zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Nông - Lâm - Ngư

» Nông nghiệp

Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến sự quan tâm của nông dân trồng lúa đối với biến đổi khí hậu ở đồng bằng sông Cửu Long

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Báo xấu

8
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến sự quan tâm của nông dân trồng lúa đối với biến đổi khí hậu ở đồng bằng sông Cửu Long trình bày các yếu tố quyết định sự quan tâm của người nông dân trồng lúa đối vi BĐKH tại khu vực ĐBSCL.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến sự quan tâm của nông dân trồng lúa đối với biến đổi khí hậu ở đồng bằng sông Cửu Long

T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam Field evaluation of the ‘attract and reward’ biological control Nguyễn Văn Lộc, Lê Hữu Hải, Hồ Văn Chiến, Lã Phạm Lân, Nguyễn Văn Huỳnh Hiệu quả của mô hình trồng cây có hoa trên bờ ruộng để thu hút thiên địch của rầy nâu (Nilaparvata lugens) tại xã Mỹ Thành Nam (Cai Lậy, Tiền Giang). Kỷ yếu Hội nghị quốc gia phòng chống rầy nâu, b nh vàng lùn, lùn xoắn lá hại lúa, Nông nghi p: Nguyễn văn Huỳnh và Lê Thị Sen Phần B: Côn trùng gây hại cây Ngày nhận bài: 26/4/2014 trồng chính ở ĐBSCL trùng nông nghiệp. Trường đại học Người phản bi n: TS. Nguyễn Văn Vấn, Cần Thơ. Ngày duy t đăng: 18/6/2014 NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ QUAN TÂM CỦA NÔNG DÂN TR NG LÚA ĐỐI VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Ở Đ NG BẰNG SÔNG CỬU LONG Lê Quang Long, Đoàn Mạnh Tường, Phạm Cao Cường SUMMARY Factors influencing rice farmers’ concern in climate change in Cuu Long River Delta The study set out to find out factors that decide the farmers’ concern on climate change in Cuu Long River Delta with special reference to some provinces, Tra Vinh, Ben Tre, Soc Trang and Kien Giang. A survey of 200 rice farmers in 2011 was conducted by randomly interview method by pre-questionaire and opened questionaires. Logistic regression analysis is used to find out the factors affecting to farmers’ concern on climate change. The result showed that the farmers were aware on climate change with low percentage and not sufficient on climate change. The results from the study also showed that the age of the household head, gender, education level and total rice area have close relationship with farmers’ concern on climate change. Findings suggest a suitable measure to enhance farmers’ perception on climate change. Keywords: Climate change, logistic regression analysis, farmers’ concern. I. ĐẶT VẤN ĐỀ Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là khu vực sản xuất lúa gạo hàng hóa l n nhất
