Nghiên cứu sử dụng tinh trùng đông lạnh từ mào tinh hoàn trong thụ tinh ống nghiệm ở lợn

Nguyễn Thị Hiệp và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 123(09): 101 - 106<br /> <br /> NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG TINH TRÙNG ĐÔNG LẠNH TỪ MÀO TINH HOÀN<br /> TRONG THỤ TINH ỐNG NGHIỆM Ở LỢN<br /> Nguyễn Thị Hiệp1, Nguyễn Thị Ước1,<br /> Hứa Nguyệt Mai2, Nguyễn Việt Linh1*<br /> 1Viện<br /> <br /> Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam<br /> 2Trường Đại học Khoa học, Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Thụ tinh ống nghiệm (TTON) là kỹ thuật chủ yếu tạo phôi in vitro với mục đích phục vụ nghiên<br /> cứu y sinh và bảo tồn đa dạng sinh học ở lợn. Nguồn nguyên liệu chủ yếu trong các trường hợp<br /> này là tế bào trứng và tinh trùng ở dạng đông lạnh. Trong bài này chúng tôi trình bày nghiên cứu<br /> ảnh hưởng của các lô tinh đông lạnh tới kết quả thụ tinh ống nghiệm ở lợn. Kỹ thuật TTON và<br /> đông lạnh tinh được tiến hành theo phương pháp của Kikuchi và cộng sự (2002). Trứng lợn loại A,<br /> B (có trên 3 lớp tế bào cận noãn) được nuôi thành thục trong môi trường 199 bổ sung 10% FBS<br /> (huyết thanh thai bò) trước khi thụ tinh với tinh thu từ dịch hoàn của lợn Landrace, được xử lý và<br /> bảo quản trong nitơ lỏng. Các chỉ tiêu theo dõi trong các thí nghiệm là tỷ lệ hình thành tiền nhân<br /> đực, tỷ lệ đơn tinh trùng, tỷ lệ phân chia và phát triển của phôi. Kết quả kiểm tra tế bào trứng sau<br /> thụ tinh cho thấy tỷ lệ hình thành tiền nhân đực trong tế bào trứng được thụ tinh với các lô tinh<br /> TL1 và TL2 tương ứng là 75,31 ± 6,88% và 57,03 ± 6,83% (P>0,05), tỷ lệ đơn tinh trùng tương<br /> ứng là 40,84 ± 5,03% và 39,61 ± 3,7%. Tỷ lệ chia, tỷ lệ phôi dâu/ phôi nang cũng không có sự<br /> khác biệt giữa hai lô tinh, tương ứng là 51,49 ± 5,77% và 29,96 ± 7,26% đối với lô tinh TL1 và<br /> 52,99 ± 8,13% và 16,69 ± 4,31% đối với lô tinh TL2. Kết quả thí nghiệm cho thấy các lô tinh đông<br /> lạnh có thể sử dụng trong thụ tinh ống nghiệm ở lợn.<br /> Từ khóa: Thụ tinh ống nghiệm (TTON), tinh đông lạnh, lợn, tiền nhân đực, đơn tinh trùng, phôi<br /> dâu, phôi nang<br /> <br /> MỞ ĐẦU*<br /> Công nghệ chuyển gene ở phôi lợn là một<br /> trong những lĩnh vực đang được quan tâm<br /> nghiên cứu [1], [3]. Hơn nữa, sản phẩm phôi<br /> ống nghiệm là công cụ quan trọng trong việc<br /> nghiên cứu qui luật của sự thành thục và sự<br /> phát triển ở giai đoạn sớm ở lợn [3]. Các<br /> công nghệ này góp phần nâng cao hiệu quả<br /> chăn nuôi lợn thịt và cho phép thực hiện một<br /> số nghiên cứu ứng dụng y sinh mới như ghép<br /> mô khác loài ở người [6], [5], [10]. Khi<br /> trứng, phôi lợn dùng để thao tác chuyển gene<br /> được khai thác bằng phương pháp gây rụng<br /> trứng thông thường, giá thành công nghệ sẽ<br /> tăng cao do việc phải phẫu thuật nhiều con<br /> cho. Việc thiết lập thành công một hệ thống<br /> thụ tinh ống nghiệm chắc chắn với các sản<br /> phẩm phôi lợn bảo đảm chất lượng sẽ mang<br /> lại hiệu quả giảm giá thành và chủ động thời<br /> gian thao tác [5].<br /> Hiện tượng thụ tinh đa tinh trùng xảy ra ở lợn<br /> nhiều hơn so với các loài động vật khác, ngay<br /> *<br /> <br /> Tel: 0949 492281, Email: nvlinh@ibt.ac.vn<br /> <br /> cả khi thụ tinh trong cơ thể dưới các điều kiện<br /> thực nghiệm đa dạng [11],[4]. Mặc dù các kỹ<br /> thuật về thành thục ống nghiệm, thụ tinh ống<br /> nghiệm ở lợn đã được cải thiện dần dần trong<br /> những năm gần đây, tỷ lệ đa tinh trùng cao ở<br /> lợn vẫn là một trong những tồn tại chính trong<br /> hệ thống thụ tinh ống nghiệm ở lợn [2]. Nguyên<br /> nhân cho hiện tượng này có thể bao gồm chất<br /> lượng tinh dịch ở thời điểm thụ tinh [10].<br /> Với mục đích đánh giá khả năng sử dụng tinh<br /> trùng đông lạnh thu từ dịch hoàn của lợn đực<br /> giống đã trưởng thành để thụ tinh ống<br /> nghiệm, trong bài này chúng tôi trình bày kết<br /> quả nghiên cứu ảnh hưởng của các lô tinh<br /> đông lạnh - giải đông tới khả năng hình thành<br /> tiền nhân đực và sự phát triển tiếp theo của tế<br /> bào trứng lợn thành thục.<br /> VẬT LIỆU, PHƯƠNG PHÁP<br /> Thu trứng và nuôi thành thục in vitro<br /> Buồng trứng lợn được lấy ở lò mổ trong khu<br /> vực Hà Nội, vận chuyển về phòng thí nghiệm<br /> 101<br /> <br /> Nguyễn Thị Hiệp và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> trong vòng 1-2 giờ ở 30-35oC trong dung dịch<br /> nước muối sinh lý 0,9%, bổ sung kháng sinh<br /> gentamycin 40mg/ml với liều lượng 6ml trên<br /> một lít dung dịch nước muối sinh lý. Buồng<br /> trứng được thấm máu và rửa lại 3-5 lần trong<br /> nước muối 0,9% ở 37oC, thu trứng trong tủ<br /> hút vô trùng bằng phương pháp rạch nang từ<br /> các nang có kích thước là 2-6 mm. Rửa cụm<br /> trứng và tế bào cận noãn trong môi trường<br /> TCM199 (TCM -Tissue culture medium) dưới<br /> kính hiển vi Nikon ở độ phóng đại 10-20 lần<br /> bằng cách dùng kim thủy tinh có kích thước phù<br /> hợp. Phân loại chất lượng dựa vào hình thái và<br /> số lớp tế bào cận noãn theo phương pháp của<br /> Leibfried và First (1979) [8] Chỉ có những trứng<br /> loại A, B để nuôi thành thục.<br /> Trứng loại A: có trên 3 lớp tế bào cận noãn<br /> bao quanh trứng, các lớp tế bào cận noãn này<br /> dày, đều đặn, đồng nhất và liên kết chặt chẽ<br /> với nhau, nguyên sinh chất của trứng đồng<br /> đều, toàn bộ trứng nhìn trong suốt và đầy đặn.<br /> Trứng loại B: có từ 2-3 lớp tế bào cận noãn<br /> bao quanh trứng, các tế bào này liên kết<br /> không chặt chẽ, có nơi bị mất một phần tế<br /> bào, nguyên sinh chất đồng đều nhưng hơi tối<br /> màu ở vùng ngoại vi trứng, toàn bộ trứng<br /> nhìn ít trong và ít đầy đặn hơn.<br /> Môi trường nuôi thành thục trứng là môi<br /> trường TCM 199 bổ sung 10% FBS (fetal<br /> bovine serum - huyết thanh thai bò) với 40-50<br /> trứng /1giếng 500 µl. Trứng lợn sau khi<br /> nuôi 44-46 giờ trong môi trường 199 bổ<br /> sung 10% FBS có thể đạt đến giai đoạn<br /> thành thục (Hình 1-a). Những trứng bông<br /> tơi và có tế bào chất đồng nhất được lựa<br /> chọn để thụ tinh ống nghiệm.