Nhận xét về viêm tụy cấp sau nội soi mật tụy ngược dòng

Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> NHAÄN XEÙT VEÀ VIEÂM TUÏY CAÁP SAU NOÄI SOI MAÄT TUÏY NGÖÔÏC DOØNG<br /> Ñoã Ñình Coâng*, Voõ Duy Long**<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Ñaët vaán ñeà: Noäi soi maät tuïy ngöôïc doøng (ERCP) coù giaù trò trong chaån ñoaùn vaø ñieàu trò beänh lyù maät<br /> vaø tuïy. Bieán chöùng thöôøng gaëp nhaát vaø quan taâm nhaát laø vieâm tuïy caáp. Chaån ñoaùn vieâm tuïy caáp sau<br /> ERCP thöôøng khoù khaên. Nghieân cöùu naøy goùp phaàn ñaùnh giaù tính an toaøn cuûa ERCP.<br /> Phöông phaùp: Hoài cöùu, moâ taû 125 beänh nhaân ñöôïc laøm ERCP taïi beänh vieän NDGÑ vaø trung taâm<br /> chaån ñoaùn Y khoa - Medic TPHCM töø 1/2001 ñeán 4/2004.<br /> Keát quaû: 33 beänh nhaân ñöôïc laøm ERCP ñeå chaån ñoaùn, 92 beänh nhaân ñeå ñieàu trò vôùi 90 tröôøng hôïp<br /> coù caét cô voøng. Tæ leä vieâm tuïy caáp sau ERCP laø 10,4 % (13/125). Sau ERCP 4 - 6 giôø coù 60 tröôøng hôïp<br /> ñöôïc ñònh löôïng amylase maùu, 20 tröôøng hôïp (33,3 %) amylase maùu taêng treân 5 laàn (> 430 U/L). Tröôùc<br /> ERCP coù 25 beänh nhaân (20%) vieâm tuïy caáp. Trong soá naøy, coù 2 tröôøng hôïp (8,0%) vieâm tuïy caáp coøn dieãn<br /> tieán sau ERCP. Beänh caûnh tröôùc ERCP, chaån ñoaùn cuûa ERCP, xöõ trí ERCP, thao taùc khoù khaên, thôøi gian<br /> thöïc hieän ERCP khoâng coù söï lieân quan vôùi taêng amylase maùu sau ERCP. Trong nhöõng tröôøng hôïp vieâm<br /> tuïy caáp: noân (46,2%), chöôùng buïng (30,7%). Ñieàu trò vieâm tuïy caáp sau ERCP laø noäi khoa.<br /> Keát luaän: ERCP khoâng laøm naëng theâm tình traïng vieâm tuïy caáp coù töø tröôùc. Tæ leä vieâm tuïy caáp khi coù caét<br /> cô voøng thaáp hôn so vôùi khoâng caét. Thöïc hieän amylase maùu sau ERCP 4 giôø ñeå phaùt hieän vieâm tuïy caáp.<br /> <br /> SUMMARY<br /> REMARKS ON PANCREATITIS FOLLOWING ENDOSCOPIC RETROGRADE<br /> CHOLANGIOPANCREATOGRAPHY<br /> Do Dinh Cong, Vo Duy Long * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 33 – 37<br /> <br /> Background: Endoscopic retrograde cholangiopancreatography (ERCP) is a procedure that is useful<br /> in the diagnosis and therapy of a variety of biliary and pancreatic diseases. Pancreatitis is the most<br /> common and significant complication. Diagnosis of post-ERCP pancreatitis is not easy. This study<br /> contributes to evaluate the safety of ERCP.<br /> Methods: Retrospective, descriptive study of 125 cases were performed ERCP at NDGD hospital and<br /> Medic center HCM city from 1/2001 to 4/2004.