Ngữ văn lớp 10 tuần 24: Chuyện chức phán sự đến Tản Viên - Giáo án

Chia sẻ: Ho Thi | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:18

Thêm vào BST

Báo xấu

632
lượt xem 50
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thấy được tấm gương dũng cảm, trọng công lí, chống gian tà của Ngô Tử Văn và qua đó thấy được tinh thần yêu nước của người trí thức nước Việt. Mời quý thầy cô cùng tham khảo giáo án.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ngữ văn lớp 10 tuần 24: Chuyện chức phán sự đến Tản Viên - Giáo án

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 10 CHUYỆN CHỨC PHÁN SỰ ĐỀN TẢN VIÊN (Tản Viên từ phán sự lục – trích Truyền kì mạn lục) Nguyễn Dữ I. Mức độ cần đạt - Thấy được tấm gương dũng cảm, trọng công lí, chống gian tà của Ngô Tử Văn và qua đó thấy được tinh thần yêu nước của người trí thức nước Việt ; - Thấy được nghệ thuật kể chuyện sinh động, hấp dẫn của tác giả. II. Trọng tâm kiến thức, kĩ năng 1. Kiến thức - Một số đặc trưng cơ bản của thể loại truyền kì. - Vẻ đẹp của nhân vật Ngô Tử Văn – đại đại diện cho người trí thức nước Việt dũng cảm, kiên cường, yêu chính nghĩa, trọng công lí và có tinh thần dân tộc mạnh mẽ. - Niềm tin chính nghĩa luôn thắng gian tà và lời nhắn nhủ : phải đấu tranh đến cùng để tiêu diệt cái ác, cái xấu. - Cốt truyện giàu kịch tính ; kết cấu truyện chặt chẽ, lô gích ; cách dẫn chuyện khéo léo, kể chuyện linh hoạt ; miêu tả sinh động, hấp dẫn. 2. Kĩ năng - Đọc, tóm tắt một tác phẩm tự sự. - Phân tích nhân vật trong truyện truyền kì. 3. Nhận thức
Yêu chính nghĩa và niềm tự hào về người trí thức nước Việt. III. Phương pháp và phương tiện 1. Phương pháp: trả lời câu hỏi trong SGK, thảo luận nhóm, gợi tìm, diễn giảng. 2. Phương tiện: SGK, SGV, thiết kế bài giảng, hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kĩ năng môn Ngữ văn 10 . IV. Nội dung và tiến trình lên lớp Tiết 1 1.Ổn định lớp (1 phút) 2. Kiểm tra bài cũ: Không kiểm tra bài cũ. 3. Giới thiệu bài mới (1 phút) Trong chương trình Ngữ văn lớp 9 – THCS, các em đã được học tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương, một trong hai mươi câu chuyện trong Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ. Hôm nay, chúng ta lại tìm hiểu một câu chuyện nữa trong tập truyện kí đó của ông. Đó là Chuyện chức phán sự đền Tản Viên, một tác phẩm ca ngợi những tu sĩ, trí thức khảng khái, chính trực vì nghĩa lớn chống gian tà. Đồng thời qua lớp vỏ của yếu tố kì ảo, chúng ta cũng phần nào thấu hiểu được hiện thực lịch sử đương thời. 4. Dạy bài mới: Thời gian Nội dung lưu bảng Hoạt động của GV Hoạt động của HS I. Tìm hiểu chung - Gọi HS đọc phần tiểu HS đọc 5 phút 1. Tác giả: (SGK dẫn. HS trả lời:
trang 55). ? Nêu nét chính về tác - Không rõ năm sinh giả Nguyễn Dữ và năm mất. - Sống vào khoảng thế kỉ XVI. - Quê quán: xã Đỗ Tùng – huyện Trường Tân ( nay thuộc huyện Thanh Miện – Hải Dương). - Xuất thân trong gia đình khoa bảng. - Từng đi thi và đã ra làm quan nhưng không bao lâu thì lui về ẩn dật. 2 phút 2. Tác phẩm HS trả lời: a) Thể loại: (SGK ? Em hiểu như thế nào - Là một thể văn xuôi trang 55). về thể loại truyền kì. tự sự thời trung đại, có thể xen thơ ca, các lời bình luận của tác giả hoặc người khác ở cuối mỗi truyện. - Phản ánh hiện thực qua những yếu tố kì
lạ, hoang đường. - Viết bằng chữ Hán. b) Tác phẩm HS trả lời. - Tác phẩm rút ra từ ? Nêu vài nét về tác Truyền kì mạn lục – phẩm. một “thiên cổ kì bút”. - Viết bằng chữ Hán. - Ra đời vào nửa đầu thế kỉ XVI. - Gồm 20 câu chuyện. HS trả lời II. Đọc – hiểu văn ? Tìm bố cục của tác bản phẩm và nêu ý chính 2 phút 1. Đọc. của từng đoạn. 2. Bố cục: 4 đoạn. - Đoạn 1: “Ngô Tử Văn... không còn gì cả”  Giới thiệu nhân vật Ngô Tử Văn.
