Những công trình kiến trúc diệu kỳ: Phần 2

Chia sẻ: Yi Yi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:67

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kiến trúc ngoài việc phản ánh đời sống, còn phục vụ cho đời sống nhờ kỹ thuật các công trinh, đem lại vị trl và môi trường cho cuộc sống hiện thực và hoạt động sản xuất. Cuốn sách này nối về những kiến thức về kiến trúc thông qua các công trinh trong và ngoài nước cũng như những câu chuyện huyền thoại, thông qua kiến trúc muôn màu muôn vẻ, viết ra quá khứ, hiện tại và tương lai của lĩnh vực này. Mời các bạn cùng tìm hiểu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Những công trình kiến trúc diệu kỳ: Phần 2

2 7 . CÔNG t r ìn h k iế n t r ú c c a o n h ấ t t h ế g iớ i NẰM ở PHỔ ĐÔNG THƯỢNG HÀI Tháp c ó thể coi là kiến trúc cao tầng truyền thống của Trung Quốc. Vận dụng ý tưởng thiết kế tháp vào kiến trúc hiện đại sẽ khiến nó trở thành tháp cao chọc trời mang đặc trưng của Trung Quốc. Toà nhà đồ sộ Kim Mậu ở Thượng Hải đã được hoàn thành là một công trình như thế. Nó là khu kiến trúc cao nhất Trung Quốc hiện nay, với độ cao đứng thứ ba thế giới, đạt 420m. Một công trình khác khiến mọi người ngạc nhiên hơn nữa là trung tâm tài chính toàn cẩu đặt tại Phổ Đông Thượng Hải - khu kiến trúc cao nhất thế giới với độ cao 460m gồm 95 tặng, cao hơn 17m so với toà nhà Xi u s thuộc thành phố Chicagô nước Mỹ, và còn cao hơn 8m so với toà tháp đôi tại Malaixia. Toà nhà trung tâm tài chính toàn cầu hoàn thành vào năm 2001 là một biểu trưng đưa Thượng Hải trở thành đô thị quốc tế. Toà nhà Kim Mậu và Trung tâm tài chính toàn cầu đều nằm ở khu vực ven Phổ Đông Lục Gia. Toà nhà Kim Mậu gồm có 88 tầng nổi trên mặt đất và 3 tầng hầm phía dưới lòng đất. Toà kiến trúc này có phần chần đế gần như hình vuông hướng lên, các góc dẩn dần thu vào phía trong hình thành nên kiểu kiến trúc dạng tháp truyển thống. Việc vận dụng phương pháp tăng cường sự xa gần này vừa tăng cảm giác vể độ cao của toà nhà vừa làm nổi bật hình dáng đẹp mà vẫn rắn rỏi có lực. Cái tạo nên sự đối lập mạnh mẽ với láu tháp chính là kích cỡ phòng quây, là tạo hình kiến trúc mở rộng ra bề mặt ngang, những mái nhà cong khác thường và những bức tường ngoài thu hẹp dần hướng lên trên khiến cho hình dáng của nó thêm gọn gàng và tăng thêm màu sắc. Không gian làm việc của toà lẩu Kim Mậu chiếm khoảng 48 tầng, các tầng làm việc áp dụng kỹ thuật tiên tiến nhất trên thế giới, để tạo nên một mặt bằng làm việc hiện đại đáp ứng các loại yêu cẩu của khách hàng. Khách sạn năm sao 74
nằm từ tầng 53 đến tầng 88 của toà nhà, có thể thoả thuê ngắm nhìn cảnh đẹp nhất của hai bên bờ sông. Du khách từ cửa đại sảnh tại tầng mặt đất của khách sạn đi cầu thang máy tốc độ cao lên cửa đại sảnh trên tầng 54 của khách sạn, ở đây có quẩy phục vụ, cửa hàng bán lẻ đổ mỹ nghệ, trung tâm mua sắm..., du khách có thể tận hưởng đổ uống, đồ điểm tầm và tụ tập một nhóm nhỏ họ hàng, bạn bè. Phòng khách 600 gian bao lấy không gian giữa của hơn 30 tầng, ở giữa toà nhà có 6 cầu thang để đưa khách lên các phòng từ tầng 58 đến tầng 85. Tại tầng quan sát 88, chúng ta có thể ngắm toàn cảnh Thượng Hải. Cầu thang điện tốc độ cao hoạt động hiệu quả vận hành liên tục từ tầng hầm thứ nhất lên tẩng 88. Tòa nhà Kim Mậu Bên cạnh toà nhà Kim Mậu là toà nhà trung tâm tài chính toàn cầu cao 460m, tổng cộng có 95 tầng, phần bên dưới là các phòng dùng để làm việc buôn bán, phần nửa trên cũng là khách sạn và phần trên đỉnh là nơi ngắm cảnh, có thể nhìn ra xa phong cảnh đẹp tuyệt vời của Thượng Hải. 75
