NGHIEÂN CÖÙU VÒ TRÍ – HÌNH DAÏNG VAØ KÍCH THÖÔÙC RAÕNH BEÂN<br />
CUÛA NGÖÔØI VIEÄT NAM TRÖÔÛNG THAØNH<br />
Nguyeãn Minh Nghieâm*, Leâ Vaên Cöôøng**<br />
<br />
TOÙM TAÉT<br />
Trong nghieân cöùu naøy chuùng toâi ñaõ tieán haønh ño caùc raõnh naõo cuûa 34 maãu naõo laø ngöôøi Vieät Nam<br />
sau khi cheát taïi Boä Moân Giaûi Phaãu Ñaïi Hoïc Y Döôïc Thaønh phoá Hoà Chí Minh trong ñoù coù 29 nam vaø 5 nöõ.<br />
Chuùng toâi ñaõ tieán haønh ño ñaït tröïc tieáp raõnh beân.<br />
Caùc keát quaû ñöôïc ghi nhaän nhö sau: a) Vò trí töông ñoái cuûa raõnh beân ôû hai baùn caàu ñaïi naõo treân<br />
<br />
cuøng moät ngöôøi gioáng nhau .b) Hình daïng raõnh beân coù ba daïng, trong ñoù daïng chöõ S chieám tæ leä<br />
nhieàu nhaát. c) Chieàu daøi cuûa raõnh beân ôû baùn caàu beân phaûi: 10,162 ± 1,486 cm, baùn caàu traùi: 10,347 ± 1,578<br />
cm.. d) Ñoä saâu nhaát cuûa raõnh beân beân phaûi: 23, 176 ± 2,049 mm, beân traùi: 23,249 ± 2,623 mm.<br />
SUMMARY<br />
STUDY IN POSITION, MORPHOLOGY<br />
AND MEASUREMENT OF LATERAL SULCUS OF VIETNAMESE BRAIN<br />
Nguyen Minh Nghiem, Le Van Cuong<br />
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 6 – 10<br />
<br />
In this search, we measured sulcus of thirty – four postmortem Vietnamese brain at Anatomy<br />
department of University of Medicine and Pharmacy Ho Chi Minh City, including twenty – nine men and<br />
five women. We had measured directly lateral sulcus.<br />
We obtained some results: a) The position of Sylvius in the space both hemispheric brains is the same<br />
<br />
in a, people. b) There are three shape of Sylvius, S – shape is almost case. c) The length of right<br />
Sylvius: 10.162 ± 1.486cm, left Sylvius: 10.347 ± 1.578cm. d) The depth of right Sylvius: 23.176<br />
± 2.049mm, left Sylvius: 23.294 ± 2.623mm.<br />
ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br />
Nguyeân cöùu veà giaûi phaãu hình thaùi naõo boä khoâng<br />
phaûi laø vaán ñeà môùi meû. Ñaõ töø laâu ngöôøi ta ñaõ tieán<br />
haønh nghieân cöùu veà troïng löôïng vaø kích thöôùc cuûa<br />
naõo boä(2,12,18,21). Ngaøy nay vôùi söï phaùt trieån cuûa ngaønh<br />
chaån ñoaùn hình aûnh maø caùc taùc giaû ñaõ öùng duïng vaøo<br />
caùc nghieân cöùu naõo boä treân ngöôøi soáng, ñeå ruùt ra moái<br />
quan heä giöõa hình thaùi vaø chöùc naêng(34). Tuy nhieân<br />
vieäc nghieân cöùu moâ taû vaø ño ñaït tröïc tieáp treân naõo<br />
ngöôøi ñaõ cheát cuõng coøn höõu ích cho chuùng ta ghi<br />
nhaän ñöôïc söï khaùc bieät giöõa caùc caù theå vaø caùc chuûng<br />
toäc trong löôïng cuûa naõo boä(10,13,22,25,26,29,31). Nghieân cöùu<br />
*<br />