<br /> Results: Of 125 ERCPs performed, 33 (26,4%) were diagnostic and 92 (73,6%) therapeutic<br /> procedures. The percentage of post –ERCP pancreatitis is 10,4% (13/125). Quantified amylasemia after<br /> ERCP 4 – 6 hours were performed in 60 cases (48,0%), in which 20 cases (33,3%) were hyperamylasemia<br /> (> 430U/L). Pancreatitis pre-ERCP were 25 cases (20,0%) and still progressive in 2 cases (8,0%). There<br /> were no relation between post-ERCP hyperamylasemia and clinical manifestations as well as diagnosis of<br /> ERCP, difficult manipulation or duration of performing ERCP. Treatment of post-ERCP pancreatitis is<br /> preserved.<br /> Conclutions: ERCP does not aggravate the previous pancreatitis. Post-ERCP pancreatitis in<br /> sphinterotomy is lower than in no-sphinterotomy. Amylasemia is quantified in 4 -6 hours after ERCP to<br /> discover pancreatitis.<br /> * Boä moân Ngoaïi TQ Ñaïi Hoïc Y Döôïc TPHCM, Tröôûng khoa Ngoaïi Tieâu hoaù -Gan maät BV NDGÑ TPHCM<br /> ** Boä moân Ngoaïi TQ Ñaïi Hoïc Y Döôïc TPHCM, BV NDGÑ TPHCM<br /> <br /> 33<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> <br /> KEÁT QUAÛ<br /> <br /> Noäi soi maät tuïy ngöôïc doøng (Endoscopic<br /> retrograde cholangiopancreatography ERCP) laø moät<br /> thuû thuaät coù giaù trò caû trong chaån ñoaùn cuõng nhö ñieàu<br /> trò beänh lyù maät vaø tuïy. Tuy nhieân, coù khoâng ít bieán<br /> chöùng lieân quan ñeán thuû thuaät naøy. Vieâm tuïy caáp laø<br /> bieán chöùng thöôøng gaëp nhaát (5-10%)(6,8,10,11,14) vaø<br /> thöôøng ñöôïc quan taâm nhieàu nhaát. Vieâm tuïy caáp coù<br /> theå dieãn tieán naëng, keùo daøi thôøi gian naèm vieän thaäm<br /> chí coù theå töû vong(1). Vieâm tuïy caáp sau ERCP thöôøng<br /> khoù chaån ñoaùn, caùc trieäu chöùng laâm saøng ngheøo naøn,<br /> truøng laáp nhau. Coù nhieàu quan ñieåm khaùc nhau, chöa<br /> thoáng nhaát trong ñieàu trò vieâm tuïy caáp sau ERCP.<br /> <br /> Trong thôøi gian töø 1/2001 ñeán 4/2004, coù 125<br /> beänh aùn ñöôïc laøm ERCP thoûa maõn caùc tieâu chuaån<br /> choïn beänh.<br /> <br /> Chuùng toâi thöïc hieän ñeà taøi naøy ñeå goùp phaàn ñaùnh<br /> giaù tính an toaøn cuûa thuû thuaät naøy.<br /> <br /> MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU<br /> Xaùc ñònh tæ leä vieâm tuïy caáp xaûy ra sau ERCP<br /> Ñaùnh giaù beänh caûnh laâm saøng cuûa vieâm tuïy caáp<br /> sau ERCP.<br /> Ñaùnh giaù dieãn tieán vaø hieäu quaû ñieàu trò vieâm tuïy<br /> caáp sau ERCP.