Nghiên cứu độ ổn định của mẫu huyết thanh đông khô ứng dụng cho ngoại kiểm hóa sinh

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 5 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> NGHIÊN CỨU ĐỘ ỔN ĐỊNH CỦA MẪU HUYẾT THANH<br /> ĐÔNG KHÔ ỨNG DỤNG CHO NGOẠI KIỂM HÓA SINH<br /> Vũ Quang Huy*,**,***, Nguyễn Thị Thanh Ngân****<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Xác định độ ổn định của mẫu huyết thanh đông khô trong quá trình lưu trữ ở nhiệt độ 2 - 8oC; và<br /> khi vận chuyển đến các phòng xét nghiệm.<br /> Phương pháp: Nghiên cứu thực nghiệm. Các lọ huyết thanh đông khô được kiểm tra âm tính với HIV,<br /> HBV, HCV trong quá trình sản xuất sẽ được lưu trữ ở nhiệt độ 2 - 8oC. Sau đó mẫu được hoàn nguyên với 1 ml<br /> nước cất và phân tích lặp lại 1 lần sau 1, 2, 4, 6 tháng cho mẫu lưu trữ ở nhiệt độ 2 - 8oC. Một số mẫu được lưu<br /> trữ ở 2 - 8oC được gửi đến các phòng xét nghiệm và yêu cầu chuyển nguyên về lại trung tâm mà không mở ra,<br /> sau đó hoàn nguyên và phân tích độ ổn định trong vận chuyển.<br /> Kết quả: Khi so sánh với nồng độ tại thời điểm ban đầu sau sản xuất, mẫu huyết thanh đông khô cho 9 xét<br /> nghiệm: Ure, Creatinin, AST, ALT, GGT, Glucose, Uric acid, Cholesterol, Triglycerid hầu hết đều có P-value <<br /> 0,05, do đó không đạt độ ổn định. Nhưng hầu hết các xét nghiệm này đều đạt độ ổn định với P-value > 0,05 ở thời<br /> điểm 2 tháng khi so sánh với nhiệt độ tại thời điểm 1 tháng ở 2 - 8oC. Các xét nghiệm đó có giá trị trong khoảng ±<br /> 2SD so với giá trị ban đầu trước khi vận chuyển nên được đánh giá đạt độ ổn định trong vận chuyển.<br /> Kết luận: Mẫu huyết thanh đông khô cho 9 xét nghiệm: Ure, Creatinin, AST, ALT, GGT, Glucose, Uric<br /> acid, Cholesterol, Triglycerid đạt độ ổn định 1 tháng ở nhiệt độ 2 - 8oC khi so sánh với nồng độ mẫu ban đầu cũng<br /> được lưu trữ ở cùng nhiệt độ này. Mẫu huyết thanh đông khô ổn định trong 8 ngày vận chuyển.<br /> Từ khóa: Huyết thanh đông khô, ổn định trong lưu trữ, vận chuyển.<br /> ABSTRACT<br /> THE STUDY OF STABILITY OF LYOPHILIZED SERUM FOR BIOCHEMICAL EXTERNAL QUALITY<br /> ASSESSMENT SCHEME<br /> Vu Quang Huy, Nguyen Thi Thanh Ngan<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 22 - No 5- 2018: 227- 232<br /> Objectives: To determine the stability of lyophilized serum during storage at 2 - 8oC; and during<br /> transportation to laboratories.<br /> Methods: Experimental study. Lyophilized serum vials were tested negative for hepatitis B and C and for<br /> HIV 1 and 2 while production process, then storage at 2 - 8oC. After they were reconstituted with 1 ml distilled<br /> water and analyzed in duplicate after 1, 2, 4, 6 months at 2 - 8oC. Others vials which storaged at 2 - 8oC were<br /> posted to another laboratory and requesting that they be returned by post to the Organizer without opening, then<br /> reconstitute and analyzed in duplicate for studying stability during transportation.