<br />
Ñaïi Hoïc Y Döôïc Caàn Thô.<br />
Boä Moân Giaûi Phaãu Ñaïi Hoïc Y Döôïc.<br />
<br />
**<br />
T<br />
<br />
6<br />
<br />
T<br />
<br />
veà raõnh naõo chæ ñöôïc thöïc hieän bôûi moät soá taùc giaû<br />
nöôùc ngoaøi(9,39). ÔÛ Vieät Nam chöa coù taøi lieäu naøo<br />
nghieân cöùu veà raõnh naõo vì vaäy chuùng toâi thöïc hieän ñeà<br />
taøi: “Nghieân cöùu vò trí, hình daïng vaø kích thöôùc raõnh<br />
beân cuûa ngöôøi Vieät Nam tröôûng thaønh”.<br />
Muïc tieâu cuûa coâng trình naøy nhaèm cung caáp soá<br />
lieäu veà hình daïng, chieàu daøi vaø ñoä saâu cuûa caùc raõnh<br />
beân ôû hai baùn caàu ñaïi naõo cuûa ngöôøi Vieät Nam. Ñaây<br />
cuõng laø böôùc ñaàu ñaët neàn taûng cho caùc coâng trình<br />
nghieân cöùu tieáp theo veà raõnh naõo ôû ngöôøi Vieät<br />
Nam, cuõng nhö keát hôïp nghieân cöùu y hoïc hình<br />
thaùi vaø chöùc naêng.<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br />
<br />
ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN<br />
CÖÙU.<br />
Ñoái töôïng<br />
Chuùng toâi ñaõ tieán haønh ño ñaït tröïc tieáp 34 naõo boä<br />
laø ngöôøi Vieät Nam trong ñoù coù 29 nam vaø 5 nöõ taïi Boä<br />
Moân Giaûi Phaãu Hoïc Ñaïi Hoïc Y Döôïc TP. Hoà Chí<br />
Minh.<br />
<br />
Ño chieàu saâu cuûa raõnh naõo baèng caùch duøng que taêm<br />
ñaàu tuø thaêm doø ñoä saâu nhaát vaø noâng nhaát sau ñoù laáy<br />
soá lieäu trung bình cuûa ñoä saâu nhaát vaø noâng nhaát.<br />
<br />
Phöông phaùp nghieân cöùu<br />
Tieán haønh nghieân cöùu moâ taû caét ngang. Caùc maãu<br />
naõo ñöôïc boùc taùch caùc maøng naõo, loaïi boû beân naõo daäp<br />
naùt, hoaïi töû, u… Sau ñoù khaûo saùt veà hình daïng, chieàu<br />
daøi, ñoä saâu cuûa raõnh beân. Xöû lyù soá lieäu thu thaäp treân<br />
phaàn meàn SPSS 7.5.<br />
Phöông tieân nghieân cöùu<br />
<br />
KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU VAØ BAØN LUAÄN<br />
<br />
Boä tieåu phaãu, thöôùc, thöôùc keïp compas, chæ maøu<br />
vaøng, que taêm ñaàu duø.<br />
<br />
Vò trí töông ñoái cuûa raõnh beân<br />
<br />
Boä khung töï cheá ñeå coá ñònh naõo, maùy chuïp hình<br />
kyõ thuaät soá.<br />
<br />
Caùch thöùc tieán haønh<br />
Chuïp vaø phaân daïng raõnh beân.<br />
Xaùc ñònh vò trí cuûa ñieåm xuaát phaùt vaø ñieåm taän<br />
cuøng cuûa raõnh beân so vôùi caùc maët phaúng qua neàn soï,<br />
ñænh soï, cöïc traùn, cöïc chaåm.<br />
<br />
Baûng 1. Vò trí ñieåm xuaát phaùt.<br />
NAM<br />
<br />
NÖÕ<br />
<br />
TOÅNG<br />
<br />
Baùn caàu naõo<br />
Beân<br />
Beân<br />
Beân<br />
Khoaûng caùch<br />
Beân traùi<br />
Beân traùi<br />
Beân traùi<br />
phaûi<br />
phaûi<br />
phaûi<br />
