueâ ngöôøi khaùc quaûn lyù, ñieàu haønh hoaït ñoäng SXKD nhöng chuû DNTN vaãn phaûi

chòu traùch nhieäm veà moïi hoaït ñoäng KD cuûa DN. Vì theá möùc ñoä chòu traùch nhieäm cuûa

chuû DNTN thöôøng raát cao, neáu phaïm sai laàm hoï coù theå maát taát caû. Hieän nay ôû nöôùc ta,

caùc DNTN haàu heát coù quy moâ nhoû neân khoâng gioáng nhö caùc DN lôùn, caùc giaùm ñoác

DNTN phaûi öu tieân thôøi gian nhieàu hôn cho caùc chöùc naêng ñieàu khieån vaø kieåm tra. Töø

ñoù nhieäm vuï cuûa ngöôøi giaùm ñoác DNTN cuõng cuï theå hôn. Nhìn chung, giaùm ñoác

DNTN coù nhöõng nhieäm vuï cô baûn sau:

- Xaây döïng chieán löôïc, taàm nhìn, caùc muïc tieâu daøi haïn vaø ngaén haïn;

- Laäp caùc keá hoaïch haønh ñoäng nhaèm thöïc hieän caùc muïc tieâu;

- Xaây döïng sô ñoà toå chöùc cho töøng boä phaän;

- Moâ taû traùch nhieäm, quyeàn haïn cho töøng boä phaän, caù nhaân;

- Xaùc ñònh soá löôïng, xaây döïng caùc tieâu chuaån tuyeån duïng lao ñoäng;

- Boå nhieäm, mieãn nhieäm, caùch chöùc moät soá chöùc danh quaûn lyù trong DN;

- Thieát laäp heä thoáng thoâng tin noäi boä;

- Xaây döïng caùc tieâu chuaån kieåm soaùt;

- Toå chöùc thöïc hieän keá hoaïch KD vaø keá hoaïch ñaàu tö cuûa DN;

- Kyù keát hôïp ñoàng nhaân danh DN;

- Trình baùo caùo quyeát toaùn taøi chính haøng naêm cho cô quan nhaø nöôùc coù thaåm

quyeàn;

- Quyeát ñònh hoaëc kieán nghò phöông aùn söû duïng lôïi nhuaän hoaëc xöû lyù caùc khoaûn

loã trong KD;

- Thieát laäp caùc quan heä noäi boä vaø caùc quan heä vôùi beân ngoaøi;

- Ñeà ra caùc bieän phaùp ñieàu chænh keá hoaïch vaø toå chöùc thöïc hieän caùc ñieàu chænh

neáu coù;

- Caùc nhieäm vuï khaùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät, ñieàu leä DN.

1.3. NAÊNG LÖÏC VAØ CAÙC YEÁU TOÁ CAÁU THAØNH NAÊNG LÖÏC GIAÙM

ÑOÁC DOANH NGHIEÄP TÖ NHAÂN

Maëc duø naêng löïc khoâng phaûi laø khaùi nieäm môùi nhöng vieäc hieåu khaùi nieäm naøy

ñeán nay coøn chöa thoáng nhaát. Ñoù laø vì naêng löïc lieân quan ñeán moät loaït chuû theå gaén

lieàn vôùi nhöõng quan ñieåm heát söùc khaùc nhau, xuaát phaùt töø nhöõng coâng vieäc coù muïc

ñích khaùc nhau, thaäm chí traùi ngöôïc nhau nhö nghieân cöùu, saûn xuaát, kinh doanh…. [83,

tr.183].

Tröôùc ñaây, naêng löïc ñöôïc hieåu döôùi goùc ñoä chuyeân moân. Chaúng haïn khi noùi oâng

X coù naêng löïc, töùc laø coù nghieäp vuï chuyeân moân Y vaø coù khaû naêng thöïc hieän moät hoaït

ñoäng Z. Ngaøy nay naêng löïc ñöôïc hieåu theo caùch toång hôïp hôn, bôûi leõ, moät naêng löïc coù

theå thöïc hieän ñöôïc nhieàu hoaït ñoäng khaùc nhau, ñieàu maø khaùi nieäm nghieäp vuï chuyeân

moân khoâng cho pheùp. Ví duï “naêng löïc laéng nghe” giuùp moät nhaø quaûn trò DN laéng

nghe khaùch haøng ñeå phaân tích nhu caàu cuûa hoï nhaèm ñaùp öùng cho hoï moät saûn phaåm

hay dòch vuï phuø hôïp, ñoàng thôøi giuùp nhaø quaûn trò DN ñoù khi thöïc hieän hoaït ñoäng ñaøo

taïo bieát laéng nghe nguyeän voïng hay ñeà xuaát cuûa hoïc vieân. Nhö vaäy, hai hoaït ñoäng raát

khaùc nhau noùi treân (kinh doanh, ñaøo taïo) coù theå söû duïng moät naêng löïc chung ñeå giaûi

quyeát.

Hieän nay coù khaù nhieàu khaùi nieäm veà naêng löïc vaø caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc.

Nhöõng khaùi nieäm aáy ñöôïc trình baøy trong caùc taùc phaåm ra ñôøi trong caùc thôøi kyø khaùc

nhau. Sau ñaây laø moät soá caùch tieáp caän.

1.3.1. Caùc khaùi nieäm naêng löïc vaø caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc

1.3.1.1. Theo Töø ñieån Taâm lyù hoïc {9, tr160-163}

Naêng löïc laø taäp hôïp caùc tính chaát taâm lyù caù nhaân, ñoùng vai troø ñieàu kieän beân trong,

taïo thuaän lôïi cho vieäc thöïc hieän toát moät hoaït ñoäng nhaát ñònh. Nhöõng nghieân cöùu toång

hôïp caùc ñaëc ñieåm taâm lyù khaùc nhau cuûa naêng löïc cho pheùp phaân loaïi naêng löïc chung

(thoûa maõn ñoàng thôøi nhieàu daïng hoaït ñoäng) vaø naêng löïc rieâng (thích öùng vôùi moät daïng

hoaït ñoäng nhaát ñònh).

Cuõng theo töø ñieån naøy, “naêng löïc laøm vieäc” ñöôïc ñònh nghóa laø khaû naêng tieàm

taøng cuûa caù nhaân nhaèm hoaøn thaønh moät hoaït ñoäng vôùi hieäu suaát ñöôïc ñeà ra trong moät

thôøi gian nhaát ñònh. Naêng löïc laøm vieäc cuûa con ngöôøi khoâng phaûi laø baát bieán maø thay

ñoåi trong quaù trình hoaït ñoäng. Söï bieán ñoåi cuûa naêng löïc laøm vieäc phuï thuoäc vaøo loaïi

hình coâng vieäc, ñaëc ñieåm taâm sinh lyù caù nhaân, tình traïng söùc khoûe vaø trình ñoä chuyeân

moân.

Nhö vaäy, theo caùch tieáp caän naøy, naêng löïc ñöôïc dieãn ñaït döôùi hai hình thöùc: naêng

löïc noùi chung vaø naêng löïc laøm vieäc, song chuùng coù phaàn chung. Ñoù laø nhöõng khaû naêng

cuûa caù nhaân (coù theå bieát ñöôïc vaø cuõng coù theå chöa bieát), ñoùng vai troø ñieàu kieän beân

trong, taïo thuaän lôïi ñeå hoaøn thaønh moät hoaït ñoäng.

Caùch tieáp caän naøy chöa ñeà caäp tröïc dieän vaøo caáu truùc cuûa naêng löïc maø chæ noùi

ñeán caùc yeáu toá beân trong vaø beân ngoaøi cuûa caù nhaân taùc ñoäng ñeán naêng löïc, cuõng nhö

naêng löïc khoâng phaûi laø baát bieán maø thay ñoåi trong quaù trình hoaït ñoäng.

1.3.1.2. Theo giaùo trình Taâm lyù hoïc {20, tr 332-339}

Khi noùi ñeán moät toå hôïp nhöõng thuoäc tính taâm lyù phuø hôïp vôùi nhöõng yeâu caàu cuûa

moät hoaït ñoäng, ñaûm baûo cho hoaït ñoäng ñoù dieãn ra coù keát quaû, laø noùi ñeán naêng löïc cuûa

con ngöôøi trong lónh vöïc hoaït ñoäng aáy. Vì theá, thoâng qua hoaït ñoäng, ngöôøi ta coù theå

taïo ra naêng löïc. Ñieàu ñoù giaûi thích söï khaúng ñònh cuûa Leânin taïi sao khoâng bao giôø coù

söï bình ñaúng giöõa nhöõng con ngöôøi veà naêng löïc, ñoàng thôøi noù cuõng cho pheùp baùc boû

nhöõng quan ñieåm ñònh meänh coù tính chaát sieâu hình veà naêng löïc con ngöôøi.

Trong tieán trình lòch söû, naêng löïc con ngöôøi khoâng ngöøng ñöôïc ñoåi môùi treân cô sôû

lao ñoäng saùng taïo. Maùc vieát: “Söï phaân hoùa taøi naêng töï nhieân ôû nhöõng caù nhaân khoâng

chæ laø nguyeân nhaân maø coøn laø keát quaû cuûa söï phaân coâng lao ñoäng” {20, tr 333}. Toùm

laïi, naêng löïc con ngöôøi laø saûn phaåm cuûa lòch söû vaø treân nhöõng naác thang khaùc nhau

cuûa söï phaùt trieån lòch söû naêng löïc con ngöôøi ñaït ñeán moät noäi dung môùi.

Söï xuaát hieän sôùm cuûa naêng löïc ôû möùc ñoä cao taïo ra hieän töôïng naêng khieáu. Tuy

nhieân, neáu moät ngöôøi khi nhoû khoâng coù naêng khieáu gì ñaëc bieät, ta chöa theå keát luaän veà

naêng löïc trong töông lai cuûa ngöôøi ñoù, vì khaù nhieàu tröôøng hôïp naêng löïc xuaát hieän raát

muoän. Ngöôïc laïi, ñoái vôùi moät ngöôøi toû ra coù naêng khieáu ñaëc bieät luùc coøn nhoû, thì ta

cuõng chöa theå keát luaän gì veà naêng löïc cuûa ngöôøi ñoù trong töông lai. Thöïc tieãn cho thaáy

coù nhöõng naêng khieáu xuaát hieän raát sôùm nhöng veà sau laïi khoâng phaùt trieån nhö mong

muoán. Vì vaäy ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä cuûa naêng löïc caàn phaûi ñaët thaønh tích ñaït ñöôïc trong

moái lieân heä vôùi nhöõng ñieàu kieän nhaèm ñaït thaønh tích aáy.

Veà moái lieân heä giöõa naêng löïc vaø tö chaát: khoa hoïc xaùc nhaän ngay töø khi ñöôïc

sinh ra, giöõa nhöõng con ngöôøi khaùc nhau coù theå ñaõ coù söï khaùc nhau trong kieåu hoaït

ñoäng thaàn kinh caáp cao; trong caáu taïo cuûa caùc cô quan caûm giaùc, vaän ñoäng… Söï khaùc

nhau baåm sinh veà tö chaát laøm cho söï phaùt trieån naêng löïc khaùc nhau ôû nhöõng con ngöôøi

khaùc nhau. Tuy vaäy, khoâng theå suy luaän raèng naêng löïc khaùc nhau ñeán töø tö chaát khaùc

nhau. Trong nhöõng ñieàu kieän cuï theå cuûa hoaït ñoäng, tö chaát coù theå ñöôïc phaùt trieån theo

nhöõng höôùng khaùc nhau (hoaëc hoaøn thieän hoaëc mai moät daàn). Coù theå noùi tö chaát laø

ñieàu kieän caàn, nhöng khoâng phaûi laø ñieàu kieän ñuû cuûa söï phaùt trieån naêng löïc. Neáu töø luùc

loït loøng, ai ñoù coù cô quan thính giaùc ñöôïc caáu taïo tinh vi, ñoù laø yeáu toá thuaän lôïi ñeå sau

naøy naêng löïc aâm nhaïc coù theå phaùt trieån. Tuy nhieân, khoâng theå keát luaän naêng löïc aâm

nhaïc seõ khoâng phaùt trieån toát ñeïp neáu ngay töø khi loït loøng thieáu moät caùi tai caáu taïo tinh

vi {20, tr 338}.

Veà moái lieân heä giöõa naêng löïc vôùi tri thöùc: do naêng löïc gaén lieàn vôùi moät hoaït

ñoäng naøo ñoù neân muoán coù naêng löïc nhaát thieát phaûi coù tri thöùc trong lónh vöïc hoaït ñoäng

aáy. Khoâng theå coù naêng löïc toaùn hoïc neáu hoaøn toaøn khoâng coù tri thöùc veà toaùn; khoâng

theå coù naêng löïc KD neáu khoâng hieåu bieát gì veà caùc quy luaät kinh teá, thò tröôøng….. Tuy

nhieân seõ sai laàm neáu ñoàng nhaát naêng löïc vôùi tri thöùc. Moät ngöôøi ñöôïc coi coù naêng löïc

trong moät lónh vöïc naøo ñoù, khi trong lónh vöïc ñoù ngöôøi aáy coù nhöõng tri thöùc nhaát ñònh.

Nhöng khi moät ngöôøi coù tri thöùc trong moät lónh vöïc naøo ñoù, ngöôøi ñoù chöa chaéc ñaõ coù

naêng löïc trong lónh vöïc aáy. Treân thöïc teá, khoâng phaûi baát cöù ai coù tri thöùc KD laø töï ñoäng

trôû thaønh nhaø KD coù naêng löïc. Naêng löïc KD vaø tri thöùc KD laø nhöõng vaán ñeà raát khaùc

nhau. Ñeå coù naêng löïc KD ngöôøi ta phaûi laøm haøng loaït coâng vieäc, trong ñoù coù vieäc tieáp

thu tri thöùc KD.

Veà moái quan heä giöõa naêng löïc vaø nguyeän voïng: moãi caù nhaân coù theå coù nguyeän

voïng veà moät ñieàu gì ñoù, nhöng nguyeän voïng aáy coù bieán thaønh hieän thöïc hay khoâng

coøn tuøy thuoäc vaøo trình ñoä phaùt trieån naêng löïc cuûa ngöôøi ñoù. Nhö vaäy, naêng löïc laø

phöông tieän ñeå thöïc hieän nguyeän voïng. Ngöôïc laïi, trình ñoä phaùt trieån cuûa naêng löïc

quyeát ñònh quaù trình hieän thöïc hoùa nguyeän voïng cuûa caù nhaân. Nguyeän voïng caù nhaân

vaø naêng löïc quyeän chaët laáy nhau vaø cuøng phaùt trieån. Khi ngöôøi ta höùng thuù vôùi moät ñoái

töôïng naøo ñoù, ngöôøi ta seõ vöôït qua moïi khoù khaên, trau doài naêng löïc ñeå tieáp caän cho kyø

ñöôïc ñoái töôïng aáy. Moãi böôùc phaùt trieån môùi cuûa naêng löïc laïi laøm cho caù nhaân ñaït ñöôïc

keát quaû cao hôn trong lónh vöïc gaây höùng thuù, do vaäy, höùng thuù laïi ñöôïc phaùt trieån

maïnh meõ hôn.

Toùm laïi, khi noùi ñeán naêng löïc laø phaûi noùi naêng löïc cuûa moät hoaït ñoäng cuï theå naøo

ñoù. Vì theá, thoâng qua hoaït ñoäng, ngöôøi ta coù theå chuû ñoäng taïo ra naêng löïc. Caùc taùc giaû

cuûa quan ñieåm treân cuõng giôùi thieäu caùc khaùi nieäm veà naêng khieáu, tö chaát, tuy söï phaân

bieät giöõa naêng khieáu vaø tö chaát chöa ñöôïc trình baøy moät caùch chi tieát.

Caùch tieáp caän noùi treân chöa chæ roõ ñöôïc cuï theå caùc thaønh phaàn caáu thaønh naêng

löïc. Caùc taùc giaû môùi chæ ñeà caäp tính chaát chung cuûa caùc thaønh phaàn caáu truùc naêng löïc,

chuùng thay ñoåi tuøy theo loaïi hình hoaït ñoäng.

1.3.1.3. Theo GS.VS Nguyeãn Caûnh Toaøn, GS.TS Nguyeãn Vaên Leâ, Nhaø giaùo

Chaâu An [64, tr 11-18]

Naêng löïc, coøn goïi laø khaû naêng thöïc hieän, nhö khaû naêng vaên ngheä, khaû naêng tính

nhaåm…. laø söï keát hôïp cuûa nhieàu ñaëc ñieåm taâm lyù cuûa moät ngöôøi, taïo thaønh nhöõng ñieàu

kieän chuû quan thuaän lôïi giuùp cho ngöôøi ñoù tieáp thu deã daøng vaø hoaït ñoäng ñaït hieäu quaû

cao trong moät lónh vöïc naøo ñoù. Caên cöù vaøo möùc ñoä thaønh coâng cuûa hoaït ñoäng, caùc nhaø

khoa hoïc phaân chia naêng löïc thaønh 4 caáp:

- “Khoâng coù naêng löïc” laø khoâng coù khaû naêng hoaëc baát taøi trong moät hoaït ñoäng

naøo ñoù.

- “Coù naêng löïc” laø coù khaû naêng tieáp thu kieán thöùc vaø hoaït ñoäng ñaït hieäu quaû

trong moät lónh vöïc naøo ñoù.

- “Coù taøi naêng” laø coù naêng löïc ôû möùc ñoä cao, ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû xuaát saéc

moät caùch oån ñònh.

- “Thieân taøi” laø coù naêng löïc phaùt trieån ôû möùc ñoä cao nhaát, mang laïi nhöõng keát

quaû saùng taïo trong moät lónh vöïc hoaït ñoäng maø coù khi phaûi moät hai theá heä sau ñoù treân

theá giôùi môùi coù ngöôøi theo kòp, vöôït qua.

Khaùc vôùi naêng löïc, naêng khieáu coù tính baåm sinh, laøm cô sôû cho naêng löïc. Nhöng

coù naêng khieáu maø khoâng coù ñieàu kieän chuû quan vaø khaùch quan thì naêng khieáu cuõng

khoù phaùt trieån thaønh naêng löïc, töùc laø coù khieáu chöa chaéc ñaõ thaønh taøi. Taøi naêng hình

thaønh moät phaàn do naêng khieáu, coøn phaàn quan troïng hôn laø do hoïc taäp vaø reøn luyeän.

Maø hoïc taäp, reøn luyeän ñöôïc nhö vaäy, moät phaàn do caùc yeáu toá chuû quan cuûa nhaân caùch,

moät phaàn do hoaøn caûnh khaùch quan nhö taøi lieäu, phöông tieän, nhaø tröôøng, xaõ hoäi….

Theo caùch tieáp caän treân thì naêng löïc laø khaû naêng thöïc hieän, laø söï keát hôïp nhieàu

ñaëc ñieåm taâm lyù cuûa moät ngöôøi, taïo thaønh nhöõng ñieàu kieän chuû quan thuaän lôïi giuùp

cho ngöôøi ñoù tieáp thu deã daøng vaø hoaït ñoäng ñaït hieäu quaû cao trong moät lónh vöïc naøo

ñoù. Khaùi nieäm naøy cuõng phaân bieät caùc möùc ñoä phaùt trieån cuûa naêng löïc. Vaán ñeà naêng

khieáu cuõng ñöôïc caùc taùc giaû ñeà caäp ñeán.

Caùc taùc giaû cuûa khaùi nieäm treân ñaây ñaõ chæ ra ñöôïc moãi loaïi hoaït ñoäng coù nhöõng

ñaëc ñieåm taâm lyù rieâng caáu thaønh naêng löïc. Tuy nhieân laäp luaän cuûa hoï coøn khaùi quaùt.

1.3.1.4. Theo coâng trình “Moãi ngöôøi tieàm aån moät taøi naêng” [4, tr 9-20]

Naêng löïc laø toång hôïp nhöõng thuoäc tính ñoäc ñaùo cuûa caù nhaân, phuø hôïp vôùi nhöõng

yeâu caàu ñaëc tröng cuûa moät hoaït ñoäng nhaát ñònh, nhaèm ñaûm baûo vieäc hoaøn thaønh coù keát

quaû toát trong lónh vöïc hoaït ñoäng aáy.

Caùc caáp ñoä cuûa naêng löïc:

- “Naêng löïc” laø khaùi nieäm chung nhaát, laø caùi moác ñeå phaân bieät giöõa ngöôøi naøy

vaø ngöôøi khaùc, bieåu thò ôû söï hoaøn thaønh toát trong lónh vöïc hoaït ñoäng naøo ñoù.

- “Taøi naêng” laø naêng löïc ôû möùc ñoä cao, bieåu thò söï hoaøn thaønh moät caùch saùng taïo

ôû nhöõng hoaït ñoäng naøo ñoù.

- “Thieân taøi ” laø naêng löïc ôû möùc ñoä hoaøn chænh trong moät lónh vöïc naøo ñoù. Baát cöù

ngöôøi naøo neáu coù yù thöùc reøn luyeän vaø coù yù chí, nghò löïc ñeàu coù theå coù naêng löïc trong

moät lónh vöïc hoaït ñoäng naøo ñoù. Coøn thieân taøi laø ôû möùc ñoä cao nhaát khoâng phaûi baát cöù

ngöôøi bình thöôøng naøo cuõng coù. Ñeå coù thieân taøi, ngoaøi caùc phaåm chaát nhö yù chí, hoaøn

caûnh xaõ hoäi… coøn coù yeáu toá cô baûn ñoù laø tö chaát. Caùc nhaø khoa hoïc ñaõ tieán haønh

nghieân cöùu boä oùc cuûa caùc thieân taøi vaø heä soá IQ cuûa hoï. Nghieân cöùu cho thaáy haàu nhö

naõo cuûa caùc vó nhaân ñeàu naëng hôn naõo cuûa ngöôøi bình thöôøng. Chaúng haïn, naõo cuûa

Croâmoen, ngöôøi laõnh ñaïo xuaát saéc caùch maïng tö saûn Anh naëng tôùi 2,2 kg, gaàn gaáp ñoâi

ngöôøi bình thöôøng. Heä soá IQ cuûa moät soá danh nhaân cuõng raát cao, chaúng haïn, Goethe -

nhaø thô Ñöùc coù IQ laø 185, Voltaire - nhaø vaên vaø trieát gia Phaùp coù IQ laø 170….

Theo caùch tieáp caän naøy thì naêng löïc laø toång hôïp nhöõng thuoäc tính cuûa caù nhaân,

phuø hôïp vôùi nhöõng yeâu caàu ñaëc tröng cuûa moät hoaït ñoäng nhaát ñònh, nhaèm ñaûm baûo

vieäc hoaøn thaønh coù keát quaû toát trong lónh vöïc hoaït ñoäng aáy. Caùch tieáp caän naøy cuõng

phaân bieät caùc caáp ñoä phaùt trieån cuûa naêng löïc: naêng löïc, taøi naêng vaø thieân taøi. Vaán ñeà

tö chaát cuõng ñöôïc caùc taùc giaû ñeà caäp ñeán nhö moät yeáu toá then choát taïo neân thieân taøi.

Cuõng theo caùch tieáp caän treân, ñeå coù moät naêng löïc naøo ñoù, caàn phaûi coù nhieàu

thuoäc tính, hay noùi caùch khaùc, moät heä thoáng caùc thuoäc tính quy ñònh neân naêng löïc. Tuy

nhieân, do khoâng phaûi hoaït ñoäng naøo cuõng coù ñöôïc moät caáu truùc roõ raøng neân vieäc tìm ra

caùc thaønh phaàn cuûa caáu truùc naêng löïc khoâng ñôn giaûn.

1.3.1.5. Theo Richard. E. Boyatzis [86, tr 20-25]

Naêng löïc giaûi quyeát coâng vieäc laø ñaëc tính cô baûn cuûa con ngöôøi trong vieäc thöïc

hieän coâng vieäc moät caùch coù hieäu quaû. Tuy nhieân, muoán thöïc hieän coâng vieäc coù hieäu

quaû, naêng löïc caù nhaân laø caàn thieát nhöng chöa ñuû. Caàn phaûi xem xeùt theâm veà moái lieân

heä giöõa naêng löïc vaø moâi tröôøng hoaït ñoäng, bao goàm caû moâi tröôøng beân trong vaø beân

ngoaøi.

Nhö vaäy, theo E. Boyatzis, nhöõng ñaëc tính cô baûn cuûa con ngöôøi giuùp cho con

ngöôøi thöïc hieän coâng vieäc coù hieäu quaû goïi laø naêng löïc.

Naêng löïc giaûi quyeát coâng vieäc bao goàm ñoäng cô, caù tính, kyõ naêng, kieán thöùc, töï

nhaän thöùc veà chính baûn thaân hoaëc vai troø xaõ hoäi.

Theo caùch hieåu noùi treân, quan nieäm naøy tuy coù phaàn ñôn giaûn, nhöng cuõng chæ ra

ñöôïc moät soá yeáu toá caáu thaønh naêng löïc.

1.3.1.6. Theo Christian Batal [83, tr 182-198]

Naêng löïc laøm vieäc töông öùng vôùi kieán thöùc, kyõ naêng vaø haønh vi - thaùi ñoä caàn huy

ñoäng ñeå coù theå thöïc hieän ñuùng ñaén caùc hoaït ñoäng rieâng cuûa töøng vò trí laøm vieäc. Moät

naêng löïc nhö vaäy seõ ñöôïc caáu thaønh bôûi caùc yeáu toá sau:

- Kieán thöùc: goàm hieåu bieát chung vaø hieåu bieát chuyeân ngaønh veà moät lónh vöïc cuï

theå.

- Kyõ naêng: khaû naêng aùp duïng caùc kyõ thuaät, phöông phaùp vaø coâng cuï ñeå giaûi

quyeát coâng vieäc.

- Thaùi ñoä - haønh vi: thaùi ñoä, haønh vi cuûa baûn thaân.

Naêng löïc coù theå ñöôïc phaân loaïi thaønh:

- Naêng löïc toång hôïp: naêng löïc khoâng mang tính ñaëc thuø ñoái vôùi moät vieäc cuï theå

maø caàn thieát trong nhieàu coâng vieäc.

- Naêng löïc chuyeân moân: Naêng löïc cuûa moät ngaønh ngheà cuï theå.

- Naêng löïc ñaëc thuø: Naêng löïc ñaëc bieät, chæ caàn thieát cho nhöõng toå chöùc nhaát ñònh.

Caùch tieáp caän naêng löïc vöøa neâu khaù sô löôïc, laïi chöa phaân bieät naêng löïc vôùi caáu

truùc cuûa naêng löïc. Tuy nhieân, caùch phaân loaïi naêng löïc thaønh 3 loaïi nhö treân toû ra höõu

ích ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng ñieàu ñoäng vaø tuyeån duïng nhaân vieân. Noù cho pheùp phaân bieät

nhöõng vieäc laøm ñoøi hoûi nhöõng naêng löïc toång hôïp, naêng löïc chuyeân moân hay naêng löïc

ñaëc thuø.

1.3.1.7. Theo Tieán só Kerstin Keen [106, tr12-13]

Tieán só Kerstin Keen, chuyeân gia quoác teá ngöôøi Thuïy Ñieån, ñöôïc döï aùn

VIE/96/029 cuûa TP.HCM, döôùi söï taøi trôï cuûa chöông trình phaùt trieån Lieân Hieäp Quoác

(UNDP), môøi ñeán thuyeát trình veà taêng cöôøng naêng löïc quaûn lyù cho caùn boä cao caáp cuûa

TP.HCM. Trong baøi thuyeát trình cuûa baø ngaøy 19/8/2000, baø ñaõ ñöa ra quan nieäm veà

naêng löïc nhö sau:

Töø “naêng löïc” coù nguoàn goác töø tieáng la tinh “competentia” coù nghóa laø söï nhaát

trí, hoøa hôïp. Nhaát trí, hoøa hôïp ôû ñaây hieåu theo nghóa nhaát trí, hoøa hôïp giöõa tình hình,

keát quaû thöïc hieän, nhieäm vuï vaø khaû naêng. Noùi cuï theå hôn thì “naêng löïc laø khaû naêng

hoaøn thaønh nhieäm vuï ñöôïc giao”.

Cuõng theo TS. Kerstin Keen, baøn tay laø coâng cuï toát nhaát cuûa con ngöôøi. Baøn tay

laø coâng cuï phöùc taïp, laïi coù ñaëc thuø cho moãi ngöôøi neân noù laø bieåu hieän toát cho naêng löïc

caù nhaân. Vì theá baø ñaõ söû duïng moâ hình baøn tay con ngöôøi ñeå phaân tích caùc yeáu toá bieåu

hieän naêng löïc. Caùc bieåu hieän cuï theå nhö sau:

- Ngoùn tay caùi bieåu hieän cho kyõ naêng, töùc laø möùc ñoä thaønh thaïo ñeå thöïc hieän moät

coâng vieäc cuï theå naøo ñoù.

- Ngoùn tay troû bieåu hieän cho kieán thöùc, töùc laø taäp hôïp nhöõng hieåu bieát veà caùc lyù

thuyeát, caùc phöông phaùp.….

Ñoái vôùi TS. Kerstin Keen, kieán thöùc vaø kyõ naêng coù quan heä maät thieát vôùi nhau.

Kyõ naêng ñöôïc hình thaønh qua quaù trình aùp duïng nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc. Vì theá coù theå

hieåu kieán thöùc nhö laø “ñaàu vaøo” coøn kyõ naêng laø “ñaàu ra”. Tuy nhieân giöõa kieán thöùc vaø

kyõ naêng cuõng coù nhöõng söï khaùc nhau nhaát ñònh. Hieåu roõ ñöôïc söï khaùc nhau naøy (xem

baûng 1.4) seõ giuùp cho coâng taùc ñaøo taïo, phaùt trieån naêng löïc ñöôïc hieäu quaû hôn.

Baûng 1.4. Söï khaùc nhau giöõa kieán thöùc vaø kyõ naêng

KIEÁN THÖÙC KYÕ NAÊNG

- Coù ñöôïc thoâng qua laøm vieäc, baét chöôùc, - Coù ñöôïc thoâng qua vieäc nghe vaø ñoïc,

nhaéc laïi. caùc söï kieän, soá lieäu coù theå nhìn ñöôïc.

- Coù theå ñöôïc ngöôøi khaùc ñaùnh giaù deã - Raát khoù ñaùnh giaù ñöôïc toaøn boä kieán

daøng. thöùc cuûa moät con ngöôøi.

- Khoù queân. - Deã queân caùc söï kieän, soá lieäu …

- Töï reøn luyeän laø chính, khoù chuyeån giao. - Hoïc töø beân ngoaøi, deã chuyeån giao.

Nguoàn: Baøi thuyeát trình cuûa TS Kerstin Keen ngaøy 19/8/2000 taïi TP.HCM {106}

- Ngoùn tay giöõa bieåu hieän cho kinh nghieäm, töùc laøø nhöõng baøi hoïc thaát baïi vaø

thaønh coâng töø cuoäc soáng, töø caùc tình huoáng thöïc teá… . Kinh nghieäm coù ñöôïc chuû yeáu

thoâng qua laøm vieäc, do ñoù kinh nghieäm gaén lieàn vôùi thôøi gian.

- Ngoùn aùp uùt (ngoùn ñeo nhaãn) bieåu hieän cho caùc moái quan heä mang tính chaát caù

nhaân. Caùc moái quan heä laø moät phaàn quan troïng cuûa naêng löïc.

- Ngoùn uùt bieåu hieän cho heä thoáng caùc giaù trò, töùc laø nhöõng quan nieäm veà loái soáng,

lyù töôûng, haønh vi - thaùi ñoä cuûa caù nhaân…… Yeáu toá caáu thaønh naêng löïc naøy cuõng raát caàn

thieát cho vieäc thöïc hieän coâng vieäc coù hieäu quaû.

Quan nieäm veà naêng löïc cuûa TS. Kerstin Keen khaù ñôn giaûn, nhöng raát thích hôïp

cho vieäc ñaùnh giaù naêng löïc trong hoaøn caûnh nöôùc ta. TS. Kerstin Keen cuõng ñaõ ñöa ra

ñöôïc nhöõng yeáu toá raát cuï theå trong vieäc phaân tích caáu truùc naêng löïc.

1.3.1.8. Theo E.C.Eyre vaø Richara Pettinger [95, tr 174-177]

Khi baøn veà nhaø quaûn trò, E.C.Eyre vaø Richara Pettinger trình baøy naêng löïc döôùi

hình thöùc ñaëc ñieåm caù nhaân hay phaåm chaát. Theo caùc taùc giaû naøy thì caùc phaåm chaát

maø nhaø quaûn trò caàn phaûi coù bao goàm:

- Söï töï tin: tin töôûng vaøo khaû naêng cuûa mình coù theå giaûi quyeát vaán ñeà coù hieäu

quaû trong nhöõng tình huoáng khoù khaên.

- Khaùt voïng: söï khaùt khao, nhieät tình daãn ñeán kích thích haønh ñoäng.

- Tính töï löïc: chuû ñoäng trong haønh ñoäng vaø coù nhöõng suy nghó môùi meû trong giaûi

quyeát vaán ñeà.

- Tính kieân quyeát, döùt khoaùt: khoâng do döï, tröôùc sau nhö moät.

- Saün saøng chòu traùch nhieäm: caû quyeát ñònh cuûa mình vaø cuûa nhaân vieân.

- UÛy quyeàn: saün saøng chia seû quyeàn löïc.

- Coù oùc phaùn ñoaùn, suy xeùt: khaû naêng phaân tích tình huoáng vaø ñöa ra nhöõng

haønh ñoäng phuø hôïp.

- Thích nghi: thích öùng ñöôïc vôùi nhöõng hoaøn caûnh khaùc nhau. Ñaây laø phaåm chaát

raát quan troïng trong theá giôùi hieän ñaïi luoân bieán ñoåi nhanh choùng.

- Khaû naêng toå chöùc: bieát caùch xaây döïng heä thoáng toå chöùc, huy ñoäng caùc nguoàn

löïc vaät chaát vaø tinh thaàn moät caùch toái öu ñeå thöïc hieän muïc tieâu.

- Khaû naêng chòu ñöïng: chòu ñöôïc aùp löïc cao, laâu daøi cuûa coâng vieäc.

- Tính khaùch quan: khoâng ñònh kieán caù nhaân.

- Khaû naêng laøm vieäc nhoùm: côûi môû, bieát giao tieáp, laéng nghe vaø chia seû yù kieán

vôùi nhaân vieân.

- Ñoäng vieân nhaân vieân: ñoái xöû vôùi nhaân vieân bình ñaúng, khuyeán khích vaø naâng

ñôõ nhaân vieân phaùt trieån ngheà nghieäp.

- Coù neàn taûng giaùo duïc: khoâng nhaát thieát phaûi coù baèng caáp, nhöng phaûi coù neàn

taûng giaùo duïc ñuû ñeå laøm vieäc coù hieäu quaû.

Nhöõng phaåm chaát treân raát khoù taäp hôïp ñaày ñuû trong moãi con ngöôøi. Tuy nhieân,

nhaø quaûn trò naøo caøng coù nhieàu phaåm chaát thì khaû naêng thaønh coâng caøng cao.

Caùch dieãn ñaït naêng löïc, caáu truùc cuûa naêng löïc döôùi hình thöùc caùc phaåm chaát cuûa

nhaø quaûn trò tuy khoâng ñònh nghóa tröïc tieáp naêng löïc laø gì, nhöng cuõng coù theå cung caáp

cho ngöôøi ñoïc caùi nhìn toång quan veà nhöõng yeâu caàu ñoái vôùi moät nhaø quaûn trò. Caùch

trình baøy naøy nhaán maïnh ñeán ñaëc ñieåm caù nhaân nhaø quaûn trò maø chöa phaân tích nguoàn

goác cuûa caùc ñaëc ñieåm naøy. Do vaäy, vieäc tìm ra nhöõng caùch thöùc naâng cao naêng löïc seõ

khoâng phaûi laø ñieàu deã daøng.

Treân ñaây laø moät soá khaùi nieäm naêng löïc vaø caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc döïa treân

nhöõng goùc ñoä nghieân cöùu khaùc nhau cuûa nhieàu taùc giaû. Nhöõng khaùi nieäm naøy khoâng

maâu thuaãn vôùi nhau maø boå sung cho nhau. Tuy ñöôïc dieãn ñaït döôùi caùc hình thöùc khaùc

nhau nhöng toång hôïp laïi chuùng ta coù theå thaáy chuùng coù nhöõng ñieåm chung sau:

- Naêng löïc ñöôïc hieåu laø khaû naêng thöïc hieän moät daïng hoaït ñoäng naøo ñoù. Do vaäy,

khi noùi ñeán naêng löïc laø phaûi noùi ñeán naêng löïc cuûa moät hoaït ñoäng trong moät lónh vöïc cuï

theå. Khi nghieân cöùu naêng löïc caàn xem xeùt naêng löïc trong moái lieân heä vôùi moâi tröôøng

hoaït ñoäng, ñoàng thôøi caàn phaûi xem xeùt caû vaán ñeà naêng khieáu, tö chaát vaø caùc möùc ñoä

phaùt trieån cuûa naêng löïc.

- Naêng löïc coù theå thay ñoåi thoâng qua hoaït ñoäng. Do vaäy, ngöôøi ta coù theå chuû ñoäng

taïo ra naêng löïc.

- Caùc boä phaän caáu thaønh naêng löïc bao goàm nhöõng thuoäc tính taâm lyù phuø hôïp vôùi

nhöõng yeâu caàu cuûa moät daïng hoaït ñoäng naøo ñoù. Tuy vieäc tìm ra caùc thaønh phaàn cuûa

caáu truùc naêng löïc khoâng ñôn giaûn nhöng caùc taùc giaû cuõng chæ ra moät soá yeáu toá caáu

thaønh naêng löïc cuï theå nhö: kieán thöùc, kyõ naêng, thaùi ñoä, kinh nghieäm, caùc moái quan heä,

ñoäng cô (nguyeän voïng), caùc phaåm chaát caù nhaân.

Maëc duø caùc khaùi nieäm veà naêng löïc vaø caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc neâu treân coøn

khaùi quaùt nhöng chuùng laø nhöõng gôïi yù hay ñònh höôùng raát caàn thieát cho nhöõng ai muoán

nghieân cöùu veà naêng löïc, ñoàng thôøi muoán tìm kieám nhöõng yeáu toá caáu thaønh naêng löïc

cuûa moät hoaït ñoäng cuï theå. Ñieåm ñaëc bieät quan troïng laø caùc taùc giaû ñaõ ñöa ra nhaän ñònh

naêng löïc coù theå thay ñoåi. Muoán vaäy caàn phaûi coù nhöõng giaûi phaùp phuø hôïp. Ñaây laø gôïi

yù nhaèm tìm kieám nhöõng giaûi phaùp naâng cao naêng löïc cho moät tröôøng hôïp cuï theå.

1.3.2. Naêng löïc vaø caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc giaùm ñoác DNTN

Cuõng nhö nhöõng giaùm ñoác DN noùi chung, giaùm ñoác DNTN laø ngöôøi chæ huy hay

laø nhaø quaûn trò caáp cao trong DN. Ñeå coù theå thöïc hieän toát caùc nhieäm vuï cuûa mình, hoï

caàn coù naêng löïc vaø hoï luoân phaûi tu döôõng ñeå naâng cao, phaùt trieån naêng löïc aáy.

Caùc khaùi nieäm veà naêng löïc neâu treân chuû yeáu noùi veà naêng löïc cuûa con ngöôøi noùi

chung chöù chöa ñeà caäp ñeán naêng löïc quaûn trò, ñoàng thôøi cuõng cho thaáy coù nhieàu caùch

hieåu veà khaùi nieäm naøy. Cuõng vaäy, caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc chöa ñöôïc hieåu moät

caùch thoáng nhaát, tuøy thuoäc vaøo quan nieäm cuûa töøng taùc giaû. Treân cô sôû löïa choïn caùc

ñieåm toái öu töø nhöõng khaùi nieäm neâu treân, keát hôïp vôùi nhöõng suy nghó caù nhaân, taùc giaû

ñeà xuaát khaùi nieäm veà naêng löïc quaûn trò vaø caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc quaûn trò cuûa

giaùm ñoác DNTN nhö sau.

1.3.2.1. Naêng löïc quaûn trò giaùm ñoác DNTN

Naêng löïc quaûn trò cuûa giaùm ñoác DNTN laø khaû naêng hoaøn thaønh nhieäm vuï quaûn

trò DN, khoâng ñaùnh giaù thoâng qua baèng caáp maø ñaùnh giaù thoâng qua keát quaû thöïc hieän

nhieäm vuï cuûa ngöôøi ñoù. Nhö vaäy, khi muoán bieát moät giaùm ñoác DNTN naøo ñoù coù naêng

löïc hay khoâng, ta döïa vaøo keát quaû laøm vieäc cuûa ngöôøi giaùm ñoác ñoù. Caùc yeáu toá khaùc

nhö baèng caáp, chöùng chæ hoïc taäp chæ coù yù nghóa tham khaûo. Coù theå coù ngöôøi cho raèng

chæ caàn nhìn vaøo keát quaû hoaït ñoäng bieåu hieän qua caùc chæ tieâu taøi chính nhö doanh thu,

lôïi nhuaän… ñeå ñaùnh giaù naêng löïc cuûa giaùm ñoác DNTN. Tuy nhieân, neáu chæ döïa vaøo caùc

chæ tieâu naøy ñeå ñaùnh giaù ta coù theå bò nhaàm laãn, bôûi leõ coù nhöõng DN chaáp nhaän loã moät

soá naêm nhaèm giaønh thò phaàn, hoaëc loã do nhöõng nguyeân nhaân khaùch quan. Do vaäy caùc

chæ tieâu taøi chính naøy khoâng phaûn aùnh ñöôïc chính xaùc naêng löïc cuûa ngöôøi giaùm ñoác. Vì

theá, muoán ñaùnh giaù chính xaùc, caàn döïa vaøo töøng nhieäm vuï vaø keát quaû thöïc hieän nhieäm

vuï cuûa giaùm ñoác DNTN.

Naêng löïc cuûa giaùm ñoác DNTN cuõng coù theå ñöôïc phaân thaønh 3 caáp ñoä: naêng löïc,

taøi naêng vaø thieân taøi. Naêng löïc laø khaùi nieäm chung nhaát duøng ñeå phaân bieät giöõa giaùm

ñoác DNTN naøy vaø giaùm ñoác DNTN khaùc, bieåu hieän ôû khaû naêng hoaøn thaønh toát nhieäm

vuï. Taøi naêng laø naêng löïc ôû möùc ñoä cao, coøn thieân taøi laø naêng löïc ôû möùc ñoä hoaøn chænh

kieät xuaát coù moät khoâng hai. Cuõng chính vì taøi naêng, thieân taøi ôû möùc ñoä cao hôn naêng

löïc neân khoâng phaûi baát cöù giaùm ñoác DNTN naøo cuõng coù. Ñeå coù taøi naêng, thieân taøi,

ngoaøi caùc phaåm chaát thoâng thöôøng cuûa naêng löïc coøn coù yeáu toá cô baûn laø naêng khieáu.

Caùc giaùm ñoác DNTN ngay töø khi sinh ra ñaõ khaùc nhau veà tö chaát neân naêng khieáu cuûa

töøng ngöôøi cuõng khaùc nhau. Moät ngöôøi coù naêng khieáu laø coù nhöõng ñieàu kieän chuû quan

thuaän lôïi trong KD vaø do ñoù deã daøng hình thaønh moät taøi naêng hay thieân taøi. Tuy nhieân,

neáu coù naêng khieáu maø khoâng coù ñieàu kieän chuû quan (coù chí) vaø khaùch quan (moâi

tröôøng hoaït ñoäng thuaän lôïi) thì naêng khieáu chöa chaéc ñaõ ñöôïc phaùt huy. Taøi naêng,

thieân taøi chæ moät phaàn do naêng khieáu, phaàn quan troïng hôn laø do hoïc taäp vaø reøn luyeän

tích cöïc, ñuùng luùc, ñuùng caùch, coù heä thoáng… trong moät moâi tröôøng thuaän lôïi. Cho neân

muoán phaùt huy naêng khieáu thaønh taøi naêng ngöôøi ta caàn vöøa coù chí, vöøa coù thôøi cô.

Trong khuoân khoå luaän vaên naøy, taùc giaû chæ giôùi haïn vieäc nghieân cöùu ôû caáp ñoä

naêng löïc, bôûi leõ ñoù laø caáp ñoä cuûa haàu heát giaùm ñoác DNTN trong thöïc teá. Caùc caáp ñoä

coøn laïi tuy vieäc nghieân cöùu chuùng raát caàn thieát vaø haáp daãn, seõ laø ñoái töôïng cuûa nhöõng

coâng trình nghieân cöùu veà sau.

1.3.2.2. Caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc giaùm ñoác DNTN

Naêng löïc cuûa giaùm ñoác DNTN do nhieàu yeáu toá caáu thaønh vaø vieäc tìm ra nhöõng

yeáu toá caáu thaønh aáy khoâng phaûi laø chuyeän ñôn giaûn. Treân cô sôû caùc coâng trình nghieân

cöùu vaø theo suy nghó toång hôïp cuûa ngöôøi vieát, caùc yeáu toá caáu thaønh hay caùc tieâu chí ñeå

ñaùnh giaù naêng löïc quaûn trò giaùm ñoác DNTN laø caùc yeáu toá sau:

a. Kieán thöùc

Ñoù laø nhöõng hieåu bieát chung cuûa giaùm ñoác DNTN veà caùc vaán ñeà töï nhieân, xaõ hoäi;

nhöõng lyù thuyeát, phöông phaùp, soá lieäu …. . Kieán thöùc ñöôïc coi laø neàn taûng, ñieàu kieän

caàn cuûa naêng löïc, vì phaûi coù kieán thöùc ngöôøi giaùm ñoác DNTN môùi coù theå phaùt huy

ñöôïc naêng löïc. Tuy nhieân, raát khoù ñònh löôïng khoái löôïng kieán thöùc caàn phaûi coù cuûa

giaùm ñoác DNTN laø bao nhieâu, vì ñieàu ñoù coøn tuyø thuoäc vaøo quy moâ, ngaønh ngheà KD.

Song ñeå coù theå ñònh höôùng ñöôïc söï phaùt trieån cuûa DN trong ngaén vaø daøi haïn, ñieàu

haønh ñöôïc caùc hoaït ñoäng haøng ngaøy, giaùm ñoác DNTN caàn phaûi coù kieán thöùc veà chieán

löôïc, taàm nhìn, muïc tieâu; veà caùc lyù thuyeát ñoäng vieân nhaân vieân laøm vieäc; veà caùc vaán

ñeà cô baûn cuûa caïnh tranh; cung - caàu vaø thò tröôøng; nhöõng ñieàu luaät caên baûn coù aûnh

höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa DN….. Ñoù laø nhöõng kieán thöùc toái thieåu maø giaùm ñoác DNTN

phaûi coù. Muoán coù ñöôïc vaø khoâng ngöøng gia taêng kieán thöùc, giaùm ñoác DNTN caàn phaûi

ñöôïc ñaøo taïo. Tuy nhieân, vieäc ñaøo taïo khoâng ñôn thuaàn chæ theo nhöõng khoùa hoïc trong

caùc tröôøng, lôùp vôùi caùch thöùc truyeàn thoáng maø coù theå baèng caùch khaùc nhö töï hoïc…. .

Kieán thöùc phaûi ñöôïc coi laø neàn taûng cuûa naêng löïc vì thieáu noù ngöôøi giaùm ñoác DNTN

khoâng coù cô sôû lyù luaän daãn ñöôøng neân deã haønh ñoäng moät caùch muø quaùng, töï phaùt, daãn

ñeán nhieàu ruûi ro.

b. Kyõ naêng

Ñoù laø möùc ñoä thaønh thaïo trong vieäc tieán haønh moät hoaït ñoäng cuï theå naøo ñoù. Moãi

giaùm ñoác DNTN phaûi thöïc hieän nhieàu coâng vieäc khaùc nhau neân caàn coù nhieàu kyõ naêng

khaùc nhau. Kyõ naêng laø boä phaän raát quan troïng cuûa naêng löïc, vì suy cho cuøng, naêng löïc

ñöôïc bieåu hieän qua keát quaû ñaït ñöôïc trong thöïc teá, maø caùc keát quaû ñaït ñöôïc laø saûn

phaåm tröïc tieáp cuûa caùc kyõ naêng. Maëc duø giaùm ñoác DNTN toå chöùc thöïc hieän coâng vieäc

chuû yeáu thoâng qua ngöôøi khaùc, nhöng hoï cuõng phaûi coù ñaày ñuû ba kyõ naêng chung: kyõ

naêng bao quaùt, kyõ naêng giao tieáp vaø kyõ naêng kyõ thuaät. Nhöõng kyõ naêng chung naøy caàn

bieåu hieän thaønh nhöõng kyõ naêng cuï theå. Chaúng haïn kyõ naêng bao quaùt theå hieän thaønh kyõ

naêng hoaïch ñònh chieán löôïc, taàm nhìn, muïc tieâu, ñaùnh giaù phöông aùn ñaàu tö, phaân tích

moâi tröôøng, thieát laäp heä thoáng toå chöùc… Kyõ naêng giao tieáp theå hieän thaønh kyõ naêng uûy

quyeàn, truyeàn ñaït thoâng tin, laéng nghe, ñaøm phaùn kyù keát hôïp ñoàng…. Kyõ naêng kyõ thuaät

theå hieän thaønh kyõ naêng phaân tích taøi chính; phaân boå kinh phí, nhaân löïc ñuùng ngöôøi,

ñuùng vieäc; xaây döïng caùc quy cheá noäi boä; giaûi quyeát maâu thuaãn; söû duïng coâng ngheä

thoâng tin…. Nhìn chung, caùc kyõ naêng cuï theå nhö vaäy raát nhieàu. Muoán xaùc ñònh roõ kyõ

naêng naøo lieân quan caàn phaûi xem xeùt moät giaùm ñoác DNTN cuûa moät ngaønh - ngheà

trong moät thôøi ñieåm cuï theå. Caùc giaùm ñoác DNTN muoán coù vaø khoâng ngöøng gia taêng

kyõ naêng, khoâng coù con ñöôøng naøo khaùc laø phaûi noã löïc laøm vieäc. Giaùm ñoác coù theå haáp

thu kyõ naêng thoâng qua hoïc taäp ôû caùc lôùp reøn luyeän kyõ naêng, nhöng phaûi thöïc haønh

nhieàu môùi hình thaønh ñöôïc kyõ naêng. Coù theå coi kyõ naêng laø moät trong caùc yeáu toá voâ

cuøng quan troïng cuûa naêng löïc, vì neáu khoâng coù kyõ naêng, caùc giaùm ñoác DNTN chæ laø

nhöõng ngöôøi “chæ tay naêm ngoùn”, khoâng töï mình laøm ñöôïc vieäc gì.

c. Kinh nghieäm

Ñoù laø nhöõng baøi hoïc tích luyõ ñöôïc töø thöïc teá cuoäc soáng. Maëc duø giaùm ñoác DNTN

coù theå hoïc kinh nghieäm töø nhöõng giaùm ñoác DN khaùc, nhöng chuû yeáu kinh nghieäm ñeán

vôùi hoï thoâng qua caùc coâng vieäc cuï theå neân noù gaén lieàn vôùi thôøi gian. Trong suoát quaù

trình hoaït ñoäng, giaùm ñoác DNTN phaûi thöïc hieän nhieàu coâng vieäc khaùc nhau, trong ñoù

coù vieäc môùi, vieäc cuõ. Ai cuõng bieát laøm vieäc cuõ ñôõ toán keùm thôøi gian, ñôõ sai soùt, ruûi ro

hôn vieäc môùi. Sôû dó nhö vaäy laø khi laøm vieäc cuõ ngöôøi ta söû duïng kinh nghieäm coù saün,

ñaëc bieät trong coâng vieäc neáu coù sai laàm phaûi traû moät giaù ñaét thì kinh nghieäm laø moät

thaønh toá voâ cuøng quan troïng cuûa naêng löïc.

Neáu giaùm ñoác caùc loaïi hình DN noùi chung laø ngöôøi chòu traùch nhieäm veà söï thaønh

baïi cuûa DN, thì nhieàu giaùm ñoác DNTN coøn chòu traùch nhieäm veà taøi saûn cuûa chính

mình. Vì vaäy kinh nghieäm cuûa giaùm ñoác DNTN laø voâ cuøng quan troïng trong vieäc ñieàu

haønh quaûn lyù DN. Nhôø coù kinh nghieäm, giaùm ñoác DNTN coù theå haïn cheá ñöôïc nhöõng

toån thaát trong KD, maø nhöõng toån thaát ñoù ñoâi khi raát nghieâm troïng, coù theå daãn DNTN

ñeán phaù saûn. Hôn nöõa, trong quaù trình giaûi quyeát nhöõng coâng vieäc ñaõ coù tieàn leä, kinh

nghieäm seõ giuùp giaùm ñoác DNTN ñôõ toán keùm thôøi gian nghieân cöùu vaø giaûm ñöôïc

nhöõng chi phí khoâng caàn thieát. Nhöõng ngöôøi ít kinh nghieäm cuõng coù theå laøm ñöôïc

giaùm ñoác DNTN, nhöng nguy cô ruûi ro seõ cao hôn. Vì vaäy, trong tröôøng hôïp phaûi thueâ

giaùm ñoác, nhöõng oâng chuû DNTN ít khi daùm thueâ nhöõng ngöôøi ít kinh nghieäm. Chöa coù

tröôøng hôïp naøo sinh vieân vöøa môùi ra tröôøng ñöôïc thueâ laøm giaùm ñoác DNTN ngay. Neáu

nhöõng sinh vieân naøo ñoù muoán laøm giaùm ñoác DNTN, hoï phaûi töï thaønh laäp DN, vaø hoï

phaûi chòu laáy moïi ruûi ro coù theå xaûy ra. Thöïc teá cho thaáy coù nhöõng sinh vieân môùi ra

tröôøng töï laäp vaø laøm giaùm ñoác DNTN, nhöng nhöõng tröôøng hôïp nhö vaäy coøn raát ít.

Tình hình phoå bieán laø hoï ñi laøm thueâ moät thôøi gian cho caùc DN cuøng ngaønh maø hoï coù

yù ñònh KD roài sau khi ñaõ tích luõy ñöôïc moät soá kinh nghieäm, môùi laäp DN rieâng cho

mình. Caùch laøm nhö vaäy giuùp hoï traùnh ñöôïc ruûi ro.

Kinh nghieäm cuûa giaùm ñoác DNTN coù ñöôïc chuû yeáu thoâng qua quaù trình töï ñaùnh

giaù, phaân tích nhöõng ñöôïc, maát qua töøng hoaït ñoäng vaø ruùt ra nhöõng baøi hoïc caàn ghi

nhôù trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa chính baûn thaân mình. Trong moät soá tröôøng hôïp, hoï

cuõng coù theå hoïc kinh nghieäm töø nhöõng ngöôøi khaùc thoâng qua caùch giaûi quyeát coâng

vieäc trong nhöõng tình huoáng cuï theå. Hieän nay coù nhieàu tröôøng toå chöùc caùc chuyeân ñeà

phaân tích nhöõng tình huoáng moâ phoûng caùc tình huoáng ñaõ xaûy ra trong thöïc teá nhö ñaøm

phaùn hôïp ñoàng, tranh chaáp thöông maïi…. Nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm nhö vaäy coù giaù

trò tham khaûo toát cho caùc giaùm ñoác DNTN.

d. Caùc moái quan heä

Ñaây laø nhöõng quan heä mang tính chaát caù nhaân do töøng giaùm ñoác DNTN töï xaây

döïng cho mình qua thôøi gian. Chuùng seõ giuùp cho vieäc thöïc hieän nhieäm vuï ñöôïc nhanh

hôn, thaäm chí hieäu quaû hôn. Do vaäy caùc moái quan heä caù nhaân cuõng laø moät yeáu toá quan

troïng caáu thaønh naêng löïc cuûa giaùm ñoác DNTN.

Tuøy theo vò trí vaø caùc coâng vieäc ñaõ laøm maø giaùm ñoác DNTN taïo ñöôïc cho mình

caùc moái quan heä ít nhieàu, ña daïng vaø phong phuù. Tuøy theo lónh vöïc ngaønh ngheà

SXKD, tuøy theo uy tín thöông hieäu maø caùc giaùm ñoác DNTN xaùc ñònh taàm quan troïng

cuûa caùc moái quan heä aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa DN. Ñoái vôùi nhöõng DNTN SXKD

trong moät soá lónh vöïc caàn nhieàu khaùch haøng, chaúng haïn DNTN chuyeân phaân phoái moät

loaïi saûn phaåm naøo ñoù, giaùm ñoác caàn coù chieán löôïc duy trì vaø phaùt trieån moái quan heä

toát vôùi nhöõng khaùch haøng hieän taïi vaø khaùch haøng tieàm naêng. Trong thöïc teá ñaõ coù coâng

ty traû löông thaät cao ñeå loâi keùo giaùm ñoác DNTN cuûa moät coâng ty ñoái thuû cuøng ngaønh

veà laøm vieäc, nhaèm muïc ñích thu huùt ñöôïc nhöõng moái quan heä vôùi khaùch haøng maø vò

giaùm ñoác DNTN naøy ñaõ thieát laäp ñöôïc. Coù nhöõng DNTN thöôøng xuyeân phaûi quan heä

vôùi caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc vaø trong tröôøng hôïp naøy, caùc moái quan heä quen bieát

vôùi caùc coâng chöùc nhaø nöôùc coù lieân quan seõ giuùp cho toác ñoä giaûi quyeát coâng vieäc

nhanh hôn, hieäu quaû hôn. Ñoâi khi nhöõng moái quan heä coøn quyeát ñònh söï thaønh baïi moät

hôïp ñoàng kinh teá cuï theå. Ngoaøi vieäc caên cöù vaøo thöông hieäu, quy moâ ngaønh ngheà KD…

ñeå xaùc ñònh caùc moái quan heä caàn thieát vaø möùc ñoä quan troïng cuûa caùc moái quan heä aáy,

caùc giaùm ñoác DNTN luoân phaûi ñaët quan heä vôùi caùc nhaø cung caáp (nguyeân vaät lieäu, baùn

thaønh phaåm…), caùc khaùch haøng (toå chöùc, caù nhaân mua saûn phaåm, dòch vuï) vaø caùc cô

quan quaûn lyù nhaø nöôùc (thueá, chính quyeàn caùc caáp…). Do vaäy, caùc giaùm ñoác DNTN

luoân phaûi coù yù thöùc duy trì vaø phaùt trieån nhöõng moái quan heä cuûa hoï.

e. Söï mong muoán (ñoäng cô, hoaøi baõo)

Moãi caù nhaân thöôøng coù mong muoán hay öôùc mô laøm vieäc trong moät lónh vöïc naøo

ñoù. Söï mong muoán naøy mang laïi cho hoï caûm giaùc höùng thuù, say meâ. Khi coù höùng thuù,

say meâ, con ngöôøi seõ ñöôïc thuùc ñaåy ñeå khoâng ngöøng hoïc taäp vaø reøn luyeän, vöôït qua

moïi khoù khaên, thaùch thöùc. Töø ñoù naêng löïc coù ñieàu kieän phaùt trieån. Söï mong muoán

ñöôïc coi laø boä phaän quan troïng haøng ñaàu cuûa naêng löïc, vì neáu khoâng coù söï höùng thuù,

say meâ, keát quaû laøm vieäc khoù coù theå toát ñeïp.

Vì theá, giaùm ñoác DNTN cuõng phaûi coù söï say meâ vôùi coâng vieäc KD. Söï say meâ seõ

giuùp ngöôøi giaùm ñoác DNTN vöôït qua nhieàu thaùch thöùc, ruûi ro trong moâi tröôøng caïnh

tranh khoác lieät. Söï ham meâ KD cuõng giuùp cho caùc giaùm ñoác DNTN khoâng luøi böôùc

tröôùc nhöõng khoù khaên. Neáu khoâng coù söï say meâ naøy toát nhaát laø khoâng neân laøm giaùm

ñoác DNTN. Moät tröôøng ñaïi hoïc ôû UÙùc chuû tröông phaân bieät hai loaïi ngöôøi hoaït ñoäng

trong lónh vöïc kinh teá. Ñoái vôùi loaïi ham meâ KD, muoán laøm giaøu, tröôøng ñònh höôùng hoï

hoïc quaûn trò kinh doanh ñeå sau naøy laøm chuû DN. Coøn ñoái vôùi loaïi ít ham meâ laøm giaøu,

tröôøng ñònh höôùng hoï vaøo vieäc hoïc phaân tích chính saùch kinh teá ñeå sau naøy hoï laøm

vieäc cho caùc cô quan phaân tích, hoaïch ñònh hay toå chöùc thöïc hieän caùc chính saùch kinh

teá. Trong thöïc teá coù nhöõng giaùm ñoác DNTN laøm thueâ, khoâng boû voán ra KD. Nhöng

ngay caû tröôøng hôïp naøy, neáu hoï khoâng coù söï ñam meâ KD, hoï raát deã boû ngheà khi gaëp

phaûi nhöõng tình huoáng thaùch thöùc, khoù khaên.

f. Quan nieäm veà “traùch nhieäm xaõ hoäi” vaø “ñaïo ñöùc KD”

Ñoù laø nhöõng quan nieäm veà muïc tieâu, lyù töôûng soáng, ñaïo ñöùc KD, traùch nhieäm xaõ

hoäi…. Chuùng seõ ñöôïc bieåu hieän treân haønh vi, thaùi ñoä cuûa giaùm ñoác DNTN trong cuoäc

soáng haøng ngaøy vaø trong coâng vieäc. Yeáu toá naêng löïc naøy raát caàn thieát cho giaùm ñoác

DNTN thöïc hieän coâng vieäc coù hieäu quaû. Chaúng haïn, neáu giaùm ñoác DNTN coù quan

nieäm toân troïng “chöõ tín”, vieäc phaùt trieån DN thöôøng seõ beàn vöõng laâu daøi.

