Nghiên cứu tình hình mang khuẩn Mycoplasma hyopneumoniae gây bệnh suyễn ở lợn nái sinh sản tại các trang trại chăn nuôi công nghiệp tập trung trên địa bàn một số tỉnh miền Bắc Việt Nam

Đặng Xuân Bình và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 85(09)/1: 63 - 67<br /> <br /> NGHIÊN<br /> CỨU<br /> TÌNH<br /> HÌNH<br /> MANG<br /> KHUẨN<br /> MYCOPLASMA<br /> HYOPNEUMONIAE GÂY BỆNH SUYỄN Ở LỢN NÁI SINH SẢN TẠI CÁC<br /> TRANG TRẠI CHĂN NUÔI CÔNG NGHIỆP TẬP TRUNG TRÊN ĐỊA BÀN<br /> MỘT SỐ TỈNH MIỀN BẮC VIỆT NAM<br /> Đặng Xuân Bình*, Đặng Thị Mai Lan<br /> Trường ĐH Nông Lâm – ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mycoplasma hyopneumoniae là nguyên nhân chủ yếu gây bệnh đƣờng hô hấp trong chăn nuôi lợn<br /> công nghiệp. Để hiểu biết về vai trò gây bệnh của vi khuẩn này, thì phải có những tƣ liệu khoa học<br /> liên quan đến dịch tễ học, vi khuẩn học. Mục đích của nghiên cứu nhằm cung cấp thông tin thực tế<br /> về đặc điểm dịch tễ của bệnh, xác định điều kiện lây lan và khả năng tồn tại của mầm bệnh trong<br /> cơ thể lợn nái.<br /> Tiến hành xác định đặc điểm dịch tễ bệnh suyễn ở lợn nái sinh sản; sau khi kiểm tra 92 đàn<br /> với 862 lợn nái sinh sản, đã phát hiện có 42,3% lợn mắc bệnh theo đàn và 15,0% mắc bệnh<br /> theo cá thể.<br /> Đã thu thập mẫu dịch ngoáy mũi và bệnh phẩm phổi lợn mắc bệnh; Mycoplasma hyopneumoniae<br /> phân lập đƣợc từ dịch ngoáy mũi (29,0% - 56,2%), phân lập từ bệnh phẩm phổi đạt 2/3 (66,6%).<br /> Từ khóa: Bệnh suyễn lợn; Viêm phổi địa phương, Mycoplasma hyopneumoniae.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ*<br /> Bệnh suyễn lợn (Mycoplasmal pneumonia of<br /> Swine), hay bệnh viêm phổi địa phƣơng<br /> (Enzootic pneumonia) ở lợn gây thiệt hại kinh<br /> tế nghiêm trọng, bệnh thƣờng ở thể mãn tính,<br /> kế phát sau khi có các yếu tố mở đƣờng nhƣ<br /> virus gây hội chứng rối loạn hô hấp và sinh<br /> sản (PRRS) làm cho bệnh thêm trầm trọng,<br /> phải điều trị kéo dài.<br /> Trong các trang trại chăn nuôi tập trung,<br /> nguồn bệnh có thể tồn tại qua nhiều thế hệ lợn<br /> (thƣờng ở các trại lợn nái sinh sản) thì bệnh<br /> dễ phát sinh. Ngoài ra, có thể do nhập đàn<br /> những trƣờng hợp mãn tính hoặc đang ủ<br /> bệnh. Nhiễm Mycoplasma hyopneumoniae rất<br /> phổ biến ở các đàn lợn sinh ra từ những trại<br /> hay khu vực chăn nuôi có sự hiện diện của<br /> mầm bệnh chƣa đƣợc thanh toán, lợn nái mắc<br /> bệnh mãn tính truyền mầm bệnh cho lợn con<br /> qua tiếp xúc.<br /> Xác định đặc điểm dịch tễ bệnh, tỷ lệ mang<br /> khuẩn Mycoplasma hyopneumoniae sẽ góp<br /> phần bổ sung cơ sở khoa học và thực tiễn<br /> giúp các cơ quan chức năng đánh giá lại các<br /> biện pháp quản lý, kỹ thuật đang áp dụng hiện<br /> nay nhằm tiếp tục điều chỉnh để khống chế<br /> nguồn bệnh, giữ gìn điều kiện vệ sinh chuồng<br /> trại và bảo vệ động vật mẫn cảm, từng bƣớc<br /> *<br /> <br /> Tel: 0912.115.712; Email: dangbinhtuaf@yahoo.com<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> hạn chế bệnh phát sinh, phát triển và tiến tới<br /> thanh toán bệnh.