<br /> Results: When compared with the initial concentrations which were after production process, the whole 9<br /> analytes: Ure, Creatinin, AST, ALT, GGT, Glucose, Uric acid, Cholesterol, Triglycerid had p-value ≤ 0.05, so<br /> they were instable. But many analytes were stable with P-value > 0.05 at second month when compared with<br /> initial concentration at the first month at 2 - 8oC. Their result of transportation was within range of the target<br /> <br /> *Đại học Y Dược Tp. Hồ Chí Minh, **Bệnh viện Đại học Y Dược Tp. Hồ Chí Minh<br /> ***Trung tâm Kiểm chuẩn chất lượng xét nghiệm Y học - Đại học Y Dược Tp. Hồ Chí Minh.<br /> **** Bệnh viện Ung Bướu thành phố Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: PGS. TS. Vũ Quang Huy, ĐT: 0913586389, Email: drvuquanghuy@gmail.com<br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học 227<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 5 * 2018<br /> <br /> value ± 2SD in about 8 days, so they were stable during transportation.<br /> Conclusions: The lyophilized serum for 9 analytes: Ure, Creatinin, AST, ALT, GGT, Glucose, Uric acid,<br /> Cholesterol, Triglycerid were stable up to 1 month at 2 - 8oC when compared with the initial concentrations were<br /> also stored at the same temperature. And they were stable during transportation in 8 days.<br /> Keywords: Lyophilized serum, stability during storage, transportation.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ với một số loại mẫu chuẩn(8). Tiêu chuẩn này không<br /> cho phép bỏ qua tác động của việc vận chuyển<br /> Ngoại kiểm tra chất lượng xét nghiệm là<br /> vật liệu dù có thể duy trì điều kiện vận chuyển<br /> công tác đánh giá việc thực hiện xét nghiệm<br /> cho phép. Vì vậy, để đưa ra khuyến cáo thích<br /> của các phòng xét nghiệm thông qua so sánh<br /> hợp về nhiệt độ và thời gian bảo quản mẫu trong<br /> liên phòng xét nghiệm, giúp đảm bảo kết quả<br /> quá trình lưu trữ cũng như vận chuyển, đáp ứng<br /> đáng tin cậy cho phòng xét nghiệm, cơ sở<br /> được độ ổn định của mẫu ít nhất trong 1 vòng<br /> khám chữa bệnh, bác sĩ lâm sàng, bệnh nhân,<br /> thử nghiệm thành thạo sau khi vận chuyển đến<br /> các cơ quan quản lý,….<br /> các phòng xét nghiệm thuộc các vùng miền<br /> Hiện nay, mẫu cung cấp cho các chương trong nước, đề tài “Nghiên cứu độ ổn định của<br /> trình EQA chủ yếu được nhập khẩu từ nước<br /> mẫu huyết thanh đông khô sử dụng cho ngoại<br /> ngoài với giá thành rất cao. Một số nước trên thế<br /> kiểm Hóa sinh” được thực hiện.<br /> giới như Bhutan, Hàn Quốc,… cũng đã tự sản<br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> xuất mẫu dùng cho chương trình ngoại kiểm<br /> trong nước. Xác định độ ổn định của mẫu huyết thanh<br /> đông khô trong quá trình lưu trữ ở 2 - 8oC.<br /> Do đó, Trung tâm kiểm chuấn chất lượng xét<br /> nghiệm Y học thuộc Đại học Y dược thành phố Xác định độ ổn định của mẫu huyết thanh<br /> Hồ Chí Minh cũng đẩy mạnh về quy mô sản đông khô trong quá trình vận chuyển mẫu đến<br /> xuất và chất lượng mẫu để đảm bảo mang đến các phòng xét nghiệm.