Nhöõng quan nieäm veà traùch nhieäm cuûa DNTN ñoái vôùi xaõ hoäi vaø ñaïo ñöùc KD luoân

gaây nhieàu tranh caõi vaø giöõa hai cuïm thuaät ngöõ naøy coù nhöõng ñieåm chung, ñoâi khi ñöôïc

hieåu cuøng moät nghóa. Chaúng haïn vieäc khoâng gian laän trong KD, coù theå hieåu vöøa laø

traùch nhieäm xaõ hoäi vöøa laø ñaïo ñöùc KD. Ñoâi khi, ñeå phuïc vuï toát cho vieäc nghieân cöùu,

ngöôøi ta taùch bieät hai khaùi nieäm ñoù.

- “Traùch nhieäm xaõ hoäi” laø khaùi nieäm tröøu töôïng, nhöng thöôøng ñöôïc bieåu hieän

thoâng qua caùc hoaït ñoäng phoå bieán nhö: theo ñuoåi lôïi nhuaän moät caùch hôïp phaùp (haønh

vi naøy giuùp xaõ hoäi ñôõ toán chi phí ñieàu tra, kieän tuïng…. ), quaûng caùo trung thöïc, cung

caáp saûn phaåm, dòch vuï an toaøn cho ngöôøi tieâu duøng vaø thaân thieän vôùi moâi tröôøng, ñaûm

baûo phuùc lôïi cho nhaân vieân, thöïc hieän nhöõng chöông trình töø thieän….{92, tr118}.

- “Ñaïo ñöùc KD” theo nghóa thoâng thöôøng ñöôïc duøng ñeå chæ nhöõng nguyeân taùc

cö xöû trong söï phaân bieät caùi toát vaø caùi xaáu, caùi ñuùng vaø caùi sai. Treân thöïc teá, ñaïo ñöùc

KD laø moät khaùi nieäm phöùc taïp. Chaúng haïn, vieäc ñònh giaù baùn saûn phaåm nhö theá naøo

cho coù ñaïo ñöùc, vieäc theo doõi hoaït ñoäng cuûa nhaân vieân baèng caùch naøo vaø vôùi phöông

tieän gì ñeå khoâng vi phaïm ñaïo ñöùc, … ñoù laø nhöõng vaán ñeà gaây nhieàu tranh luaän keå caû

trong noäi boä DNTN cuõng nhö ngoaøi xaõ hoäi. Tuy nhieân, cuõng coù nhöõng tình huoáng maø

khaùi nieäm treân coù theå xaùc ñònh raát roõ raøng nhö vieäc hoái loä caùc coâng chöùc nhaø nöôùc;

vieäc caùc DNTN caáu keát vôùi nhau ñeå naâng giaù saûn phaåm, dòch vuï; vieäc quaûng caùo sai

söï thaät ñeå baùn haøng (löøa ngöôøi tieâu cuøng); vieäc aên chaën quyeàn lôïi cuûa coâng nhaân

(khoâng ñoùng BHXH, BHYT, khoâng trang bò baûo hoä lao ñoäng)….{92, tr118}.

Caùc giaùm ñoác DNTN coù quan ñieåm, nhaän thöùc khoâng ñuùng veà traùch nhieäm xaõ hoäi

vaø ñaïo ñöùc KD thöôøng ra caùc quyeát ñònh thieân veà goùc ñoä lôïi ích DN, lôïi ích caù nhaân

(lôïi nhuaän, thu nhaäp, uy tín caù nhaân, quyeàn löïc vaø nhöõng gì ñöôïc hoï coi laø giaù trò). Coøn

ñoái vôùi caùc giaùm ñoác DNTN coù quan ñieåm, nhaän thöùc ñuùng, hoï thöôøng ra caùc quyeát

ñònh döïa treân hai cô sôû: ñaët quyeàn lôïi cuûa xaõ hoäi leân treân quyeàn lôïi cuûa DN vaø ñaët

quyeàn lôïi cuûa DN leân treân quyeàn lôïi cuûa caù nhaân. Trong thöïc teá, caùc giaùm ñoác DNTN

gaëp raát nhieàu khoù khaên trong nhöõng quyeát ñònh lieân quan ñeán vaán ñeà naøy vì aùp löïc lôïi

nhuaän vaø caùc muïc tieâu kinh teá khaùc ñaët leân vai caùc giaùm ñoác DNTN quaù lôùn. Trong

khi ñoù, chæ tieâu kinh teá thì cuï theå, coøn caùc chæ tieâu veà traùch nhieäm xaõ hoäi, ñaïo ñöùc KD

laïi quaù tröøu töôïng.

Ñieàu ñaùng löu yù laø nhöõng quan nieäm veà traùch nhieäm xaõ hoäi, ñaïo ñöùc KD cuûa

giaùm ñoác DNTN luoân ñöôïc bieåu hieän ra thaønh haønh vi, thaùi ñoä öùng xöû trong ñieàu haønh

coâng vieäc haøng ngaøy. Nhöõng quan nieäm khoâng ñuùng ñaén seõ daãn giaùm ñoác DNTN ñeán

choã phaïm sai laàm, töø nhöõng sai soùt nhoû nhö khoâng giöõ lôøi höùa cho ñeán sai soùt lôùn nhö

cung caáp saûn phaåm, dòch vuï coù theå gaây toån haïi ñeán sinh maïng con ngöôøi. Nhöõng vi

phaïm aáy thöïc chaát chæ mang laïi lôïi ích tröôùc maét cho DN vaø baûn thaân giaùm ñoác

DNTN. Veà laâu daøi, nhöõng caùch haønh xöû ñoù seõ laøm toån haïi uy tín thöông hieäu, töø ñoù

haïn cheá söï phaùt trieån cuûa DNTN, thaäm chí coù theå daãn ñeán nguy cô phaù saûn. Do vaäy,

ngoaøi löông taâm cuûa ngöôøi giaùm ñoác, vieäc coù quan nieäm ñuùng veà traùch nhieäm xaõ hoäi

vaø ñaïo ñöùc KD khoâng chæ giuùp cho baûn thaân ngöôøi giaùm ñoác DNTN töï hoaøn thieän

mình maø quan troïng hôn laø giuùp cho DNTN cuûng coá uy tín, phaùt trieån thöông hieäu, laø

nhöõng vaán ñeà soáng coøn trong kinh teá thò tröôøng.

g. Caùc ñaëc ñieåm caù nhaân

Beân caïnh nhöõng yeáu toá ñaõ ñeà caäp treân, naêng löïc coøn phuï thuoäc vaøo ñaêïc ñieåm caù

nhaân cuûa töøng giaùm ñoác DNTN. Coù nhöõng ñaêïc ñieåm caù nhaân cuûa giaùm ñoác DNTN do

baåm sinh maø coù, nhö söï nhaïy beùn, trí thoâng minh … nhöng nhöõng ñaëc ñieåm baåm sinh

nhö vaäy khoâng nhieàu. Ña soá coøn laïi chuû yeáu do hoïc taäp, reøn luyeän maø coù ñöôïc. Nhöõng

ñaëc ñieåm aáy bao goàm:

- Töï tin, nghò löïc: ñoù laø nieàm tin ôû khaû naêng cuûa chính ngöôøi giaùm ñoác DNTN

trong ñieàu haønh DN noùi chung, luoân tìm caùch vuôït qua moïi khoù khaên thaùch thöùc,

khoâng naûn chí tröôùc thaát baïi.

- Quyeát ñoaùn: tin vaøo khaû naêng cuûa mình trong vieäc giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà cuï

theå; khoâng thay ñoåi tuøy tieän caùc quyeát ñònh ñaõ ban haønh, nhaèm taïo nieàm tin cuûa caáp

döôùi.

- Saün saøng chòu traùch nhieäm: luoân duõng caûm nhaän traùch nhieäm tröôùc nhöõng haäu

quaû do mình taïo ra, khoâng tìm caùch ñoå loãi cho ngöôøi khaùc, vaø ñoâi khi nhaän caû traùch

nhieäm do caáp döôùi laøm sai. Laøm nhö vaäy seõ taïo ñöôïc uy tín cho mình vaø coù ñöôïc loøng

trung thaønh cuûa caáp döôùi, taïo ñöôïc söï ñoaøn keát nhaát trí cao trong noäi boä DNTN.

- Thích öùng vôùi moâi tröôøng: giaùm ñoác DNTN phaûi luoân coi söï bieán ñoäng cuûa

moâi tröôøng laøm vieäc laø chuyeän bình thöôøng vaø saün saøng chaáp nhaän nhöõng bieán ñoäng

aáy. Ñieàu ñoù cho pheùp giaùm ñoác DNTN ñeà ra ñöôïc nhöõng quyeát ñònh meàm deûo, linh

hoaït ñeå ñaït hieäu quaû toát nhaát trong töøng tình huoáng.

- Khaû naêng chòu ñöïng cao: giaùm ñoác DNTN phaûi coù khaû naêng chòu ñöôïc aùp löïc

cao cuûa coâng vieäc trong moät thôøi gian daøi. Do coâng vieäc cuûa giaùm ñoác DNTN coù theå

ñeán vôùi hoï baát cöù khi naøo vaø cöôøng ñoä laøm vieäc caêng thaúng keùo daøi, nhöõng giaùm ñoác

khoâng chòu ñöôïc aùp löïc cao seõ coù nguy cô bò stress.

- Coù tinh thaàn hôïp taùc: giaùm ñoác DNTN phaûi coù khaû naêng truyeàn ñaït yù töôûng,

côûi môû, bieát laéng nghe vaø chia seû yù kieán vôùi ngöôøi khaùc. Do giaùm ñoác DNTN thöïc

hieän coâng vieäc thoâng qua ñoäi nguõ nhaân vieân, vì vaäy hoï phaûi coù khaû naêng truyeàn ñaït yù

töôûng cho nhaân vieân moät caùch roõ raøng, côûi môû, bieát laéng nghe nhaân vieân ñeå phaùt huy

ñöôïc trí tueä cuûa hoï, chia seû yù kieán vaø thoâng caûm vôùi nhaân vieân ñeå nhaân vieân toaøn taâm

toaøn löïc ñoùng goùp cho DN.

Cuõng caàn löu yù raèng naêng khieáu hay tö chaát cuõng laø moät trong nhöõng ñaëc ñieåm caù

nhaân cuûa giaùm ñoác DNTN. Nhöõng giaùm ñoác DNTN coù naêng khieáu hay tö chaát toát veà

KD seõ coù ñieàu kieän chuû quan thuaän lôïi trong ngheà nghieäp. Hoï deã trôû thaønh taøi naêng

hay thieân taøi KD, nhöõng doanh nhaân xuaát chuùng, loãi laïc. Nhöng khoâng vì theá maø ta

khaúng ñònh nhöõng ngöôøi khoâng coù naêng khieáu hay tö chaát thì khoâng laøm giaùm ñoác

DNTN ñöôïc. Suy cho cuøng, naêng khieáu hay tö chaát chæ laø yeáu toá “caàn” chöù chöa phaûi

laø yeáu toá “ñuû” ñeå caáu thaønh naêng löïc.

Treân ñaây taùc giaû ñaõ phaùc hoïa caùi nhìn toång quan veà naêng löïc vaø caùc yeáu toá caáu

thaønh naêng löïc giaùm ñoác DNTN. Muoán xem xeùt vaán ñeà naêng löïc vaø caùc yeáu toá caáu

thaønh naêng löïc giaùm ñoác DNTN moät caùch roõ raøng hôn, chuùng ta caàn tieáp caän naêng löïc

giaùm ñoác caùc DN thuoäc nhöõng loaïi hình DN khaùc. Chaúng haïn, so vôùi DNNN, söï khaùc

bieät tröôùc heát bieåu hieän ôû caùc quy ñònh veà chöùc naêng nhieäm vuï vaø töø nhöõng ñieåm khaùc

nhau ñoù, nhöõng möùc ñoä cuûa caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc seõ khaùc nhau. Tieáp ñeán,

ngoaøi luaät, giaùm ñoác DNNN coøn phaûi chaáp haønh theâm nhieàu vaên baûn cuûa Nhaø nöôùc,

cuûa cô quan chuû quaûn tröïc tieáp, ví duï, khi Nhaø nöôùc chæ thò khoâng ñöôïc taêng giaù moät

maët haøng naøo ñoù, giaùm ñoác DNNN phaûi chaáp haønh; tieàn löông cuõng bò Nhaø nöôùc

khoáng cheá möùc traàn (do Sôû Lao ñoäng Thöông binh vaø Xaõ hoäi duyeät haøng naêm), ñieàu

ñoù laøm cho doanh thu, lôïi nhuaän khoâng coù moái quan heä phuï thuoäc töông öùng vôùi tieàn

löông, chi phoái raát nhieàu naêng löïc cuûa ngöôøi giaùm ñoác. Theâm vaøo ñoù, trong thöïc teá, söï

chia seû quyeàn haïn cuõng raát maïnh meõ. Ví duï, khi muoán ñeà baït moät chöùc danh quaûn lyù

naøo ñoù trong DN, giaùm ñoác DNNN phaûi laáy yù kieán cuûa taäp theå, thoâng qua Ñaûng uûy,

ñoâi khi coøn phaûi tham khaûo yù kieán caû Coâng ñoaøn vaø Ñoaøn thanh nieân roài môùi ra quyeát

ñònh. Quy trình ñoù ñoøi hoûi nhieàu thôøi gian vaø coù khi ngaên caûn giaùm ñoác ñeà baït ñuùng

ngöôøi mình muoán. Noùi chung, quyeát ñònh trong DNNN coù tính taäp theå cao hôn so vôùi

caùc loaïi DN khaùc. Cuoái cuøng, caùc yeâu caàu veà naêng löïc cuûa giaùm ñoác DNNN cuõng

ñöôïc Nhaø nöôùc quy ñònh roõ raøng nhö baèng caáp chuyeân moân, ngoaïi ngöõ, trình ñoä chính

trò, ñaûng vieân…. Trong khi ñoù, caùc DNTN laïi khoâng bò raøng buoäc bôûi nhöõng quy ñònh

naøy neân naêng löïc phaûi ñöôïc xem xeùt döôùi moät goùc ñoä khaùc. Ñoái vôùi DN HTX, coù ñaëc

tröng laø hôïp taùc töï nguyeän, luaät coù nhieàu quy ñònh raát khaùc veà toå chöùc boä maùy, chöùc

naêng nhieäm vuï. Do vaäy neáu muoán tìm hieåu naêng löïc cuûa caùc chuû nhieäm HTX, ta caàn

coù caùc nghieân cöùu chuyeân ñeà môùi tìm ñöôïc caâu traû lôøi chính xaùc. Caùc DN coù voán ñaàu

tö nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng ôû nöôùc ta thoâng thöôøng mang ñeán caùch thöùc quaûn trò phaûn aùnh

saéc thaùi vaên hoaù cuûa nöôùc ñaàu tö. Ñieåm chung cuûa hoï laø SX treân coâng ngheä tieân tieán

vôùi heä thoáng quaûn trò chaët cheõ, hieän ñaïi. Do ñoù naêng löïc cuûa ngöôøi giaùm ñoác ñieàu haønh

cuõng coù nhieàu khaùc bieät vôùi caùc giaùm ñoác DNTN.

Toùm laïi, giöõa caùc loaïi hình DN bao giôø cuõng coù nhöõng ñieåm chung, do ñoù naêng

löïc giaùm ñoác caùc DN cuõng coù nhieàu yeáu toá gioáng nhau. Tuy nhieân, do söï khaùc nhau veà

luaät, moâi tröôøng hoaït ñoäng, vaên hoùa maø naêng löïc giaùm ñoác DN cuûa moãi loaïi hình laïi

coù nhöõng ñieåm khaùc bieät. Trong giôùi haïn cuûa luaän aùn, taùc giaû chæ ñeà caäp ñeán naêng löïc

vaø caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc cuûa giaùm ñoác DNTN. Vieäc so saùnh cuï theå nhöõng

ñieåm khaùc bieät veà naêng löïc giaùm ñoác DNTN vôùi caùc loaïi hình DN khaùc seõ ñöôïc ñeà

caäp trong nhöõng coâng trình khaùc.

1.4. BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM VEÀ NAÊNG LÖÏC QUAÛN TRÒ CUÛA MOÄT

SOÁ DOANH NHAÂN NÖÔÙC NGOAØI

1.4.1. Kinh nghieäm cuûa moät soá doanh nhaân ñieån hình

1.4.1.1. Kinh nghieäm cuûa Azim Premji

Azim Premji ngöôøi AÁn Ñoä, laõnh ñaïo taäp ñoaøn Wipro Corporation noåi tieáng. OÂng

ñaõ ñi tieân phong trong lónh vöïc phaàn meàm vaø ñöôïc meänh danh laø moät Bill Gates cuûa

chaâu AÙ.

Azim Premji toát nghieäp ñaïi hoïc Toång hôïp Standford - Myõ vôùi chuyeân ngaønh kyõ

sö ñieän. OÂng mong muoán ñöôïc laøm vieäc trong moät taäp ñoaøn coâng nghieäp ôû Myõ, theá

nhöng soá phaän ñaõ ñöa oâng ñeán vôùi con ñöôøng KD.

- Ñi töø KD nhoû ñeán KD lôùn

Azim Premji baét ñaàu söï nghieäp KD cuûa mình khi thay cha tieáp quaûn coâng ty

Wipro voán laø moät DNTN coù quy moâ nhoû beù chuyeân kinh doanh rau quaû vaø thöïc phaåm,

thaønh laäp naêm 1945 taïi laøng Almaner naèm ôû phía Baéc Bombay. Ban ñaàu oâng vaãn tieáp

tuïc KD caùc maët haøng truyeàn thoáng cuûa coâng ty, nhöng daàn daàn oâng chuyeån höôùng

sang KD daàu thöïc vaät cung öùng cho caùc cô sôû SX boät giaët, roài ñaàu tö daây chuyeàn tröïc

tieáp SX boät giaët. Sau ñoù tình Azim Premji trôû thaønh ñaïi lyù baùn caùc thieát bò ñieän gia

duïng nhö: maùy giaët, tuû laïnh, maùy bôm….. maø oâng coù hieåu bieát ít nhieàu töø tröôøng ñaïi

hoïc, ñoàng thôøi phaùt haønh traùi phieáu ñeå huy ñoäng voán.

- Kinh nghieäm thaønh coâng trong lónh vöïc tin hoïc

Naêm 1977, Azim Premji ñoåi teân coâng ty thaønh Wipro Technologies. Cuõng trong

thôøi gian naøy, Chính phuû AÁn Ñoä coù chính saùch caám coâng ty IBM kinh doanh taïi nöôùc

naøy do coâng ty IBM ñaõ ñöa moät soá loaïi maùy tính coù chaát löôïng keùm vaøo tieâu thuï taïi thò

tröôøng AÁn Ñoä. Do coù phaåm chaát laø moät nhaø KD lôùn, saün saøng KD moïi thöù vaø bieát taän

duïng thôøi cô, oâng ñaõ chôùp cô hoäi ñeå chuyeån sang KD maùy tính, moät lónh vöïc coù tieàm

naêng vaø höùa heïn mang laïi nhieàu lôïi nhuaän. OÂng nhaäp thieát bò ñeå laép raùp maùy tính baùn

treân thò tröôøng noäi ñòa. Ñeå caïnh tranh vôùi nhieàu coâng ty maùy tính khaùc, oâng ñaõ loâi keùo

ñöôïc moät trung taâm söûa chöõa maùy tính noåi tieáng ôû Bangalore laøm dòch vuï baûo trì vaø

baûo haønh. Maùy tính cuûa Azim Premji baét ñaàu coù thöông hieäu vaø thu huùt ñöôïc caû khaùch

haøng nöôùc ngoaøi.

Naêm 1991, Azim Premji quyeát ñònh chuyeån höôùng sang KD phaàn meàm. OÂng coi

dòch vuï tin hoïc laø chìa khoùa thaønh coâng. Chính nhôø dòch vuï tin hoïc hoaøn haûo maø taäp

ñoaøn Wipro Technologies trôû thaønh moät taäp ñoaøn hoaït ñoäng treân toaøn caàu. Wipro

Technologies khoâng chæ cung caáp dòch vuï cho caùc coâng ty tin hoïc maø coøn phuïc vuï taát

caû caùc DN khaùc coù nhu caàu veà tin hoïc. Hieän nay hôn 75% doanh thu cuûa Wipro

Technologies - öôùc tính hôn 1 tyû USD - coù ñöôïc töø laøm dòch vuï tin hoïc, dòch vuï vieát

phaàn meàm cho caùc coâng ty, taäp ñoaøn.

- Kinh nghieäm duøng ngöôøi cuûa Azim Premji

Ñeå thöïc hieän chieán löôïc KD cuûa mình, Azim Premji ñaõ xaây döïng ñöôïc ñoäi nguõ

chuyeân gia gioûi. OÂng khoâng cho baø con, hoï haøng ñaûm nhaän caùc vò trí chuû choát. Caùch

quaûn trò nhö vaäy theå hieän tính chuyeân nghieäp, baøi baûn cuûa moät nhaø quaûn trò hieän ñaïi.

Trong quyeát ñònh chuyeån ñoåi lónh vöïc KD, oâng ñaõ raát tinh töôøng khi nhaän thaáy beân

caïnh giaù nhaân coâng reû thì AÁn Ñoä coù moät lôïi theá veà ngoân ngöõ bôûi khaû naêng thoâng thaïo

tieáng Anh nhö tieáng meï ñeû. OÂng coi troïng naêng löïc laøm vieäc vaø bieát caùch ñeå “chieàu

hieàn ñaõi só”. Raát coi troïng nguoàn nhaân löïc neân oâng raát quan taâm ñeán vieäc ñaøo taïo nhaân

vieân cuûa mình, khuyeán khích caùc caù nhaân phaùt trieån. Haøng chuïc ngaøn chuyeân gia phaàn

meàm ñaõ ñöôïc ñaøo taïo töø caùc trung taâm cuûa Wipro Technologies.

Azim Premji laøm vieäc caàn maãn vaø soáng giaûn dò, khieâm nhöôøng. Töø naêm 2001,

oâng thaønh laäp moät quyõ taøi trôï mang teân oâng ñeå hoã trôï xaây döïng vaø tu boå caùc tröôøng

trung hoïc phoå thoâng. Khi ñöôïc hoûi veà bí quyeát thaønh coâng cuûa mình, oâng noùi: “Chuùng

toâi luoân luoân yù thöùc raèng phaûi theo doõi xu theá phaùt trieån cuûa coâng ngheä thoâng tin vaø

chuùng toâi ñaõ phaûi coá gaéng nhieàu ñeå naém baét xu theá phaùt trieån cuûa lónh vöïc naøy” [36,

tr.12-59].

1.4.1.2. Kinh nghieäm cuûa Robert Kouk

Robert Kouk laø ngöôøi Hoa, sinh ra ôû Trung Quoác nhöng ñònh cö vaø laäp nghieäp taïi

Malaysia. OÂng hoïc KD töø cha mình, laø trôï thuû ñaéc löïc cho cha trong coâng vieäc KD vaø

ñöôïc giao laõnh ñaïo coâng ty kinh doanh gaïo vôùi quy moâ raát nhoû.

- Ña daïng hoùa maët haøng

Töø gaïo laø maët haøng KD chuû yeáu, khi chính thöùc laø laõnh ñaïo coâng ty, Robert Kouk

laäp töùc môû roäng KD theâm caùc maët haøng khaùc nhö ñöôøng, daàu aên, nguyeân vaät lieäu thöïc

phaåm. Sau ñoù oâng huy ñoäng moïi nguoàn voán, keå caû vay ngaân haøng taäp trung thu mua

ñöôøng. Baèng söï khoân kheùo, chæ trong moät thôøi gian ngaén oâng ñaõ gom taát caû caùc nguoàn

cung öùng ñöôøng veà moät moái do oâng laø ngöôøi phaân phoái chính. Ngoaøi ra oâng coøn tröïc

tieáp ñaàu tö vaøo nhieàu nhaø maùy cheá bieán ñöôøng. Gaàn nhö toaøn boä löôïng ñöôøng tieâu thuï

cuûa Malaysia, Singapore vaø Indonesia ñaõ naèm trong söï ñieàu tieát cuûa Robert Kouk.

OÂng ñang tieáp tuïc vöôn ra thò tröôøng quoác teá.

- Phaân taùn voán ñaàu tö vaøo nhieàu lónh vöïc

Robert Kouk ñaõ taïo döïng nhöõng moái quan heä raát maät thieát vôùi giôùi ngaân haøng, taøi

chính, baûo hieåm ôû Malaysia. Söï thaønh ñaït ñaõ ñöa oâng trôû thaønh ngöôøi raát coù uy tín.

Baèng nhöõng nguoàn lôïi thu ñöôïc, Robert Kouk ñaàu tö vaøo nhieàu lónh vöïc nhö: ngaân

haøng, baát ñoäng saûn, khaùch saïn.... Khi coù theâm baát ñoäng saûn, Robert Kouk coù theâm

ñieàu kieän ñeå huy ñoäng voán. Vôùi tham voïng ñaàu tö daøi haïn, heä thoáng khaùch saïn ñaúng

caáp Shangri-la ñaõ ñöôïc hình thaønh vôùi phong caùch quaûn trò heát söùc chuyeân nghieäp,

tieâu chuaån quoác teá cao. OÂng luoân tìm kieám, choïn ñòa ñieåm ñaàu tö, khai thaùc thò tröôøng

tieàm naêng nhaèm môû roäng thò tröôøng cho thöông hieäu khaùch saïn Shangri-la treân khaép

theá giôùi. Vaø giôø ñaây, Shangri-la ñaõ trôû thaønh taäp ñoaøn khaùch saïn lôùn nhaát chaâu AÙ vaø

baét ñaàu lan sang chaâu AÂu, chaâu Myõ. Söï buøng noå kinh teá keùo theo söï buøng noå cuûa

ngaønh du lòch ñaõ ñem veà cho Robert Kouk moät khoaûn lôïi nhuaän raát lôùn.

Duø ñaõ raát thaønh ñaït nhöng Robert Kouk luoân coù nhöõng tính toaùn raát thaän troïng

trong ñaàu tö. Theo oâng, vieäc taäp trung ñaàu tö vaøo moät khu vöïc seõ chòu taùc ñoäng bôûi

tình hình taêng tröôûng cuûa khu vöïc ñoù, khaû naêng ruûi ro cao. Bôûi vaäy, khoâng chæ trong

lónh vöïc khaùch saïn, Robert Kouk coøn phaân taùn caùc khoaûn ñaàu tö vaøo caùc lónh vöïc khaùc

nhö: truyeàn thoâng, vaän taûi bieån, haøng khoâng. Toång taøi saûn cuûa Robert Kouk öôùc tính

leân ñeán 4,1 tyû USD. Ngoaøi ra, oâng coøn sôû höõu nhieàu tôø baùo, trong ñoù coù tôø “Böu ñieän

Hoa Nam” - nhaät baùo coù soá löôïng lôùn nhaát Hoàng Koâng. [49, tr.30-38].

1.4.1.3. Kinh nghieäm cuûa Cha Kyung Koo

Giôø ñaây teân goïi taäp ñoaøn Lucky Goldstar (LG) ñaõ trôû neân quen thuoäc vôùi nhieàu

nöôùc treân theá giôùi. Song khoâng phaûi ai cuõng bieát ñöôïc LG ñaõ khôûi ñaàu söï nghieäp laãy

löøng cuûa mình töø moät DN nhoû trong giai ñoaïn khoù khaên nhaát.

Cha Kyung Koo laø ngöôøi coù coâng ñaàu taïo neân söï lôùn maïnh cuûa taäp ñoaøn LG ngaøy

hoâm nay. OÂng ñöôïc giao nhieäm vuï ñieàu haønh taäp ñoaøn LG khi Haøn Quoác böôùc sang

giai ñoaïn môû cöûa vaø hoäi nhaäp neàn kinh teá theá giôùi. Ñaây laø thôøi kyø maø caùc DN Haøn

Quoác phaûi caïnh tranh khoác lieät vôùi caùc coâng ty, taäp ñoaøn cuûa caùc nöôùc huøng maïnh

nhö: Myõ, Nhaät Baûn vaø Taây AÂu....

- Ñieàu tra khaûo saùt thò tröôøng

Nhaän thöùc ñöôïc vieäc ñieàu tra, khaûo saùt thò tröôøng laø voâ cuøng quan troïng, Cha

Kyung Koo cöû ngay moät ñoäi ñaëc nhieäm sang Ñaøi Loan nghieân cöùu xem vaøo thôøi ñieåm

Ñaøi Loan môû cöûa thò tröôøng naêm 1986, caùc haõng ñoà ñieän daân duïng nöôùc naøy ñaõ cheøo

choáng nhö theá naøo. Ñoäi ñaëc nhieäm ñaõ tieán haønh caùc cuoäc gaëp gôõ, trao ñoåi, ñieàu tra

roäng raõi töø caùc nhaø SX ñeán ngöôøi tieâu duøng.

- Ñoåi môùi ñeå phaùt trieån

Cha Kyung Koo cuõng cho raèng môû cöûa khoâng chæ laø thaùch thöùc maø coøn laø cô hoäi

thöùc tænh. Muoán ñaït ñöôïc ñieàu ñoù phaûi kieân quyeát maïnh daïn ñoåi môùi toaøn dieän DN.

Chæ coù moät con ñöôøng “ñoåi môùi hay laø cheát”. OÂng ñi khoâng meät moûi ñeán caùc coâng ty

thaønh vieân, gaëp gôõ, troø chuyeän, thuyeát giaûng cho caùc nhaân vieân ñeå cho toaøn taäp ñoaøn

thaám nhuaàn tö töôûng ñoåi môùi cuûa oâng. Naêm 1998, oâng ñeà ra moät khaùi nieäm KD môùi:

khaùi nieäm “KD höôùng tôùi theá kyû 21”. Khaùi nieäm naøy bao goàm phöông saùch nhaèm ñoái

phoù hieäu quaû nhöõng thay ñoåi nhanh choùng cuûa moâi tröôøng KD vaø nhöõng vieãn caûnh ñaày

hy voïng cuûa LG khi böôùc vaøo theá kyû 21. Heä thoáng KD töï chuû ñöôïc xem laø phöông

saùch duy nhaát ñeå thöïc hieän vieãn caûnh ñoù.

- Xaây döïng yù thöùc töï chuû cho ngöôøi döôùi quyeàn

Sau 4 naêm kieân trì ñoåi môùi, Cha Kyung Koo ñaõ laøm cho nhaân vieân döôùi quyeàn

thaám nhuaàn yù thöùc töï chuû, bieát taän duïng theá maïnh cuûa mình laø thoâng hieåu phong tuïc

taäp quaùn ngöôøi tieâu duøng ñeå chinh phuïc khaùch haøng. Ñoàng thôøi vôùi chuû tröông “chieâu

hieàn ñaõi só”, oâng ñaõ ñaøo taïo ñöôïc moät ñoäi nguõ caùn boä quaûn lyù vöõng vaøng, coù khaû naêng

vaän haønh guoàng maùy kyõ thuaät cao.

Nhöõng thaønh coâng cuûa taäp ñoaøn LG chính laø baøi hoïc quyù giaù cho caùc DN Vieät

Nam khi böôùc vaøo chaëng ñöôøng caïnh tranh vaø hoäi nhaäp quoác teá ngaøy nay. [50, tr.39-

44].

1.4.1.4. Kinh nghieäm cuûa Bill Gates

Bill Gates cuøng vôùi moät ngöôøi baïn laäp DN khi oâng ñang coøn chöa toát nghieäp ñaïi

hoïc. Töø buoåi ñaàu laäp nghieäp haàu nhö vôùi hai baøn tay traéng, ngaøy nay oâng ñaõ trôû thaønh

moät trong nhöõng ngöôøi giaøu nhaát theá giôùi. Con ñöôøng thaønh coâng trong KD cuûa Bill

Gates ñaõ ñöôïc nhieàu saùch baùo toång keát. Coù theå ruùt ra nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm quyù

baùu sau:

- Phaûi bieát ruùt kinh nghieäm töø nhöõng sai laàm

Bill Gates cho raèng: “Baûn thaân sai laàm khoâng ñaùng sôï, ñaùng sôï laø baïn khoâng bieát

ruùt kinh nghieäm töø sai laàm aáy. Sai laàm seõ coù giaù trò khi nhaän ra ñoù laø moät baøi hoïc ñeå

khoâng maéc laïi, ñeå töø ñoù daãn ñeán thaønh coâng”. Cô hoäi bình ñaúng tröôùc moïi ngöôøi,

nhöng khoâng phaûi ai cuõng bieát naém baét cô hoäi. Trong cuoäc soáng ñaõ coù nhieàu ngöôøi boû

lôõ cô hoäi vaø nhöõng cô hoäi töông töï nhö vaäy seõ khoâng xuaát hieän trôû laïi trong cuoäc ñôøi,

khi ñoù chæ coøn coù söï nuoái tieác, aân haän.

- Phaûi haønh ñoäng môùi coù theå daãn ñeán thaønh coâng

Bill Gates ñaõ töøng noùi: “Tuy haønh ñoäng chöa chaéc ñaõ ñem ñeán cho ngöôøi ta

nhöõng keát quaû haøi loøng, nhöng khoâng haønh ñoäng thì chaéc chaén chaúng coù keát quaû ñeå

maø khoâng haøi loøng”. Chính vì vaäy, neáu nhö baïn coù öôùc mô thì caàn phaûi thöïc hieän noù,

vaø laäp töùc baét tay vaøo haønh ñoäng. Chæ coù haønh ñoäng môùi sinh ra hieäu quaû, môùi ñem laïi

söï thaønh coâng.

- Haøng hoùa tuy nhoû leû nhöng luoân aån chöùa nhu caàu thò tröôøng lôùn

Bill Gates cho raèng khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc loaïi ngöôøi khoâng thích laøm vieäc

nhoû maø chæ thích laøm vieäc lôùn. Ngöôøi ta nhôø tích luõy qua nhöõng coâng vieäc bình thöôøng

môùi coù theå daãn ñeán thaønh coâng lôùn. Vì vaäy, khoâng theå coi thöôøng baát cöù coâng vieäc

naøo, vì trong nhöõng coâng vieäc bình thöôøng aáy luoân aån chöùa nhöõng giaù trò lôùn lao.

- Tröôùc khi tieán leân phía tröôùc phaûi laøm toát coâng taùc chuaån bò

Khi ñöôïc hoûi veà bí quyeát thaønh coâng cuûa coâng ty Microsoft, Bill Gates cho raèng

ñoù laø do quyeát saùch ñuùng ñaén. OÂng ñaõ doác söùc mình vaøo lónh vöïc phaàn meàm vaø cuøng

noù traûi qua bieát bao thaêng traàm. Luùc naøo cuõng phaûi laøm toát coâng taùc chuaån bò ñeå tieán

leân phía tröôùc.

- Thaønh coâng coù ñöôïc laø nhôø söï coá gaéng lieân tuïc

Theo Bill Gates thì thaønh coâng khoâng töï nhieân tìm ñeán vôùi moïi ngöôøi. Baïn haõy

reøn cho mình thaùi ñoä laøm vieäc caàn maãn. Ñieàu ñoù seõ giuùp cho baïn coù yù chí phaán ñaáu,

khoâng sôï lao ñoäng gian khoå vaø tính kieân trì ñeå thöïc hieän ñöôïc ñieàu mong muoán [22,

tr.303-398].

1.4.2. Nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm veà naêng löïc quaûn trò DN ruùt ra töø

moät soá doanh nhaân nöôùc ngoaøi

Caùc doanh nhaân thaønh ñaït neâu treân, coù ngöôøi khôûi nghieäp nhôø ñöôïc tieáp quaûn DN

töø gia ñình, coù ngöôøi töï mình ñöùng ra laäp DN song hoï coù ñaëc ñieåm chung laø baét ñaàu

khôûi nghieäp vôùi moät DN coù quy moâ nhoû beù trong ñieàu kieän coù nhieàu khoù khaên. Maët

khaùc, caùc doanh nhaân naøy coù nguoàn goác xuaát thaân khaùc nhau, trình ñoä hoïc vaán khaùc

nhau, ngheà nghieäp khi vaøo ñôøi khaùc nhau, nhöng khi ñaõ trôû thaønh doanh nhaân, hoï ñeàu

coù ñieåm chung laø naêng löïc laõnh ñaïo, quaûn trò DN raát cao. Töø nhöõng daãn chöùng veà boán

doanh nhaân neâu treân, taùc giaû ruùt ra möôøi baøi hoïc kinh nghieäm ngaén goïn veà naêng löïc

quaûn trò cuûa moät soá doanh nhaân nöôùc ngoaøi laø phaûi coù khaû naêng:

- Xaây döïng keá hoaïch, xaùc ñònh ñöôïc muïc tieâu KD, chia nhoû muïc tieâu thaønh

nhöõng nhieäm vuï ñeå thöïc hieän;

- KD töø haøng hoùa nhoû leû tieán tôùi KD lôùn; haøng hoùa nhoû leû luoân tieàm aån nhu caàu

cao ôû thò tröôøng roäng lôùn;

- Ñaàu tö ña daïng, phaân taùn ñeå haïn cheá söï ruûi ro;

- Xaùc ñònh ñöôïc muõi nhoïn trong KD, daùm maïo hieåm ñi vaøo lónh vöïc môùi, döï baùo

ñöôïc nhu caàu cuûa xaõ hoäi veà saûn phaåm trong töông lai;

- Ñieàu tra, khaûo saùt thò tröôøng, hoïc taäp kinh nghieäm tröôùc khi ra quyeát ñònh;

- Ruùt ra ñöôïc nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm quyù baùu töø sai laàm trong KD ñeå khoâng

laëp laïi nhöõng sai laàm töông töï trong töông lai;

- Khaéc phuïc taâm lyù yû laïi. Löôøi bieáng hay döïa daãm chæ laøm hoûng nhaân caùch. Chæ

coù tích cöïc vaø chuû ñoäng môùi coù theå ñem laïi söï thaønh coâng;

- Bieát ñoåi môùi mình vaø ñoåi môùi quaûn trò DN. Chæ coù ñoåi môùi, DN môùi toàn taïi vaø

phaùt trieån;

- Söû duïng ngöôøi taøi, chieâu hieàn ñaõi só ñeå DN phaùt trieån. Coi caáp döôùi nhö nhöõng

coäng söï, nhöõng trôï thuû tích cöïc cuûa mình;

- Bieán öôùc mô thaønh hieän thöïc. Khoâng sôï lao ñoäng gian khoå. Khoâng bao giôø ñöôïc

thoûa maõn vôùi nhöõng thaønh töïu ñaõ ñaït ñöôïc môùi coù theå giaønh ñöôïc nhöõng thaønh coâng

tieáp theo.

Taïi thôøi ñieåm hieän nay, coù raát nhieàu giaùm ñoác DNTN taïi TP.HCM gioáng caùc

doanh nhaân thaønh ñaït neâu treân ôû ñieåm baét ñaàu khôûi nghieäp vôùi moät DN coù quy moâ

nhoû, trong ñieàu kieän coøn voâ vaøn khoù khaên. Thöïc tieãn cuûa theá giôùi ñaõ chöùng minh coù

nhöõng doanh nhaân thaønh coâng “töø hai baøn tay traéng”. Ñieàu ñoù coù nghóa moät ngaøy naøo

ñoù TP.HCM cuõng coù nhöõng doanh nhaân noåi tieáng theá giôùi vôùi xuaát phaùt ñieåm haàu nhö

khoâng coù gì, chæ nhôø vaøo naêng löïc quaûn trò xuaát saéc maø laøm neân taát caû. Trong söï thaønh

coâng aáy, neáu coù, taùc giaû tin raèng nhöõng baøi hoïc veà naêng löïc quaûn trò cuûa nhöõng doanh

nhaân nöôùc ngoaøi maø caùc giaùm ñoác DNTN bieát ñöôïc seõ phaàn naøo giuùp ích cho hoï ruùt

ngaén con ñöôøng ñi ñeán thaønh coâng.

TOÙM TAÉT CHÖÔNG 1

Phaàn ñaàu cuûa chöông 1 giôùi thieäu vaén taét veà caùc DN hoaït ñoäng theo Luaät DN,

sau ñoù chæ roõ vai troø to lôùn cuûa caùc DNTN trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng

XHCN trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, trong ñoù vai troø cuûa caùc giaùm ñoác

DNTN laø heát söùc quan troïng.

Tieáp theo, luaän aùn ñeà caäp ñeán caùc vaán ñeà lyù luaän veà chöùc naêng, nhieäm vuï, vai troø

cuûa giaùm ñoác DN noùi chung; quyeàn vaø nhieäm vuï, caùc chöùc naêng quaûn trò cuûa giaùm ñoác

DNTN noùi rieâng. Chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa giaùm ñoác DNTN laø cô sôû ñeå xem xeùt,

ñaùnh giaù naêng löïc quaûn trò cuûa giaùm ñoác DNTN.

Nhöõng vaán ñeà lyù luaän veà naêng löïc vaø caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc cuûa con

ngöôøi noùi chung vaø cuûa giaùm ñoác DNTN noùi rieâng laø noäi dung troïng taâm cuûa chöông

naøy. Cuï theå luaän aùn ñaõ trình baøy moät soá khaùi nieäm veà naêng löïc vaø caùc yeáu toá caáu

thaønh naêng löïc cuûa moät soá taùc giaû trong vaø ngoaøi nöôùc, treân cô sôû ñoù chæ ra naêng löïc

vaø caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc cuûa ngöôøi ñoác DNTN theo quan ñieåm cuûa taùc giaû.

Lyù luaän veà naêng löïc vaø caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc giaùm ñoác DNTN giuùp

chuùng ta coù cô sôû ñeå ñaùnh giaù nhaän xeùt naêng löïc cuûa caùc giaùm ñoác DNTN taïi TP.HCM

hieän nay ñang ôû möùc ñoä naøo. Muoán vaäy, caàn phaûi thöïc hieän khaûo saùt, ñaùnh giaù thöïc

traïng naêng löïc cuûa giaùm ñoác DNTN vaø ñaây laø noäi dung chính cuûa chöông 2. Vieäc so

saùnh, ñoái chieáu seõ giuùp taùc giaû ruùt ra ñöôïc nhöõng vaán ñeà coøn haïn cheá veà naêng löïc quaûn

trò cuûa giaùm ñoác DNTN treân ñòa baøn Thaønh phoá, vaø ñoù laø cô sôû ñeå hình thaønh neân

nhöõng giaûi phaùp cho chöông 3 cuûa luaän vaên naøy.

CHÖÔNG 2

THÖÏC TRAÏNG NAÊNG LÖÏC QUAÛN TRÒ

GIAÙM ÑOÁC DOANH NGHIEÄP TÖ NHAÂN TAÏI

THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH

2.1. THÖÏC TRAÏNG KINH TEÁ - XAÕ HOÄI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH

TP.HCM naèm ôû trung taâm Nam boä, coù vai troø hoã trôï ñaéc löïc cho phaùt trieån neàn noâng

nghieäp ñoàng baèng soâng Cöûu Long, laø ñoäng löïc thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá cuûa toaøn khu vöïc

phía Nam. Xeùt veà vò trí quoác teá, Thaønh phoá naèm ôû vò trí chieán löôïc, laø moät trong nhöõng tuyeán

ñöôøng bieån taøu beø qua laïi nhoän nhòp, soâi ñoäng nhaát theá giôùi. Haøng naêm, coù treân 80.000 taøu beø

qua laïi treân tuyeán ñöôøng bieån naøy [67, tr.25-26].

Maëc duø môùi chæ hôn 300 naêm hình thaønh vaø phaùt trieån, Thaønh phoá laø moät trung

taâm kinh teá lôùn nhaát nöôùc vaø coù nhöõng ñaëc ñieåm rieâng so vôùi caùc ñòa phöông khaùc.

Tröôùc heát, TP.HCM sôùm phaùt trieån kinh teá thò tröôøng, khi maø nhieàu khu vöïc treân ñaát

nöôùc coøn naëng kinh teá töï cung töï caáp. Ñieàu ñoù ñaõ taïo ra cho Thaønh phoá moät kieåu hoaït

ñoäng kinh teá naêng ñoäng, taïo ñieàu kieän cho Thaønh phoá “ñi tröôùc” caû nöôùc veà ñoåi môùi,

veà xaây döïng neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN. Nhôø vò trí quoác teá thuaän lôïi neân

moät trong nhöõng ñaëc ñieåm cuûa Thaønh phoá laø coù neàn kinh teá môû, gaén vôùi khu vöïc vaø

theá giôùi. Kinh teá Thaønh phoá chòu aûnh höôûng sôùm nhaát, nhanh nhaát, tröïc tieáp nhaát cuûa

caùc bieán ñoäng kinh teá treân theá giôùi, nhaát laø caùc nöôùc trong khu vöïc.

Sau hôn 20 naêm ñoåi môùi, tình hình kinh teá - xaõ hoäi TP.HCM ñaõ coù nhieàu thay ñoåi

caên baûn vaø Thaønh phoá luoân ñoùng goùp tích cöïc vaøo söï phaùt trieån chung cuûa ñaát nöôùc.

Toác ñoä taêng tröôûng toång saûn phaåm noäi ñòa (GDP) bình quaân cuûa Thaønh phoá trong giai

ñoaïn 1986-1990 chæ laø 4,2%/naêm, ñaõ taêng leân ñeán 12,6%/naêm trong giai ñoaïn 1991-

1995. Trong 5 naêm gaàn ñaây, kinh teá Thaønh phoá gaëp phaûi nhöõng khoù khaên nhaát ñònh,

nhöng toác ñoä taêng tröôûng bình quaân vaãn treân 10%. Nhö vaäy trong hôn 15 naêm qua,

bình quaân moãi naêm taêng tröôûng kinh teá Thaønh phoá ñaït 11,4%, cao hôn caû nöôùc khoaûng

1,5 laàn. (Xem baûng 2.1)

Baûng 2.1: Toác ñoä taêng tröôûng GDP cuûa TPHCM vaø caû nöôùc (%)

1991-1995 1996-2000 2001-2005 2006 2007

Caû nöôùc

TPHCM 8,18 12,6 6,95 10,2 7,51 9,8 8,17 12,2 8,48 12,6

Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ TP.HCM naêm 2007 [52, tr.42]

Veà cô caáu kinh teá, kinh teá TP.HCM chuû yeáu döïa vaøo coâng nghieäp vaø dòch vuï. Tyû

troïng cuûa hai ngaønh naøy naêm 2007 chieám 98,7% trong GDP, trong khi ñoù tyû troïng cuûa

noâng nghieäp voán ñaõ raát nhoû laïi lieân tuïc giaûm töø 5,5% naêm 1990 xuoáng coøn 1,3% naêm

2007 [52, tr. 37].

So saùnh söï ñoùng goùp vaøo toác ñoä taêng tröôûng GDP cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá ta

thaáy: trong giai ñoaïn 2001-2007, tyû troïng cuûa kinh teá nhaø nöôùc trong GDP khoâng taêng

maø laïi giaûm daàn, töø 43% naêm 2001 xuoáng coøn 31,7% naêm 2007. Trong khi ñoù tyû troïng

cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân laïi khoâng ngöøng taêng. (Xem baûng 2.2) [52, tr 39]

Baûng 2.2: Cô caáu GDP TP.HCM theo thaønh phaàn kinh teá,

giai ñoaïn 2001-2007 (%)

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

KT nhaø nöôùc 43,0 40,3 37,5 35,4 35,0 33.3 31,7

KT taäp theå. 1,9 1,7 1,4 1,1 0,7 0,9 1,0

KT tö nhaân 11,5 13,9 18,2 24,1 25,6 27,7 32,0

KT caù theå 24,2 23,6 21,3 19,4 16,9 16,0 15,1

KT coù voán ñ.tö

nöôùc ngoaøi 19,4 20,6 20,2 20,0 21,8 22,1 20,1

Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ TP.HCM naêm 2007 [52, tr. 39]

Beân caïnh ñoù, tính naêng ñoäng saùng taïo luoân laø nguoàn noäi löïc heát söùc quan troïng

vaø ñaây laø truyeàn thoáng, theá maïnh cuûa Thaønh phoá. Nhöõng thaønh töïu to lôùn ñaït ñöôïc

trong quaù trình xaây döïng Thaønh phoá ñeàu coù nguyeân nhaân töø ñaây. Moät theá maïnh khaùc,

Thaønh phoá laø moät trung taâm khoa hoïc - coâng ngheä vaø ñaøo taïo. Naêm 2007 coù 104

tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng vaø trung hoïc chuyeân nghieäp {52, tr 37}, hôn 60 vieän vaø trung

taâm nghieân cöùu, gaàn 3000 tieán só vaø 5000 thaïc só. Theá maïnh ñoù ñaõ ñöôïc phaùt huy qua

söï lieân keát giöõa caùc DN, caùc nhaø khoa hoïc vôùi cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc ñeå huy ñoäng

söùc ñoùng goùp to lôùn cuûa khoa hoïc coâng ngheä cho coâng cuoäc phaùt trieån Thaønh phoá. Baøi

hoïc ñoù luoân mang tính thôøi söï, caàn ñöôïc phaùt huy maïnh meõ, ñaëc bieät trong giai ñoaïn

taêng toác hoäi nhaäp quoác teá hieän nay.

Söï phaùt trieån kinh teá ñaõ thöïc söï caûi thieän ñôøi soáng cuûa ñaïi boä phaän nhaân daân

Thaønh phoá, nhaát laø caùc tieän nghi sinh hoaït gia ñình. Möùc chi tieâu bình quaân moãi ngöôøi

khoâng ngöøng taêng, töø 539.484ñ/thaùng naêm 2001 leân 1.025.010ñ/thaùng naêm 2007;

trong luùc ñoù, chi tieâu cho aên uoáng laïi giaûm töø 50,84% xuoáng 46,19% trong cuøng giai

ñoaïn (Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra doanh nghieäp haøng naêm - Cuïc Thoáng keâ TP.HCM naêm

2007)

2.2. THÖÏC TRAÏNG CAÙC DNTN TAÏI TP.HCM

2.2.1. Tình hình chung

Vieäc thi haønh Luaät DN naêm 1999 vaø Luaät DN naêm 2005 ñöôïc coi laø hai söï kieän

lôùn trong phaùt trieån kinh teá cuûa caû nöôùc noùi chung vaø cuûa TP.HCM noùi rieâng. Tröôùc

khi coù Luaät DN, töø 1991 ñeán 1999, thöïc hieän Luaät Coâng ty vaø Luaät DNTN, TP.HCM

coù soá DNTN thaønh laäp môùi bình quaân moãi naêm 114 DN. Sau khi ban haønh Luaät DN

naêm 1999, chæ rieâng naêm 2000, soá DNTN thaønh laäp môùi laø 673 DN, taêng 590% so vôùi

naêm 1999 (Nguoàn: Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö TP.HCM).

Baûng 2.3: Soá löôïng, voán ñaàu tö vaø lao ñoäng cuûa caùc DNTN thaønh laäp môùi

taïi TP.HCM töø 2000 ñeán 2007

Naêm

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

7234

6.800

6.257

5.319

4.790

4.259

3.463

DNTN hoaït ñoäng

2.889

1.012

977

938

529

531

796

574

DNTN thaønh laäp môùi

673

Trong ñoù:

- Voán ñaàu tö (tyû ñoàng)

2.347

1.954

1.968

989

1.593

1.786

1.332

1.216

- Lao ñoäng (ngöôøi)

8.978

7.853

8.867

5.189

5.411

9.933

9.882

8.975

Nguoàn: Phoøng Ñaêng kyù Kinh doanh, Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö TP.HCM.

Baûng soá lieäu 2.3 cho thaáy, chæ trong 8 naêm (2000-2007), soá löôïng DN thaønh laäp

môùi laø 6.030 DN, taêng 5,87 laàn hay 587% so vôùi 9 naêm tröôùc (1991-1999). Neáu so

saùnh theâm trong khu vöïc kinh teá tö nhaân thì trong soá caùc DN môùi thaønh laäp, caùc Coâng

ty TNHH vaø caùc DNTN chieám soá löôïng chuû yeáu, chieám 69% vaø 23% trong toång soá.

Ñieàu ñoù cho thaáy 2 loaïi hình DN naøy ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö öa thích. Cuõng trong 8 naêm

thöïc hieän Luaät DN, caùc DNTN ñaõ thu huùt ñöôïc 13.094 tyû ñoàng, töông ñöông vôùi 770

trieäu USD (1 USD=17.000 ñoàng taïi thôøi ñieåm thaùng 12-2008); thu huùt ñöôïc 65.088 lao

ñoäng.

Maëc duø soá löôïng DNTN thaønh laäp môùi taêng maïnh, thu huùt ñöôïc moät löôïng voán

ñaàu tö nhaøn roãi trong daân, taïo theâm vieäc laøm cho xaõ hoäi, goùp phaàn vaøo taêng tröôûng

kinh teá Thaønh phoá nhöng nhöõng keát quaû, thaønh töïu ñaït ñöôïc vaãn chöa töông xöùng vôùi

tieàm naêng. Nhöõng haïn cheá cuûa caùc DNTN bieåu hieän treân nhöõng maët chuû yeáu sau:

Moät laø, haàu heát DNTN coù quy moâ quaù nhoû. Naêm 2007, trong toång soá 7.234

DNTN hoaït ñoäng, coù ñeán 4.011 DNTN coù voán KD döôùi 0,5 tyû ñoàng, chieám 55%; soá

DNTN söû duïng döôùi 10 lao ñoäng coù 5.580, chieám 77%. Ñaây laø nhöõng con soá raát thaáp

so vôùi chæ tieâu xaùc ñònh DN vöøa vaø nhoû (voán khoâng quaù 10 tyû ñoàng, lao ñoäng khoâng

quaù 300 ngöôøi theo Nghò ñònh 90/2001 ngaøy 23-11-2001).

Baûng 2.4: Soá DNTN taïi TP.HCM phaân theo quy moâ lao ñoäng

Soá löôïng DNTN

2.889

3.463

4.259

4.790

5.319

6.257

6.800

7.234

- Döôùi 10 ngöôøi

2.379

2.702

3.258

3.689

4.093

4.875

5.347

5.580

- Töø 10 ñeán 49 ngöôøi

397

616

823

898

1.009

1.134

1.216

1.351

- Töø 50 ngöôøi trôû leân

113

145

178

203

219

248

237

295

Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Nguoàn: Soá lieäu töø 2000-2006 trích töø Nieân giaùm thoáng keâ TP.HCM naêm 2007; Soá

lieäu naêm 2007 cuûa Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö TP.HCM.

Baûng 2.5: Soá DNTN taïi TP.HCM phaân theo quy moâ nguoàn voán

7.234

6.800

6.257

5.319

4.790

4.259

3.463

2.889

Soá löôïng DNTN

4.011

3.796

3.378

2.941

2.772

2.479

2.125

1.957

- Döôùi 0,5 tyû

1.148

1.023

983

897

743

607

483

338

- Töø 0,5 ñeán < 1 tyû

2.075

1.981

1.896

1.481

1.275

1.173

855

594

- Töø 1 tyû trôû leân

Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Nguoàn: Soá lieäu töø 2000-2006 trích töø Nieân giaùm thoáng keâ TP.HCM naêm 2007; Soá

lieäu naêm 2007 cuûa Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö TP.HCM.

Trong SXKD, quy moâ khoâng phaûi laø muïc ñích nhöng laø yeáu toá quan troïng ñeå

naâng cao hieäu quaû vaø naêng löïc caïnh tranh. Quy moâ quaù nhoû seõ gaây khoù khaên cho vieäc

öùng duïng tieán boä khoa hoïc coâng ngheä vaø haï giaù thaønh saûn phaåm (nhôø lôïi theá kinh teá

theo quy moâ), haïn cheá toå chöùc heä thoáng phaân phoái, môû roäng thò tröôøng. Vì theá caùc

DNTN ít ñaàu tö vaøo lónh vöïc SX. Neáu phaân theo ngaønh SXKD thì naêm 2007, coâng

nghieäp chæ chieám 15,43% trong toång soá DNTN vaø 28,57% toång soá voán ñaêng kyù thì con

soá töông öùng cuûa thöông maïi vaø dòch vuï laø 73,85% vaø 50,33%. Noùi chung, hoaït ñoäng

SX ñoøi hoûi phaûi giaûi quyeát nhieàu yeáu toá veà coâng ngheä, kyõ thuaät, maët baèng, moâi tröôøng,

tieáp thò….. Do ñoù vôùi quy moâ nhoû, tieàm löïc coù haïn, caùc DNTN coøn haïn cheá trong ñaàu

tö vaøo lónh vöïc naøy.

Hai laø, phaàn lôùn caùc DNTN chöa coù cô cheá quaûn lyù noäi boä hôïp lyù, chöa söû duïng

ñuùng möùc nguoàn nhaân löïc. Nhieàu DNTN laø caùc coâng ty gia ñình neân khoâng coù cô cheá

quaûn lyù roõ raøng, minh baïch. Quyeàn ra quyeát ñònh thöôøng ñöôïc trao cho moät ai ñoù trong

gia ñình maø khi quy moâ coøn nhoû thì coù theå ñieàu haønh ñöôïc, nhöng khi quy moâ lôùn

maïnh thì khoâng coøn ñuû khaû naêng quaûn trò nöõa. Song caùc DNTN laïi khoâng muoán thueâ

caùc nhaø quaûn trò coù trình ñoä ñeå ñieàu haønh. Moät vaán ñeà khaùc laø nhieàu DNTN thieân veà

caùch quaûn trò theo kinh nghieäm, hoï khoâng muoán thueâ nhaân vieân coù trình ñoä hoïc vaán

cao vì cho raèng nhöõng ngöôøi naøy chæ bieát lyù thuyeát suoâng. So vôùi caùc DNNN vaø DN coù

voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, caùc DNTN traû löông cho sinh vieân môùi ra tröôøng thöôøng thaáp

hôn. Ñieàu naøy seõ baát lôïi cho DNTN khi tính ñeán söï phaùt trieån daøi haïn.

Ba laø, caùc DNTN chöa thöïc hieän toát vieäc ghi cheùp soå saùch ñaày ñuû. Nhieàu tröôøng

hôïp coá yù söû duïng maùnh khoùe trong vieäc ghi cheùp vaø laäp nhieàu loaïi soå saùch keá toaùn cho

nhieàu muïc ñích khaùc nhau ñeå ñoái phoù vôùi cô quan thueá, ngaân haøng…. Vì theá khi moät

DNTN muoán vay voán thì ngaân haøng ít tin töôûng vaøo thoâng tin maø DN ñoù cung caáp,

phaûi cöû ngöôøi ñi xaùc minh… Chi phí kieåm tra thoâng tin laø moät trong nhöõng lyù do laøm

cho ngaân haøng nhieàu khi do döï. Vieäc löøa ñaûo giöõa caùc DNTN vôùi nhau, giöõa DNTN

vôùi khaùch haøng raát hay xaûy ra, cuõng laøm cho xaõ hoäi nhìn DNTN vôùi thaùi ñoä thieáu tin

caäy. Beân caïnh ñoù, vieäc tuaân thuû caùc quy ñònh veà lao ñoäng nhö an toaøn lao ñoäng, cheá

ñoä baûo hieåm …. cuõng raát keùm. Naêm 2007, so vôùi DNNN vaø DN coù voán ñaàu tö nöôùc

ngoaøi thì tyû leä DNTN ñoùng BHXH, Baûo hieåm y teá vaø kinh phí coâng ñoaøn thaáp hôn

nhieàu (Xem baûng 2.6). Taát caû nhöõng vaán ñeà naøy cuoái cuøng khoâng chæ gaây taùc haïi cho

DNTN thieáu nghieâm tuùc maø coøn aûnh höôûng xaáu ñeán caùc DNTN laøm aên ñöùng ñaén.

Baûng 2.6: Tyû leä % DNTN taïi TP.HCM coù ñoùng BHXH, baûo hieåm y teá vaø

kinh phí coâng ñoaøn so vôùi caùc loaïi hình DN khaùc

43,2

46,3

6,1

6,7

7,4

33,8

37,1

41,5

- DNTN

- DNNN vaø coù voán nhaø nöôùc

97,3

97,9

94,5

99,2

98,7

98,5

97,5

96,9

- DN 100% voán nöôùc ngoaøi

89,8

89,6

83,2

80,3

79,5

86,8

90,4

89,7

- DN lieân doanh vôùi nöôùc

ngoaøi.

94,5

95,4

93,4

85,9

89,5

88,7

95,8

94,8

Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra DN haøng naêm cuûa Cuïc Thoáng keâ TP.HCM.

Boán laø, soá löôïng DNTN söû duïng coâng ngheä thoâng tin coøn raát thaáp so vôùi caùc loaïi

hình DN khaùc. Haàu heát DNTN ñeàu söû duïng maùy tính nhöng chuû yeáu phuïc vuï cho coâng

taùc soaïn thaûo vaên baûn coøn nhöõng tieän ích khaùc do coâng ngheä thoâng tin mang laïi thì

nhieàu DNTN chöa taän duïng ñöôïc. Hai coâng cuï hoã trôï cuûa coâng ngheä thoâng tin laø

internet vaø website caùc DNTN chöa söû duïng ñöôïc nhieàu (Xem baûng 2.7 vaø baûng 2.8).