Tạo hình của toà nhà Toàn cầu rất mạnh mẽ, gọn gàng, tao nhã rõ ràng, mang khí chất của kiến trúc hiện đại. Lỗ hổng hình tròn ở trên đỉnh tháp bắt nguồn từ cửa tròn trong nghệ thuật làm khu vườn du ngoạn truyến thống của Trung Quốc. Hình dáng phong phú mà rành mạch, khiến cho tư thế của nó cũng biến đổi vô cùng theo sự biến đổi của các góc độ quan sát. Biết bao hình thái vuông và tròn bình thường nhất trong giới tự nhiên đã được kết hợp lại với nhau một cách hài hoà. Cửa tròn trên đỉnh tháp và tháp truyền hình hòn ngọc Phương Đông ăn khớp với nhau, đổng thời giúp mọi người khi cảm nhận lực cản mạnh mẽ của sự tiếp xúc giữa toà lẩu và mặt đất cũng sẽ thấy được sự mềm mại uyển chuyển của khoảng không tiếp giáp với bầu trời. Nó còn có thể giảm bớt trọng tải gió mà toà tháp phải gánh và cải thiện đặc trưng của toàn bộ lực học không khí. Khi sơ đổ thiết kế của toà nhà trung tầm tài chính toàn cầu cao nhất thế giới được đưa công khai ra thế giới, đã đem đến cho mọi người cảm giác xao xuyến trong lòng. Đến năm 2001, sau khi xây dựng xong, toà nhà đã là một biểu tượng đưa Thượng Hải trở thành thành phố quốc tế. Cho dù nói về góc độ khai thác, thiết kế hay xây dựng của toà lẩu này, chúng đểu thể hiện rõ trình độ khoa học -kỹ thuật hàng đầu. Ô 2 8 . TOÀ NHÀ Tự QUAY ở SIDNEY Quần thể những toà nhà san sát như bát úp và nhà hát hình vỏ sò màu trắng chính là biểu tượng của thành phố Sidney, Australia. Gần đầy, một cơ quan chuyên về thiết kế kiến trúc nổi tiếng của Australia đã đưa ra một toà nhà có thiết kế đặc biệt, được xây dựng tại bến cảng Sidney, có thể quay 360°, được xây dựng sau cẩu Sidney và nhà hát Sidney, là khu kiến trúc nổi tiếng thế giới của Australia. 76
Kiến trúc toà nhà tự quay mang hình bầu dục, có thể tự quay chậm theo hướng mặt trời. Mỗi phòng của cả toà nhà đểu có thể ngắm nhìn cảnh vật bốn phía, toà nhà còn có máy tiếp nhận năng lượng Mặt Trời để bổ sung lượng điện cho công trình kiến trúc. Hệ thống quay của toà nhà cố định trên một kết cấu bê tông, áp dụng kỹ thuật chuyển động máy móc để làm cho toà nhà quay chuyển, bên trong toà nhà còn có cầu thang hình vòng cung có thể quay 180°. Toà kiến trúc này có ba đặc điểm: Thứ nhất là hệ thống quả lý toà nhà, hệ thống này theo dõi và khống chế toàn bộ chức năng của toà nhà, bao gồm nguồn năng lượng, cầu thang máy, thiết bị bảo vệ an ninh, tín hiệu điện và điểu hoà. Thứ hai là hệ thống làm việc tự động hoá, bao gồm dịch vụ xử lý chữ viết, con số và hình vẽ, dịch vụ tư vấn trung ương, dịch vụ quản lý hổ sơ lưu trữ và liên hệ kiểm tra số liệu từ nước ngoài...Thứ ba là hệ thống thông tin, thông qua việc sử dụng kỹ thuật sợi quang, vi ba và vệ tinh để tạo ra khả năng liên kết truyền tải âm thanh, hình ảnh và số liệu giữa toà nhà và trung tâm thông tin của các nước trên toàn thế giới và giúp cho việc truyền tải thông tin không bị khống chế về mặt không gian và thời gian. ^ 2 9 . THÁP CAO CHỌC TRỜI Nói đến tháp không ít bạn trẻ đểu đã quen thuộc, ở khắp nơi trên đát nước Trung Quốc đều có thể nhìn thấy tháp, ở đây chúng tôi xin giới thiệu tháp nước Cô-oét, là ngọn tháp có nhiều đặc sắc. Tháp nước Cô-oét là quần thể tạo thành bởi 3 ngọn tháp cao và 30 ngọn tháp thấp, tháp chính cao 185m, là hai quả cầu tròn được giữ bằng cột trụ rỗng tâm. Nửa phẩn trên của quả cầu lớn từ mức 75m trở lên là nhà ăn, phòng dạ tiệc, sân vườn trong nhà và nhà ăn tự phục vụ, bên dưới là hổ chứa nước, ở độ cao 120m 77