<br /> cho các phòng xét nghiệm tham gia ngoại kiểm PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> tra chất lượng thuộc các khu vực khác nhau Thiết kế nghiên cứu<br /> trong nước đều có được mẫu ổn định, đồng nhất Nghiên cứu thực nghiệm.<br /> sau quá trình sản xuất và vận chuyển.<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Theo Tổ chức Y tế thế giới, ngay cả khi được<br /> Các lọ huyết thanh đông khô.<br /> đóng gói đúng cách, mẫu cho thử nghiệm thành<br /> thạo vẫn có thể bị hư hỏng bởi nhiệt độ quá thấp Huyết thanh đông khô được sản xuất bằng<br /> hoặc quá cao, bởi thời gian vận chuyển kéo dài, cách thu thập các mẫu huyết thanh không bị<br /> hoặc bởi quá trình bốc xếp mạnh tay quá mức. tán huyết, không còn sử dụng để thực hiện xét<br /> Trong giai đoạn thử nghiệm mẫu mới, cần thực nghiệm cho bệnh nhân sau 48 giờ. Chiết tách<br /> hiện các nghiên cứu đánh giá quá trình vận huyết thanh của ít hơn hoặc bằng 10 ống vào<br /> chuyển để xác nhận mẫu có bị ảnh hưởng bởi một lọ, lắc trộn đều. Các mẫu huyết thanh này<br /> quá trình vận chuyển hay không. được sàng lọc HIV, HBV, HCV; lọ nào dương<br /> tính với 1 trong 3 xét nghiệm đó sẽ được loại<br /> Đối với chương trình ngoại kiểm tra hóa<br /> bỏ, chỉ những lọ nào âm tính với cả 3 xét<br /> sinh, Trung tâm đã áp dụng việc sản xuất mẫu<br /> nghiệm trên mới được thu thập và trữ tủ đông<br /> huyết thanh đông khô ở quy mô phòng thí<br /> -30oC cho đến đủ 200 ml huyết thanh, lấy ra ly<br /> nghiệm theo Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN<br /> tâm, rã đông rồi phân phối vào lọ, mang đi<br /> 8245:2009 tương đương với tiêu chuẩn quốc tế<br /> đông khô để tạo ra các lọ huyết thanh đông<br /> ISO GUIDE 35:2006 về Mẫu chuẩn – Nguyên tắc<br /> khô.<br /> chung và nguyên tắc thống kê trong chứng nhận, đối<br /> 228 Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 5 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Tiêu chuẩn chọn mẫu trị ban đầu thì được xem là đạt độ ổn định(10).<br /> Các lọ còn nguyên vẹn, khô ráo, không bị KẾTQUẢ<br /> nứt, mẻ và nhãn không bị rách. Xác định độ ổn định trong lưu trữ<br /> Thu thập số liệu So với nồng độ ban đầu thì hầu hết các xét<br /> Để thu thập số liệu cho nghiên cứu độ ổn nghiệm đều có P-value ≤ 0,05, nghĩa là các xét<br /> định trong lưu trữ, các lọ huyết thanh đông khô nghiệm không ổn định so với nồng độ ban đầu.<br /> sau khi sản xuất, được lưu trữ ở nhiệt độ 2 - 8oC Tuy nhiên, xét nghiệm Creatinin sau 1 tháng, 2<br /> và nghiên cứu độ ổn định tại 4 thời điểm 1, 2, 4, tháng; xét nghiệm Glucose sau 2 tháng; xét<br /> 6 tháng. nghiệm Triglycerid sau 1 tháng đạt độ ổn định<br /> so với nồng độ ban đầu (Bảng 1).