Nghiên cứu ứng dụng dao gamma trong điều trị ung thư phổi tại bệnh viện trường đại học Y Dược – Đại học Huế

Chia sẻ: Bình Bình | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

50
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ung thư phổi là loại ung thư thường gặp và gây tử vong hàng đầu ở cả 2 giới. Mục đích của nghiên cứu là xác định đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và bước đầu đánh giá kết quả điều trị ung thư phổi bằng dao gamma ở bệnh viện Trường Đại học Y Dược - Đại học Huế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu ứng dụng dao gamma trong điều trị ung thư phổi tại bệnh viện trường đại học Y Dược – Đại học Huế

TẠP CHÍ KHOA HỌC, Đại học Huế, Số 63, 2010 NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG DAO GAMMA TRONG ĐIỀU TRỊ UNG THƯ PHỔI TẠI BỆNH VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC – ĐẠI HỌC HUẾ Phạm Văn Lình Trường Đại học Y Dược, Đại học Huế TÓM TẮT Ung thư phổi là loại ung thư thường gặp và gây tử vong hàng đầu ở cả 2 giới. Mục đích của nghiên cứu là xác định đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và bước đầu đánh giá kết quả điều trị ung thư phổi bằng dao gamma ở bệnh viện Trường Đại học Y Dược Đại học Huế. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu bao gồm 40 bệnh nhân ung thư phổi được điều trị xạ phẫu bằng dao Gamma tại bệnh viện Trường Đại học Y Dược - Đại học Huế. Phương pháp nghiên cứu: tiến cứu, thử nghiệm lâm sàng không đối chứng. Kết quả nghiên cứu cho thấy tuổi thường gặp nhất là từ 50-59 tuổi, trung bình là 64,04 tuổi, nam gặp nhiều hơn nữ, tỷ lệ nam/nữ là 2,5/1. Triệu chứng lâm sàng thường gặp là ho kéo dài chiếm 57,5%, đường kính trung bình của khối u 4,8±0,26cm. Về mô bệnh học ung thư biểu mô vảy là thể thường gặp chiếm 57,5% Kết quả phân giai đoạn bệnh cho thấy bệnh ở giai đoạn I chiếm 45%, giai đoạn II chiếm 37,5%, giai đoạn III chiếm 17,5%. Liều điều trị trung bình 5600-6000cGy gồm khối u và hạch vùng. Kết quả điều trị cho thấy tỷ lệ đáp ứng đối với u: hoàn toàn 25%, đáp ứng một phần 55%, ổn định 10% và tiến triển 10%. Tỷ lệ đáp ứng đối với hạch: hoàn toàn 31,9%, một phần 45,4%, ổn định 13,7% và tiến triển 9%. Tỷ lệ kiểm soát được khối u 90%. Thời gian theo dõi trung bình là 21,5 tháng, thời gian sống thêm toàn bộ sau 1 năm 84,8%, sau 2 năm 76% và sau 3 năm là 60,8%. Như vậy phẫu thuật là phương pháp điều trị tối ưu đối với ung thư phổi có thể mổ được. Tuy nhiên đối với những bệnh nhân có nguy cơ cao và những bệnh nhân từ chối phẫu thuật, xạ phẫu bằng dao gamma là một phương pháp chọn lựa thứ hai. Điều trị xạ phẫu ung thư phổi bằng dao gamma là một phương pháp điều trị mới, hoàn thiện về mặt kỹ thuật xạ trị, hứa hẹn kết quả tốt hơn ở giai đoạn sớm nhờ vào kiểm soát tốt khối u và cải thiện thời gian