<br /> <br /> PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU:<br /> Thieát keá nghieân cöùu<br /> Hoài cöùu, moâ taû.<br /> Ñoái töôïng nghieân cöùu<br /> Beänh nhaân cuûa beänh vieän Nhaân Daân Gia Ñònh<br /> ñöôïc laøm ERCP taïi beänh vieän Nhaân Daân Gia Ñònh hay<br /> taïi trung taâm chaån ñoaùn Y khoa - Medic TPHCM töø<br /> 1/2001 ñeán 4/2004.<br /> Tieâu chuaån loaïi tröø: nhöõng beänh nhaân coù toån<br /> thöông ñöôøng maät vaø taù traøng trong khi thöïc hieân<br /> thuû thuaät ERCP.<br /> Tieâu chuaån chaån ñoaùn vieâm tuïy caáp sau ERCP laø:<br /> ñau buïng keùo daøi treân 24 giôø sau ERCP vaø Amylase<br /> maùu sau ERCP taêng gaáp 5 laàn (> 430 U/L).<br /> Soá lieäu thu thaäp ñöôïc xöõ lyù baèng phaàn meàm<br /> SPSS 11.5, pheùp kieãm Chi-bình phöông (coù yù nghóa<br /> khi p < 0,05).<br /> <br /> Tæ leä: nam / nöõ = 2/3.<br /> Tuoåi: nhoû nhaát: 19, lôùn nhaát: 94, trung bình:<br /> 56,16 (baûng 1)<br /> Baûng 1: phaân boá tuoåi<br /> =61<br /> 65<br /> <br /> Ña soá beänh nhaân ôû ñoä tuoåi treân 50.<br /> Beänh caûnh laâm saøng tröôùc ERCP: (baûng 2)<br /> Baûng 2: beänh caûnh laâm saøng tröôùc ERCP<br /> Beänh caûnh laâm saøng tröôùc ERCP<br /> Nhieãm truøng ñöôøng maät (tam chöùng Charcot)<br /> Côn ñau quaën gan (ñau buïng +/- vaøng da,<br /> khoâng soát)<br /> Taéc maät ngoaøi gan<br /> Soùt soûi sau moå<br /> <br /> N (%)<br /> 58 (46,4)<br /> 49 (39,2)`<br /> 13 (10,4)<br /> 5 (4,0)<br /> <br /> Trong soá naøy coù 25 t/h (20,0%) ñöôïc chaån ñoaùn<br /> vieâm tuïy caáp, trong ñoù 15 t/h ñöôïc laøm ERCP sau ñau<br /> buïng 2 ngaøy, 6 t/h ñöôïc laøm sau ñau buïng 3 ngaøy, 3<br /> t/h ñöôïc laøm sau 4 ngaøy vaø 1 t/h sau 5 ngaøy.<br /> Trong 125 t/h cuûa chuùng toâi, coù 33 t/h (26,4%)<br /> ñöôïc laøm ERCP ñeå chaån ñoaùn; 92 t/h (73,6%) ñeå ñieàu<br /> trò: 90 t/h (72,0%) coù caét vô voøng Oddi, 2 t/h (1,6%)<br /> ñaët stent ñöôøng maät.<br /> Sau khi thöïc hieän ERCP coù 13 t/h (10,4%) ñöôïc<br /> chaån ñoaùn vieâm tuïy caáp. Tuy nhieân, nhöõng trieäu<br /> chöùng keøm theo ñau buïng nhö noân vaø chöôùng buïng<br /> xuaát hieän sau ERCP chieám tæ leä khoâng cao vôùi: noân 6<br /> t/h (46,2%) vaø chöôùng buïng 4 t/h (30,8%).<br /> Coù 60 tröôøng hôïp ñau buïng sau ERCP hay thao<br /> taùc khoù khaên khi thöïc hieän ERCP ñöôïc thöû amylase<br /> maùu vaø / hoaëc nieäu. Ña soá ñöôïc thöû sau khi laøm thuû<br /> thuaät töø 4-6 giôø. Chuùng toâi coù keát quaû nhö sau: (baûng<br /> 3)<br /> Baûng 3: Amylase maùu sau ERCP<br /> Amylase maùu sau khi ERCP<br /> Taêng treân 5 laàn (> 430 U/L)<br /> Khoâng taêng (< 430 U/L)<br /> <br /> N (%)<br /> 20 (33,3%)<br /> 40 (66,7%)<br /> <br /> ÔÛ 13 t/h vieâm tuïy caáp sau ERCP, xuaát ñoä vieâm tuïy<br /> <br /> 34<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> caáp lieân quan ñeán thuû thuaät ERCP vaø ES nhö baûng 4:<br /> Baûng 4: Xuaát ñoä vieâm tuïy caáp sau ERCP keøm theo<br /> thuû thuaät:<br /> Xöõ trí khi ERCP<br /> Caét cô voøng, laáy soûi<br /> Chæ ERCP, khoâng ES<br /> <br /> N (%)<br /> 8 (8,9%)<br /> 5 (15,2%)<br /> <br /> ÔÛ nhöõng tröôøng hôïp coù amylase maùu taêng chuùng<br /> toâi coù nhöõng phöông thöùc ñieàu trò noäi khoa nhö sau:<br /> (baûng 5)<br /> Baûng 5: Noäi dung ñieàu trò trong nhöõng tröôøng hôïp coù<br /> Amylse maùu taêng<br /> Ñieàu trò noäi khoa<br /> Ñaët levin<br /> Nhòn aên uoáng<br /> Duøng thuoác öùc cheá bôm proton (Losec) hay öùc<br /> cheá H2 (Zantac)<br /> Duøng thuoác choáng co thaét<br /> Duøng Sandostatine<br /> <br /> N (%)<br /> 5 (38,5%)<br /> 8 (61,5%)<br /> 8 (61,5%)<br /> 5 (38,5%)<br /> 3 (23,1%)<br /> <br /> Trong 7 t/h coù taêng amylase maùu nhöng khoâng<br /> ñau buïng sau ERCP thì 4 t/h ñöôïc caét cô voøng, 2 t/h<br /> chæ chuïp ERCP, 1 t/h ñaët stent ñöôøng maät. Ña soá caùc<br /> tröôøng hôïp naøy khoâng ñieàu trò gì, chæ coù 2 t/h duøng<br /> thuoác choáng co thaét, 1 t/h duøng öùc cheá H2. Taát caû 20<br /> tröôøng hôïp coù taêng amylase maùu treân ñaây ñeàu dieãn<br /> tieán oån ñònh, beänh nhaân ñöôïc xuaát vieän sau 2 - 5<br /> ngaøy ñieàu trò.<br /> ÔÛ 25 t/h vieâm tuïy caáp tröôùc ERCP, coù 11 t/h<br /> (44,0%) ñöôïc laøm amylase maùu sau ERCP. Trong ñoù<br /> coù 3 t/h (12,0%) amylase maùu taêng treân 5 laàn, nhöng<br /> chæ coù 2 t/h beänh nhaân keøm ñau buïng.<br /> Söï lieân quan giöõa thôøi gian thöïc hieän ERCP vôùi<br /> tình traïng vieâm tuïy caáp sau ERCP nhö sau: (baûng 6)<br /> Baûng 6: Lieân quan giöõa thôøi gian thöïc hieän ERCP vaø<br /> vieâm tuïy caáp sau ERCP<br /> Thôøi gian<br /> Soá ca thöïc<br /> hieän (%)<br /> Vieâm tuïy caáp<br /> <br /> 0.05). Tuy nhieân, coù 4/58 t/h<br /> (7%) vieâm tuïy caáp khi caét cô voøng vaø laáy heát soûi, 2/19<br /> t/h (10,5%) caét cô voøng laáy soûi nhöng coøn soùt, 2/13 t/h<br /> (15,4%) chæ coù caét cô voøng, 5/33 t/h (15,2%) chæ<br /> ERCP, neáu tính chung thì coù 8/90 (8,9%) vieâm tuïy<br /> caáp lieân quan ñeán caét cô voøng. Theo Christoforidis<br /> (9), nhöõng beänh nhaân döôùi 50 tuoåi, beänh söû vieâm tuïy<br /> taùi dieãn, voâi hoùa oáng tuïy, ñaët guidewire vaøo OMC khoù<br /> khaên laø nhöõng yeáu toá nguy cô cho vieâm tuïy caáp hay<br /> <br /> 35<br /> <br /> taêng amylase maùu sau ERCP. Theo chuùng toâi, nhöõng<br /> tröôøng hôïp thöïc hieän ERCP keùo daøi, thao taùc khoù<br /> khaên, khoâng laáy ñöôïc heát soûi hay chæ chuïp ERCP thì<br /> neân theo doõi vieâm tuïy caáp.