(cm)<br />
Khoaûng caùch<br />
töø ñieåm xuaát 2.383 ± 2.462 ± 2.100 ± 2.180 ± 2.341 ± 2.421 ±<br />
phaùt ñeán mp 0.823 0.828 0.495 0.390 0.784 0.782<br />
qua neàn soï<br />
Khoaûng caùch<br />
töø ñieåm xuaát 9.069 ± 9.145 ± 9.400 ± 9.320 ± 9.118 ± 9.171 ±<br />
phaùt ñeán mp 0.941 0.954 0.464 0.370 0.890 0.890<br />
qua ñænh soï<br />
Khoaûng caùch<br />
töø ñieåm xuaát 4.466 ± 4.507 ± 4.680 ± 4.440 ± 4.497 ± 4.497 ±<br />
phaùt ñeán mp 0.675 0.875 0.277 0.391 0.634 0.818<br />
qua cöïc traùn<br />
Khoaûng caùch<br />
töø ñieåm xuaát<br />
10.174 ± 10.800 ± 10.240 ± 10.320 ± 10.644 ± 10.729 ±<br />
phaùt ñeán mp<br />
0.787 1.001 1.057 1.071 0.831 1.010<br />
qua cöïc<br />
chaåm<br />
<br />
* mp: maët phaúng.<br />
<br />
Ño chieàu daøi cuûa raõnh naõo baèng caùch phuû chæ<br />
maøu leân chieàu daøi cuûa raõnh sau ñoù ño chieàu daøi cuûa<br />
chæ chính laø chieàu daøi cuûa raõnh naõo.<br />
<br />
Khoaûng caùch cuûa ñieåm xuaát phaùt raõnh beân cho<br />
caùc keát quaû soá lieäu treân, tuy nhieân söï khaùc bieät naøy<br />
khoâng coù yù nghóa thoáng keâ p>0.05. Hay vò trí cuûa<br />
ñieåm xuaát phaùt cuûa raõnh beân ôû hai baùn caàu ñaïi naõo<br />
treân cuøng moät ñöôøng ñoái xöùng nhau qua caùc maët<br />
phaúng treân trong khoâng gian.<br />
<br />
7<br />
<br />
Baûng 2. Vò trí cuûa ñieåm taän cuøng.<br />
NAM<br />
Baùn caàu naõo<br />
Khoaûng caùch<br />
(cm)<br />
Khoaûng caùch<br />
töø ñieåm xuaát<br />
phaùt ñeán mp<br />
qua neàn soï<br />
Khoaûng caùch<br />
töø ñieåm xuaát<br />
phaùt ñeán mp<br />
qua ñænh soï<br />
Khoaûng caùch<br />
töø ñieåm xuaát<br />
phaùt ñeán mp<br />
qua cöïc traùn<br />
Khoaûng caùch<br />
töø ñieåm xuaát<br />
phaùt ñeán mp<br />
qua cöïc<br />
chaåm<br />
<br />
NÖÕ<br />
<br />
TOÅNG<br />
<br />
Beân<br />
Beân<br />
Beân<br />
Beân traùi<br />
Beân traùi<br />
Beân traùi<br />
phaûi<br />
phaûi<br />
phaûi<br />
<br />
NAM<br />
NÖÕ<br />
TOÅNG<br />
Baùn caàu naõo Beân Beân Beân Beân Beân Beân<br />
Hình daïng raõnh<br />
phaûi traùi phaûi traùi phaûi traùi<br />
<br />
24<br />
<br />
7.076 ± 7.086 ± 8.220 ± 7.860 ± 7.244 ± 7.200 ±<br />
1.520 1.574 0.432 0.888 1.467 1.669<br />
<br />
4.528 ± 4.583 ± 3.460 ± 3.800 ± 4.371 ± 4.468 ±<br />
1.600 1.589 1.055 0.894 1.566 1.523<br />
<br />
9.048 ± 9.869 ± 8.420 ± 8.760 ± 8.956 ± 9.760 ±<br />
1.165 1.114 0.719 0.924 1.125 1.147<br />
<br />
6.379 ± 5.424 ± 6.600 ± 6.360 ± 6.412 ± 5.562 ±<br />
1,235 0.975 0,768 0,841 1,171 1,003<br />
<br />
22<br />
<br />
3<br />
<br />
3<br />
<br />
27<br />
<br />
25<br />
<br />
Hình chöõ S<br />
<br />