sống thêm cho bệnh nhân ở giai đoạn muộn. 1. Đặt vấn đề Hàng năm có khoảng 1.200.000 trường hợp ung thư phổi mới mắc trên thế giới, nhất là ở các nước công nghiệp phát triển. Tại Hoa Kỳ, ung thư phổi là loại ung thư gây tử vong hàng đầu trong các bệnh ung thư ở cả hai giới, với khoảng 215.020 bệnh nhân 107 ung thư phổi mới mắc và 161.480 bệnh nhân tử vong vào năm 2008 [8]. Ở nước ta, theo ghi nhận dịch tễ học ung thư trong năm 2004, ung thư phổi là loại ung thư đứng hàng đầu ở nam giới với tỷ lệ mới mắc ở Hà Nội là 39,8/100.000 [4]. Phương pháp điều trị đầu tay đối với ung thư phổi không phải tế bào nhỏ là phẫu thuật. Phẫu thuật cắt thùy phổi và cắt phổi cho thời gian sống thêm 3 đến 5 năm là từ 60-80%. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân do bệnh lý nội khoa kèm theo không thể phẫu thuật được như: suy giảm chức năng hô hấp, bệnh lý tim mạch, bệnh nhân lớn tuổi hoặc bệnh nhân từ chối phẫu thuật. Hiện nay chưa có phương pháp điều trị chuẩn mực cho nhóm những bệnh nhân này. Phương pháp điều trị bằng tia xạ thường qui dược áp dụng với tổng liều 60-70Gy, thời gian sống thêm sau 3 năm cũng thấp từ 15-45%. Phương pháp xạ trị này cũng có những biến chứng nhất định như biến chứng về tim mạch, tắt nghẽn hô hấp mãn tính và bệnh lý mạch máu. Xạ phẫu là phương pháp điều trị xử dụng liều cao tia bức xạ ion hóa hơn phương pháp xạ trị thông thường và chùm tia bức xạ hội tụ vào khối u nên giảm thương tổn tổ chức lành và ít gây ra tác dụng phụ. Sử dụng hệ thống bất động bệnh nhân để hạn chế sự chuyển động của khối u làm tăng độ chính xác trong điều trị. Phương pháp xạ phẫu này được nhiều nước trên thế giới đưa vào áp dụng điều trị và cho kết quả tốt. Từ cuối năm 2006 Bệnh viện Trường Đại học Y Dược - Đại học Huế đã lắp đặt và đưa vào sử dụng dao gamma thân, là phương pháp xạ phẫu để điều trị các khối u vùng thân nên chúng tôi tiến hành đề tài này nhằm 2 mục tiêu: - Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của ung thư phổi. - Bước đầu đánh giá kết quả điều trị ung thư phổi bằng dao gamma. 2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu 2.1. Đối tượng nghiên cứu Bệnh nhân được chẩn đoán xác định là ung thư phế quản phổi không phải tế bào nhỏ, có kết quả mô bệnh học và ở giai đoạn I, II, III không thể phẫu thuật được. 2.2. Phương pháp nghiên cứu 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu Tiến cứu, thử nghiệm lâm sàng không đối chứng 2.2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu Nghiên cứu được thực hiện từ 15/8/2006 đến 30/09/2009 tại Trung tâm Phẫu thuật dao gamma và khoa Ung Bướu Bệnh viện Trường Đại học Y Dược - Đại học Huế. 2.2.3. Nghiên cứu đặc điểm bệnh nhân 108 - Nghiên cứu các triệu chứng lâm sàng của ung thư phổi - Nghiên cứu triệu chứng cận lâm sàng 2.2.4. Đánh giá kết quả sau