Baûng 2.7: Tyû leä % DNTN taïi TP.HCM coù keát noái internet so vôùi caùc loaïi

hình DN khaùc

Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

15,71

19,01

11,22

16,97

- DNTN

8,39

13,24

-

13,11

- DNNN vaø coù voán nhaø

93,28

85,16

89,34

91,73

75,13

nöôùc

77,35

74,08

- DN 100% voán nöôùc

94,75

90,53

93,12

81,52

92,26

85,56

ngoaøi

89,67

- DN lieân doanh vôùi

95,76

92,85

93,84

84,81

93,27

86,74

nöôùc ngoaøi

86,61

Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra DN haøng naêm cuûa Cuïc Thoáng keâ TP.HCM.

Baûng 2.8: Tyû leä % DNTN taïi TP.HCM coù website so vôùi caùc

loaïi hình DN khaùc

Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

0,84

0,82

0,79

0,67

0,75

0,87

-

- DNTN

- DNNN vaø coù voán nhaø

28,31

27,01

26,94

26,69

17,08

22,14

18,02

nöôùc

- DN 100% voán nöôùc

20,08

19,34

18,72

16,85

12,87

14,43

11,73

ngoaøi

- DN lieân doanh vôùi

32,68

31,78

31,25

31,79

27,00

26,10

28,99

nöôùc ngoaøi

Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra DN haøng naêm cuûa Cuïc Thoáng keâ TP.HCM.

Taát caû nhöõng haïn cheá neâu treân ñeàu coù aûnh höôûng ñeán hieäu quaû KD cuûa DNTN.

Theo soá lieäu ñieàu tra DN haøng naêm cuûa Cuïc Thoáng keâ TP.HCM, naêm 2007, 1 lao

ñoäng cuûa DNTN bình quaân taïo ra 1.735.541 ñoàng lôïi nhuaän, trong khi ôû coâng ty coå

phaàn laø 16.909.863 ñoàng, coâng ty TNHH laø 2.218.460 ñoàng vaø DN coù voán ñaàu tö nöôùc

ngoaøi laø 21.732.474 ñoàng. Theo soá lieäu cuûa baûng 2.9 vaø baûng 2.10 döôùi ñaây, chuùng ta

coù theå thaáy thu nhaäp bình quaân cuûa 1 lao ñoäng treân thaùng, lôïi nhuaän bình quaân treân 1

ñoàng voán cuûa DNTN so vôùi caùc loaïi hình DN khaùc thaáp hôn nhieàu.

Baûng 2.9: Thu nhaäp bình quaân 1 lao ñoäng/thaùng cuûa DNTN taïi TP.HCM so

vôùi caùc loaïi hình DN khaùc (ÑVT: 1000ñ)

Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

- DNTN

806

803

864

1.040

1.028

1.043

1.078

1.126

- DNNN vaø coù voán

nhaø nöôùc

1.500

1.580

1.758

1.997

2.370

2.463

2.495

2.570

- DN 100% voán

nöôùc ngoaøi

1.410

1.513

1.499

1.564

1.747

1.864

1.912

1.936

- DN lieân doanh

vôùi nöôùc ngoaøi

2.790

2.748

4.431

3.191

3.296

3.319

3.368

3.407

Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra DN haøng naêm cuûa Cuïc Thoáng keâ TP.HCM.

Baûng 2.10: Lôïi nhuaän bình quaân treân 1 ñoàng voán cuûa DNTN taïi TP.HCM so

vôùi caùc loaïi hình DN khaùc (ÑVT: ñoàng)

Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

0,01

0,02

0,01

0,02

- DNTN

- DNNN vaø coù voán

0,06

0,05

0,06

0,05

0,06

nhaø nöôùc

- DN 100% voán

0,03

0,01

0,02

(0,01)

(0,02)

nöôùc ngoaøi

- DN lieân doanh

0,12

0,08

0,09

0,11

0,04

vôùi nöôùc ngoaøi

Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra DN haøng naêm cuûa Cuïc Thoáng keâ TP.HCM.

Tröôùc thöïc traïng treân, ñeå caùc DNTN taïi TP.HCM phaùt trieån, hoaït ñoäng coù hieäu

quaû cao hôn trong nhöõng naêm tôùi, moät maët Thaønh phoá caàn phaûi coù caùc chính saùch, caùc

giaûi phaùp höõu hieäu, maët khaùc baûn thaân caùc DNTN cuõng phaûi khoâng ngöøng naâng cao

naêng löïc cuûa mình.

2.2.2. Thöïc traïng quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc DNTN taïi TP.HCM

2.2.2.1. Thực trạng caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät veà coâng taùc quaûn lyù nhaø

nöôùc ñoái vôùi DN

Sau khi Luaät DN naêm 1999 coù hieäu löïc, caùc vaên baûn quan troïng höôùng daãn thi

haønh luaät ñaõ ñöôïc ban haønh. Ñoù laø caùc nghò ñònh 02/2000/NÑ-CP veà ñaêng kyù KD,

03/2000/NÑ-CP veà höôùng daãn thi haønh moät soá ñieàu luaät vaø quyeát ñònh 19/2000/QÑ-

TTg cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà baõi boû moät soá loaïi giaáy pheùp traùi vôùi quy ñònh cuûa

Luaät DN. Sau khi Luaät DN naêm 2005 ñöôïc thoâng qua, Chính phuû ñaõ ban haønh Nghò

ñònh 88/2006/NÑ-CP ngaøy 29-8-2006 veà ñaêng kyù KD. Ngaøy 26-10-2007 Thuû töôùng

Chính phuû ñaõ ban haønh chæ thò 22/2007/CT-TTg veà phaùt trieån DN daân doanh.

Tuy caùc vaên baûn höôùng daãn quan troïng nhaát ñaõ ñöôïc ban haønh, chuùng cuõng khaù

thoâng thoaùng, roõ raøng vaø nhaát quaùn vôùi vaên baûn luaät, song heä thoáng caùc vaên baûn quy

phaïm phaùp luaät vaãn coøn nhöõng haïn cheá. Cuï theå laø:

- Heä thoáng caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät lieân quan ñeán ñaêng kyù KD chöa

ñöôïc ban haønh moät caùch ñaày ñuû, ñoàng boä, thaäm chí coøn coù söï maâu thuaãn giöõa moät soá

vaên baûn.

- Chöa taäp hôïp thaønh heä thoáng caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät veà ngaønh ngheà

KD coù ñieàu kieän.

- Moät soá quy ñònh taïi Luaät DN vaø caùc vaên baûn höôùng daãn thi haønh coøn nhieàu baát

caäp vaø chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu thöïc tieãn nhö: quy ñònh chöa ñaày ñuû vaø saùt thöïc veà

moät soá thaåm quyeàn cuûa cô quan ñaêng kyù KD, veà teân DN, veà thu hoài giaáy chöùng nhaän

ñaêng kyù KD, veà phaân ñònh roõ raøng traùch nhieäm giöõa cô quan ñaêng kyù KD vaø cô quan

quaûn lyù chuyeân ngaønh trong quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi DN …

- Boä quaûn lyù chuyeân ngaønh chöa coù höôùng daãn nghieäp vuï trong coâng taùc quy

hoaïch vaø phaùt trieån ngaønh ngheà, do ñoù vaãn coøn nhieàu luùng tuùng trong vieäc laäp quy

hoaïch vaø söû duïng quy hoaïch nhö moät coâng cuï quaûn lyù.

- Chöa coù coâng cuï hieäu quaû ñeå kieåm tra nhaân thaân cuûa ngöôøi thaønh laäp vaø quaûn lyù

DN, qua ñoù chöa ngaên chaën ñöôïc toå chöùc, caù nhaân thuoäc ñoái töôïng bò caám thaønh laäp vaø

quaûn lyù DN tieán haønh ñaêng kyù KD.

- Trung öông chöa coù vaên baûn höôùng daãn caùch thöùc thöïc hieän quaûn lyù nhaø nöôùc

sau ñaêng kyù KD ñoái vôùi DN daãn ñeán vieäc quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi DN taïi ñòa phöông

mang tính töï phaùt, khoâng thoáng nhaát, caùch thöùc tieán haønh khoâng ñoàng boä, chuû yeáu

ñöôïc ruùt ra töø kinh nghieäm thöïc teá laøm vieäc. ÔÛ Trung öông môùi chæ taäp trung soaïn thaûo

vaên baûn höôùng daãn thöïc hieän, höôùng daãn nghieäp vuï, coøn ôû ñòa phöông môùi taäp trung

chuû yeáu vaøo ñaêng kyù KD, chöa coù cô cheá theo doõi vaø caäp nhaät ñöôïc tình hình phaùt

trieån cuûa DN ñeå töø ñoù ruùt ra ñöôïc nhöõng phöông thöùc quaûn lyù coù hieäu quaû.

2.2.2.2. Nhöõng khoù khaên, vöôùng maéc trong quaù trình thöïc hieän quaûn lyù nhaø

nöôùc sau ñaêng kyù KD

Hieän nay thuû tuïc ñeå moät DN coù theå hoaït ñoäng ñöôïc ñaõ khaù ñôn giaûn so vôùi tröôùc

nhôø chuyeån töø “tieàn kieåm” sang “haäu kieåm”. Tuy nhieân, caùc cô quan nhaø nöôùc chuù

troïng nhieàu ñeán coâng taùc tieàn ñaêng, coøn coâng taùc haäu kieåm chöa ñöôïc chuù troïng ñuùng

möùc. Vì theá trong quaù trình toå chöùc thöïc hieän coøn khaù nhieàu vöôùng maéc, ñaëc bieät trong

coâng taùc “haäu kieåm”. Döôùi ñaây laø moät soá vöôùng maéc ñöôïc taùc giaû khaûo saùt trong quaù

trình thöïc hieän luaän aùn.

2.2.2.2.1. Nhöõng vöôùng maéc khi xaùc ñònh teân DN

Theo ñieàu 32 Luaät DN, teân DN phaûi ñaûm baûo khoâng truøng hoaëc gaây nhaàm laãn vôùi

teân DN khaùc ñaõ ñaêng kyù KD. Tuy nhieân, hieän töôïng ñaët teân gaàn gioáng vôùi caùc DN ñaõ

noåi tieáng ñoâi khi xaûy ra daãn ñeán tranh chaáp baûn quyeàn. Sôû dó toàn taïi vaán ñeà naøy vì

hieän nay chöa coù quy ñònh roõ raøng veà theá naøo laø gaây nhaàm laãn, tieâu chí naøo xaùc ñònh

khoâng truøng teân; DN ôû caùc loaïi hình khaùc nhau, caùc lónh vöïc khaùc nhau, caùc ñòa

phöông khaùc nhau coù thuoäc phaïm vi xem xeùt truøng teân khoâng. Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö

chæ coù vaên baûn höôùng daãn vieäc xem xeùt truøng teân trong phaïm vi töøng loaïi hình DN,

chöa ñeà caäp ñeán phaïm vi ñòa baøn. Chính vì vaäy, hieän nay Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö

TP.HCM chæ caáp giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù KD cho nhöõng DN khoâng truøng teân vôùi baát

kyø DN naøo treân ñòa baøn Thaønh phoá. Vieäc ñoái chieáu teân DN chöa keát noái ñöôïc vôùi caùc

cô quan ñaêng kyù KD coù thaåm quyeàn khaùc treân toaøn quoác.

2.2.2.2.2. Vöôùng maéc veà tính xaùc thöïc cuûa ngöôøi thaønh laäp DN

Vöôùng maéc ñaàu tieân phaûi keå ñeán laø chöa coù vaên baûn höôùng daãn ai seõ chòu traùch

nhieäm xaùc ñònh nhaân thaân cuûa ngöôøi noäp ñôn ñaêng kyù KD. Cô quan ñaêng kyù KD chæ

chòu traùch nhieäm thaåm ñònh tính hôïp leä cuûa hoà sô. Do moät ngöôøi chæ bò xem laø maát

hoaëc bò haïn cheá naêng löïc haønh vi daân söï khi coù quyeát ñònh cuûa Toøa aùn, trong khi ñoù laïi

chöa coù cô cheá trao ñoåi thoâng tin giöõa Toøa aùn vaø caùc cô quan quaûn lyù vì caùc cô quan

naøy chòu söï quaûn lyù cuûa caùc caáp khaùc nhau.

Lôïi duïng tình traïng cô quan ñaêng kyù KD khoâng theå bieát ñöôïc veà ngöôøi xin thaønh

laäp DN moät caùch chính xaùc neân moät soá ñoái töôïng ñaõ thaønh laäp DN khoâng nhaèm muïc

ñích KD, löøa gaït, gian laän. Theo Toång cuïc Thueá, thoáng keâ sô boä taïi caùc ñòa phöông

cho thaáy raát nhieàu tænh, thaønh phoá coù tình traïng DN ñöôïc thaønh laäp sau ñoù boû ñòa ñieåm

KD mang theo hoùa ñôn VAT. Troïng ñieåm cuûa thöïc traïng naøy laø Haø Noäi vaø TP.HCM.

ÔÛ TP.HCM, theo thöøa nhaän cuûa moät laõnh ñaïo Toång cuïc Thueá thì hieän vaãn chöa theå

thoáng keâ ñöôïc vaø chæ bieát raèng “raát nhieàu”. Nguyeân nhaân daãn ñeán tình traïng naøy coù

nhieàu. Chaúng haïn nhö caùn boä ngaønh thueá ít, ngaønh thueá khoâng coù chöùc naêng ñieàu tra

neân nhöõng vuï coù daáu hieäu vi phaïm ñeàu chuyeån cho cô quan coâng an ñeå xaùc minh.

Thöïc teá söï phoái hôïp giöõa hai ngaønh coøn nhieàu haïn cheá.

2.2.2.2.3. Vöôùng maéc trong vieäc xem xeùt vaø xöû lyù moái quan heä giöõa DN vaø chi

nhaùnh, vaên phoøng ñaïi dieän

Thöïc teá cho thaáy khoâng ít DN tuy ñaõ chaám döùt hoaït ñoäng (giaûi theå, taïm ngöng

hoaït ñoäng, bò thu hoài giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù KD) nhöng chi nhaùnh, vaên phoøng ñaïi

dieän cuûa caùc DN vaãn coøn hoaït ñoäng, nguyeân nhaân do chöa coù cô cheá trao ñoåi thoâng tin

giöõa caùc tænh, thaønh trong caû nöôùc.

2.2.2.2.4. Vöôùng maéc trong vieäc höôùng daãn ngaønh ngheà caám KD vaø ngaønh

ngheà KD coù ñieàu kieän

Cuï theå hoùa nhöõng ngaønh ngheà bò caám KD trong Luaät DN, Chính phuû ñaõ ban haønh

Nghò ñònh soá 3/2000/NÑ-CP ngaøy 3/2/2000 lieät keâ 11 ngaønh ngheà bò caám KD, nhöng

danh muïc naøy vaãn chöa ñöôïc cuï theå. Ñieàu naøy ñaõ gaây söï luùng luùng cho cô quan ñaêng

kyù KD. Neáu xeùt veà traùch nhieäm thì caùc Boä, caùc cô quan ngang Boä, cô quan thuoäc

Chính phuû coù traùch nhieäm coâng boá danh muïc nhöõng ngaønh ngheà KD coù ñieàu kieän,

coâng boá caùc ñieàu kieän KD töông öùng ñoái vôùi caùc ngaønh ngheà; coâng boá danh muïc caùc

giaáy pheùp tieáp tuïc duy trì hieäu löïc. Song cho ñeán nay caùc cô quan naøy vaãn chöa coâng

boá nhöõng vaán ñeà treân. Do ñoù cô quan ñaêng kyù KD gaëp khoù khaên trong vieäc xaùc ñònh

moät ngaønh ngheà coù ñoøi hoûi giaáy pheùp KD hay khoâng.

Maët khaùc, theo quy ñònh taïi Nghò ñònh soá 88/2006/NÑ-CP cuûa Chính phuû thì

Phoøng ñaêng kyù KD coù nhieäm vuï höôùng daãn ngöôøi ñaêng kyù KD veà ngaønh, ngheà KD

phaûi coù ñieàu kieän. Nhöng trong thöïc teá, caùc ngaønh, ngheà KD coù ñieàu kieän do nhieàu cô

quan quaûn lyù nhaø nöôùc khaùc nhau ban haønh döôùi caùc hình thöùc vaên baûn phaùp luaät khaùc

nhau. Ví duï: môû phoøng maïch hoaëc nhaø thuoác do ngaønh y teá quy ñònh, KD karaoke do

ngaønh vaên hoùa thoâng tin quy ñònh..... Do vaäy raát khoù khaên trong vieäc theo doõi, caäp

nhaät vaên baûn quy phaïm phaùp luaät. Trong khi ñoù, quy ñònh veà ngaønh, ngheà KD coù ñieàu

kieän thöôøng mang tính kyõ thuaät, chuyeân ngaønh, ñoøi hoûi phaûi coù caùn boä chuyeân moân

nghieäp vuï nghieân cöùu vaø höôùng daãn; caùn boä laøm coâng taùc ñaêng kyù KD khoâng theå naém

heát ñöôïc caùc ñieàu kieän KD naøy. Vì vaäy, giao nhieäm vuï naøy cho Phoøng ñaêng kyù KD laø

khoâng khaû thi. Khoù khaên vaø baát caäp hôn nöõa laø ôû TP.HCM hieän nay haàu heát quaän

huyeän ñeàu khoâng coù Phoøng ñaêng kyù KD, maø ñaêng kyù KD chæ laø moät nhieäm vuï cuûa

Phoøng Kinh teá. Thaäm chí Thaønh phoá ñang thí ñieåm giao cho toå nghieäp vuï haønh chính

coâng tröïc thuoäc Vaên phoøng UBND quaän nhö ôû 4 quaän: 1, 3, Bình Thaïnh vaø Taân Bình.

2.2.2.2.5. Nhöõng khoù khaên veà cheá ñoä baùo caùo taøi chính

Luaät DN quy ñònh DN noäp baùo caùo taøi chính cho cô quan thueá vaø cô quan ñaêng

kyù KD trong thôøi haïn 30 ngaøy. Tuy nhieân, trong thöïc teá nhieàu DNTN raát ngaïi laäp vaø

noäp baùo caùo taøi chính. Do vaäy tyû leä DNTN noäp baùo caùo taøi chính cho cô quan ñaêng kyù

KD coøn raát thaáp. Hieän nay nhöõng DNTN laäp vaø noäp baùo caùo taøi chính thöôøng vì sôï bò

xöû phaït hôn laø chuû ñoäng thoâng tin cho caùc cô quan chöùc naêng. Nguyeân nhaân cuûa hieän

töôïng naøy do:

- Caùc yeâu caàu cuûa baùo caùo taøi chính coøn phöùc taïp, chæ phuø hôïp cho caùc DN lôùn,

coù boä phaän keá toaùn chuyeân nghieäp, trong khi haàu heát caùc DNTN laø nhöõng DN nhoû vaø

vöøa.

- Cô quan ñaêng kyù KD khoâng ñöôïc trao quyeàn ñeå phaït caùc DN khoâng noäp baùo

caùo taøi chính maø chæ coù theå laäp hoà sô trình cô quan coù thaåm quyeàn ra quyeát ñònh xöû

phaït vi phaïm haønh chính. Ñeå thöïc hieän ñöôïc quy trình naøy maát khaù nhieàu thôøi gian.

Ñieàu naøy ñaõ laøm giaûm hieäu quaû cuûa vieäc aùp duïng cheá taøi haønh chính.

2.2.2.2.6. Nhöõng vöôùng maéc trong coâng taùc kieåm tra, thanh tra DN

Hieän nay kieåm tra, thanh tra DN laø coâng taùc gaây nhieàu phieàn phöùc cho DN. Coù

ñeán hôn 140 vaên baûn quy ñònh veà vieäc kieåm tra, thanh tra DN vôùi raát nhieàu cô quan

caùc caáp coù thaåm quyeàn. Theâm vaøo ñoù, giöõa caùc cô quan naøy laïi khoâng coù söï phoái hôïp

ñoàng boä vôùi nhau neân daãn ñeán hieän töôïng kieåm tra, thanh tra choàng cheùo.

2.2.2.2.7. Vöôùng maéc trong vieäc phoái hôïp giöõa Sôû ngaønh, quaän - huyeän vôùi

Phoøng ñaêng kyù KD

- Phoái hôïp giöõa Phoøng ñaêng kyù KD vôùi Sôû ngaønh Thaønh phoá.

Hieän nay heä thoáng thoâng tin veà DN ñaõ theå hieän ñaày ñuû treân trang web cuûa Sôû Keá

hoaïch vaø Ñaàu tö. Tuy nhieân, vieäc phoái hôïp giöõa Phoøng ñaêng kyù KD vôùi Sôû ngaønh

Thaønh phoá coøn nhöõng khoù khaên trong cô cheá trao ñoåi thoâng tin veà DN, daãn ñeán thieáu

nhöõng thoâng tin caàn thieát nhö thoâng tin veà tình traïng nhaân thaân cuûa ngöôøi thaønh laäp;

thoâng tin veà vieäc ñaõ caáp giaáy pheùp KD cho DN ñoái vôùi nhöõng ngaønh, ngheà KD coù ñieàu

kieän vaø chöùng chæ haønh ngheà; thoâng tin veà caùc bieän phaùp xöû lyù haønh chính ñaõ aùp duïng

ñoái vôùi DN coù haønh vi vi phaïm phaùp luaät…..

- Phoái hôïp giöõa Phoøng ñaêng kyù KD thuoäc Sôû Keá hoaïch Ñaàu tö Thaønh phoá vôùi

quaän - huyeän.

Vieäc phoái hôïp trong coâng taùc kieåm tra coøn chöa kòp thôøi, nguyeân nhaân laø caùn boä

laøm coâng taùc ñaêng kyù KD ôû caáp quaän - huyeän coøn kieâm nhieäm, chöa phaûi laø caùn boä

chuyeân traùch. Maët khaùc, boä maùy toå chöùc cuûa cô quan ñaêng kyù KD caáp quaän - huyeän

khoâng oån ñònh, phaân taùn laøm cho söï phoái hôïp giöõa Phoøng ñaêng kyù KD Thaønh phoá vôùi

quaän – huyeän trôû neân keùm hieäu quaû, laøm cho vieäc giaùm saùt vaø quaûn lyù DN theo caùc

noäi dung ñaêng kyù KD treân phaïm vi ñòa phöông khoâng thöïc hieän ñöôïc; coâng taùc chæ ñaïo

nghieäp vuï khoâng thoáng nhaát treân ñòa baøn.

2.2.2.2.8. Nhöõng vöôùng maéc trong coâng taùc xöû lyù vi phaïm

- Nhöõng vi phaïm veà thuû tuïc haønh chính ôû caùc khaâu haäu ñaêng kyù KD. Caùc DNTN

thöïc hieän chöa nghieâm tuùc Luaät thueá giaù trò gia taêng, thueá thu nhaäp DN (keâ khai hoaït

ñoäng loã). Moät soá DNTN khoâng kyù keát hôïp ñoàng lao ñoäng, khoâng ñoùng BHYT,BHXH

cho ngöôøi lao ñoäng …. Nhöõng vi phaïm naøy khoâng ñöôïc caùc cô quan chöùc naêng xöû lyù

nghieâm. Nguyeân nhaân chính laø thaåm quyeàn xöû phaït khoâng roõ raøng.

- Hieän nay DN vi phaïm trong lónh vöïc ñaêng kyù KD seõ bò xöû lyù theo Nghò ñònh

37/2003/NÑ-CP ngaøy 10/4/2003 cuûa Chính phuû. Theo quy ñònh naøy, thaåm quyeàn xöû

phaït laø UBND caáp quaän - huyeän, phöôøng - xaõ vaø cô quan quaûn lyù thò tröôøng. Do vaäy

vieäc xöû lyù nhöõng vi phaïm veà ñaêng kyù KD khoâng kòp thôøi vì sau khi phaùt hieän vi phaïm

cuûa DN, Phoøng ñaêng kyù KD khoâng coù thaåm quyeàn laäp bieân baûn vi phaïm vaø ra quyeát

ñònh xöû phaït.

- Kieåm tra giaùm saùt vieäc chaáp haønh phaùp luaät cuûa DNTN chöa ñöôïc thöïc hieän toát

do thieáu thoâng tin veà DN, thieáu tính chuû ñoäng trong coâng vieäc. Chöông trình, keá hoaïch

thanh tra, kieåm tra DN chöa ñöôïc baùo caùo taäp trung vaøo moät ñaàu moái neân xaûy ra tình

traïng moät DN trong 1 naêm bò thanh kieåm tra nhieàu laàn.

Tröôùc thöïc traïng neâu treân ñoøi hoûi hoaït ñoäng quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi DN noùi

chung, quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi DNTN noùi rieâng caàn tieáp tuïc ñöôïc hoaøn thieän.

2.3. THÖÏC TRAÏNG NAÊNG LÖÏC QUAÛN TRÒ GIAÙM ÑOÁC DOANH

NGHIEÄP TÖ NHAÂN TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH

2.3.1. Toång quan veà giaùm ñoác DNTN taïi TP.HCM

Nhö treân ñaõ trình baøy, caùc DNTN thaønh laäp vaø phaùt trieån chuû yeáu töø naêm 1991

ñeán nay. Ñieàu naøy cho thaáy caùc DNTN cuûa Thaønh phoá coøn raát non treû. Do ñaëc thuø cuûa

Thaønh phoá neân caùc DNTN chuû yeáu hoaït ñoäng trong caùc lónh vöïc SX, thöông maïi vaø

dòch vuï. Maët khaùc, do quy moâ thò tröôøng cuûa Thaønh phoá lôùn nhaát nöôùc vaø nhôø nhöõng

ñieàu kieän thuaän lôïi khaùc neân coù moät soá löôïng ñaùng keå doanh nhaân ôû caùc ñòa phöông

trong toaøn quoác ñeán Thaønh phoá môû DNTN. Ñeå coù ñöôïc caùi nhìn toång quan veà naêng löïc

quaûn trò giaùm ñoác caùc DNTN ñang hoaït ñoäng taïi TP.HCM, ngoaøi vieäc söû duïng keát quaû

cuûa moät soá coâng trình nghieân cöùu hieän coù vaø nhöõng nhaän ñònh chuû quan cuûa nhoùm

nghieân cöùu, taùc giaû coøn thöïc hieän khaûo saùt 400 DNTN treân ñòa baøn Thaønh phoá ñeå thu

thaäp moät soá thoâng tin caàn thieát veà giaùm ñoác DNTN. Trong 400 DNTN ñöôïc khaûo saùt

coù 100 DNTN hoaït ñoäng trong lónh vöïc SX, 100 DNTN hoaït ñoäng trong lónh vöïc

thöông maïi, 200 DNTN hoaït ñoäng trong lónh vöïc dòch vuï. Sôû dó taùc giaû khoâng choïn

khaûo saùt caùc DNTN trong lónh vöïc noâng nghieäp vì soá löôïng DNTN hoaït ñoäng trong

lónh vöïc naøy cuûa Thaønh phoá raát ít. Caùc DNTN ñöôïc choïn khaûo saùt theo phöông phaùp

ngaãu nhieân phi xaùc xuaát. Cuõng do moät soá caâu hoûi trong baûng khaûo saùt coù theå ñuïng

chaïm ñeán töï aùi ngheà nghieäp cuûa caùc giaùm ñoác DNTN, laøm cho hoï traû lôøi chöa thaät

trung thöïc neân sau khi thu thaäp caùc thoâng tin chung, thoâng qua caùc bieåu maãu (ñöôïc

trình baøy trong phaàn phuï luïc), taùc giaû tieáp tuïc choïn 40 giaùm ñoác DNTN ñeå phoûng vaán

saâu. Vieäc phoûng vaán saâu chuû yeáu nhaèm laøm roõ theâm nhöõng noäi dung khaûo saùt coøn

chöùa ñöïng nhieàu yeáu toá caûm tính, khoù ñònh löôïng, ñoàng thôøi tìm hieåu theâm nhöõng

thoâng tin coù lieân quan ñeán ñeà taøi maø caùc phieáu khaûo saùt chöa theå hieän ñöôïc. Keát quaû

khaûo saùt nhö sau:

Baûng 2.11: Tuoåi ñôøi, tuoåi ngheà vaø baèng caáp

cuûa caùc DNTN ñöôïc khaûo saùt.

Baèng caáp Lôùp

Tuoåi Tuoåi boài Ñaïi Cao ñaúng, Chöa toát

ñôøi ngheà döôõng hoïc Trung caáp PTTH nghieäp

PTTH

37,3 6,6 44 68 104 76 184

Theo baûng 2.11 thì:

a. Tuoåi ñôøi: tuoåi ñôøi bình quaân cuûa giaùm ñoác caùc DNTN ñöôïc khaûo saùt coøn khaù

treû, bình quaân 37,3 tuoåi. Coù moät soá giaùm ñoác raát lôùn tuoåi, coù ngöôøi 74 tuoåi nhöng raát

nhieàu ngöôøi tuoåi coøn raát treû, treû nhaát laø 23 tuoåi. Tuoåi ngheà laøm giaùm ñoác nhìn chung

coøn raát ít. Haàu heát môùi laøm giaùm ñoác trong voøng 7 naêm gaàn ñaây.

b. Baèng caáp: soá giaùm ñoác coù trình ñoä ñaïi hoïc trôû leân coù 44 ngöôøi, chieám 11%,

cao hôn moät chuùt so vôùi maët baèng chung cuûa caû nöôùc (chieám 5,13%) [73, tr.17]. Soá

giaùm ñoác coù trình ñoä cao ñaúng, trung caáp coù 68 ngöôøi, chieám 17%, trong ñoù coù moät soá

coù baèng cuûa caùc tröôøng daïy ngheà. Tuy nhieân, trong soá giaùm ñoác coù trình ñoä ñaïi hoïc,

cao ñaúng, trung caáp thì chæ coù 34% coù baèng caáp lieân quan ñeán lónh vöïc KD, coøn laïi laø

caùc loaïi baèng caáp khaùc nhö xaây döïng, kyõ thuaät, tin hoïc…... Toát nghieäp PTTH coù 104

ngöôøi, chieám 26%. Coù ñeán 184 giaùm ñoác (chieám 46%) chöa toát nghieäp PTTH. Ñieåm

tích cöïc laø coù 19% giaùm ñoác ñaõ theo hoïc nhöõng lôùp boài döôõng ñeå phuïc vuï cho coâng

vieäc cuûa mình.

Ñaùnh giaù veà moâi tröôøng caïnh tranh hieän nay, 72% caùc giaùm ñoác cho raèng hoï phaûi

hoaït ñoäng trong moâi tröôøng caïnh tranh raát gay gaét, thaäm chí phaûi ñoái phoù vôùi nhieàu

thuû ñoaïn caïnh tranh khoâng laønh maïnh. Nhieàu giaùm ñoác nhaän xeùt möùc ñoä caïnh tranh

cuûa caùc DNTN ôû Thaønh phoá khoác lieät hôn ôû caùc ñòa phöông khaùc raát nhieàu. Soá coøn laïi

cho raèng möùc caïnh tranh cuûa DN hoï khaù gay gaét hay gay gaét vöøa phaûi. Nhöõng DN naøy

chuû yeáu rôi vaøo nhöõng DN phaân phoái saûn phaåm cho caùc coâng ty lôùn hoaëc ñaõ coù khaùch

haøng oån ñònh neân möùc ñoä caïnh tranh ít gay gaét hôn. Tuy nhieân, con soá neâu treân cuõng

noùi leân moät thöïc teá raèng neàn kinh teá cuûa Thaønh phoá hieän nay ñaõ thöïc söï chuyeån sang

kinh teá thò tröôøng. Haàu heát caùc DN phaûi hoaït ñoäng trong moâi tröôøng caïnh tranh khaù

gay gaét vaø khoác lieät.

Cuõng theo keát quaû khaûo saùt thì nhöõng khoù khaên maø caùc giaùm ñoác DNTN ñang

phaûi ñoái maët, bieåu hieän chuû yeáu treân caùc maët sau:

- Thieáu maët baèng ñeå môû roäng SXKD: caùc DNTN haàu heát khôûi nghieäp vôùi quy moâ

nhoû. Khi coù yù töôûng hay cô hoâïi phaùt trieån, hoï gaëp nhieàu khoù khaên veà tìm kieám maët

baèng SXKD trong Thaønh phoá voán ñaõ chaät choäi laïi theâm giaù ñaát ngaøy caøng taêng, chi

phí giaûi toûa ñeàn buø cuõng ngaøy moät nhieàu hôn. Thöïc teá ñaõ coù DNTN maát hôn 1 naêm

môùi xin ñöôïc chuû tröông thueâ ñaát. Theâm vaøo ñoù, töø khi coù chuû tröông ñeán khi thueâ

ñöôïc ñaát ñeå coù theå SXKD cuõng maát raát nhieàu thôøi gian. Trong tröôøng hôïp phaûi thoûa

thuaän vôùi daân ñeå giaûi phoùng maët baèng thì thôøi gian gaàn nhö voâ thôøi haïn. Vì theá nhieàu

yù töôûng KD ñaõ bò maát thôøi cô vì khoâng coù maët baèng ñeå toå chöùc thöïc hieän. Maët khaùc,

khi ñöôïc thueâ ñaát roài cuõng khoâng mang theá chaáp ñeå vay voán KD ñöôïc. Vaán ñeà naøy

thöôøng ñöôïc caùc DNTN kieán nghò trong caùc buoåi gaëp gôõ vôùi caùc hieäp hoäi, caùc nhaø laõnh

ñaïo cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc.

- Thieáu thoâng tin veà thò tröôøng: haàu heát caùc giaùm ñoác ñeàu cho bieát hoï gaëp raát

nhieàu khoù khaên trong vieäc thu thaäp, tìm kieám caùc thoâng tin cô baûn veà thò tröôøng.

Chaúng haïn hoï muoán coù nhöõng soá lieäu veà cung - caàu cuûa saûn phaåm, dòch vuï maø hoï

ñang cung caáp thì khoâng bieát tìm ôû ñaâu. Caùc soá lieäu cuûa Cuïc Thoáng keâ thì theo hoï vöøa

chaäm, vöøa ít tin caäy neân thöôøng hoï phaûi töï ñieàu tra laáy. Nghieäp vuï ñieàu tra coøn haïn

cheá coäng vôùi chi phí toán keùm neân vieäc ñaùnh giaù thò tröôøng thöôøng quaù söùc cuûa hoï.

Ñieàu naøy daãn ñeán ruûi ro trong KD raát cao. Beân caïnh ñoù, caùc vaên baûn quaûn lyù nhaø nöôùc

thöôøng xuyeân thay ñoåi maø cuõng khoâng cô quan naøo cho hoï bieát, khi caàn hoï phaûi töï caäp

nhaät laáy treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng hoaëc treân maïng. Ñieàu naøy raát khoù

khaên ñoái vôùi DNTN.

- Thieáu voán, coâng ngheä laïc haäu vaø chaûy maùu chaát xaùm: do haàu heát caùc DNTN coù

quy moâ nhoû neân coâng ngheä khaù laïc haäu. Ña soá thöøa nhaän hoï ñang söû duïng kyõ thuaät

truyeàn thoáng keát hôïp moät phaàn vôùi coâng ngheä hieän ñaïi. Hoï raát muoán ñoåi môùi coâng

ngheä nhöng laïi thieáu voán, vay ngaân haøng raát khoù khaên vaø hoï sôï phaûi ñoái maët vôùi

nhöõng ruûi ro trong ñaàu tö. Tình traïng coâng ngheä laïc haäu ñaõ laøm cho chaát löôïng saûn

phaåm thaáp, giaù thaønh cao, daãn ñeán söùc caïnh tranh vaø hieäu quaû thaáp. Haäu quaû laø khoù

thu huùt ñöôïc nguoàn nhaân löïc coù chaát löôïng. Moät maët do hieäu quaû thaáp, phaûi tieát kieäm

chi phí ñeå haï giaù thaønh neân khoâng theå traû löông cao; maët khaùc caùc “nhaân taøi” thöôøng

thích laøm vieäc cho caùc coâng ty lôùn, löông cao…. neân luoân coi nhöõng DNTN chæ laø “beán

ñoã taïm thôøi”, khi ñaõ tích luõy ñöôïc moät soá kinh nghieäm, nhieàu ngöôøi xin thoâi vieäc ñeå

chuyeån sang nhöõng DN coù möùc löông haáp daãn hôn, coâng vieäc coù tính thaùch thöùc cao

hôn. Nhieàu DNTN ñaõ boû chi phí cho ngöôøi lao ñoäng ñi ñaøo taïo nhöng vaãn khoâng giöõ

ñöôïc ngöôøi taøi gioûi. Taát caû nhöõng ñieàu naøy laøm cho nhieàu DNTN höôùng vaøo KD caùc

ngaønh dòch vuï vôùi tinh thaàn “ñaùnh nhanh, thaéng nhanh” theo töøng phi vuï, ngaïi ñaàu tö

vaøo SX vaø laäp caùc chieán löôïc daøi haïn.

2.3.2. Thöïc traïng naêng löïc quaûn trò giaùm ñoác DNTN taïi TP.HCM

Nhö trong chöông 1 ñaõ trình baøy, giaùm ñoác DNTN laø nhöõng ngöôøi thuoäc boä phaän

chæ huy hay laø nhaø quaûn trò caáp cao trong DN, hoï phaûi thöïc hieän chöùc naêng hoaïch ñònh,

toå chöùc, ñieàu khieån vaø kieåm tra. Giaùm ñoác DNTN laø ngöôøi ra quyeát ñònh vaø toå chöùc

thöïc hieän quyeát ñònh. Ñeå coù theå thöïc hieän ñöôïc nhöõng vieäc ñoù ñoøi hoûi giaùm ñoác DNTN

phaûi coù naêng löïc quaûn trò. Tuy nhieân naêng löïc quaûn trò laïi laø khaùi nieäm khaù tröøu töôïng,

phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá khaùc nhau. Treân cô sôû keát quaû khaûo saùt 400 DNTN treân

ñòa baøn Thaønh phoá, bao goàm caû keát quaû phoûng vaán saâu 40 DN, so saùnh ñoái chieáu keát

quaû khaûo saùt vôùi caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc quaûn trò cuûa giaùm ñoác DNTN ñaõ trình

baøy trong chöông 1, keát hôïp vôùi caùc nhaän ñònh chuû quan cuûa caù nhaân, taùc giaû ñöa ra

caùc yù kieán sau.

2.3.2.1. Kieán thöùc

Ñeå ñieàu haønh ñöôïc DN, giaùm ñoác DNTN caàn phaûi coù kieán thöùc ñeå coù theå phaân

tích, xöû lyù thoâng tin, toå chöùc thöïc hieän caùc coâng vieäc lieân quan ñeán caùc chöùc naêng

quaûn trò DN. Tuy raát khoù xaùc ñònh (hay ñònh löôïng) bao nhieâu kieán thöùc laø ñuû cho

giaùm ñoác DNTN, nhöng theo taùc giaû, ít nhaát giaùm ñoác DNTN cuõng phaûi am hieåu caùc

vaán ñeà ñònh höôùng vaø quaûn trò DN. Chaúng haïn nhö thieát laäp taàm nhìn, thieát laäp muïc

tieâu, xaây döïng caùc keá hoaïch thöïc hieän muïc tieâu, phöông phaùp ñoäng vieân, quaûn trò nhaân

söï, marketing, taøi chính… Vaäy laøm theá naøo ñeå xaùc ñònh ñöôïc löôïng kieán thöùc cuûa giaùm

ñoác DNTN. Moät maët, döïa vaøo keát quaû khaûo saùt, keå caû keát quaû phoûng vaán saâu. Maët

khaùc, döïa vaøo caùc coâng trình nghieân cöùu hieän coù vaø nhöõng nhaän ñònh chuû quan cuûa caù

Keát quaû khaûo saùt veà möùc ñoä hieåu bieát cuûa caùc giaùm ñoác DNTN ñöôïc theå hieän qua baûng

soá lieäu sau: (Xem baûng 2.12)

nhaân ñeå phaân tích ñöôïc caùc noäi dung saùt vôùi muïc tieâu cuûa luaän aùn.

Baûng 2.12: Möùc ñoä hieåu bieát cuûa caùc giaùm ñoác DNTN ñöôïc khaûo saùt

veà caùc vaán ñeà cô baûn cuûa quaûn trò. (ÑVT: ngöôøi)

RAÁT

ÍT

VÖØA

KHAÙ NHIEÀU

PHAÛI

ÍT

136

- Caùc tröôøng phaùi quaûn trò

112

116

- Caùc chöùc naêng quaûn trò.

- Cung – caàu vaø caïnh tranh.*

124

140

- Phaân tích moâi tröôøng KD.

220

- Chieán löôïc KD cuûa DN. **

156

124

- Taàm nhìn (ñònh höôùng phaùt trieån

131

laâu daøi) cuûa DN.***

- Muïc tieâu daøi haïn vaø ngaén haïn.

232

- Keá hoaïch KD daøi hôn 1 naêm

208

(chaúng haïn 3 hay 5 naêm).

- Keá hoaïch KD haøng naêm.

204

124

- Nhöõng lyù thuyeát veà ñoäng vieân nhaân

117

109

vieân laøm vieäc.

- Nhöõng vaán ñeà veà quaûn trò nhaân söï.

175

- Nhöõng vaán ñeà kyõ thuaät coâng ngheä.

197

115

- Nhöõng vaán ñeà veà quaûn lyù chaát

209

löôïng (ISO, TQM, KAIZEN, 5S.,)

- Caùc phöông phaùp thu thaäp vaø phaân

116

103

tích thoâng tin.

- Caùc lyù thuyeát, moâ hình ra quyeát

107

104

ñònh.

150

- Caùc phöông phaùp kieåm tra ñaùnh

giaù.

- Caùc vaên baûn phaùp luaät coù lieân quan

164

172

ñeán DN.

127

141

- Marketting.

157

111

- Taøi chính, keá toaùn, thueá.

115

- Thò tröôøng chöùng khoaùn.

102

289

- OÂ nhieãm moâi tröôøng.

Ghi chuù: * 4 tröôøng hôïp khoâng traû lôøi, 3 tröôøng hôïp khoâng traû lôøi, * 6 tröôøng hôïp

khoâng traû lôøi.

Qua baûng soá lieäu 2.12 ta thaáy:

- Veà caùc tröôøng phaùi quaûn trò: tyû leä giaùm ñoác hieåu ôû möùc ñoä ít vaø raát ít chieám tyû

leä khaù cao 52%, trong khi ñoù, möùc ñoä hieåu khaù vaø nhieàu chæ chieám tyû leä 20%. Haàu heát

nhöõng ngöôøi cho raèng mình coù möùc ñoä hieåu bieát khaù vaø nhieàu ñeàu toát nghieäp ôû caùc

tröôøng kinh teá.

- Veà caùc chöùc naêng quaûn trò: ñaây laø vaán ñeà toái thieåu caùc giaùm ñoác phaûi bieát vaø

caàn bieát nhöng cuõng coù ñeán 51% giaùm ñoác hieåu ôû möùc ñoä ít vaø raát ít, möùc ñoä hieåu khaù

vaø nhieàu chieám tyû leä 28%. Töông töï nhö treân, haàu heát nhöõng ngöôøi hieåu bieát ôû möùc ñoä

khaù vaø nhieàu veà caùc chöùc naêng quaûn trò cuõng ñeàu toát nghieäp ôû caùc tröôøng kinh teá hoaëc

ñaõ qua nhöõng khoùa boài döôõng veà kinh teá trong thôøi gian gaàn ñaây. Khi ñöôïc phoûng vaán

saâu trong phaïm vi 10 ngöôøi coù möùc ñoä hieåu ít vaø raát ít veà vieäc neáu hoï khoâng naém vöõng

caùc tröôøng phaùi vaø caùc chöùc naêng quaûn trò thì hoï ñieàu haønh DN nhö theá naøo, caâu traû lôøi

laø hoï giaûi quyeát coâng vieäc theo kinh nghieäm vaø qua quan saùt caùc ñoàng nghieäp. Hoï

thöïc hieän nhöõng coâng vieäc maø theo hoï laø caàn thieát, coøn nhöõng vieäc hoï laøm thuoäc

tröôøng phaùi naøo, naèm trong caùc chöùc naêng quaûn trò naøo thì hoï khoâng hieåu vì khoâng

ñöôïc ñaøo taïo veà vaán ñeà naøy. Trong thöïc teá hoï cuõng ñang thöïc hieän caùc chöùc naêng

quaûn trò, chæ coù ñieàu hoï khoâng hieåu hoï ñang thöïc hieän caùc chöùc naêng ñoù maø thoâi.

Chuùng ta coù theå thaáy, moät khi ñaõ khoâng hieåu thì hoï khoù coù theå thöïc hieän moät caùch baøi

baûn vaø coù heä thoáng.

- Veà lyù thuyeát cung - caàu vaø caïnh tranh: ñaát nöôùc ta ñaõ ñoåi môùi cô cheá quaûn lyù

töø keá hoaïch taäp trung sang cô cheá thò tröôøng ñaõ hôn 20 naêm nhöng tyû leä caùc giaùm ñoác

hieåu ôû möùc ñoä ít vaø raát ít veà lyù thuyeát cung - caàu vaø caïnh tranh chieám ñeán 36%. Hieåu

ôû möùc ñoä vöøa phaûi chieám tyû leä 35% vaø möùc ñoä hieåu khaù vaø nhieàu chieám tyû leä 28%.

Khi ñöôïc phoûng vaán tröïc tieáp trong phaïm vi 10 ngöôøi coù möùc ñoä hieåu raát ít veà kinh teá

thò tröôøng, keát quaû phoûng vaán cho thaáy hoï cuõng hieåu ñöôïc KD trong cô cheá thò tröôøng

phaûi döïa treân cung - caàu trong moâi tröôøng caïnh tranh; cung caáp haøng hoùa vaø dòch vuï

phaûi phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa thò tröôøng, nhöng laøm theá naøo ñeå xaùc ñònh ñöôïc möùc

cung - caàu ñoái vôùi haøng hoùa vaø dòch vuï cuûa DN ñang cung caáp thì hoï khoâng bieát caùch

tieáp caän khoa hoïc, khoâng söû duïng ñöôïc caùc coâng cuï hoã trôï maø chæ döïa vaøo suy ñoaùn

cuûa caù nhaân. Neáu thaáy haøng hoùa baùn chaïy thì nghó ñeán vieäc môû roäng theâm quy moâ

hoaït ñoäng vaø ngöôïc laïi (mang tính töï phaùt). Chính vì theá hoï thöïc hieän nhöõng bieän

phaùp tình theá nhieàu hôn nhöõng bieän phaùp coù tính oån ñònh, laâu daøi. Theo hoï, nhöõng lyù

luaän veà thò tröôøng laø khaù phöùc taïp, coù ngöôøi ñaõ mua saùch kinh teá vó moâ vaø vi moâ ñeå

ñoïc theâm nhaèm naâng cao trình ñoä, nhöng hoï thaáy raát khoù hieåu vì trong saùch coù quaù

nhieàu caùc coâng thöùc toaùn, ñoà thò… Ñaëc bieät xaùc ñònh haøm soá cung - caàu theo phöông

phaùp ñònh löôïng, phöông phaùp hoài quy hoï khoâng theå hieåu ñöôïc khi ñoïc taøi lieäu.

- Veà phaân tích moâi tröôøng KD vaø chieán löôïc KD: ñaây laø moät vaán ñeà khaù quan

troïng ñoái vôùi DN nhöng cuõng chæ coù 22% töï nhaän laø mình coù möùc ñoä hieåu khaù vaø

nhieàu veà vaán ñeà naøy vaø tyû leä treân cuõng rôi vaøo caùc tröôøng hôïp toát nghieäp töø caùc tröôøng

coù lieân quan ñeán kinh teá. Tyû leä hieåu ôû möùc ñoä ít vaø raát ít chieám 23%. Möùc ñoä coù hieåu

bieát nhöng ôû möùc vöøa phaûi chieám cao nhaát laø 55%. Khi ñöôïc phoûng vaán tröïc tieáp moät

soá giaùm ñoác coù hieåu nhöng chæ ôû möùc vöøa phaûi, nhöõng giaùm ñoác naøy cho bieát hoï cuõng

thöôøng xuyeân vaø baét buoäc phaûi tìm hieåu möùc ñoä caïnh tranh cuûa DN, phaûi xem xeùt DN

cuûa mình maïnh choã naøo, yeáu choã naøo, saép tôùi hoï phaûi ñoái phoù vôùi nhöõng vaán ñeà gì.

Song nhöõng phaân tích chæ ôû möùc suy ñoaùn, coù möùc ñoä chính xaùc haïn cheá vaø ñaëc bieät

chæ toàn taïi ôû trong ñaàu hoï maø khoâng ñöôïc bieåu hieän treân vaên baûn, giaáy tôø vì nhöõng DN

hoï quaûn lyù laø nhöõng DN nhoû, khoâng coù nhaân löïc chuyeân moân ñeå thöïc hieän nhöõng ñieàu

naøy moät caùch chuyeân nghieäp. Coù raát ít DN söû duïng ma traän SWOT laøm coâng cuï phaân

tích moâi tröôøng KD. Ñaây cuõng chính laø lyù do cho thaáy moät tyû leä raát cao ñeán 50% ít vaø

raát ít hieåu veà chieán löôïc KD. Moät khi vieäc phaân tích moâi tröôøng KD ñöôïc thöïc hieän sô

saøi, ñôn giaûn thì raát khoù ñeà ra ñöôïc chieán löôïc KD, neáu khoâng muoán noùi laø khoâng theå.

Trong thöïc teá, nhieàu giaùm ñoác hieåu chieán löôïc KD laø ñònh höôùng phaùt trieån trong daøi

haïn. Tuy nhieân ñònh höôùng naøy cuõng ôû trong ñaàu hoï chöù khoâng ñöôïc theå hieän qua caùc

vaên baûn, giaáy tôø.

- Veà caùc phöông phaùp thu thaäp vaø phaân tích thoâng tin: tyû leä nhöõng giaùm ñoác

coù möùc ñoä hieåu khaù vaø nhieàu raát cao, ñeán 44%. Qua phoûng vaán, nhöõng giaùm ñoác naøy

cho raèng hoï thöôøng xuyeân phaûi quan saùt thò tröôøng ñeå naém ñöôïc caùc thoâng tin caàn thieát

lieân quan ñeán saûn phaåm hay dòch vuï maø hoï cung caáp. Hoï cuõng töï nhaän thaáy vieäc quan

saùt naøy raát khoù ñònh löôïng vaø soá lieäu khoâng thaät chính xaùc, nhöng hoï cuõng tìm ra ñöôïc

xu höôùng chung, ñaëc bieät caùc vaán ñeà coù lieân quan ñeán söï bieán ñoäng cuûa giaù caû. Theo

taùc giaû, vieäc thu thaäp vaø phaân tích thoâng tin cuûa caùc giaùm ñoác DNTN ñöôïc thöïc hieän

theo caùch thuû coâng, phuï thuoäc vaøo söï suy ñoaùn cuûa caùc giaùm ñoác. Haàu nhö khoâng thaáy

caùc giaùm ñoác söû duïng caùc coâng cuï hoã trôï trong vieäc thu thaäp vaø phaân tích thoâng tin.

- Veà taàm nhìn (ñònh höôùng phaùt trieån laâu daøi): tyû leä hieåu ôû möùc ñoä ít vaø raát ít

chieám ñeán 52%. Coù nhöõng giaùm ñoác noùi môùi nghe ñeán thuaät ngöõ naøy laàn ñaàu. Coù leõ vì

theá neân tyû leä naøy thaáp. Moät phaàn do thuaät ngöõ taàm nhìn hay ñònh höôùng phaùt trieån laâu

daøi coù phaàn khoù hieåu ñoái vôùi nhöõng ngöôøi chöa hoïc qua caùc khoùa ñaøo taïo veà kinh teá,

moät phaàn cuõng do caùc DN nhoû chöa coi troïng vieäc xaùc ñònh töông lai laâu daøi cho DN.

Moät soá giaùm ñoác noùi raèng DN cuûa hoï nhoû neân söï phaùt trieån raát khoù ñoaùn tröôùc, döï

ñoaùn ñöôïc vaøi ba naêm laø toát laém roài. Neáu loaïi haøng hoùa vaø dòch vuï cuûa DN trong vaøi

naêm khoâng coøn baùn chaïy nöõa thì hoï seõ ñoåi sang chuûng loaïi khaùc, hoï luoân phaûi nghó

ñeán lôïi nhuaän neân mieãn laøm theá naøo ñeå coù lôïi nhuaän laø ñöôïc.

- Veà muïc tieâu, keá hoaïch daøi haïn vaø ngaén haïn: coù raát ít giaùm ñoác DN quan taâm

ñeán muïc tieâu daøi haïn, ña soá chuû yeáu taäp trung vaøo xaùc ñònh muïc tieâu ngaén haïn, cuï theå

cho töøng quyù vaø daøi hôn moät chuùt laø cho caû naêm. Möùc ñoä hieåu bieát khaù vaø nhieàu cuûa

caùc giaùm ñoác veà muïc tieâu leân ñeán 74%. Tuy nhieân hoï chæ laäp muïc tieâu ngaén haïn chöù

daøi haïn thì khoâng coù. Chính xaùc hôn, moät vaøi giaùm ñoác cho bieát hoï coù yù töôûng veà muïc

tieâu trong vaøi ba naêm nhöng ñeå trong ñaàu chöù khoâng vieát ra. Maët khaùc, khi xem xeùt

caùc muïc tieâu cuûa caùc DN ñöôïc phoûng vaán saâu, chuùng toâi nhaän thaáy caùch laäp muïc tieâu

cuõng raát tuøy tieän, khoâng theo moät nguyeân taéc naøo caû. Chaúng haïn nhö hoï ñeà ra muïc

tieâu: “phaán ñaáu môû roäng theâm thò phaàn”, “naâng cao chaát löôïng haøng hoùa”, “ñaùp öùng

toát hôn nhu caàu cho khaùch haøng”…. Nhöõng muïc tieâu naøy khoâng cuï theå vaø khoâng ño

ñöôïc…. do vaäy neáu muoán ñaùnh giaù thì khoâng theå coù chæ tieâu ñeå ñaùnh giaù. Cuõng vì muïc

tieâu chuû yeáu laø ngaén haïn neân caùc giaùm ñoác cuõng chæ laäp keá hoaïch KD haøng naêm vaø keá

hoaïch cuõng raát ñôn giaûn, ngaén goïn trong 1 trang giaáy. Ñieàu ñaùng löu yù laø coù nhöõng

muïc tieâu do DN thieát laäp khoâng ñöôïc phaûn aùnh trong keá hoaïch KD, coù nghóa laø keá

hoaïch laäp ra khoâng theo muïc tieâu ñöôïc thieát laäp. Noùi caùch khaùc nhöõng baûn keá hoaïch

naøy khaù chung chung, khoâng coù quan heä vôùi nhöõng muïc tieâu ñaët ra.

Ñeå laøm roõ hôn thöïc traïng veà vieäc laäp vaø söû duïng keá hoaïch KD, chuùng ta coù theå

tham khaûo theâm coâng trình nghieân cöùu cuûa PGS.TS Buøi Nguyeân Huøng vaø Thaïc só Vuõ

Theá Duõng veà tình hình söû duïng keá hoaïch KD ôû nöôùc ta. [28, tr.22].

Coâng trình nghieân cöùu cuûa hai taùc giaû treân ñöôïc thöïc hieän treân 200 DN thuoäc ba

nhoùm ngaønh: deät may, giaøy da vaø goám söù. Keát quaû nghieân cöùu cho thaáy coù ñeán 35%

caùc DN khoâng xaây döïng keá hoaïch KD, trong ñoù khoâng bieát caùch xaây döïng chieám 70%

vaø ñaõ töøng söû duïng nhöng khoâng hieäu quaû chieám 30%. Maët khaùc, keát quaû nghieân cöùu

cuõng cho bieát coù nhöõng DN raát töï haøo veà baûng keá hoaïch KD cuûa mình nhöng khi ñöôïc

yeâu caàu trình baøy cuï theå thì thöïc chaát ñoù chæ laø nhöõng baûn keá hoaïch ñöôïc hình thaønh

treân cô sôû möùc ñoä taêng tröôûng mong muoán, chöù khoâng coù nhöõng phaân tích döïa treân caùc

soá lieäu khaùch quan. Beân caïnh ñoù, moät soá DN thieát laäp keá hoaïch KD chæ nhaèm muïc

tieâu vay voán ngaân haøng hay tìm kieám ñoái taùc KD chöù khoâng xuaát phaùt töø nhu caàu töï

thaân cuûa quaù trình quaûn lyù. Veà chu kyø laäp keá hoaïch KD, haàu heát coù chu kyø töø 3 thaùng

trôû leân. Caùc vaán ñeà khaùc theå hieän qua soá lieäu trong baûng 2.13.

Baûng 2.13: Caùc keát quaû chính cuûa nghieân cöùu veà keá hoaïch KD

Muïc ñích cuûa % Taàm quan troïng % Chu kyø laäp %

KHKD cuûa KHKD KHKD

Ñeå quaûn lyù 63,3 Khoâng quan troïng 5,0 Haøng naêm 36,9

Phaùt trieån KD 54,7 Hôi quan troïng 24,0 Nöûa naêm 18,5

Tìm kieám ñoái taùc 35,9 Raát quan troïng 71,0 Haøng quyù 46,2

Vay voán 13,3 Haøng thaùng 17,7

Muïc ñích khaùc 2,3

Toång 169,5 Toång 100,0 Toång 119,2

% % Möùc ñoä hieåu vaø %

Cô sôû thieát keá KHKD Cuï theå baèng keá hoaïch haønh ñoäng

thöïc hieän KHKD

58,9

Khoâng bieát 6,2 58,1

38,9 53,5 Khoâng 9,0 Bieát nhöng khoâng

Caùc nguoàn löïc cuûa DN Nghieân cöùu thò tröôøng Keát quaû trong quaù khöù

34,1 Coù 91,0 54,8

10,9 hieåu vaø khoâng thöïc hieän. Bieát, hieåu roõ vaø thöïc hieän

YÙ kieán cuûa caùc nhaø quaûn lyù YÙ kieán chuû quan cuûa ngöôøi laäp KH

Toång 215,5 Toång 100,0 Toång 100,0

% % Caùc hình thöùc hoã %

Nhu caàu ñöôïc hoã trôï trôï

Söû duïng coâng cuï hoã trôï laäp KHKD Khoâng bieát 28,7 Khoâng caàn thieát 25,0 Ñaøo taïo ngaén haïn 27,7

Bieát nhöng khoâng 51,1 Hôi caàn thieát 30,2 Saùch vaø taøi lieäu 32,3

duøng höôùng daãn

Ñang söû duïng 20,2 Raát caàn thieát 44,8 Tö vaán tröïc tieáp 38,5

Phaàn meàm 43,1

Toång 100,0 Toång 100,0 Toång 141,6

Ghi chuù: Caâu hoûi cho pheùp toái ña löïa choïn neân toång coù theå lôùn hôn 100%.

(Nguoàn: Taïp chí phaùt trieån kinh teá – ÑHKT TP.HCM – thaùng 11/2004).

- Nhöõng lyù thuyeát ñoäng vieân nhaân vieân vaø quaûn trò nhaân söï: coù ñeán 46% giaùm

ñoác DNTN hieåu ôû möùc ñoä ít vaø raát ít veà caùc lyù thuyeát ñoäng vieân. Trong thöïc teá, bieän

phaùp ñöôïc caùc giaùm ñoác aùp duïng phoå bieán laø khen thöôûng baèng tieàn trong caùc dòp leã,

teát vaø thoâng qua nhöõng hôïp ñoàng kinh teá cuï theå. Thænh thoaûng hoï cuõng thöïc hieän

nhöõng lôøi khen khi nhaân vieân thöïc hieän toát nhieäm vuï, nhöng caùch ñieàu haønh baèng

meänh leänh döïa treân caáu truùc quyeàn löïc vaãn laø chuû yeáu vaø xuyeân suoát quaù trình quaûn

trò. Möùc ñoä hieåu bieát veà nhöõng caùch thöùc ñoäng vieân cuûa caùc giaùm ñoác döïa vaøo kinh

nghieäm baûn thaân hoaëc qua quan saùt caùc ñoàng nghieäp.

Trong nhöõng vaán ñeà veà quaûn trò nhaân söï, möùc ñoä hieåu bieát cuûa caùc giaùm ñoác

nhieàu hôn. Coù ñeán 80% giaùm ñoác cho raèng hoï hieåu bieát veà quaûn trò nhaân söï töø möùc

vöøa phaûi trôû leân. Chæ coù 20% cho raèng hoï ít hieåu bieát veà vaán ñeà naøy. Tuy nhieân trong

thöïc teá, khi phoûng vaán saâu, taùc giaû nhaän thaáy caùch tính tieàn löông cho nhaân vieân khaù

ñôn giaûn, haàu nhö chaúng döïa treân côû sôû khoa hoïc naøo, theo kieåu khoaùn goïn laø chính

treân cô sôû tham khaûo möùc tieàn löông cuûa nhöõng nhaø cung caáp khaùc cuøng ngaønh.

