Nghiên cứu xác định hàm lượng một số nguyên tố vi lượng có tác dụng chữa bệnh trong nước khoáng Phú Sen (Phú Yên) bằng phương pháp phổ hấp thụ nguyên tử (AAS)

TẠP CHÍ KHOA HỌC, Đại học Huế, Số 29, 2005<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> NGHIÊN CỨU XÁC ĐỊNH  HÀM LƯỢNG MỘT SỐ NGUYÊN TỐ VI  LƯỢNG<br /> CÓ TÁC DỤNG CHỮA BỆNH TRONG NƯỚC KHOÁNG PHÚ SEN (PHÚ YÊN)<br /> BẰNG PHƯƠNG PHÁP PHỔ HẤP THỤ NGUYÊN TỬ (AAS)<br /> Nguyễn Nhân Đức<br /> Phan Thị Mỹ Lệ,  Võ Đức Nhân<br /> Trường Đại học Y khoa Huế<br /> <br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Nước khoáng là nước thiên nhiên nằm sâu trong lòng đất, chứa các khoáng chất và có  <br /> khả năng phòng và chữa bệnh.<br /> Ở  tỉnh Phú Yên có nguồn nước khoáng Phú Sen, nhân dân địa phương đang sử  dụng <br /> nước này trong việc ngâm tắm, uống để chữa bệnh (như: tiêu hóa, cao huyết áp, khớp và một  <br /> số bệnh phụ khoa,…) cho kết quả tốt nhưng chưa được phân tích các thành phần chứa trong  <br /> đó. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu sử  dụng phương pháp phân tích hiện đại có độ <br /> chính xác và độ  tin cậy cao, đó là phương pháp phổ  hấp thụ  nguyên tử  (AAS) để  xác định  <br /> thành phần hóa học của một số  nguyên tố  vi lượng trong nước khoáng Phú Sen nhằm góp  <br /> phần đánh giá chất lượng của nước, giúp cho việc sử dụng nước khoáng Phú Sen an toàn và  <br /> hiệu quả [4, 14].<br /> <br /> II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:<br /> 1. Đối tượng nghiên cứu: Nước khoáng Phú Sen (Phú Yên).<br /> 2.Phương pháp nghiên cứu:<br /> ­ Phương pháp xác định tính chất vật lý:<br /> + Xác định mùi vị, màu sắc và độ đục theo TCVN 2653­78.[15]<br /> + Xác định nhiệt độ: dùng nhiệt kế thủy ngân từ 0 ­ 1000C, có chia vạch đến 0,10C.<br /> ­ Phương pháp xác định thành phần các nguyên tố vi lượng bằng phương pháp AAS (Sử <br /> dụng phương pháp thêm tiêu chuẩn). Theo TCVN [15]<br /> ­ Xử lý thống kê các số liệu thực nghiệm.<br /> ­ Bàn luận.<br /> III. KỸ THUẬT VÀ PHƯƠNG TIỆN THỰC NGHIỆM:<br /> 1. Chúng tôi sử dụng các hóa chất loại PA.<br /> 2. Các dụng cụ sử dụng trong phòng thí nghiệm như: Bình định mức, ống đong, cốc mỏ, <br /> bình tam giác... đều của Nhật.<br /> 3. Tiến hành pha các dung dịch chuẩn, để tạo đường cong chuẩn.<br /> 4. Máy quang phổ  hấp thụ  nguyên tử  có mã số: SPertr AA ­ 640 của VrianptyLTD  <br /> Autralia.<br /> <br /> <br /> 69<br />  5. Lấy mẫu và xử lý mẫu [14]:<br /> Mẫu được lấy tại điểm xuất lộ, xử lý ngay bằng dung dịch HCl 1% (1 lít nước khoáng <br /> pha với 10ml dung dịch HCl 1%), sau đó cho vào các bình Polyethylen đã được làm sạch. Tiến  <br /> hành phân tích mẫu trong vòng 2­5 ngày sau khi lấy.<br /> Các chỉ tiêu: nhiệt độ, độ trong, mùi vị được tiến hành ngay tại nguồn.<br /> IV. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN:<br /> 1. Tính chất lý học của nước khoáng:<br /> Kết quả phân tích nước khoáng Phú Sen cho thấy:<br /> - Nhiệt độ: 710C    0,50C.