điều trị Đánh giá đáp ứng của khối u và hạch theo tiêu chuẩn RECIST: dựa theo phim chụp cắt lớp vi tính đo đường kính lớn nhất của khối u trước và sau điều trị. - Đáp ứng hoàn toàn (CR): Khối u không còn - Đáp ứng 1 phần (PR): giảm > 30% đường kính lớn nhất của khối u - Ổn định (SD): giảm < 30% đường kính lớn nhất của khối u - Tiến triển (PD): tăng >20% đường kính lớn nhất của khối u. 2.2.5. Xử lý số liệu Các số liệu được thu thập và xử lý trên phần mềm SPSS 16.0. Dùng phương pháp Kaplan-Meier để tính thời gian sống thêm toàn bộ. Phân tích kết quả theo phương pháp thống kê y học. 3. Kết quả nghiên cứu 3.1. Đặc điểm chung của bệnh nhân 3.1.1. Phân bố ung thư theo nhóm tuổi Bảng 1. Tỷ lệ ung thư theo tuổi Nhóm tuổi Số bệnh nhân Tỷ lệ % < 40 2 5,0 40 - 49 5 12,5 50 - 59 12 30,0 60 - 69 10 25,0 ≥ 70 11 27,5 Tổng số 40 100 Nhóm tuổi 50 - 59 tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất là 30%, tuổi nhỏ nhất là 32, tuổi lớn nhất là 86, tuổi trung bình là 64,04 ± 1,7 . 3.1.2. Phân bố ung thư theo giới Bảng 2. Tỷ lệ ung thư theo giới Giới Số bệnh nhân Tỷ lệ % Nam 29 72,5 Nữ 11 27,5 Tổng số 45 100 109 3.2. Đặc điểm lâm sàng của ung thư phổi 3.2.1. Triệu chứng lâm sàng lúc nhập viện Bảng 3. Các triệu chứng lâm sàng thường gặp lúc nhập viện Triệu chứng Số bệnh nhân Tỷ lệ % Ho kéo dài 23 57,5 Ho ra máu 10 25,0 Đau tức ngực 17 42,5 Khó thở 7 17,5 Sụt cân 11 27,5 Viêm phổi tắc nghẽn 6 15,0 Khàn tiếng 2 5,0 Ho kéo dài là triệu chứng thường gặp nhất chiếm 57,5% 3.2.2. Đặc điểm khối u trên cắt lớp vi tính Bảng 4. Kích thước và vị trí khối u STT Mô tả CT Scan Số bệnh nhân Tỷ lệ % < 3 cm 8 20,0 3 – 6 cm 26 65,0 > 6 cm 6 15.0 1 khối 38 95.0 2 khối 2 5,0 Thùy trên phổi phải 5 12,5 Thùy giữa phổi phải 9 22,5 Thùy dưới phổi phải 7 17,5 Thùy trên phổi trái 12 30,0 Thùy dưới phổi trái 7 17.5 Kích thước khối u 1 Số lượng khối u 2 Vị trí khối u 3 Kích thước khối u 3 – 6 cm chiếm tỷ lệ cao nhất 65%, số lượng 1 khối u chiếm 95% và vị trí thùy trên phổi trái chiếm tỷ lệ cao nhất 30% 110 3.2.3. Sinh thiết qua nội soi và xét nghiệm tế bào bằng chọc hút kim nhỏ xuyên thành ngực Bảng 5. Phân bố thể giải phẫu bệnh STT Giải phẫu bệnh Số bệnh nhân Tỷ lệ % 1 Ung thư biểu mô tuyến 14 35 2 Ung thư biểu mô vảy 23 57.5 3 Ung thư tế bào lớn 03 7,5 40 100 Tổng Ung thư biểu mô vảy chiếm cao nhất 57,5%, ung thư tế bào lớn tỷ lệ thấp nhất 7,5% 3.2.4. Giai đoạn bệnh Bảng 6. Phân bố theo giai đoạn bệnh Số bệnh nhân Tỷ lệ % Giai đoạn I 18 45 Giai đoạn II 15 37,5 Giai đoạn III 7 17,5 40 100 Giai đoạn Tổng số Giai đoạn I chiếm tỷ lệ cao nhất 45%, giai đoạn III chiếm tỷ lệ thấp nhất 17,5% 3.3. Phân bố tổng liều và phân liều điều trị Bảng 7. Tỷ lệ tổng liều và phân liều điều trị STT Liều và phân liều Số bệnh nhân Tỷ lệ % < 50 Gy 3 7,5 50 – 60 Gy 35 87,5 > 60 Gy 2 5,0