Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 5 * Phuï baûn cuûa Soá 4 * 2001<br />
<br />
NHAÄN XEÙT TEÁ BAØO HOÏC LAO HAÏCH<br />
ÔÛ TREÛ 0-14 TUOÅI TAÏI COÄNG ÑOÀNG<br />
Nguyeãn Thò Giang*, Nguyeãn Thò Nhung*, Phaïm Vaên Troïng*<br />
<br />
TOÙM TAÉT<br />
Ngaøy nay, beänh lao ñang coù xu höôùng quay trôû laïi vaø gia taêng, trong ñoù lao haïch chieám tyû leä khaù cao. Noù<br />
aûnh höôûng tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp ñeán söùc khoûe treû em. Lao haïch neáu khoâng ñöôïc chaån ñoaùn vaø ñieàu trò kòp<br />
thôøi seõ aûnh höôûng xaáu ñeán söï phaùt trieån cuûa treû. Chuùng toâi nghieân cöùu ñeà taøi naøy vôùi muïc ñích: Tìm hieåu moät<br />
soá yeáu toá coù lieân quan ñeán lao haïch ngoaïi bieân ôû treû em töø 0-14 tuoåi taïi coäng ñoàng vaø goùp phaàn nghieân cöùu<br />
hình thaùi teá baøo hoïc cuûa lao haïch ngoaïi bieân qua choïc huùt kim nhoû.<br />
Qua nghieân cöùu naøy chuùng toâi thaáy: Coù nhieàu nguyeân nhaân gaây toån thöông haïch ngoaïi bieân ôû treû em. Lao<br />
haïch gaëp chuû yeáu ôû vuøng coå, naùch, vaø caùc vuøng khaùc ít gaëp. Lao haïch gaëp ôû treû trai nhieàu hôn treû gaùi. Trong<br />
lao haïch coù 3 thaønh phaàn chính hay gaëp laø: hoaïi töû baõ ñaäu, teá baøo baùn lieân vaø lympho baøo .<br />
<br />
SUMMARY<br />
SUMMARY OF CELL STUDY OF TUBERCULOSIS OF LYMPH NODE ON CHILDREN RANGE 0-14<br />
YEARS OLD IN COMMUNITY<br />
Nguyeãn Thò Giang, Nguyeãn Thò Nhung, Phaïm Vaên Troïng * TP. Ho Chi Minh * Special issue of Pathology - Vol. 5 Supplement of No 4 – 2001: 48-50<br />
<br />
Recently, tuberculosis is likely to reappear and widespread in some cities and countries, in which<br />
tuberculosis of lymph node accounts for relatively high rate. Tuberculosis of lymph node effects directly or<br />
indirectly to children health. If tuberculosis of lymph node is not to be diagnosed and treated in time, it will<br />
effect adversely to children development. We do this research in order to determine some involving factors to<br />
peripheral tuberculosis of lymph node children range 01-4 years old in community.<br />
Contribute to study cell morphology of peripheral tuberculosis of lymph node through withdrawing by<br />
small needle.Through our research we concluded that: - There are many causes that can damage to<br />
peripheral lymph node in children. - Tuberculosis of lymph node usually appears in neck and armpit areas. Male children get higher incidence of tuberculosis of lymph node than female children. - In tuberculosis of<br />
lymph node we see three most-appearing parts include caseous abscess, epithelioid cell and lymphocyte.<br />
seõ coù theå ñeå laïi di chöùng vaø aûnh höôûng xaáu ñeán söï<br />
ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br />
phaùt trieån cuûa treû.<br />
Ngaøy nay, beänh lao ñang coù xu höôùng quay trôû<br />
Lao haïch thöôøng xuaát hieän ôû nhöõng treû coù tieáp<br />
laïi vaø gia taêng. Do vaäy beänh lao cuõng ñang aûnh<br />
xuùc vôùi nguoàn laây, chöa ñöôïc tieâm BCG hoaëc chöa<br />
höôûng tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp tôùi treû em. ÔÛ Vieät<br />
coù seïo lao. Veà chaån ñoaùn lao haïch, ngoaøi thaêm<br />
Nam, theo thoâng baùo cuûa Vieän Lao vaø beänh phoåi<br />
khaùm laâm saøng, beänh nhaân caàn phaûi laøm caùc xeùt<br />
Trung öông (TW) thì soá treû em vaøo vieän ñieàu trò lao<br />
nghieäm nhö: Mantoux, toác ñoä maùu laéng (VSS) vaø<br />
chieám khoaûng 5-10% toång soá beänh nhaân lao noùi<br />
ñaëc bieät laø chaån ñoaùn teá baøo hoïc, moâ beänh hoïc.<br />
chung. Trong caùc theå lao ôû treû em thì lao haïch<br />
Trong ñoù chaån ñoaùn teá baøo hoïc baèng choïc huùt kim<br />
chieám tyû leä khaù cao (Nguyeãn Vieät Coà-1996). Lao<br />
nhoû vaøo haïch toån thöông giöõ moät vò trí quan troïng.<br />
haïch neáu khoâng ñöôïc chaån ñoaùn vaø ñieàu trò kòp thôøi<br />
* Boä Moân Giaûi Phaãu Beänh – Ñaïi hoïc Y Thaùi Bình<br />
<br />
Chuyeân ñeà Giaûi Phaãu Beänh g<br />
<br />
1<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 5 * Phuï baûn cuûa Soá 4 * 2001<br />
Phöông phaùp naøy coù giaù trò thöïc tieãn cao. Vì noù ñaëc<br />
hieäu, ñôn giaûn nhanh choùng vaø ít toán keùm.<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
ÔÛ Vieät Nam ñaõ coù nhieàu nghieân cöùu veà beänh<br />
lao treû em nhöng caùc nghieân cöùu chaån ñoaùn lao<br />
haïch baèng choïc huùt kim nhoû coøn ít. Do vaäy chuùng<br />
toâi ñaõ tieán haønh nghieân cöùu naøy vôùi caùc muïc tieâu<br />
sau:<br />
<br />
10x10, 10x40 vaø 10x100. Caùc thoâng tin treân vi<br />
tröôøng ñöôïc ghi laïi vaøo phieáu ñieàu tra vaø ñöôïc ñaùnh<br />
giaù theo tieâu chuaån giaûi phaãu beänh. Nhöõng tröôøng<br />
hôïp ñöôïc chaån ñoaùn laø lao haïch ñeàu ñöôïc thaåm<br />
ñònh taïi khoa Giaûi phaãu beänh beänh vieän Baïch Mai<br />
vaø Boä moân Giaûi phaãu beänh tröôøng Ñaïi Hoïc Y Haø<br />
Noäi<br />
<br />
Goùp phaàn nghieân cöùu hình thaùi teá baøo hoïc cuûa<br />
lao haïch ngoaïi bieân qua choïc huùt kim nhoû.<br />
<br />
Xöû lyù soá lieäu: caùc thoâng tin ñöôïc xöû lyù theo<br />
phöông phaùp thoáng keâ söû duïng trong y sinh hoïc.<br />
<br />
Tìm hieåu moät soá yeáu toá coù lieân quan ñeán lao<br />
haïch ngoaïi bieân ôû treû em töø 0-14 tuoåi taïi coäng ñoàng<br />
<br />
KEÁT QUAÛ VAØ BAØN LUAÄN<br />
<br />
ÑÒA BAØN, ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG<br />
PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU<br />
Ñòa baøn vaø ñoái töôïng nghieân cöùu<br />
Ba xaõ thuoäc vuøng ven bieån huyeän Tieàn Haûi<br />
Thaùi Bình laø: Nam Trung, Nam Phuù vaø Ñoâng Minh<br />
ñöôïc choïn laøm ñòa baøn nghieân cöùu. Taát caû treû em töø<br />
0 - 14 tuoåi taïi 3 xaõ naøy ñeàu ñöôïc khaùm laâm saøng.<br />
Vieäc saøng loïc vaø khaùm laâm saøng ñöôïc tieán haønh<br />
qua 3 ñôït (thaùng 07/1998, thaùng 07/1999 vaø thaùng<br />
05/2000), vôùi toång soá treû ñöôïc saøng loïc laø 20783 vaø<br />
soá treû ñöôïc khaùm laâm saøng laø 1975 chaùu. Qua 3 ñôït<br />
khaùm, coù 66 ñoái töôïng coù haïch ngoaïi bieân vaø caùc<br />
daáu hieäu laâm saøng nghi ngôø khaùc ñaõ ñöôïc caùc baùc<br />
só chuyeân khoa lao göûi ñeán.<br />
Phöông phaùp nghieân cöùu<br />
Do nghieân cöùu moâ beänh hoïc gaëp nhieàu khoù<br />
khaên taïi coäng ñoàng neân trong ñeà taøi naøy chuùng toâi<br />
chæ nghieân cöùu trong phaïm vi teá baøo hoïc qua choïc<br />
huùt haïch baèng kim nhoû.<br />
Caùc ñoái töôïng ñöôïc caùc baùc só chuyeân khoa lao<br />
göûi tôùi ñöôïc ghi vaøo phieáu ñieàu tra bao goàm: maõ<br />
ñoái töôïng, hoï teân, ñòa chæ, chaån ñoaùn laâm saøng, vò<br />
trí haïch caàn xeùt nghieäm, keát quaû xeùt nghieäm..<br />
Xaùc ñònh vò trí haïch nghi ngôø (theo chæ ñònh cuûa<br />
baùc só laâm saøng), duøng bôm kim tieâm moät laàn (loaïi<br />
10cc) choïc vaøo haïch toån thöông. Sau ñoù daøn dòch<br />
naøy vaøo 2 lam kính saïch coù ghi maõ ñoái töôïng.<br />
Ñeå khoâ töï nhieân tieâu baûn, sau ñoù nhuoäm phieán<br />
ñoà theo phöông phaùp Romannobsky vaø gaén lamen.<br />
Taát caû caùc tieâu baûn treân ñeàu ñöôïc ñoïc treân kính<br />
hieån vi quang hoïc vôùi caùc ñoä phoùng ñaïi 10x4,<br />
<br />
2<br />
<br />
Baûng 1. Soá treû maéc lao haïch trong caùc ñôït ñieàu tra<br />
phaân theo giôùi<br />
Giôùi<br />
Ñôït<br />
Ñôït 1<br />
<br />
Nam<br />
Nöõ<br />
Toång<br />
Soá XN Soá lao Soá XN Soá lao Soá XN Soá lao<br />
haïch<br />
haïch<br />
haïch<br />
12<br />
5<br />
8<br />
2<br />
20<br />
7<br />
<br />
Ñôït 2<br />
<br />
10<br />
<br />
3<br />
<br />
4<br />
<br />
1<br />
<br />
14<br />
<br />
4<br />
<br />
Ñôït 3<br />
<br />
22<br />
<br />
4<br />
<br />
10<br />
<br />
3<br />
<br />
32<br />
<br />
7<br />
<br />
Toång<br />
<br />
44<br />
<br />
12<br />
<br />
22<br />
<br />
6<br />
<br />
66<br />
<br />
18<br />
<br />
Tyû leä (%)<br />
<br />
27,3<br />
<br />
27,3<br />
<br />
27,3<br />
<br />
Vôùi keát quaû ôû baûng 1 cho ta thaáy, trong soá 66<br />
tröôøng hôïp ñaõ ñöôïc caùc thaày thuoác chuyeân khoa lao<br />
saøng loïc vaø nghi laø lao haïch thì coù 18 tröôøng hôïp<br />
(27,3%) ñöôïc xaùc ñònh laø lao haïch thöïc söï. Trong<br />