- Veà caùc lyù thuyeát, moâ hình ra quyeát ñònh: tyû leä khoâng bieát hay ít hieåu bieát veà

caùc lyù thuyeát, moâ hình ra quyeát ñònh chieám ñeán 39%. Tyû leä bieát töø möùc ñoä khaù trôû leân

cuõng chieám 35%. Trong thöïc teá caùc giaùm ñoác ban haønh caùc quyeát ñònh döïa treân quyeàn

haïn cuûa mình, trong moät vaøi tröôøng hôïp hoï cuõng tham khaûo yù kieán cuûa ngöôøi döôùi

quyeàn nhöng ít toå chöùc hoïp haønh nhö caùc DN lôùn. Ñieàu löu yù laø khi ñöôïc hoûi veà traùch

nhieäm vaø quyeàn haïn cuï theå, caùc giaùm ñoác cuõng chæ trình baøy baèng mieäng chöù khoâng

trình ra ñöôïc moät vaên baûn hay giaáy tôø quy ñònh naøo. Taùc giaû coù caûm giaùc raèng hoï

khoâng naém chaéc ñöôïc traùch nhieäm vaø quyeàn haïn cuûa mình, vì cöù moãi laàn hoûi hoï trình

baøy moãi khaùc.

- Veà kyõ thuaät, coâng ngheä: do caùc DN ñöôïc khaûo saùt chuû yeáu laø DN nhoû neân kyõ

thuaät, coâng ngheä khoâng quaù phöùc taïp. Vì theá tuyeät ñaïi ña soá giaùm ñoác cho raèng mình

hieåu ñöôïc kyõ thuaät, coâng ngheä cuûa DN, chieám ñeán 96% ôû möùc vöøa phaûi trôû leân, trong

ñoù coù ñeán 47% hieåu roõ.

- Veà quaûn lyù chaát löôïng: tyû leä giaùm ñoác hieåu bieát möùc khaù trôû leân chieám 33%,

coøn ôû möùc vöøa phaûi trôû leân chieám ñeán 85%. Maëc duø nhöõng lyù thuyeát quaûn lyù chaát

löôïng khaù phöùc taïp nhöng nhieàu giaùm ñoác ñaõ ñöôïc nghe veà heä thoáng quaûn trò chaát

löôïng ISO 9000 neân hoï cho raèng mình hieåu veà vaán ñeà naøy. Maët khaùc, hoï giaûi thích

theâm laø hoï hieåu roõ veà chaát löôïng nhöõng saûn phaåm, dòch vuï maø hoï cung caáp neân hoï

nghó hoï hieåu roõ veà vaán ñeà chaát löôïng. Chaúng haïn giaùm ñoác moät DNTN tin hoïc noùi

raèng anh hieåu roõ chaát löôïng cuûa caùc linh kieän maø DN cung caáp cho ngöôøi mua. Coøn

khi ñöôïc hoûi DN hieän coù hay döï ñònh aùp duïng caùc heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng tieân

tieán nhö ISO, TQM… hay khoâng thì haàu heát caùc giaùm ñoác ñöôïc hoûi ñeàu traû lôøi chöa vì

DN cuûa hoï nhoû quaù. Coøn nhöõng khaùi nieäm nhö TQM, KAIZEN, 5S gaàn nhö hoaøn toaøn

xa laï ñoái vôùi hoï. Nhö vaäy, ôû caâu hoûi naøy coù söï khaùc bieät trong caùch hieåu caâu hoûi. Muïc

ñích cuûa caâu hoûi laø muoán tìm hieåu möùc ñoä hieåu bieát cuûa caùc giaùm ñoác veà heä thoáng

quaûn lyù chaát löôïng, trong khi caùc giaùm ñoác ñöôïc khaûo saùt laïi hieåu veà chaát löôïng saûn

phaåm. Tuy nhieân, keát quaû khaûo saùt cuõng cung caáp nhöõng thoâng tin höõu ích nhö ñaõ

phaân tích ôû treân.

- Veà caùc phöông phaùp kieåm tra, ñaùnh giaù: tyû leä khoâng bieát hay ít hieåu bieát veà

caùc phöông phaùp kieåm tra, ñaùnh giaù chieám ñeán 38%. Tyû leä bieát töø möùc ñoä khaù trôû leân

chæ chieám 24%. Trong quaù trình ñieàu haønh, caùc giaùm ñoác cuõng thöôøng kieåm tra xem

möùc ñoä hoaøn thaønh coâng vieäc nhö theá naøo vaø chuaån möïc ñeå kieåm tra laø caùc tieâu chí

ñöôïc phoå bieán baèng mieäng theo caùc quyeát ñònh maø hoï ban haønh. Khi coù vöôùng maéc do

caáp döôùi baùo caùo hoï cuõng tröïc tieáp tham gia giaûi quyeát. Vaäy taïi sao laïi coù ñeán 38%

cho raèng mình ít hieåu bieát veà caùc phöông phaùp kieåm tra ñaùnh giaù. Nhöõng ngöôøi ñöôïc

phoûng vaán saâu giaûi thích raèng hoï hieåu caâu hoûi nhaán maïnh ñeán caùc phöông phaùp kieåm

tra ñaùnh giaù döôùi goùc ñoä lyù thuyeát neân hoï khoâng bieát. Hoï chæ ñôn giaûn laø kieåm tra xem

nhöõng meänh leänh cuûa hoï ñöôïc thöïc hieän ñeán ñaâu maø thoâi.

- Veà caùc vaên baûn phaùp luaät coù lieân quan ñeán DN: tuy möùc ñoä hieåu bieát coøn raát

khaùc nhau nhöng tyû leä ít hieåu bieát raát thaáp, chæ coù 9%. Möùc ñoä hieåu bieát khaù vaø nhieàu

ñeán 50%, neáu keå theâm caû möùc ñoä hieåu bieát vöøa phaûi thì tyû leä leân ñeán 91%. Ñaây laø

thoâng tin raát laïc quan, vì xu höôùng nhaø nöôùc phaùp quyeàn ñaõ baét ñaàu thaám vaøo caùc

DNTN. Tuy nhieân khi ñöôïc phoûng vaán saâu thì nhöõng vaán ñeà phaùp luaät maø hoï naém

ñöôïc chæ laø moät soá noäi dung trong luaät DN vaø nhöõng quy ñònh cuûa Sôû Keá hoaïch vaø

Ñaàu tö yeâu caàu khi hoï laäp thuû tuïc ñaêng kyù KD. Chaúng haïn nhö sau khi coù giaáy pheùp

KD phaûi ñaêng boá caùo thaønh laäp, phaûi coù bieån hieäu cho DN sau moät soá ngaøy ñöôïc caáp

pheùp KD. Thöôøng khi coù chuyeän xaûy ra, chaúng haïn nhö tranh chaáp trong mua baùn, hoï

môùi quan taâm ñeán phaùp luaät. Ñaëc bieät, khi ñöôïc hoûi coù nghó ñeán vieäc thueâ luaät sö tö

vaán cho caùc hoaït ñoäng cuûa DN khoâng thì haàu heát ñeàu traû lôøi laø chöa caàn, vì hoaït ñoäng

cuûa DN hoï khoâng quaù phöùc taïp trong khi thueâ luaät sö ñoøi hoûi chi phí khaù nhieàu. Luaät

sö chæ thöïc söï caàn thieát ñoái vôùi hoï khi coù kieän caùo hay tranh chaáp töông ñoái nghieâm

troïng xaûy ra.

- Veà hoaït ñoäng marketing: tyû leä hieåu bieát veà vaán ñeà naøy töø möùc vöøa phaûi trôû leân

chieám ñeán 88%. Haàu heát caùc giaùm ñoác ñeàu nhaän thöùc ñöôïc marketing coù vai troø raát

quan troïng trong SXKD, ñaëc bieät trong moâi tröôøng caïnh tranh khoác lieät nhö hieän nay.

Nhöõng hieåu bieát veà marketing cuûa caùc giaùm ñoác coù ñöôïc chuû yeáu qua quan saùt caùc

chöông trình marketing raàm roä, thöôøng xuyeân treân caùc phöông tieän truyeàn thoâng hoaëc

qua caùc phöông tieän quaûng caùo khaùc cuûa caùc DN lôùn treân ñöôøng phoá, ôû nhöõng nôi

coâng coäng. Tuy nhieân, khi ñöôïc hoûi hoï ñaõ thöïc hieän nhöõng chöông trình marketing gì

cho DN mình thì hoï cho bieát, hoï khoâng ñuû taøi chính vaø nhaân löïc ñeå thöïc hieän caùc

nghieân cöùu thò tröôøng hay thöïc hieän caùc chieán dòch raàm roä. Chuû yeáu hoï chæ thöïc hieän

caùc bieän phaùp ñôn giaûn nhö giaûm giaù cho khaùch haøng mua nhieàu, giöõ chaân khaùch haøng

baèng thaùi ñoä phuïc vuï toát, moät vaøi DNTN coù thöïc hieän boác thaêm truùng thöôûng….

- Veà taøi chính, keá toaùn, thueá: möùc ñoä caùc giaùm ñoác hieåu bieát khaù vaø nhieàu veà

vaán ñeà naøy khaù cao, ñeán 44%, trong khi tyû leä ít hieåu bieát chæ 17%. Trong soá tyû leä ít

hieåu bieát ña phaàn rôi vaøo giaùm ñoác caùc DN voán laø ngöôøi toát nghieäp töø caùc tröôøng

khoâng lieân quan ñeán kinh teá. Tuy nhieân, khi ñöôïc phoûng vaán saâu, caùc giaùm ñoác laïi

hieåu möùc ñoä hieåu bieát döôùi goùc ñoä taàm quan troïng. Tthöïc teá hoï chæ hieåu moät soá chæ

tieâu taøi chính cô baûn nhö doanh thu, chi phí, lôïi nhuaän, thueá suaát phaûi noäp. Vieäc laäp

baùo caùo taøi chính, laøm theá naøo ñeå haïch toaùn ñuùng theo quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc hoï

khoâng thaät roõ. Nhieàu DN thueâ keá toaùn laøm vieäc baùn thôøi gian (theo giôø) ñeå giaûi quyeát

cho hoï nhöõng vaán ñeà laäp caùc baùo caùo, soå saùch keá toaùn, tö vaán cho hoï caùc vaán ñeà

thueá…. Hoï cuõng noùi theâm raèng hoï raát sôï caùc cô quan taøi chính kieåm tra vì hoï nghó khi

kieåm tra theá naøo cuõng coù nhöõng sai phaïm. Vì theá hoï phaûi luoân tìm caùch duy trì quan

heä toát vôùi caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà taøi chính.

- Veà thò tröôøng chöùng khoaùn: thò tröôøng chöùng khoaùn gaàn ñaây ñaõ trôû neân quen

thuoäc vôùi moïi ngöôøi nhöng hieåu bieát cuûa caùc giaùm ñoác DNTN ñöôïc khaûo saùt coøn ôû

möùc raát thaáp. Coù ñeán 54% giaùm ñoác töï nhaän mình coù möùc ñoä hieåu bieát ít vaø raát ít veà

vaán ñeà naøy. Khi ñöôïc phoûng vaán, caùc giaùm ñoác cho bieát do vieäc tham gia vaøo thò

tröôøng chöùng khoaùn raát phöùc taïp, maët khaùc hoï cuõng chöa tin töôûng vaøo söï minh baïch

cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn nöôùc ta. Moät soá giaùm ñoác cho bieát hoï coù mua baùn coå phieáu

treân saøn giao dòch chöùng khoaùn TP.HCM nhöng ñoù laø vieäc rieâng cuûa caù nhaân. Vieäc

phaùt trieån DNTN maø hoï ñang quaûn trò thaønh coâng ty coå phaàn ñeå tham gia vaøo thò

tröôøng chöùng khoaùn thì hoï chöa nghó ñeán.

- Veà oâ nhieãm moâi tröôøng: taát caû caùc giaùm ñoác DNTN ñöôïc khaûo saùt ñeàu hieåu

bieát lónh vöïc naøy. Ñaây laø vaán ñeà thôøi söï ñöôïc ñeà caäp nhieàu treân caùc phöông tieän thoâng

tin ñaïi chuùng. Tuy nhieân, hieåu saâu veà oâ nhieãm moâi tröôøng thì chæ coù 28%. Coù nhöõng

DN hieän ñang phaûi ñoái phoù vôùi vieäc phaøn naøn, kieän caùo cuûa daân chuùng xung quanh

nhöng hoï khoâng ñuû söùc ñeå tìm moät ñòa ñieåm KD khaùc.

2.3.2.2. Kyõ naêng

Giaùm ñoác DNTN laø ngöôøi laõnh ñaïo, chæ huy neân hoï caàn coù nhöõng kyõ naêng lieân

quan ñeán coâng vieäc laõnh ñaïo. Chaúng haïn hoï laø ngöôøi ra caùc quyeát ñònh neân caàn coù kyõ

naêng ra quyeát ñònh; hoï cuõng phaûi coù nhöõng kyõ naêng lieân quan ñeán giao nhieäm vuï vaø

ñoäng vieân nhaân vieân, ñaøm phaùn kyù keát hôïp ñoàng … . Muoán coù ñöôïc vaø khoâng ngöøng

gia taêng kyõ naêng, giaùm ñoác caàn phaûi noã löïc laøm vieäc. Cuõng coù theå haáp thuï kyõ naêng

thoâng qua hoïc taäp ôû caùc lôùp reøn luyeän kyõ naêng, nhöng phaàn tích luõy naøy khoâng nhieàu

vaø chæ coù tính chaát hoã trôï.

Veà lyù thuyeát, kyõ naêng deã ñònh löôïng hôn kieán thöùc vì kyõ naêng coù theå kieåm chöùng

ñöôïc qua caùc thao taùc cuï theå. Tuy nhieân, trong quaù trình khaûo saùt, taùc giaû laïi khoâng theå

yeâu caàu caùc giaùm ñoác chöùng minh kyõ naêng cuûa mình neân cuõng chæ khaûo saùt ñöôïc qua

baûng caâu hoûi vaø phoûng vaán saâu ñeå laøm roõ hôn nhöõng noäi dung khaûo saùt chöùa ñöïng

nhieàu yeáu toá ñònh tính. Do vaäy keát quaû khaûo saùt cuõng chæ chính xaùc töông ñoái. Taùc giaû

ñaõ thieát laäp baûng caâu hoûi göûi cho caùc giaùm ñoác DNTN. Keát quaû khaûo saùt veà kyõ naêng

chuû yeáu cuûa caùc giaùm ñoác DNTN ñöôïc theå hieän qua baûng soá lieäu sau. (Xem baûng

2.14)

Baûng 2.14: Möùc ñoä thaønh thaïo caùc kyõ naêng chuû yeáu cuûa caùc giaùm ñoác DNTN ñöôïc khaûo saùt. (ÑVT: ngöôøi)

RAÁT

ÍT

VÖØA

KHAÙ NHIEÀU

PHAÛI

ÍT

- Phaân tích moâi tröôøng KD. 159 125 43 27 46

- Thieát laäp taàm nhìn. * 51 153 37 24 128

- Thieát laäp muïc tieâu KD. 124 58 149 62 7

- Laäp keá hoaïch KD. 171 82 77 25 45

- Ñoäng vieân nhaân vieân laøm vieäc. 113 121 56 43 67

- Thu thaäp vaø phaân tích thoâng tin** 116 92 88 68 32

- Dieãn ñaït moät yù töôûng hay vaán ñeà 132 107 84 75 0

thuyeát phuïc.

- Ñaøm phaùn, thöông löôïng. 109 55 153 83 0

- Ra quyeát ñònh. 148 47 137 68 0

- Giao tieáp baèng tieáng Anh. 73 156 58 16 97

- Xaây döïng caùc quy ñònh noäi boä. 138 93 42 28 99

Ghi chuù: * 7 tröôøng hôïp khoâng traû lôøi, ** 4 tröôøng hôïp khoâng traû lôøi.

Qua baûng soá lieäu 2.14 ta thaáy:

- Veà kyõ naêng phaân tích moâi tröôøng KD: chæ coù 17,5% cho raèng mình coù kyõ

naêng thaønh thaïo khaù vaø nhieàu veà vaán ñeà naøy. Tyû leä kyõ naêng ôû möùc ñoä ít vaø raát ít

chieám ñeán 43%. Möùc ñoä kyõ naêng thaønh thaïo coù nhöng chæ ôû möùc vöøa phaûi chieám 40%.

Vaäy laøm theá naøo ñeå quaûn trò DN maø khoâng coù kyõ naêng phaân tích moâi tröôøng KD. Moät

soá giaùm ñoác DNTN ñöôïc phoûng vaán noùi raèng hoï coù nhaân vieân thöïc hieän vaø hoï chæ xem

xeùt, goùp yù roài pheâ duyeät chöù khoâng tröïc tieáp thöïc hieän. Moät soá khaùc noùi hoï coù phaân

tích nhöng chæ phaân tích trong ñaàu chöù khoâng vieát ra giaáy neân hoï töï nhaän thaáy hoï chöa

coù kyõ naêng veà vaán ñeà naøy.

- Veà kyõ naêng thieát laäp taàm nhìn: nhìn chung caùc giaùm ñoác DNTN ñöôïc khaûo saùt

döôøng nhö chöa chuù troïng ñeán vieäc thieát laäp taàm nhìn cho DN. Taàm nhìn laø caùi gì ñoù

coù veû coøn xa laï, chöa caàn thieát. Vì vaäy tyû leä giaùm ñoác coù kyõ naêng ôû möùc ñoä ít vaø raát ít

chieám ñeán 70%. Coøn khi ñöôïc hoûi veà taàm nhìn cuûa DN nhö theá naøo, moät soá trong tyû leä

15% giaùm ñoác töï nhaän coù kyõ naêng thaønh thaïo khaù vaø nhieàu veà taàm nhìn cuõng chæ noùi

chung chung chöù khoâng chöùng minh ñöôïc taàm nhìn trong moät vaên baûn cuï theå. Trong

thöïc teá, moät soá giaùm ñoác cuõng baên khoaên khoâng hieåu 5, 10 naêm nöõa DN cuûa hoï seõ nhö

theá naøo vaø hoï thaáy raát khoù hình dung, vì theá hoï cho raèng ñoái vôùi DN nhoû, taàm nhìn

khoâng thaät söï caàn thieát. Ñoaùn tröôùc ñöôïc khoaûng vaøi ba naêm laø toát roài. Tuy nhieân, theo

lyù luaän veà quaûn trò hoïc thì taàm nhìn laø moät trong nhöõng noäi dung quan troïng cuûa quaûn

trò vaø ñích thaân giaùm ñoác laø ngöôøi phaûi thieát laäp taàm nhìn neân hoï caàn phaûi coù kyõ naêng

naøy.

- Veà kyõ naêng thieát laäp muïc tieâu: nhö treân ñaõ trình baøy, caùc giaùm ñoác chuû yeáu

xaùc ñònh muïc tieâu ngaén haïn cho töøng quyù vaø caû naêm. Raát nhieàu giaùm ñoác ñaõ töï mình

thieát laäp muïc tieâu maø khoâng yeâu caàu caáp döôùi thöïc hieän neân hoï cho raèng mình coù kyõ

naêng ôû möùc ñoä khaù vaø nhieàu, ñeán 53%. Tuy nhieân, khi xem nhöõng muïc tieâu do hoï laäp,

taùc giaû thaáy caùch laäp muïc tieâu tuøy thuoäc vaøo caùch nghó cuûa töøng giaùm ñoác neân caùch

trình baøy raát khaùc nhau. Coù giaùm ñoác ñöa ra moät baûn muïc tieâu nhieàu trang vôùi nhöõng

giaûi thích keøm theo, nhöng cuõng coù giaùm ñoác ñöa ra baûn muïc tieâu chæ gaïch ñaàu doøng

moät caùch sô löôïc. Muïc tieâu cuõng raát chung chung, khoâng cuï theå, giaû söû coù muoán ñaùnh

giaù xem hoï thöïc hieän ñöôïc hay khoâng cuõng raát khoù. Thöïc teá naøy cuõng ñaët ra nhöõng

vaán ñeà cho coâng taùc ñaøo taïo.

- Veà kyõ naêng laäp keá hoaïch KD: coù ñeán 32% giaùm ñoác töï nhaän mình khoâng coù

hay coù raát ít kyõ naêng laäp keá hoaïch KD. Coøn caùc giaùm ñoác coù kyõ naêng ôû möùc ñoä vöøa

phaûi chieám ñeán 43%. Trong khi ñoù soá giaùm ñoác coù kyõ naêng ôû möùc ñoä khaù vaø nhieàu chæ

chieám 25%. Nhö treân ñaõ trình baøy, trong thöïc teá, maëc duø möùc ñoä bieåu hieän raát khaùc

nhau, nhöng haàu heát caùc DN ñeàu coù keá hoaïch KD haøng naêm. Neáu khoâng coù kyõ naêng

thì caùc giaùm ñoác laøm theá naøo ñeå coù keá hoaïch KD. Moät soá giaùm ñoác giao cho caáp döôùi

laäp vaø moät soá töï thöïc hieän. Song caùch laäp keá hoaïch KD thöôøng thieáu cô sôû lyù luaän do

moãi ngöôøi thöïc hieän theo kinh nghieäm cuûa mình, baûn thaân hoï cuõng thöøa nhaän khoâng

bieát ñaùnh giaù theá naøo laø moät baûn keá hoaïch toát nhaát. Coù nhöõng baûn keá hoaïch chæ ñöa ra

nhöõng coâng vieäc döï kieán chöù khoâng phaân coâng ñöôïc ai chòu traùch nhieäm thöïc hieän, vaø

thöïc hieän trong bao laâu. Hoï chæ coá gaéng phaùc thaûo ra nhöõng vieäc chính phaûi laøm vaø

cuõng khoâng tin laém thöïc teá coù dieãn ra theo keá hoaïch cuûa hoï khoâng vì moâi tröôøng KD

luoân bieán ñoäng.

- Veà kyõ naêng ñoäng vieân nhaân vieân: do coù quaù nhieàu giaùm ñoác khoâng naém vöõng

caùc lyù thuyeát veà ñoäng vieân nhaân vieân neân tyû leä giaùm ñoác töï nhaän mình thieáu kyõ naêng

naøy raát cao, ñeán 47%. Soá coù kyõ naêng ôû möùc vöøa phaûi cuõng chieám ñeán 28%. Phaàn lôùn

giaùm ñoác ñieàu haønh coâng vieäc theo meänh leänh haønh chính. Coù giaùm ñoác noùi thaúng laø

neáu hoï ra leänh maø khoâng nghe lôøi thì hoï seõ ñuoåi vieäc, hoï laø DNTN chöù khoâng phaûi laø

DNNN neân cô cheá thoaùng hôn trong vieäc söû duïng nhaân löïc. Nhö vaäy, caùch hieåu veà chöõ

“thoaùng” ôû ñaây cuõng raát caàn ñöôïc xem xeùt laïi. Nhöõng quy ñònh, noäi quy, cheá ñoä

thöôûng phaït ít ñöôïc chuù yù. Coù nhieàu giaùm ñoác nghó raèng ñoäng vieân baèng tieàn thöôûng laø

caùch hieäu quaû nhaát trong taát caû nhöõng caùch thöùc ñoäng vieân, trong khi theo A.Maslow

thì ñaây môùi chæ laø nhu caàu caáp thaáp cuûa ngöôøi lao ñoäng.

- Veà kyõ naêng thu thaäp vaø phaân tích thoâng tin: tyû leä caùc giaùm ñoác coù kyõ naêng

thaønh thaïo ôû möùc ñoä khaù vaø nhieàu raát cao, ñeán 38%. Nhöng tyû leä töï nhaän mình chöa

coù kyõ naêng naøy cuõng ñeán 31%. Qua tìm hieåu, taùc giaû nhaän thaáy thöïc chaát cuûa caùc con

soá neâu treân laø do quan nieäm cuûa ngöôøi ñöôïc phoûng vaán. Nhöõng giaùm ñoác cho raèng hoï

coù kyõ naêng thaønh thaïo ôû möùc ñoä khaù vaø nhieàu, ñöôïc hoï hieåu theo nghóa do thöôøng

xuyeân phaûi thu thaäp, phaân tích thoâng tin töø thò tröôøng ñeå ñöa ra caùc quyeát ñònh thích

hôïp neân ñöôïc toâi luyeän. Coøn nhöõng giaùm ñoác cho raèng hoï chöa coù kyõ naêng laïi hieåu

theo nghóa hoï khoâng naém vaø söû duïng ñöôïc caùc coâng cuï ñeå thu thaäp vaø phaân tích thoâng

tin caàn thieát lieân quan ñeán DN cuûa hoï. Chaúng haïn khi hoï muoán bieát ñöôïc cung - caàu

veà saûn phaåm hay dòch vuï maø DN hoï cung caáp thì hoï khoâng bieát söû duïng coâng cuï gì ñeå

thöïc hieän cho baøi baûn. Thöïc teá hoï chæ quan saùt ñöôïc giaù caû leân xuoáng haøng ngaøy, qua

nhöõng thoâng tin treân saùch, baùo, qua baïn haøng roài suy ñoaùn. Vieäc suy ñoaùn naøy cuõng

raát caûm tính. Neáu yeâu caàu hoï giaûi thích nhöõng suy ñoaùn cuûa hoï thì hoï khoâng theå giaûi

thích ñöôïc moät caùch roõ raøng. Ñaëc bieät, khi noùi ñeán vieäc thu thaäp vaø phaân tích thoâng

tin, haàu heát caùc giaùm ñoác ñeàu nghó ngay ñeán thoâng tin thò tröôøng, coøn nhöõng thoâng tin

khaùc nhö thaêm doø söï thoûa maõn cuûa khaùch haøng, cuûa nhaân vieân…. raát ít ngöôøi nghó ñeán.

- Veà kyõ naêng dieãn ñaït moät yù töôûng coù tính thuyeát phuïc: coù ñeán 27% cho raèng

mình ít coù kyõ naêng veà vaán ñeà naøy. 33% cho raèng mình coù kyõ naêng ôû möùc ñoä vöøa phaûi.

Nhöõng ngöôøi naøy cho raèng khi phaûi thuyeát trình moät yù töôûng hay vaán ñeà naøo ñoù tröôùc

ñoâng ngöôøi hoï thöôøng luùng tuùng, thaäm chí coù ngöôøi coøn raát ngaïi phaùt bieåu khi ñi döï

moät hoäi thaûo hay hoäi nghò maø hoï ñöôïc môøi. Hoï thuù nhaän raèng hoï khoâng ñöôïc ñaøo taïo

veà kyõ naêng naøy maø hoï phaûi töï tìm hieåu laáy. Tuy nhieân, moät soá ngöôøi cho raèng khaû

naêng dieãn ñaït cuûa giaùm ñoác DNTN khoâng quan troïng baèng khaû naêng toå chöùc thöïc hieän

coâng vieäc coù hieäu quaû.

- Veà kyõ naêng ñaøm phaùn, thöông löôïng: soá ngöôøi nhaän mình yeáu töông ñoái ít, chæ

14%. Khaù ñoâng ngöôøi cho raèng mình coù kyõ naêng ôû möùc ñoä khaù vaø nhieàu, ñeán 59%. Sôû

dó coù tyû leä “laïc quan” naøy vì caùc giaùm ñoác hieåu caâu hoûi theo höôùng ñaøm phaùn, thöông

löôïng hôïp ñoàng. Hoï nghó raèng ñaõ laø giaùm ñoác maø khoâng coù kyõ naêng naøy thì raát khoù tìm

kieám hôïp ñoàng. Song nhöõng giaùm ñoác töï nhaän mình yeáu laïi nghó hoï khoâng bieát vaø

khoâng söû duïng ñöôïc caùc kyõ thuaät trong thöông löôïng, ñaøm phaùn maø chæ döïa treân nhöõng

hieåu bieát cuûa hoï vaø moái quan heä vôùi caùc ñoái taùc. Vaán ñeà naøy taùc giaû seõ trình baøy roõ

hôn trong phaàn caùc moái quan heä.

- Veà kyõ naêng ra quyeát ñònh: khoâng giaùm ñoác naøo nhìn nhaän mình khoâng coù kyõ

naêng ra quyeát ñònh vaø cuõng chæ 11% giaùm ñoác nhìn nhaän mình yeáu veà kyõ naêng naøy laø

ñieàu deã hieåu, vì hoï thöôøng xuyeân phaûi ra quyeát ñònh. Moät tyû leä raát cao, ñeán 52% cho

raèng mình coù kyõ naêng thaønh thaïo. Tuy nhieân khi ñöôïc hoûi “thöôøng trong tình huoáng

naøo thì anh (chò) tham khaûo yù kieán cuûa caáp döôùi khi ra quyeát ñònh”, haàu heát traû lôøi hoï

raát ít tham khaûo yù kieán cuûa caáp döôùi vì hoï tin vaøo nhöõng quyeát ñònh cuûa mình, hôn nöõa

caáp döôùi laâu nay chæ thöïc hieän nhöõng meänh leänh cuûa hoï neân hoï nghó caáp döôùi khoâng

ñuû thoâng tin ñeå ñoùng goùp yù kieán. Do vaäy con soá neâu treân cuõng chæ töông ñoái. Theo

ñaùnh giaù sô boä cuûa taùc giaû trong quaù trình phoûng vaán, caùc giaùm ñoác ñöôïc khaûo saùt chuû

yeáu thöïc hieän ra quyeát ñònh theo phong caùch ñoäc ñoaùn, hoï khoâng naém ñöôïc lyù luaän veà

ra quyeát ñònh, uûy quyeàn, neân khoâng phaân bieät ñöôïc caùc kieåu ra quyeát ñònh. Thöïc teá hoï

döïa vaøo quyeàn haønh ñeå ra quyeát ñònh laø chính.

- Veà kyõ naêng giao tieáp baèng tieáng Anh: do kyõ naêng ngoaïi ngöõ raát khoù xaùc ñònh

neân taùc giaû chæ giôùi haïn khaûo saùt trong giao tieáp. Hôn nöõa tieáng Anh laø ngoân ngöõ

thoâng duïng trong giao dòch kinh teá quoác teá neân caâu hoûi khaûo saùt cuûa taùc giaû ñeà caäp

thaúng vaøo tieáng Anh maø khoâng phaûi laø ngoaïi ngöõ noùi chung. Keát quaû khaûo saùt cho

thaáy kyõ naêng giao tieáp tieáng Anh cuûa caùc giaùm ñoác coøn raát haïn cheá, chæ 19% töï ñaùnh

giaù laø khaù thaønh thaïo trôû leân, coøn 81% chæ ôû trình ñoä trung bình trôû xuoáng, trong ñoù coù

24% thöøa nhaän mình khoâng bieát gì. Ñaây cuõng laø moät vaán ñeà caáp baùch caàn khaéc phuïc

trong boái caûnh hoäi nhaäp kinh teá quoác teá hieän nay.

- Veà kyõ naêng xaây döïng caùc quy ñònh noäi boä: trong thöïc teá, caùc DNTN ít söû duïng

caùc quy ñònh, quy cheá noäi boä trong quaûn lyù. Chuû yeáu thöïc hieän theo meänh leänh cuûa

giaùm ñoác. Vì theá raát nhieàu giaùm ñoác khoâng quan taâm ñeán vaán ñeà naøy. Caùc DNTN

ñöôïc khaûo saùt cuõng coù nhöõng quy ñònh, quy cheá nhöng coøn raát ñôn giaûn. Song moät soá

nhaân vieân laïi cho raèng chính vì khoâng coù quy cheá, quy ñònh gì neân moïi chuyeän phuï

thuoäc vaøo yù muoán cuûa giaùm ñoác. Cuõng theo nhöõng nhaân vieân naøy, caùch giaûi quyeát

coâng vieäc coù tính chaát tuøy tieän, phuï thuoäc vaøo yù muoán chuû quan cuûa giaùm ñoác laøm cho

moâi tröôøng laøm vieäc ôû caùc DNTN khoâng haáp daãn.

2.3.2.3. Kinh nghieäm

Soá lieäu khaûo saùt cho thaáy bình quaân tuoåi ngheà cuûa giaùm ñoác caùc DNTN laø 6,6,

coøn raát treû. Tuy nhieân, do caùc DNTN môùi hình thaønh trong khoaûng 17 naêm (töø 1990),

trong ñoù chuû yeáu phaùt trieån maïnh töø naêm 2000 ñeán nay (töø khi Luaät DN ñöôïc ban

haønh), neân tuoåi ngheà caùc giaùm ñoác DNTN coøn ít laø ñieàu khaù roõ raøng.

Thöïc teá coù moät soá ngöôøi tröôùc khi laøm giaùm ñoác DNTN ñöôïc khaûo saùt treân ñaõ

töøng giöõ caùc chöùc vuï laõnh ñaïo töø caáp phoøng, ban trôû leân trong caùc DN khaùc. Cuõng coù

nhöõng DNTN ñaõ toàn taïi laâu nhöng môùi thaønh laäp laïi theo ngaønh ngheà môùi neân giaùm

ñoác khoâng khai tuoåi ngheà ñaõ hoaït ñoäng töø tröôùc. Tuy nhieân caùc tröôøng hôïp ñoù raát ít,

khoâng ñuû ñeå laøm cheäch höôùng keát quaû khaûo saùt.

Lòch söû caùc tö töôûng quaûn trò coù ñeà caäp ñeán tröôøng phaùi kinh nghieäm, cho raèng

kinh nghieäm cuûa ngöôøi giaùm ñoác laø voâ cuøng quan troïng trong vieäc ñieàu haønh quaûn lyù

DN, giuùp cho DN haïn cheá ñöôïc möùc ñoä ruûi ro ôû möùc thaáp nhaát. Kinh nghieäm cuûa

ngöôøi giaùm ñoác coù ñöôïc chuû yeáu thoâng qua quaù trình töï ñaùnh giaù, phaân tích vaø ruùt ra

nhöõng baøi hoïc thaát baïi cuõng nhö thaønh coâng trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa chính baûn

thaân mình. Kinh nghieäm cuõng coù theå hoïc ñöôïc töø nhöõng ngöôøi khaùc thoâng qua caùch

giaûi quyeát coâng vieäc trong nhöõng tình huoáng cuï theå. Hieän nay caùc tröôøng ñaïi hoïc ít toå

chöùc caùc chöông trình chuyeân veà phaân tích tình huoáng KD, do vaäy caùc giaùm ñoác phaûi

töï tích luõy laø chính. Cuoäc khaûo saùt cho thaáy coù 2 con ñöôøng chính giuùp giaùm ñoác tích

luõy kinh nghieäm:

Moät laø, töï ruùt ra nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm cho mình. Coù ñeán 97% giaùm ñoác

ñöôïc khaûo saùt thöøa nhaän hoï töï tích luõy kinh nghieäm. Traûi qua quaù trình laøm vieäc, caùc

giaùm ñoác thu hoaïch ñöôïc nhöõng thaønh coâng vaø khoâng ít laàn hoï gaëp thaát baïi. Hoï cuõng

thöôøng töï phaân tích xem nhöõng yeáu toá naøo giuùp hoï thaønh coâng hoaëc laøm hoï thaát baïi,

ñoàng thôøi töï ruùt ra cho mình nhöõng baøi hoïc caàn thieát, traùnh laëp laïi nhöõng sai laàm ñoù veà

sau. Ñoâi khi coù nhöõng thaát baïi laøm hoï thua loã naëng neà maø theo hoï laø “baøi hoïc ñeå ñôøi”.

Tuy nhieân do tuoåi ngheà cuûa caùc giaùm ñoác coøn khaù treû neân nhieàu ngöôøi khaúng ñònh laø

hoï chöa coù nhieàu kinh nghieäm.

Hai laø, hoïc kinh nghieäm töø ñoàng nghieäp. Coù theå noùi ñaây laø caùch maø caùc giaùm ñoác

DNTN thöïc hieän thöôøng xuyeân. 93% giaùm ñoác DNTN ñöôïc khaûo saùt noùi hoï hoïc taäp

kinh nghieäm töø ñoàng nghieäp. Khi gaëp phaûi nhöõng vaán ñeà môùi hay phöùc taïp maø hoï

chöa coù kinh nghieäm, hoï thöôøng tìm hieåu xem ñoàng nghieäp cuûa hoï giaûi quyeát vaán ñeà

töông töï nhö theá naøo. Ñoâi khi vieäc tham khaûo ñöôïc thöïc hieän qua nhöõng caâu chuyeän

“traø dö töûu haäu” hay töø nhöõng ngöôøi naém thoâng tin trong DN cuøng ngaønh cung caáp.

Cuõng coù theå töø thaát baïi trong moät laàn tham döï ñaáu thaàu hay ñaøm phaùn hôïp ñoàng maø

100

DN cuûa hoï bò thua, hoï nghieân cöùu ñöôïc caùch thöùc cuûa ñoái thuû vaø töï ruùt ra ñöôïc baøi hoïc

cho mình. Ñaëc bieät trong vieäc ñoái phoù vôùi cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc nhö thueá, quaûn lyù

thò tröôøng, quan heä vôùi coâng chöùc phöôøng xaõ, coâng an… hoï raát chuù troïng tìm hieåu kinh

nghieäm cuûa ñoàng nghieäp. Noùi chung laø coù raát nhieàu caùch ñeå thu thaäp thoâng tin. Sau ñoù

hoï seõ töï xöû lyù thoâng tin vaø vaän duïng cho DN mình theo caùch maø hoï cho laø toát nhaát.

Nhieàu giaùm ñoác cho raèng hoïc kinh nghieäm töø ñoàng nghieäp laø voâ cuøng quan troïng trong

vieäc tích luõy kinh nghieäm cuûa ngöôøi giaùm ñoác. Hieän nay ôû nöôùc ta, ñaây laø con ñöôøng

ñöôïc coi laø chuû yeáu.

Thöïc teá cho thaáy, trong quaù trình quaûn trò, caùc giaùm ñoác DNTN döïa raát nhieàu vaøo

kinh nghieäm. Kinh nghieäm cuûa chính hoï moät phaàn, nhöng phaàn lôùn hoïc hoûi töø ñoàng

nghieäp, ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán ñoái nhaân xöû theá, quan heä con

ngöôøi. Ñieàu naøy coù veû nghòch lyù, nhöng caùch laøm naøy ñaûm baûo tính thöïc tieãn, vì trong

KD coù nhieàu tình huoáng töông töï nhau neân vieäc tìm hieåu kinh nghieäm ñeå giaûi quyeát

moät tình huoáng cuï theå thöôøng mang laïi hieäu quaû cao.

2.3.2.4. Caùc moái quan heä

Caùc DNTN luoân hoaït ñoäng trong moät moâi tröôøng KD nhaát ñònh. Trong moâi

tröôøng KD ñoù, caùc DNTN chòu söï taùc ñoäng cuûa nhieàu toå chöùc, caù nhaân khaùc nhau. Soá

löôïng caùc toå chöùc, caù nhaân aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa DNTN nhieàu hay ít tuøy thuoäc

vaøo ngaønh ngheà KD hay quy moâ cuûa DN. Nhìn chung caùc DNTN ñeàu coù caùc moái quan

heä toái thieåu sau: quan heä vôùi khaùch haøng, nhaø cung caáp vaø caùc cô quan quaûn lyù nhaø

nöôùc theo chöùc naêng vaø ñòa baøn. Cho duø moái quan heä cuûa DN laø moät toå chöùc thì cuõng

coù nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm cuûa toå chöùc ñoù ñöùng ra tieáp xuùc, lieân laïc neân suy cho

cuøng thì quan heä vôùi toå chöùc cuõng chính laø quan heä vôùi töøng caù nhaân cuï theå. Do vaäy

giaùm ñoác DNTN phaûi coù nhöõng moái quan heä vôùi nhieàu caù nhaân khaùc nhau ñeå duy trì

vaø phaùt trieån DN. Vaäy nhöõng moái quan heä ñoù coù vai troø nhö theá naøo ñoái vôùi hoaït ñoäng

101

cuûa DN vaø caùc giaùm ñoác ñaõ xaây döïng caùc moái quan heä ñoù nhö theá naøo. Keát quaû khaûo

saùt cuûa taùc giaû veà vai troø cuûa caùc moái quan heä ñoái vôùi ngöôøi giaùm ñoác theå hieän qua

baûng sau. (Xem baûng 2.15)

Baûng 2.15: Möùc ñoä quan troïng cuûa caùc moái quan heä caù nhaân

ñoái vôùi giaùm ñoác DNTN ñöôïc khaûo saùt

RAÁT

QUAN

ÍT

KHOÂNG

QUAN

TROÏNG

QUAN

TROÏNG

VÖØA

TROÏNG

PHAÛI

Trong tìm kieám, thaûo luaän

44 65 112 131 48 caùc hôïp ñoàng cung caáp saûn

phaåm, dòch vuï vôùi khu vöïc tö.

Trong tìm kieám, thaûo luaän

315 33 52 0 0 caùc hôïp ñoàng cung caáp saûn

phaåm, dòch vuï vôùi khu vöïc

coâng.

Trong giaûi quyeát caùc thuû tuïc

vôùi cô quan nhaø nöôùc. 244 73 44 24 15

Qua baûng soá lieäu 2.15 ta coù theå nhaän xeùt:

- Ñoái vôùi vieäc tìm kieám, thaûo luaän caùc hôïp ñoàng cung caáp saûn phaåm, dòch vuï

vôùi khu vöïc tö nhaân: caùc moái quan heä caù nhaân coù möùc ñoä raát quan troïng vaø quan

troïng chæ chieám coù 27%. Moät soá giaùm ñoác giaûi thích raèng caùc moái quan heä quen bieát

seõ taïo ra ñöôïc söï tin töôûng laãn nhau, giuùp ñoái taùc giaûm thôøi gian vaø chi phí xaùc minh

naêng löïc nhaø cung caáp. Trong khi ñoù coù ñeán 45% giaùm ñoác cho raèng ít quan troïng hay

khoâng quan troïng. Caùc giaùm ñoác naøy laïi nghó raèng ñoái vôùi khaùch haøng tö nhaân, hoï chuû

102

yeáu quan taâm ñeán lôïi nhuaän neân nhaø cung caáp naøo coù khaû naêng cung öùng saûn phaåm,

dòch vuï chaát löôïng toát, giaù caû hôïp lyù laø hoï chaáp nhaän, caùc moái quan heä chæ hoã trôï moät

phaàn raát nhoû.

- Ñoái vôùi vieäc tìm kieám, thaûo luaän caùc hôïp ñoàng cung caáp saûn phaåm, dòch vuï

vôùi khu vöïc coâng: khoâng coù giaùm ñoác DNTN naøo cho raèng ñaây laø vaán ñeà khoâng hoaëc

ít quan troïng, ôû möùc ñoä vöøa phaûi cuõng chæ coù 13%. Coù ñeán 87% giaùm ñoác cho raèng caùc

moái quan heä caù nhaân coù möùc ñoä raát quan troïng vaø quan troïng, trong ñoù raát quan troïng

laø 79%. Lyù giaûi vaán ñeà naøy, nhieàu giaùm ñoác cho raèng ôû khu vöïc coâng, nhöõng ngöôøi coù

quyeàn quyeát ñònh mua saûn phaåm, dòch vuï khoâng phaûi baèng tieàn cuûa hoï neân yeáu toá tình

caûm, caùc yeáu toá “teá nhò” ñoâi khi quyeát ñònh söï thaønh coâng. Maët khaùc, cô cheá quaûn lyù

cuûa Nhaø nöôùc cuõng chöa thaät hoaøn thieän, coøn mang naëng tính hình thöùc neân quaûn lyù

chöa hieäu quaû caùc hôïp ñoàng mua saém haøng hoùa coâng. Chaúng haïn trong ñaáu thaàu xaây

döïng, mua saém taøi saûn, vieäc toå chöùc ñaáu thaàu nhìn toång quaùt thì coù veû nhö coâng khai,

minh baïch, chaët cheõ, nhöng thöïc chaát thì nhieàu tröôøng hôïp ñaõ coù söï hôïp taùc cuûa nhieàu

beân lieân quan töø tröôùc khi phieân ñaáu thaàu dieãn ra. Chính cô cheá quaûn lyù naøy ñaõ taïo ra

nhöõng coâng ty “gia ñình” hay “ngoaøi khôi” maø baùo chí ñaõ ñeà caäp nhieàu trong thôøi

gian gaàn ñaây.

- Khi phaûi giaûi quyeát caùc vaán ñeà coù lieân quan ñeán caùc cô quan quaûn lyù nhaø

nöôùc: cuõng coù ñeán 79% giaùm ñoác cho raèng caùc moái quan heä coù möùc ñoä raát quan troïng

vaø quan troïng. Hoï giaûi thích raèng chính saùch cuûa Nhaø nöôùc nhieàu khi bò bieán daïng bôûi

caùc coâng chöùc thöïc hieän. Moät soá coâng chöùc vaän duïng chính saùch theo höôùng an toaøn

cho baûn thaân mình, moät soá khaùc tìm caùch gaây khoù khaên ñeå DN phaûi “boài döôõng”. Coù

tröôøng hôïp caùc coâng chöùc laøm ñuùng theo quy trình ñöôïc nieâm yeát coâng khai, khoâng coù

yù ñoà gaây khoù khaên cho DN, nhöng vì DN laïi muoán thuû tuïc ñöôïc giaûi quyeát nhanh hôn

soá ngaøy theo quy ñònh neân phaûi nhôø caäy ñeán nhöõng moái quan heä. Thaäm chí coù nhöõng

103

giaùm ñoác noùi thaúng hoï chaúng nhôø vaû gì cô quan nhaø nöôùc nhöng hoï phaûi coù quan heä

toát ñeå nhöõng cô quan naøy khoâng “gaây khoù khaên” cho DN mình. Nhöõng cô quan thöôøng

coù nhöõng haønh vi nhuõng nhieãu bò caùc DNTN neâu ñích danh laø Haûi quan, Thueá, Quaûn

lyù thò tröôøng, Coâng an, caùc chuû ñaàu tö….

Vaäy caùc giaùm ñoác taïo laäp caùc moái quan heä nhö theá naøo. Moät soá giaùm ñoác DNTN

tröôùc ñaây ñaõ töøng laøm cho cô quan nhaø nöôùc, nay nghæ höu hay boû coâng vieäc nhaø nöôùc

chuyeån ra laäp coâng ty rieâng, nhôø ñoù hoï coù nhöõng moái quen bieát vôùi nhöõng ngöôøi ñang

coøn laøm vieäc vaø nhöõng baïn haøng cuûa cô quan tröôùc ñaây hoï töøng laøm vieäc. Moät soá

ngöôøi laø hoï haøng, baïn beø, ngöôøi quen … vôùi nhöõng khaùch haøng maø hoï döï ñònh cung caáp

haøng hoùa. Nhöng phoå bieán nhaát laø moãi khi coù döï ñònh tìm kieám hôïp ñoàng cung caáp saûn

phaåm, dòch vuï cho moät ñoái taùc cuï theå, hoï tìm hieåu lai lòch, thoùi quen, sôû thích cuûa

nhöõng ngöôøi coù thaåm quyeàn cuûa phía ñoái taùc, sau ñoù tìm moïi caùch ñeå tieáp caän. Phöông

thöùc ñeå giaûi quyeát caùc coâng vieäc döïa treân caùc moái quan heä bieåu hieän treân hai maët chuû

yeáu: tình caûm vaø boài döôõng vaät chaát.

Noùi chung maët tích cöïc trong caùc moái quan heä cuûa caùc giaùm ñoác laø giuùp ruùt ngaén

thôøi gian giaûi quyeát coâng vieäc döïa treân söï tin töôûng laãn nhau, nhöng neáu caùc moái quan

heä bò laïm duïng thì neàn kinh teá seõ bò bieán daïng. Nhöõng DNTN coù chaát löôïng saûn phaåm

toát, giaù caû hôïp lyù laïi khoâng nhaän ñöôïc hôïp ñoàng, gaây ra söï laõng phí chung cho xaõ hoäi

vaø ñònh höôùng ñaøo taïo cuõng seõ gaëp nhieàu khoù khaên. Khaù nhieàu giaùm ñoác DNTN cho

raèng, taïi thôøi ñieåm hieän nay vaø caû trong töông lai (khoâng bieát bao nhieâu naêm nöõa),

neáu muoán thaønh coâng thì caùc giaùm ñoác phaûi xaây döïng cho mình thaät nhieàu moái quan

heä caù nhaân. Roõ raøng moät khi ñaõ nhaän thöùc nhö vaäy thì ñoäng löïc hoïc taäp, naâng cao trình

ñoä, kyõ naêng cuûa nhöõng giaùm ñoác naøy seõ bò haïn cheá raát nhieàu.

104

2.3.2.5. Söï mong muoán (ñoäng cô, hoaøi baõo)

Trong xaõ hoäi ai cuõng phaûi laøm moät vieäc gì ñoù ñeå kieám soáng. Giaùm ñoác DNTN

cuõng vaäy, hoï cuõng phaûi kieám tieàn ñeå coù ñieàu kieän toàn taïi vaø naâng cao chaát löôïng cuoäc

soáng cho baûn thaân vaø gia ñình. Song thöïc teá coù nhöõng giaùm ñoác DNTN tích luõy ñöôïc

moät soá tieàn lôùn, xaõ hoäi thöôøng goïi hoï laø “trieäu phuù, tyû phuù”. Ñoái vôùi tröôøng hôïp naøy,

vieäc kieám tieàn ñeå nuoâi soáng baûn thaân vaø gia ñình khoâng coøn laø lyù do chính. Vaán ñeà ñaët

ra laø hoï cöù kieám tieàn maõi, caøng giaøu caøng laøm vieäc nhieàu hôn, muïc ñích ñeå laøm gì. Coù

ngöôøi giaûi thích moät khi guoàng maùy ñaõ khôûi ñoäng, maø hoï laø moät phaàn cuûa guoàng maùy

ñoù neân khoâng theå laøm khaùc ñöôïc; nhöng cuõng coù caùch giaûi thích khaùc, ñoù laø söï ñam

meâ KD vaø nhieàu ngöôøi nhaän thaáy caùch giaûi thích naøy thuyeát phuïc hôn.

Coù ñeán 89% giaùm ñoác DNTN ñöôïc khaûo saùt cho raèng hoï laøm giaùm ñoác vì nieàm

say meâ, höùng thuù KD. Trong khi ñoù chæ coù 5% thöøa nhaän laøm giaùm ñoác vì tieàn löông.

Khi ñöôïc phoûng vaán saâu, hoï giaûi thích theâm raèng tröôùc heát laø vì lôïi nhuaän, kieám soáng

nhöng ñaèng sau ñoù laø söï ham thích KD. Hoï cuõng noùi laøm giaùm ñoác DNTN ôû TP.HCM

phaûi chòu raát nhieàu aùp löïc, chaúng haïn nhöõng bieán ñoäng cuûa thò tröôøng raát khoù döï ñoaùn,

luaät leä hay thay ñoåi, caïnh tranh ngaøy caøng khoác lieät…. Cöù coù vieäc laø hoï phaûi giaûi quyeát,

khoâng keå trong hay ngoaøi giôø, ñoàng thôøi hoï phaûi raát kieân nhaãn tröôùc nhöõng yeâu caàu

cuûa ñoái taùc, nhöõng thuû tuïc haønh chính coøn thieáu minh baïch, nhöõng ñôït kieåm tra choàng

cheùo nhau cuûa caùc cô quan nhaø nöôùc. Ñoâi khi hoï cuõng chaùn naûn muoán tìm moät vieäc

naøo khaùc oån ñònh, ít thaùch thöùc hôn, nhöng roài nieàm ñam meâ KD laïi níu giöõ hoï vôùi

ngheà.

2.3.2.6. Quan nieäm veà “traùch nhieäm xaõ hoäi” vaø “ñaïo ñöùc KD”

Taùc phong, loái soáng cuõng laø moät phaàn cuûa heä thoáng caùc giaù trò, bieåu hieän treân raát

nhieàu maët nhö: phong caùch laøm vieäc chuyeân nghieäp, luoân thöïc hieän ñuùng lôøi höùa .…

Taùc giaû ñaõ khaûo saùt sô löôïc veà vaán ñeà naøy vaø thu ñöôïc keát quaû sau:

105

Veà caâu hoûi anh (chò) quan nieäm chöõ tín trong KD nhö theá naøo, 100% nhaát trí raèng

chöõ tín trong KD raát quan troïng. Tuy nhieân trong caâu hoûi anh (chò) thöïc hieän lôøi höùa

nhö theá naøo, chæ coù 26% nhaän mình luoân thöïc hieän ñuùng caùc lôøi höùa; 49% thöïc hieän

ñuùng ñöôïc khoaûng 70% ñeán 90%; 22% thöïc hieän ñuùng ñöôïc khoaûng 50% ñeán 70%;

3% thöïc hieän ñuùng ñöôïc döôùi 50%. Coù leõ ñaây laø caâu hoûi chöùa ñöïng yeáu toá teá nhò, vì

vieäc thöïc hieän ñuùng lôøi höùa lieân quan ñeán danh döï con ngöôøi neân coù theå caâu traû lôøi

khoâng thaät chính xaùc. Tuy nhieân cuõng chæ chöa ñeán 30% soá ngöôøi luoân thöïc hieän ñuùng

caùc lôøi höùa vaø coù 3% duõng caûm thöøa nhaän mình ít khi thöïc hieän ñuùng lôøi höùa. Phaàn lôùn

rôi vaøo tröôøng hôïp thænh thoaûng coù sai lôøi höùa. Baûn thaân taùc giaû trong quaù trình thöïc

hieän khaûo saùt cuõng bò caùc giaùm ñoác sai heïn vaø thaát höùa raát nhieàu laàn neân cuõng töï ruùt ra

nhaän xeùt caùc giaùm ñoác chöa thöïc söï coù yù thöùc toân troïng lôøi höùa. Maëc duø caùc con soá

treân coù theå khoâng thaät chính xaùc, trong thöïc teá coù theå thaáp hôn nhieàu nhöng cuõng ñuû

ñeå noùi leân söï thaät raèng caùc giaùm ñoác DNTN ñöôïc khaûo saùt chöa thöïc söï coi troïng chöõ

tín, moät phaàn do quan nieäm sai lôøi höùa cuõng khoâng phaûi laø vaán ñeà quaù nghieâm troïng,

moät phaàn cuõng do nhöõng yeáu toá khaùch quan laøm cho hoï khoâng thöïc hieän ñuùng lôøi höùa

cuûa mình. Neáu chæ quan heä vôùi caùc toå chöùc vaø caù nhaân trong nöôùc thì coù theå haäu quaû

khoâng quaù nghieâm troïng, nhöng trong quan heä kinh teá quoác teá ñieàu naøy laïi cöïc kyø

nghieâm troïng. Neáu chæ khoâng giöõ ñuùng lôøi höùa moät laàn thoâi, ñoái taùc nöôùc ngoaøi seõ coù

aán töôïng xaáu, thieáu tin caäy, töø ñoù seõ coù aûnh höôûng ñeán quan heä kinh teá, nhaát laø trong

caùc moái quan heä maø ñoái taùc Vieät Nam caàn phaûi tranh thuû ñoái taùc nöôùc ngoaøi. Neáu

chuùng ta ñaõ töøng laøm vieäc vôùi ngöôøi Nhaät, ngöôøi Myõ hay ngöôøi chaâu AÂu, chuùng ta coù

theå thaáy ñöôïc quan nieäm cuûa hoï veà vieäc giöõ ñuùng lôøi höùa quan troïng nhö theá naøo vaø

do vaäy khoâng maáy khi hoï khoâng giöõ lôøi höùa. Ñaây laø ñieàu maø caùc giaùm ñoác DNTN caàn

phaûi khaéc phuïc.

106

Veà caâu hoûi anh (chò) coù nghó raèng phaûi “Luoân luoân phuïc vuï khaùch haøng moät caùch

toát nhaát”, 100% nhaát trí. Kinh teá thò tröôøng ñoøi hoûi phaûi höôùng vaøo khaùch haøng, söï

soáng coøn cuûa DN do khaùch haøng quyeát ñònh, ñieàu giaûn dò naøy ai cuõng thoâng suoát.

Nhaän thöùc thì nhö vaäy, song vaán ñeà laø trong thöïc tieãn caùc giaùm ñoác ñaõ thöïc hieän

nhöõng bieän phaùp gì ñeå laéng nghe yù kieán khaùch haøng. Vôùi caâu hoûi: “trong naêm vöøa

qua, anh (chò) ñaõ thöïc hieän nhöõng chöông trình gì ñeå thu thaäp yù kieán phaûn hoài cuûa

khaùch haøng”? Keát quaû khaûo saùt cho thaáy chæ coù 2 DNTN thöïc hieän phaùt phieáu thaêm doø

laáy yù kieán cuûa khaùch haøng; 1 DNTN laäp hoäp thö ñeå khaùch haøng goùp yù; 1 DNTN toå

chöùc ñaïi hoäi khaùch haøng. Haàu heát caùc DNTN ñöôïc khaûo saùt cho bieát giaùm ñoác tröïc

tieáp hay cöû ngöôøi gaëp gôõ khaùch haøng khi khaùch haøng than phieàn caùc vaán ñeà lieân quan

ñeán saûn phaåm hay dòch vuï cuûa DN. Nhö vaäy coù theå thaáy giöõa nhaän thöùc vaø haønh ñoäng

coøn coù moät khoaûng caùch raát xa. Ai cuõng bieát caàn phaûi phuïc vuï khaùch haøng moät caùch

toát nhaát, nhöng caùch thöùc cuï theå ñeå laéng nghe yù kieán khaùch haøng, töø ñoù coù ñöôïc nhöõng

thoâng tin caàn thieát nhaèm ñònh ra nhöõng bieän phaùp phuïc vuï khaùch haøng ngaøy moät toát

hôn thì khoâng maáy ngöôøi ñaõ thöïc hieän ñieàu ñoù trong thöïc teá.

Caùc vaán ñeà lieân quan ñeán “traùch nhieäm xaõ hoäi” vaø “ñaïo ñöùc KD” raát khoù khaûo

saùt baèng phieáu vì caùc giaùm ñoác khoâng muoán traû lôøi nhöõng vaán ñeà naøy baèng con ñöôøng

chính thöùc. Taùc giaû ñaønh choïn 40 giaùm ñoác ñeå khaûo saùt tröïc tieáp. Keát quaû cho thaáy

haàu heát caùc giaùm ñoác ñeàu ñoái phoù vôùi chuyeän noäp thueá theo nhöõng caùch thöùc khaùc

nhau. Hoï lyù giaûi raèng cô quan thueá aùp ñaët thueá khoaùn cho hoï quaù cao, khoâng coù cô sôû

vöõng chaéc, theâm vaøo ñoù cöù möùc thueá naêm sau laïi cao hôn naêm tröôùc baát keå keát quaû

KD cuûa hoï nhö theá naøo laøm cho hoï luoân luoân phaûi nghó caùch ñoái phoù. Hôn nöõa, neáu coù

DN troán ñöôïc thueá trong khi hoï thöïc hieän ñaày ñuû nghóa vuï thueá thì ñieàu ñoù cuõng coù

nghóa laø DN cuûa hoï seõ giaûm söùc caïnh tranh do giaù thaønh saûn phaåm hay dòch vuï cuûa hoï

cao hôn. Chuùng toâi caûm nhaän raèng ñoái vôùi caùc giaùm ñoác DNTN ñöôïc phoûng vaán, vaán

107

ñeà ñoái phoù vôùi thueá laø chuyeän bình thöôøng, neáu nghieâm chænh môùi laø chuyeän laï. Moät

vaán ñeà khaùc, haàu heát caùc DNTN ñöôïc khaûo saùt khoâng kyù hôïp ñoàng lao ñoäng vôùi ngöôøi

lao ñoäng, chæ hôïp ñoàng mieäng vaø do vaäy, caùc quyeàn lôïi veà BHXH, BHYT cuûa ngöôøi

lao ñoäng bò vi phaïm nghieâm troïng. Noùi chung, nhieàu DNTN ñöôïc khaûo saùt chöa thöïc

söï coi troïng caùc vaán ñeà lieân quan ñeán “traùch nhieäm xaõ hoäi” vaø “ñaïo ñöùc KD”. Moät

phaàn vì caùc cheá taøi cuûa luaät phaùp chöa thaät söï nghieâm minh, moät phaàn vì yeâu caàu veà

lôïi nhuaän ñöôïc hoï ñaët ra quaù cao. Theâm vaøo ñoù, haàu heát DNTN coù quy moâ quaù nhoû

neân vaán ñeà thöông hieäu chöa ñöôïc chuù yù, coù chaêng caùc giaùm ñoác chæ chuù troïng giöõ uy

tín vôùi nhöõng khaùch haøng quen cuûa DN maø thoâi.

2.3.2.7. Caùc ñaëc ñieåm caù nhaân

Caùc ñaëc ñieåm caù nhaân coù aûnh höôûng raát nhieàu ñeán naêng löïc cuûa giaùm ñoác DNTN.

Keát quaû khaûo saùt trong baûng 2.16 cho thaáy roõ ñieàu ñoù.

Gaàn nhö tuyeät ñoái caùc giaùm ñoác DNTN ñöôïc khaûo saùt cho raèng caùc ñaëc ñieåm caù

nhaân raát quan troïng ñoái vôùi ngöôøi giaùm ñoác. Chæ coù 15 yù kieán cho raèng tính quyeát ñoaùn

vaø 28 yù kieán cho raèng tinh thaàn hôïp taùc laø ít quan troïng. Khi ñöôïc hoûi taïi sao laïi nghó

tính quyeát ñoaùn laø ít quan troïng, hoï traû lôøi do hoï laøm giaùm ñoác thueâ neân quyeát ñoaùn

quaù seõ deã sai soùt. Nhöõng ngöôøi coi tinh thaàn hôïp taùc laø ít quan troïng, hoï quan nieäm

raèng laøm giaùm ñoác DNTN tieàn mình boû ra, mình quyeát laø ñöôïc roài, khoâng caàn phaûi

hôïp taùc. Coù leõ nhöõng ngöôøi naøy ñaõ hieåu “quyeát ñoaùn”, “coù tinh thaàn hôïp taùc” chæ giôùi

haïn trong phaïm vi ra quyeát ñònh chöù khoâng phaûi theo nghóa roäng laø coâng taùc quaûn trò

DN noùi chung. Ngoaøi ra cuõng coù 7 giaùm ñoác boå sung theâm “gan daï” hay “coù gan laøm

giaøu”, 4 giaùm ñoác cho raèng saùng taïo cuõng laø nhöõng ñaëc ñieåm caù nhaân raát quan troïng

ñeán ngheà giaùm ñoác DNTN.