Qua nghieân cöùu chuùng toâi ghi nhaän ñöôïc ba daïng<br />
raõnh beân, trong ñoù daïng raõnh beân hình chöõ S chieám<br />
ña soá caùc tröôøng hôïp (76%). Daïng raõnh beân hình muõ<br />
chieám tæ leä ít nhaát (3%). Chuùng toâi nhaän thaáy raèng<br />
daïng raõnh beân ôû hai baùn caàu ñaïi naõo laø gioáng nhau<br />
treân cuøng moät ngöôøi. So saùnh vôùi caùc taùc giaû khaùc veà<br />
hình daïng raõnh.<br />
<br />
Ví trí töông ñoái cuûa ñieåm taän cuøng cuûa raõnh beân<br />
beân phaûi vaø traùi khaùc nhau khoâng coù yù nghóa thoáng keâ<br />
p>0.05. Hay vò trí ôû hai baùn caàu ñaïi naõo beân phaûi vaø<br />
traùi treân cuøng moät ngöôøi gioáng nhau.<br />
Chuùng toâi chöa tìm thaáy taøi lieäu naøo noùi veà vò trí<br />
cuûa raõnh beân neân chöa coù söï so saùnh vôùi coâng trình<br />
khaùc.<br />
Hình daïng raõnh beân<br />
Baûng 3. Hình daïng raõnh beân.<br />
NAM<br />
NÖÕ<br />
TOÅNG<br />
Baùn caàu naõo Beân Beân Beân Beân Beân Beân<br />
Hình daïng raõnh<br />
phaûi traùi phaûi traùi phaûi traùi<br />
<br />
1<br />
<br />
1<br />
<br />
1<br />
<br />
Theo Aboitiz oâng chia raõnh beân thaønh ba daïng,<br />
oâng chia raõnh beân laø ba phaàn: Tröôùc, ngang vaø leân.<br />
Daïng A1 coù ñoaïn ngang daøi hôn caùc daïng khaùc, töông<br />
öùng vôùi daïng thaúng trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi.<br />
Daïng A2 laø daïng coù nhaùnh leân daøi hôn nhaùnh xuoáng,<br />
töông öùng daïng chöõ S trong nghieân cöùu cuûa chuùng<br />
toâi vaø cuõng chieám tæ leä nhieàu nhaát.<br />
<br />
1<br />
<br />
Hình muõ<br />
<br />
4<br />
<br />
Hình thaúng<br />
<br />
8<br />
<br />
6<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
6<br />
<br />
8<br />
<br />
Daïng B trong nghieân cöùu cuûa oâng laø daïng raõnh<br />
beân coù phaàn tröôùc vaø phaàn ngang gaäp goùc gaàn gioáng<br />
daïng hình muõ trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi.<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
khoâng ñi theo ñöôøng thaúng.<br />
Ñoä saâu cuûa raõnh beân<br />
Baûng 5. Ñoä saâu cuûa raõnh beân.<br />
<br />
Chieàu daøi raõnh beân<br />
Baûng 4. Chieàu daøi raõnh beân.<br />
NAM<br />
<br />
NÖÕ<br />
<br />
TOÅNG<br />
<br />
Baùn caàu<br />
Beân<br />
Beân<br />
Beân<br />
Beân<br />
Beân<br />
Beân<br />
naõo<br />
phaûi<br />
traùi<br />
phaûi<br />
traùi<br />
phaûi<br />
traùi<br />
Chieàu daøi<br />
Raõnh beân 10.155 ± 10.303 ± 10.200 ± 10.600 ± 10.162 ± 10.347 ±<br />
1.464<br />
1.58<br />
1.790 1.699 1.486 1.578<br />
<br />
Chuùng toâi nhaän thaáy raèng chieàu daøi raõnh beân traùi<br />
daøi hôn raõnh beân beân phaûi ôû caû hai giôùi nhöng söï<br />