<br /> Thụ tinh ống nghiệm (IVF)<br /> Môi trường thụ tinh là môi trường Pig-FM cải<br /> biên có bổ sung 2 mM caffein và 5 mg/ml<br /> huyết thanh thai bò. Kỹ thuật IVF được làm<br /> theo phương pháp của Kikuchi và cộng sự<br /> (2002) [7]. Kỹ thuật này được mô tả một cách<br /> ngắn gọn như sau: Trứng sau khi nuôi trong<br /> môi trường TCM 199 bổ sung 10% FBS 4446 giờ, tổ hợp trứng-tế bào cận noãn (COCs)<br /> 102<br /> <br /> 123(09): 101 - 106<br /> <br /> được chuyển vào giọt 100 µl môi trường thụ<br /> tinh FM được nạp trong đĩa tròn và được phủ<br /> dầu paraffin ấm. Mỗi giọt thụ tinh chứa 10-15<br /> trứng được thụ tinh bằng tinh trùng đông lạnh<br /> - giải đông của lợn đực giống Landrace. Tinh<br /> trùng được ủ trong tủ 37oC phủ dầu ấm 15<br /> phút. Nồng độ tinh cuối cùng trong giọt thụ<br /> tinh là là 105 tinh trùng/ml. Trứng được ủ với<br /> tinh trùng trong 3 giờ ở 38,5oC, 5% CO2.<br /> Ngày thụ tinh được tính là ngày 0.<br /> Nuôi phôi in vitro (IVC)<br /> Tiến hành tách tế bào tế bào cận noãn và tinh<br /> trùng bám quanh trứng khỏi tế bào trứng bằng<br /> cách dùng kim thủy tinh có kích thước phù<br /> hợp và chuyển trứng vào nuôi trong môi<br /> trường IVC: Môi trường IVC gốc là NCSU37 cải tiến bằng cách thêm 0,4% huyết thanh<br /> thai bò (BSA) (theo thể tích) và 50 µM βmercaptoethanol. Có hai loại môi trường IVC:<br /> IVC-PyrLac (Môi trường IVC cơ bản có bổ<br /> sung 0,17 mM natri pyruvat và 2,73 mM natri<br /> lactac) và IVC-glu (môi trường cơ bản có bổ<br /> sung 5,55 mM glucose). Phôi được nuôi trong<br /> tủ nuôi 38,5oC, 5% CO2 trong môi trường<br /> IVC PyrLac từ ngày 0 đến ngày 2, sau đó<br /> được chuyển sang nuôi trong môi trường có<br /> bổ sung glucose cho đến ngày 6.<br /> Đánh giá khả năng hình thành tiền nhân,<br /> sự phát triển của phôi.<br /> Sau thụ tinh từ 8-10 giờ, trứng được cố định<br /> trên tiêu bản và đưa vào dung dịch cố định (3<br /> ethanol: 1 acid acetic). Sau 4 ngày, tế bào<br /> trứng được nhuộm bằng dung dịch orcein 1%<br /> trong 5-7 phút, rửa bằng dung dịch acetoglycerol (1 acid acetic: 1 glycerol: 3 nước<br /> cất). Tiêu bản được để khô và soi dưới kính<br /> hiển vi có độ phóng đại 400 lần để đánh sự<br /> hình thành tiền nhân đực, tỷ lệ đơn tinh, đa<br /> tinh trùng.<br /> Sự phát triển của phôi được ghi nhận ở ngày<br /> thứ 2 và ngày thứ 6 sau thụ tinh (Ngày thứ 2<br /> ghi nhận tỷ lệ chia của phôi. Ngày thứ 6 đánh<br /> giá tỷ lệ hình thành phôi dâu, phôi nang).