ñoù soá treû gaùi ít hôn soá treû trai. Tyû soá maéc lao haïch<br />
giöõa gaùi vaø trai laø 1/2 (6/12).<br />
Baûng 2. Soá ñoái töôïng phaân theo ñoä tuoåi<br />
Ñoä tuoåi<br />
0-4<br />
5-9<br />
10-14<br />
Toång<br />
<br />
Soá laøm xeùt nghieäm<br />
22<br />
35<br />
9<br />
66<br />
<br />
Soá vieâm lao<br />
6<br />
9<br />
3<br />
18<br />
<br />
Tyû leä (%)<br />
27,3<br />
25,7<br />
33,3<br />
27,3<br />
<br />
Caùc keát quaû ôû baûng 2 cho thaáy, 66 tröôøng hôïp<br />
haïch söng to laø do nhieàu nguyeân nhaân. Trong ñoù<br />
haïch vieâm lao chieám 27,3% vaø vieâm khoâng ñaëc<br />
hieäu khaùc chieám 72,7%. Lao haïch chuû yeáu gaëp ôû<br />
nhoùm tuoåi 5-9. Soá treû bò lao haïch ôû nhoùm tuoåi naøy<br />
laø cao nhaát (9/18tröôøng hôïp). Thaáp nhaát laø ôû nhoùm<br />
10-14 tuoåi (3/19 tröôøng hôïp)<br />
Baûng 3. Nguyeân nhaân vaø vò trí haïch toån thöông<br />
Vò trí Vuøng coå<br />
Nguyeân nhaân<br />
Haïch lao<br />
<br />
SL<br />
<br />
%<br />
<br />
16 29,1<br />
<br />
Vuøng<br />
naùch<br />
SL %<br />
1<br />
<br />
-<br />
<br />
Nôi<br />
Toång<br />
khaùc<br />
SL % SL %<br />
1<br />
<br />
- 18 27,3<br />
<br />
Chuyeân ñeà Giaûi Phaãu Beänh<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 5 * Phuï baûn cuûa Soá 4 * 2001<br />
<br />
Vò trí Vuøng coå<br />
Nguyeân nhaân<br />
Quaù saûn, phaûn<br />
öùng<br />
Haïch vieâm muû<br />
Vieâm haïch maïn<br />
Toång<br />
Tyû leä (%)<br />
<br />
SL<br />
<br />
%<br />
<br />
Vuøng<br />
naùch<br />
SL %<br />
<br />
Nôi<br />
Toång<br />
khaùc<br />
SL % SL %<br />
<br />
35 63,6<br />
<br />
3<br />
<br />
-<br />
<br />
2<br />
<br />
1 1,8<br />
3 5,5<br />
55 100<br />
83,3<br />
<br />
1<br />
2<br />
7<br />
<br />
-<br />
<br />
0<br />
- 2 3,0<br />
1<br />
- 6 9,1<br />
4<br />
- 66 100<br />
6,1<br />
100,0<br />
<br />
10,6<br />
<br />
- 40 60,6<br />
<br />
Keát quaû ôû baûng 3 cho thaáy, toån thöông haïch noùi<br />
chung gaëp chuû yeáu ôû vuøng coå (83,3%). Vôùi haïch<br />
vieâm lao cuõng coù tyû leä ôû vuøng coå cao nhaát (16/18<br />
tröôøng hôïp). Ñieàu naøy cuõng phuø hôïp vôùi nghieân cöùu<br />
cuûa Phan Ñaêng (1994) laø caùc toån thöông haïch lao ôû<br />
vuøng coå chieám tyû leä 2/3. Trong caùc loaïi toån thöông<br />
haïch thì toån thöông do haïch quaù saûn, phaûn öùng<br />
chieám tyû leä cao nhaát (60,6%). Haïch vieâm maïn vaø<br />
vieâm muû ít gaëp hôn (3,0-9,1%).<br />
Baûng 4. Hình thaùi teá baøo trong caùc haïch toån thöông<br />
Teá baøo<br />
<br />
Vieâm Phaûn öùng Vieâm muû<br />
lao<br />
vieâm<br />
(n=3)<br />
(n=18) (n=40)<br />
Hoaïi töû baõ ñaäu<br />
14<br />
Teá baøo baùn lieân<br />
16<br />
Lympho baøo<br />
18<br />