<br /> (9)<br /> <br /> Theo Christoforidis , trong 556 tröôøng hôïp<br /> thöïc hieän ERCP coù 3,3% (17/556) vieâm tuïy caáp sau<br /> ERCP vaø 16,5% (85/556) taêng amylase maùu ñôn<br /> thuaàn. Theo Testoni(12), coù 6,3 % (26/409) tröôøng<br /> hôïp taêng amylase maùu sau ERCP, trong ñoù coù 19<br /> tröôøng hôïp dieãn tieán vieâm tuïy caáp nheï vaø trung<br /> bình. Theo soá lieäu chuùng toâi, 33,3% (20/60) tröôøng<br /> hôïp taêng amylase maùu treân 5 laàn (> 430 U/L),<br /> trong ñoù 10,4% (13/125) laø vieâm tuïy caáp. Tuy<br /> nhieân, chuùng toâi thöû amylase maùu chæ coù 48%<br /> (60/125) tröôøng hôïp nghi ngôø.<br /> Nhieàu baùc só laâm saøng coøn ñaët caâu hoûi lôùn, ERCP<br /> coù laøm naëng theâm tình traïng vieâm tuïy caáp coù tröôùc<br /> hay khoâng? Theo soá lieäu chuùng toâi, trong 25 t/h vieâm<br /> tuïy caáp tröôùc ERCP, ñaõ ñöôïc thöïc hieän ERCP sau ñau<br /> buïng 2 ngaøy (15 t/h), 3 ngaøy (6 t/h), 4 ngaøy (3 t/h), 5<br /> ngaøy (1 t/h). Sau ERCP coù 2 tröôøng hôïp vieâm tuïy caáp<br /> coøn dieãn tieán. Moät beänh nhaân vöøa coù soûi OMC vöøa coù<br /> soûi tuùi maät ñaõ ñöôïc caét cô voøng laáy heát soûi OMC, sau<br /> ERCP beänh nhaân coøn ñau buïng keùo daøi, amylase maùu<br /> coøn cao. Sau khi ñieàu trò noäi beänh nhaân oån ñònh, heát<br /> ñau buïng, amylase maùu veà bình thöôøng sau 4 ngaøy.<br /> Sau ñoù, beänh nhaân ñöôïc moå caét tuùi maät noäi soi.<br /> Tröôøng hôïp coøn laïi ñöôïc chaån ñoaùn heïp cô voøng Oddi,<br /> coù bôm thuoác nhöng thuoác khoâng vaøo ñöôøng maät.<br /> Beänh nhaân naøy cuõng ñöôïc ñieàu trò noäi, sau 5 ngaøy heát<br /> ñau buïng, amylase maùu veà bình thöôøng vaø xuaát vieän.<br /> Nhö vaäy, theo chuùng toâi nghó thì ERCP khoâng laøm<br /> taêng theâm tình traïng vieâm tuïy caáp ñaõ coù tröôùc. Traùi<br /> laïi, ERCP coù hieäu quaû cao trong ñieàu trò vieâm tuïy caáp,<br /> ñaëc bieät ôû nhöõng tröôøng hôïp do soûi keït Oddi(1,2).<br /> Tæ leä vieâm tuïy caáp trong tröôøng hôïp coù caét cô<br /> voøng cuûa chuùng toâi laø 8,9% (8/90), coøn trong<br /> tröôøng hôïp chæ ERCP ñeå chaån ñoaùn laø 15,2 %<br /> (5/33). Nhö vaäy, ôû nhöõng tröøông hôïp coù caét cô<br /> voøng thì tæ leä vieâm tuïy caáp thaáp hôn. Coù theå phaàn<br /> lôùn beänh nhaân cuûa chuùng toâi coù toån thöông khu<br /> truù ôû vuøng boùng Vater, sau khi ñöôïc caét cô voøng laáy soûi, ñaõ giaûm aùp löïc trong ñöôøng maät vaø tuïy.