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam II. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Vi t Nam. Năm 2012, cả vùng sản xuất 24,29 tri u tấn lúa trên di n tích 4,18 tri u ha (T ng cục Thống Sản xuất 1. Vật liệu nghiên cứu nông nghi p phụ thuộc rất l n vào điều ki n hí hậu, thời tiết và đất đai. hững nhận xét Phiếu điều tra được thiết lập được sử đánh giá của ngành nông nghi p và các dụng để phỏng vấn nông dân về các chỉ tiêu chuyên gia thì Vi t nam là một trong năm liên quan đến nhận thức của nông dân đối nư c chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến v i biến đ i khí hậu và hoạt động sản xuất đ i khí hậu (BĐKH). Trong đó ĐBSCL là của họ để khắc phục những hạn chế này. khu vực chính chịu tác động, v i khoảng 20 Đối tượng phỏng vấn là nông dân 30% di n tích đất sẽ bị ngập trong thời Địa điểm và thời gian thực hi n: Bốn gian t i (Dasgupta và cộng sự, 2007). Cũng tỉnh tại ĐBSCL được chọn làm vùng đại có những nhận xét cho rằng: Sản xuất lúa ở đi n nghiên cứu, gồm có Trà Vinh, Bến khu vực ĐBSCL sẽ chịu ảnh hưởng l n từ Tre, Sóc Trăng và Kiên Giang. Số li u thu BĐKH cả về sản lượng và di n tích. Có thể thập được t ng hợp, phân tích, đánh giá tại thấy rõ ràng là năng suất lúa có xu hư ng Vi n Lúa đồng bằng sông Cửu Long giảm từ khoảng 4,2 đến 12,5% vào năm năm 2011. 2030 (Zhu và Trinh, 2010) do BĐKH. Song, cũng từ những kết quả nghiên cứu, 2. Phương pháp nghiên cứu nhận xét của một số nhà khoa học cho rằng: 2.1. Phương ph p thu thập s li u Trên cơ sở kinh nghi m của mình, người Chọn bốn tỉnh ĐBSCL giáp v i biển nông dân ở khu vực ĐBSCL có thể điều phía Đông và phía Tây của Vi t Nam, đã và chỉnh phương thức sản xuất của họ để ứn đang chịu ảnh hưởng nhiều của BĐKH, làm phó v i BĐKH thông qua các quyết định vùng đại đi n nghiên cứu, gồm: Trà Vinh, hoặc là trồng lúa hay cây trồng khác, hay Bến Tre, Sóc Trăng và Kiên Giang. Số tăng cường các yếu tố đầu vào. Một số lượng nông dân được phỏng vấn của mỗi nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu được trợ tỉnh là 50, theo phương pháp chọn mẫu giúp, nông dân Vi t nam có thể ứng phó tốt ngẫu nhiên. Phỏng vấn trực tiếp người nông đối v i quá trình BĐKH (Bingxin và cộng dân trồng lúa dựa trên các câu hỏi soạn sẵn sự, 2013). Mặc dù vậy nhận thức và sự và các câu hỏi mở. quan tâm của nông dân trồng lúa ở ĐBSCL 2.2. Phương ph p phân tích về BĐKH là chưa nhiều. Để đánh giá chính s li u xác nhận thức và sự quan tâm của nông dân cần tiến hành nghiên cứu các yếu tố ảnh Để tìm ra các yếu tố ảnh hưởng, loại hưởng đến sự quan tâm của nông dân về mô hình hồi quy Logit được áp dụng sẽ cho BĐKH. Bài viết ết quả nhiều ưu điểm hơn các mô hình khác nghiên cứu nhằm tìm ra các yếu tố quyết định sự quan tâm của người nông dân trồng dạng như sau: lúa đối v i BĐKH tại khu vực ĐBSCL. Là cơ sở cho vi c xác định được các đối tượng é + - ù ë û có thể trợ giúp để nâng cao nhận thức cho nông dân và đối phó v i BĐKH. Hoặc có thể biểu diễn như sau:
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam Trong đó: Z = A + ∑B Bên cạnh đó, sự khác nhau giữa các giá là biến phụ thuộc chỉ nhận một trị trung bình được kiểm định bằng phương trong hai giá trị: 0 hoặc 1. pháp kiểm định Mann Từ công thức (1) và (2), biến đ i sẽ có: Trong mô hình, biến phụ thuộc sẽ được biểu diễn dư i dạng: Thực hi n logarit hai vế: =1 nếu nông dân có quan tâm đến vấn đề biến đ i khí hậu, và )] = Z = A + ∑B = 0 nếu nông dân không quan tâm ) được gọi là tỷ l l ch. Do đó, nếu một biến giải thích nào đó tăng hay đến biến đ i khí hậu. giảm 1 đơn vị, ứng v i h số b sẽ làm cho