- Đoạn 2: “Đốt đền xong... khó lòng thoát nạn”  Sự việc đốt đền và cuộc gặp gỡ của Ngô Tử Văn với tên giặc họ Thôi và Thổ công. - Đoạn 3: “Tử Văn vâng lời... không bệnh mà mất”  Cuộc xử kiện dưới âm phủ, Ngô Tử Văn được tiến cử làm quan phán sự đền Tản Viên. - Đoạn 4: Còn lại  Cuộc gặp gỡ tình cờ giữa Ngô Tử Văn và người quen cũ + lời bình của tác giả. 3. Tìm hiểu văn HS diễn kịch. bản - Chia lớp thành 3 a) Nhân vật Ngô nhóm, mỗi nhóm đóng Tử Văn kịch một đoạn trong tác  Cương trực yêu phẩm và nêu ý nghĩa
chính nghĩa: của đoạn trích đó. - GV nhận xét và cho 20 phút điểm nhóm diễn tốt nhất. HS trả lời: ? Nhân vật Ngô Tử Văn - Tên chữ (tự): Ngô được giới thiệu như thế Tử Văn. nào? Tên tục: Soạn. - Quê quán: người huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang. - Tính tình: khảng khái, nóng nảy. - Phẩm chất: cương trực, dũng cảm, trọng công lí. HS trả lời. - Là người rất khảng ? Cách giới thiệu như - Tác dụng: gây ấn khái “thấy sự gian vậy có tác dụng gì. tượng cho người đọc tà thì không chịu về nhân vật người trí được”  đốt đền thức. Giúp người đọc trừ hại cho dân. hiểu những tính cách cơ bản của nhân vật => Ngô Tử Văn là
người đại diện cho chính. chính nghĩa. HS trả lời: ? Vì sao Ngô Tử Văn - Tử Văn đốt đền vì quyết định đốt đền. tức giận, không chịu được cảnh yêu tà tác oai tác quái hại dân. HS trả lời. - Dũng cảm, lo cho sự ? Hành động đốt đền an nguy của dân lành, thể hiện điều gì. sẵn sàng tuyên chiến với cái ác. HS trả lời: - Tắm rửa sạch sẽ, ? Chia lớp thành 4 khấn vái thần linh nhóm thảo luận câu hỏi trước khi đốt đền trong 5 phút: Tử Văn - Ý nghĩa : đốt đền như thế nào? Ý + Thể hiện sự khảng nghĩa của việc làm ấy? khái, chính trực, dũng - GV gọi bất kì HS nào cảm muốn vì dân trừ trả lời. hại của kẻ sĩ. + Thể hiện tinh thần dân tộc mạnh mẽ qua
việc diệt trừ hồn tên tướng giặc xâm lược hung bạo, bảo vệ Thổ thần nước Việt... + Sự trong sáng, ngay - GV nhận xét, bổ sung: thẳng, có hiểu biết và Cách làm công việc ghê tôn kính đối với thần gớm khiến mọi người linh. “lắc đầu, lè lưỡi, lo sợ thay cho chàng” vừa cẩn trọng, vừa công khai, đàng hoàng, quyết liệt. Chàng tự tin vào hành động chính nghĩa của mình, tỏ thái độ chân thành, trong sạch của mình mong được trời đồng tình, ủng hộ. HS trả lời: - Sẵn sàng nhận chức ? Tính cách cương trực, phán sự đền Tản Viên yêu chính nghĩa của để thực hiện công lí. Ngô Tử Văn còn được thể hiện như thế nào - Sẵn sàng nhận trong tác phẩm? HS trả lời: chức phán sự đền Tản Viên để thực ? Chức quan phán sự là - Quan phán sự: chức hiện công lí. quan coi việc xử án
chức quan như thế nào? ngày xưa (xem xét các vụ kiện tụng, giúp việc cho người xử án), là chức quan thực hiện công lí. HS trả lời: - Là một phần thưởng xứng đáng. ? Ngô Tử Văn nhận - Khích lệ mọi người được chức quan phán dũng cảm đấu tranh sự, sự việc này nói lên chống cái ác, bảo vệ điều gì. công lí. HS trả lời - Đầu đội mũ trụ, khôi ngô, cao lớn, quần áo giống người phương Bắc  Đại diện cho ? Tên bách hộ họ Thôi thế lực xâm lược được tác giả miêu tả phương Bắc. như thế nào.