<br /> <br /> 36<br /> <br /> Theo Christoforidis(9), tæ leä vieâm tuïy caáp lieân quan<br /> ñeán vieäc caét cô voøng tröôùc laø 20%, coá gaéng ñaët oáng<br /> thoâng ñeå bôm thuoác chuïp laø 14,9%.<br /> Bieåu hieän laâm saøng cuûa vieâm tuïy caáp sau ERCP<br /> ngoaøi trieäu chöùng ñau buïng ra, caùc trieäu chöùng khaùc<br /> keøm theo vôùi xuaát ñoä khoâng cao. Chuùng toâi coù noân 6<br /> t/h (46,2%), chöôùng buïng 4 t/h (30,7%). Nhö vaäy,<br /> beänh caûnh laâm saøng cuûa vieâm tuïy caáp sau ERCP<br /> ngheøo naøn. Chuùng ta khoâng neân ñôïi ñaày ñuû caùc trieäu<br /> chöùng roài môùi laøm xeùt nghieäm ñeå chaån ñoaùn maø caàn<br /> phaûi laøm xeùt nghieäm ôû nhöõng beänh nhaân khi coù ñau<br /> buïng hay nghi ngôø.<br /> Chuùng ta neân choïn thôøi ñieåm ñeå thöïc hieän xeùt<br /> nghieäm amylase maùu sau ERCP nhö theá naøo? Theo<br /> Testoni(12), hôn 2/3 tröôøng hôïp amylase maùu taêng 4<br /> giôø sau ERCP coù bieåu hieän vieâm tuïy caáp. Coøn<br /> Thomas(14), amylase maùu sau 4 giôø coù ñoä nhaïy vaø ñoä<br /> chuyeân bieät cao trong taàm soaùt nhöõng beänh nhaân<br /> vieâm tuïy caáp sau ERCP. Cuõng nhö theá,<br /> Christoforidis(9), cho raèng coù söï keát hôïp coù yù nghóa<br /> giöõa möùc amylase maùu vaø ñau buïng kieãu vieâm tuïy<br /> caáp ôû thôøi ñieåm 4 giôø vaø 24 giôø (p= 0,006). Trong<br /> nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, ña soá tröôøng hôïp ñöôïc ño<br /> löôïng amylase sau ERCP töø 4 - 6 giôø. Nhö vaäy, thôøi<br /> ñieåm 4 giôø sau ERCP laø thích hôïp nhaát cho vieäc laøm<br /> xeùt nghieäm ñeå phaùt hieän vieâm tuïy caáp.<br /> Ña soá nhöõng tröôøng hôïp vieâm tuïy caáp sau ERCP<br /> thöôøng töï khoûi(8,10). Veà ñieàu trò noäi khoa, chuùng toâi<br /> cho beänh nhaân nhòn aên uoáng keát hôïp vôùi ñaët levin<br /> huùt. Moât soá keát hôïp vôùi thuoác khaùng tieát, choáng co<br /> thaét (baûng 5). Thôøi gian ñieàu trò thöôøng töø 2 - 5 ngaøy,<br /> sau ñoù beänh nhaân oån ñònh vaø xuaát vieän. Chuùng toâi<br /> chöa coù kinh nghieäm ñieàu trò vôùi sandostatine. Trong<br /> nghieân cöùu naøy, chuùng toâi chæ söû duïng cho 3 tröôøng<br /> hôïp vieâm tuïy caáp coù bieåu hieän ñau buïng nhieàu, noân<br /> oùi, chöôùng buïng, amylase maùu vaø nieäu taêng cao. Thôøi<br /> gian söû duïng khoâng daøi (3 ngaøy: 1 t/h, 2 ngaøy: 1 t/h, 1<br /> ngaøy: 1 t/h). Taát caû ñeàu dieãn tieán toát, beänh nhaân oån<br /> vaø xuaát vieän sau 5 - 7 ngaøy.