<br /> - Không màu, không mùi, không vị, rất trong.<br /> - Độ pH = 8,2<br /> Với những tính chất vật lý của nước khoáng Phú Sen ở  trên, thì nước khoáng Phú Sen <br /> thuộc loại nước khoáng nóng có tính kiềm nhẹ, vì vậy nó có thể dùng để uống và để tắm để <br /> giải khát và chưã bệnh.<br /> 2. Thành phần hóa học của nước khoáng:<br /> Tiến hành phân tích các chỉ  tiêu tại Trung tâm Phân tích Hóa lý của  Đại học Huế, kết  <br /> quả thu được ở bảng 1:<br /> Bảng 1: Kết quả phân tích nước khoáng Phú Sen bằng pp AAS<br /> <br /> STT Chỉ tiêu phân tích Mẫu 1 Mẫu 2 Mẫu 3 Xử lý thống kê<br /> (mg/l) (mg/l) (mg/l)  = X     (mg/l)<br /> 1 Ca 28,93 23,34 22,86 24,53   0,53<br /> 2 Cr Kphđ Kphđ Kphđ Kphđ<br /> 3 Cu 0,188 0,188 0,188 0,188<br /> 4 Fe 0,073 0,030 0,123 0,073   0,4<br /> 5 K 5,845 6,135 5,949 5,565   0,280<br /> 6 Mg 1,329 1,312 1,260 1,30   0,03<br /> 7 Mn 0,154 0,112 0,110 0,112   0,040<br /> 8 Na 1,119 1,181 1,137 1,137   0,050<br /> 9 Ni Kphđ Kphđ Kphđ Kphđ<br /> 10 Zn 2,171 2,142 2,190 2,171   0,020<br /> Kết quả  phân tích các nguyên tố  vi lượng bằng phương pháp AAS  ở  bảng 1, cho ta  <br /> thấy: Nước khoáng Phú Sen không có hoặc có các kim loại nặng, gây độc cho cơ  thể  đều ở <br /> dưới mức cho phép.   Các nguyên tố  vi lượng xác định được đều có tác dụng chữa một số <br /> bệnh như: <br /> ­ Zn với hàm lượng 2,190 mg/l có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, làm tăng khả năng  <br /> hấp thụ của acid amin, điều hòa chuyển hóa lipid, ngăn ngừa mỡ hóa gan. Zn còn tham gia tạo  <br /> máu, tinh dịch, ổn định màng tế bào, tổng hợp AND và ARN làm giảm nguy cơ ung thư tuyến  <br /> tiền liệt.<br /> <br /> <br /> <br /> 70<br />  ­ Cu với hàm lượng 0,188 mg/l có thể  tham gia vào một số  enzym chẳng hạn như <br /> coenzym tổng hợp noradrenalin làm thức tỉnh và gia tăng sự chú ý.<br /> ­ Mg với hàm lượng 1,260mg/l có khả  năng tham gia vào chức năng tạo xương, hoạt <br /> động cơ, bồi dưỡng thần kinh (an thần, đau nửa đầu, mệt mỏi, stress).<br /> ­ K với hàm lượng 5,949mg/l có tác dụng lợi tiểu và có tác dụng trợ  tim và bệnh cao  <br /> huyết áp.<br /> ­ Mn, Cu, Zn hệ  các nguyên tố  vi lượng này có thể  tham gia vào các hệ  thông enzym <br /> chống lão hóa của cơ thể con người.<br /> KẾT LUẬN:<br /> Việc sử dụng phương pháp phổ hấp thụ nguyên tử để khảo sát các nguyên tố vi lượng  <br /> trong nước khoáng cho kết quả  phân tích có độ  chính xác và có độ  tin cậy cao, đã góp phần  <br /> nâng cao giá trị  sử  dụng của nguồn nước khoáng Phú Sen về  mặt giải khát và chữa một số <br /> bệnh đặc biệt như: Cao huyết áp, cơ khớp, chống lão hóa của nguồn nước khoáng Phú Sen ­  <br /> Phú Yên.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Bộ Y tế. Tài liệu tập huấn kỹ thuật vệ sinh môi trường, Hà Nội (1996) <br /> 2. Hà   Như   Phú.   