người mặt nạ đen ở nước an - giép: phần 2 - nxb kim Đồng

NHỮNG NGƯỜI THỢ LÀM BÁNH KIÊM<br /> NGHỆ SĨ TUNG HỨNG<br /> (Xê-va gửi Số Không)<br /> Số Không ơi! Cậu thấy thế nào, mình tường thuật nghe có<br /> được không? Tất nhiên anh chàng tường thuật ở đài phát thanh<br /> còn nói hay hơn nữa cơ. Còn mình thì cũng chỉ tàm tạm thôi.<br /> Nhưng trong thư này mình sẽ kể những chuyện xảy ra tiếp<br /> theo sau bằng lời lẽ của chính mình nhé:<br /> Đài phát thanh báo tin: “Tiết mục tiếp theo của chương trình<br /> biểu diễn là: những người thợ làm bánh vui nhộn. Một trò tung<br /> hứng cao cấp! Nhân và chia các lũy thừa”.<br /> Ba chữ c chạy ra sân cỏ. Chữ nào cũng đội mũ “đầu bếp” trắng<br /> bong, tay cầm một chiếc gậy, trên đầu gậy cắm những cái vòng<br /> tựa như những cái vòng chồng tháp của trẻ con chơi. Có điều là<br /> những cái vòng này không nhỏ dần từ dưới lên trên và đủ thứ<br /> màu như đồ chơi trẻ con mà đều bằng nhau và có màu vàng óng<br /> như những cái bánh nướng.<br /> Quả thật đó là những cái bánh nướng bằng bột anh túc! Một<br /> bác thợ có hai chiếc, một bác có ba chiếc. Bác thứ ba thì chẳng có<br /> chiếc bánh nào trên đầu gậy cả.<br /> Âm nhạc bắt đầu nổi lên.<br /> Bác thợ thứ nhất rút cái bánh trên cùng ra và tung lên thật là<br /> khéo, cái bánh liệng trong không khí thành một cung cong và rơi<br /> tọt vào đầu gậy của bác thứ ba. Tiếp theo cái thứ nhất, cái bánh<br /> thứ hai cũng bay vút lên và rơi trúng đầu gậy đó. Bác thợ bánh<br /> thứ hai cũng làm như vậy. Thế là rốt cục ở đầu gậy của bác thứ<br /> ba có năm cái bánh mà đầu gậy của hai bác thợ kia thì chẳng còn<br /> một cái bánh nào cả.<br /> Sau đó các nghệ sĩ tung hứng xếp hàng theo cách khác. Lần<br /> này, đầu gậy của bác thứ nhất có ba cái bánh, bác thứ hai có sáu<br /> <br /> cái bánh, bác thứ ba không có cái nào. Nhạc lại nổi lên, và các<br /> vòng lại bay vun vút. Trên đầu gậy của bác thứ ba bây giờ có chín<br /> cái bánh, mà hai bác kia thì hết bánh.<br /> - Tài thật, - chữ D nói. - Không cái bánh nào trệch ra ngoài cả.<br /> - Tài quá đi rồi. Nhưng sao lại là nhân lũy thừa? - Mình hỏi. Mình không hiểu ra sao cả.<br /> - Thế mà mình hiểu đấy, - Ta-nhi-a khoe. - Khi nhân các lũy<br /> thừa thì phải cộng các số mũ lại:<br /> c3.c6 = c3+6 = c9<br /> - Đúng lắm! - Chữ D - xác nhận. Số bánh trên đầu gậy biểu thị<br /> số mũ của lũy thừa.<br /> - Cứ cho là như thế đi, nhưng mình vẫn chưa hiểu, - mình<br /> phàn nàn.<br /> Chữ D liền nói:<br /> - Bạn cứ nhìn xuống sân là khắc hiểu thôi.<br /> Mình đưa mắt nhìn xuống sân có thì thấy hai chữ c (một chữ<br /> mang ba cái bánh ở đầu gậy, và chữ kia mang sáu cái bánh) đứng<br /> cạnh nhau, và giữa họ xuất hiện dấu nhân là một cái chấm. Ngay<br /> lúc ấy thấy chín chữ c chạy ra. Mỗi chữ mang một gậy trên đầu<br /> có một cái bánh. Ba chữ đứng thay vào chỗ chữ c có ba cái bánh,<br /> và sáu chữ đứng thay vào chỗ chữ c có sáu cái bánh. Lúc ấy bác<br /> thợ bánh mang cái gậy không có bánh đứng tách riêng ra bằng<br /> một dấu đẳng thức và lẽo đẽo đi theo những bác thợ khác. Hai<br /> bác thợ bánh ra sân lúc đầu bèn giao hết bánh của họ cho bác thứ<br /> ba này, và bây giờ ta có:<br /> <br /> Lần này quả thực mọi chuyện đã rõ ràng, c lũy thừa ba nhân<br /> với c lũy thừa sáu cũng chẳng khác nào c nhân với c chín lần cả<br /> thảy, hay c lũy thừa chín.<br /> Sau đó chuyển sang tiết mục chia các lũy thừa, người ta đẩy<br /> một chiếc xe cút kít hai tầng ra sân. Một nghệ sĩ tung hứng tay<br /> cầm chiếc gậy có ba cái bánh nhảy phốc lên tầng trên, đó là tử số.<br /> Một nghệ sĩ khác mang hai cái bánh nhảy lên tầng dưới, đó là<br /> mẫu số. Bỗng các bác chữ c bắt đầu rút bánh ra ăn: tử số ăn một<br /> cái, mẫu số cũng ăn một cái. Tử số ăn thêm cái nữa, mẫu số cũng<br /> ăn thêm cái nữa. Khi bác chữ c mẫu số ăn hết số bánh của mình<br /> thì bác ta biến mất. Trên sàn xe chỉ còn độc một cái gậy của bác<br /> ta thôi.<br /> <br /> Nhưng bác c tử số thì vẫn còn một cái bánh lắc lư ở đầu gậy và<br /> bác ta vẫn bình thản đứng sàn xe.<br /> Ô-lếch nói ngay:<br /> - Mình hiểu rồi. Phép chia là phép tính ngược với phép nhân.<br /> Nghĩa là phải đem các số mũ trừ cho nhau chứ không cộng.<br /> <br /> - Đúng! - Ta-nhi-a tán thành. - Đem ba cái bánh trừ đi hai cái.<br /> Ở mẫu số còn lại cái gậy tức là số một đấy. Và ở tử số còn lại c với<br /> một cái bánh tức là c lũy thừa một.<br /> Mình sực nhớ ra:<br /> - Lũy thừa một thì người ta không viết. Thành ra chỉ là c thôi.<br /> <br /> Chữ D giải thích:<br /> - Thế là các bạn được số thương của hai lũy thừa. Bây giờ các<br /> bạn thử xem chia c lũy thừa hai cho c lũy thừa ba sẽ ra sao nhé.<br /> Lần này ở tầng trên của xe là c tử số với hai cái bánh và ở tầng<br /> dưới là c mẫu số với ba cái bánh ở đầu gậy. Họ lại bắt đầu ăn<br /> bánh. Nhưng bây giờ chữ c tử số hết bánh trước. Bác ta biến mất<br /> và để lại cái gậy ở sân trên. Còn chữ c mẫu số thì còn lại một cái<br /> bánh trên đầu gậy và vẫn đứng trơ trơ ở tầng dưới.<br /> Chữ D nói:<br /> - Các bạn xem, số thương bằng một chia cho c hay bằng một<br /> <br />