<br /> Bố trí thí nghiệm<br /> Thí nghiệm 1. Ảnh hưởng của các lô tinh tới<br /> khả năng thụ tinh bình thường trong thụ tinh<br /> <br /> Nguyễn Thị Hiệp và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> ống nghiệm ở lợn: Tế bào trứng lợn nuôi<br /> thành thục in vitro được thụ tinh bằng tinh<br /> trùng đông lạnh - giải đông của hai lô tinh là<br /> TL1, TL2 (TL1, TL2 thu từ mào dịch hoàn<br /> của lợn Landrace thu tại lò mổ Thanh Oai, Hà<br /> Nội. Mào dịch hoàn được chuyển về phòng<br /> thí nghiệm 1-2 giờ sau khi lợn bị giết mổ,<br /> đông lạnh theo phương pháp của Kikuchi và<br /> cs, 2002. Tinh đông lạnh trong cọng rạ với<br /> nồng độ 1 triệu tinh trùng/cọng rạ. Tinh đông<br /> lạnh có hoạt lực 30-40%.<br /> Các chỉ tiêu theo dõi trong thí nghiệm 1 là :<br /> Tỷ lệ thành thục của trứng, tỷ lệ hình thành<br /> tiền nhân đực, tỷ lệ đơn tinh trùng, tỷ lệ đa<br /> tinh trùng.<br /> Tỷ lệ thành thục (%) = Số trứng ở giai đoạn<br /> metaphase II + trứng có hình thành tiền<br /> nhân/Tổng số trứng thí nghiệm *100<br /> Tỷ lệ hình thành MPN (%) = Số trứng hình<br /> thành MPN/Tổng số trứng thí nghiệm *100<br /> Tỷ lệ đơn tinh trùng (%) = Số trứng có 1<br /> MPN/Tổng số trứng thí nghiệm *100<br /> Tỷ lệ đa tinh trùng (%) = Số trứng có trên 2<br /> MPN/Tổng số trứng thí nghiệm *100<br /> Thí nghiệm 2. Ảnh hưởng của các lô tinh tới<br /> sự phát triển tiếp theo của phôi lợn thụ tinh<br /> ống nghiệm: Tế bào trứng lợn nuôi thành thục<br /> in vitro, thụ tinh bằng tinh trùng đông lạnh giải đông của hai lô tinh TL1, TL2. Kiểm tra<br /> tỷ lệ phân chia vào ngày thứ 2, tỷ lệ phôi<br /> dâu/phôi nang vào ngày thứ 6 sau thụ tinh.<br /> Các chỉ tiêu theo dõi trong thí nghiệm 2 là<br /> tỷ lệ phôi chia và tỷ lệ hình thành phôi<br /> dâu/phôi nang.<br /> Tỷ lệ phôi chia (%) = Số phôi chia/Tổng số<br /> trứng thụ tinh *100<br /> Tỷ lệ phôi dâu/phôi nang (%) = Số phôi dâu,<br /> phôi nang/Số trứng thụ tinh *100<br /> Xử lý số liệu<br /> Số liệu được xử lý bằng phần mềm Excel và<br /> Minitab 16. Tỷ lệ hình thành tiền nhân đực, tỷ<br /> lệ đơn tinh, tỷ lệ chia, tỷ lệ phôi nang được so<br /> sánh bằng phân tích ANOVA One - Way<br /> <br /> 123(09): 101 - 106<br /> <br /> analysis of Variance theo phương pháp<br /> Turkey’s test, sự khác biệt P0,05. Kết quả hình thành tiền<br /> nhân của chúng tôi tương đương với kết quả<br /> của tác giả Nguyễn Việt Linh và cs, 2009.<br /> [12]. Theo đó, tỷ lệ hình thành tiền nhân đạt<br /> từ 50,81% tới 66,03%.<br /> Một trong những vấn đề nan giải trong thụ<br /> tinh ống nghiệm ở lợn là hiện tượng đa tinh<br /> trùng (Hình 1-c), tức là nhiều tinh trùng cùng<br /> xâm nhập vào tế bào trứng. Khi tỷ lệ đơn tinh<br /> trùng càng cao thì tỷ lệ đa tinh trùng càng<br /> giảm. Đây là chỉ tiêu quan trọng cần đánh giá<br /> trong thụ tinh ống nghiệm ở lợn. Tỷ lệ đơn<br /> tinh trùng của tế bào trứng được thụ tinh bằng<br /> lô tinh TL1 cao hơn so với TL2 (40,84% sv<br /> 39,61%) P>0,05. Để đánh giá tổng quan chất<br /> lượng của các lô tinh đông lạnh sử dụng,<br /> chúng tôi tiến hành so sánh các kết quả với<br /> các nghiên cứu liên quan của các phòng thí<br /> nghiệm khác trên thế giới.