- GV: Như vậy, tà đã  Dũng cảm, kiên đội lốt chính, ác lại cường: nhân danh thiện để cao giọng giảng giải đạo - Không run sợ đức. Bởi lẽ, lúc sống, y trước lời đe dọa của đã theo chân Mộc hồn ma tướng giặc, 15 phút Thạnh xâm lược đất vạch mặt tên hung nước ta, tàn hại dân ta. thần. Khi bị bỏ xác nơi chiến trường, y lại tiếp tục đánh đuổi, chiếm đền của Thổ thần, tác oai tác quái. Y tự lật tẩy bản chất xảo trá, quen thói lọc lừa, cậy thế làm càn, tham lam, hung ác. HS trả lời - Mạo danh cư sĩ, hăm dọa, tức giận, thề độc, buộc tội  xảo trá, ? Thái độ của hắn với gian manh. Ngô Tử Văn ra sao. - GV : Với sự miêu tả của tác giả,tên bách hộ họ Thôi chính là đại
diện cho quân xâm lược phương Bắc,đại diện HS thảo luận cho thế lực gian ác. - Chia lớp thành 2 nhóm thảo luận trong 5 phút. Yêu cầu: Lập bảng so sánh theo mẫu HS lên bảng. (cuộc xử kiện dưới âm phủ) - Cãi lại quỷ và tên hung thần họ Thôi - GV 2 nhóm lên bảng  dùng lời lẽ “ ghi câu trả lời. cứng cỏi không chịu - GV nhận xét, sửa nhún nhường” để chữa. HS trả lời tâu trình lên Diêm - Cho HS xem bảng so - Giúp đỡ Ngô Tử Vương. sánh (Phụ lục 1) Văn và đòi lại công lí. ? Trong cuộc chiến với cái ác, Ngô Tử Văn  Giàu tinh thần không hề đơn thương dân tộc: độc mã mà được sự trợ giúp của Thổ Công. - Đấu tranh đến HS trả lời (hết tiết 1) ? Nhân vật Thổ Công cùng để diệt trừ hồn - Diêm Vương là bậc ma tên tướng giặc, xuất hiện với mục đích chí tôn ở âm phủ là vị
10 phút làm sáng tỏ nỗi oan gì. quan tòa xử kiện, là và phục hồi danh vị người cầm cán cân cho Thổ thần nước công lí. Việt. ? Diêm Vương đóng vai => Chiến thắng của trò như thế nào trong HS trả lời Ngô Tử Văn – một cuộc xử kiện. - Tố cáo thánh thần kẻ sĩ nước Việt – là quan lại ở cõi âm: Các sự khẳng định chân đền miếu tham của đút lí “chính” sẽ thắng bênh vực cho tên “tà” và thể hiện tinh tướng giặc, Diêm thần dân tộc mạnh Vương bị che mắt, mẽ, quyết tâm đấu thật giả lẫn lộn, quan tranh đến cùng để ? Qua việc xây dựng bảo vệ công lí và tình huống Diêm lại lộn xộn rối ren chính nghĩa. Vương bị lừa gạt dẫn (Ngô Tử Văn : “Sao dẫn đến sự phán quyết mà nhiều thần quá hồ đồ đối với Ngô Tử vậy”?) Văn và qua lời trách của Diêm Vương với HS trả lời các phán quan, tác giả - Vạch trần bộ mặt muốn tố cáo điều gì? gian tà, quan liêu của không ít kể đương quyền “quen dùng chước dối lừa, thích làm trò thảm ngược”. b) Ngụ ý của tác - Lên án thói tham phẩm: ? Cuộc xử kiện dưới âm nhũng của một bộ
- Vạch trần bản chất phủ nói lên điều gì. phận quan lại đương xảo quyệt, hung ác thời “vì tham của đút” của hồn ma tướng mà bênh vực cho kẻ giặc họ Thôi. gian tà, khiến “rễ ác - Phơi bày thực mọc lan, khó lòng lay trạng bất công, thối động”, người tốt bị 10 phút nát của xã hội hàm oan còn kẻ gian đương thời. tà được hưởng phú quý. - Nhắn nhủ hãy đấu tranh đến cùng - Thể hiện niềm tin chống lại cái ác, cái của con người thời xấu. trung đại: bên cạnh cõi trần còn có một thế giới khác là âm phủ, nơi con người sau khi chết sẽ phải đến để nhận sự phán xét và thưởng phạt về những việc làm của mình khi còn sống. - Thể hiện khát vọng công lí chưa thực hiện được trong cuộc sống trần thế của người xưa. - Nhằm đẩy xung đột kịch tính của truyện
đến cao trào để nhân vật chính Tử Văn có dịp bộc lộ bản lĩnh, khí phách của mình. - Có ý nghĩa khuyên răn con người nên sống và hành động thế nào cho đúng đắn, hợp lẽ phải, tránh làm điều ác. - Nhận xét của tác giả về nhân vật NTV và sự việc thể hiện tính cách - Gửi gắm niềm tin, ước mơ vào chính nghĩa,t hể hiện nềm tự hào đối với kẻ sĩ đất Việt. => Đề cao bản lĩnh của kẻ sĩ. c) Lời bình cuối ? Ý nghĩa lời bình kết HS trả lời truyện thúc tác phẩm.