108

Baûng 2.16: Caùc ñaëc ñieåm caù nhaân vaø möùc ñoä quan troïng cuûa chuùng ñoái vôùi giaùm

ñoác DNTN ñöôïc khaûo saùt

RAÁT ÍT COÙ ÑÖÔÏC DO

QUAN TT ÑAËC ÑIEÅM CAÙ NHAÂN QUAN BAÅM REØN LUYEÄN,

TROÏNG TROÏNG SINH ÑAØO TAÏO

1 Töï tin, nghò löïc. 0 400 28 372

2 Quyeát ñoaùn. 15 385 59 341

3 Saün saøng chòu traùch nhieäm. 0 400 12 388

4 Thích öùng vôùi moâi tröôøng. 0 400 31 369

5 Khaû naêng chòu ñöïng cao. 0 400 37 363

6 Coù tinh thaàn hôïp taùc. 28 372 103 297

Khaùc: Gan daï: coù 7 yù kieán, saùng taïo: coù 4 yù kieán.

Ñoái vôùi caâu hoûi caùc ñaëc ñieåm caù nhaân do baåm sinh hay do reøn luyeän, ñaøo taïo maø

coù, haàu heát caùc giaùm ñoác DNTN ñöôïc khaûo saùt cho raèng do reøn luyeän, ñaøo taïo maø coù.

Khi ñöôïc phoûng vaán saâu, hoï giaûi thích theâm raèng ñoàng yù moãi ngöôøi sinh ra raát khaùc

nhau, coù ngöôøi “noùng tính” vaø coù ngöôøi “laønh tính”, song qua quaù trình hoïc taäp, laøm

vieäc, neáu “noùng tính” maø cöù thöôøng xuyeân gaây trôû ngaïi ñeán hieäu quaû coâng vieäc thì töï

hoï phaûi kieàm cheá laïi, daàn daàn trôû neân “laønh tính”. Noùi caùch khaùc, qua quaù trình töï reøn

luyeän, caùc ñaëc ñieåm caù nhaân khoâng ngöøng ñöôïc hoaøn thieän theo höôùng laøm sao cho

hieäu quaû coâng vieäc ngaøy moät toát hôn.

2.4. NHAÄN XEÙT VEÀ NAÊNG LÖÏC QUAÛN TRÒ GIAÙM ÑOÁC DNTN ÔÛ

TP.HCM

2.4.1. Öu ñieåm

Voán laø thaønh phoá naêng ñoäng, sôùm hình thaønh kinh teá thò tröôøng neân cuøng vôùi

quaù trình ñoåi môùi, ñoäi nguõ giaùm ñoác cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân, trong ñoù coù DNTN

ñaõ phaùt trieån nhanh choùng. Do quaù trình ñoåi môùi cuõng chæ ôû giai ñoaïn ban ñaàu neân moâi

109

tröôøng KD coøn nhieàu vaán ñeà caàn phaûi tieáp tuïc hoaøn thieän. Ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån

trong moâi tröôøng KD chöa ñöôïc hoaøn thieän aáy, caùc giaùm ñoác DNTN ñaõ coù raát nhieàu coá

gaéng, khoâng ngöøng naâng cao naêng löïc quaûn trò cuûa mình. Döôùi ñaây laø moät vaøi öu ñieåm

vöôït troäi cuûa caùc giaùm ñoác DNTN, nhöõng öu ñieåm naøy ñaõ giuùp cho nhieàu giaùm ñoác

vöôït qua ñöôïc nhöõng khoù khaên, thaùch thöùc.

- Caùc giaùm ñoác DNTN coù tinh thaàn töï laäp cao, muoán töï khaúng ñònh mình: haàu

heát giaùm ñoác DNTN taïi TP.HCM laø ngöôøi boû voán thaønh laäp DN. Nhö vaäy khi chaáp

nhaän laøm giaùm ñoác DNTN coù nghóa hoï ñaõ töø boû söï löïa choïn truyeàn thoáng laø döïa vaøo

Nhaø nöôùc hoaëc ñi laøm thueâ ñeå coù cuoäc soáng oån ñònh. Hoï ñaõ töï choïn cho mình con

ñöôøng khoâng chæ nhieàu ruûi ro maø coøn nhieàu khoù khaên, thaùch thöùc. Trong cuoäc phoûng

vaán saâu 40 giaùm ñoác DNTN, khi ñöôïc hoûi ngoaøi vieäc laäp DN ñeå kieám tieàn anh (chò)

coøn coù ñoäng cô naøo khaùc, coù ñeán 31 giaùm ñoác traû lôøi muoán ñöôïc töï quyeát ñònh coâng

vieäc cuûa mình vaø 9 giaùm ñoác DN traû lôøi muoán ñoùng goùp cho xaõ hoäi. Taát caû nhöõng ñieàu

naøy cho thaáy caùc giaùm ñoác DNTN coù xu höôùng töï laäp, töï suy nghó ñoäc laäp, muoán phaùt

huy vaø khaúng ñònh naêng löïc cuûa mình. Ñaây laø ñieàu ñaùng möøng.

- Haàu heát giaùm ñoác DNTN coù loøng duõng caûm, bieát chòu ñöïng: ngoaøi nhöõng ruûi

ro voán coù cuûa baát kyø neàn kinh teá thò tröôøng naøo, giaùm ñoác DNTN coøn phaûi ñoái maët vôùi

raát nhieàu khoù khaên, ruûi ro khi neàn kinh teá thò tröôøng nöôùc ta coøn sô khai, luaät phaùp coøn

chöa hoaøn thieän vaø söï voâ caûm, taéc traùch cuûa khoâng ít coâng chöùc ôû moät soá cô quan nhaø

nöôùc coù quyeàn sinh saùt ñoái vôùi DNTN. Thò tröôøng thieáu luaät leä neân hoï phaûi hoaït ñoäng

trong moâi tröôøng caïnh tranh ñaày maïo hieåm, ñoâi khi hoï phaûi ñoái phoù vôùi ñoái taùc duøng

moïi thuû ñoaïn ñeå chieám öu theá. Thaønh phoá coù nhöõng lôïi theá so vôùi caùc ñòa phöông khaùc

neân taøi naêng KD ôû caùc ñòa phöông vaøo Thaønh phoá laäp nghieäp ngaøy caøng nhieàu, caùc

coâng ty nöôùc ngoaøi cuõng khoâng ngöøng gia taêng ñaõ taïo ra moâi tröôøng caïnh tranh ngaøy

caøng khaéc nghieät. Maëc duø taïo ra vieäc laøm, noäp thueá vaø tham gia caùc hoaït ñoäng töø

110

thieän… nhöng hoï vaãn chòu nhieàu thaønh kieán thieáu caên cöù vaø thieáu coâng baèng trong söï

ñaùnh giaù cuûa xaõ hoäi, thaäm chí cuûa caùc thaønh vieân trong gia ñình. Thaønh kieán phoå bieán

ñeán möùc treân caùc phöông tieän truyeàn thoâng, neáu thaáy xuaát hieän giaùm ñoác DNTN thì

khoâng ít ngöôøi vaãn nghó raèng ñoù laø keû laøm aên lieàu lónh, löøa ñaûo, ñoài baïi veà ñaïo ñöùc,

taùng taän löông taâm. Moãi khi neàn kinh teá coù nhöõng bieán ñoäng veà giaù thì caùc cô quan

nhaø nöôùc laïi giaûi thích raèng neàn kinh teá bò tö thöông ñaàu cô, tö thöông laøm giaù… maëc

duø chöa thaáy cô quan nhaø nöôùc naøo chöùng minh ñöôïc cuï theå ai ñaàu cô vaø ñaàu cô nhö

theá naøo.

- Nhieàu giaùm ñoác DNTN coøn treû, coù khaû naêng saùng taïo, coù khaû naêng tieáp thu

kieán thöùc môùi: do söï thöøa nhaän kinh teá tö nhaân chæ coù töø khi ñaát nöôùc ñoåi môùi neân

nhieàu giaùm ñoác DNTN coù tuoåi ñôøi coøn raát treû. Coâng trình ñieàu tra veà tinh thaàn KD do

Vieän Nghieân cöùu Quaûn lyù Kinh teá Trung öông phoái hôïp vôùi toå chöùc JICA (Nhaät baûn)

tieán haønh naêm 2005, coù ñeán 4,7% giaùm ñoác caùc DN thuoäc khu vöïc kinh teá tö nhaân coù

tuoåi ñôøi töø 19 ñeán 29 tuoåi; löùa tuoåi töø 30 ñeán 49 chieám 62,1%. Nhö vaäy ñoäi nguõ giaùm

ñoác caùc DN thuoäc khu vöïc kinh teá tö nhaân ñang ôû tuoåi sung söùc, raát thuaän lôïi trong

vieäc hoïc taäp tieáp thu caùi môùi. Maët khaùc, ngöôøi Vieät Nam coù truyeàn thoáng caàn cuø, saùng

taïo, ham hoïc hoûi neân nhieàu giaùm ñoác DNTN cuõng thöøa keá ñöôïc nhöõng phaåm chaát toát

ñeïp naøy. Theâm vaøo ñoù, moâi tröôøng KD nhieàu ruûi ro, khoác lieät cuõng goùp phaàn buoäc caùc

giaùm ñoác DNTN phaûi linh hoaït, saùng taïo vaø töø ñoù giuùp toâi luyeän neân moät ñoäi nguõ giaùm

ñoác coù naêng löïc giaûi quyeát vaán ñeà, khoâng ngöøng tröôûng thaønh qua thöû thaùch trong thöïc

teá.

2.4.2. Haïn cheá

Tuy coù nhöõng öu ñieåm, song nhöõng haïn cheá veà naêng löïc cuûa caùc giaùm ñoác DNTN

cuõng coù nhieàu, bieåu hieän cuï theå qua nhöõng maët sau:

111

- Maëc duø coù tinh thaàn töï laäp, muoán khaúng ñònh mình, coù söï duõng caûm….

nhöng nhieàu giaùm ñoác DNTN coøn thieáu kieán thöùc, kyõ naêng quaûn trò DN: keát quaû

khaûo saùt cuûa luaän vaên naøy vaø keát quaû khaûo saùt cuûa nhieàu coâng trình nghieân cöùu khaùc

cho thaáy raát ít caùc giaùm ñoác DNTN ñöôïc ñaøo taïo veà quaûn trò moät caùch baøi baûn. Söï

thieáu huït kieán thöùc, kyõ naêng veà quaûn trò DN laøm cho nhieàu giaùm ñoác khoâng bieát laäp

chieán löôïc, keá hoaïch KD, khoâng bieát laøm theá naøo ñeå xaây döïng heä thoáng quaûn trò noäi

boä, laøm haøi loøng khaùch haøng, phaùt huy ñöôïc toái ña naêng löïc cuûa nhaân vieân döôùi

quyeàn…. Chính vì theá nhieàu giaùm ñoác DNTN ñieàu haønh DN theo kieåu töï phaùt, theo

töøng phi vuï. Theâm vaøo ñoù, naêng löïc ngoaïi ngöõ, tin hoïc cuûa caùc giaùm ñoác DNTN cuõng

raát haïn cheá, trong khi nhöõng naêng löïc naøy, veà laâu daøi laø raát caàn thieát cho quaù trình hoäi

nhaäp kinh teá quoác teá.

- Haàu heát caùc giaùm ñoác caùc DNTN chöa coù nhieàu kinh nghieäm treân thöông

tröôøng: cha oâng chuùng ta tröôùc ñaây chòu aûnh höôûng cuûa Nho giaùo neân xem nheï KD,

buoân baùn. Vì theá lòch söû cho thaáy nöôùc ta chöa khi naøo coù ñoäi nguõ doanh nhaân ñöôïc

theá giôùi bieát ñeán. Nhieàu naêm qua, ñaát nöôùc lieân tuïc coù chieán tranh roài sau ñoù laïi aùp

duïng chính saùch kinh teá keá hoaïch taäp trung, do vaäy doanh nhaân khoâng coù nhöõng ñieàu

kieän thuaän lôïi ñeå phaùt trieån. Töø khi ñoåi môùi ñeán nay, ñoäi nguõ doanh nhaân hình thaønh

ñoâng ñaûo, song môùi vaøi chuïc naêm chöa phaûi laø nhieàu, chöa ñuû ñeå trui reøn neân moät ñoäi

nguõ doanh nhaân daøy daïn baûn lónh. Tuy nhieân, trong thôøi ñaïi thoâng tin, caùc giaùm ñoác

DNTN baèng söï noã löïc cuûa mình, khai thaùc lôïi theá cuûa ngöôøi ñi sau coù theå nhanh choùng

tieáp thu nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm töø nhöõng doanh nhaân thaønh ñaït treân theá giôùi, qua

ñoù phaàn naøo khaéc phuïc ñöôïc nhöõng haïn cheá cuûa chính mình.

- Nhieàu giaùm ñoác DNTN coøn quaù chuù troïng vaøo vieäc thieát laäp caùc moái quan

heä vôùi caùc cô quan nhaø nöôùc trong vieäc giaønh ñöôïc nhöõng hôïp ñoàng cung caáp dòch

vuï coâng, ñeå traùnh hay giaûm bôùt vieäc thöïc hieän nghóa vuï thueá: nhöõng moái quan heä

112

toát kieåu naøy coù theå mang laïi lôïi ích cho DN trong ngaén haïn nhöng veà laâu daøi seõ bò

thieät haïi raát nhieàu.

- Nhieàu giaùm ñoác DNTN chöa nhaän thöùc ñaày ñuû veà söï hôïp taùc trong kinh teá

thò tröôøng hieän ñaïi: caâu chaâm ngoân “thöông tröôøng nhö chieán tröôøng” ngaøy nay ñang

ñöôïc thay theá baèng caâu “caùc beân cuøng thaéng lôïi”. Cuï theå ñeå taïo ra moät saûn phaåm hay

dòch vuï thoâng thöôøng coù nhieàu DN cuøng tham gia vaø moãi DN ñaûm nhaän moät khaâu nhaát

ñònh. Thay vì caïnh tranh vôùi nhau, caùc DN naøy hôïp taùc vôùi nhau. Xu theá naøy seõ giuùp

caùc DN chuyeân moân hoùa SX vaø thu ñöôïc nhieàu lôïi ích hôn nhôø lôïi theá kinh teá theo quy

moâ. Hieän töôïng naøy coù nguoàn goác taâm lyù thích laøm “ñaàu chuoät hôn ñuoâi voi” vaø ñaây laø

moät vaán ñeà cuûa quaûn trò maø caùc giaùm ñoác DNTN caàn nhaän thöùc ñöôïc.

- Moät soá giaùm ñoác DNTN chöa coi troïng traùch nhieäm xaõ hoäi vaø ñaïo ñöùc KD,

ñaëc bieät laø chöõ “tín”: ñaõ KD thì phaûi möu caàu lôïi nhuaän song khoâng phaûi laø möu caàu

lôïi nhuaän baèng moïi giaù. Lôïi nhuaän chaân chính chæ coù ñöôïc trong quaù trình lao ñoäng

saùng taïo, laøm ñöôïc nhöõng gì hôn ngöôøi, tìm ñöôïc nhöõng nhu caàu chöa ñöôïc ñaùnh thöùc

vaø nhöõng maûng thò tröôøng chöa ñöôïc khai phaù qua vieäc khoâng ngöøng phaùt huy trí tueä,

trong ñoù coù khoa hoïc kinh teá vaø khoa hoïc quaûn trò. Tieác raèng thôøi gian qua vaãn coù

khoâng ít giaùm ñoác DNTN laøm aên chuïp giöït, löøa ñaûo, khoâng toân troïng chöõ tín trong KD,

ñoái xöû toài teä vôùi ngay caû ngöôøi lao ñoäng trong DN mình quaûn lyù.

Muoán haïn cheá nhöõng yeáu keùm veà naêng löïc cuûa giaùm ñoác DNTN, ngoaøi söï noã löïc

rieâng cuûa töøng giaùm ñoác coøn ñoøi hoûi söï phoái hôïp ñoàng boä cuûa toaøn xaõ hoäi. Khoâng theå

ñoøi hoûi moät vò giaùm ñoác phaûi thaät trong saïch trong nhaän thöùc vaø chæ ñaïo caùc hoaït ñoäng

cuûa DN neáu boä maùy quaûn lyù nhaø nöôùc tham nhuõng, vieân chöùc nhaø nöôùc thöôøng xuyeân

laïm duïng quyeàn haïn, nhuõng nhieãu, laøm khoù cho DN. Noùi caùch khaùc, Nhaø nöôùc phaûi hoã

trôï DN baèng caùch khoâng ngöøng hoaøn thieän moâi tröôøng phaùp lyù. Beân caïnh ñoù, caùc hieäp

113

hoäi ngaønh ngheà cuõng phaûi khoâng ngöøng phaùt huy vai troø cuûa mình trong vieäc hoã trôï

cho DN. Caùc tröôøng ñaïi hoïc, caùc trung taâm ñaøo taïo cuõng phaûi naâng cao hôn nöõa traùch

nhieäm cuûa mình trong vieäc ñoåi môùi noäi dung, chöông trình ñaøo taïo vaø ñoäi nguõ giaûng

vieân theo höôùng ñaøo taïo nhöõng gì maø caùc DN caàn. Caùc giaûi phaùp cuï theå cho vaán ñeà

naøy seõ ñöôïc ñeà caäp trong chöông 3 cuûa luaän aùn.

TOÙM TAÉT CHÖÔNG 2

Chöông 2 cuûa luaän aùn trình baøy toång quan veà thöïc traïng kinh teá - xaõ hoäi TP.HCM

vaø thöïc traïng cuûa caùc DNTN treân ñòa baøn Thaønh phoá. Trong ñoù neâu roõ ñaëc ñieåm vaø

nhöõng thaønh töïu veà kinh teá - xaõ hoäi cuûa Thaønh phoá trong nhöõng naêm gaàn ñaây; trình

baøy toùm taét söï phaùt trieån veà soá löôïng, veà thu huùt voán ñaàu tö cuõng nhö nhöõng toàn taïi,

yeáu keùm cuûa caùc DNTN töø khi thi haønh Luaät DN ñeán nay.

Noäi dung chuû yeáu cuûa chöông naøy laø ñi saâu phaân tích, ñaùnh giaù thöïc traïng caùc

yeáu toá caáu thaønh naêng löïc cuûa ñoäi nguõ giaùm ñoác DNTN. Vieäc phaân tích, ñaùnh giaù ñöôïc

thöïc hieän döïa treân moät soá coâng trình nghieân cöùu hieän coù, ñoàng thôøi caên cöù vaøo keát quaû

khaûo saùt 400 giaùm ñoác DNTN. Phöông phaùp khaûo saùt tieán haønh theo baûng caâu hoûi

ñöôïc göûi cho töøng giaùm ñoác vaø sau ñoù phoûng vaán saâu moät soá giaùm ñoác ñeå laøm roõ

nhöõng noäi dung chöùa ñöïng nhieàu yeáu toá ñònh tính. Caùc noäi dung söû duïng trong khaûo

saùt laø caùc noäi dung chuû yeáu cuûa quaûn trò hoïc vaø quan nieäm veà naêng löïc maø taùc giaû luaän

aùn tìm hieåu ñöôïc. Döïa treân keát quaû khaûo saùt, taùc giaû ñaõ so saùnh vôùi caùc vaán ñeà lyù luaän

vaø ñöa ra caùc nhaän xeùt veà thöïc traïng naêng löïc cuûa ñoäi nguõ giaùm ñoác caùc DNTN.

Keát quaû khaûo saùt thu ñöôïc cho thaáy caùc giaùm ñoác DNTN coù nhieàu öu ñieåm, coù

nhöõng khaû naêng nhaát ñònh trong quaûn trò KD. Tuy vaäy, trong suoát quaù trình phaân tích,

ñaùnh giaù, taùc giaû cuõng phaùt hieän nhöõng vaán ñeà ñang coøn toàn taïi trong caùc yeáu toá caáu

114

thaønh naêng löïc cuûa ngöôøi giaùm ñoác DNTN, nhöõng yeáu toá chöa cho pheùp phaùt huy ñaày

ñuû khaû naêng cuûa hoï.

Nhìn chung, ñaát nöôùc chuùng ta môùi chuyeån sang neàn kinh teá thò tröôøng trong moät

thôøi gian raát ngaén neân caû nhöõng nhaø hoaïch ñònh chính saùch laãn nhöõng nhaø quaûn trò DN

ñeàu coøn raát nhieàu bôõ ngôõ. Noùi caùch khaùc, doanh nhaân Vieät nam vaãn coøn laø nhöõng

“lính môùi” trong neàn kinh teá thò tröôøng, laïi laø neàn kinh teá thò tröôøng trong giai ñoaïn

hoäi nhaäp quoác teá vôùi nhöõng caâu hoûi ñaët ra: laøm theá naøo ñeå thöïc hieän coâng nghieäp hoùa,

hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc; laøm theá naøo ñeå ñaát nöôùc giaøu leân, laøm theá naøo ñeå khoâng bò thua

thieät trong cuoäc chieán toaøn caàu. Caùc doanh nhaân, trong ñoù coù nhöõng giaùm ñoác DNTN,

chính laø nhöõng ngöôøi phaûi tröïc tieáp traû lôøi caùc caâu hoûi aáy. Muoán traû lôøi ñöôïc hoï phaûi

coù nhieàu giaûi phaùp, trong ñoù giaûi phaùp tröôùc heát laø hoï phaûi töï naâng cao naêng löïc caù

nhaân cuûa mình. Beân caïnh ñoù, Nhaø nöôùc phaûi hoã trôï hoï thoâng qua vieäc hoaøn thieän moâi

tröôøng phaùp lyù. Ñoàng thôøi caùc hieäp hoäi, caùc cô sôû ñaøo taïo cuõng phaûi coù nhöõng giaûi

phaùp phuø hôïp. Nhöõng giaûi phaùp cuï theå nhaèm naâng cao naêng löïc caù nhaân cho giaùm ñoác

caùc DNTN laø noäi dung maø taùc giaû seõ trình baøy trong chöông 3.

115

CHÖÔNG 3

GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO

NAÊNG LÖÏC QUAÛN TRÒ GIAÙM ÑOÁC

DOANH NGHIEÄP TÖ NHAÂN TAÏI TP.HCM

3.1. CAÙC QUAN ÑIEÅM NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC QUAÛN TRÒ GIAÙM

ÑOÁC DNTN

3.1.1. Nhaø nöôùc phaûi taïo ñöôïc moâi tröôøng phaùp lyù thuaän lôïi ñeå caùc

DNTN phaùt trieån vaø hoaït ñoäng coù hieäu quaû

Chính saùch kinh teá nhieàu thaønh phaàn ñaõ ñöôïc Ñaûng ta khôûi xöôùng töø Ñaïi hoäi VI

vaø ñöôïc thöïc hieän nhaát quaùn trong suoát thôøi gian qua. Veà kinh teá tö nhaân, Vaên kieän

Ñaïi hoäi X chæ roõ: “Taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc loaïi hình kinh teá tö nhaân ñaàu tö

phaùt trieån theo quy ñònh cuûa phaùp luaät, khoâng haïn cheá veà quy moâ, ngaønh ngheà, lónh

vöïc, ñòa baøn. Xoùa boû moïi hình thöùc phaân bieät ñoái xöû; ñaûm baûo thöïc söï bình ñaúng, taïo

thuaän lôïi ñeå caùc DNTN, nhaát laø caùc DN nhoû vaø vöøa ñöôïc tieáp caän nguoàn voán taïi caùc toå

chöùc tín duïng cuûa Nhaø nöôùc; ñöôïc ñaùp öùng thuaän lôïi nhu caàu söû duïng ñaát laøm maët

baèng SXKD. Khuyeán khích tö nhaân tham gia ñaàu tö vaøo caùc lónh vöïc SXKD quan

troïng cuûa neàn kinh teá. Khuyeán khích caùc DNTN lôùn baùn coå phaàn cho ngöôøi lao ñoäng”

(14, tr.234). Nhö vaäy, chính saùch phaùt trieån kinh teá tö nhaân ôû nöôùc ta laø nhaát quaùn vaø

raát thoâng thoaùng. Tuy nhieân, ñeå quaù trình toå chöùc thöïc hieän coù hieäu quaû, taïo ñöôïc moâi

tröôøng phaùp lyù thuaän lôïi cho kinh teá tö nhaân phaùt trieån, trong thôøi gian tôùi, veà quaûn lyù

nhaø nöôùc caàn chuù troïng vaøo caùc quan ñieåm sau.

3.1.1.1. Quaûn lyù nhaø nöôùc phaûi hoã trôï cho söï phaùt trieån cuûa DN noùi chung,

phaûi coâng baèng vaø bình ñaúng giöõa caùc loaïi hình DN thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá

116

Chính töø söùc maïnh cuûa DN, bao goàm caû caùc DNTN laø söùc maïnh cuûa neàn kinh teá

neân khi caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc ñöa ra caùc giaûi phaùp nhaèm quaûn lyù DN phaûi

luoân quaùn trieät quan ñieåm hoã trôï cho söï phaùt trieån cuûa DN. Baát kyø giaûi phaùp naøo laøm

caûn trôû, gaây phöông haïi ñeán söï phaùt trieån cuûa DN ñeàu ñi ngöôïc laïi vôùi quan ñieåm naøy.

Maët khaùc, maëc duø chuû tröông cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc veà xoùa boû moïi hình thöùc phaân

bieät ñoái xöû, ñaûm baûo thöïc söï bình ñaúng giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá nhöng trong toå

chöùc thöïc hieän, caùc cô quan nhaø nöôùc vaãn coù nhöõng bieåu hieän phaân bieät ñoái xöû (trong

giaûi quyeát thuû tuïc thueâ ñaát, vay voán tín duïng…) giöõa DNNN vaø DNTN. Vì theá, khoâng

chæ döøng laïi ôû möùc ñoä chuû tröông maø chuû tröông aáy phaûi ñöôïc cuï theå hoùa baèng nhöõng

chính saùch, nhöõng ñaïo luaät cuï theå ñeå sao cho treân thöïc teá coù söï coâng baèng vaø bình

ñaúng thaät söï giöõa caùc DN thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá.

3.1.1.2. Nhaø nöôùc phaûi laáy DN laøm ñoái töôïng phuïc vuï

Trong quaù trình hoaïch ñònh chính saùch vaø toå chöùc thöïc hieän phaûi luoân quaùn trieät

quan ñieåm Nhaø nöôùc phuïc vuï chöù khoâng phaûi cai trò. Do vaäy nhöõng theå cheá kinh teá,

thuû tuïc haønh chính lieân quan ñeán quaûn lyù DN phaûi taïo thuaän lôïi cho hoaït ñoäng SXKD

cuûa caùc DN, haïn cheá toái ña cô cheá xin - cho, giaønh thuaän lôïi cho cô quan quaûn lyù ñaõ aên

saâu vaøo neáp nghó vaø coøn bieåu hieän treân moät soá vaên baûn quaûn lyù nhaø nöôùc. Quan ñieåm

“Nhaø nöôùc phuïc vuï” cuõng ñoàng nghóa vôùi vieäc nhöõng coâng chöùc trong boä maùy nhaø

nöôùc phaûi coù traùch nhieäm phuïc vuï DN chöù khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi ñöùng treân DN,

ban phaùt cho DN….

3.1.1.3. Nhaø nöôùc phaûi taêng cöôøng hoaït ñoäng giaùm saùt vaø ñieàu chænh

Theo quy trình ñaêng kyù KD hieän nay, thuû tuïc ñeå moät DN ra ñôøi döïa treân tö duy

quaûn lyù nhaán maïnh ñeán khaâu “haäu kieåm”, khaùc vôùi tröôùc ñaây laø nhaán maïnh vaøo khaâu

“tieàn kieåm”, vaø tö duy naøy ñöôïc nhieàu ngöôøi cho raèng thoâng thoaùng hôn nhieàu so vôùi

tröôùc. Tuy nhieân, treân thöïc teá, trong toå chöùc thöïc hieän, caùc cô quan nhaø nöôùc coøn thieáu

117

cô cheá phoái hôïp, nhöõng ñieàu kieän vaät chaát caàn thieát cuõng chöa ñaày ñuû, soá löôïng vaø

naêng löïc cuûa ñoäi nguõ coâng chöùc cuõng chöa ñaûm baûo thöïc hieän toát caùch quaûn lyù theo tö

duy naøy. Do vaäy, ñeå ñaûm baûo tính khaû thi cuûa cô cheá giaùm saùt ñoái vôùi DN, chuùng ta

khoâng neân cöïc ñoan theo kieåu khi thì chuù troïng quaù nhieàu ñeán coâng taùc tieàn ñaêng, khi

laïi taäp trung vaøo coâng taùc haäu kieåm maø phaûi giaùm saùt ñaày ñuû caû 3 khaâu: tieàn kieåm,

trong suoát quaù trình hoaït ñoäng vaø haäu kieåm. Vaán ñeà khoâng phaûi chuù troïng vaøo khaâu

naøo maø xem khaâu naøo hieän nay coøn vöôùng maéc, hieäu quaû chöa cao thì caàn coù söï ñieàu

chænh cho phuø hôïp ôû khaâu ñoù, baát keå ñoù laø tieàn kieåm hay haäu kieåm. Hôn nöõa, söï giaùm

saùt ñaày ñuû caû 3 khaâu seõ giuùp cho vieäc phaân boå caùc nguoàn löïc quaûn lyù ñöôïc hôïp lyù hôn

vaø coù söï hoã trôï veà coâng taùc quaûn lyù giöõa caùc khaâu. Toùm laïi, thöïc chaát cuûa vaán ñeà

khoâng phaûi nhaém vaøo vieäc chuù troïng quaûn lyù khaâu naøo maø laø quaûn lyù nhö theá naøo cho

ñuùng luaät phaùp, ñôn giaûn vaø hieäu quaû.

Vieäc taêng cöôøng giaùm saùt, kieåm tra cuûa nhaø nöôùc coøn coù taùc duïng taïo ra moâi

tröôøng KD laønh maïnh. ÔÛ ñoù nguy cô phaûi traû giaù cho nhöõng DN laøm aên gian doái phaûi

cao hôn nhieàu lôïi ích maø DN ñoù thu ñöôïc, qua ñoù giuùp ngaên chaën, phoøng ngöøa nhöõng

haønh vi khoâng tuaân thuû phaùp luaät. Ñoàng thôøi taêng theâm nieàm tin cho nhöõng DN laøm aên

ñöùng ñaén, nghieâm tuùc.

Moät khi ñaõ taïo ñöôïc moâi tröôøng phaùp lyù thuaän lôïi cho caùc DNTN phaùt trieån, soá

löôïng caùc DNTN seõ gia taêng, qua ñoù gia taêng ñöôïc soá löôïng giaùm ñoác DNTN. Vieäc

ñoäi nguõ giaùm ñoác DNTN gia taêng taïo cô sôû cho quaù trình choïn loïc töï nhieân phaùt huy

taùc duïng. Giaùm ñoác DNTN naøo coù naêng löïc thì toàn taïi, phaùt trieån, coøn giaùm ñoác naøo

khoâng ñuû naêng löïc seõ phaûi ruùt khoûi thöông tröôøng. Maët khaùc, trong moâi tröôøng phaùp lyù

thuaän lôïi, giaùm ñoác DNTN seõ ñôõ maát thôøi gian, söùc löïc vaøo vieäc xaây döïng caùc moái

quan heä, luoân phaûi ñeå taâm vaøo vieäc ñoái phoù vôùi caùc chính saùch cuûa Nhaø nöôùc, giaûm

ñöôïc caùc haønh vi vi phaïm ñaïo ñöùc KD maø taäp trung xaây döïng caùc chieán löôïc phaùt

118

trieån daøi haïn, khoa hoïc, töø ñoù ngöôøi giaùm ñoác seõ coù ñieàu kieän phaùt huy vaø naâng cao

naêng löïc cuûa mình.

3.1.2. Thaønh phoá caàn coù nhöõng chính saùch hoã trôï nhaèm naâng cao naêng

löïc quaûn trò giaùm ñoác DNTN

Do naêng löïc cuûa giaùm ñoác DNTN phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá khaùch quan maø

baûn thaân giaùm ñoác DNTN khoâng töï mình giaûi quyeát ñöôïc neân söï hoã trôï cuûa Nhaø nöôùc

laø raát quan troïng. Tröôùc maét, Thaønh phoá caàn hoã trôï naâng cao naêng löïc quaûn trò giaùm

ñoác DNTN vaøo caùc vaán ñeà cuï theå sau.

3.1.2.1. Ñaøo taïo

Muoán naâng cao naêng löïc quaûn trò, giaùm ñoác DNTN caàn phaûi ñöôïc ñaøo taïo. Trong

thôøi ñaïi khoa hoïc quaûn trò KD phaùt trieån nhö vuõ baõo, neáu khoâng naém ñöôïc nhöõng kieán

thöùc cô baûn nhaát veà khoa hoïc kinh teá, veà khoa hoïc quaûn trò, khoâng söû duïng ñöôïc caùc

coâng cuï hoã trôï ñeå tính toaùn, phaân tích kinh teá thì giaùm ñoác DNTN khoâng theå thöïc hieän

toát ñöôïc nhieäm vuï cuûa mình. Vieäc ñaøo taïo coù theå ñöôïc thöïc hieän qua nhieàu con ñöôøng

khaùc nhau nhö töï hoïc, hoïc töø caùc ñoàng nghieäp, tham khaûo taøi lieäu…. nhöng phoå bieán

nhaát vaø nhanh nhaát vaãn laø con ñöôøng tham gia hoïc taäp taïi caùc lôùp ñaøo taïo chuyeân

ngaønh. Tuy nhieân, vieäc hoïc noäi dung gì, hoïc nhö theá naøo, hoïc ôû ñaâu cho coù hieäu quaû

vaãn laø ñieàu maø caùc giaùm ñoác DNTN coøn luùng tuùng. Vì theá, Thaønh phoá vaø caùc toå chöùc

coù lieân quan nhö caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà, caùc cô sôû ñaøo taïo… caàn coù chieán löôïc, keá

hoaïch cuï theå nhaèm hoã trôï veà ñaøo taïo cho giaùm ñoác DNTN döïa treân khaûo saùt nhu caàu

ñaøo taïo. Tröôùc maét theo taùc giaû neân taäp trung vaøo caùc noäi dung: xaây döïng chieán löôïc,

laäp keá hoaïch KD, phaân tích thò tröôøng, tieáp nhaän vaø söû duïng coâng ngheä môùi, coâng

ngheä thoâng tin, quaûn trò nguoàn nhaân löïc, quaûn trò chaát löôïng, quaûn trò taøi chính....

Phöông phaùp ñaøo taïo caàn nhaán maïnh ñeán khaâu thöïc haønh, xöû lyù tình huoáng. Ngoaøi

119

vieäc söû duïng caùc giaûng vieân cuûa caùc tröôøng ñaïi hoïc, neân môøi theâm caùc doanh nhaân

thaønh ñaït vaø caùc caùn boä quaûn lyù nhaø nöôùc tham gia giaûng daïy, chia seû kinh nghieäm.

3.1.2.2. Tö vaán, cung caáp vaø phoå bieán thoâng tin cho giaùm ñoác DNTN

Hieän nay caùc giaùm ñoác DNTN gaëp raát nhieàu khoù khaên trong vieäc tieáp caän thoâng

tin. Do vaäy, Thaønh phoá caàn coù chính saùch vaø caùc quy ñònh cuï theå trong vieäc tö vaán vaø

hoã trôï cho giaùm ñoác DNTN nhöõng thoâng tin veà caùc vaên baûn phaùp luaät, chính saùch ñaát

ñai, chuyeån giao coâng ngheä, veà trang thieát bò vaø laép ñaët, veà tieâu chuaån hoùa, veà nghieân

cöùu vaø phaùt trieån... Coù nhö vaäy caùc giaùm ñoác DNTN môùi naâng taàm hieåu bieát vaø coù

ñieàu kieän tieáp caän vôùi nhöõng thoâng tin quan troïng ñeå naâng cao chaát löôïng saûn phaåm vaø

dòch vuï, ñaùp öùng ngaøy caøng cao yeâu caàu hoäi nhaäp kinh teá quoác teá.

3.1.2.3. Taêng cöôøng hôn nöõa vai troø cuûa caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà trong vieäc

hoã trôï giaùm ñoác DNTN

Hieän nay, ôû TP.HCM, vai troø cuûa caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà trong vieäc hoã trôï

DNTN coøn raát môø nhaït. Vì theá caàn taêng cöôøng hoaït ñoäng cuûa hieäp hoäi caùc nhaø DN treû,

hieäp hoäi caùc DN vöøa vaø nhoû, hieäp hoäi caùc DNTN, hieäp hoäi caùc DN theo ngaønh ngheà.

Moät giaùm ñoác DN coù theå cuøng luùc tham gia nhieàu hieäp hoäi. Theo nhieàu giaùm ñoác

DNTN, caùc hieäp hoäi hieän chöa thöïc söï trôû thaønh choã döïa cho hoï khi hoï gaëp khoù khaên

trong caùc vaán ñeà lieân quan ñeán SXKD vaø hoäi nhaäp. Theo loä trình môû cöûa, khoaûng 5

naêm ñaàu seõ chöa coù taùc ñoäng nhieàu ñeán neàn kinh teá nhöng veà laâu daøi seõ coù aùp löïc lôùn

ñoái vôùi caùc DN, nhaát laø caùc DN vöøa vaø nhoû. Ñeå giaûm thieåu nhöõng nguy cô töø hoäi nhaäp,

hoã trôï caùc DNTN veà ñaøo taïo, tö vaán…. caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà phaûi thöïc söï ñoùng vai

troø laø caàu noái giöõa Chính phuû, caùc Boä, Ngaønh, caùc toå chöùc quoác teá vôùi caùc DN. Laøm

sao ñeå trong thöïc teá, Chính phuû, caùc Boä, Ngaønh trôû thaønh keânh cung caáp thoâng tin veà

cam keát, ñaøm phaùn, ñònh höôùng phaùt trieån kòp thôøi cho DN. Ngöôïc laïi, caùc hieäp hoäi

120

cuõng laø caàu noái ñeå caùc DNTN phaûn aùnh kòp thôøi leân Chính phuû, caùc Boä, Ngaønh nhöõng

vaên baûn quaûn lyù, nhöõng chính saùch ban haønh chöa thöïc söï phuø hôïp vôùi thöïc tieãn,

nhöõng vöôùng maéc töø thò tröôøng ñeå töø ñoù Chính phuû hoaïch ñònh ñöôøng loái, chính saùch

phuø hôïp vôùi thöïc tieãn hôn. Moät ñieàu cuõng raát quan troïng laø caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà

phaûi ñoùng vai troø chuû yeáu trong vieäc lieân keát, hôïp taùc giöõa caùc DN noùi chung vaø

DNTN noùi rieâng theo caû chieàu doïc laãn chieàu ngang ñeå taän duïng ñöôïc öu theá veà lôïi theá

SX theo quy moâ, hình thaønh daàn caùc ngaønh coâng nghieäp phuï trôï, taêng söùc maïnh cho caû

coäng ñoàng DN, traùnh bò ñoái taùc nöôùc ngoaøi cheøn eùp….

3.1.3. Giaùm ñoác DNTN phaûi khoâng ngöøng naâng cao nhaän thöùc, hoaøn thieän

naêng löïc cuûa mình

Muïc tieâu Chính phuû ñaët ra ñeán naêm 2010 phaûi ñaït 500.000 DN. Tính ñeán cuoái

naêm 2007, nöôùc ta ñaõ coù khoaûng 270.000 DN. Soá löôïng DN taêng maïnh ñoøi hoûi phaûi coù

moät ñoäi nguõ giaùm ñoác DN töông öùng. Theo xu theá chung, trong soá hôn 200.000 DN

taêng theâm töø nay ñeán naêm 2010, soá löôïng DNTN seõ chieám phaàn lôùn. Thôøi gian coøn raát

ít trong khi nhu caàu veà giaùm ñoác laïi quaù nhieàu, ñaây thaät söï laø moät thaùch thöùc veà nguoàn

nhaân löïc ôû nöôùc ta noùi chung vaø ôû TP.HCM noùi rieâng. Tuy hieän nay soá DN nhoû vaø vöøa

ñang chieám treân 90% toång soá DN vaø maëc duø laøm giaùm ñoác ñieàu haønh taïi DN nhoû

khoâng quaù phöùc taïp nhö nhöõng DN lôùn, song khoâng vì theá maø ai laøm giaùm ñoác DN

cuõng ñöôïc. Giaùm ñoác DN duø lôùn hay nhoû phaûi ñöôïc coi laø moät ngheà, maø muoán coù

ngheà laïi caàn phaûi hoïc vaø phaûi thöïc haønh nhieàu môùi coù theå laønh ngheà. Trong boái caûnh

hoäi nhaäp vôùi neàn kinh teá theá giôùi, caïnh tranh coù xu höôùng ngaøy caøng khoác lieät neân caùc

DN nhoû, trong ñoù coù DNTN caàn ñöôïc quaûn lyù moät caùch baøi baûn, khoa hoïc. Caùch quaûn

trò theo kieåu gia ñình khoâng coøn phuø hôïp maø phaûi coù chieán löôïc KD roõ raøng, coù taàm

nhìn daøi haïn, coù keá hoaïch KD, coù cô cheá quaûn lyù noäi boä hôïp lyù, minh baïch, töø ñoù taïo

laäp ñöôïc ñoäi nguõ nhaân vieân coù phong caùch laøm vieäc chuyeân nghieäp. Muoán vaäy caùc

121

giaùm ñoác DNTN caàn phaûi coù kieán thöùc, tröôùc heát laø kieán thöùc quaûn trò ñeå ít nhaát naém

ñöôïc nhöõng coâng vieäc caàn laøm cuûa ngöôøi giaùm ñoác, bieát caùch xaây döïng chieán löôïc cho

DN, hieåu ñöôïc con ngöôøi trong coâng vieäc, bieát caùch xaây döïng heä thoáng quaûn lyù noäi boä,

taïo döïng cho DN neùt vaên hoùa rieâng. Ngoaøi ra coøn caàn phaûi naém ñöôïc caùc quy ñònh

luaät phaùp trong lónh vöïc KD cuûa DN, hieåu ñöôïc nhöõng vaán ñeà veà quaûn lyù taøi chính, keá

toaùn, quaûn lyù marketing vaø thöông hieäu, quan heä coâng chuùng, bieát giöõ chöõ tín trong

KD, coù traùch nhieäm vôùi caùc vaán ñeà xaõ hoäi.... Taát caû nhöõng ñieàu naøy ñoøi hoûi giaùm ñoác

DNTN phaûi thay ñoåi nhaän thöùc, khoâng ngöøng hoïc taäp, tích luõy kinh nghieäm ñeå naâng

cao naêng löïc quaûn trò cuûa mình. Vieäc naâng cao naêng löïc quaûn trò coù nhieàu con ñöôøng

khaùc nhau, song neàn taûng cô baûn vaãn döïa treân yù chí, söï quyeát taâm, söï hoïc hoûi khoâng

ngöøng cuûa chính baûn thaân moãi ngöôøi giaùm ñoác.

3.2. GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC QUAÛN TRÒ GIAÙM ÑOÁC

DOANH NGHIEÄP TÖ NHAÂN TAÏI TP.HCM

3.2.1. Nhoùm giaûi phaùp veà taïo moâi tröôøng phaùp lyù thuaän lôïi cho caùc

DNTN hoaït ñoäng

3.2.1.1. Laäp cô quan ñaàu moái; xaùc ñònh roõ thaåm quyeàn, nhieäm vuï, quy trình

hoaït ñoäng cuûa cô quan ñaàu moái vaø caùc thaønh vieân ñeå naâng cao hieäu quaû quaûn lyù vaø

giaùm saùt caùc DNTN

Caàn phaûi laäp moät cô quan tröïc thuoäc UBND Thaønh phoá laøm ñaàu moái ñeå tröïc tieáp

giuùp laõnh ñaïo thaønh phoá xöû lyù caùc vaán ñeà lieân quan ñeán quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc

DNTN. Cuï theå caàn giao cho Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö laøm ñaàu moái, vì chöùc naêng nhieäm

vuï cuûa cô quan naøy phuø hôïp vôùi yeâu caàu quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc DNTN.

Hieän nay vieäc quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc DNTN do nhieàu cô quan cuøng quaûn

lyù, töø trung öông ñeán phöôøng - xaõ, trong ñoù moãi cô quan thöïc hieän theo caùch rieâng cuûa

122

mình maø chöa coù söï phoái hôïp chaët cheõ. Do moät cô quan, chaúng haïn Sôû taøi chính, Cuïc

thueá hay Sôû tö phaùp….. khoâng ñuû thaåm quyeàn ñeå chæ ñaïo caùc cô quan khaùc neân gaàn

nhö caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc hoaït ñoäng ñoäc laäp, phoái hôïp vôùi nhau trong moät

chöøng möïc raát haïn cheá. Vì vaäy, moãi khi coù nhöõng vöôùng maéc trong nhöõng coâng vieäc

maø cô quan mình khoâng giaûi quyeát ñöôïc, caùc cô quan naøy thöôøng laäp vaên baûn baùo caùo

UBND Thaønh phoá xin yù kieán giaûi quyeát. Caùc vaán ñeà ñang toàn taïi vaø phaùt sinh trong

phaïm vi quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc DNTN laïi quaù nhieàu, ñoâi khi coù lieân quan ñeán

nhieàu cô quan quaûn lyù khaùc nhau, laõnh ñaïo Thaønh phoá cuõng khoù naém heát ñöôïc neân

caùch giaûi quyeát thöôøng höôùng vaøo xöû lyù vaán ñeà cuûa cô quan coù vaên baûn baùo caùo xin yù

kieán chæ ñaïo (Laõnh ñaïo thieáu thoâng tin do chæ ñöôïc baùo caùo cuûa moät cô quan naøo ñoù

maø chöa coù yù kieán cuûa nhöõng cô quan khaùc coù lieân quan). Vì theá, keát quaû giaûi quyeát

cuûa laõnh ñaïo Thaønh phoá coù theå khoâng hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi moät vaên baûn ñaõ ban haønh

cho moät cô quan khaùc, hoaëc ñoâi khi thieáu tính bao quaùt vaø coù theå coù maâu thuaãn. Theâm

vaøo ñoù, yù kieán chæ ñaïo cuûa laõnh ñaïo Thaønh phoá cuõng khoâng ñöôïc phoå bieán roäng raõi maø

chæ coù cô quan xin yù kieán giaûi quyeát ñöôïc bieát. Do vaäy, caùch laøm naøy chöùa ñöïng tính

töï phaùt, chöa heä thoáng do thieáu söï phoái hôïp thoâng tin giöõa caùc cô quan quaûn lyù. Töø

thöïc teá naøy cho thaáy, muoán coù söï phoái hôïp giöõa caùc cô quan quaûn lyù caàn coù moät cô

quan ñaàu moái laøm tham möu cho laõnh ñaïo Thaønh phoá. Taát caû caùc vaán ñeà ñeà xuaát, phoái

hôïp ñeàu phaûi qua cô quan ñaàu moái naøy vaø nhö vaäy seõ taïo ñöôïc söï thoáng nhaát chæ huy

vaø coù tính heä thoáng trong giaûi quyeát coâng vieäc.

Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö khi ñöôïc giao laøm ñaàu moái, tröôùc heát phaûi ñöôïc giao ñuû

thaåm quyeàn chæ ñaïo taát caû caùc cô quan, sôû, ban, ngaønh cuûa Thaønh phoá. Caùc cô quan,

sôû, ban, ngaønh cuûa Thaønh phoá coù lieân quan ñeán quaûn lyù caùc DNTN caàn cöû moät ñaïi

dieän laõnh ñaïo chuyeân giaûi quyeát caùc vaán ñeà lieân quan ñeán quaûn lyù, giaùm saùt caùc

DNTN. Caùc ñaïi dieän laõnh ñaïo naøy laøm caàu noái giöõa cô quan cuûa mình vaø cô quan ñaàu

123

moái. Cô quan ñaàu moái vaø caùc ñaïi dieän laõnh ñaïo caùc cô quan, sôû, ban, ngaønh cuûa thaønh

phoá coù lieân quan ñeán quaûn lyù caùc DNTN coù nhieäm vuï vaø quy trình hoaït ñoäng nhö sau:

Böôùc 1: toång raø soaùt heä thoáng caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät lieân quan ñeán

quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi DNTN.

Böôùc 2: xaùc ñònh roõ traùch nhieäm vaø quyeàn haïn quaûn lyù DNTN cho töøng cô quan,

sôû, ban, ngaønh cuûa Thaønh phoá .

Böôùc 3: xaây döïng ñeà aùn tin hoïc hoùa, keá hoaïch haønh ñoäng, quy trình phoái hôïp giöõa

caùc cô quan, sôû, ban, ngaønh cuûa Thaønh phoá lieân quan ñeán caùc DNTN.

Trong quaù trình trieån khai thöïc hieän 3 böôùc naøy, cô quan ñaàu moái seõ toå chöùc, ñieàu

haønh caùc cuoäc hoïp giöõa caùc cô quan, sôû, ban, ngaønh cuûa Thaønh phoá lieân quan ñeán caùc

DNTN ñeå thöïc hieän caùc nhieäm vuï cuûa 3 böôùc treân. Cuoäc hoïp lieân quan ñeán cô quan,

sôû, ban, ngaønh naøo thì caùc ñaïi dieän laõnh ñaïo cuûa cô quan ñoù phaûi tham döï. Nhìn

chung, giai ñoaïn naøy ñöôïc xem nhö giai ñoaïn hoaïch ñònh vaø caùc ñaïi dieän laõnh ñaïo caùc

cô quan, sôû, ban, ngaønh cuûa Thaønh phoá coù lieân quan ñeán quaûn lyù caùc DNTN caàn daønh

nhieàu thôøi gian laøm vieäc chung.

Böôùc 4: toå chöùc thöïc hieän. Döïa treân keá hoaïch haønh ñoäng ñaõ ñöôïc xaây döïng, caùc

ñaïi dieän laõnh ñaïo caùc cô quan, sôû, ban, ngaønh coù traùch nhieäm phoå bieán vaø trieån khai

thöïc hieän trong cô quan mình phuï traùch.

3.2.1.2. Laäp danh muïc nhöõng quy ñònh caàn baõi boû, söûa ñoåi hoaëc boå sung trong

heä thoáng caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät lieân quan ñeán ñaêng kyù vaø giaùm saùt hoaït

ñoäng KD, bao goàm taát caû caùc vaên baûn töø khaâu tieàn kieåm ñeán haäu kieåm

Caàn trieån khai ngay chæ thò 22/2007/CT-TTg veà phaùt trieån DN daân doanh. Theo

ñoù, ngöôøi ñöùng ñaàu cô quan caùc Tænh, Thaønh phoá chuû ñoäng baõi boû ngay hoaëc trình caáp

coù thaåm quyeàn baõi boû, boå sung hoaëc söûa ñoåi nhöõng quy ñònh khoâng coøn phuø hôïp vôùi tö

124

töôûng ñoåi môùi cuûa Ñaûng, phaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc, quy ñònh cuûa Luaät DN, yeâu caàu

quaûn lyù nhaø nöôùc vaø loä trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. UBND Thaønh phoá chæ ñaïo caùc

cô quan chöùc naêng taïo moïi ñieàu kieän thuaän lôïi trong khuoân khoå phaùp luaät trong vieäc

thaønh laäp DN vaø phaùt trieån SXKD, kòp thôøi giaûi quyeát caùc vöôùng maéc, kieán nghò cuûa

DN theo thaåm quyeàn.

Ñeå thöïc hieän toát chæ thò 22/2007/CT-TTg, UBND Thaønh phoá caàn yeâu caàu taát caû

laõnh ñaïo cuûa caùc cô quan, sôû, ban, ngaønh cuûa Thaønh phoá coù lieân quan thu thaäp taát caû

caùc vaên baûn quaûn lyù lieân quan ñeán cô quan mình. Sau ñoù phaân tích töøng vaên baûn xem

vaên baûn naøo coøn thieáu, vaên baûn naøo caàn söûa ñoåi vaø söûa ñoåi nhöõng ñieàu cuï theå naøo, vaên

baûn naøo caàn baõi boû; so saùnh caùc vaên baûn vôùi nhau ñeå phaùt hieän nhöõng vaên baûn maâu

thuaãn. Tieáp ñoù, xeùt theo thaåm quyeàn ban haønh vaên baûn, lieät keâ roõ nhöõng vaên baûn naøo

thuoäc thaåm quyeàn cuûa Thaønh phoá, vaên baûn naøo thuoäc thaåm quyeàn cuûa Trung öông ban

haønh ñeå ra kieán nghò. Rieâng nhöõng vaên baûn caàn kieán nghò vôùi caùc Boä hay Chính phuû,

Thaønh phoá caàn laøm vieäc tröôùc vôùi Trung öông ñeå xin cô cheá sau bao nhieâu ngaøy

(chaúng haïn 1 thaùng) Thaønh phoá göûi vaên baûn ñi maø caùc cô quan Chính phuû khoâng coù

vaên baûn traû lôøi thì Thaønh phoá seõ ñöôïc pheùp ban haønh vaên baûn theo ñaëc thuø cuûa Thaønh

phoá. Thöïc teá cho thaáy caùc Boä, cô quan ngang Boä, cô quan thuoäc Chính phuû coù traùch

nhieäm coâng boá danh muïc nhöõng ngaønh ngheà KD coù ñieàu kieän, caùc ñieàu kieän KD töông

öùng ñoái vôùi caùc ngaønh ngheà, caùc quy ñònh veà thuû tuïc, ñieàu kieän cô quan coù thaåm

quyeàn caáp giaáy pheùp vaø thôøi haïn hieäu löïc ñoái vôùi töøng loaïi giaáy pheùp…. nhöng cho ñeán

nay caùc cô quan naøy vaãn chöa coâng boá nhöõng vaán ñeà treân. Neáu cöù chôø ñôïi vaên baûn töø

Trung öông thì chöa bieát ñeán bao giôø môùi coù, trong khi khoâng coù caùc vaên baûn cuûa caùc

cô quan naøy thì Thaønh phoá khoâng thöïc hieän ñöôïc. Thöïc teá ñaõ chöùng minh caùc cô quan

Trung öông thöôøng raát chaäm ban haønh vaên baûn neân Thaønh phoá caàn coù söï chuû ñoäng

125

trong coâng vieäc cuûa mình nhöng phaûi ñuùng luaät ñònh, cuï theå trong tröôøng hôïp naøy laø

caàn baùo caùo vaø xin pheùp tröôùc.

3.2.1.3. Xaùc ñònh roõ quyeàn haïn vaø traùch nhieäm cuûa caùc cô quan quaûn lyù

DNTN, ñoàng thôøi xaây döïng caùc quy trình phoái hôïp thaät roõ raøng

Nhieäm vuï naøy ñöôïc thöïc hieän song song vôùi vieäc toång raø soaùt laïi heä thoáng caùc

vaên baûn quaûn lyù vì chuùng coù moái quan heä vôùi nhau. Trong phaàn ñaùnh giaù thöïc traïng,

taùc giaû ñaõ neâu leân nhieàu khoù khaên, vöôùng maéc trong quaûn lyù DNTN, trong ñoù phaàn lôùn

xaûy ra do thieáu söï phoái hôïp ñoàng boä, quyeàn haïn vaø traùch nhieäm cuûa caùc cô quan quaûn

lyù nhaø nöôùc khoâng roõ raøng. Vì vaäy, vieäc xaùc ñònh roõ traùch nhieäm, quyeàn haïn vaø coù caùc

quy trình phoái hôïp cuï theå giöõa caùc cô quan quaûn lyù DNTN khoâng nhöõng giaûi quyeát

ñöôïc nhieàu trong soá nhöõng khoù khaên, vöôùng maéc neâu treân maø coøn taïo ñieàu kieän thuaän

lôïi cho cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc phoái hôïp haønh ñoäng, giaûm thieåu ñöôïc thôøi gian, chi

phí quaûn lyù cuõng nhö coù taùc duïng phoøng ngöøa vieäc gaây phieàn haø cho DNTN.

3.2.1.4. Coâng khai hoùa caùc thuû tuïc haønh chính, caùc vaên baûn quaûn lyù, laäp caùc

chæ daãn cho DNTN

Trong quaù trình hoaït ñoäng, DNTN phaûi thöïc hieän nhieàu thuû tuïc haønh chính vôùi

nhieàu cô quan khaùc nhau neân vieäc coâng khai hoùa caùc thuû tuïc haønh chính, caùc vaên baûn

quaûn lyù cuõng laø moät giaûi phaùp caàn thieát ñeå taïo thuaän lôïi cho DNTN vaø giuùp caùc DNTN

kieåm tra laïi vieäc thi haønh coâng vuï cuûa caùc coâng chöùc. Vieäc laäp nhöõng chæ daãn (coù theå

ñöa leân maïng hoaëc in thaønh taøi lieäu) höôùng daãn nhöõng ñieàu cô baûn, keå caû nhöõng chæ

tieâu chuû yeáu khi thanh tra, kieåm tra DNTN cuõng hoã trôï cho hoaït ñoäng cuûa DNTN raát

nhieàu maø möùc ñoä ñaàu tö keå caû coâng söùc vaø kinh phí khoâng ñaùng bao nhieâu. Thaäm chí

ñaây laø vieäc deã thöïc hieän vaø coù theå thöïc hieän ngay ñöôïc. Cô quan ñaàu moái coù nhieäm vuï

thöïc hieän vaán ñeà naøy.

126

3.2.1.5. Caùc bieän phaùp xöû lyù vi phaïm phaûi ñuû söùc ngaên chaën nhöõng haønh vi

khoâng tuaân thuû phaùp luaät

Song song vôùi vieäc xaùc ñònh roõ thaåm quyeàn vaø söï phoái hôïp trong coâng taùc kieåm

tra, thanh tra, caàn phaûi coù nhöõng hình phaït nghieâm khaéc, ñuû söùc ngaên chaën phaàn lôùn

nhöõng DNTN coù yù ñoà vi phaïm phaùp luaät. Heát söùc traùnh nhöõng hình phaït haønh chính

laøm cho DNTN thaø chòu phaït coøn hôn chaáp haønh nghieâm tuùc phaùp luaät. Chaúng haïn

trong vieäc treo baûng hieäu, chæ caàn theo danh saùch caùc DNTN môùi thaønh laäp, phöôøng -

xaõ choïn vaø kieåm tra moät vaøi DNTN, xöû phaït naëng neáu khoâng treo baûng hieäu, taùc giaû

tin raèng ngay töùc khaéc nhöõng DNTN khaùc seõ chaáp haønh nghieâm tuùc. Hay trong vieäc

thu hoài giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù KD ñoái vôùi nhöõng DNTN khoâng coøn hoaït ñoäng cuõng

coù nguyeân nhaân töø bieän phaùp haønh chính coøn quaù nheï, chæ ñôn giaûn laø Phoøng ñaêng kyù

KD coâng boá teân caùc DNTN naøy treân baùo vaø ra thôøi haïn trong moät khoaûng thôøi gian

nhaát ñònh neáu ñaïi dieän DNTN khoâng ñeán giaûi trình, Phoøng ñaêng kyù KD seõ ra quyeát

ñònh thu hoài giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù KD ñaõ caáp. Tuy nhieân, neáu DNTN khoâng noäp

laïi giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù KD vaø khoâng tieán haønh giaûi theå thì Phoøng ñaêng kyù KD

cuõng khoâng coù bieän phaùp cheá taøi naøo ñeå aùp duïng. Vì vaäy, caùc DNTN saün saøng vi

phaïm, tính nghieâm minh cuûa luaät phaùp bò xem nheï. Giaûi phaùp cho vaán ñeà naøy coù theå

laø löïa choïn ra moät soá tröôøng hôïp, döïa vaøo lyù lòch tö phaùp truy tìm vaø thu hoài cho baèng

ñöôïc, phaït naëng baèng vaät chaát vaø caám ñaêng kyù KD trong moät thôøi gian. Tuy nhieân, ñoái

vôùi caùc tröôøng hôïp khaùc nhau caàn coù nhöõng bieän phaùp xöû lyù vi phaïm haønh chính khaùc

nhau, nhöng chuùng phaûi ñaït ñöôïc muïc tieâu ngaên chaën nhöõng yù ñoà, haønh vi khoâng tuaân

thuû phaùp luaät. Trong ñieàu kieän thieáu thoán veà nhaân löïc, taøi chính vaø phöông tieän thì

khoâng theå laøm treân dieän roäng maø chæ neân thöïc hieän coù choïn loïc, troïng ñieåm ñeå neâu

göông cho DNTN khaùc, laøm cho hoï thaáy raèng neáu khoâng tuaân thuû phaùp luaät thì caùi giaù

maø hoï phaûi traû seõ ñaét hôn nhieàu.