khaùc bieät naøy khoâng coù yù nghóa thoáng keâ vôùi p>0,05.<br />
So saùnh vôùi moät soá coâng trình nghieân cöùu khaùc:<br />
Baûng 5. Chieàu daøi raõnh beân cuûa chuùng toâi vaø Banks.<br />
NAM<br />
NÖÕ<br />
TOÅNG<br />
Baùn caàu<br />
Beân<br />
Beân<br />
Beân<br />
Beân<br />
Beân<br />
naõo Beân<br />
Chieàu<br />
phaûi<br />
traùi<br />
phaûi<br />
traùi<br />
phaûi<br />
traùi<br />
daøi (cm)<br />
Chuùng toâi 10.155 ± 10.303 ± 10.200 ± 10.600 ± 10.162 ± 10.347 ±<br />
1.464<br />
1.58<br />
1.790 1.699 1.486 1.578<br />
Banks<br />
6.75 ±<br />
6.15 ±<br />
6.3 ± 0.8<br />
6.0 ± 0.5<br />
0.6<br />
0.7<br />
<br />
Theo giaùo sö Nguyeãn Quang Quyeàn(8) vaø giaùo sö<br />
Ñoã Xuaân Hôïp(4) trong baøi giaûng giaûi phaãu hoïc khoâng<br />
coâng boá chieàu daøi raõnh beân. Caùc taùc giaû nöôùc ngoaøi<br />
nhö Witelson(40), Aboitiz(9), cuõng khoâng coâng boá chieàu<br />
daøi cuûa raõnh beân. Rieâng taùc giaû Banks(12) ñaõ ghi nhaän<br />
chieàu daøi cuûa raõnh beân. So saùnh vôùi keá quaû cuûa oâng<br />
thì chieàu daøi raõnh beân trong nghieân cöùu cuûa chuùng<br />
toâi daøi hôn. Phaûi chaêng chieàu daøi raõnh beân ôû ngöôøi<br />
Vieät Nam daøi hôn ôû ngöôøi Phöông Taây? OÂng ño chieàu<br />
daøi raõnh beân theo ba ñoaïn thaúng, trong khi ñoù chuùng<br />
toâi phuû chæ maøu leân loä trình cuûa raõnh vaø laáy chæ maøu<br />
ra ño chieàu daøi raõnh. Nhö vaäy caùch ño cuûa oâng theo<br />
ñöôøng thaúng neân ngaén hôn chuùng toâi ño theo ñöôøng<br />
cong. Trong thöïc teá laøm nghieân cöùu chuùng toâi nhaän<br />
thaáy hình daïng cuûa raõnh beân uoán cong meàm maïi chöù<br />
<br />
NAM<br />
NÖÕ<br />
TOÅNG<br />
Baùn caàu<br />
naõo Beân<br />
Beân<br />
Beân<br />
Beân traùi<br />
Beân traùi<br />
Beân traùi<br />
Ñoä saâu<br />
phaûi<br />
phaûi<br />
phaûi<br />
(mm)<br />
Saâu nhaát 23.207 ± 23.414 ± 23.000 ± 22.600 ± 23.176 ± 23.294 ±<br />
3.052 2.585 2.550 3.050 2.049 2.623<br />
Noâng nhaát 11.552 ± 12.103 ± 14.600 ± 12.400 ± 12.000 ± 12.147 ±<br />
3.785 3.848 1.673 0.894 3.701 3.560<br />
<br />
Qua baûng 5 chuùng toâi nhaän thaáy ñoä saâu nhaát<br />
cuûa raõnh beân beân traùi ôû nam saâu hôn beân phaûi,<br />
trong khi ñoù ôû nöõ thì ngöôïc laïi nhöng söï khaùc bieät<br />
naøy khoâng coù yù nghóa thoáng keâ vôùi p>0,05. Trong<br />
khí ñoù ñoä noâng nhaát cuûa raõnh beân beân phaûi ôû nam<br />
noâng hôn beân traùi, ngöôïc laïi so vôùi nöõ nhöng cuõng<br />
khoâng coù yù nghóa thoáng keâ p>0,05. Hay noùi caùch<br />
khaùc laø ñoä saâu nhaát vaø noâng nhaát cuûa raõnh beân ôû<br />
hai baùn caàu ñaïi naõo treân cuøng moät ngöôøi laø gioáng<br />