Nghiên   cứu   nước   khoáng   Việt   Nam,   Trường   Đại   học   Dược   Hà   Nội  <br /> (1990).<br /> 3. Hồ  Viết Quý, Nguyễn Nhân Đức, Phạm Khắc Lâm, Ngô Văn Tứ.   Nghiên cứu hàm  <br /> lượng Iot trong nước khoáng My An bằng phương pháp chiết trắc quang , Tạp chí Hóa <br /> học N02 (1994) 54.<br /> 4. Ixalva JS­Khaikin ­ M.7. Tổ chức hoạt động các nhà chữa bệnh tắm ngâm bên ngoài khu  <br /> điều dưỡng, Vấn đề điều dưỡng học N01 (1976)<br /> 5. Nguyễn Ngọc Cát. Nước khoáng nóng Việt Nam, Viện Thông tin tư liệu địa chất  (1990)  <br /> 5­25.<br /> 6. Nguyễn Nhân Đức.  Phân loại một số  nguồn nước khoáng Miền Trung và nghiên cứu  <br /> toàn diện nguồn nước khoáng Mỹ  An Thừa Thiên Huế  để  chữa bệnh và phục vụ  dân  <br /> sinh. Luận án Phó Tiến sĩ, Hà Nội (1994).<br /> 7. Nguyễn Ngọc Cát, Từ  Vọng Nghi, Đào Hữu Vinh.  Cơ  sở  lý luận hóa học phân tích, <br /> NXB ĐH và THCN (1980) 98­122.<br /> 8. Nguyễn Thế  Thư.  Dinh dưỡng trị  liệu, NXB Nguyễn Xuân Phương, California (1993) <br /> 593­607.<br /> 9. Simirnov K.E.A.  Nước khoáng chữa bệnh dùng để  uống, NXB Khoa  học Matxcơva <br /> (1968).<br /> 10. Phạm Luận.  Phương pháp phân tích phổ  hấp thụ  nguyên tử, Đại học Tổng hợp Hà <br /> Nội (1992)<br /> 11. Trần Văn Y. Độc chất học, NXB Y học (1996)  210­211.<br /> 12. Trương Công Quyền. Nước khoáng tuyền, NXB Y học (1963)<br /> <br /> <br /> <br /> 71<br />  13. Từ Vọng Nghi, Huỳnh Văn Trung, Trần Tử Hiếu. Phân tích nước, NXB Khoa học và <br /> kỹ thuật, Hà Nội (1986)<br /> 14. Txartis P.G .  Các yếu tố  điều dưỡng và vật lý trị  liệu dùng trong việc phục vụ  các  <br /> bệnh nhân bị các bệnh thường gặp, Vấn đề điều dưỡng, N06 (1975) 120­130.<br /> 15. Bộ  môn Hoá phân tích trường Đại học Dược Hà Nội,  Môi trường và độc chất môi  <br /> trường, Hà Nội  (2000) 198 ­199.<br /> <br /> DETERMINATION STUDY OF THE CONCENTRATIONS OF SOME TRACE <br /> ELEMENTS POTENTIALLY USABLE FOR DISEASE TREATMENT  OF PHU <br /> SEN MINERAL WATER (PHU YEN PROVINCE) USING ASS METHOD.<br /> Nguyen Nhan Đuc<br /> Phan Thi My Le<br /> Vo Duc Nhan<br /> SUMMARY<br /> Phu Sen mineral water at Phu Yen Province has been used by the local  people to treat  <br /> some diseases effectively.<br /> Throughout   the   study   on   the   physical     properties   and   chemical   composition   (by   AAS  <br /> method) of the Phu Sen mineral water, we find that Phu Sen mineral water has:<br /> ­ A temperature of 71oC, classified as a hot mineral water.<br /> ­ The Phu Sen mineral water contain trace elements at appropriate concentrations. Heavy  <br /> metal are detected at low levels<br /> Thus, the Phu Sen mineral water can be used safely for some purposes, such as for  <br /> drinking, bathing, and may have potential for the treatment of  several diseaes.      <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 72<br />