28<br />
2<br />
Teá baøo khoång loà<br />
2<br />
Baïch caàu ña<br />
1<br />
3<br />
nhaân<br />
Ñaïi thöïc baøo<br />
3<br />
40<br />
3<br />
Teá baøo sôïi<br />
3<br />
Immunocyt<br />
40<br />
-<br />
<br />
Vieâm<br />
maïn<br />
(n=5)<br />
5<br />
5<br />
3<br />
<br />
Caùc keát quaû ôû baûng 4 cho thaáy, trong lao haïch,<br />
phaàn lôùn caùc tröôøng hôïp ñeàu coù chaát hoaïi töû baõ ñaäu<br />
(14/18 tröôøng hôïp). Chaát baõ ñaäu thöôøng taïo thaønh<br />
töøng ñaùm lôùn, coù moät soá tröôøng hôïp taïo thaønh veät<br />
hay chaám nhoû. Teá baøo baùn lieân cuõng gaëp ôû phaàn<br />
<br />
Chuyeân ñeà Giaûi Phaãu Beänh g<br />
<br />
lôùn caùc tröôøng hôïp (16/18). Ñaây laø loaïi teá baøo hôi<br />
daøi, coù moät nhaân duy nhaát hình baàu duïc hoaëc vaën<br />
voû ñoã. Chuùng naèm raûi raùc khaép nôi hoaëc coù khi ñan<br />
xen vaøo nhau. 18/18 tröôøng hôïp gaëp Lympho baøo.<br />
Teá baøo khoång loà (Langhans) laø loaïi teá baøo ñaëc hieäu<br />
cuûa lao haïch nhöng trong nghieân cöùu naøy chuùng toâi<br />
chæ gaëp ôû 2/18 tröôøng hôïp. Caùc loaïi teá baøo khaùc<br />
(baïch caàu ña nhaân, teá baøo sôïi, ñaïi thöïc baøo...) ít gaëp<br />
hoaëc khoâng coù.<br />
<br />
KEÁT LUAÄN<br />
Qua caùc keát quaû ñaõ ñöôïc trình baøy ôû treân,<br />
chuùng toâi ruùt ra moät soá keát luaän sau:<br />
Coù nhieàu nguyeân nhaân gaây toån thöông haïch<br />
ngoaïi bieân ôû treû em töø 0-14 tuoåi. Trong soá nhöõng<br />
tröôøng hôïp haïch nghi lao thì tyû leä haïch bò lao thöïc<br />
söï chieám 27,3%.<br />
Lao haïch gaëp chuû yeáu ôû vuøng coå (16/18 tröôøng<br />
hôïp). ÔÛ vuøng naùch vaø caùc vuøng khaùc ít gaëp. Lao<br />
haïch ôû treû gaùi ít hôn treû trai. Tyû leä naøy laø 1/2.<br />
Trong lao haïch, coù 3 thaønh phaàn chính laø: hoaïi<br />
töû baõ ñaäu, teá baøo baùn lieân vaø lympho baøo. Teá baøo<br />
Langhans laø loaïi teá baøo ñaëc hieäu cuûa lao haïch,<br />
nhöng ít gaëp (2/18 tröôøng hôïp). Ngoaøi ra, trong lao<br />
haïch coøn coù theå gaëp moät soá teá baøo khaùc nhö teá baøo<br />
sôïi, baïch caàu ña nhaân... nhöng vôùi soá löôïng ít.<br />
<br />
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br />
1.<br />
<br />
2.<br />
3.<br />
<br />
NGUYEÃN ÑÌNH HÖÔØNG. Toå chöùc thanh toaùn beänh lao vaø<br />
Chöông trình baøi lao Quoác gia. Beänh hoïc lao vaø beänh phoåi taäp<br />
2: Nhaø xuaát baûn Y hoïc 1996: 157-170<br />
PHAN ÑAÊNG. Giaù trò chaån ñoaùn teá baøo hoïc lao haïch ngoaïi<br />
bieân qua choïc huùt kim nhoû. Ñaïi Hoïc Y Haø Noäi (1994): 7-9<br />
WHO. Epidemiological Review of Tuberculosis in the Western<br />
Pacific Region, 1997 (un update): 5 – 9<br />
<br />
3<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