<br /> Ñeå phoøng ngöøa vieâm tuïy caáp sau ERCP, theo<br /> Tulassay(15), Testoni(16), Pandle(17), Octreotide coù khaû<br /> naêng laøm giaûm soá beänh nhaân taêng amylase maùu sau<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> ERCP, giaûm möùc ñoä nghieâm troïng cuûa vieâm tuïy caáp<br /> nhöng khoâng laøm thay ñoåi taàn suaát cuûa vieâm tuïy caáp.<br /> Theo Murray(18), Diclofenac ñöôïc duøng ngay sau<br /> ERCP coù theå laøm giaûm nguy cô vieâm tuïy caáp. Veà vaán<br /> ñeà naøy, chuùng ta caàn coù nghieân cöùu theâm.<br /> <br /> KEÁT LUAÄN<br /> Noäi soi maät tuïy ngöôïc doøng coù hieäu quaû cao trong<br /> chaån ñoaùn cuõng nhö xöõ trí caùc beänh lyù maät vaø tuïy. Tæ<br /> leä vieâm tuïy caáp sau thuû thuaät laø 10,4%. ERCP khoâng<br /> laøm naëng theâm tình traïng vieâm tuïy caáp ñaõ coù tröôùc.<br /> Khi coù caét cô voøng thì tæ leä vieâm tuïy caáp thaáp hôn so<br /> vôùi khoâng caét. Beänh caûnh laâm saøng cuûa vieâm tuïy caáp<br /> sau ERCP khoâng ñaëc hieäu. Chuùng ta neân thöïc hieän<br /> amylase maùu sau ERCP 4 giôø trong nhöõng tröôøng<br /> hôïp coù ñau buïng hay nghi ngôø vieâm tuïy caáp ñeå ñaùnh<br /> giaù tình traïng vieâm tuïy caáp sau ERCP. Xöõ trí vieâm tuïy<br /> caáp sau ERCP chuû yeáu laø noäi khoa.<br /> <br /> 6<br /> <br /> 7<br /> <br /> 8<br /> <br /> 9<br /> <br /> 10<br /> <br /> 11<br /> <br /> 12<br /> <br /> TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5<br /> <br /> Leâ Quang Quoác AÙnh. Nghieân cöùu öùng duïng kyõ thuaät<br /> noäi soi ngöôïc doøng trong chaån ñoaùn vaø ñieàu trò beänh lyù<br /> maät tuïy. Luaän aùn tieán só y hoïc. Ñaïi hoïc Y Döôïc<br /> TPHCM 1998.<br /> Leâ Quang Quoác AÙnh. Caét môû cô voøng boùng gan tuïy vaø<br /> laáy soûi maät qua noäi soi ngöôïc doøng. Thôøi söï Y Döôïc<br /> hoïc. Thaùng 2 - 1999;IV(1):6-9.<br /> Nguyeãn Khaùnh Traïch, Phaïm Thò Bình, Kieàu Vaên<br /> Tuaán. Ñaùnh giaù keát quaû böôùc ñaàu phöông phaùp chuïp<br /> maät tuïy ngöôïc doøng qua noäi soi trong chaån ñoaùn vaø<br /> ñieàu trò beänh lyù ñöôøng maät tuïy taïi khoa tieâu hoùa beänh<br /> vieän Baïch Mai. Noäi khoa, soá 2-1998:2-6.<br /> La Vaên Phöông. Ñaùnh giaù keát quaû cuûa phöông phaùp<br /> noäi soi maät tuïy ngöôïc doøng trong chaån ñoaùn vaø ñieàu<br /> trò hoäi chöùng taéc maät cho 139 tröôøng hôïp. Noäi khoa,<br /> soá 3-2001:21-25.<br /> Mai Thò Hoäi, Trònh Hoàng Sôn, Toân Thaát Baùch vaø Cs.<br /> Ñieàu trò giun chui oáng maät vaø giun chui oáng tuïy baèng<br /> gaép giun qua ñöôøng noäi soi oáng meàm taïi beänh vieän<br /> Vieät Ñöùc. Y hoïc thöïc haønh, soá 10 (356)-1998:26-29.