Các biến độc lập có ảnh hưởng đến tỉ số P/(1 P) tăng hay giảm đi một lượng biến phụ thuộc (quan tâm đến BĐKH) được bằng e đơn vị. xác định như sau theo bảng dư i đây: Bảng 1. Giải thích các biến độc lập trong mô hình Logit Các biến độc lập X1: Trình độ học vấn của người trả lời (chủ hộ) X5: Kiểu hệ thống canh tác (1 = one crop, 2 = double crop, 3 = triple crop) X2: Tuổi của người trả lời phỏng vấn X6: Bị ngập mặn hoặc lũ hàng năm X3: Giới tính của người trả lời phỏng vấn X7: Tổng diện tích canh tác lúa X4: Số lượng người trong nông hộ III. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 344) giữa hai loại hộ. Phần l n chủ hộ là nam gi i, số ít là nữ gi i. Trong đó tỷ 1. Đặc điểm của nông hộ tại địa bàn l chủ hộ là nam gi i quan tâm đến BĐKH nghiên cứu cao hơn (63 4%) so v i nữ gi i là chủ hộ Qua kết quả khảo sát 200 hộ nông dân 3%). Khảo sát về t ng di n tích đất trồng lúa cho thấy một số đặc điểm về canh tác lúa cho thấy sự khác nhau giữa nguồn lực cũng như đặc điểm nhân khẩu hai loại hộ (Z = 958) ở mức ý nghĩa của nông hộ như sau: Độ tu i trung bình 1%. Loại hộ quan tâm đến BĐKH có t ng của chủ hộ ở hai loại hộ quan tâm và không di n tích đất canh tác lúa l n hơn so v i quan tâm đến BĐKH là tương đương v i loại hộ không quan tâm đến BĐKH. Đây nhau. Không có sự khác bi t trong độ tu i cũng là mức di n tích đất canh tác l của chủ hộ (Z = 718). Chủ hộ được quân ở ĐBSCL. phỏng vấn có trình độ tương đương l p 6 Theo thống kê số li u khảo sát, có đối v i loại hộ quan tâm và tương đương t ng số 15 hộ canh tác 1 vụ lúa/năm, 73 l p 5 đối v i loại hộ không quan tâm đến hộ canh tác 2 vụ lúa/năm và 122 hộ canh BĐKH. Giá trị Z ( 152) khẳng định sự tác 3 vụ lúa/năm. Có 92 hộ không chịu khác bi t có ý nghĩa thống kê ở mức 1%. ảnh hưởng bởi ngập lũ và ngập mặn và h mỗi hộ trồng lúa có trên 108 hộ đang chịu ảnh hưởng bởi ngập lũ 4 thành viên và không có sự khác bi t hoặc ngập mặn.
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam 2. Nhận thức về biến đổi khí hậu của hộ Kết quả khảo sát về nhận thức của hộ nông dân trồng lúa nông dân trồng lúa đối v i biến đ i khí hậu được trình bày tại bảng 2. Bảng 2. Tỷ l nhận thức về biến đ i khí hậu của hộ nông dân trồng lúa Mức độ nhận thức về biến đổi khí hậu Số hộ Tỷ lệ (%) Đã nghe nhưng không hiểu 36 18,00 Đã nghe và không quan tâm 65 32,50 Đã nghe nhưng hiểu ít 85 42,50 Không ý kiến 14 7,00 Nguồn: Số li u khảo sát ầu hết các hộ đều đã nghe ít nhiều khẳng định ảnh hưởng t i sự quan tâm đến thông tin về BĐKH, khoảng 93,0%. Tuy BĐKH của người trồng lúa ở mức ý nghĩa nhiên không có hộ nào hiểu được toàn bộ 1% đến 10%. Như vậy, phương trình hồi khái ni m về BĐKH, có khoảng 42,50% số quy có thể viết như sau: hộ hiểu được một phần về biến đ i khí hậu. Đó là những hiểu biết về sự thay đ i của thời tiết, mưa nắng thất thường, 32,50% số hộ có nghe đến từ BĐKH, Dựa vào kết quả của mô hình tại bảng hưng không quan tâm đến từ đó là gì?. Rõ 3, có thể nhận xét sơ bộ như sau: H số của ràng số lượng hộ quan tâm thấp là do những các biến X có độ tin cậy cao, tác động của BĐKH rất khó nhận biết và các biến này có ảnh hưởng rõ r t đến sự quan tâm của người trồng lúa đến BĐKH. thời gian kéo dài. Số hộ không hiểu hoàn toàn về BĐKH là 18,0% (bảng 2) Tất cả các biến này đều có tác động cùng chiều lên biến phụ thuộc. Biến X có độ tin 3. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến cậy tương đối cao và cũng có tác động việc quan tâm BĐKH của nông hộ. cùng chiều lên biến phụ thuộc. Các biến còn lại (X ) không có ý nghĩa Kết quả của mô hình Logit v i các biến thống kê. Như vậy, nếu người trồng lúa có độc lập được thể hi n ở bảng 3 v i phần trình độ học vấn cao, tu i đời cao, là nam mềm SPSS. Kết quả kiểm định giả thiết về gi i và gia đình có nhiều di n tích lúa sẽ độ phù hợp t ng quát v i mức ý nghĩa thấp có nhiều sự quan tâm đến BĐKH. Chi tiết để bác bỏ giả thiết Ho (các h số hồi quy cụ thể tác động của các biến này được giải của biến độc lập bằng 0). Kết quả phân tí thích trong bảng 4. hồi quy chỉ ra các biến X Bảng 3. Kết quả phân tích hồi quy bằng mô hình Logit STT Các biến độc lập Giá trị S.E Giá trị Wald Mức ý nghĩa Exponential (b i) 1 X1 0,113 0,047 5,786 0,016** 1,120 2 X2 0,023 0,013 3,058 0,080* 1,023 3 X3 1,140 0,414 7.570 0,006*** 3,126 4 X4 -0,033 0,109 0.089 0,765 0,968 5 X5 0,093 0,246 0,141 0,707 1,097 6 X6 0,090 0,306 0,087 0,768 1,094 7 X7 0,371 0,183 4,092 0,043** 1,449 8 Hằng số -2,901 1,267 5,240 0,022** 0,055
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam Chi square of hosmer and lemeshow test 5.824 0.66 - 2 log likelihood 273.73 ***, ** và *: mức ý nghĩa thống kê ở 1%, 5% và 10% Ba biến định lượng, trình độ học vấn, tác lúa hơn 1 ha, tỷ l người quan tâm đến tu i đời và t ng di n tích canh tác lúa của BĐKH sẽ cao hơn 2,3 và 44,9% so v i nông hộ có mối quan h dương v i biến nhóm chủ hộ nhỏ tu i và có di n tích đất phụ thuộc. Nếu giá trị hai biến này càng canh tác lúa ít hơn. Di n tích đất canh tác tăng lên thì g á trị của biến P càng gần giá l n có thể hiểu rằng thu nhập chính của trị 1. Nếu nhóm chủ hộ có trình độ học vấn nông hộ phụ thuộc phần l n vào sản xuất cao hơn 1 l p, tỷ l người quan tâm đến lúa. Do đó người trồng lúa quan tâm, lo BĐKH sẽ cao hơn 12% so v i nhóm những lắng nhiều hơn cho thu nhập của gia đình người có trình độ thấp hơn. Rõ ràng trình trong tương lai. độ học vấn cao sẽ ảnh hưởng l n t i vi c Biến giả, gi i tính của chủ hộ, có ảnh tiếp thu và xử lý các thông tin cũng như có hưởng l n nhất t i sự quan tâm đến BĐKH. sự lo lắng cho tương lai. Bên cạnh đó, trình Đây là biến nhận hai giá trị 1 (nam gi i là độ học vấn cao hơn tạo điều ki n cho người chủ hộ) và 0 (nữ gi i là chủ hộ). Nếu nhóm trồng lúa tiếp cận được các đoàn thể, t gia đình có nam gi i là chủ hộ, tỷ l người chức xã hội. Qua đó có thêm nhiều thông trồng lúa quan tâm t i BĐKH cao hơn tỷ l tin hơn. Tương tự như vậy, nếu nhóm chủ nhóm gia đình có nữ gi i làm chủ hộ là hộ l n hơn 1 tu i và có t ng di n tích canh Bảng 4. Giá trị tác động biên của các biến độc lập có ý nghĩa STT Các biến độc lập Tác động biên Tỉ số lệch (odd ratio) (%) Giá trị Wald 1 Trình độ học vấn 0,120 12,0 5,786 2 Tuổi chủ hộ 0,023 2,3 3,058 3 Giới tính của chủ hộ 2,126 212,6 7,570 4 Tổng diện tích canh tác