<br /> Kết quả về tỷ lệ đơn tinh trùng của chúng tôi<br /> cũng tương đương với các kết quả của tác giả<br /> Nguyễn Việt Linh và cs, 2009 [12]. Theo tác<br /> giả, tỷ lệ đơn tinh trùng dao động từ 28,2 ±<br /> 6,1% tới 38,3 ± 7,7% tùy vào nồng độ của<br /> cystein trong môi trường nuôi thành thục.<br /> 103<br /> <br /> Nguyễn Thị Hiệp và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 123(09): 101 - 106<br /> <br /> Bảng 1. Ảnh hưởng của các lô tinh tới khả năng hình thành tiền nhân đưc<br /> của trứng thành thục, thụ tinh ống nghiệm<br /> Lô tinh<br /> TL1<br /> TL2<br /> <br /> Số trứng<br /> khảo sát<br /> 94<br /> 201<br /> <br /> Tỷ lệ hình thành tiền<br /> nhân đực – MPN (%)<br /> 76 (75,31 ± 6,88)<br /> 122 (57,03 ± 6,83)<br /> <br /> Tỷ lệ đơn tinh trùng (%)<br /> 43 (40,84 ± 5,03)<br /> 78 (39,61 ± 3,7)<br /> <br /> Tỷ lệ đa tinh trùng<br /> (%)<br /> 32 (33,52 ± 5,64)<br /> 44 (17,42 ± 5,71)<br /> <br /> Bảng 2. Ảnh hưởng của các lô tinh tới sự phát triển tiếp theo của phôi lợn thụ tinh ống nghiệm<br /> Lô tinh<br /> <br /> Số phôi giả định<br /> <br /> Tỷ lệ phôi chia (%)<br /> <br /> TL1<br /> TL2<br /> <br /> 179<br /> 164<br /> <br /> 101 (51,49 ± 5,77)<br /> 84 (52,99 ± 8,13)<br /> <br /> Tác giả Zăhan và cs, (2006) [13] cũng nghiên<br /> cứu về ảnh hưởng của nồng độ tinh tới thụ<br /> tinh ống nghiệm ở lợn. So với tác giả Zăhan<br /> và cs, (2006) thì kết quả về tỷ lệ thụ tinh bình<br /> thường (đơn tinh) của chúng tôi là tương<br /> đương. Theo tác giả, nồng độ tinh tối ưu là<br /> 7,5 x105 tinh trùng/ml và 10 x105 tinh<br /> trùng/ml cho tỷ lệ thụ tinh bình thường là<br /> 41,94% và 41,38%, theo thứ tự. Kết quả này<br /> xấp xỉ với kết quả về tỷ lệ đơn tinh của chúng<br /> tôi (40,84 ± 5,03% và 39,61 ± 3,7%) với lô<br /> tinh TL1 và TL2.<br /> Nghiên cứu của tác giả Sherrer và cs, (2004)<br /> [9]. Tỷ lệ tế bào trứng đơn tinh trùng khi thụ<br /> tinh bằng tinh trùng của lợn Boar 18-7 cao<br /> hơn so với tinh của lợn Boar 162 tương ứng là<br /> (47,0 ± 2,3% vs 33,8 ± 2,3%) với P0,05.<br /> Như vậy, xét về phương diện hoạt hóa tế bào<br /> trứng ở thời điểm 8 - 10 giờ sau thụ tinh thì cả<br /> hai lô tinh TL1 và TL2 đều có thể sử dụng<br /> trong thụ tinh ống nghiệm ở lợn.<br /> Ảnh hưởng của các lô tinh đông lạnh tới sự<br /> phát triển tiếp theo của tế bào trứng lợn<br /> sau thụ tinh ống nghiệm<br /> Để đánh giá chất lượng của các lô tinh, chúng<br /> tôi còn dựa vào tỷ lệ chia của phôi ở ngày thứ<br /> hai và tỷ lệ thình thành phôi nang ở ngày thứ<br /> 6. Kết quả thể hiện ở bảng 2.<br /> Bảng 2 cho thấy, tỷ lệ chia của phôi (Hình 1d) thu được từ hai lô tinh là TL1, TL2 tương<br /> đương (51,49 ± 5,77% so với 52,99 ± 8,13%),<br /> P > 0,05. Kết quả của chúng tôi tương đương<br /> với kết quả công bố của tác giả Nguyễn Việt<br /> Linh và cs, 2009 (51,9 ± 7,7%) [12] ở mức<br /> nồng độ cystein là 0,2 mM và Sherrer và cs,<br /> 2004 (51,6 ± 3,1%) với tinh từ lợn Boar 162<br /> và thấp hơn so với tinh từ Boar 18-7 (63,0 ±<br /> 3,1%). Cũng theo tác giả, nồng độ tối ưu sử<br /> dụng là 0,5 x 106 tinh trùng/ml, tỷ lệ chia có<br /> thể đạt tới 70,2 ± 6,2%.