Nghiên cứu đặc điểm hình ảnh và kết quả điều trị phình động mạch não phức tạp bằng đặt stent đổi hướng dòng chảy

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> NGHIÊN CỨU ðẶC ðIỂM HÌNH ẢNH VÀ KẾT QUẢ ðIỀU TRỊ<br /> PHÌNH ðỘNG MẠCH NÃO PHỨC TẠP BẰNG ðẶT STENT<br /> ðỔI HƯỚNG DÒNG CHẢY<br /> Vũ ðăng Lưu1 , ðinh Trung Thành2<br /> 1<br /> <br /> Trường ðại học Y Hà Nội; 2Bệnh viện Saint Paul<br /> <br /> Nghiên cứu nhằm mô tả ñặc ñiểm hình ảnh và ñánh giá kết quả ñiều trị phình ñộng mạch não phức tạp<br /> bằng ñặt stent pipeline ñổi hướng dòng chảy. 37 b ệnh nhân có 38 phình ñộng mạch não phức tạp ñược<br /> chẩn ñoán và ñiều trị ñặt stent pipeline tại b ệnh viện Bạch Mai từ tháng 8/2012 ñến tháng 8/2014. ðặc ñiểm<br /> hình ảnh phình ñộng mạch não phức tạp ñược mô tả trên ảnh chụp mạch số hóa xóa nền (DSA). Kết quả<br /> tắc phình ñộng mạch não phức tạp ñược ñánh giá trên ảnh chụp mạch số hóa xóa nền và cộng hưởng từ.<br /> ðánh giá lâm sàng theo phân ñộ Rankin cải tiến. Kết quả cho thấy, tỷ lệ gặp phình cổ rộng chiếm 57,89%,<br /> phình khổng lồ (> 25mm) chiếm 13,16%, phình hình thoi chiếm 10,53%, phình tái thông lớn chiếm 10,53%,<br /> phình dạng b ọng nước chiếm 7,89%. ðặt stent ñổi hướng dòng chảy thành công ñạt 97,4%. Theo dõi trên<br /> cộng hưởng từ và ảnh chụp mạch số hóa xóa nền thấy tỷ lệ tắc hoàn toàn ngay sau can thiệp chiếm 5,3%,<br /> sau 3 - 6 tháng là 85,7% sau 12 tháng là 90,3%.Tỷ lệ b ệnh nhân hoàn toàn b ình thường (mRS 0 - 1) sau can<br /> thiệp chiếm 91,9%. Kết luận: stent ñổi hướng dòng chảy là phương pháp hiệu quả trong ñiều trị các phình<br /> ñộng mạch não phức tạp.<br /> Từ khóa: stent ñổi hướng dòng chả y, phình ñộng mạch não phức tạp<br /> <br /> I. ðẶT VẤN ðỀ<br /> <br /> sẽ gặp khó khăn ñối với các trường hợp phình<br /> ñộng mạch não phức tạp bao gồm các túi<br /> <br /> Phình ñộng mạch não là sự giãn khu t rú<br /> <br /> phình cổ rộng, túi phình ở vị trí giải phẫu khó<br /> <br /> dạng hình túi hoặc hình thoi ñộng mạch nội<br /> <br /> (gốc ñộng mạc h mắt) hoặc nằm ngược<br /> <br /> sọ, chiếm khoảng 2,3% dân số [1]. Khi vỡ gây<br /> <br /> hướng, các túi phình tái thông sau ñiều trị<br /> bằng vòng xoắn kim loại, túi phình khổng lồ,<br /> <br /> tỉ lệ tử vong cao 40 - 45%, kèm di chứng nặng<br /> nề [1]. ðiều trị can thiệp nội mạch sử dụng<br /> <br /> túi phình hình thoi, túi phình bóc tách sau<br /> <br /> vòng xoắn kim loại vẫn ñược coi là phươ ng<br /> <br /> chấn thương hoặc túi phình dạng bọng nước<br /> <br /> pháp hiệu quả và an toàn với tỉ lệ di chứ ng<br /> <br /> (blister - like). Can thiệp nội mạch ñể tắc túi<br /> <br /> thấp ñối với phình ñộng mạch vỡ theo nghiên<br /> <br /> phình phức tạp trên hoặc phải tắc ñộng mạch<br /> <br /> cứu ISAT (23,5% của phương pháp nút mạch<br /> <br /> mang nếu tuần hoàn bàng hệ tốt, hoặc gặp tỉ<br /> <br /> so với 30,9% của phương pháp phẫu thuật)<br /> <br /> lệ tái thông cao từ 15 - 33% nếu thả vòng<br /> <br /> và ñối với phình mạch chưa vỡ theo nghiên<br /> <br /> xoắn kim loại. Các trường hợp không thể ñiều<br /> <br /> cứu ATENA với tỉ lệ di chứng và tử vong là<br /> <br /> trị tắc túi phình ñược do không thể tiếp c ận<br /> <br /> 5,4% [1; 2]. Tuy nhiên can thiệp nút túi phình<br /> <br /> hoặc không thể tắc mạch mang do tuần hoàn<br /> bàng hệ không ñáp ứng. Mục tiêu làm tắc<br /> <br /> ðịa chỉ liên hệ: Vũ ðăng Lưu, Bộ môn Chẩn ñoán hình<br /> ảnh - Trường ðại học Y Hà Nội.<br /> <br /> hoàn toàn túi phình ñồng thời bảo tồn mạch<br /> mang là một thách thức lớn ñặt ra khi ñiều trị<br /> <br /> Email: vudangluu@yahoo.com.<br /> <br /> phình ñộng mạch não phức tạp bằng phươ ng<br /> <br /> Ngày nhận: 03/12/2014<br /> Ngày ñược chấp thuận: 18/5/2015<br /> <br /> pháp can thiệp nội mạch cũng như phẫu thuật.<br /> Ra ñời năm 2007, stent ñổi hướng dòng chảy<br /> <br /> 56<br /> <br /> TCNCYH 93 (1) - 2015<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> ñược thiết kế với mắt lưới Stent khá dày, sau<br /> <br /> ðịa ñiểm và thời gian tiến hành: từ tháng<br /> <br /> khi ñặt vào trong lòng mạc h sẽ làm giảm dòng<br /> <br /> 8/2012 ñến tháng 8/2014 tại khoa chẩn ñoán<br /> <br /> chảy ñi vào và ñi ra túi phình, ñồng thời thay<br /> <br /> hình ảnh Bệnh viện Bạch Mai<br /> <br /> ñổi dòng chảy trong túi và giảm áp lực khu trú<br /> <br /> Ph45ng ti7n nghi ên c8u<br /> <br /> trên thành túi, từ ñó ứ trệ hay ñọng máu trong<br /> túi phình dần dẫn tới tắc túi phình mà không<br /> <br /> - Máy chụp mạch số hóa xóa nền (DSA) 1<br /> <br /> cần ñặt vật liệu gây tắc trong túi. Trên thế giới<br /> stent ñổi hướng dòng chảy ñược ứng dụng<br /> trong ñiều trị phình ñộng mạch não phức tạp<br /> từ năm 2007 với tỷ lệ tắc hoàn toàn túi phình<br /> phức tạp ñược công bố lên tới 93 - 95%, với tỉ<br /> lệ tai biến thấp từ 2,3 ñến 5,6% [3; 4]. Ở Việt<br /> Nam, stent ñổi hướng dòng chảy bắt ñầu áp<br /> dụng từ 2009 nhưng chưa có một nghiên cứu<br /> ñánh giá về hiệu quả ñiều trị [5]. Do ñó chúng<br /> tôi tiến hành nghiên cứu này với mục tiêu:<br /> 1. Mô tả ñặc ñiểm hình ảnh phình ñộng<br /> mạch não phức tạp.<br /> 2. ðánh giá kết quả ban ñầu của phương<br /> pháp ñặt stent ñổi hướng dòng chảy.<br /> <br /> II. ðỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> 1. ðối tượng<br /> Tiêu chu(n l+a ch-n<br /> Tất cả các bệnh nhân ñược chẩn ñoán<br /> phình ñộng mạch não phức tạp chưa vỡ hoặc<br /> ñã vỡ ñược ñiều trị qua giai ñoạn cấp và ñược<br /> chỉ ñịnh ñiều trị ñặt stent ñổi hướng dòng chảy.<br /> Tiêu chu(n lo/i tr2<br /> - Bệnh nhân có phình ñộng mạch não<br /> phức tạp chảy máu giai ñoạn cấp.<br /> <br /> - Máy chụp cắt lớp vi tính 64 dãy và Máy<br /> chụp cộng hưởng từ 1.5T.<br /> - Dụng cụ can thiệp nội mạch: stent ñổi<br /> hướng dòng chảy pipeline (Covidien).<br /> K: thu;t ti