lúa 0,449 44,9 4,092 Thực tế, ở hầu hết các hộ gia đình người tham gia. Bên cạnh đó, cần tiếp tục nông dân, người đàn ông là người ra nhiều nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố khác có quyết định liên quan đến sản xuất, có nhiều thể ảnh hưởng đến sự quan tâm của người IV. KẾT LUẬN thông tin cũng như tham gia nhiều hoạt dân về BĐKH động xã hội hơn người phụ nữ. Rõ ràng, để thực hi n các bi n pháp tuyên truyền, tập huấn v.v nhằm nâng cao hiểu biết của Nghiên cứu về các yếu tố quyết định sự người dân về các tác động của BĐKH, các quan tâm của người nông dân trồng lúa đối nhà t chức nên tập trung vào nhóm người v i BĐKH tại ĐBSCL được thực hi n tại 4 trồng lúa có trình độ cao hơn, tu i cao hơn, tỉnh, Trà Vinh, Bến Tre, Sóc Trăng và Kiên là nam gi i và những gia đình có di n tích Giang. Kết quả khảo sát cho thấy đã có sự đất canh tác lúa l n. Hơn nữa, các chương quan tâm của người dân đối v i BĐKH. trình này nên được thực hi n thông qua Tuy nhiên tỷ l số người quan tâm còn thấp, hình thức của các phương ti n thông tin và chưa hiểu về BĐKH. đại chúng sẽ dễ tiếp cận, dễ hiểu hơn cho
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam Vi c quan tâm đến BĐKH của người dân trồng lúa trong vùng nghiên cứu chịu tác động bởi bốn yếu tố: độ học vấn, tu i, gi i tính của chủ hộ và t ng di n tích đất tác lúa của hộ. Các yếu tố này có tương quan thuận đến sự quan tâm của người dân về BĐKH. Vấn đề nâng cao nhận thức của người dân về BĐKH nên tập trung vào các đối tượng nam gi i, người có trình độ học vấn cao, tu i cao và gia đình có di n tích đất ác lúa l n. TÀI LIỆU THAM KHẢO Nguyễn Văn Bộ Nghiên cứu lúa gạo trong bối cảnh biến đổi khí hậu ở Việt Nam. Tạp chí Khoa học công ngh nông nghi p và PTNT, kỳ 1: 3 Ngày nhận bài: 16/4/2014 Người phản bi n: TS. Nguyễn Văn Vấn, Ngày duy t đăng: 18/6/2014 VAI TRÒ CỦA GIỚI Ở NÔNG HỘ, TRỞ NGẠI, RỦI RO VÀ CƠ CHẾ ỨNG PHÓ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Trương Thị Ngọc Chi, Trần Thị Thúy Anh, Thelma R. Paris SUMMARY Gender roles in household, constraints, risk- coping mechanisms in response to climate change Climate change is often seen as a technical problem, requiring technical solutions, but many social aspects related to this issue have not been given attention. Climate change is not gender-neutral and affects women and men differently. The findings from this exploratory assessment through focus group discussions (GFDs) with separate groups of men and women in different rice ecologies (deep-flooded, semi-flooded and salinity areas) reveal that while the livelihoods of rice farming households are affected by unusual floods and salinity the effects and coping mechanisms are different for men and women based on gender division of labor and access to and control of resources. Women are more engaged in anticipatory strategies such as storing extra seeds for planting, keeping unperishable food and food products, spend less, resorting to small trading business and getting support from the community, friends and relatives. Unlike men, they do not

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.