<br /> <br /> Nguyễn Thị Hiệp và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 123(09): 101 - 106<br /> <br /> Hình 1. a-tế bào trứng lợn thành thục (mũi tên chỉ sự xuất hiện thể cực thứ nhất),<br /> b-tế bào trứng lợn đơn tinh với tiền nhân đực và tiền nhân cái, c- đa tinh-có trên một tiền nhân đực,<br /> d-phôi 2-4 tế bào, e-phôi dâu, f-phôi nang<br /> <br /> Kết quả về tỷ lệ hình thành phôi dâu (Hình 1e), phôi nang (Hình 1-f) với lô tinh TL1 cao<br /> hơn so với lô tinh TL2 tương ứng là 29,96 ±<br /> 7,26 % và 16,69 ± 4,31%, P>0,05. Kết quả<br /> này của chúng tôi cao hơn so với công bố của<br /> tác giả Sherrer và cs, 2004 [9], với tỷ lệ hình<br /> thành phôi nang đạt khoảng 3%, nhưng thấp<br /> hơn so với công bố của tác giả Nguyễn Việt<br /> Linh và cs, 2009 [12], với tỷ lệ hình thành<br /> phôi nang từ 14,8% - 24,3% tùy vào mức<br /> nồng độ của cystein trong môi trường nuôi<br /> thành thục.<br /> Tùy hệ thống nuôi, nồng độ tinh, môi trường<br /> nuôi,… mà kết quả về tỷ lệ chia, tỷ lệ hình<br /> thành phôi nang có sự khác nhau giữa các<br /> nghiên cứu trên thế giới. Kết quả nghiên cứu<br /> của chúng tôi về tỷ lệ chia, tỷ lệ hình thành<br /> phôi nang sử dụng lô tinh đông lạnh TL1,<br /> TL2 ở nồng độ tinh 105 tinh trùng/ml cho tỷ lệ<br /> chia khoảng 50% và tỷ lệ phôi dâu/phôi nang từ<br /> 16-30% là hoàn toàn chấp nhận được. Từ đó<br /> chứng tỏ các lô tinh đông lạnh trên đủ tiêu<br /> chuẩn dùng trong thụ tinh ống nghiệm ở lợn.<br /> KẾT LUẬN<br /> Xét về khả năng hoạt hóa tế bào trứng sau thụ<br /> tinh ở thời điểm 8-10 giờ sau thụ tinh. Lô tinh<br /> <br /> TL1 cho tỷ lệ hình thành tiền nhân cao hơn so<br /> với TL2. Tuy nhiên tỷ lệ thụ tinh bình thường<br /> (đơn tinh) thì lại ngang nhau (khoảng 40%).<br /> Xét về khả năng phát triển của phôi, hai lô<br /> tinh TL1, TL2 cho tỷ lệ phân chia khoảng<br /> 50%. Tỷ lệ phôi dâu/phôi nang của lô tinh<br /> TL1, TL2 từ 16-30%. Qua đó, chúng tôi có<br /> thể kết luận rằng cả hai lô tinh TL1,TL2 đều<br /> đủ tiêu chuẩn dùng trong thụ tinh ống nghiệm<br /> ở lợn.<br /> Lời cảm ơn: Công trình này được hoàn thành<br /> với sự tài trợ kinh phí của Quĩ phát triển Khoa<br /> học và Công nghệ Quốc gia cấp cho đề tài mã<br /> số 106.12-2012.93 “Nghiên cứu ảnh hưởng<br /> của giọt noãn bào chất đơn tinh lên sự hoạt<br /> hóa trứng và sự phát triển của phôi”. Các tác<br /> giả xin trân trọng cảm ơn đóng góp quý báu<br /> của GS. Kazuhiro Kikuchi trong các thí<br /> nghiệm và hoàn thành bài báo này.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Nguyễn Thị Ước, Nguyễn Việt Linh, Nguyễn<br /> Văn Hạnh, Quản Xuân Hữu, Đặng Nguyễn Quang<br /> Thành, Nguyễn Thị Mến, Trần Thị Thơm, Nguyễn<br /> Trung Thành, Bùi Linh Chi, Dương Đình Long,<br /> Nguyễn Khắc Tích, Phan Ngọc Minh, và Bùi<br /> Xuân Nguyên - Sản xuất phôi lơn mini nội địa<br /> bằng tổ hợp công nghệ ống nghiệm và nhân bản<br /> <br /> 105<br /> <br />