<br /> <br /> 13<br /> <br /> 14<br /> <br /> 15<br /> <br /> 16<br /> <br /> 17<br /> <br /> Testoni PA. Why the incidence of post-ERCP<br /> pancreatitis varies considerably? Factors affecting the<br /> diagnosis and the incidence of this complication. JOP.<br /> 2002 Nov;3(6):195-201.<br /> Sultan S, Baillie J. What are the predictors of postERCP pancreatitis and how useful are they? JOP.<br /> 2002 Nov; 3(6):188-194.<br /> Vandervoort J, Soetikno RM, Tham TC, et al. Risk<br /> factors for complications after performance of ERCP.<br /> Gastrointest Endosc. 2002 Nov;56(5):652-656.<br /> Christoforidis E, Goulimaris I, Kanellos I, et al. PostERCP pancreatitis and hyperamylasemia: patientrelated and operative risk factors. Endoscopy. 2002<br /> Apr; 34(4):286-292.<br /> Freeman ML, Disario JA, Nelson DB, et al. Risk<br /> factors for post-ERCP pancreatitis: a prospective,<br /> multicenter<br /> study.<br /> Gastrointest<br /> Endosc.<br /> 2001<br /> Oct;54(4):425-434.<br /> Testoni PA, Bagnolo F. Pain at 24 hours associated<br /> with amylase levels greater than 5 times the upper<br /> normal limit as the most reliable indicator of postERCP pancreatitis. Gastrointest Endosc. 2001<br /> Jan;53(1):33-39.<br /> Testoni PA, Bagnolo F, Caporuscio S, et al. Serum<br /> amylase measured 4 hours after endoscopic<br /> sphincterotomy is a reliable predictor of postprocedure<br /> pancreatitis.<br /> Am<br /> J<br /> Gastroenterol.<br /> 1999<br /> May;94(5):1235-1241.<br /> Gottlieb K, Sherman S, Pezzi J, et al. Early<br /> recognition of post-ERCP pancreatitis by clinical<br /> assessment and serum pancreatic enzymes. Am J<br /> Gastroenterol. 1996 Aug;91(8):1553-1557.<br /> Thomas P, Sengupta S. Prediction of pancreatitis following<br /> endoscopic retrograde cholangiopancreatography by the 4h post procedure amylase level. J Gastroenterol Hepatol.<br /> 2001(16): 923-926.<br /> Tulassay Z, Dobronte Z, Pronai L, et al. Octreotide in<br /> the prevention of pancreatic injury associated with<br /> endoscopic<br /> cholangiopancreatography.<br /> Aliment<br /> Phamacol Ther 1998;12:1109-1112.<br /> Testoni PA, Bagnolo F, Andriulli A, et al. Octreotide 24-h<br /> prophylaxis in patient at high risk for post-ERCP<br /> pancreatitis: results of a multicenter, randomized,<br /> controlled trial. Aliment Phamacol Ther 2001;15:965-972.<br /> Pandle H, Thuluvath P. Pharmacological prevention of<br /> post-ERCP pancreatitis. Drug 2003;63(17):1799-1812.<br /> <br /> 37<br /> <br />