=> Đề cao bản lĩnh của kẻ sĩ. - Kể chuyện thần linh (Thổ công, đức thánh Tản Viên). - Kể chuyện ma quỷ (Diêm Vương, hồn 5 phút ma, bọn quỷ xứ). III. Tổng Kết - Đốt đền xong Tử 1. Nghệ thuật: Văn phát bệnh, quỷ sứ - Xây dựng cốt ? Tác giả sử dụng bắt Tử Văn đi. truyện giàu kịch những biện pháp nghệ - Tử Văn về đến nhà tính, kết cấu chặt thuật gì trong tác phẩm. mới biết mình chết hai chẽ. ? Truyện truyền kỳ sử ngày... - Dẫn dắt truyện dụng các yếu tố kỳ ảo  Ý nghĩa: khéo léo, nhiều chi để thể hiện cốt lõi hiện + Lôi cuốn người tiết công phu, giàu thực. Em hãy chỉ ra các đọc. tính biểu tượng. yếu tố kỳ ảo và ý nghĩa 10 phút + Phản ánh hiện - Cách kể chuyện và hiện thực của chúng? thực (phản ánh cuộc miêu tả sinh động, xâm lược của quân hấp dẫn,... phương Bắc, xã hội - Sử dụng nhiều yếu rối ren, cái xấu, cái ác tố kì ảo, nhưng vẫn trong xã hội đương mang những nét thời). hiện thực. b) Ý nghĩa của văn HS trả lời. bản
 Đề cao những người trung thực, HS đọc ngay thẳng, giàu tinh thần dân tộc đồng thời khẳng định niềm tin vào công lí, chính nghĩa của nhân dân ta. IV. Luyện tập 6 phút ? Nêu ý nghĩa của văn bản? - GV gọi HS đọc ghi nhớ SGK 5. Củng cố, luyện tập (2 phút) - Nhắc lại tính cách nhân vật Ngô Tử Văn, rút ra thể loại của thể loại truyền kì. - Hướng dẫn HS làm bài tập về nhà: Bài tập 2 SGK trang 61. 6. Hướng dẫn HS học bài và chuẩn bị bài mới (2 phút) * Bài cũ: - Học thuộc lí thuyết. - Làm bài tập còn lại ở SGK. * Bài mới: - Chuẩn bị bài Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (trích Chinh phụ ngâm).
Giáo viên hướng dẫn Ngày soạn: 11/03/2013 Ngày duyệt Người soạn Chữ kí Huỳnh Hiếu Hạnh Trần Thị Nga
PHỤ LỤC 1 Cuộc xử kiện dưới âm phủ Cảnh xử Hồn ma tên bách Diêm Vương Tử Văn kiện hộ họ Thôi - Kiện Tử Văn ở - Không run sợ, kêu Minh Ti oan và tâu trình lại sự Quát mắng Tử Văn, Lần I - Tiếp tục vu vạ và việc bằng lời lẽ cứng bênh vực hồn ma cãi nhau với Tử cỏi Văn - Cãi nhau với hồn ma - Sinh nghi Đề nghị Diêm Vương Đổi giọng nhân - Cử người đến đền Lần II đến đền Tản Viên xác nghĩa Tản Viên lấy chứng minh thực Bị trừng phạt, nhét Mắng quan lại cõi khẩu gỗ vào âm, trừng phạt hồn Nhận chức phán sự Kết quả miệng, nhốt vào ma và ban thưởng đền Tản Viên ngục Cửu U cho Tử Văn