nhau. Chuùng toâi chöa tìm thaáy taøi lieäu naøo nghieân<br />
cöùu veà ñoä sau cuûa caùc raõnh beân neân khoâng coù söï so<br />
saùnh vôùi caùc coâng trình khaùc.<br />
<br />
KEÁT LUAÄN<br />
Vò trí cuûa ñieåm xuaát phaùt vaø ñieåm taän cuøng cuûa<br />
raõnh beân ôû hai baùn caàu ñaïi naõo treân cuøng moät ngöôøi<br />
ñoái xöùng nhau qua caùc maët phaúng qua neàn soï, ñænh<br />
soï, cöïc traùn vaø cöïc chaåm.<br />
Hình daïng raõnh beân ôû hai baùn caàu ñaïi naõo treân<br />
cuøng moät ngöôøi gioáng nhau vaø daïng chöõ S chieám tæ leä<br />
nhieàu nhaát (76,47%).<br />
Chieàu daøi raõnh beân beân phaûi vaø beân traùi töông<br />
ñöông nhau (10cm). Ñoä saâu nhaát cuûa raõnh beân ôû hai<br />
baùn caàu laø 23mm. Ñoä noâng nhaát cuûa raõnh beân ôû hai<br />
baùn caàu cuõng gioáng nhau (12mm).<br />
<br />
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO.<br />
1<br />
<br />
2<br />
<br />
Leâ Vaên Cöôøng. Caùc daïng vaø dò daïng cuûa ñoäng maïch ôû<br />
ngöôøi Vieät Nam. Luaän aùn Phoù Tieán Só Y Hoïc, 1991. PP:<br />
12 – 153.<br />
Leâ Vaên Cöôøng. Phan Vaên Söû. Nghieân cöùu ñaëc ñieåm hình<br />
thaùi naõo boä ôû ngöôøi Vieät Nam. Taäp san cuûa Hoäi hình thaùi<br />
hoïc Vieät Nam, taäp 9, soá 2 – 1999. PP: 12 – 25.<br />
<br />
9<br />
<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
<br />
7<br />
<br />
8<br />
9<br />
<br />
10<br />
<br />
11<br />
<br />
12<br />
13<br />
<br />
14<br />
<br />
15<br />
<br />
16<br />
<br />
17<br />
<br />
18<br />
<br />
19<br />
<br />
20<br />
<br />
21<br />
<br />
22<br />
<br />
10<br />
<br />
Ñoã Xuaân Duïc. Trích töø taäp san hoäi hình thaùi hoïc Vieät<br />
Nam. Taäp 9, soá 2 – 1999. P13.<br />
Ñoã Xuaân Hôïp. Giaûi phaãu ñaïi cöông Ñaàu Maët Coå. NXB Y<br />
Hoïc, 1976. PP: 199 – 250.<br />
Haèng soá sinh hoïc cuûa ngöôøi Vieät Nam, NXB Y Hoïc, soá<br />
XB 2413. P46.<br />
Tröông Thò Kim Loan. Contribution aø l eùtude du<br />
development du corps calleux en rapport avec leneùneocortex chez le foetus humain. Theøse pour le doctorat en<br />
meùdicine (diplome d eùtat). 10 mars 1967: 1 – 29.<br />
Nguyeãn Thaønh Naêng. Contribution aø l eùtude de histoire<br />
de la neurologie et de la psychiatrie. Theøse pour le<br />
doctorat en meùdicine (diplome d eùtat). 28 mars 1969: 7<br />
– 24.<br />
Nguyeãn Quang Quyeàn. Baøi giaûng giaûi phaãu hoïc, taäp 2.<br />
NXB Y Hoïc 1995. PP 323 – 348.<br />
Aboitiz. F. Corpus Callosum – Morphology in Relation<br />
to Cerebral Asymmetries in the postmortem Human.<br />
1998 page: 1 – 17.<br />
Ashtari.M;<br />
Zito.J.<br />
L.<br />
Computerized<br />
volume<br />