<br /> VẬT LIỆU , NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG<br /> PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Mẫu dịch ngoáy mũi lợn nái sinh sản thu thập<br /> tại một số trại chăn nuôi lợn tập trung trên địa<br /> bàn tỉnh Cao Bằng, Hà Tây và Thái Nguyên<br /> từ 6/2010 đến tháng 5/2011 để xác định tỷ lệ<br /> nhiễm khuẩn Mycoplasma hyopneumoniae.<br /> Hóa chất, môi trƣờng chọn lọc nhập khẩu từ<br /> hãng Fortress Diagnostics sử dụng trong<br /> nghiên cƣ́u vi khuẩn<br /> Mycoplasma<br /> hyopneumoniae.<br /> Điều tra dịch tễ học theo Dirk U. Pfeiffer<br /> (2002) [3]. Tiến hành thu thập mẫu, phân lập<br /> và giám định đặc tính sinh học của vi khuẩn<br /> theo Quinn.P.J et al [5]; xử lý thống kê theo<br /> Chu Văn Mẫn (2001)[2].<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CƢ́U VÀ THẢO LUẬN<br /> Xác định tỷ lệ mắc bệnh suyễn ở lợn nái<br /> sinh sản theo đàn và cá thể<br /> Tiến hành điều tra tình hình bệnh suyễn ở lợn<br /> nái sinh sản tại các trại chăn nuôi lợn theo<br /> hình thức công nghiệp tập trung trên địa bàn<br /> các tỉnh Cao Bằng (CB), Hà Tây (HT) và<br /> Thái Nguyên (TN) trong hai năm (2010 và<br /> 2011), kết quả thu đƣợc trình bày ở bảng 1.<br /> Từ bảng 1, các kết quả thu đƣợc cho thấy: Đã<br /> 63<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Đặng Xuân Bình và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> phát hiện lợn nái sinh sản mắc bệnh suyễn<br /> theo đàn, chiếm từ 28,2% (TN) đến 40,6%<br /> (HT) và 71,4% (CB); lợn mắc bệnh suyễn<br /> theo cá thể, chiếm từ 12,5% (TN), đến 14,6%<br /> (HT) và 19,2% (CB). Lợn nái mắc bệnh<br /> suyễn có triệu chứng lâm sàng đặc trƣng nhƣ<br /> ho nhiều về đêm, biểu hiện thở khó vào lúc<br /> trời nắng nóng, giảm vận động, ăn ít, khó thở<br /> sau khi vận động hoặc sau khi ăn v.v. Kết quả<br /> này phù hợp với Barbara E. Straw, David J.<br /> Taylor (2006)[1], Dirk U. Pfeiffer (2002)[3].<br /> Xác định tỷ lệ nhiễm bệnh suyễn ở lợn nái<br /> sinh sản theo mùa vụ<br /> Tiến hành điều tra tình hình lợn nái sinh sản<br /> mắc bệnh suyễn theo mùa vụ trong năm, kết<br /> quả đƣợc trình bày tại bảng 2.<br /> Từ bảng 2, các kết quả thu đƣợc cho thấy:<br /> Lợn nái sinh sản mắc bệnh suyễn vụ Hè –<br /> Thu chiếm tỷ lệ từ 5,5% (TN) đến 6,0% (HT)<br /> và 7,5% (CB); tỷ lệ chết do bệnh chiếm 6,2%<br /> (CB). Vụ Đông – Xuân, lợn mắc bệnh suyễn<br /> chiếm tỷ lệ từ 6,9% (TN) đến 8,5% (HT) và<br /> 11,7% (CB); tỷ lệ chết do bệnh tại HT chiếm<br /> 3,2%, tại CB chiếm 4,0%.<br /> <br /> 85(09)/1: 63 - 67<br /> <br /> Ngoài ra, có sự sai khác về tỷ lệ lợn nái sinh<br /> sản mắc bệnh suyễn theo chiều hƣớng tăng<br /> giữa mùa vụ Đông – Xuân so với Hà – Thu<br /> (P