127

3.2.1.6. Naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa coâng chöùc trong caùc cô quan quaûn

lyù DNTN treân ñòa baøn Thaønh phoá

Cô cheá duø coù toát ñeán maáy maø con ngöôøi thöïc hieän khoâng ñaûm baûo veà soá löôïng

cuõng nhö chaát löôïng thì vieäc toå chöùc thöïc hieän cuõng khoâng theå coù hieäu quaû nhö mong

ñôïi. Thöïc teá hieän nay soá löôïng coâng chöùc thöïc hieän coâng taùc quaûn lyù DN noùi chung

vaãn ñang coøn thieáu. Tuy nhieân, neáu saép xeáp laïi theo höôùng phaân ñònh roõ traùch nhieäm,

thöïc hieän coâng vieäc coù troïng taâm, troïng ñieåm, aùp duïng tin hoïc vaøo quaûn lyù thì soá löôïng

coâng chöùc chöa chaéc ñaõ thieáu. Phaàn ñaùng quan taâm hôn laø vaán ñeà chaát löôïng vaø ñaïo

ñöùc. Thöïc teá cho thaáy coù nhöõng chuû tröông, chính saùch môùi coâng chöùc khoâng lónh hoäi

ñaày ñuû neân khoâng thöïc hieän ñuùng tinh thaàn cuûa nhöõng chuû tröông, chính saùch naøy.

Nguyeân nhaân chính laø coâng chöùc ít ñöôïc ñaøo taïo laïi, hôn nöõa vieäc ñaøo taïo hieän nay

chuù troïng nhieàu vaøo lyù luaän maø ít reøn luyeän veà kyõ naêng. Do vaäy, cô quan ñaàu moái phaûi

coù nhieäm vuï xaùc ñònh ñöôïc nhöõng kyõ naêng caàn ñaøo taïo cho coâng chöùc laøm nhieäm vuï

quaûn lyù DN trong tình hình môùi vaø xaây döïng caùc keá hoaïch ñaøo taïo cuï theå theo loä trình

thích hôïp. Vaán ñeà ñaïo ñöùc cuûa coâng chöùc cuõng caàn phaûi ñaët ra. Moät soá coâng chöùc khi

thöïc hieän nhieäm vuï ñaõ vì lôïi ích rieâng, laøm bieán daïng nhöõng chuû tröông, chính saùch veà

quaûn lyù. Vieäc coâng khai hoùa caùc thuû tuïc haønh chính, coù quy cheá phoái hôïp roõ raøng giöõa

caùc cô quan quaûn lyù… ñaõ giuùp haïn cheá ñöôïc moät phaàn caùc coâng chöùc tìm kieám lôïi ích

rieâng töø caùc DN. Nhöng cuõng caàn coù hình thöùc phaït naëng ñoái vôùi caùc coâng chöùc coá tình

laøm sai, chaúng haïn nhö phaûi ñeàn buø baèng vaät chaát baèng vôùi soá tieàn khi hoï gaây thieät haïi

cho Nhaø nöôùc hay cho DN. Vaán ñeà raát khoù laø laøm theá naøo ñeå quy traùch nhieäm ñöôïc

cho caùc coâng chöùc coá tình laøm sai. Trong ñieàu kieän hieän nay, vieäc theo doõi haønh vi

cuûa taát caû caùc coâng chöùc laø vieäc khoâng khaû thi, chæ coù theå laøm troïng ñieåm, coù tính chaát

raên ñe. Chaúng haïn ñeå ngaên chaën vieäc caùn boä thueá ñöôïc phaân coâng theo doõi ñòa baøn

caâu keát vôùi DNTN, giuùp DNTN troán thueá döôùi caùc hình thöùc khaùc nhau thì tröôùc heát

128

cô quan thueá, nôi tröïc tieáp quaûn lyù caùn boä thueá coù theå xaùc ñònh baèng caûm tính ñaïo ñöùc

cuûa caùn boä mình quaûn lyù qua dö luaän hay nhöõng bieåu hieän khoâng bình thöôøng, töø ñoù coù

theå phaân loaïi ñöôïc moät nhoùm nhoû caùn boä caàn phaûi xem xeùt theâm veà tö caùch, ñaïo ñöùc.

Treân cô sôû ñoù, khi tham gia caùc ñoaøn thanh tra lieân ngaønh taïi nhöõng DNTN do nhöõng

caùn boä thueá thuoäc dieän “nghi ngôø” treân, caùn boä thanh tra ngaønh thueá coù theå tìm hieåu

theâm nhöõng thoâng tin caàn thieát qua nhöõng haønh vi sai phaïm cuûa DNTN. Qua ñoù coù theå

laøm roõ nguyeân nhaân sai phaïm do ñaâu, coù lieân quan gì ñeán caùn boä thueá hay khoâng. Neáu

chöùng minh ñöôïc sai phaïm cuûa DNTN coù söï giuùp ñôõ, tieáp tay cuûa caùn boä thueá thì coù

theå xöû phaït naëng caùn boä thueá ñöôïc phaân coâng theo doõi DNTN ñeå laøm göông cho caùn

boä khaùc. Thöïc ra veà maët khoa hoïc, vaán ñeà ñaïo ñöùc caùn boä khoâng phaûi laø quaù khoù ñeán

noãi khoâng theå laøm roõ ñöôïc. Nguyeân nhaân chính cuûa söï khoù khaên, phöùc taïp nhieàu khi

laïi naèm ôû choã quan heä con ngöôøi. Vôùi ñoàng löông coøn thaáp, vôùi nhieàu moái quan heä

lieân quan ñeán tình caûm ñoàng nghieäp, baø con, baïn beø, caáp treân nhôø caäy neân ñoâi khi

trong noäi boä khoâng nôõ “laøm maïnh tay” vôùi nhau. Song lyù do naøy khoâng thuoäc phaïm vi

nghieân cöùu cuûa luaän aùn neân taùc giaû khoâng ñeà caäp ôû ñaây.

3.2.1.7. Aùp duïng tin hoïc vaøo quaûn lyù

Ngaøy nay tin hoïc ñaõ trôû thaønh coâng cuï hoã trôï raát ñaéc löïc cho coâng taùc quaûn lyù vaø

chuùng ñaõ khaù quen thuoäc ñoái vôùi caùc cô quan quaûn lyù. Vieäc thöïc hieän nhöõng bieän phaùp

neâu treân seõ nhanh choùng, tieát kieäm thôøi gian vaø nhaân löïc neáu aùp duïng caùc phaàn meàm

tin hoïc ñaëc thuø vaø coù söï noái maïng lieân thoâng giöõa caùc cô quan quaûn lyù DNTN treân ñòa

baøn thaønh phoá. Neáu quaûn lyù qua maïng, Thaønh phoá coù theå trieån khai qua maïng cho taát

caû caùc cô quan lieân quan töø Thaønh phoá ñeán phöôøng - xaõ caùc thoâng tin caàn thieát moät

caùch nhanh choùng vaø hieäu quaû nhaát. Caùc DNTN cuõng coù theå khai thaùc nhöõng thoâng tin

caàn thieát cho hoï töø maïng ñieän töû moät caùch nhanh choùng vaø tieän lôïi. Do vaäy Thaønh phoá

caàn laäp ñeà aùn thieát laäp ngay nhöõng phaàn meàm hoã trôï cho coâng taùc quaûn lyù caùc DNTN

129

ñeå giuùp naâng cao hieäu quaû cho nhöõng giaûi phaùp neâu treân. Tuy nhieân, vieäc trieån khai

maïng tin hoïc cho taát caû caùc cô quan quaûn lyù caùc DNTN treân ñòa baøn Thaønh phoá ñoøi

hoûi möùc ñaàu tö ban ñaàu khaù toán keùm. Nhöng theo taùc giaû, ngaân saùch Thaønh phoá coù theå

chi traû ñöôïc cho khoaûn ñaàu tö naøy vì nhöõng lôïi ích lôùn lao do noù ñem laïi.

Toùm laïi, trong ñieàu kieän hieän nay, khi caùc vaên baûn quaûn lyù nhaø nöôùc coøn thieáu,

thaäm chí maâu thuaãn nhau, giöõa caùc cô quan quaûn lyù coøn coù bieåu hieän ñuøn ñaåy coâng

vieäc vaø traùch nhieäm thì vieäc giao cho moät cô quan laøm ñaàu moái döôùi söï laõnh ñaïo tröïc

tieáp cuûa UBND Thaønh phoá ñöôïc coi laø ñieàu kieän tieân quyeát ñeå taïo ñöôïc moâi tröôøng

phaùp lyù thuaän lôïi cho caùc DN noùi chung vaø DNTN noùi rieâng, laøm cho coâng taùc quaûn lyù

caùc DNTN ñöôïc taäp trung, thoáng nhaát veà moät moái, töø ñoù vieäc quaûn lyù DNTN môùi khaû

thi vaø hieäu quaû. Beân caïnh ñoù, nhieàu giaûi phaùp trong soá nhöõng giaûi phaùp neâu treân laø

nhöõng giaûi phaùp chung, chæ coù taùc duïng gôïi ra höôùng giaûi quyeát. Chaúng haïn giaûi phaùp

phaûi xaùc ñònh roõ quyeàn haïn vaø traùch nhieäm cuûa caùc cô quan quaûn lyù caùc DNTN laø giaûi

phaùp chung. Taùc giaû khoâng ñuû thoâng tin vaø nguoàn löïc ñeå xaùc ñònh roõ moät cô quan cuï

theå nhö Cuïc Thueá coù traùch nhieäm gì, phaûi tham möu söûa ñoåi hay ban haønh môùi nhöõng

vaên baûn naøo, caàn phoái hôïp vôùi cô quan naøo khi thöïc hieän coâng taùc thanh tra… vì trong

töøng tröôøng hôïp, töøng vaán ñeà cuï theå, traùch nhieäm vaø söï phoái hôïp raát khaùc nhau. Do

vaäy, treân neàn giaûi phaùp chung, caùc cô quan coù lieân quan caàn phaûi ngoài laïi vôùi nhau ñeå

thaûo luaän, cuøng nhau ñi ñeán söï nhaát trí cho töøng vaán ñeà cuï theå.

3.2.2. Nhoùm giaûi phaùp veà ñaøo taïo

Cuøng vôùi quaù trình ñoåi môùi vaø phaùt trieån kinh teá, moät soá löôïng lôùn DNTN ñaõ vaø

ñang ñöôïc hình thaønh. Söï phaùt trieån maïnh meõ veà soá löôïng DNTN ñaõ taùc ñoäng tích cöïc

ñeán phaùt trieån kinh teá, taïo ra nhieàu vieäc laøm cho xaõ hoäi. Song vaán ñeà ñaùng lo ngaïi laø

trong boái caûnh ñaát nöôùc gia nhaäp Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi (WTO), hoäi nhaäp kinh

130

teá toaøn caàu, phaàn lôùn giaùm ñoác DNTN coù quy moâ vöøa vaø nhoû, naêng löïc quaûn trò ñieàu

haønh DN coøn nhieàu haïn cheá, thieáu chuyeân nghieäp, haàu nhö chöa ñöôïc ñaøo taïo, trang

bò kieán thöùc môùi veà quaûn trò DN. Vaäy ñoäi nguõ giaùm ñoác DNTN naøy phaûi laøm gì ñeå

ñöông ñaàu vôùi voâ vaøn thaùch thöùc maø vai troø quaûn trò cuûa hoï laïi goùp phaàn quyeát ñònh

ñeán söï thaønh coâng cuûa DN. Caùch khaéc phuïc nhöõng haïn cheá moät caùch coù hieäu quaû vaø

phuø hôïp taïi thôøi ñieåm hieän nay laø caùc giaùm ñoác DNTN phaûi chuû ñoäng trang bò kieán

thöùc, kyõ naêng, kinh nghieäm... ñeå naâng cao naêng löïc quaûn trò cho chính baûn thaân mình

vaø cho caû boä maùy quaûn lyù cuûa DNTN nöõa. Tuy nhieân, muoán naâng cao naêng löïc quaûn

trò, giaùm ñoác DNTN phaûi laøm nhöõng vieäc gì vaø thöïc hieän chuùng nhö theá naøo. Coù nhieàu

giaûi phaùp song tröôùc heát hoï phaûi ñöôïc ñaøo taïo. Vaán ñeà ñaët ra laø ñaøo taïo ôû ñaâu, ñaøo taïo

nhöõng vaán ñeà gì vaø phöông phaùp ñaøo taïo nhö theá naøo laø nhöõng giaûi phaùp trong phaàn

naøy seõ ñeà caäp ñeán.

3.2.2.1. Naâng cao chaát löôïng cô sôû ñaøo taïo, boài döôõng theo chuyeân saâu cho

caùc giaùm ñoác DNTN

ÔÛ TP.HCM, Vieän Nghieân cöùu Kinh teá phaùt trieån thuoäc Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá

TP.HCM laø cô sôû ñaøo taïo ñaàu tieân ñi saâu nghieân cöùu, cung caáp caùc giaûi phaùp naâng cao

naêng löïc ñieàu haønh, quaûn lyù daønh cho laõnh ñaïo DN baèng caùc chöông trình ñaøo taïo

chuyeân saâu. Trong ñoù chöông trình ñaøo taïo giaùm ñoác ñieàu haønh (CEO) laø moät trong

nhöõng chöông trình ñaøo taïo coù hieäu quaû. Ñeán thaùng 5-2007 ñaõ coù gaàn 2000 ngöôøi theo

hoïc chöông trình naøy. Moät cô sôû ñaøo taïo khaù noåi tieáng khaùc laø Toå hôïp giaùo duïc PACE

(PACE), 341 Nguyeãn Traõi, Quaän 1. Ngoaøi ra coøn coù moät soá cô quan khaùc cuõng tham

gia ñaøo taïo giaùm ñoác DN nhö Vieän Quaûn trò vaø Taøi chính, 149A Huyønh Vaên Baùnh,

Quaän Phuù Nhuaän; Vieän Keá toaùn vaø Quaûn trò DN, 285 Caùch maïng Thaùng 8, Quaän 10;

Trung taâm Kinh teá ÖÙng duïng thuoäc Vieän Phaùt trieån Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo, 25 Bis Ñaëng

Vaên Ngöõ, Quaän Phuù Nhuaän; Tröôøng Caùn boä Quaûn lyù DN thuoäc Phoøng Coâng nghieäp vaø

131

Thöông maïi Vieät Nam, 226 Ñieän Bieân Phuû, Quaän 3.... Gaàn ñaây coù moät soá coâng ty

cuõng tham gia vaøo quaù trình ñaøo taïo döôùi daïng lieân keát vôùi nöôùc ngoaøi nhö Coâng ty

giaùo duïc Hoaøng Gia, 186 Nguyeãn Thò Minh Khai, Quaän 3. Trong caùc cô sôû ñaøo taïo

giaùm ñoác DN thì Vieän Nghieân cöùu Kinh teá phaùt trieån thuoäc Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá

TP.HCM vaø Toå hôïp giaùo duïc PACE coù ñoâng hoïc vieân theo hoïc nhaát. Maëc duø ñaõ hình

thaønh caùc chöông trình ñaøo taïo giaùm ñoác DN nhö ñaõ ñeà caäp ôû treân, nhöng thöïc teá caùc

chöông trình naøy chöa thöïc söï phuø hôïp vôùi vieäc ñaøo taïo giaùm ñoác caùc DN nhoû vaø vöøa,

trong ñoù coù giaùm ñoác DNTN vì hai lyù do cô baûn. Thöù nhaát, caùc chöông trình naøy coù

hoïc phí khaù cao, dao ñoäng khoaûng 10 trieäu ñoàng cho moät khoùa hoïc. Cuï theå taïi thôøi

ñieåm thaùng 5-2007, Vieän Nghieân cöùu Kinh teá phaùt trieån thu hoïc phí 9,5 trieäu cho khoùa

hoïc 6 thaùng, moãi tuaàn hoïc 2 buoåi toái (khoaûng 50 buoåi); PACE thu hoïc phí cao hôn,

15,5 trieäu cho 50 buoåi hoïc. Vôùi hoïc phí nhö vaäy, theo yù kieán cuûa nhieàu giaùm ñoác

DNTN laø vöôït quaù khaû naêng cuûa hoï. Thöù hai, chöông trình hoïc mang tính toång hôïp

cao vôùi raát nhieàu chuyeân ñeà. Chöông trình ñaøo taïo CEO cuûa Vieän Nghieân cöùu Kinh teá

phaùt trieån goàm moät soá chuyeân ñeà nhö: phöông phaùp C3, naêng löïc laõnh ñaïo, tö duy saùng

taïo, chieán löôïc vaø chính saùch KD, phaân tích hoaït ñoäng taøi chính, vaên hoùa DN, kyõ naêng

thöông löôïng vaø ñaøm phaùn, baûy böôùc caên baûn cuûa caûi tieán ñoät phaù, hoäi nhaäp WTO, giaù

trò thöông hieäu, luaät KD, luaät caïnh tranh, quaûn trò chuoãi cung öùng..., trong khi ñoù

khoâng phaûi giaùm ñoác DNTN naøo cuõng quan taâm ñeán taát caû nhöõng chuyeân ñeà naøy. Coù

nhöõng giaùm ñoác DNTN chæ muoán hoïc moät soá chuyeân ñeà naøo ñoù, chaúng haïn chæ muoán

hoïc kyõ naêng laäp keá hoaïch hay kyõ naêng thöông löôïng vaø ñaøm phaùn. Theâm vaøo ñoù, coù

nhöõng chuyeân ñeà truøng laép giöõa caùc chöông trình ñaøo taïo. Chaúng haïn chuyeân ñeà

phöông phaùp C3 ñöôïc giaûng daïy trong caû chöông trình ñaøo taïo giaùm ñoác ñieàu haønh

(CEO) vaø giaùm ñoác taøi chính (CFO). Chöông trình ñaøo taïo CEO cuûa PACE cuõng raát

toång hôïp vôùi nhieàu chuyeân ñeà. Vì vaäy, thöïc teá chöông trình ñaøo taïo CEO cuûa Vieän

132

Nghieân cöùu Kinh teá phaùt trieån vaø cuûa PACE môùi chæ thu huùt ñöôïc moät soá löôïng vöøa

phaûi (öôùc tính khoâng quaù 5000 ngöôøi) theo hoïc. Trong soá naøy laïi raát ít nhaø quaûn lyù caùc

DN nhoû vaø vöøa maø chuû yeáu laø caùc DN lôùn hoaëc DN lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi nhö

Coâng ty coå phaàn Kinh ñoâ, Coâng ty nhöïa Taân tieán, Camphell Cleantec Asia, Mol

logistic, REE, Baûo Vieät ... thaäm chí nhöõng coâng ty lôùn naøy khoâng chæ cöû giaùm ñoác ñieàu

haønh ñi hoïc maø coøn cöû caû caùn boä quaûn lyù caùc caáp ñi hoïc nöõa. Vì theá, ñeå coù theå ñaøo taïo

cho soá ñoâng giaùm ñoác DNTN, laø nhöõng nhaø quaûn trò caùc DN coù quy moâ nhoû, nhaän thöùc

veà hoïc taäp vaø khaû naêng taøi chính daønh cho hoïc taäp coøn haïn cheá, caàn phaûi chuù troïng

vaøo nhöõng vaán ñeà sau:

- Vôùi chöùc naêng nhieäm vuï ñöôïc giao vaø vôùi ñoäi nguõ giaûng vieân maïnh caû veà soá

löôïng laãn chaát löôïng, tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá TP.HCM phaûi chòu traùch nhieäm laø cô sôû

ñaøo taïo chính trong vieäc ñaøo taïo naâng cao naêng löïc quaûn trò cho giaùm ñoác DN thuoäc

caùc thaønh phaàn kinh teá, trong ñoù coù giaùm ñoác DNTN. Beân caïnh ñoù, khuyeán khích caùc

cô sôû ñaøo taïo khaùc, tuøy theo töøng theá maïnh rieâng cuøng tham gia ñaøo taïo caùc chuyeân

ñeà lieân quan ñeán vieäc naâng cao naêng löïc quaûn trò cho ñoäi nguõ giaùm ñoác DN. Caùc cô sôû

ñaøo taïo ngoaøi vieäc taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho giaùm ñoác caùc DN lôùn tham gia hoïc taäp

coøn phaûi quan taâm ñeán ñaøo taïo naâng cao naêng löïc quaûn trò cho giaùm ñoác DN vöøa vaø

nhoû, hieän ñang chieám soá löôïng lôùn treân ñòa baøn Thaønh phoá vaø ñang thöïc söï caàn ñöôïc

boå sung kieán thöùc. Coù nghóa caùc cô sôû ñaøo taïo phaûi chuû ñoäng veà noäi dung, chöông

trình, giaûng vieân phuø hôïp vôùi töøng ñoái töôïng giaùm ñoác theo quy moâ DN vaø theo ngaønh

ngheà KD. Theâm vaøo ñoù, caùc cô sôû ñaøo taïo cuõng neân chuù troïng vaøo coâng taùc tieáp thò vì

thöïc teá nhieàu giaùm ñoác DNTN, ban ñaàu chæ laø caùc nhaø kyõ thuaät, nhöõng hoä KD caù theå

phaùt trieån leân hoaëc nhöõng ngöôøi laøm KD tröïc tieáp. Daàn daàn, khi coâng vieäc laøm aên

ngaøy caøng phaùt trieån, ñeán moät luùc naøo ñoù ngöôøi chuû DNTN caûm thaáy bò quaù taûi trong

vieäc ñieàu haønh DN cuûa mình. Maët khaùc, vieäc laøm aên phaùt trieån cuõng ñoàng nghóa vôùi

133

vieäc tích luõy taêng leân laøm cho ngöôøi chuû DNTN nghó ñeán ñaàu tö qua chöùng khoaùn hay

môû theâm ngaønh ngheà môùi. Ñeán ñaây hoï môùi nhaän ra raèng caàn phaûi hoïc môùi coù theå ñaùp

öùng ñöôïc caùc yeâu caàu quaûn trò. Noùi caùch khaùc laø “nöôùc ñeán chaân môùi nhaûy” chöù hoï

khoâng nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieäc hoïc taäp tröôùc khi thaønh laäp DN. Cuõng

coù moät soá giaùm ñoác DNTN nhaän thöùc ñöôïc vieäc hoïc laø caàn thieát cho töông lai nhöng

do DN cuûa hoï coù quy moâ quaù nhoû neân hoï thaáy chöa thaät caáp baùch phaûi hoïc taäp ñeå

naâng cao naêng löïc quaûn trò. Vì vaäy, caùc cô sôû ñaøo taïo caàn phaûi tuyeân truyeàn moät caùch

thöôøng xuyeân, lieân tuïc ñeå laøm sao cho caùc giaùm ñoác DNTN hieåu vaø nhaän thöùc roõ raèng

trong boái caûnh hoäi nhaäp vôùi neàn kinh teá theá giôùi hieän nay, vieäc thieáu huït kieán thöùc, kyõ

naêng coù nguy cô thaát baïi raát cao trong vieäc ñieàu haønh DN khoâng chæ trong töông lai

maø coøn ngay caû hieän taïi nöõa.

- Ngoaøi nhöõng lôùp hoïc coù tính chính quy, daøi haïn nhö hieän nay, caùc cô sôû ñaøo taïo

neân tieán haønh ñieàu tra, khaûo saùt nhu caàu ñaøo taïo cuûa giaùm ñoác caùc DN nhoû vaø vöøa,

trong ñoù coù giaùm ñoác DNTN, roài chia nhoû thaønh nhieàu khoùa hoïc theo töøng chuyeân ñeà

trong thôøi gian ngaén döôùi hình thöùc töøng chöùng chæ. Chaúng haïn chuyeân ñeà phaân tích

moâi tröôøng, thieát laäp taàm nhìn, thieát laäp muïc tieâu, laäp keá hoaïch thöïc hieän muïc tieâu coù

theå chæ ñaøo taïo trong khoaûng 3 ngaøy. Chuyeân ñeà ñaøo taïo veà tieáp nhaän chuyeån giao

coâng ngheä môùi chæ ñaøo taïo cho nhöõng giaùm ñoác DNTN thuoäc ngaønh coâng nghieäp vaø

cuõng caàn thôøi gian vaøi ngaøy laø ñöôïc. Nhöõng chuyeân ñeà cuï theå ñöôïc ñaøo taïo trong thôøi

gian ngaén ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu rieâng cuûa nhieàu giaùm ñoác DNTN, taïo ñieàu kieän veà

thôøi gian hoï vaø ñaëc bieät laø hoïc phí seõ thaáp. Töø ñoù coù theå thu huùt ñöôïc moät soá löôïng lôùn

giaùm ñoác DNTN theo hoïc. Moãi giaùm ñoác sau khi hoïc xong moät chuyeân ñeà, neáu thaáy

taùc duïng laïi coù nhu caàu hoïc theâm chuyeân ñeà môùi, roài tuyeân truyeàn cho nhöõng giaùm

ñoác khaùc. Töø ñoù soá löôïng ngöôøi hoïc cöù theá ñöôïc nhaân leân, taïo thaønh phong traøo hoïc

taäp.

134

- Trong thôøi gian ñaàu, Thaønh phoá moät maët cuøng caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà caàn môû

ñôït tuyeân truyeàn saâu roäng veà taàm quan troïng cuûa vieäc naâng cao kieán thöùc, kyõ naêng

quaûn trò cho caùc giaùm ñoác DN trong boái caûnh hoäi nhaäp. Maët khaùc phaûi coù nhöõng chính

saùch hoã trôï cuï theå, chaúng haïn hoã trôï caùc cô sôû ñaøo taïo veà kinh phí ñeå môû moät soá lôùp

ñaøo taïo veà naêng löïc quaûn trò cho caùc giaùm ñoác DN nhoû vaø vöøa, trong ñoù coù DNTN.

Caùc lôùp hoïc naøy hoaøn toaøn mieãn phí hoaëc thu hoïc phí thaáp ñeå khuyeán khích caùc giaùm

ñoác tích cöïc tham gia hoïc taäp. Töø ñoù coù theå taïo neân phong traøo hoïc taäp roäng raõi trong

ñoäi nguõ giaùm ñoác DN vöøa vaø nhoû, giaùm ñoác DNTN. Caùc cô sôû ñaøo taïo cuõng neân phoái

hôïp vôùi caùc toå chöùc phi chính phuû, caùc hieäp hoäi, tìm kieám nguoàn taøi trôï töø caùc DN ñeå

huy ñoäng moïi nguoàn taøi chính, naâng cao khaû naêng tuyeân truyeàn cho caùc chöông trình

ñaøo taïo. Söï phoái hôïp naøy cuõng coù theå taïo ra nhöõng lôùp hoïc mieãn phí hay hoïc phí thaáp

do caùc toå chöùc phi chính phuû, caùc hieäp hoäi hay caùc maïnh thöôøng quaân taøi trôï. Thôøi

gian ñaàu nhöõng lôùp mieãn phí nhö vaäy raát caàn thieát ñeå taïo ñöôïc söï höôûng öùng cuûa ngöôøi

hoïc, taïo tieáng vang veà maët tuyeân truyeàn. Coù nhö vaäy, caùc cô sôû ñaøo taïo môùi coù theå

ñaøo taïo ñöôïc moät soá löôïng lôùn trong moät thôøi gian ngaén.

3.2.2.2. Ñoåi môùi phöông phaùp ñaøo taïo vaø naâng cao chaát löôïng ñoäi nguõ giaûng

vieân

Qua phaân tích ôû chöông 2 cho thaáy, caùc giaùm ñoác DNTN coù neàn taûng kieán thöùc

cô baûn coøn khaù thaáp. Ñoàng thôøi do quy moâ DNTN coøn quaù nhoû neân hoï phaûi töï laøm

nhieàu vieäc chöù chöa coù boä maùy laøm thay. Do vaäy, phöông phaùp ñaøo taïo caàn taäp trung

nhieàu vaøo khaâu thöïc haønh vaø xöû lyù tình huoáng, nhöõng vaán ñeà lyù luaän chæ neân trình baøy

ôû möùc toái thieåu. Phaûi laøm sao sau khi hoïc hoï coù theå laøm ñöôïc nhöõng ñieàu ñöôïc hoïc.

Chaúng haïn sau khi hoïc chuyeân ñeà xaây döïng chieán löôïc, laäp keá hoaïch KD, caùc giaùm

ñoác DNTN phaûi töï mình xaây döïng ñöôïc chieán löôïc, laäp ñöôïc keá hoaïch KD chöù khoâng

chæ döøng laïi ôû vieäc hieåu chieán löôïc, keá hoaïch KD laø gì, vai troø vaø taàm quan troïng cuûa

135

noù, phöông phaùp laäp moät chieán löôïc, moät baûn keá hoaïch KD nhö theá naøo. Coù nhö vaäy

giaùm ñoác DNTN môùi caûm nhaän ñöôïc vieäc hoïc laø caàn thieát cho hoï. Muoán ñaït ñöôïc muïc

ñích nhö vaäy, theo taùc giaû, nhöõng chöông trình ñaøo taïo giaùm ñoác DN caàn phaûi ñöôïc

ñaøo taïo theo phöông phaùp giaûng daïy tích cöïc. Theo ñoù, beân caïnh phöông phaùp thuyeát

trình coøn phaûi söû duïng theâm moät soá phöông phaùp khaùc. Taùc giaû ñeà nghò tröôùc maét neân

söû duïng caùc phöông phaùp giaûng daïy sau:

- Hoûi ñaùp: thöôøng ñuôïc söû duïng xen keõ vôùi phöông phaùp thuyeát trình. Neân duøng

phöông phaùp naøy trong suoát quaù trình ñaøo taïo vì ñoù laø con ñöôøng nhanh nhaát taïo neân

söï töông taùc giöõa ngöôøi daïy vaø ngöôøi hoïc. Moãi khi yù kieán cuûa ngöôøi hoïc coù theå laøm

cho baøi giaûng roõ raøng hoaëc taïo caûm giaùc coù söï tham gia cho ngöôøi hoïc thì giaûng vieân

neân hoûi. Phöông phaùp naøy coù öu ñieåm: kích thích tö duy, phaùt huy ñöôïc tính tích cöïc

cuûa ngöôøi hoïc, thaày chuû ñaïo - troø chuû ñoäng, ngöôøi hoïc hieåu saâu, nhôù laâu, phaûn hoài

ñöôïc thoâng tin, thay ñoåi khoâng khí hoïc taäp.

- Thaûo luaän nhoùm: phöông phaùp naøy ñöôïc söû duïng khi muoán tìm hieåu xem

ngöôøi hoïc ñaõ bieát vaø hieåu chuû ñeà ñeán möùc naøo hoaëc khi caàn coù moät giaûi phaùp vaø ngöôøi

hoïc seõ höôûng lôïi töø vieäc tham gia tích cöïc thaûo luaän. Phöông phaùp naøy coù öu ñieåm: do

thaûo luaän neân nhôù laâu, hoaït ñoäng taäp theå, moïi ngöôøi ñeàu tham gia hoaït ñoäng, taäp hôïp

caùc yù töôûng rieâng cuûa töøng ngöôøi thoáng nhaát thaønh yù töôûng chung, naâng cao hieäu quaû

vieäc tieáp thu baøi giaûng, hoaït ñoäng soâi noåi, xaây döïng tinh thaàn ñoàng ñoäi; chia seû yù

töôûng, hoïc hoûi laãn nhau.

- Ñoùng vai: aùp duïng phöông phaùp naøy trong nhöõng giôø luyeän kyõ naêng, thay ñoåi

thaùi ñoä, giaûi quyeát vaán ñeà. Coù theå aùp duïng phöông phaùp ñoùng vai xen keõ vôùi caùc

phöông phaùp laøm vieäc nhoùm, tình huoáng. Phöông phaùp naøy coù öu ñieåm: thoâng qua

coâng vieäc giuùp hoïc vieân hieåu baøi, nhôù laâu, deã nhôù; phaùt huy tính chuû ñoäng, saùng taïo

cuûa ngöôøi hoïc vaø giuùp vaän duïng lyù luaän vaøo thöïc teá.

136

- Tình huoáng: phöông phaùp naøy ñöôïc söû duïng khi muoán ngöôøi hoïc phaân tích moät

tình huoáng xem vì sao noù phaùt sinh, sau ñoù ñeà xuaát haønh ñoäng hay giaûi phaùp ñeå giaûi

quyeát vaán ñeà maø tình huoáng ñoù neâu ra. Thöôøng duøng chung vôùi caùc kyõ thuaät theo

nhoùm neân noù cuõng coù nhöõng öu ñieåm töông töï.

Theo caùc phöông phaùp ñaøo taïo neâu treân, ñoäi nguõ giaûng vieân cuõng phaûi ñöôïc löïa

choïn cho phuø hôïp. Theo taùc giaû, ngoaøi caùc giaûng vieân cuûa caùc cô sôû ñaøo taïo coøn neân

tuyeån choïn caùc doanh nhaân thaønh ñaït ñeå chia seû nhöõng tình huoáng, kinh nghieäm thöïc

teá maø caùc doanh nhaân naøy ñaõ traûi qua. Nhöõng baøi hoïc töø thöïc tieãn thöôøng haáp daãn vaø

coù söùc thuyeát phuïc cao. Trong moät soá chuyeân ñeà coù lieân quan ñeán quaûn lyù nhaø nöôùc,

caùc cô sôû ñaøo taïo coù theå môøi giaûng vieân töø caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc. Nhöõng giaûng

vieân naøy coù theå chæ cho ngöôøi hoïc thaáy roõ caùch vaän haønh cuûa cô cheá quaûn lyù nhaø nöôùc

hieän nay cuõng nhö nhöõng chæ tieâu, nhöõng vaán ñeà maø cô quan nhaø nöôùc thöôøng taäp

trung xem xeùt..... Noùi chung, nhöõng giaûng vieân laø doanh nhaân hay chuyeân vieân töø caùc

cô quan nhaø nöôùc coù theå chia seû vôùi ngöôøi hoïc nhöõng kinh nghieäm, baøi hoïc thöïc tieãn

maø nhôø vaäy giuùp ngöôøi hoïc coù theâm kieán thöùc, kinh nghieäm ñeå ñieàu haønh DN cuûa

mình, traùnh ñöôïc nhöõng ruûi ro, thaát baïi maø caùc DN khaùc ñaõ maéc phaûi. Tuy nhieân,

nhöõng giaûng vieân khoâng phaûi laø giaûng vieân chuyeân nghieäp thöôøng coù haïn cheá laø chöa

ñöôïc ñaøo taïo veà phöông phaùp sö phaïm neân coù theå trình baøy vaán ñeà khoâng thöïc söï

maïch laïc, loâgic ; vì vaäy chæ neân boá trí moät thôøi löôïng vöøa phaûi, hôïp lyù.

3.2.2.3. Xaây döïng caùc chuyeân ñeà ñaøo taïo ñaùp öùng nhu caàu thieát thöïc cho giaùm

ñoác DNTN

Keát quaû khaûo saùt giaùm ñoác DNTN cho thaáy nhieàu giaùm ñoác DNTN coù nhu caàu

ñöôïc ñaøo taïo. Nguyeän voïng cuûa hoï theå hieän theo caùc chuyeân ñeà cuï theå qua baûng 3.1

döôùi ñaây:

137

Baûng 3.1. Caùc chuyeân ñeà caùc giaùm ñoác DNTN

mong muoán ñöôïc ñaøo taïo

Soá löôïng giaùm ñoác DNTN

coù nhu caàu ñaøo taïo.

- Phaân tích thò tröôøng. 28

- Laäp chieán löôïc KD. 142

- Keá hoaïch KD. 189

- Quaûn lyù chaát löôïng (ISO 9000) 64

- Ñaøm phaùn hôïp ñoàng. 168

- Caùc vaên baûn phaùp luaät coù lieân quan ñeán DN. 72

- Marketing. 86

- Quaûn trò DN 42

- Laäp vaø hieåu baùo caùo taøi chính. 208

Ghi chuù: Coù giaùm ñoác muoán ñöôïc ñaøo taïo nhieàu chuyeân ñeà. 47 tröôøng hôïp khoâng traû

lôøi veà nhu caàu ñaøo taïo.

Theo soá lieäu khaûo saùt thì nhu caàu ñaøo taïo veà laäp vaø hieåu baùo caùo taøi chính laø

nhieàu nhaát (ñeán 52%), tieáp ñoù laø veà keá hoaïch KD (45%). Chieán löôïc KD cuõng coù nhu

caàu khaù cao (28%). Caùc chuyeân ñeà khaùc nhö phaân tích thò tröôøng, quaûn trò chaát löôïng

… coù nhu caàu nhöng khoâng nhieàu. Ñaëc bieät coù nhöõng chuyeân ñeà theo taùc giaû laø raát caàn

thieát nhöng khoâng coù giaùm ñoác naøo coù nhu caàu ñaøo taïo nhö thieát laäp taàm nhìn, muïc

tieâu, quaûn trò nhaân söï… Moät soá giaùm ñoác khi ñöôïc hoûi taïi sao khoâng muoán ñöôïc ñaøo

taïo nhöõng chuyeân ñeà naøy thì hoï traû lôøi do DN cuûa hoï quaù nhoû neân chöa caàn hoaëc ñôn

giaûn laø hoï nghó mình ñaõ bieát.

138

Keát hôïp giöõa nhu caàu ñaøo taïo vaø keát quaû khaûo saùt veà möùc ñoä hieåu bieát cuûa caùc

giaùm ñoác DNTN ñöôïc trình baøy trong chöông 2, taùc giaû ñeà nghò tröôùc maét neân taäp

trung vaøo caùc chuyeân ñeà ñaøo taïo sau.

- Caùc chöùc naêng quaûn trò: maëc duø ñaây laø vaán ñeà toái thieåu caùc giaùm ñoác DN caàn

phaûi bieát, nhöng tyû leä coù ñeán 51% giaùm ñoác DNTN theo soá lieäu khaûo saùt thöøa nhaän

mình hieåu ôû möùc ñoä ít vaø raát ít. Ñieàu ñoù noùi leân söï caàn thieát phaûi ñaøo taïo vaø nhu caàu

ñaøo taïo chuyeân ñeà naøy töông ñoái lôùn, ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng giaùm ñoác DNTN chöa

töøng tham gia lôùp hoïc naøo ôû caùc tröôøng kinh teá hoaëc nhöõng khoùa boài döôõng veà kinh teá

trong thôøi gian gaàn ñaây. Neáu chæ baèng kinh nghieäm hay quan saùt ñoàng nghieäp thì caùc

giaùm ñoác DNTN khoù coù theå thöïc hieän caùc chöùc naêng quaûn trò moät caùch baøi baûn vaø coù

heä thoáng.

- Phaân tích moâi tröôøng KD vaø laäp chieán löôïc KD: chæ coù 22% giaùm ñoác DNTN

ñöôïc khaûo saùt töï nhaän mình coù möùc ñoä hieåu khaù vaø nhieàu veà phaân tích moâi tröôøng KD

vaø laäp chieán löôïc KD. Ñoù laø tyû leä raát thaáp ñoái vôùi vaán ñeà raát coát yeáu cuûa DN. Thöïc teá

khaûo saùt cuõng cho thaáy, coù ñeán 97% DNTN khoâng coù chieán löôïc KD baèng vaên baûn,

neáu coù thì chæ naèm trong ñaàu giaùm ñoác. Hoï khoâng bieát caùch phaân tích moâi tröôøng KD

coù heä thoáng vaø laäp moät chieán löôïc KD nhö theá naøo. Vì vaäy ñaây cuõng laø moät trong

nhöõng chuyeân ñeà caàn phaûi ñöôïc ñaøo taïo.

- Xaây döïng taàm nhìn (ñònh höôùng phaùt trieån laâu daøi) cuûa DN: keát quaû khaûo saùt

cho thaáy, khoâng coù DNTN naøo coù taàm nhìn hay ñònh höôùng phaùt trieån laâu daøi cuûa DN

baèng vaên baûn, tyû leä hieåu bieát ôû möùc ñoä ít vaø raát ít cuõng chieám ñeán 51%. Coù theå nhöõng

DNTN laø nhöõng DN nhoû neân khoù döï ñoaùn töông lai laâu daøi cuûa DN, nhöng neáu chæ

thöïc hieän SXKD theo phöông thöùc “mì aên lieàn”, khoâng chuù troïng ñeán töông lai thì raát

khoù caïnh tranh trong thôøi kyø hoäi nhaäp vaø ñaát nöôùc seõ khoâng coù ñoäi nguõ DN maïnh vaø

139

beàn vöõng. Do vaäy, moät maët Thaønh phoá caàn tuyeân truyeàn, ñoäng vieân, khuyeán khích caùc

DNTN nghó ñeán KD daøi haïn thoâng qua caùc chính saùch cuï theå. Maët khaùc, caùc cô sôû ñaøo

taïo caàn coi ñaây laø moät noäi dung quan troïng trong chöông trình ñaøo taïo giaùm ñoác DN. Ít

nhaát caùc giaùm ñoác DNTN phaûi laäp ñöôïc taàm nhìn hay ñònh höôùng hoaït ñoäng laâu daøi

cho DN cuûa mình.

- Thieát laäp muïc tieâu: moät khi ñaõ khoâng chuù yù vaø khoâng hieåu ñöôïc chieán löôïc KD

vaø taàm nhìn thì vieäc coù ít giaùm ñoác DNTN quan taâm ñeán muïc tieâu daøi haïn laø ñieàu deã

hieåu. Muïc tieâu ngaén haïn haàu nhö giaùm ñoác DNTN naøo cuõng phaûi laäp, tuy nhieân, khaùc

bieät ôû choã, coù giaùm ñoác chæ ñeå trong ñaàu, coù giaùm ñoác thì vieát thaønh vaên baûn, quaùn

trieät ñeán moïi ngöôøi trong DN. Song vaán ñeà vöôùng maéc laø nhieàu giaùm ñoác DNTN

khoâng bieát caùch laäp muïc tieâu ngaén haïn, vì theá hoï laäp muïc tieâu khoâng theo moät nguyeân

taéc naøo. Nhöõng muïc tieâu hoï laäp ra chöùa ñöïng nhieàu caûm tính, tröøu töôïng neân khoâng

ñaùnh giaù ñöôïc. Do vaäy, thieát laäp muïc tieâu, theo taùc giaû cuõng laø moät noäi dung caáp baùch

caàn ñöôïc caùc cô sôû ñaøo taïo löu yù khi hoaïch ñònh chöông trình ñaøo taïo cuûa mình cho

caùc giaùm ñoác DNTN.

- Laäp keá hoaïch thöïc hieän muïc tieâu: cuõng vì muïc tieâu chuû yeáu laø ngaén haïn neân

caùc giaùm ñoác DNTN cuõng chæ laäp keá hoaïch KD raát ngaén haïn, chæ khoaûng 3 thaùng.

Coâng trình nghieân cöùu cuûa PGS.TS Buøi Nguyeân Huøng vaø Thaïc só Vuõ Theá Duõng veà

tình hình söû duïng keá hoaïch KD ôû nöôùc ta cho thaáy coù ñeán 35% caùc DN khoâng xaây

döïng keá hoaïch KD. Ñaây laø moät con soá raát ñaùng baùo ñoäng. Ñaëc bieät löu yù laø nguyeân

nhaân cuûa vieäc khoâng coù keá hoaïch KD chuû yeáu do khoâng bieát caùch xaây döïng (chieám

70%). Chính vì vaäy, vieäc ñaøo taïo cho giaùm ñoác DNTN veà laäp keá hoaïch KD laø moät noäi

dung caáp baùch.

140

- Caùc lyù thuyeát ñoäng vieân nhaân vieân: keát quaû khaûo saùt cho thaáy coù ñeán 46%

giaùm ñoác DNTN hieåu ôû möùc ñoä ít vaø raát ít veà caùc lyù thuyeát veà ñoäng vieân nhaân vieân.

Ngay nhö lyù thuyeát caáp baäc nhu caàu cuûa A.Maslow raát phoå bieán, song nhieàu giaùm ñoác

DNTN cho bieát cuõng môùi nghe laàn ñaàu. Chính vì khoâng naém ñöôïc nhöõng lyù luaän lieân

quan ñeán ñoäng vieân nhaân vieân neân caùc DNTN bò ñaùnh giaù laø khoù thu huùt vaø giöõ chaân

ngöôøi gioûi. Moät khi ñaõ khoâng thu huùt hay giöõ chaân ñöôïc nhöõng nhaân vieân coù naêng löïc

thì DN khoù coù theå phaùt trieån. Vì theá, vieäc trang bò nhöõng lyù luaän veà ñoäng vieân nhaân

vieân laø raát caàn thieát cho caùc giaùm ñoác DNTN.

- Quaûn trò nhaân söï: maëc duø haàu heát caùc giaùm ñoác DNTN ñeàu cho raèng coù hieåu

bieát veà quaûn trò nhaân söï, nhöng hoï laïi boá trí nhaân söï vaø traû löông theo caûm tính. Möùc

ñoä vi phaïm hôïp ñoàng lao ñoäng, ñoùng BHXH vaø BHYT cho ngöôøi lao ñoäng laø raát

nghieâm troïng. Söï vi phaïm naøy coù nhieàu tröôøng hôïp laø coá tình nhöng cuõng coù nhöõng

tröôøng hôïp do khoâng hieåu bieát. Vì vaäy, song song vôùi vieäc naâng cao nhaän thöùc veà

phaùp luaät cho caùc giaùm ñoác DNTN, coøn caàn nhöõng chöông trình ñaøo taïo veà quaûn trò

nhaân söï moät caùch baøi baûn. Caùc giaùm ñoác DNTN ít nhaát cuõng phaûi bieát veà hoaïch ñònh

nguoàn nhaân löïc, thieát keá coâng vieäc, thieát laäp heä thoáng thang, baûng löông…. DNTN haàu

heát laø nhöõng DN vöøa vaø nhoû, khoâng coù nhöõng lôïi theá veà thu huùt nhaân taøi nhö nhöõng

DN lôùn, neáu caùc giaùm ñoác DNTN laïi coøn khoâng bieát caùch thu huùt vaø söû duïng nhöõng

lao ñoäng coù khaû naêng thì laøm sao tuyeån ñöôïc nhöõng ngöôøi taøi gioûi veà laøm vieäc cho DN

mình. Neáu coù tuyeån ñöôïc thì cuõng khoù maø giöõ chaân laâu daøi. Khoâng neân ñeå nhaân taøi coi

caùc DNTN laø nhöõng “beán ñoã taïm thôøi”. Con ngöôøi luoân ñoùng vai troø quyeát ñònh, ñoù laø

moät chaân lyù vónh cöûu, ngay caû khi nhaân loaïi ñaõ böôùc vaøo thôøi ñaïi buøng noå coâng ngheä

thoâng tin.

- Caùc lyù thuyeát, moâ hình ra quyeát ñònh: caùc giaùm ñoác DNTN ñeàu hieåu mình coù

quyeàn ra quyeát ñònh, song caùch thöùc ñeå ra quyeát ñònh nhö theá naøo thì nhieàu giaùm ñoác

141

khoâng naém ñöôïc. Chaúng haïn trong nhöõng tröôøng hôïp naøo neân tham khaûo yù kieán nhaân

vieân tröôùc khi ra quyeát ñònh, haàu heát giaùm ñoác ñöôïc hoûi khoâng traû lôøi ñöôïc. Chính vì

khoâng hieåu ñöôïc caùc vaán ñeà lyù luaän lieân quan ñeán vieäc ra quyeát ñònh neân khaù nhieàu

giaùm ñoác DNTN ra quyeát ñònh tuøy tieän, theo caûm tính, ñoâi khi laøm cho caáp döôùi khoâng

haøi loøng, baát maõn. Caùch thöùc uûy quyeàn, phaân quyeàn cuõng raát tuøy tieän. Ñaây cuõng laø vaán

ñeà maø caùc giaùm ñoác DNTN caàn phaûi ñöôïc ñaøo taïo.

- Nhöõng vaán ñeà quaûn lyù chaát löôïng: khi noùi ñeán chaát löôïng, ngöôøi ta thöôøng ñeà

caäp döôùi hai goùc ñoä: chaát löôïng saûn phaåm, dòch vuï vaø chaát löôïng cuûa toå chöùc laøm ra

saûn phaåm, dòch vuï ñoù. Keát quaû khaûo saùt cho thaáy haàu heát giaùm ñoác DNTN hieåu chaát

löôïng theo nghóa chaát löôïng saûn phaåm, dòch vuï. Caùch hieåu naøy khoâng theo kòp vôùi söï

phaùt trieån cuûa khoa hoïc quaûn trò chaát löôïng. Ngaøy nay, moân hoïc quaûn trò chaát löôïng

chuù troïng vaøo chaát löôïng cuûa heä thoáng quaûn trò vì noù döïa treân nguyeân taéc moät heä

thoáng ñöôïc quaûn trò toát seõ taïo ra nhöõng saûn phaåm, dòch vuï coù chaát löôïng toát. Veà caùc heä

thoáng, coâng cuï quaûn trò chaát löôïng, nhieàu giaùm ñoác ñaõ ñöôïc nghe veà ISO 9000, nhöng

nhöõng heä thoáng quaûn trò chaát löôïng khaùc coøn raát xa laï. Chuùng ta ñeàu bieát trong thôøi kyø

hoäi nhaäp, saûn phaåm hay dòch vuï phaûi caïnh tranh raát gay gaét keå caû thò tröôøng trong vaø

ngoaøi nöôùc. Chaát löôïng laø söï soáng coøn cuûa DN. Neáu nhö khoâng nhaän thöùc ñuùng veà

chaát löôïng, khoâng nhanh choùng aùp duïng caùc heä thoáng, caùc coâng cuï quaûn trò chaát löôïng

phuø hôïp thì nguy cô DN seõ bò ñaøo thaûi raát cao. Maø muoán hieåu, aùp duïng ñöôïc caùc vaán

ñeà chaát löôïng khoâng coù con ñöôøng naøo khaùc laø phaûi hoïc taäp, nghieân cöùu. Theo TS.

Nguyeãn Höõu Thieän, nguyeân Toång cuïc tröôûng Toång cuïc Ño löôøng Chaát löôïng trong

cuoäc hoäi thaûo coù chuû ñeà “Nhöõng thaùch thöùc cuûa DN vöøa vaø nhoû trong quaûn trò chaát

löôïng thôøi hoäi nhaäp” do Tröôøng Ñaïi hoïc Hoa Sen toå chöùc vaøo thaùng 7-2007 thì hieän

nay treân theá giôùi coù ñaày ñuû caùc heä thoáng, caùc coâng cuï quaûn trò chaát löôïng coù theå aùp

142

duïng cho moïi DN vôùi moïi quy moâ khaùc nhau. Vaán ñeà laø caùc DN coù thöïc söï muoán laøm

chaát löôïng, muoán aùp duïng chuùng hay khoâng.

- Nhöõng kieán thöùc cô baûn veà taøi chính, keá toaùn, thueá: do caùc DNTN ñöôïc khaûo

saùt coù quy moâ nhoû neân caùc giaùm ñoác DNTN thöôøng nhìn caùc vaán ñeà taøi chính cuûa DN

döôùi goùc ñoä caân ñoái thu chi. Coù nghóa laø hoï chuù troïng vaøo caùc chæ soá taøi chính nhö

doanh thu, chi phí vaø töø ñoù tính ra lôïi nhuaän. Vieäc laäp caùc baûng baùo caùo taøi chính, laøm

theá naøo ñeå haïch toaùn ñuùng theo quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc, caùc giaùm ñoác DNTN thöôøng

thueâ keá toaùn laøm vieäc baùn thôøi gian (theo giôø) hay khoaùn vieäc vaø thöïc chaát nhöõng

baûng baùo caùo taøi chính naøy cuõng chæ nhaèm ñoái phoù vôùi nhöõng quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc

hôn laø phuïc vuï cho vieäc quaûn lyù taøi chính cho DN. Trong tröôøng hôïp, quy moâ DN coøn

nhoû, chöa caàn ñeán keá toaùn laøm vieäc toaøn thôøi gian thì giaûi phaùp thueâ keá toaùn laøm vieäc

baùn thôøi gian hay khoaùn vieäc laø caàn thieát ñeå caùc hoaït ñoäng haïch toaùn taøi chính ñöôïc

chuyeân nghieäp hôn. Tuy nhieân, neáu caùc giaùm ñoác thieáu hieåu bieát veà caùc vaán ñeà taøi

chính thì seõ gaëp khoù khaên trong vieäc quaûn lyù vaø hoaïch ñònh caùc chính saùch phaùt trieån

DN nhö taïo nguoàn taøi chính nhö theá naøo, möùc ñoä ruûi ro khi môû roäng quy moâ hoaït ñoäng

cuûa DN…. Theâm vaøo ñoù, söï thieáu minh baïch veà taøi chính laø moät trôû ngaïi khi caàn tieáp

caän nhöõng khoaûn voán ñaàu tö töø beân ngoaøi. Theo oâng Hoaøng Vaên Duõng, Phoù Chuû tòch

Thöôøng tröïc Phoøng Thöông maïi vaø Coâng nghieäp Vieät Nam thì ñeå coù theå hoäi nhaäp coù

hieäu quaû, ñöùng vöõng treân thöông tröôøng, quaûn trò taøi chính ñoùng moät vai troø thieát yeáu,

chuû DN caàn phaûi naém ñöôïc caùc kyõ naêng quaûn trò taøi chính. Coù nhieàu giaûi phaùp cho vaán

ñeà naøy, song baûn thaân giaùm ñoác phaûi ñi hoïc ñeå nhanh choùng buø ñaép nhöõng loã hoång veà

kieán thöùc taøi chính.

- Marketing: maëc duø haàu heát caùc giaùm ñoác DNTN nhaän thöùc ñöôïc marketing coù

vai troø raát quan troïng trong SXKD, song marketing bao goàm nhöõng vieäc gì, coù nhöõng

phöông phaùp thöïc hieän naøo vaø vôùi quy moâ nhoû, caùc DNTN neân aùp duïng phöông phaùp

143

marketing naøo cho coù hieäu quaû thì raát ít giaùm ñoác DNTN naém ñöôïc. Hieän taïi caùc giaùm

ñoác DNTN laáy lyù do khoâng ñuû taøi chính vaø nhaân löïc ñeå thöïc hieän coâng taùc marketing,

song suy nghó naøy thöïc chaát cuõng xuaát phaùt töø söï thieáu hieåu bieát. Ít nhaát caùc giaùm ñoác

DNTN cuõng phaûi hieåu ñöôïc nhöõng vaán ñeà cô baûn nhaát, chaúng haïn nhö phaân khuùc thò

tröôøng, xaây döïng thöông hieäu… Trong boái caûnh hoäi nhaäp, marketing phaûi ñöôïc coi laø

moät khoaûn chi phí hoaït ñoäng baét buoäc vaø khoâng phaûi chöông trình marketing naøo cuõng

ñoøi hoûi nhieàu kinh phí vaø nhaân löïc. Vì theá, marketing cuõng laø moät chuyeân ñeà maø caùc

giaùm ñoác DNTN caàn hoïc taäp vaø nghieân cöùu.

- Phöông phaùp xaùc ñònh cung - caàu: cô cheá thò tröôøng yeâu caàu caùc DN khi cung

öùng saûn phaåm, dòch vuï caàn phaûi döï ñoaùn ñöôïc möùc cung - caàu ñoái vôùi saûn phaåm, dòch

vuï cuûa DN ñang cung caáp treân thò tröôøng. Döï ñoaùn caøng chính xaùc thì möùc ñoä ruûi ro

trong KD caøng giaûm. Maëc duø caùc phöông phaùp, caùc coâng cuï döï baùo cung - caàu moät

caùch khoa hoïc töông ñoái khoù hieåu, nhöng caùc giaùm ñoác DNTN cuõng neân hoïc ñeå phuïc

vuï cho vieäc döï baùo cung - caàu. Cöù theo caùch suy nghó hieän nay, chuû yeáu döïa vaøo suy

ñoaùn cuûa caù nhaân, khi thaáy haøng hoùa baùn chaïy thì nghó ñeán vieäc môû roäng quy moâ hoaït

ñoäng vaø ngöôïc laïi neân ruûi ro raát cao. Thöïc teá cho thaáy ôû TP.HCM coù raát nhieàu hoaït

ñoäng ñaàu tö theo phong traøo nhö nuoâi chim cuùt, nuoâi caù treâ phi… ñeàu chæ toàn taïi trong

moät thôøi gian ngaén. Lyù do chính laø khi coù nhieàu ngöôøi nuoâi thì cung vöôït caàu. Theo

quy luaät, khi cung vöôït caàu giaù seõ giaûm vaø moät khi giaù giaûm ñeán möùc baèng hoaëc thaáp

hôn chi phí thì ngöôøi nuoâi seõ khoâng nuoâi nöõa. Vieäc döï ñoaùn cung - caàu khoâng chính

xaùc seõ daãn ñeán nhöõng quyeát ñònh sai laàm trong ñaàu tö.

- Veà nhöõng vaán ñeà kyõ thuaät, coâng ngheä: ñaây laø vaán ñeà lieân quan chuû yeáu ñeán

nhöõng DNTN hoaït ñoäng trong lónh vöïc saûn xuaát coâng nghieäp. Caùc DNTN saûn xuaát caàn

phaûi coù maùy moùc thieát bò, cho duø DN coù nhoû ñeán ñaâu ñi nöõa. Moät khi ñaõ söû duïng maùy

moùc thì yeâu caàu hieåu bieát veà kyõ thuaät, coâng ngheä ñöôïc ñaët ra. Hieåu bieát ôû ñaây khoâng

144

chæ trong phaïm vi coâng ngheä maø DNTN ñang söû duïng maø coøn nhöõng coâng ngheä môùi,

tieân tieán hieän nay treân theá giôùi trong lónh vöïc maø DN ñang SX. Vaán ñeà naøy raát khoù

ñaøo taïo theo moät lôùp hoïc thoâng thöôøng, song caùc cô sôû ñaøo taïo coù theå môû nhöõng buoåi

noùi chuyeän hay hoäi thaûo chuyeân ngaønh giôùi thieäu cho caùc giaùm ñoác DNTN bieát nhöõng

thoâng tin cô baûn veà coâng ngheä trong moät ngaønh naøo ñoù ñeå caùc DNTN coù ñieàu kieän

tieáp caän thoâng tin veà coâng ngheä moät caùch coù heä thoáng, töø ñoù hoï coù cô sôû ñeå xem xeùt,

tính toaùn, löïa choïn cho mình coâng ngheä phuø hôïp.

Treân ñaây laø moät soá chuyeân ñeà ñaøo taïo coù tính raát caáp baùch ñeå naâng cao naêng löïc

quaûn trò cho giaùm ñoác DNTN. Ngoaøi ra, giaùm ñoác DNTN coøn phaûi naâng cao kieán thöùc,

kyõ naêng cho mình ôû nhöõng chuyeân ñeà ñaïo taïo khaùc nöõa. Chaúng haïn nhö giaùm ñoác

DNTN caàn ñöôïc ñaøo taïo ñeå coù kieán thöùc, kyõ naêng veà thöông löôïng, ñaøm phaùn; veà caùc

phöông phaùp ñaùnh giaù, veà thò tröôøng chöùng khoaùn, veà tin hoïc, ngoïai ngöõ … Vôùi thöïc

traïng nhieàu giaùm ñoác DNTN coøn thieáu huït kieán thöùc, kyõ naêng veà caùc vaán ñeà lieân quan

ñeán naêng löïc quaûn trò nhö hieän nay, con ñöôøng hoïc taäp treân lôùp vaãn laø con ñöôøng

nhanh nhaát, ngaén nhaát giuùp caùc giaùm ñoác DNTN caûi thieän vaø naâng cao naêng löïc quaûn

trò cho mình. Tuy nhieân, ñeå xaùc ñònh moät caùch chính xaùc nhaát giaùm ñoác DNTN caàn

ñöôïc ñaøo taïo nhöõng chuyeân ñeà gì caàn phaûi coù moät cuoäc khaûo saùt, nghieân cöùu veà nhu

caàu ñaøo taïo treân phaïm vi roäng hôn vaø caàn ñöôïc thöïc hieän thöôøng xuyeân ñeå caäp nhaät.

Baûn thaân moãi giaùm ñoác DNTN cuõng coù nhu caàu ñaøo taïo khaùc nhau, trong khi thôøi

gian, kinh phí laïi coù haïn neân moãi giaùm ñoác DNTN cuõng phaûi töï mình xaùc ñònh neân öu

tieân hoïc nhöõng chuyeân ñeà naøo, chuyeân ñeà naøo neân hoïc tröôùc, chuyeân ñeà naøo hoïc sau.

Coù nhö vaäy vieäc hoïc taäp môùi mang laïi hieäu quaû cao.