measurement of brain structure. Invest-Radiol. 1990<br />
Jul; 25(7): 798-805(Medline).<br />
Balgic. S; Azar. Morphometic comparisons of the left<br />
and right cerebral hemispheres in Karaja sheep.<br />
Morphologia. 1996; 110(5): 23- 25(Medline).<br />
Banks. B. Linnear Measurement. ARCH, Neurology. Vol<br />
54, Feb 1997, page: 1973 -1976.<br />
Bartley. A. J; Jones. D. W; Weinberger. D. R. Gemetic<br />
variability of human brain size and cortical gyral<br />
patterns. Brain.1997 Feb; 120(pt2):257- 269 (Medline).<br />
Berry. M; Bannister. L. H; Standring. S. M. Regional<br />
organization of the central nervous system in GRAY'S<br />
anatomy. Thirty- eight Edition Churchill Livingstone.<br />
1995: 1011-1186.<br />
Binder. JR, Rao - SM. Funtional magnetic resionance<br />
imaging of human auditory cortex. Ann-Neurol. 1994<br />
Jun: 35(6): 662_672.<br />
Brunholzl. C, Widmer. A. C; and col. Determination of<br />
human brain weight in vivo measurement. Acta-AnatBasel. 1990, 139(4): 311- 314.<br />
Caviness. V. S. Jr, Kennedy. D. N. The human brain<br />
age 7-11 years: A volummetic analysis based on<br />
magnetic resonance images. Cereb- Cortex. 1996 SepOct;6(5): 726-736 (Medline).<br />
Cowell. E. Sex differences in aging of the Human<br />
frontal and Temporal Lobes. The journal of Neuro<br />
science, 1994 August. P: 4748-4755.<br />
De - Jong. BM, Shipp. S. the cerebral activity related to<br />
the visual perception of forward motion in depth.<br />
Brain.1994 October; 117 (pt5). P:1039-1054.<br />
De - Lacost. M. C. Measures of gender differences in<br />
the human brain and their relationship to brain weight.<br />
Biol- Psychiatry. 1990 Dec 1; 28(11): 931- 942.<br />
De - Leon. M. J, George. A. E. Position emission<br />
tomography and computed tomography assessments of<br />
the aging human brain. Journey- Comput AssistTomography. 1984 Feb; 8(1). 84 – 94 (Medline).<br />
Filipek. P. A, Richelme. C. The young aduit human<br />
brain: An MRl- based morphometic analysis. Cereb –<br />
Cortex. 1994 Jul – Aug; 4(4): 344 – 360 (Medline).<br />
<br />
23<br />
<br />
24<br />
<br />
25<br />
<br />
26<br />
<br />
27<br />
<br />
28<br />
<br />
29<br />
<br />
30<br />
<br />
31<br />
<br />
32<br />
33<br />
34<br />
35<br />
36<br />
<br />
37<br />
<br />
38<br />
<br />
39<br />
<br />
40<br />
<br />
41<br />
<br />
Geschiwind. N. Human Brain left-right Asymmetries in<br />
Temporal speech Region. SCIENCE, Vol, page: 186 187.<br />
Giedle. J. N, Castellanos. F. X. Sexual dimorphism of<br />
the<br />
developing<br />
human<br />
brain.<br />