<br /> Vào mỗi thời điểm nghiên cứu tương ứng<br /> Khi chọn mốc 1 tháng ở 2 - 8oC làm thời<br /> cho từng mức nhiệt độ, lấy 3 lọ mẫu ra, hoàn<br /> điểm ban đầu để so sánh, tại thời điểm 2 tháng<br /> nguyên và thực hiện 9 xét nghiệm: Ure,<br /> các xét nghiệm Ure, AST, ALT, GGT, Glucose,<br /> Creatinin (CRE), Aspartate Aminotransferase<br /> Uric acid, Triglycerid đều đạt độ ổn định với P-<br /> (AST), Alanin Aminotransferase (ALT), Gamma value > 0,05; xét nghiệm Creatinin và Cholesterol<br /> Glutamyl Transferase (GGT), Glucose, Uric acid có P-value ≤ 0,05, nồng độ khác biệt so với thời<br /> (UA), Cholesterol (CHO), Triglycerid (TRI) trên điểm 1 tháng lần lượt là 5,4% và 2,6%. Thời điểm<br /> hệ thống máy Beckman Coulter AU480 tại trung 4 tháng có xét nghiệm AST, ALT, UA; thời điểm<br /> tâm kiểm chuẩn chất lượng xét nghiệm y học 6 tháng có xét nghiệm AST, ALT, GLU đạt độ ổn<br /> thuộc Đại học Y dược thành phố Hồ Chí Minh, định (P-value > 0,05) so với thời điểm 1 tháng<br /> mỗi xét nghiệm cho từng lọ được thực hiện lặp (khi mẫu ban đầu được lưu trữ ở cùng 2 - 8oC)<br /> lại 1 lần. (Bảng 2).<br /> Để thu thập các kết quả cho nghiên cứu độ Xác định độ ổn định trong vận chuyển<br /> ổn định trong vận chuyển, lấy 24 lọ huyết thanh Để đảm bảo tính bảo mật, các đơn vị tham<br /> đông khô đóng gói, gửi đến 12 đơn vị thuộc các gia trong nghiên cứu độ ổn định của mẫu trong<br /> khu vực khác nhau (miền Đông Nam Bộ, Nam vận chuyển được mã hóa bằng các ký hiệu từ V1<br /> đến V12. Dựa vào ngày (N) nhận lại mẫu từ<br /> Trung Bộ, Tây Nguyên, miền Trung) và sau đó<br /> ngày gần nhất cho đến ngày xa nhất để đánh giá.<br /> được chuyển nguyên lại về trung tâm. Sau khi<br /> Mẫu sau khi được xác nhận đã gửi đến 12<br /> nhận lại, mẫu sẽ được hoàn nguyên và thực hiện<br /> đơn vị thuộc 4 khu vực miền Đông Nam Bộ (V1,<br /> 9 xét nghiệm, mỗi xét nghiệm lặp lại 1 lần trên<br /> V2, V3), Nam Trung Bộ (V4, V5, V6), Tây<br /> hệ thống máy Beckman Coulter AU480 như trên.<br /> Nguyên (V7, V8, V9), miền Trung (V10, V11,<br /> Xử lý số liệu V12), nhân viên giao nhận hàng của đơn vị vận<br /> Số liệu được thu thập và xử lý bằng Excel chuyển sẽ nhận lại nguyên mẫu đã đóng gói và<br /> 2013 và STATA 13.0. chuyển về lại trung tâm (TT). Tuy nhiên, quá<br /> Đánh giá độ ổn định trong lưu trữ dùng trình vận chuyển ngược lại có thời gian không<br /> kiểm định t-test trong phần mềm STATA 13.0, đảm bảo như lúc chuyển mẫu đi và có 4 mẫu bị<br /> các mẫu được đánh giá là không ổn định nếu thất lạc vì hình thức vận chuyển này cũng khá<br /> P-value ≤ 0,05. mới đối với đơn vị vận chuyển.<br /> Đánh giá độ ổn định trong vận chuyển bằng Khi đánh giá độ ổn định trong vận chuyển<br /> cách so sánh kết quả sau vận chuyển với giá trị theo Tổ chức y tế thế giới, kết quả sau vận<br /> ban đầu trước khi vận chuyển. Nếu kết quả sau chuyển nằm trong giới hạn ± 2 SD so với giá trị<br /> vận chuyển nằm trong giới hạn ± 2 SD so với giá ban đầu được xem là ổn định thì độ ổn định<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học 229<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 5 * 2018<br /> <br /> trong vận chuyển là 8 ngày(10) (Bảng 3).<br /> Bảng 1. Đánh giá độ ổn định ở nhiệt độ 2-8oC tại thời điểm 1, 2, 4, 6 tháng so với nồng độ ban đầu sau sản xuất<br /> Tên xét<br /> Ban đầu Sau 1 tháng Sau 2 tháng Sau 4 tháng Sau 6 tháng<br /> nghiệm<br /> Ure Nồng độ 30,75 28,67 29,17 30,00 31,83<br /> P-value