145

3.2.3. Giaûi phaùp naâng cao kinh nghieäm quaûn trò giaùm ñoác DNTN

Sau khi Ñaûng vaø Nhaø nöôùc thöïc hieän chính saùch kinh teá nhieàu thaønh phaàn, ñaëc

bieät töø sau khi coù Luaät DN naêm 1999 vaø Luaät DN naêm 2005, caùc DNTN môùi phaùt

trieån maïnh. Ñieàu ñoù cuõng ñoàng nghóa vôùi vieäc caùc giaùm ñoác DNTN chöa coù nhieàu

kinh nghieäm. Tuy nhieân, ngoaøi vieäc töï tích luõy, kinh nghieäm cuõng coù theå hoïc töø nhöõng

ngöôøi khaùc thoâng qua töøng tình huoáng cuï theå. Vaäy hieän taïi giaùm ñoác DNTN coù theå hoïc

kinh nghieäm ôû ñaâu vaø hoïc nhö theá naøo. Tröôùc heát phaûi töø chính baûn thaân hoï, song vieäc

töï tích luõy kinh nghieäm cho mình ñoøi hoûi nhieàu thôøi gian vaø ñoâi khi ruûi ro laïi quaù lôùn

khieán hoï phaûi traû giaù ñaét. Vì theá, caùc giaùm ñoác DNTN phaûi coù theâm nhöõng caùch thöùc

khaùc thieát thöïc vaø hieäu quaû hôn ñeå tích luõy kinh nghieäm. Caùch thöù hai laø caùc giaùm ñoác

DNTN hoïc kinh nghieäm töø nhöõng ñoàng nghieäp maø hoï quen bieát qua quan saùt vaø trao

ñoåi kinh nghieäm khi coù ñieàu kieän gaëp gôõ nhau, khi caàn tham vaán caùch giaûi quyeát moät

vaán ñeà cuï theå naøo ñoù maø tröôùc ñaây hoï chöa töøng gaëp. Tuy nhieân, nhöõng ñoàng nghieäp

maø giaùm ñoác DNTN quen bieát cuõng coù giôùi haïn vaø khoâng phaûi luùc naøo gaëp vaán ñeà caàn

giaûi quyeát cuõng tìm ñöôïc ñoàng nghieäp ñeå chia seû, ñoù laø chöa keå tröôøng hôïp ñoàng

nghieäp chöa chaéc ñaõ muoán noùi heát kinh nghieäm mình coù. Vì theá, caùch thöù ba giuùp

giaùm ñoác DNTN naâng cao kinh nghieäm coù theå thöïc hieän qua hai con ñöôøng sau:

- Giaùm ñoác DNTN tham gia caùc lôùp ñaøo taïo quaûn lyù ñeå töï tích luõy kinh

nghieäm qua vieäc chia seû vôùi caùc baïn hoïc: ña soá ñoái töôïng tham gia hoïc taäp taïi caùc

lôùp ñaøo taïo quaûn lyù laø caùc giaùm ñoác DN, vieäc hoïc laïi chia nhoùm thaûo luaän neân coù theå

chia seû kinh nghieäm ñöôïc vôùi nhau. Moâi tröôøng hoïc taäp laø nôi moïi ngöôøi coù taâm lyù côûi

môû neân vieäc chia seû kinh nghieäm cuõng deã daøng hôn. Nhieàu lôùp hoïc môøi caùc giaûng

vieân ñang laøm giaùm ñoác DN ñeán giaûng daïy vaø trong tröôøng hôïp naøy giaùm ñoác DNTN

coù theå ñaët nhöõng caâu hoûi lieân quan ñeán nhöõng vaán ñeà chính baûn thaân mình ñang gaëp

phaûi vaø ñoâi khi nhaän ñöôïc nhöõng chæ daãn quyù baùu. Sau khi hoïc xong, nhöõng moái quan

146

heä naøy vaãn coù theå tieáp tuïc ñöôïc duy trì vaø phaùt trieån neân giaùm ñoác DNTN, khi caàn

thieát vaãn coù theå tieáp tuïc lieân heä. Tuy nhieân, vieäc chia seû kinh nghieäm treân lôùp chæ

daønh cho nhöõng ngöôøi tham gia caùc khoùa hoïc. Nhieàu khi gaëp phaûi moät tình huoáng

quaûn trò naøo ñoù caàn phaûi giaûi quyeát ngay nhöng khoâng theå troâng caäy vaøo lôùp hoïc thì

phaûi coù caùch tham khaûo khaùc, ñoù laø tham khaûo taøi lieäu.

- Chuû ñoäng tìm taøi lieäu tham khaûo ñeå giaûi quyeát tình huoáng thöïc teá: thöôøng

caùc taøi lieäu phuïc vuï giaûng daïy taäp trung vaøo vieäc giuùp ngöôøi hoïc veà lyù thuyeát, caùc chæ

daãn ñeå thöïc haønh. Song coù moät loaïi taøi lieäu coù theå giuùp giaùm ñoác DNTN tham khaûo ñeå

tích luõy kinh nghieäm quaûn trò, ñoù laø taøi lieäu vieát veà caùc tình huoáng quaûn trò, thöôøng

ñöôïc giaû ñònh hoaëc döïa treân nhöõng tình huoáng coù thaät ñaõ xaûy ra trong thöïc teá. Sau moãi

tình huoáng, thöôøng coù gôïi yù caùc phöông aùn giaûi quyeát khaùc nhau, nhöõng öu ñieåm vaø

haïn cheá cuûa töøng phöông aùn ñeå ngöôøi ñoïc tham khaûo. Hieän nay treân thò tröôøng ñaõ coù

moät soá taøi lieäu vieát veà caùc tình huoáng quaûn trò ñöôïc dòch töø nöôùc ngoaøi döïa treân nhöõng

tình huoáng coù thaät cuûa nhöõng doanh nhaân laõnh ñaïo caùc coâng ty danh tieáng nhö Honda,

Toyota, Microsoft….. hoaëc nhöõng tình huoáng giaû ñònh veà coâng ty X, coâng ty Y… Coøn

nhöõng taøi lieäu vieát veà nhöõng tình huoáng coù thaät, thöôøng xaûy ra ôû nhöõng DN Vieät Nam,

ñaëc bieät laø nhöõng tình huoáng xaûy ra trong nhöõng DN nhoû vaø vöøa thì coøn raát ít. Vì theá,

caùc cô sôû ñaøo taïo giaùm ñoác DN, trong ñoù Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá TP.HCM caàn ñi tieân

phong nghieân cöùu, söu taàm nhöõng tình huoáng quaûn trò coù thaät, thöôøng xaûy ra trong caùc

DN nhoû vaø vöøa ôû TP.HCM vaø ñuùc keát thaønh nhöõng moâ hình maãu. Treân cô sôû nhöõng

tình huoáng coù thaät söu taàm, khaûo saùt ñöôïc, caùc giaûng vieân vaø caùc chuyeân gia neân phaân

tích vaø ñöa ra gôïi yù veà caùc giaûi phaùp, nhöõng öu ñieåm vaø nhöõng haïn cheá cuûa nhöõng giaûi

phaùp ñoù ñeå cho giaùm ñoác DNTN tham khaûo. Taøi lieäu naøy vöøa ñeå laøm taøi lieäu giaûng

daïy, vöøa laøm taøi lieäu tham khaûo cho caùc giaùm ñoác DNTN muoán hoïc kinh nghieäm töø

nhöõng tình huoáng coù thaät trong thöïc tieãn. Maëc duø caùch naâng cao kinh nghieäm qua taøi

147

lieäu tham khaûo thöôøng khoâng ñöôïc saâu saéc baèng nhöõng baøi hoïc töï ruùt ra qua nhöõng

thaát baïi vaø thaønh coâng trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa chính baûn thaân mình, song ñoåi laïi

ñaây laø caùch hoïc nhanh choùng, hieäu quaû trong thôøi gian ngaén. Ñaëc bieät khi phaûi töï mình

giaûi quyeát moät vaán ñeà laâu nay chöa töøng gaëp maø laïi khoâng bieát tham khaûo ôû ñaâu, vôùi

ai.

3.2.4. Giaûi phaùp cuûng coá vaø hoaøn thieän caùc moái quan heä

Trong quaù trình hoaït ñoäng SXKD, giaùm ñoác DNTN phaûi khoâng ngöøng cuûng coá vaø

hoaøn thieän caùc moái quan heä ñeå ñaûm baûo cho quaù trình SXKD ñöôïc thoâng suoát. Ñoù laø

caùc moái quan heä vôùi khaùch haøng, caùc nhaø cung caáp vaø caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc

theo chöùc naêng vaø ñòa baøn. Trong moái quan heä vôùi caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc, maëc

duø hieän taïi caùc chính saùch cuûa Nhaø nöôùc coøn chöa ñaày ñuû, hoaøn chænh, moät soá coâng

chöùc thöïc hieän nhieäm vuï chöa thöïc söï coâng taâm neân coù ñöôïc moái quan heä toát vôùi caùc

caù nhaân trong cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc seõ coù nhieàu thuaän lôïi cho söï toàn taïi vaø phaùt

trieån cuûa DN. Nhöng veà laâu daøi, caùch toát nhaát laø giaùm ñoác DNTN neân chuû tröông giaûi

quyeát coâng vieäc treân cô sôû luaät phaùp chöù khoâng neân döïa vaøo caùc moái quan heä caù nhaân,

ñaëc bieät trong caùc vaán ñeà lieân quan ñeán thueá. Chuû tröông naøy coù theå laøm cho DN bò

thieät haïi trong moät vaøi coâng vieäc, chaúng haïn phaûi ñoùng thueá nhieàu hôn nhöng veà laâu

daøi coù nhieàu caùi lôïi. Lôïi ích lôùn nhaát laø giaùm ñoác khoâng phaûi soáng trong taâm traïng luùc

naøo cuõng sôï phaùp luaät ñuïng ñeán mình, roài phaûi ñaàu tö nhieàu thôøi gian vaø coâng söùc xaây

döïng vaø cuûng coá caùc moái quan heä ñoù. Maët khaùc, neáu bò phaùt hieän laøm sai phaùp luaät

(ñieàu naøy raát deã xaûy ra), DN seõ maát uy tín vaø coù theå phaûi traû giaù raát ñaét, thaäm chí coù

theå bò xöû lyù theo luaät phaùp. Muoán vaäy, moät maët, giaùm ñoác DNTN phaûi töï mình naâng

cao söï hieåu bieát veà luaät phaùp. Maët khaùc, khi phaûi giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà maø mình

khoâng naém vöõng luaät leä, giaùm ñoác neân thueâ luaät sö tö vaán cho mình. Chi phí thueâ luaät

148

sö theo moät soá giaùm ñoác coøn thaáp hôn chi phí quan heä vaø ñaëc bieät traùnh ñöôïc nhöõng

ruûi ro.

3.2.4.1. Phaùt trieån, cuûng coá vaø hoaøn thieän quan heä vôùi khaùch haøng

Moái quan heä vôùi khaùch haøng vaø caùc nhaø cung caáp coù vai troø quan troïng khaùc

nhau tuøy thuoäc vaøo ñaëc ñieåm SXKD cuûa töøng DNTN. Chaúng haïn DNTN chuû yeáu laøm

gia coâng khaùc vôùi DNTN chuû yeáu baùn leû, song nhö caùc giaùm ñoác DNTN ñöôïc khaûo saùt

thöøa nhaän, khaû naêng cung öùng saûn phaåm, dòch vuï chaát löôïng toát, giaù caû hôïp lyù laø ñieàu

quan troïng nhaát, caùc moái quan heä chæ hoã trôï moät phaàn raát nhoû. Caùch toát nhaát ñeå gia

taêng caùc moái quan heä vôùi khaùch haøng vaø caùc nhaø cung caáp laø phaûi tuyeät ñoái traùnh söï

gian laän, löøa doái maø phaûi minh baïch, trung thöïc, laáy chöõ tín laøm ñaàu… trong vieäc cung

öùng saûn phaåm vaø dòch vuï. Treân cô sôû ñoù môùi coù theå xaây döïng ñöôïc söï tin caäy laãn nhau

moät caùch beàn vöõng. Veà laâu daøi, söï tin caäy seõ ñaûm baûo cho DN coù ñöôïc nhöõng khaùch

haøng trung thaønh, töø ñoù môùi ñaûm baûo ñöôïc nhöõng lôïi ích daøi haïn. Ñeå taïo ra ñöôïc

nhöõng moái quan heä toát, laøm cho khaùch haøng gaén boù laâu daøi vôùi DN, caùc giaùm ñoác

DNTN cuõng coù theå tham döï caùc lôùp ñaøo taïo, tham khaûo theâm nhöõng kyõ thuaät chaêm soùc

khaùch haøng ñöôïc trình baøy nhieàu trong caùc giaùo trình kinh teá, chaúng haïn DN xaây döïng

chính saùch cho nhöõng dòp sinh nhaät, cöôùi xin, ma chay… vôùi moät soá khaùch haøng thaân

thieát.

Moái quan heä vôùi khaùch haøng laø nhöõng toå chöùc, caù nhaân trong khu vöïc coâng hieän

ñang coù vai troø raát quan troïng nhö caùc giaùm ñoác DNTN thöøa nhaän trong phaàn khaûo

saùt. Tuy nhieân khoâng vì theá maø caùc giaùm ñoác DNTN phaûi baèng moïi giaù söû duïng nhöõng

caùch thöùc baát hôïp phaùp ñeå giaønh ñöôïc nhöõng hôïp ñoàng cung caáp saûn phaåm, dòch vuï.

Vieäc naøy tuy coù lôïi tröôùc maét, nhöng neáu bò phaùt hieän seõ maát raát nhieàu. Caùc khaùch

haøng cuûa khu vöïc coâng thöôøng laøm vieäc theo cheá ñoä laõnh ñaïo taäp theå, chæ caàn “aên

chia” khoâng ñeàu laø xaûy ra tình traïng maát ñoaøn keát noäi boä, daãn ñeán kieän caùo vaø qua ñoù

149

caùc cô quan chöùc naêng seõ vaøo cuoäc ñeå ñieàu tra. Trong tröôøng hôïp naøy, DN seõ laø ñoái

töôïng lieân quan vaø chæ rieâng vieäc phaûi tieáp ñuû caùc cô quan chöùc naêng ñeán thanh tra

cuõng laøm giaùm ñoác maát nhieàu thôøi gian vaø söùc löïc ñeå ñoái phoù. Neáu ñoái phoù khoâng

thaønh coâng, giaùm ñoác DNTN seõ laø ñoái töôïng ñieàu tra hình söï vaø nhö theá seõ coù nguy cô

maát caû cô nghieäp. Maët khaùc, cho duø khoâng lieân quan ñeán luaät phaùp thì ñieàu naøy cuõng

vi phaïm ñaïo ñöùc KD cuûa ngöôøi giaùm ñoác. Vì vaäy, caùc giaùm ñoác DNTN chæ neân hôïp

ñoàng vôùi khaùch haøng cuûa khu vöïc coâng trong tröôøng hôïp khoâng laøm sai phaùp luaät maø

thoâi.

3.2.4.2. Hôïp taùc, lieân keát vaø caïnh tranh vôùi caùc DN khaùc

Gaàn ñaây caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng ñeà caäp nhieàu ñeán tình traïng caïnh

tranh khoác lieät trong neàn kinh teá thò tröôøng. Tuy vaäy, trong thöïc teá, caïnh tranh trong

nhieàu tröôøng hôïp daãn ñeán caùc beân ñeàu bò thieät haïi neân ngöôøi ta nghó ñeán chuyeän hôïp

taùc, lieân keát vôùi nhau vôùi muïc ñích laø caùc beân ñeàu coù lôïi. Nhieàu coâng trình nghieân cöùu

cuõng nhö thöïc teá chæ ra raèng, ñeå naâng cao khaû naêng caïnh tranh trong boái caûnh hoäi

nhaäp, con ñöôøng mang laïi nhieàu lôïi ích laø caùc DN phaûi lieân keát laïi vôùi nhau. Vaäy söï

hôïp taùc, lieân keát ñoù caàn phaûi hieåu nhö theá naøo. Coù raát nhieàu tröôøng hôïp ñeå caùc DN coù

theå hôïp taùc, lieân keát vôùi nhau. Ví duï, moät saûn phaåm töø khi baét ñaàu saûn xuaát ñeán khi

ñöôïc phaân phoái cho ngöôøi tieâu duøng thöôøng phaûi traûi qua nhieàu coâng ñoaïn khaùc nhau

(töø cung caáp nguyeân lieäu, SX, tieáp thò, phaân phoái, baûo haønh….), maø moãi hoaëc moät soá

coâng ñoaïn laïi coù moät hoaëc nhieàu DN, vôùi nhieàu loaïi quy moâ cuøng tham gia. Trong

tröôøng hôïp naøy, taát caû caùc DN lieân quan ñeán vieäc SX vaø phaân phoái saûn phaåm ôû nhieàu

coâng ñoaïn khaùc nhau ñoù coù theå lieân keát laïi vôùi nhau. Söï hôïp taùc, lieân keát naøy ñi theo

höôùng chuyeân moân hoùa vaø nhôø ñoù caùc DN coù theå hôïp löïc veà voán, phoái hôïp vôùi nhau

veà ñaàu tö coâng ngheä, nghieân cöùu vaø phaùt trieån saûn phaåm, marketing, chia seû thoâng tin,

taïo söùc maïnh khi ñaøm phaùn hôïp ñoàng. Nhöõng hoaït ñoäng naøy seõ raát khoù khaên, manh

150

muùn, töï phaùt neáu moãi DN töï thöïc hieän rieâng cho mình. Theâm vaøo ñoù, söï chuyeân moân

hoùa thoâng qua quaù trình lieân keát cuõng giuùp DN naâng cao hieäu quaû kinh teá nhôø lôïi theá

kinh teá theo quy moâ, töùc naâng cao ñöôïc saûn löôïng qua vieäc cung caáp linh kieän cho caùc

DN khaùc. Baûn thaân ngöôøi vieát luaän aùn ñaõ ñöôïc quan saùt moät DN raát nhoû cuûa Nhaät chæ

saûn xuaát moät chi tieát trong ñeøn oâtoâ. Nhöõng haõng xe oâtoâ noåi tieáng cuûa Nhaät ñeàu mua

chi tieát naøy ñeå laép cho ñeøn oâtoâ do coâng ty mình saûn xuaát. Vaán ñeà ñaët ra ôû ñaây laø khoâng

phaûi caùc coâng ty nhö Honda hay Toyota khoâng SX ñöôïc nhöõng chi tieát hay linh kieän

aáy, nhöng neáu töï laøm hieäu quaû kinh teá seõ khoâng baèng ñaët haøng. Ñôn giaûn töï laøm thì

chæ SX moät soá löôïng vöøa ñuû vôùi soá xe do coâng ty SX. Neáu chæ coù moät DN saûn xuaát chi

tieát ñoù ñeå baùn cho nhieàu haõng cuøng luùc soá löôïng seõ lôùn hôn, nhôø vaäy thu ñöôïc nhieàu

lôïi ích hôn nhôø lôïi theá kinh teá theo quy moâ. Do vaäy ôû Nhaät coù ngaønh coâng nghieäp phuï

tuøng oâtoâ. Trong haøng chuïc ngaøn chi tieát caáu thaønh chieác oâtoâ, coù raát nhieàu chi tieát do

raát nhieàu DN nhoû, thaäm chí raát nhoû ñaûm nhaän vôùi phöông thöùc moãi DN nhoû chæ SX

moät hoaëc moät vaøi linh kieän roài cung caáp cho taát caû caùc haõng oâtoâ Nhaät, thaäm chí caû caùc

haõng cuûa nöôùc ngoaøi nöõa. Coøn nhöõng haõng oâtoâ lôùn, danh tieáng chæ chuyeân SX caùc boä

phaän ñoøi hoûi coâng ngheä cao vaø laép raùp thaønh chieác xe hoaøn chænh. Moät soá quoác gia

phaùt trieån khaùc cuõng ñi theo xu höôùng naøy. ÔÛ nöôùc ta, ngaønh coâng nghieäp oâtoâ bò ñaùnh

giaù laø phaùt trieån chaäm, trong nhieàu nguyeân nhaân coù nguyeân nhaân do ngaønh coâng

nghieäp phuï tuøng chöa phaùt trieån, haàu nhö linh kieän phaûi nhaäp töø nöôùc ngoaøi neân giaù

thaønh cao. Vaäy taïi sao caùc DNTN cuûa nöôùc ta, ñaëc bieät caùc DNTN ôû TP.HCM, laø nôi

coâng nghieäp ñi ñaàu trong caû nöôùc laïi khoâng naém baét vaø taän duïng cô hoäi naøy. Phaûi

chaêng vì coâng ngheä quaù phöùc taïp. Coù leõ neáu chæ SX moät linh kieän naøo ñoù maø thoâi,

chaúng haïn neáu chæ SX moät con oác, thì coâng ngheä khoâng phaûi laø baøi toaùn khoâng giaûi

quyeát ñöôïc. Vaán ñeà cô baûn naèm ôû choã ai seõ laøm nhieäm vuï keát noái nhöõng DN coù nhöõng

151

öu theá lieân quan ñeán ngaønh coâng nghieäp naøy vaø caùc DN coù saün saøng lieân keát laïi vôùi

nhau hay khoâng. Vì theá, ñaây thöïc söï laø vaán ñeà cuûa quaûn lyù.

Ngaønh may maëc hay ngaønh cheá bieán goã ôû TP.HCM cuõng bao goàm haàu heát nhöõng

DN nhoû vaø vöøa. Trong thôøi gian qua, caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaõ caûnh baùo raát

nhieàu veà söï caïnh tranh khoâng laønh maïnh trong vieäc giaønh giaät nhöõng hôïp ñoàng xuaát

khaåu hay gia coâng vôùi nöôùc ngoaøi. Moät soá DN ñöa ra nhöõng ñôn giaù thaáp nhaát ñeå baèng

moïi giaù coù hôïp ñoàng, caùc DN khaùc thaáy vaäy cuõng phaûi haï giaù theo vaø keát quaû laø hieäu

quaû KD treân ñôn vò saûn phaåm cuûa toaøn ngaønh ngaøy moät thaáp. Leõ ra thay vì caïnh tranh,

caùc DN naøy neân hôïp taùc vôùi nhau. Söï hôïp taùc seõ laøm giaûm chi phí, chaúng haïn nguyeân

phuï lieäu nhaäp khaåu chung seõ reû hôn töøng DN nhaäp khaåu manh muùn; giaù baùn seõ khoâng

bò ñoái taùc cheøn eùp neáu caùc DN ñeàu thoáng nhaát chöù khoâng phaûi maïnh ai naáy laøm.

Giaûi phaùp cho vaán ñeà naøy phuï thuoäc tröôùc heát vaøo nhaän thöùc veà caïnh tranh vaø

hôïp taùc cuûa caùc giaùm ñoác DNTN. Giaùm ñoác DNTN caàn phaûi nhaän thöùc vaø bieán nhaän

thöùc thaønh taâm nieäm raèng trong xu theá hoäi nhaäp, DNTN laø nhöõng DN vöøa vaø nhoû neân

khoâng theå phaùt trieån theo kieåu maïnh ai naáy laøm vôùi nhöõng cung caùch “lôïi mình, haïi

ngöôøi” maø phaûi luoân nghó ñeán chuyeän hôïp taùc lieân keát vôùi caùc DN khaùc coù lieân quan

ñeán saûn phaåm hay dòch vuï DN mình cung caáp. Nhö vaäy söùc caïnh tranh cuûa DN môùi

ñöôïc naâng leân, DN seõ töï tin hôn baèng chính söùc maïnh cuûa mình. Caàn traùnh taâm lyù

“ñaàu gaø hôn ñuoâi voi”, thaø laøm ngöôøi coù “quyeàn to” trong moät boä phaän nhoû coøn hôn

coù “quyeàn nhoû” trong moät heä thoáng lôùn. Neáu caùc giaùm ñoác DNTN nhaän thöùc vaø thaám

nhuaàn ñieàu naøy, hoï seõ ñeå taâm nhieàu hôn cho vieäc phaân tích, ñaùnh giaù ñeå tìm cho mình

nhöõng ñoái taùc phuø hôïp nhaèm hôïp taùc, lieân keát vôùi nhau thay cho vieäc phaûi ñeå taâm ñeán

chuyeän tìm moïi caùch ñeå caïnh tranh maø trong ñoù khoâng ít giaùm ñoác DNTN söû duïng

nhöõng thuû ñoaïn, nhöõng bieän phaùp khoâng laønh maïnh maø nhöõng caùch thöùc naøy khoâng

theå naøo mang laïi lôïi nhuaän laâu daøi.

152

3.2.5. Giaûi phaùp naâng cao “traùch nhieäm xaõ hoäi” vaø “ñaïo ñöùc KD”

Muïc tieâu ñaàu tieân maø caùc oâng chuû hoaëc caùc giaùm ñoác DNTN nhaém ñeán laø hieäu

quaû KD, cuï theå laø lôïi nhuaän. Tuy nhieân, lôïi nhuaän khoâng phaûi töï nhieân maø coù, lôïi

nhuaän chæ coù ñöôïc thoâng qua vieäc cung öùng caùc saûn phaåm hay dòch vuï cho xaõ hoäi. Neáu

möu caàu lôïi nhuaän baèng moïi giaù, keå caû caùch cung öùng caùc saûn phaåm hay dòch vuï gian

laän, chaïy choït, chuïp giöït, phi vuï…. thì DN chæ coù theå thu ñöôïc lôïi nhuaän raát ngaén haïn.

Moät khi phaùt hieän ra ngöôøi tieâu duøng seõ taåy chay saûn phaåm hay dòch vuï maø DN ñoù

cung caáp. Tieác raèng hieän nay ôû nöôùc ta noùi chung vaø ôû TP.HCM noùi rieâng, vieäc caùc

DNTN möu caàu lôïi nhuaän baèng moïi giaù, keå caû vi phaïm phaùp luaät, gian laän vaãn coøn

xaûy ra khaù phoå bieán. Coù ngöôøi ñaõ than phieàn treân maët baùo khi mua haøng hoùa thì thaùi

ñoä ngöôøi baùn raát lòch söï, nieàm nôû, chu ñaùo, nhöng khi haøng hoùa coù vaán ñeà caàn phaûi

baûo haønh thì thaùi ñoä ngöôøi baùn khaùc haún, coù theå noùi laø “quay ngoaét 1800 , nhieàu khi

phaûi nhôø ñeán söï can thieäp cuûa hoäi baûo veä ngöôøi tieâu duøng môùi giaûi quyeát ñöôïc. Nhieàu

ngöôøi than phieàn khi ñi coâng taùc, muoán mua haøng hoùa hay söû duïng dòch vuï ôû moät ñòa

phöông naøo ñoù thöôøng phaûi nhôø caäy ngöôøi quen ôû ñòa phöông ñeå traùnh bò löøa. Ngöôøi

Vieät vôùi nhau coøn thieáu loøng tin nhö vaäy thì ngöôøi nöôùc ngoaøi ñeán nöôùc ta seõ gaëp khoù

khaên nhö theá naøo. Söï khoâng trung thöïc, gian laän seõ taïo ra nhöõng aán töôïng khoâng toát veà

cung caùch KD, veà chaát löôïng haøng hoùa, dòch vuï… maø keát quaû cuoái cuøng khoâng chæ laøm

meùo moù hình aûnh cuûa DNTN maø coøn aûnh höôûng ñeán thöông hieäu cuûa caû quoác gia.

DNTN cho duø quy moâ nhoû ñeán ñaâu ñi nöõa thì vaãn laø moät taäp theå, moät coäng ñoàng

goàm moät nhoùm ngöôøi laøm vieäc vôùi nhau vaø laø teá baøo cuûa xaõ hoäi. Trong quaù trình hoaït

ñoäng, DNTN coù nhieàu moái quan heä noäi boä cuõng nhö quan heä vôùi coäng ñoàng vaø moâi

tröôøng sinh thaùi ôû beân ngoaøi. Caùc giaùm ñoác DNTN laø nhöõng ngöôøi chòu traùch nhieäm

cho taäp theå ñoù neân hoï coù vai troø raát quan troïng vaø traùch nhieäm raát naëng neà. Tröôùc heát

hoï phaûi coù traùch nhieäm vôùi taäp theå ngöôøi lao ñoäng trong DN cuûa hoï. Tieáp theo laø hoï

153

phaûi coù traùch nhieäm vôùi xaõ hoäi, nôi hoï cung öùng saûn phaåm, dòch vuï thoâng qua nhöõng

caùch thöùc öùng xöû coù ñaïo ñöùc, coù tính nhaân vaên. Suy cho cuøng, ñaèng sau moái quan heä

SX, trao ñoåi haøng hoùa thöïc chaát laø moái quan heä giöõa ngöôøi vaø ngöôøi. Tuy vaäy, vieäc

ñöa ra nhöõng giaûi phaùp nhaèm naâng cao traùch nhieäm xaõ hoäi vaø ñaïo ñöùc KD cho caùc

giaùm ñoác DNTN gaëp phaûi khoù khaên do nhöõng vaán ñeà naøy raát khoù löôïng hoùa. Vì theá

caùc giaûi phaùp chæ coù tính töông ñoái maø thoâi. Moät soá giaûi phaùp cuï theå laø:

- Ñeå coù theå naâng cao traùch nhieäm xaõ hoäi vaø ñaïo ñöùc KD cho giaùm ñoác DNTN,

khoâng chæ töï baûn thaân moãi giaùm ñoác DNTN caàn coá gaéng maø coøn phaûi laø söï noã löïc

chung cuûa toaøn xaõ hoäi. Tröôùc heát, Nhaø nöôùc phaûi taïo ñöôïc moâi tröôøng KD maø trong

moâi tröôøng aáy coù cô cheá cho pheùp haïn cheá toái ña söï vi phaïm phaùp luaät, caùi giaù phaûi traû

cho söï vi phaïm phaùp luaät phaûi cao hôn raát nhieàu laàn lôïi ích thu ñöôïc. Coù nhö vaäy môùi

taïo ñöôïc ñoäi nguõ giaùm ñoác DNTN coù yù thöùc toân troïng luaät phaùp, khoâng coù choã cho

nhöõng doanh nhaân cô hoäi, baát chaáp taát caû vì lôïi nhuaän. Tieáp ñeán laø heä thoáng giaùo duïc

phaûi höôùng vaøo vieäc ñaøo taïo, naâng cao nhaän thöùc cho caùc theá heä ngay khi hoï coøn treû,

khoâng coi chuû nghóa thöïc duïng laø lyù töôûng, khoâng theå laøm giaøu vôùi baát kyø giaù naøo maø

phaûi luoân soáng coù traùch nhieäm vôùi nhöõng ngöôøi xung quanh, vôùi xaõ hoäi, vôùi coäng

ñoàng. Beân caïnh ñoù, caùc hieäp hoäi, caùc hoäi ñoaøn DN, caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi

chuùng cuõng phaûi taêng cöôøng ñeà cao khía caïnh traùch nhieäm xaõ hoäi vaø ñaïo ñöùc KD cho

caùc doanh nhaân, bieåu döông kòp thôøi nhöõng DN thöïc hieän toát traùch nhieäm xaõ hoäi, pheâ

phaùn nhöõng DN laøm aên gian doái, thieáu traùch nhieäm vôùi xaõ hoäi, gaây oâ nhieãm moâi

tröôøng…. Cuoái cuøng vaø cuõng laø ñieàu quan troïng nhaát laø töï thaân moãi giaùm ñoác DNTN

phaûi khoâng ngöøng naâng cao yù thöùc veà traùch nhieäm xaõ hoäi vaø ñaïo ñöùc KD.

- Giaùm ñoác DNTN caàn thöïc hieän toát traùch nhieäm cuûa hoï ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng

maø hoï ñang quaûn lyù. Nhöõng traùch nhieäm toái thieåu laø phaûi ñaûm baûo ñieàu kieän laøm vieäc,

ñoùng ñaày ñuû BHXH, BHYT cho ngöôøi lao ñoäng. Trong quaù trình hoaït ñoäng, giaùm ñoác

154

DNTN caàn coù thaùi ñoä toân troïng ngöôøi lao ñoäng, khoâng theå coi hoï nhö nhöõng ngöôøi laøm

thueâ roài muoán quaùt maéng sao cuõng ñöôïc. Ngaøy nay xaõ hoäi hieän ñaïi ñaõ khoâng coøn thöøa

nhaän quan heä “chuû - thôï” maø laø quan heä giöõa nhöõng ngöôøi “coù cuøng lôïi ích” vôùi nhau.

Quan nieäm nhö vaäy seõ taïo ra moät moâi tröôøng laøm vieäc trong noäi boä toát, töø ñoù taïo ñoäng

löïc thuùc ñaåy moïi ngöôøi coá gaéng, noã löïc laøm vieäc vaø veà laâu daøi seõ mang ñeán söï phaùt

trieån cho DN.

- Vieäc ñoùng thueá ñaày ñuû cuõng laø traùch nhieäm xaõ hoäi vaø ñaïo ñöùc KD. Hieän nay

vieäc troán thueá baèng moïi caùch vaãn xaûy ra khaù phoå bieán trong caùc DNTN. Moät vaøi

DNTN naøo ñoù troán ñöôïc thueá seõ coù öu theá hôn neân buoäc caùc DN khaùc phaûi laøm theo

neáu khoâng seõ giaûm khaû naêng caïnh tranh. Vì theá vieäc quaûn lyù thueá cuõng ngaøy moät phöùc

taïp hôn. Trong thöïc teá, doanh nhaân hay giaùm ñoác DNTN haàu heát laø nhöõng ngöôøi coù

voán, coù khaû naêng kieám ñöôïc tieàn nhieàu hôn nhöõng ngöôøi laøm thueâ. Do vaäy, chöa tính

ñeán khía caïnh chaáp haønh luaät phaùp maø chæ xeùt ñeán khía caïnh ñaïo lyù thì nhöõng ngöôøi

coù khaû naêng caàn phaûi ñoùng goùp nhieàu hôn vaøo söï phaùt trieån cuûa coäng ñoàng, giuùp ñôõ

nhöõng ngöôøi ít khaû naêng hôn mình. Neáu nhöõng ngöôøi coù khaû naêng cuõng tìm moïi caùch

ñeå troán traùnh hay giaûm nheï nghóa vuï cuûa mình thì khoâng phuø hôïp vôùi ñaïo lyù, ñaïo laøm

ngöôøi.

- Giaùm ñoác DNTN phaûi coù yù thöùc xaây döïng loøng tin cho moïi moái quan heä trong

suoát quaù trình hoaït ñoäng SXKD cuûa mình vì neáu maát nieàm tin coù theå maát caû cô

nghieäp. Vieäc xaây döïng loøng tin coù raát nhieàu caùch vaø phöông thöùc thöïc hieän khaùc nhau.

Theo OÂng Traàn Baûo Minh, Phoù toång giaùm ñoác Vinamilk, daùm minh baïch thoâng tin laø

moät trong nhöõng giaûi phaùp xaây döïng loøng tin. DN coù traùch nhieäm vôùi coäng ñoàng laø

daùm maïnh daïn nhaän loãi vaø ngay laäp töùc xin loãi ngöôøi tieâu duøng, boài thöôøng thieät haïi,

thu hoài saûn phaåm veà tieâu huûy. Ñaïo ñöùc cuûa nhaø SX naèm trong chaát löôïng saûn phaåm vaø

trong thaùi ñoä daùm nhaän traùch nhieäm veà mình vaø bieát xöû lyù ngay khi phaùt hieän ra loãi.

155

Caàn phaûi coù thaùi ñoä löïa choïn roõ raøng: hy sinh lôïi nhuaän hay hy sinh uy tín. Ñaïo ñöùc

trong SX laø ñöa ñeán cho khaùch haøng, ngöôøi tieâu duøng saûn phaåm ñuùng nhö ñaõ coâng boá.

Thöïc teá cho thaáy baát cöù quy trình SX naøo, duø hieän ñaïi ñeán ñaâu cuõng coù theå taïo ra

nhöõng saûn phaåm loãi. Nhieäm vuï cuûa ngöôøi giaùm ñoác DN laø khoâng ñeå nhöõng saûn phaåm

naøy coù maët treân thò tröôøng. Ñaùng leân aùn vaø ñaùng pheâ phaùn laø nhöõng giaùm ñoác DN bieát

saûn phaåm bò loãi nhöng vaãn tìm moïi caùch ñeå tung ra thò tröôøng. Lôïi nhuaän KD seõ khoâng

laâu daøi neáu khoâng quan taâm ñeán vaán ñeà ñaïo ñöùc trong KD. Tieác laø cho ñeán nay, khaù

nhieàu DN, trong ñoù coù DNTN vaãn chöa coù thoùi quen coâng boá thoâng tin veà vaán ñeà naøy.

Giaûi phaùp cho vaán ñeà naøy lieân quan ñeán nhaän thöùc cuûa ngöôøi giaùm ñoác DN noùi chung

vaø giaùm ñoác DNTN noùi rieâng. Moät khi ñaõ coù nhaän thöùc ñuùng, daùm chaáp nhaän hy sinh

lôïi nhuaän ñeå xaây döïng loøng tin thì phöông phaùp thöïc hieän laïi raát ñôn giaûn.

- Moät trong nhöõng giaù trò cô baûn cuûa ñaïo ñöùc KD, ñoàng thôøi cuõng laø cô sôû ñaûm

baûo thaønh coâng cho chieán löôïc KD daøi haïn ôû baát kyø thò tröôøng naøo laø chöõ tín. Ñoù laø

chöõ tín khi cam keát giao dòch vôùi ñoái taùc, laø chöõ tín trong cung caáp saûn phaåm hay dòch

vuï cho ngöôøi tieâu duøng, chöõ tín cuûa DN ñoái vôùi nhaân vieân cuûa mình veà ñaûm baûo ñieàu

kieän laøm vieäc, quyeàn lôïi, söï toân troïng. Theo OÂng Traàn Thaønh Long, Toång giaùm ñoác

Coâng ty Vaøng baïc - Ñaù quyù TP.HCM (SJC) thì trong buoân baùn nhoû leû, coù khi söï thaát

tín chuïp giöït mang laïi nhöõng lôïi ích nhaát thôøi, nhöng khi KD laâu daøi vaø KD thöïc söï thì

ngöôøi thaønh coâng bao giôø cuõng laø ngöôøi giöõ chöõ tín. Söï ñeà phoøng ñoái taùc, söï caûnh giaùc

thöôøng tröïc khoâng sôùm thì muoän seõ ñi tôùi ñoå vôõ. Caùc baûn hôïp ñoàng kinh teá vôùi nhöõng

raøng buoäc cho duø coù chaët cheõ ñeán ñaâu cuõng khoâng theå thay theá ñöôïc nhöõng cam keát

baèng uy tín, baèng söï tin töôûng laãn nhau giöõa caùc ñoái taùc KD. Coù chöõ tín, trong nhieàu

tröôøng hôïp seõ giuùp xöû lyù ñöôïc caùc söï coá vaãn thöôøng xaûy ra trong caùc quan heä xaõ hoäi.

Noù taïo neân moät giaù trò voâ hình cho doanh nhaân vì ai cuõng thích laøm aên vôùi ngöôøi giöõ

chöõ tín. Baûn thaân oâng laø ngöôøi hoaït ñoäng trong lónh vöïc KD vaøng nguyeân lieäu, vaøng

156

tieàn teä gaàn 20 naêm, oâng caøng nhaän thaáy roõ yeáu toá quan troïng cuûa chöõ tín. Caùc nhaø KD

vaøng, vôùi nhöõng hôïp ñoàng nhieàu tyû ñoàng, chæ thoûa thuaän vôùi nhau baèng ñieän thoaïi

nhöng gaàn nhö 100% thöïc hieän ñaày ñuû duø giaù vaøng thay ñoåi, thò tröôøng bieán ñoäng. Baø

Ngoâ Kim Phuïng, chuû nhaõn hieäu trang söùc Lyna’ Collection nhaän xeùt: nhìn laïi hôn 20

naêm laøm aên, toâi nghieäm ra kieám tieàn khoâng khoù maø hoïc ñöôïc ñaïo ñöùc KD môùi khoù.

Theo baø, nhöõng ngöôøi KD thaát tín thöôøng gaëp haäu quaû ngay sau ñoù: bò ngöôøi khaùc löøa

laïi, phaù saûn, gia ñình xaøo xaùo…. Chöõ tín trong KD laø toái quan troïng neân caùc giaùm ñoác

DNTN caàn phaûi yù thöùc luoân giöõ gìn chöõ tín trong baát kyø tröôøng hôïp naøo. Moät khi ñaõ coù

yù thöùc thì giaûi phaùp chæ ñôn giaûn laø luoân thöïc hieän ñuùng caùc cam keát, luoân giöõ lôøi

höùa…..

3.2.6. Giaûi phaùp naâng cao yù thöùc reøn luyeän ñeå phaùt trieån caùc ñaëc ñieåm -

phaåm chaát caù nhaân cuûa giaùm ñoác DNTN

Nhö ñaõ trình baøy trong chöông 1, naêng löïc coøn phuï thuoäc vaøo ñaêïc ñieåm caù nhaân

cuûa töøng giaùm ñoác DNTN. Ñoù laø caùc phaåm chaát veà söï töï tin, nghò löïc; tính quyeát ñoaùn,

saün saøng chòu traùch nhieäm; linh hoaït, thích öùng vôùi moâi tröôøng; khaû naêng chòu ñöïng

cao, coù tinh thaàn hôïp taùc… Nhöõng ñaêïc ñieåm caù nhaân naøy moät phaàn do baåm sinh maø coù

vaø moät phaàn coù ñöôïc thoâng qua quaù trình hoïc taäp vaø reøn luyeän trong nhöõng moâi tröôøng

cuï theå. Moät sinh vieân ñaïi hoïc, voán baåm sinh laø ngöôøi côûi môû nhöng chæ ñöôïc hoïc trong

moâi tröôøng giaùo duïc maø ôû ñoù phöông phaùp giaûng daïy chæ ñôn thuaàn “nghe giaûng vaø

ghi cheùp” thì khi ra tröôøng sinh vieân naøy seõ khoù khaên trong thuyeát trình, trong hôïp taùc,

laøm vieäc theo nhoùm vôùi ñoàng nghieäp…. Ngöôïc laïi, moät sinh vieân voán baûn tính nhuùt

nhaùt, coù xu höôùng soáng kheùp kín nhöng laïi ñöôïc ñaøo taïo trong moâi tröôøng phaûi thaûo

luaän nhoùm, phaûi thöôøng xuyeân trình baøy tröôùc toå, tröôùc lôùp thì sau khi toát nghieäp sinh

vieân naøy laïi coù thuaän lôïi trong vieäc hôïp taùc. Do vaäy, chuùng ta coù theå thaáy tuy caùc ñaëc

ñieåm caù nhaân baåm sinh ôû moãi ngöôøi khaùc nhau nhöng laïi gioáng nhau ôû choã muoán phaùt

157

trieån ñöôïc thì phaûi döïa vaøo hoïc taäp vaø reøn luyeän. Neáu khoâng, caùc ñaëc ñieåm caù nhaân seõ

mai moät ñi. Moät ngöôøi baåm sinh raát thoâng minh nhöng laïi löôøi hoïc taäp, reøn luyeän thì

sau moät thôøi gian söï thoâng minh ñoù cuõng seõ khoâng coøn nöõa. Vì theá taát caû moïi ngöôøi, ai

cuõng phaûi hoïc taäp vaø reøn luyeän môùi hình thaønh neân nhöõng ñaëc ñieåm caù nhaân phuø hôïp

cho moät loaïi coâng vieäc naøo ñoù. Söï khaùc bieät giöõa nhöõng ngöôøi coù ñaëc ñieåm caù nhaân

khaùc nhau theå hieän ôû choã trong cuøng moät quaù trình hoïc taäp, reøn luyeän, nhöõng ngöôøi coù

ñaëc ñieåm caù nhaân thuaän lôïi hôn seõ tieáp thu nhanh hôn, ñôõ vaát vaû hôn, vaø deã trôû neân

“xuaát chuùng” hôn.

Giaùm ñoác DNTN cuõng vaäy, ñeå laøm ñöôïc giaùm ñoác hoï cuõng phaûi traûi qua moät quaù

trình hoïc taäp vaø reøn luyeän, cho duø baåm sinh hoï coù nhöõng ñaëc ñieåm caù nhaân khaùc nhau.

Trong suoát quaù trình hoaït ñoäng cuûa mình, giaùm ñoác DNTN cuõng khoâng ngöøng hoaøn

thieän nhöõng ñaëc ñieåm caù nhaân maø hoï coù, ñoàng thôøi cuõng hình thaønh neân nhöõng ñaëc

ñieåm caù nhaân môùi. Söï hoaøn thieän vaø hình thaønh nhöõng ñaëc ñieåm caù nhaân môùi thöôøng

ñeán vôùi hoï moät caùch khaùch quan, thoâng qua quaù trình hoïc taäp, lao ñoäng. Song neáu chuû

ñoäng thì caùc giaùm ñoác DNTN coù theå söû duïng coù hieäu quaû vaø hình thaønh neân caùc ñaëc

ñieåm caù nhaân môùi qua nhöõng caùch thöùc sau:

- Trong thöïc teá, raát ít coù giaùm ñoác DNTN coù taát caû caùc ñaëc ñieåm caù nhaân noåi baät,

hoaøn thieän maø chæ coù moät soá ñaëc ñieåm caù nhaân noåi baät naøo ñoù maø thoâi. Vì theá moãi

giaùm ñoác DNTN caàn töï ñaùnh giaù xem mình coù nhöõng thuaän lôïi veà nhöõng ñaëc ñieåm caù

nhaân naøo ñeå treân cô sôû ñoù löïa choïn loaïi hình KD cho phuø hôïp. Chaúng haïn, neáu giaùm

ñoác DNTN coù ñaëc ñieåm linh hoaït, thích öùng nhanh vôùi söï bieán ñoäng cuûa moâi tröôøng,

saün saøng chaáp nhaän ruûi ro, hoï coù theå choïn ngaønh ngheà KD coù lôïi nhuaän cao nhöng ruûi

ro cuõng lôùn. Coøn neáu giaùm ñoác DNTN töï thaáy mình khoâng öa thích maïo hieåm neân

choïn ngaønh ngheà ít chòu nhöõng taùc ñoäng khaùch quan cuûa moâi tröôøng, chaúng haïn chæ

laøm ñaïi lyù phaân phoái saûn phaåm cho moät coâng ty lôùn naøo ñoù, caùch naøy seõ ít ruûi ro hôn.

158

Vieäc löïa choïn ngaønh ngheà KD phuø hôïp vôùi nhöõng ñieåm maïnh veà ñaëc ñieåm caù nhaân seõ

giuùp giaùm ñoác DNTN coù ñieàu kieän chuû quan thuaän lôïi ñeå phaùt trieån, deã trôû thaønh giaùm

ñoác gioûi, nhaø DN xuaát chuùng. Cuõng caàn löu yù raèng ñaëc ñieåm caù nhaân coù quan heä vôùi

quy moâ DN. Moät giaùm ñoác DNTN baåm sinh voán maïnh meõ, coù tính quyeát ñoaùn. Ñaëc

ñieåm caù nhaân naøy ngoaøi vieäc giuùp ích raát nhieàu trong caùc tình huoáng ñoøi hoûi phaûi

quyeát ñònh nhanh coøn phuø hôïp vôùi quy moâ DN nhoû ôû möùc giaùm ñoác coù theå töï mình

quyeát ñònh moïi vaán ñeà lieân quan ñeán DN. Nhöng khi quy moâ DN lôùn leân, vieäc quaûn trò

DN ñoøi hoûi phaûi coù söï hoã trôï cuûa caùc phoøng - ban chöùc naêng, luùc naøy neáu giaùm ñoác cöù

“quyeát ñoaùn”, töï quyeát ñònh moïi chuyeän cuûa DN thì vieäc quaûn trò seõ coù nguy cô hoãn

loaïn. Nhö vaäy, söï quyeát ñoaùn khoâng phaûi laø ñaëc ñieåm caù nhaân thuaän lôïi cho moïi

tröôøng hôïp maø phaûi vaän duïng coù hieäu quaû trong töøng tröôøng hôïp khaùc nhau. Muoán söû

duïng hieäu quaû thì ít nhaát ngöôøi giaùm ñoác phaûi bieát ñöôïc tröôøng hôïp naøo neân duøng,

tröôøng hôïp naøo khoâng neân. Muoán vaäy khoâng coù caùch naøo khaùc laø phaûi hoïc taäp, tích luõy

kinh nghieäm.

- Nhìn chung, nhöõng giaùm ñoác DNTN naøo caøng coù nhieàu ñaëc ñieåm caù nhaân phuø

hôïp vôùi KD seõ coù ñieàu kieän chuû quan thuaän lôïi trong ngheà nghieäp. Nhöõng giaùm ñoác

DNTN khoâng coù nhieàu ñaëc ñieåm caù nhaân thuaän lôïi cuõng coù theå laøm toát ñöôïc nhieäm vuï

cuûa mình vôùi ñieàu kieän hoï phaûi noã löïc nhieàu hôn. Söï noã löïc ñoù ñöôïc thöïc hieän thoâng

qua con ñöôøng hoïc taäp khoâng ngöøng ñeå tieáp thu tri thöùc, hình thaønh kyõ naêng vaø tích

luõy kinh nghieäm. Moät soá giaùm ñoác DNTN ñaõ töøng nhieàu laàn ñoå loãi cho caáp döôùi moãi

khi gaëp phaûi nhöõng thaát baïi trong coâng vieäc, nhöng khi hoï nhaän thöùc ñöôïc vieäc ñoå loãi

cho caáp döôùi chæ laøm maát uy tín cuûa mình chöù khoâng coù lôïi gì, hoï thay ñoåi haønh vi,

thay vì ñoå loãi cho caáp döôùi hoï nhaän traùch nhieäm veà mình vaø moïi chuyeän trôû neân toát

hôn. Keát quaû naøy coù ñöôïc nhôø nhaän thöùc chöù khoâng phaûi do baåm sinh maø coù. Nhöõng

159

giaûi phaùp veà hoïc taäp khoâng ngöøng ñeå tieáp thu tri thöùc, hình thaønh kyõ naêng vaø tích luõy

kinh nghieäm ñaõ ñöôïc trình baøy ôû nhöõng phaàn treân trong chöông naøy.

3.3. KIEÁN NGHÒ

Treân cô sôû nhöõng ñònh höôùng vaø giaûi phaùp ñöôïc trình baøy trong luaän aùn, taùc giaû

xin neâu moät soá kieán nghò vôùi Thaønh phoá, vôùi caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà, vaø caùc cô sôû

ñaøo taïo nhöõng vaán ñeà sau:

3.3.1. Kieán nghò vôùi laõnh ñaïo TP.HCM

- Naêng löïc cuûa giaùm ñoác DNTN chæ coù theå naâng cao vaø hoaøn thieän trong moät moâi

tröôøng phaùp lyù hoaøn chænh, coâng khai, minh baïch, bình ñaúng. Do vaäy, trong thôøi gian

tôùi, Thaønh phoá caàn phaûi taïo ñöôïc moâi tröôøng phaùp lyù thuaän lôïi cho caùc DNTN hoaït

ñoäng vaø phaùt trieån. Tröôùc maét caàn coù cô quan ñaàu moái quaûn lyù DNTN vôùi thaåm quyeàn,

nhieäm vuï, quy trình hoaït ñoäng thaät roõ raøng. Traùnh tình traïng choàng cheùo do coù quaù

nhieàu cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc cuøng quaûn lyù DNTN. Caàn trieån khai ngay chæ thò

22/2007/CT-TTg veà phaùt trieån DN daân doanh. Theo ñoù, ngöôøi ñöùng ñaàu cô quan caùc

Tænh, Thaønh phoá chuû ñoäng baõi boû ngay hoaëc trình caáp coù thaåm quyeàn baõi boû, boå sung

hoaëc söûa ñoåi nhöõng quy ñònh khoâng coøn phuø hôïp vôùi tö töôûng ñoåi môùi cuûa Ñaûng, phaùp

luaät cuûa Nhaø nöôùc, quy ñònh cuûa Luaät DN, yeâu caàu quaûn lyù nhaø nöôùc vaø loä trình hoäi

nhaäp kinh teá quoác teá. UBND Thaønh phoá chæ ñaïo caùc cô quan chöùc naêng taïo moïi ñieàu

kieän thuaän lôïi trong khuoân khoå phaùp luaät trong vieäc thaønh laäp DN vaø phaùt trieån

SXKD, kòp thôøi giaûi quyeát caùc vöôùng maéc, kieán nghò cuûa DN theo thaåm quyeàn. Toå

chöùc thöïc hieän nghieâm cô cheá phoái hôïp lieân thoâng giöõa caùc cô quan giaûi quyeát ñaêng

kyù KD, ñaêng kyù thueá vaø khaéc daáu ñoái vôùi DN. Ñoàng thôøi phaûi coâng khai caùc thuû tuïc

haønh chính, naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa ñoäi nguõ coâng chöùc. Beân caïnh ñoù, phaûi

160

chuù troïng ñeán vieäc aùp duïng tin hoïc, coi tin hoïc laø coâng cuï ñaéc löïc cho coâng taùc quaûn

lyù.

- Taïo moâi tröôøng taâm lyù xaõ hoäi thuaän lôïi cho khu vöïc kinh teá tö nhaân noùi chung

vaø caùc DNTN noùi rieâng. Cuï theå, Thaønh phoá caàn coù chieán löôïc mang tính heä thoáng

trong vieäc tuyeân truyeàn quan ñieåm, ñöôøng loái chính saùch cuûa Ñaûng, Nhaø nöôùc ñoái vôùi

vieäc phaùt trieån kinh teá tö nhaân saâu roäng trong caùc taàng lôùp daân cö. Caùc phöông tieän

thoâng tin ñaïi chuùng caàn ñöa tin, baøi moät caùch khaùch quan vaø thöôøng xuyeân veà khu vöïc

kinh teá naøy. Thaønh phoá neân hình thaønh nhöõng giaûi thöôûng ñeå coå vuõ, toân vinh nhöõng

DNTN laøm aên gioûi, chaáp haønh nghieâm chænh phaùp luaät, ñoàng thôøi taêng cöôøng caùc bieän

phaùp xöû lyù ñuùng ngöôøi, ñuùng toäi nhöõng DNTN löøa ñaûo, troán thueá, thieáu traùch nhieäm

vôùi xaõ hoäi….

- Do hieän nay caùc DNTN gaëp raát nhieàu khoù khaên trong vieäc tieáp caän thoâng tin

neân Thaønh phoá caàn laäp ra caùc trung taâm tö vaán vaø hoã trôï cho DNTN nhöõng thoâng tin

veà caùc vaên baûn phaùp luaät, chính saùch ñaát ñai, chuyeån giao coâng ngheä, veà trang thieát bò

vaø laép ñaët, veà tieâu chuaån hoùa, veà nghieân cöùu vaø phaùt trieån..... . Nhöõng trung taâm naøy

seõ giuùp caùc DNTN tieáp caän ñöôïc nhöõng thoâng tin chính thöùc, ñaày ñuû ñeå qua ñoù hoï coù

theå ñònh höôùng ñöôïc chieán löôïc KD, naâng cao chaát löôïng saûn phaåm vaø dòch vuï, ñaùp

öùng ngaøy caøng cao cuûa hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Beân caïnh ñoù, do caùc vaên baûn phaùp

luaät, chính saùch cuûa Nhaø nöôùc quaù nhieàu, laïi hay söûa ñoåi, boå sung neân giaùm ñoác

DNTN gaëp raát nhieàu khoù khaên trong vieäc caäp nhaät thoâng tin. Vì theá, Thaønh phoá caàn coù

quy ñònh cuï theå trong vieäc cung caáp, tö vaán vaø hoã trôï thoâng tin cho DNTN thoâng qua

caùc coâng cuï nhö website, hoaëc giao cho Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö chòu traùch nhieäm.

161

3.3.2. Kieán nghò vôùi caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà

- Caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà caàn thöïc hieän toát hôn nöõa vai troø cuûa mình trong vieäc

hoã trôï DNTN. Cuï theå phaûi ñaûm ñöông ñöôïc nhieäm vuï laøm caàu noái giöõa caùc cô quan

quaûn lyù nhaø nöôùc, caùc toå chöùc quoác teá vôùi caùc DNTN. Phaûn aùnh kòp thôøi nhöõng vaên

baûn quaûn lyù, nhöõng chính saùch ban haønh chöa thöïc söï phuø hôïp vôùi thöïc tieãn, nhöõng

vöôùng maéc töø thò tröôøng ñeå giuùp Nhaø nöôùc hoaïch ñònh ñöôøng loái, chính saùch phuø hôïp

vôùi thöïc tieãn hôn. Ñoàng thôøi, caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà phaûi ñoùng vai troø chuû yeáu trong

vieäc lieân keát, hôïp taùc giöõa caùc DN theo caû chieàu doïc laãn chieàu ngang ñeå taän duïng lôïi

theá saûn xuaát theo quy moâ, hình thaønh caùc ngaønh coâng nghieäp phuï trôï, taêng söùc maïnh

cho caû coäng ñoàng DN, trong ñoù coù DNTN. Beân caïnh ñoù, caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà phaûi

thöïc söï laø choã döïa tin caäy, ñoàng haønh vôùi caùc DNTN khi coù tranh chaáp, kieän caùo… .

- Caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà caàn taïo ñöôïc moâi tröôøng ñeå giaùm ñoác caùc DNTN coù

theå hoïc taäp kinh nghieäm cuûa nhau. Cuï theå, caàn nhanh choùng toå chöùc “Caâu laïc boä giaùm

ñoác DNTN”. Khi sinh hoaït taïi caâu laïc boä naøy caùc giaùm ñoác DNTN coù theå cuøng nhau

trao ñoåi kinh nghieäm SXKD, neâu ra caùc tình huoáng vöôùng maéc trong SXKD ñeå trao

ñoåi, tìm caùch thaùo gôõ. Nhôø vaäy, caâu laïc boä seõ laø moâi tröôøng raát thuaän lôïi ñeå caùc giaùm

ñoác DNTN hoïc taäp, chia seû kinh nghieäm.

- Trong boåi caûnh hoäi nhaäp, khoa hoïc quaûn trò laïi phaùt trieån raát nhanh neân giaùm

ñoác DNTN caàn phaûi ñöôïc ñaøo taïo ñeå coù nhöõng kieán thöùc cô baûn veà kinh teá, veà quaûn

trò… Do vaäy, caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà, vôùi vai troø vaø vò trí cuûa mình coù theå laäp nhöõng

döï aùn truyeân truyeàn veà söï caàn thieát phaûi trang bò nhöõng kieán thöùc cô baûn veà quaûn trò

cho giaùm ñoác DNTN. Sau ñoù ñeà nghò vôùi caùc toå chöùc phi chính phuû, vôùi Thaønh phoá hoã

trôï kinh phí tuyeân truyeàn vaø toå chöùc môû lôùp ñaøo taïo. Nhöõng döï aùn nhö vaäy seõ coù taùc

ñoäng tích cöïc ñeán nhaän thöùc cuûa giaùm ñoác DNTN, khuyeán khích hoï hoïc taäp, naâng cao

trình ñoä.

162

3.3.3. Kieán nghò vôùi caùc cô sôû ñaøo taïo

- Caùc cô sôû ñaøo taïo caàn coù chieán löôïc xaây döïng caùc chuyeân ñeà ñaøo taïo ñaùp öùng

nhu caàu thieát thöïc cho giaùm ñoác DNTN. Do caùc giaùm ñoác DNTN coù trình ñoä khaùc

nhau vaø KD trong nhöõng ngaønh ngheà, lónh vöïc khaùc nhau neân vieäc ñaøo taïo theo töøng

chuyeân ñeà cuï theå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu rieâng cuûa nhieàu giaùm ñoác DNTN. Ñoàng thôøi,

do thôøi gian ñaøo taïo ngaén neân taïo ñieàu kieän thuaän lôïi veà thôøi gian vaø chi phí hoïc taäp.

Töø ñoù coù theå thu huùt ñöôïc moät soá löôïng lôùn giaùm ñoác DNTN theo hoïc. Moãi giaùm ñoác

sau khi hoïc xong moät chuyeân ñeà, neáu thaáy taùc duïng laïi coù nhu caàu hoïc theâm chuyeân

ñeà môùi, roài tuyeân truyeàn cho nhöõng giaùm ñoác khaùc. Töø ñoù soá löôïng ngöôøi hoïc cöù theá

ñöôïc nhaân leân, taïo thaønh phong traøo hoïc taäp. Theo caùch naøy, noäi dung ñaøo taïo caàn

phaûi döïa treân keát quaû khaûo saùt nhu caàu ñaøo taïo cho ñoái töôïng laø caùc giaùm ñoác DNTN

taïi töøng thôøi ñieåm khaùc nhau.

- Caùc cô sôû ñaøo taïo caàn aùp duïng phöông phaùp ñaøo taïo nhaán maïnh vaøo khaâu thöïc

haønh vaø xöû lyù tình huoáng, nhöõng vaán ñeà lyù luaän chæ neân trình baøy ôû möùc toái thieåu. Phaûi

laøm sao sau khi hoïc giaùm ñoác DNTN coù theå thöïc haønh ñöôïc nhöõng ñieàu ñöôïc hoïc. Coù

nhö vaäy giaùm ñoác DNTN môùi caûm nhaän ñöôïc vieäc hoïc laø caàn thieát cho hoï.

- Löïa choïn vaø ñaøo taïo ñoäi nguõ giaûng vieân phuø hôïp vôùi ñoái töôïng giaùm ñoác

DNTN. Laâu nay ñoäi nguõ giaûng vieân taïi nhieàu cô sôû ñaøo taïo ñaõ quen giaûng daïy theo

phöông phaùp thuyeát trình, vì theá caùc cô sôû ñaøo taïo caàn tuyeån choïn hay ñaøo taïo ñoäi nguõ

giaûng vieân phuø hôïp vôùi phöông phaùp ñaøo taïo nhaán maïnh vaøo khaâu thöïc haønh vaø xöû lyù

tình huoáng. Laøm sao ñeå giaûng vieân coù theå söû duïng ñöôïc caùc kyõ thuaät giaûng daïy phuø

hôïp cho caùc ñoái töôïng khaùc nhau; coù khaû naêng khuyeán khích thuùc ñaåy hoïc vieân, duy trì

ñöôïc söï quan taâm chuù yù, taïo ñieàu kieän ñeå hoïc vieân chuû ñoäng trong quaù trình hoïc taäp.