ProgNeuroPsychopharmacol- Biol- Psychiatry. 1997 Nov; 21(8):<br />
185 – 201 (Medline).<br />
Hofman. N. A, Swaab. D. F. Sexual dimorphism of the<br />
human brain: myth and relative. EXP- Clinoendocrinol.<br />
1991; 98(2): 161 – 170 (Medline).<br />
Holloway. RL, Anderson. PJ. Sexual dimorphism of the<br />
human corpus callosum from three independent. Am- JPhys- Anthropol. 1993 Dec; 92(4): 481- 498.<br />
Keyserlingk. D v. A Quantitative Approach to spatical<br />
variation of Human cerebral sulci - Acta Anat, Basel<br />
1988, 131 (2). Page: 127 - 131.<br />
Kinosada. Y, Nakagawa. T. New non-invasive technique<br />
to visualize three dimensional anatomical structure of<br />
myelinated white matter tracts of human brain in vivo.<br />
Front -nred -Biol - Eng. 1994; 6(1). P:37 – 49.<br />
Martin. RF, Bowden. DM. A stereotaxic template atlas<br />
of the macaque brain for digital imaging and<br />
quantitative neuroanatomy. Neuroimage. 1996 Oct 4(2):<br />
119-150.<br />
Mayhew. T. M. A review of recent advances in<br />
stereology for quantifying neuro structure. JNeurocytol. 1992 May; 21 (5): 313 - 328 (Medline).<br />
Mazziotta J.C. Tomographic mapping of Human<br />
Cerebral metabolisum - Auditory. Neurology, September<br />
1982, page: 921 - 937.<br />
NETTER.F.H. Atlas of human Anatomy. NXB Y Hoïc<br />
1997, page: 113 - 123.<br />
Olson T. Atlas of Human Anatomy. NXB Ñaïi Hoïc Quoác<br />
Gia Haø Noäi, 1999, P:388-391.<br />
Peters. M. Sex differences in human brain size. Can- J.<br />
Psycho! 1991 Dec: 45(4): 507-522 (Medline).<br />
Rakic. P. Specification of Cerebral certical Areas,<br />
Science, Vol 241, page:170 -176.<br />
Schalaug. G. In vivo Evidence of structural brain<br />
asymmetry in musicans. Science 1995, Feb 3; 267<br />
(5198). Page: 699-701.<br />
Tavares. S.M; Wood. E.H. Diagnostic Neuroradioiogy.<br />
The Williams and Wilkins co. Baltimore, 1964. P. 106235.<br />
Voneida T. The nervous System. Morris' Human<br />
Anatomy, twelveth edition. Mc. Graw – hill book<br />
company, 1966. P. 914-1004.<br />
Witelson S. Sylvian fissure Morphology and Asymmetry<br />
in men and women. Bilateral differences in relative to<br />
handedness in men. The journal of comparative<br />
neurology 1992, page: 326-340.<br />
Yamaguchi- K, Goto. N. Three dimensional structure of<br />
the human cerebellar dentate nucleus: A computerized<br />
reconstruction study. Anat- Embryo- Berl. 1997 Oct;<br />
196(4): 343-348.<br />
Zilles J. The human pattern of gyrification in the<br />
cerebral Cortex - Anat embryo 1988, page 1973-1979.<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