Beân caïnh ñoù, ngoaøi caùc giaûng vieân cuûa caùc cô sôû ñaøo taïo coøn neân môøi caùc doanh nhaân

163

thaønh ñaït ñeå chia seû nhöõng tình huoáng, kinh nghieäm thöïc teá maø hoï ñaõ traûi qua. Nhöõng

baøi hoïc töø thöïc tieãn thöôøng haáp daãn vaø coù söùc thuyeát phuïc cao. Trong moät soá chuyeân

ñeà coù lieân quan ñeán quaûn lyù nhaø nöôùc, caùc cô sôû ñaøo taïo coù theå môøi giaûng vieân töø caùc

cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc. Nhöõng giaûng vieân naøy coù theå chæ cho ngöôøi hoïc thaáy roõ

caùch vaän haønh cuûa cô cheá quaûn lyù nhaø nöôùc hieän nay cuõng nhö nhöõng chæ tieâu, nhöõng

vaán ñeà maø cô quan nhaø nöôùc thöôøng taäp trung xem xeùt..... Noùi chung, nhöõng giaûng

vieân laø doanh nhaân hay chuyeân vieân töø caùc cô quan nhaø nöôùc coù theå chia seû vôùi ngöôøi

hoïc nhöõng kinh nghieäm, baøi hoïc thöïc tieãn maø nhôø vaäy giuùp ngöôøi hoïc coù theâm kieán

thöùc, kinh nghieäm ñeå ñieàu haønh DN cuûa mình, traùnh ñöôïc nhöõng ruûi ro, thaát baïi maø

caùc DN khaùc ñaõ maéc phaûi.

TOÙM TAÉT CHÖÔNG 3

Phaàn ñaàu cuûa chöông 3, taùc giaû trình baøy nhöõng quan ñieåm naâng cao naêng löïc

quaûn trò cho giaùm ñoác DN noùi chung vaø DNTN noùi rieâng. Trong ñoù ñeà xuaát: (1) Nhaø

nöôùc phaûi taïo moâi tröôøng phaùp lyù thuaän lôïi ñeå caùc DNTN phaùt trieån vaø hoaït ñoäng coù

hieäu quaû; (2) Thaønh phoá caàn coù nhöõng chính saùch hoã trôï nhaèm naâng cao naêng löïc cho

giaùm ñoác DNTN; (3) Baûn thaân moãi giaùm ñoác DNTN cuõng phaûi khoâng ngöøng naâng cao

nhaän thöùc, hoaøn thieän naêng löïc quaûn trò cuûa mình. Treân cô sôû nhöõng quan ñieåm naøy,

taùc giaû ñeà xuaát 6 nhoùm giaûi phaùp nhaèm naâng cao naêng löïc quaûn trò cho giaùm ñoác

DNTN ôû TP.HCM.

Maëc duø taùc giaû ñaõ coá gaéng saép xeáp caùc giaûi phaùp thaønh töøng nhoùm, nhöng khoâng

phaûi luùc naøo caùc giaûi phaùp cuõng taùch baïch roõ raøng, thuoäc nhoùm naøy hay nhoùm kia maø

coù söï ñan xen, phoái hôïp giöõa caùc nhoùm giaûi phaùp. Chaúng haïn veà ñaøo taïo, moät maët

phaûi laøm sao taïo ra ñöôïc moâi tröôøng ñaøo taïo toát bieåu hieän ôû noäi dung, chöông trình

thieát thöïc vôùi ñoái töôïng hoïc, phöông phaùp ñaøo taïo hieän ñaïi, möùc hoïc phí phuø hôïp… maø

ñeå coù ñöôïc nhöõng ñieàu naøy phaûi coù söï chæ ñaïo hoã trôï töø Thaønh phoá, töø caùc hieäp hoäi… vaø

164

söï coá gaéng khoâng ngöøng cuûa caùc cô sôû ñaøo taïo. Maët khaùc töï baûn thaân giaùm ñoác DNTN

cuõng phaûi naâng cao yù thöùc hoïc taäp, tích cöïc reøn luyeän. Moãi giaùm ñoác DNTN coøn phaûi

bieát phaùt huy ñaëc ñieåm - phaåm chaát caù nhaân trong SXKD.

Trong töông lai gaàn, nhöõng giaûi phaùp lieân quan ñeán vieäc taïo moâi tröôøng phaùp lyù

thuaän lôïi cho caùc DNTN hoaït ñoäng laø raát quan troïng, cô baûn vì neáu moâi tröôøng KD

khoâng thuaän lôïi seõ taïo ra söï khoâng coâng baèng trong caïnh tranh, töø ñoù giaùm ñoác DNTN

seõ höôùng naêng löïc cuûa mình vaøo vieäc ñoái phoù vôùi caùc chính saùch cuûa Nhaø nöôùc, söû

duïng nhöõng bieän phaùp caïnh tranh khoâng laønh maïnh vôùi caùc ñoái taùc, khoâng daùm ñaàu tö

quy moâ lôùn, daøi haïn maø chuù troïng vaøo caùc “phi vuï” ñaùnh nhanh thaéng nhanh, höôùng

vaøo vieäc thieát laäp “caùc moái quan heä toát vôùi caùc coâng chöùc nhaø nöôùc coù taùc ñoäng ñeán

DN ñeå giaønh thuaän lôïi cho DN cuûa mình. Töø ñoù daãn ñeán vieäc giaùm ñoác DNTN maëc duø

bieát haønh vi cuûa mình vi phaïm ñaïo ñöùc KD song vì söï toàn taïi cuûa DN, hoï vaãn phaûi boû

qua, nhaém maét laøm ngô trong moät soá tröôøng hôïp naøo ñoù.

Veà laâu daøi, khi luaät phaùp ngaøy caøng hoaøn thieän, dö luaän xaõ hoäi ngaøy caøng

nghieâm khaéc, ñoøi hoûi DN phaûi coù traùch nhieäm nhieàu hôn ñoái vôùi xaõ hoäi, khi ñoù giaùm

ñoác DN noùi chung vaø giaùm ñoác DNTN noùi rieâng seõ toaøn taâm toaøn löïc höôùng vaøo vieäc

naâng cao naêng löïc cho baûn thaân mình.

165

KEÁT LUAÄN

Tröôùc ñoåi môùi, neàn kinh teá nöôùc ta vaän haønh theo cô cheá keá hoaïch taäp trung.

Trong cô cheá ñoù, caùc DNNN vaø caùc HTX saûn xuaát caùi gì, saûn xuaát nhö theá naøo vaø

phaân phoái cho ai do Nhaø nöôùc quyeát ñònh. Giaùm ñoác caùc DNNN, chuû nhieäm caùc HTX

thöïc hieän nhieäm vuï töông töï nhö coâng chöùc, laøm moïi vieäc theo meänh leänh cuûa caáp

treân. Trong khi ñoù, kinh teá tö nhaân laø ñoái töôïng bò caûi taïo, xoùa boû. Do vaäy, nhöõng

ngöôøi coù mong muoán laøm giaøu thoâng qua vieäc SX, cung caáp dòch vuï cho xaõ hoäi khoâng

theå naøo thöïc hieän ñöôïc mong muoán cuûa mình. Keát quaû laø xaõ hoäi khoâng coù ñöôïc ñoäi

nguõ doanh nhaân ñuùng nghóa, cho duø taïi thôøi ñieåm ñoù, ñoäi nguõ “chuû hoä kinh doanh caù

theå” raát ñoâng ñaûo, SX ôû quy moâ gia ñình, mang tính töï cung töï caáp vaø khoâng thueâ

möôùn lao ñoäng.

Sau ñoåi môùi, ñaëc bieät sau khi Luaät DN ñöôïc thöïc hieän, caùc DN thuoäc khu vöïc

kinh teá tö nhaân, trong ñoù coù DNTN phaùt trieån nhanh choùng. Cuøng vôùi söï taêng nhanh

veà soá löôïng DN, ñoäi nguõ doanh nhaân, giaùm ñoác DN cuõng hình thaønh vaø phaùt trieån

theo. Trong cuoäc hoäi thaûo ngaøy 5-10-2007 taïi Khaùch saïn New World - TP.HCM do

Hoäi lieân hieäp Thanh nieân toå chöùc nhaân dòp kyû nieäm 2 naêm ngaøy thaønh laäp Caâu laïc boä

giaùm ñoác ñieàu haønh, baø Vuõ Thò Thu Haèng, Phoù Chuû tòch Phoøng Thöông maïi - Coâng

nghieäp Vieät Nam cho bieát, saép tôùi Vieät Nam caàn khoaûng 500.000 giaùm ñoác ñieàu haønh.

Moät con soá raát lôùn.

Do giaùm ñoác DN ñöôïc coi laø moät ngheà, maø muoán coù ngheà thì phaûi traûi qua moät

quaù trình hoïc taäp vaø reøn luyeän. Vì theá chæ trong moät thôøi gian ngaén, vôùi soá löôïng

DNTN taêng maïnh, ñoäi nguõ giaùm ñoác DNTN chæ coù theå ñaùp öùng ñöôïc soá löôïng chöù

khoâng theå ñaûm baûo ñöôïc chaát löôïng. Treân thöïc teá, naêng löïc quaûn trò cuûa caùc giaùm ñoác

DNTN coøn raát nhieàu ñieàu phaûi xem xeùt, ñaùnh giaù ñeå töø ñoù coù cô sôû naâng cao naêng löïc,

166

nhaèm ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu quaûn trò DN trong neàn kinh teá thò tröôøng, hoäi nhaäp vôùi

kinh teá quoác teá.

Baèng caùc bieän phaùp tieáp caän vaø phaân tích khaùc nhau, taùc giaû luaän aùn ñaõ hoaøn

thaønh moät soá noäi dung cô baûn sau ñaây:

1. Trình baøy moät caùch coù heä thoáng caùc DN hoaït ñoäng theo Luaät DN vaø ñöa ra

nhöõng nhaän xeùt caù nhaân veà nhöõng ñieåm caàn chuù yù trong Luaät DN. Khaùi quaùt taàm quan

troïng, nhöõng ñoùng goùp cuûa kinh teá tö nhaân vaø DNTN trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònh

höôùng XHCN ôû nöôùc ta.

2. Trình baøy nhöõng khaùi nieäm cuûa nhieàu taùc giaû trong vaø ngoaøi nöôùc veà naêng

löïc vaø caùc yeáu toá hôïp thaønh naêng löïc vaø ñöa ra moät soá nhaän xeùt caù nhaân veà nhöõng khaùi

nieäm ñoù. Treân cô sôû choïn loïc caùc lyù luaän töø caùc coâng trình nghieân cöùu veà naêng löïc, keát

hôïp vôùi nhöõng suy nghó caù nhaân, taùc giaû ñaõ ñöa ra khaùi nieäm veà naêng löïc quaûn trò vaø

caùc yeáu toá hôïp thaønh naêng löïc quaûn trò giaùm ñoác DNTN. Ñoàng thôøi cuõng heä thoáng laïi

caùc chöùc naêng, nhieäm vuï, vai troø, kyõ naêng cuûa ngöôøi giaùm ñoác DNTN.

3. Tìm hieåu vaø khaùi quaùt nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm veà naêng löïc quaûn trò cuûa

moät soá doanh nhaân nöôùc ngoaøi. Nhöõng kinh nghieäm ñoù laø nguoàn taøi lieäu tham khaûo

giuùp naâng cao naêng löïc quaûn trò giaùm ñoác DNTN taïi TP.HCM.

4. Luaän aùn ñaõ ñi saâu phaân tích moâi tröôøng phaùp lyù daønh cho caùc DNTN thoâng

qua vieäc phaân tích thöïc traïng quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc DNTN taïi TP.HCM, chæ ra

nhöõng khoù khaên, vöôùng maéc trong quaûn lyù nhaø nöôùc. Ñoàng thôøi phaân tích thöïc traïng

naêng löïc quaûn trò giaùm ñoác DNTN taïi TP.HCM; ñöa ra nhöõng nhaän xeùt cuûa taùc giaû veà

nhöõng öu ñieåm, haïn cheá vaø nguyeân nhaân cuûa nhöõng haïn cheá ñoù.

5. Luaän aùn cuõng maïnh daïn trình baøy nhöõng quan ñieåm naâng cao naêng löïc quaûn

trò giaùm ñoác DNTN. Treân cô sôû nhöõng ñònh höôùng, ñeà xuaát 6 nhoùm giaûi phaùp nhaèm

naâng cao naêng löïc quaûn trò giaùm ñoác DNTN taïi TP.HCM treân hai goùc ñoä: hoaøn thieän

167

moâi tröôøng phaùp lyù vaø baûn thaân moãi giaùm ñoác DNTN phaûi khoâng ngöøng naâng cao

nhaän thöùc, hoaøn thieän naêng löïc cuûa mình.

Vôùi söï coá gaéng cuûa taùc giaû, hy voïng raèng luaän aùn seõ ñöôïc cô quan quaûn lyù nhaø

nöôùc ñoái vôùi DN vaø caùc doanh nhaân, giaùm ñoác DNTN quan taâm. Ñoàng thôøi hy voïng

raèng luaän aùn laø taøi lieäu tham khaûo ñoái vôùi caùc cô sôû ñaøo taïo vaø boài döôõng.

168

DANH MUÏC COÂNG TRÌNH KHOA HOÏC

CUÛA TAÙC GIAÛ ÑAÕ ÑÖÔÏC COÂNG BOÁ LIEÂN QUAN ÑEÁN ÑEÀ TAØI

LUAÄN AÙN

1. Tröông Quang Duõng (2007), Thöïc traïng naêng löïc ñoäi nguõ giaùm ñoác doanh

nghieäp tö nhaân TP.HCM, Taïp chí coâng nghieäp, thaùng 8-2007, trang 33-34.

2. Tröông Quang Duõng (2007), Thöïc traïng caùc doanh nghieäp tö nhaân taïi

TP.HCM, Taïp chí du lòch Vieät Nam, thaùng 12-2007, trang 23-24.

3. Tröông Quang Duõng (2008), Thöïc traïng quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi doanh

nghieäp sau ñaêng kyù kinh doanh taïi TP.HCM, Taïp chí quaûn lyù nhaø nöôùc, thaùng 2-

2008, trang 48-51.

4. Tröông Quang Duõng (2007), Goùp moät soá yù kieán veà tuyeån duïng vaø söû duïng lao

ñoäng coù trình ñoä cao cho khu vöïc coâng, Taïp chí quaûn lyù nhaø nöôùc, thaùng 6-2007,

trang 17-19.

169

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO

1. Nguyeãn Hoaøng AÙnh (2004), Vaên hoùa kinh doanh Nhaät Baûn, Taïp chí Nhöõng vaán ñeà

kinh teá theá giôùi, soá 8-2004, trang 68.

2. Leâ Xuaân Baù chuû bieân (2003), Hoäi nhaäp kinh teá aùp löïc caïnh tranh treân thò tröôøng vaø

ñoái saùch cuûa moät soá nöôùc, NXB Giao thoâng vaän taûi, Haø Noäi.

3. Baùo Saøi goøn tieáp thò (2002), Söùc maïnh thöông hieäu, Nxb Treû, TP.HCM.

4. Leâ Thò Böøng chuû bieân (2004), Moãi ngöôøi tieàm aån moät taøi naêng, NXB Thanh nieân,

Haø Noäi.

5. Nguyeãn Caûnh Chaát (2004), Tinh hoa quaûn lyù, Nxb Lao ñoäng – Xaõ hoäi, Haø Noäi.

6. Nguyeãn Thò Lieân Dieäp (1997), Quaûn trò hoïc, Nxb Thoáng keâ, Haø Noäi.

7. Leâ Ñaêng Doanh (2006), Doanh nhaân, doanh nghieäp vaø caûi caùch kinh teá, Nxb Treû,

TP.HCM.

8. Traàn Kim Dung (1998), Quaûn trò nguoàn nhaân löïc, NXB Giaùo duïc, Haø Noäi.

9. Vuõ Duõng chuû bieân (2000), Töø ñieån taâm lyù hoïc, Nxb Khoa hoïc Xaõ hoäi, Haø Noäi.

10. Vuõ Vaên Döông, Traàn Thuaän Haûi (1995), Ngheä thuaät laõnh ñaïo – quaûn trò, Nxb

Ñoàng Nai, Ñoàng Nai.

11. Ñaëng Ñöùc Ñaïm (1997), Ñoåi môùi kinh teá ôû Vieät Nam - thöïc traïng vaø trieån voïng, Nxb

taøi chính, Haø Noäi.

12. Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam (1987), Vaên kieän Ñaïi hoäi Ñaïi bieåu Toaøn quoác laàn thöù VI,

Nxb Söï thaät, Haø Noäi.

13. Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam (2001), Vaên kieän Ñaïi hoäi Ñaïi bieåu Toaøn quoác laàn thöù IX,

Nxb Söï thaät, Haø Noäi.

14. Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam (2006), Vaên kieän Ñaïi hoäi Ñaïi bieåu Toaøn quoác laàn thöù X,

Nxb Söï thaät, Haø Noäi.

170

15. Traàn Baïch Ñaèng (2003), Vaán ñeà boùc loät cuûa kinh teá tö baûn tö nhaân vaø Ñaûng vieân

laøm kinh teá tö nhaân ôû nöôùc ta hieän nay, Taïp chí phaùt trieån kinh teá, soá 149-2003, trang

16. Nguyeãn Ñieån (2004), Quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi kinh teá tö nhaân treân ñòa baøn

TP.HCM, Taïp chí Nghieân cöùu kinh teá, soá 6-2004, trang 66.

17. Vuõ Vaân Ñình (2003), Doanh nghieäp tröôùc ngöôõng cöûa hoäi nhaäp, Nxb Lao ñoäng –

Xaõ hoäi, Haø Noäi.

18. Leâ Thanh Haø chuû bieân (1996), Quaûn trò hoïc, Nxb Treû, TP.HCM.

19. Leâ Thanh Haø chuû bieân, Hoaøng Laâm Tònh, Nguyeãn Höõu Nhuaän (1998), ÖÙng duïng

lyù thuyeát heä thoáng trong quaûn trò doanh nghieäp, Nxb Treû, TP.HCM.

20. Phaïm Minh Haïc chuû bieân (1988), Taâm lyù hoïc, NXB Giaùo duïc, Haø Noäi.

21. Phaïm Minh Haïc chuû bieân (2004), Taâm lyù ngöôøi Vieät Nam ñi vaøo coâng nghieäp hoùa,

hieän ñaïi hoùa, Nxb Chính trò quoác gia, Haø Noäi.

22. Duyeân Haûi (2006), Naêng löïc seõ quyeát ñònh thaønh coâng, taäp 2, Nxb Vaên hoùa Thoâng

tin, Haø Noäi.

23. Ñoã Long Haïnh bieân soaïn (2005), Baûy thoùi quen cô baûn ñeå thaønh ñaït, NXB Thanh

nieân, Haø Noäi.

24. Nguyeãn Thò Hieàn (2004), Naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa Vieät Nam, Taïp chí

Nghieân cöùu kinh teá, soá 7-2004, trang 23.

25. Hoïc vieän Chính trò quoác gia (2002), Giaùo trình Kinh teá hoïc phaùt trieån, Nxb Chính

trò quoác gia, Haø Noäi.

26. Hoïc vieän Chính trò quoác gia (2001), Giaùo trình Kinh teá Chính trò Maùc – Leânin, Nxb

Chính trò quoác gia, Haø Noäi.

27. Nguyeãn Thanh Hoäi (1999), Quaûn trò nhaân söï, Nxb Thoáng keâ, TP.HCM.

171

28. Buøi Nguyeân Huøng vaø Vuõ Theá Duõng (2004), Khaûo saùt tình hình söû duïng keá hoaïch

kinh doanh, Taïp chí phaùt trieån kinh teá, soá 169-2004, trang 22.

29. Ñaøo Duy Huaân (2004), 4 naêm thöïc hieän Luaät doanh nghieäp môùi: Thöïc traïng vaø

giaûi phaùp phaùt trieån ñeán naêm 2010, Taïp chí phaùt trieån kinh teá, soá 162-2004, trang 22.

30. Daõ Ñieàn Vuõ Huy (2004), Caåm nang doanh nghieäp nhoû, NXB Vaên hoùa Thoâng tin,

Haø Noäi.

31. Nguyeãn Höõu Lam (1998), Haønh vi toå chöùc, Nxb Giaùo duïc, Haø Noäi.

32. Nguyeãn Höõu Lam (2004), Moâ hình naêng löïc trong giaùo duïc, ñaøo taïo vaø phaùt trieån

nguoàn nhaân löïc, Taïp chí phaùt trieån kinh teá, soá 161-2004, trang 2.

33. Buøi Thò Ngoïc Lan (2002), nguoàn löïc trí tueä trong söï nghieäp ñoåi môùi ôû Vieät nam,

Nxb Chính trò quoác gia, Haø Noäi.

34. Phaïm Xuaân Lan chuû bieân, Phan Thò Minh Chaâu, Trang Thaønh Laäp (1998), Quaûn

trò hoïc, Löu haønh noäi boä.

35. Ñaøo Thò Phöông Lieân (2004), Suy nghó veà kinh teá tö nhaân vaø ñònh höôùng XHCN

trong phaùt trieån kinh teá thò tröôøng ôû Vieät Nam, Taïp chí kinh teá vaø phaùt trieån, soá 9-2004,

trang 3.

36. Haø Linh (2006), Hoïc laøm giaøu töø nhöõng doanh nhaân khoång loà, taäp 4, Nxb Treû,

TP.HCM.

37. Ñoã Thò Loan (2004), Laáy ngöôøi hoïc laøm trung taâm - reøn luyeän kyõ naêng tö duy

trong giaùo duïc, Taïp chí kinh teá vaø phaùt trieån, soá 12-2004, trang 46.

38. Vuõ Minh Loan (2003), Moät soá vaán ñeà veà kinh teá tö nhaân trong neàn kinh teá thò

tröôøng, Taïp chí kinh teá vaø phaùt trieån, soá 4-2003, trang 12.

39. Ñaëng Danh Lôïi (2003), Kinh teá tö nhaân Vieät nam: Nhöõng thuaän lôïi, khoù khaên, Taïp

chí phaùt trieån kinh teá, soá 150-2003, trang 31.

40. Luaät caïnh tranh (2005), Nxb Lao ñoäng – Xaõ hoäi, Haø Noäi.

172

41. Luaät doanh nghieäp (2001), Nxb Chính trò quoác gia, Haø Noäi.

42. Luaät doanh nghieäp (2006), Nxb Chính trò quoác gia, Haø Noäi.

43. Ñoã Kim Löôïng, Haàu Thö Saâm (2004), Baïn laø ngöôøi laõnh ñaïo, Nxb Muõi Caø Mau.

44. Tröông Myõ Ly, Song Kim bieân dòch (2004), Phong caùch quaûn lyù kinh doanh hieän

ñaïi, NXB Giao thoâng vaän taûi, Haø Noäi.

45. Nguyeãn Höõu Maïnh (2004), Phaùt huy vai troø cuûa Luaät doanh nghieäp trong vieäc xaùc

laäp quyeàn tö do kinh doanh, Taïp chí kinh teá vaø phaùt trieån, soá 11-2004, trang 54.

46. Kieàu Nga (2004), Ñeå trôû thaønh nhaø quaûn lyù gioûi, Nxb Vaên hoùa Thoâng tin, Haø Noäi.

47. Phöông Nghi (1993), Toân töû binh phaùp öùng duïng vaøo quaûn lyù xí nghieäp, Nxb

TP.HCM, TP.HCM.

48. Phaïm Thaønh Nghò, Vuõ Hoaøng Ngaân (2004), Quaûn lyù nguoàn nhaân löïc ôû Vieät Nam,

Nxb Khoa hoïc xaõ hoäi, Haø Noäi.

49. Nhieàu taùc giaû (2006), Hoïc laøm giaøu töø nhöõng doanh nhaân khoång loà, taäp 1, Nxb Treû,

TP.HCM.

50. Nhieàu taùc giaû (2006), Hoïc laøm giaøu töø nhöõng doanh nhaân khoång loà, taäp 2, Nxb Treû,

TP.HCM.

51. Nguyeãn Ñình Phan (2004), Phaùt trieån lieân keát kinh teá giöõa caùc doanh nghieäp trong

kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN, Taïp chí kinh teá vaø phaùt trieån, soá 1-2004, trang

18.

52. Nieân giaùm thoáng keâ TP.HCM (2008), Nxb Thoáng keâ, Haø noäi.

53. Nieân giaùm thoáng keâ Vieät Nam (2008), Nxb Thoáng keâ, Haø noäi.

54. Ñoã Taán Phong (2003), Taùm loïai naêng löïc quyeát ñònh cuoäc ñôøi, Nxb Vaên hoùa Thoâng

tin, Haø Noäi.

173

55. Nguyeãn Minh Phong (2004), Thöïc tieãn trieån khai Luaät doanh nghieäp ôû Haø Noäi –

Keát quaû, vaán ñeà vaø giaûi phaùp, Taïp chí Nhöõng vaán ñeà kinh teá theá giôùi, soá 6-2005, trang

67.

56. Nguyeãn Maïnh Quaân (2004), Ñaïo ñöùc kinh doanh vaø vaên hoùa coâng ty: “Nhaân caùch

cuûa doanh nghieäp trong töông lai”, Taïp chí kinh teá vaø phaùt trieån, soá 2-2004, trang 38.

57. Traàn Vaên Quaân (2004), Hoïc laøm giaùm ñoác kinh doanh, NXB Vaên hoùa Thoâng tin,

Haø Noäi.

58. Ñaäu Vaên Quyeàn, Vieät Anh (2001), 36 bí quyeát ñeå trôû thaønh ngöôøi laõnh ñaïo gioûi,

Nxb Thoâng Taán, Haø Noäi.

59. Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö TP.HCM (2006), Baùo caùo toång keát vieäc thi haønh Luaät

doanh nghieäp, TP.HCM.

60. Leâ Quoác Söû (2004), Ngheà giaùm ñoác kinh doanh, Nxb Toång hôïp TP.HCM.

61. Löu Ñöùc Thaéng (2004), Con ñöôøng daãn ñeán thaønh coâng cuûa giaùm ñoác doanh

nghieäp, Nxb Thoâng Taán, Haø Noäi.

62. Löu Ngoïc Thònh (1996), Chieán löôïc con ngöôøi trong thaàn kyø kinh teá Nhaät Baûn, Nxb

Chính trò quoác gia, Haø Noäi.

63. Ñinh Thôm (2005), Moät soá nhaän thöùc môùi veà kinh teá tö nhaân trong ñieàu kieän toaøn

caàu hoùa, Taïp chí Nhöõng vaán ñeà kinh teá theá giôùi, soá 4-2005, trang 27.

64. Nguyeãn Caûnh Toaøn, Nguyeãn Vaên Leâ, Chaâu An (2004), Khôi daäy tieàm naêng saùng

taïo, NXB Giaùo duïc, Haø Noäi.

65. Leâ Khaéc Trieát (2005), Ñoåi môùi vaø phaùt trieån kinh teá tö nhaân ôû Vieät nam, Nxb Lao

ñoäng, Haø Noäi.

66. Nguyeãn Vaên Trình (2003), Söï toàn taïi vaø phaùt trieån taát yeáu cuûa kinh teá tö nhaân ôû

Vieät Nam, Taïp chí phaùt trieån kinh teá, soá 149-2003, trang 10.

67. Tröôøng Caùn boä TP.HCM (2005), Moân hoïc veà TP.HCM, saùch löu haønh noäi boä.

174

68. Vuõ Quoác Tuaán (2001), Doanh nghieäp doanh nhaân trong kinh teá thò tröôøng, Nxb

Chính trò quoác gia, Haø Noäi.

69. Nguyeãn Thanh Tuyeàn chuû bieân (2002), Thaønh phaàn kinh teá tö nhaân trong quaù trình

coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, Nxb Chính trò quoác gia, Haø Noäi.

70. Nguyeãn Thanh Tuyeàn, Nguyeãn Quoác Teá, Löông Minh Cöø ((2003), Sôû höõu tö nhaân

vaø kinh teá tö nhaân trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN ôû Vieät Nam, Nxb

Toång hôïp TP.HCM.

71. Vuõ Boäi Tuyeàn bieân dòch (2004), Kyõ xaûo kinh doanh cuûa caùc coâng ty Nhaät Baûn,

NXB Vaên hoùa Thoâng tin, Haø Noäi.

72. Vuõ Huy Töø chuû bieân (1998), Vai troø quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc loïai hình doanh

nghieäp, Nxb Chính trò quoác gia, Haø Noäi.

73. Leâ Thò Anh Vaân (2003), Phaùt trieån khu vöïc kinh teá tö nhaân: kinh nghieäm Trung

Quoác vaø baøi hoïc cho Vieät Nam, Taïp chí kinh teá vaø phaùt trieån, soá 3-2003, trang 50.

74. Lyù Vó (2004), 400 quy taéc quaûn lyù ngöôøi vaø vieäc, Nxb Treû, TP.HCM.

75. Luaät sö Voõ Thaønh Vò (2002), Quyeàn lôïi vaø nghóa vuï cuûa doanh nghieäp tö nhaân,

Nxb Thoáng keâ, Haø Noäi.

76. Hoà Vaên Vónh chuû bieân (2003), Kinh teá tö nhaân vaø quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi kinh teá

tö nhaân ôû nöôùc ta hieän nay, Nxb Chính trò quoác gia, Haø Noäi.

77. Hoà Troïng Vieän (2004), Kinh teá tö nhaân trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng

XHCN ôû Vieät Nam, Taïp chí Nghieân cöùu kinh teá, soá 11-2004, trang 11.

78. Hoà Troïng Vieän (2003), Nhaän thöùc veà boùc loät vaø Ñaûng vieân laøm kinh teá tö nhaân,

Taïp chí phaùt trieån kinh teá, soá 149-2003, trang 4.

79. Vieän kinh teá TP.HCM (2002), Höôùng chuyeån dòch cô caáu kinh teá TP.HCM, Nxb

Treû, TP.HCM.

175

80. Vieän Nghieân cöùu Quaûn lyù Kinh teá Trung öông (2004), 205 caâu hoûi vaø ñaùp veà Luaät

doanh nghieäp, Nxb Giao thoâng Vaän taûi, Haø Noäi.

81. Phan Naûi Vieät (2003), Khoång töû vaø tö töôûng quaûn lyù kinh doanh hieän ñaïi, Nxb Ñaø

naüng.

82. Anh Vuõ (2004), Vò theá doanh nhaân, Taïp chí Kinh teá Chaâu AÙ – Thaùi bình Döông, soá

34-2004, trang 28.

83. Christian Batal (2002), Quaûn lyù nguoàn nhaân löïc, Nxb Chính trò quoác gia, Haø Noäi.

84. Loren B.Belker (1999), Caåm nang cho ngöôøi laàn ñaàu laøm quaûn lyù, Nxb Treû,

TP.HCM.

85. Ken Blanchard (2004), Taøi laõnh ñaïo cuûa vò giaùm ñoác gioûi öùng xöû, Nxb Toång hôïp

TP.HCM.

86. Richard E.Boyatzis (1981), The Competenct Manager, John Wiley & Sons.

87. Andy Bruce, Ken Langdon (2004), Tö duy chieán löôïc, Nxb Toång hôïp TP.HCM.

88. Steven Cohen (2004), Caùc kyõ naêng thöông löôïng daønh cho nhaø quaûn trò, Nxb

Thoáng keâ, Haø Noäi.

89. Marlene Caroselli (2004), Caùc kyõ naêng laõnh ñaïo daønh cho nhaø quaûn trò, Nxb

Thoáng keâ, Haø Noäi.

90. H. N. Casson (1991), laøm neân, Nxb Toång hôïp Quaûng Ngaõi.

91. Gaston Courtois (2002), laõnh ñaïo vaø quaûn lyù moät ngheä thuaät, Nxb Lao ñoäng – Xaõ

hoäi, Haø Noäi.

92. James H. Donnelly, James L. Gibson, John M. Ivancevich (2001), Quaûn trò hoïc

caên baûn, Nxb Thoáng keâ, Haø Noäi.

93. Peter F. Drucker (2003), Nhöõng thaùch thöùc cuûa quaûn lyù trong theá kyû XXI, Nxb Treû,

TP.HCM.

176

94. Albrt J. Dunlap (2003), Bí quyeát vöïc daäy moät doanh nghieäp, Nxb Toång hôïp

TP.HCM.

95. E. C. Eyre, Richard Pettinger (1999), Basic Management, Macmillan.

96. Jeffrey J.Fox ((2004), Ngheä thuaät quaûn lyù, Nxb Toång hôïp TP.HCM.

97. Fred R. David (2003), Khaùi luaän veà quaûn trò chieán löôïc, Nxb Thoáng keâ, Haø Noäi.

98. Thomas L.Friedman (2006), Theá giôùi phaúng, Nxb Treû, TP.HCM.

99. Harold Geneen (1990), Giaùm ñoác: ngöôøi laøm ra lôïi nhuaän, Nxb TP.HCM.

100. Eliyahu M.Goldratt (2004), Muïc tieâu, Nxb Treû, TP.HCM.

101. Michael Hammer, James Champy (1996), Taùi laäp coâng ty, Nxb TP.HCM.

102. Robert Heller (2004), Ngheä thuaät quyeát ñònh saùch löôïc, Nxb Vaên hoùa Thoâng tin,

Haø Noäi.

103. Robert Heller (2004), Laõnh ñaïo hieäu quaû, Nxb Toång hôïp TP.HCM.

104. Robert Heller (2004), Ngheä thuaät giao quyeàn, Nxb Vaên hoùa Thoâng tin, Haø Noäi.

105. Paul Hersey, Ken Blanc Hard (2002), Quaûn trò haønh vi toå chöùc, Nxb Thoáng keâ,

Haø Noäi.

106. Kerstin Keen (2000), Naêng löïc, Giaùo trình giaûng daïy taïi lôùp Vie/96/029 taïi Hoïc

Vieän Haønh chính Quoác gia – TP.HCM.

107. Harold Koontz, Cyril Odonell, Heinz Weihrich (1994), Nhöõng vaán ñeà coát yeáu cuûa

quaûn lyù, Nxb Khoa hoïc vaø kyõ thuaät, Haø Noäi.

108. Philip Kotler (2003), Nhöõng phöông thöùc saùng taïo, chieán thaéng vaø khoáng cheá thò

tröôøng, Nxb TP.HCM.

109. Lester C. Thurow (2003), Laøm giaøu trong neàn kinh teá tri thöùc, Nxb Treû, TP.HCM.

177

PHUÏ LUÏC 1:

SOÁ LIEÄU THOÁNG KEÂ VEÀ DNTN TAÏI TP.HCM

1. MOÄT SOÁ CHÆ TIEÂU CÔ BAÛN CUÛA CAÙC DNTN TAÏI TP.HCM

7.234

6.800

6.257

5.319

4.790

4.259

3.463

Soá löôïng DNTN

88,99

83,77

80,59

65,85

60,69

55,25

42,21

- Soá LÑ (ngaøn ngöôøi)

11.241

9.989

9.307

8.675

7.686

6.093

4.307

- Nguoàn voán (tyû ñ)

3.785

3.230

2.981

2.472

2.066

1.779

1.227

- Taøi saûn coá ñònh (tyû ñ)

32.694

29.756

26.437

21.152

17.306

15.082

12.649

- Doanh thu (tyû ñ)

46,72

37,25

32,45

-1,29

68,69

95,71

81,95

- Lôïi nhuaän (tyû ñ)

793,26

721,43

675,08

541,10

604,38

477,39

267,51

- Noäp ngaân saùch

Naêm 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Nguoàn: Cuïc Thoáng keâ TP.HCM.

2. SOÁ LAO ÑOÄNG LAØM VIEÄC CHO CAÙC DNTN TAÏI TP.HCM

Soá löôïng DNTN

3.463

4.259

4.790

5.319

6.257

6.800

7.234

- Soá lao ñoäng

42.215

55.248

60.659

65.848

80.587

83.771

88.978

- Soá lao ñoäng nöõ

20.109

26.268

28.362

31.249

37.170

38.934

41.109

Naêm 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Nguoàn: Cuïc Thoáng keâ TP.HCM.

178

3. SOÁ DNTN TAÏI TP.HCM PHAÂN THEO QUY MOÂ LAO ÑOÄNG

7.234

6.800

6.257

5.319

4.790

4.259

3.463

Soá löôïng DNTN

3.517

3.405

2.996

2.513

2.221

1.904

1.645

- Döôùi 5 ngöôøi

2.063

1.942

1.879

1.580

1.468

1.354

1.057

- Töø 5 ñeán 9 ngöôøi

1.351

1.189

1.134

1.009

898

823

616

- Töø 10 ñeán 49 ngöôøi

249

222

207

182

170

145

123

- Töø 50 ñeán 199 ngöôøi

- Töø 200 ñeán 499 ngöôøi

- Töø 500 ñeán 999 ngöôøi

- Töø 1000 ngöôøi trôû leân

Naêm 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Nguoàn: Cuïc Thoáng keâ TP.HCM.

4. SOÁ DNTN TAÏI TP.HCM PHAÂN THEO QUY MOÂ NGUOÀN VOÁN

Soá löôïng DNTN

3.463

4.259

4.790

5.319

6.257

6800

7.234

- Döôùi 0,5 tyû

2.125

2.479

2.772

2.941

3.378

3.796

4.011

- Töø 0,5 ñeán döôùi 1 tyû

483

607

743

897

983

1.023

1.148

- Töø 1 ñeán döôùi 5 tyû

677

934

989

1.137

1.531

1.599

1.658

- Töø 5 ñeán döôùi 10 tyû

115

141

157

185

192

204

226

- Töø 10 ñeán döôùi 50 tyû

120

146

157

161

172

- Töø 50 ñeán döôùi 200 tyû

- Töø 200 tyû trôû leân

Naêm 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Nguoàn: Cuïc Thoáng keâ TP.HCM.

179

5. SOÁ DNTN TAÏI TP.HCM COÙ LAÕI VAØ LOÃ

7.234

6.800

6.257

5.319

4.790

4.259

3.463

Soá löôïng DNTN

5.281

4.935

4.435

3.662

3.050

3.319

2.765

- Soá DNTN coù laõi

359,10

323,54

279,41

225,65

184,51

188,00

145,49

+ Toång möùc laõi (tyû ñ)

+ BQ 1 DN laõi (trieäu ñ)

1.953

1.865

1.822

1.657

1.740

940

698

- Soá DNTN loã

183,58

178,21

204,06

226,94

115,82

92,29

63,64

+ Toång möùc loã (tyû ñ)

112

137

+ BQ 1 DN loã (trieäu ñ)

Naêm 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Nguoàn: Cuïc Thoáng keâ TP.HCM.

6. THU NHAÄP BÌNH QUAÂN 1 LAO ÑOÄNG/THAÙNG CUÛA DNTN TAÏI

TP.HCM SO VÔÙI CAÙC LOAÏI HÌNH DN KHAÙC (ÑVT: 1000ñ)

Naêm 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

- DNTN

803

864

1.040

1.028

1.043

1.078

1.126

- DN nhaø nöôùc vaø coù voán

nhaø nöôùc

2.463

1.580

1.758

1.997

2.370

2.495

2.570

- Coâng ty coå phaàn khoâng

coù voán nhaø nöôùc

1.892

1.162

1.324

1.532

1.721

1.907

1.976

- Coâng ty TNHH tö nhaân

1.357

950

1.069

1.186

1.238

1.385

1.452

- DN 100% voán nöôùc

ngoaøi

1.864

1.513

1.499

1.564

1.747

1.912

1.936

- DN lieân doanh vôùi

nöôùc ngoaøi

3.319

2.748

4.431

3.191

3.296

3.368

3.307

Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra DN haøng naêm cuûa Cuïc Thoáng keâ TP.HCM.

180

7. TYÛ LEÄ % DNTN TAÏI TP.HCM COÙ ÑOÙNG BHXH, BAÛO HIEÅM Y TEÁ

VAØ KINH PHÍ COÂNG ÑOAØN SO VÔÙI CAÙC LOAÏI HÌNH DN KHAÙC

Naêm 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2001

- DNTN

7,35

33,80

37,13

41,52

43,2

46,27

6,67

- DN nhaø nöôùc vaø coù voán

nhaø nöôùc

99,17

98,71

98,50

97,47

96,93

97,3

97,86

- Coâng ty coå phaàn khoâng

coù voán nhaø nöôùc

39,15

31,98

40,79

36,25

39,87

41,63

38,74

- Coâng ty TNHH tö nhaân

22,45

19,61

32,01

29,87

31,19

32,86

30,02

- DN 100% voán nöôùc

ngoaøi

80,28

79,48

86,80

90,39

89,8

89,56

89,73

- DN lieân doanh vôùi

nöôùc ngoaøi

89,50

88,76

95,78

94,84

94,5

95,35

93,42

Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra DN haøng naêm cuûa Cuïc Thoáng keâ TP.HCM.

8. LÔÏI NHUAÄN BÌNH QUAÂN TREÂN 1 ÑOÀNG VOÁN CUÛA DNTN TAÏI

TP.HCM SO VÔÙI CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP KHAÙC

(ÑVT: ñoàng)

Naêm 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

- DNTN

0,02

0,01

- DN nhaø nöôùc vaø coù voán

nhaø nöôùc

0,05

0,06

0,05

0,06

- Coâng ty coå phaàn khoâng

coù voán nhaø nöôùc

0,02

0,03

- Coâng ty TNHH tö nhaân

0,02

0,01

0,02

0,01

0,02

- DN 100% voán nöôùc

ngoaøi

(0,01)

0,01

0,02

0,03

- DN lieân doanh vôùi

nöôùc ngoaøi

0,04

0,08

0,09

0,11

0,12

Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra DN haøng naêm cuûa Cuïc Thoáng keâ TP.HCM.

181

9. TYÛ LEÄ % DNTN TAÏI TP.HCM COÙ KEÁT NOÁI INTERNET SO VÔÙI CAÙC

LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP KHAÙC

Naêm 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

- DNTN

13,11

13,24

8,39

11,22

15,71

16,97

19,01

- DN nhaø nöôùc vaø coù voán

nhaø nöôùc

74,08

77,35

75,13

85,16

89,34

91,73

93,28

- Coâng ty coå phaàn khoâng

coù voán nhaø nöôùc

65,50

57,28

61,48

62,02

66,98

69,84

65,73

- Coâng ty TNHH tö nhaân

54,76

49,31

49,27

52,81

58,72

61,28

56,75

- DN 100% voán nöôùc

ngoaøi

89,67

85,56

81,52

90,53

93,12

94,75

92,26

- DN lieân doanh vôùi

nöôùc ngoaøi

86,61

86,74

84,81

92,85

93,84

95,76

93,27

Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra DN haøng naêm cuûa Cuïc Thoáng keâ TP.HCM.

10. TYÛ LEÄ % DNTN TAÏI TP.HCM COÙ WEBSITE SO VÔÙI CAÙC LOAÏI

HÌNH DOANH NGHIEÄP KHAÙC

Naêm 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

- DNTN

0,87

0,75

0,67

0,79

0,82

0,84

- DN nhaø nöôùc vaø coù voán

nhaø nöôùc

26,94

18,02

22,14

17,08

26,69

27,01

28,31

- Coâng ty coå phaàn khoâng

coù voán nhaø nöôùc

11,23

16,28

11,53

10,12

10,57

11,75

11,81

- Coâng ty TNHH tö nhaân

4,76

5,46

4,79

4,56

4,85

4,99

5,31

- DN 100% voán nöôùc

ngoaøi

18,72

11,73

14,43

12,87

16,85

19,34

20,08

- DN lieân doanh vôùi

nöôùc ngoaøi

28,99

26,10

27,00

31,79

31,25

31,78

32,68

Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra DN haøng naêm cuûa Cuïc Thoáng keâ TP.HCM.

182

PHUÏ LUÏC 2

MAÃU PHIEÁU KHAÛO SAÙT VAØ KEÁT QUAÛ KHAÛO SAÙT

1. PHIEÁU KHAÛO SAÙT.

Ñeà taøi nghieân cöùu “Naâng cao naêng löïc giaùm ñoác doanh nghieäp tö nhaân (DNTN)

treân ñòa baøn TP.HCM” raát caàn yù kieán ñoùng goùp cuûa caùc giaùm ñoác DNTN cho phaàn

ñaùnh giaù thöïc traïng. Nhoùm thöïc hieän ñeà taøi kính ñeà nghò caùc DNTN ñöôïc choïn khaûo

saùt giuùp ñôõ chuùng toâi baèng caùch ñieàn caùc thoâng tin caàn thieát vaøo phieáu khaûo saùt döôùi

ñaây. Nhöõng yù kieán cuûa caùc anh (chò) trong phieáu khaûo saùt naøy chæ söû duïng duy nhaát

cho muïc ñích nghieân cöùu chöù khoâng söû duïng cho baát kyø muïc ñích naøo khaùc. Xin chaân

thaønh caûm ôn söï giuùp ñôõ cuûa caùc anh (chò).

I: THOÂNG TIN CHUNG VEÀ DNTN ÑÖÔÏC KHAÛO SAÙT.

1. Teân DN: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Ngaønh ngheà kinh doanh: …………………………………………………………………………………………………………..

4. DN ñaõ thaønh laäp ñöôïc maáy naêm: ……………….………………………………………………………………………….

5. Giaùm ñoác laø ngöôøi trong gia ñình: Laøm thueâ:

6. Tuoåi ñôøi cuûa giaùm ñoác: ………………………. Ñaõ laøm giaùm ñoác ñöôïc: ………………. naêm.

7. Giaùm ñoác ñaõ:

- Toát nghieäp ñaïi hoïc: ngaønh: ………………………………………………………….

- Toát nghieäp cao ñaúng, trung caáp: ngaønh: ………………………………………………………..

- Toát nghieäp phoå thoâng trung hoïc:

- Caùc lôùp boài döôõng ñaõ hoïc:

+ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

+ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

8. Toång soá lao ñoäng söû duïng bình quaân trong naêm 2005: ………………………………………………..

183

9.Theo anh (chò), möùc ñoä caïnh tranh cuûa DN hieän nay laø:

- Raát gay gaét:

- Khaù gay gaét:

- Gay gaét vöøa phaûi:

- Khoâng phaûi caïnh tranh:

10. Theo anh (chò), heä thoáng phaùp luaät ñaõ:

- Hoaøn toaøn thuaän lôïi cho DN:

- Khaù thuaän lôïi cho DN:

- Bình thöôøng:

- Chöa thuaän lôïi:

11. Theo anh (chò), nhöõng khoù khaên trong noäi boä DN laø:

- Thieáu thoâng tin veà thò tröôøng:

- Thieáu voán:

- Coâng ngheä laïc haäu:

- Chaát löôïng lao ñoäng thaáp:

- Khaùc:

II: MÖÙC ÑOÄ HIEÅU BIEÁT CUÛA ANH (CHÒ) VEÀ:

RAÁT ÍT VÖØA KHAÙ NHIEÀU

ÍT PHAÛI

- Caùc tröôøng phaùi quaûn trò.

- Caùc chöùc naêng quaûn trò.

- Lyù thuyeát cung – caàu vaø caïnh tranh.

- Phaân tích moâi tröôøng KD.

- Caùc phöông phaùp thu thaäp vaø phaân tích

thoâng tin.

184

- Chieán löôïc KD cuûa DN.

- Taàm nhìn cuûa DN.

- Caùc muïc tieâu daøi haïn vaø ngaén haïn.

- Keá hoaïch KD daøi haïn ( chaúng haïn 3 hay

5 naêm).

- Keá hoaïch KD haøng naêm.

- Nhöõng lyù thuyeát veà ñoäng vieân nhaân vieân

laøm vieäc.

- Nhöõng lyù thuyeát veà quaûn trò nhaân söï.

- Caùc lyù thuyeát, moâ hình ra quyeát ñònh.

- Caùc phöông phaùp kieåm tra ñaùnh giaù.

- Nhöõng lyù thuyeát veà quaûn lyù chaát löôïng

(ISO, TQM, KAIZEN, 5S…).

- Nhöõng vaán ñeà kyõ thaät coâng ngheä cuûa

DN.

- Caùc vaên baûn phaùp luaät lieân quan ñeán

DN.

- Marketting.

- Taøi chính, keá toaùn, thueá.

- Thò tröôøng chöùng khoaùn.

- OÂ nhieãm moâi tröôøng.

185

III: MÖÙC ÑOÄ THAØNH THAÏO CAÙC KYÕ NAÊNG CHUÛ YEÁU CUÛA CAÙC ANH (CHÒ).

KHAÙ NHIEÀU VÖØA RAÁT ÍT

ÍT PHAÛI

- Phaân tích moâi tröôøng KD.

- Thieát laäp taàm nhìn.

- Thieát laäp muïc tieâu KD.

- Laäp keá hoaïch KD.

- Ñoäng vieân nhaân vieân laøm vieäc.

- Thu thaäp vaø phaân tích thoâng tin.

- Dieãn ñaït moät yù töôûng hay vaán

ñeà thuyeát phuïc.

- Ñaøm phaùn, thöông löôïng.

- Ra quyeát ñònh.

- Giao tieáp baèng tieáng Anh.

- Xaây döïng caùc quy ñònh, quy cheá

noäi boä.

IV.KINH NGHIEÄM VEÀ NGHEÀ GIAÙM ÑOÁC CUÛA ANH (CHÒ) COÙ ÑÖÔÏC TÖØ:

- Töï ruùt ra qua nhöõng thaønh coâng hay thaát baïi trong coâng vieäc:

- Hoïc töø caùc ñoàng nghieäp:

- Khaùc (xin vui loøng ghi cuï theå): …………………………………………………………………………………………………

186

IV: CAÙC MOÁI QUAN HEÄ CAÙ NHAÂN VAØ MÖÙC ÑOÄ QUAN TROÏNG CUÛA

CHUÙNG ÑOÁI VÔÙI ANH (CHÒ):

QUAN RAÁT QUAN ÍT KHOÂNG

TROÏNG QUAN QUAN TROÏNG QUAN

TROÏNG TROÏNG VÖØA TROÏNG

PHAÛI

Trong tìm kieám hôïp ñoàng

cung caáp saûn phaåm, dòch

vuï vôùi khu vöïc tö nhaân.

Trong tìm kieám hôïp ñoàng

cung caáp saûn phaåm, dòch

vuï vôùi khu vöïc coâng.

Trong giaûi quyeát coâng vieäc

vôùi caùc cô quan quaûn lyù

nhaø nöôùc.

V. LYÙ DO LAØM GIAÙM ÑOÁC DN.

Lyù do Soá löôïng yù kieán

- Yeâu thích KD.

- Löông cao.

- Vò trí xaõ hoäi

- Khaùc:

187

V: THAÙI ÑOÄ CUÛA ANH (CHÒ) ÑOÁI VÔÙI CHÖÕ TÍN TRONG KD.

- Khoâng quan troïng:

- Ít quan troïng:

- Quan troïng vöøa phaûi:

- Quan troïng:

- Raát quan troïng:

VI: ANH (CHÒ) THÖÏC HIEÄN LÔØI HÖÙA TRONG KD NHÖ THEÁ NAØO.

- Luoân thöïc hieän ñuùng:

- Thöïc hieän ñöôïc töø 70% ñeán 90%:

- Thöïc hieän ñöôïc töø 50% ñeán 70%:

- Thöïc hieän ñöôïc döôùi 50%:

- Thöôøng xuyeân khoâng thöïc hieän ñuùng lôøi höùa:

VII. CAÙC ÑAËC ÑIEÅM CAÙ NHAÂN VAØ MÖÙC ÑOÄ QUAN TROÏNG CUÛA CHUÙNG

ÑOÁI VÔÙI GIAÙM ÑOÁC DNTN.

ÍT RAÁT COÙ ÑÖÔÏC DO

TT ÑAËC ÑIEÅM CAÙ NHAÂN QUAN QUAN BAÅM REØN LUYEÄN,

TROÏNG TROÏNG SINH ÑAØO TAÏO

1 Töï tin, nghò löïc.

2 Quyeát ñoaùn.

3 Saün saøng chòu traùch nhieäm.

4 Thích öùng vôùi moâi tröôøng.

5 Khaû naêng chòu ñöïng cao.

6 Coù tinh thaàn hôïp taùc.

Khaùc: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

188

VIII. CAÙC CHUYEÂN ÑEÀ CAÙC GIAÙM ÑOÁC DNTN MONG MUOÁN ÑÖÔÏC ÑAØO TAÏO.

Soá löôïng giaùm ñoác DNTN

coù nhu caàu ñaøo taïo.

- Phaân tích thò tröôøng.

- Laäp chieán löôïc KD.

- Keá hoaïch KD.

- Quaûn lyù chaát löôïng (ISO 9000)

- Ñaøm phaùn hôïp ñoàng.

- Caùc vaên baûn phaùp luaät coù lieân quan ñeán DN.

- Marketting.

- Quaûn trò DN

- Laäp vaø hieåu baùo caùo taøi chính.

189

2: TOÅNG HÔÏP KEÁT QUAÛ KHAÛO SAÙT

2.1. Tuoåi ñôøi, tuoåi ngheà vaø baèng caáp cuûa 400 DNTN ñöôïc khaûo saùt.

Baèng caáp Lôùp

Tuoåi Tuoåi ngheà boài döôõng Ñaïi hoïc Cao ñaúng, PTTH

ñôøi Trung caáp

37,3 6,6 44 68 104 76

2.2. Möùc ñoä caïnh tranh cuûa caùc DN ñöôïc khaûo saùt.

Raát Khaù Gay gaét Khoâng

gay gaét gay gaét vöøa phaûi caïnh tranh

288 76 36 0

2.3. Möùc ñoä thuaän lôïi cuûa heä thoáng phaùp luaät ñoái vôùi caùc DN ñöôïc khaûo saùt.

Hoaøn toaøn Khaù Bình Chöa

thuaän lôïi thuaän lôïi thöôøng thuaän lôïi

4 48 196 152

2.4. Nhöõng khoù khaên cuûa caùc DN ñöôïc khaûo saùt.

Nhöõng khoù khaên Soá löôïng yù kieán

- Thieáu thoâng tin thò tröôøng. 348

- Thieáu voán. 224

- Coâng ngheä laïc haäu. 148

- Chaát löôïng lao ñoäng thaáp. 272

- Khaùc:

+ Thieáu maët baèng. 140

+ Ngaân haøng khoù cho vay. 244

+ Nhaân vieân laøm ñöôïc vaøi naêm laø xin nghæ. 118

190

2.5. Möùc ñoä hieåu bieát cuûa caùc giaùm ñoác DNTN veà caùc vaán ñeà cô baûn cuûa quaûn trò.

- Caùc tröôøng phaùi quaûn trò 72 136 112 52 28

- Caùc chöùc naêng quaûn trò. 88 116 84 60 52

- Cung – caàu vaø caïnh tranh.* 20 124 140 64 48

- Phaân tích moâi tröôøng KD. 28 64 220 56 32

- Chieán löôïc KD cuûa DN. ** 45 156 124 48 24

- Taàm nhìn (ñònh höôùng phaùt trieån 77 131 87 56 33

laâu daøi) cuûa DN.***

- Muïc tieâu daøi haïn vaø ngaén haïn. 4 24 76 232 64

- Keá hoaïch KD daøi hôn 1 naêm 12 60 208 84 36

(chaúng haïn 3 hay 5 naêm).

- Keá hoaïch KD haøng naêm. 0 8 64 204 124

- Nhöõng lyù thuyeát veà ñoäng vieân 69 117 109 61 44

nhaân vieân laøm vieäc.

- Nhöõng vaán ñeà veà quaûn trò nhaân 29 51 175 57 88

söï.

- Nhöõng vaán ñeà kyõ thuaät coâng 0 15 197 115 73

ngheä.

- Nhöõng vaán ñeà veà quaûn lyù chaát 11 48 209 75 57

löôïng (ISO, TQM, KAIZEN, 5S.,)

- Caùc phöông phaùp thu thaäp vaø 24 83 116 103 74

phaân tích thoâng tin.

- Caùc lyù thuyeát, moâ hình ra quyeát 48 107 104 96 45

ñònh.

- Caùc phöông phaùp kieåm tra ñaùnh 61 93 150 65 31

giaù.

191

- Caùc vaên baûn phaùp luaät coù lieân 36 164 172 28 0

quan ñeán DN.

- Marketting. 49 127 141 83 0

- Taøi chính, keá toaùn, thueá. 68 157 111 64 0

- Thò tröôøng chöùng khoaùn. 102 115 60 73 50

- OÂ nhieãm moâi tröôøng. 0 289 64 47 0

Ghi chuù: * 4 tröôøng hôïp khoâng traû lôøi.

** 3 tröôøng hôïp khoâng traû lôøi.

*** 6 tröôøng hôïp khoâng traû lôøi.

2.6. Möùc ñoä thaønh thaïo caùc kyõ naêng chuû yeáu cuûa caùc giaùm ñoác DNTN.

VÖØA RAÁT KHAÙ NHIEÀU ÍT

PHAÛI ÍT

- Phaân tích moâi tröôøng KD. 159 43 125 27 46

- Thieát laäp taàm nhìn.* 51 37 153 24 128

- Thieát laäp muïc tieâu KD. 124 149 58 62 7

- Laäp keá hoaïch KD. 171 77 82 25 45

- Ñoäng vieân nhaân vieân laøm vieäc. 113 56 121 43 67

- Thu thaäp vaø phaân tích thoâng tin.** 116 88 92 68 32

- Dieãn ñaït moät yù töôûng hay vaán ñeà 132 84 107 75 0

thuyeát phuïc.

- Ñaøm phaùn, thöông löôïng. 109 153 55 83 0

- Ra quyeát ñònh. 148 137 47 68 0

- Giao tieáp baèng tieáng Anh. 73 58 156 16 97

- Xaây döïng caùc quy ñònh, quy cheá 138 42 93 28 99

noäi boä.

Ghi chuù: * 7 tröôøng hôïp khoâng traû lôøi, ** 4 tröôøng hôïp khoâng traû lôøi.

192

2.7. Kinh nghieäm veà ngheà giaùm ñoác coù ñöôïc töø:

Kinh nghieäm veà ngheà giaùm ñoác coù ñöôïc töø Soá löôïng yù kieán

- Töï tích luõy kinh nghieäm. 388

- Hoïc töø caùc ñoàng nghieäp. 384

- Khaùc: Töø taøi lieäu 48

2.8. Möùc ñoä quan troïng cuûa caùc moái quan heä caù nhaân ñoái vôùi giaùm ñoác DNTN.

RAÁT QUAN QUAN ÍT KHOÂNG

QUAN TROÏNG TROÏNG QUAN QUAN

TROÏNG TROÏNG TROÏNG VÖØA

PHAÛI

Trong tìm kieám, thaûo luaän

caùc hôïp ñoàng cung caáp saûn 44 65 112 48 131

phaåm, dòch vuï vôùi khu vöïc

tö.

Trong tìm kieám, thaûo luaän

caùc hôïp ñoàng cung caáp saûn 315 33 52 0 0

phaåm, dòch vuï vôùi khu vöïc

coâng.

Trong giaûi quyeát caùc thuû

tuïc vôùi cô quan nhaø nöôùc. 244 73 44 15 24

2.9. Lyù do laøm giaùm ñoác DN.

Lyù do Soá löôïng yù kieán

356 - Yeâu thích KD.

20 - Löông cao.

8 - Vò trí xaõ hoäi

12 - Khaùc: ñöôïc môøi.

193

2.10. Quan nieäm veà chöõ tín trong KD.

Quan nieäm veà chöõ tín trong KD Soá löôïng yù kieán

- Raát quan troïng. 400

- Quan troïng. 0

- Quan troïng vöøa phaûi. 0

- Khoâng quan troïng. 0

2.11. Möùc ñoä thöïc hieän lôøi höùa.

Möùc ñoä thöïc hieän lôøi höùa Soá löôïng yù kieán

- Luoân thöïc hieän ñuùng: 104

- Thöïc hieän ñöôïc töø 70% ñeán 90%: 196

- Thöïc hieän ñöôïc töø 50% ñeán 70%: 88

- Thöïc hieän ñöôïc döôùi 50%: 12

- Thöôøng xuyeân khoâng thöïc hieän ñuùng lôøi höùa: 0

Ghi chuù: coù 20 phieáu khoâng traû lôøi.

2.12. Coù caàn luoân phuïc vuï khaùch haøng moät caùch toát nhaát?

- Ñoàng yù: 400

- Khoâng ñoàng yù: 0

2.13. Caùc ñaëc ñieåm caù nhaân vaø möùc ñoä quan troïng cuûa chuùng ñoái vôùi giaùm ñoác

DNTN.

COÙ ÑÖÔÏC DO ÍT RAÁT

TT ÑAËC ÑIEÅM CAÙ NHAÂN QUAN QUAN BAÅM REØN LUYEÄN,

TROÏNG TROÏNG SINH ÑAØO TAÏO

1 Töï tin, nghò löïc. 0 400 28 372

2 Quyeát ñoaùn. 15 385 59 341

3 Saün saøng chòu traùch nhieäm. 0 400 12 388

4 Thích öùng vôùi moâi tröôøng. 0 400 31 369

5 Khaû naêng chòu ñöïng cao. 0 400 37 363

6 Coù tinh thaàn hôïp taùc. 28 372 103 297

194

Khaùc: - Gan daï: Coù 7 yù kieán

- Saùng taïo: Coù 4 yù kieán.

2.14. Caùc chuyeân ñeà caùc giaùm ñoác DNTN mong muoán ñöôïc ñaøo taïo.

Soá löôïng giaùm ñoác DNTN

coù nhu caàu ñaøo taïo.

- Phaân tích thò tröôøng. 28

- Laäp chieán löôïc KD. 142

- Keá hoaïch KD. 189

- Quaûn lyù chaát löôïng (ISO 9000) 64

- Ñaøm phaùn hôïp ñoàng. 168

- Caùc vaên baûn phaùp luaät coù lieân quan ñeán DN. 72

- Marketting. 86

- Quaûn trò DN 42

- Laäp vaø hieåu baùo caùo taøi chính. 208

Ghi chuù: Coù giaùm ñoác muoán ñöôïc ñaøo taïo nhieàu chuyeân ñeà. 27 tröôøng hôïp khoâng traû

lôøi veà yeâu caàu ñaøo taïo.