của quả cầu nhỏ thiết kế đài quan sát khí tượng quay, ở ngọn tháp thứ hai có một hồ nước hình cầu. Bế ngoài của hai ngọn tháp đều trang trí bằng màu sắc của những tấm thép tráng men. Ngọn tháp thứ ba không chứa nước mà tác dụng chủ yếu của nó là tạo nên sự hoàn chỉnh cho kết cấu và tạo hình của khu kiến trúc. Nói chung, tháp nước là công trình kiến trúc mang tính kết cấu, chức năng của nó là để chứa nước, tuy nhiên các kiến trúc sư đã phá vỡ phạm trù này, tháp nước tượng trưng cho Cô-oét, ngọn lửa và ánh trăng cổ xưa. Tháp nước này không chỉ thể hiện sự kính trọng vô bờ bến của người A-rập đối với mặt trăng mà còn thể hiện tình cảm sâu sắc của người dân Cô-oét đối với nước. / ' 1 Tháp nước Cõ-oét 78
• THÁP NGHIÊNG PIZZA Tháp nghiêng Pizza nổi tiếng thế giới của Ý đã chính thức đóng cửa vào chiều ngày mồng 7 tháng 1 năm 1990. Đầy là lần đầu tiên dừng mở cửa cho công chúng vào tham quan kể từ hơn 800 năm sau khi được xây dựng. Tháp nghiêng Pizza Tháp nghiêng Pizza nằm trong thành phố Pizza bên bờ sông Anu thuộc khu vực miền Trung nước Ý, là tháp đồng hồ trong quần thể kiến trúc La Mã cổ đại. Nó là di sản quí báu của văn hoá cổ nổi tiếng nước Ý, và cũng là một trong những kỳ quan kiến trúc cổ đại của thế giới. Tháp nghiêng Pizza bắt đầu khởi công xây dựng vào nửa cuối năm 1173, và đến năm 1350 thì hoàn thành toàn bộ công trình. Nguyên liệu dùng để xây dựng tháp 79
toàn bộ là dùng đá to tự nhiên có chất lượng tốt. Tháp tổng cộng có 8 tầng, cao 54, 5m; tầng đáy có 15 cột đá được chọn lọc kỹ lưỡng, 6 tầng trên mỗi tầng 30 cột, tầng trên cùng có 12 cột; chiếc đổng hổ cổ được gắn vào mặt chính diện trên tầng trên cùng cùa tháp. Trong tháp còn có 300 bậc cầu thang, để du khách các nước trên thế giới trèo lên đỉnh tháp, thoải mái ngắm nhìn quang cảnh của thành Pizza. Khi xây đến tầng thứ ba của toà tháp này, mọi người phát hiện thấy móng bắt đầu lún xuống, phần thân tháp nghiêng sang phía nam. Sau khi toàn bộ công trình hoàn thành điểm trung tâm của đỉnh tháp cách điểm trung tâm thẳng đứng 2,lm, hết sức nguy hiểm. Trải qua mấy trăm năm mưa gió và nhiều lần động đất, tháp vẫn nghiêng mà không đổ, không hê' chuyển động, vẫn đứng vững một cách thần kỳ trong thành Pizza, được gọi là “tháp nghiêng”. Quả thật có thể gọi là “ông lão thiên cổ vẫn không đổ”. Tương truyền năm 1590, nhà vật lí học nổi tiếng người Ý Galilê, đã hoàn thành một thí nghiệm “vật rơi tự do” nổi tiếng của ông trên tháp nghiêng Pizza. Từ đó phủ định học thuyết quyển uy “tốc độ vật rơi xuống tạo thành tỉ lệ với trọng lượng của nó” của ông Aleshi Dunde, và hình thành nên “định luật vật thể rơi” và “định luật quán tính”. Cũng từ đó, tháp nghiêng Pizza nổi tiếng khắp nơi, cũng vì thế tháp nghiêng Pizza trở thành trung tâm văn hoá, kinh tế và thành phố du lịch chủ yếu của nước Ý. Tuy nói tháp nghiêng Pizza “nghiêng nhưng không đổ”, nhưng cùng với dòng chảy của thời gian, độ nghiêng càng tăng, cũng thực sự khiến mọi người luôn luôn lo lắng. Bắt đầu từ năm 1918, chính phủ Italia hàng năm đều phải tiến hành theo dõi và đo đạc chặt chẽ ngọn tháp này. Họ phát hiện thấy rằng độ nghiêng của tháp vào ban ngày còn ghê gớm hơn ban đêm, bình quân mỗi năm nghiêng sang phía Nam Imm. Hơn 10 năm trước, điểm trung tâm của phần đỉnh tháp nghiêng Pizza cách điểm trung tâm thẳng đứng 4,4m, độ nghiêng về phía nam là 5,3°. Tháng 10 năm 1972, khu vực miến Trung và miền Tây nước Ý liên tiếp xảy ra động đất, khiến độ nghiêng của tháp lại tăng thêm l,8mm. Để bảo vệ công trình kiến trúc cồ thần kỳ và nguy nga này các chuyên gia lực học, các nhà kiến trúc nổi tiếng của các nước trên thế giới tập hợp đông đảo tại Pizza, tích cực tìm biện pháp, đưa ra ý kiến, trù tính lập phương án cứu vãn tốt 80
nhất. Đổng thời chính phủ Italia còn chính thức lập ra một uỷ ban chuyên môn phụ trách phân tích nghiên cứu và tổ chức thực thi phương án cứu vãn này. Ban đầu, họ dùng xi măng gia cố phần móng, kết quả trái với mong đợi. Vế sau, họ lại lấy nước đổ vào lòng đất, khiến cho vị trí nước trong lòng đất ở xung quanh trở về vị trí ban đầu, bổ sung cho hệ thống nước nguổn, cố gắng làm cho mức nước giữ tương đối ồn định. Tuy phương án cứu vãn này có thể kìm chế tương đối tốc độ nghiêng, nhưng vẫn không thể chữa triệt để căn bệnh nghiêng không thể chữa khỏi này. Cho đến nay, tháp nghiêng vẫn nghiêng, các nhà kiến trúc quyền uy của các nước trên thế giới và khoa học kỹ thuật hiện đại vẫn chưa mở ra được bí mật thế giới này. Điếu này khó có thể trách các nhà chức trách thành phố Pizza không thể tiếp tục “làm công việc bảo vệ”, và đành phải nén đau khổ tuyên bố tạm thời đóng cửa, xin lỗi du khách để tu sửa. Thị trưởng thành phố Pizza ông Keranji nói; “Hy vọng tháp nghiêng sẽ được mở cửa trở lại trong một ngày gần đây”, mọi người đều dõi mắt chờ đợi. â 3 1 . NGƯỜI SẮT KHỔNG Lổ TRÊN BỜ SÔNG SEINE Trong số rất nhiếu các công trình kiến trúc của Paris, dường như chưa có công trình nào giống như tháp Eiffel, khi được khởi công trên hai bờ của con sông Saint nó đã vấp phải không ít ý kiến phản đối của rất nhiều người. Tương truyến hai tiểu thuyết gia nổi liếng năm dó là Mobesant và Xitionma cùng nhà soạn nhạc Gunoa đều nhất trí yêu cáu dỡ bỏ nó, lí do không phải là phong cách kiến trúc của toà tháp bằng sắt sẽ phá đi vẻ đẹp cổ điển hài hoà êm dịu của Paris mà chỉ là công trình kiến trúc quái đản không ăn nhập gì với phong cách của Paris. Tuy nhiên, diếu làm mọi người phải suy nghĩ là, tháp Eiffel không những vẫn sừng sững hiên ngang trên bầu trời Paris mà nó ngày càng nhận được sự yêu mến 81 ỐA KIỀN TRUC KI DIỆU
của hàng nghìn, hàng vạn con người, trong đó bao gồm cả những người dân Paris tự cho mình có tố chất nghệ thuật nhất. Họ củng ca ngợi tháp Eiffel là niềm tự hào của Paris và nước Pháp, trở thành biểu trưng của thủ đô Paris. Tháp E iffef-n iềm tự hào của Pari Khi đứng ở viện bảo tàng nhân loại bên bờ bắc sông Saint và đứng trên đài quan sát trước cung Sáclơ, thì sẽ thấy không có địa điểm nào có thể quan sát tư thế hùng vĩ của tháp Eiffel bằng hai nơi này. Đài quan sát cao hơn sông Saint khoảng 20m, phía trước là hố phun nước bọt trắng tung trào, nơi đây trước kia là cây cầu bắc ngang sông Saint. Trong bối cảnh có tầm nhìn khoáng đạt như vậy, tháp Eiffel giống như người khổng lổ có gần sắt cốt thép, đứng choãi hai chân, ngẩng đầu vươn thẳng lên mây xanh, so với bên dưới, quần thể kiến trúc xung quanh như những toà nhà, cung điện và lớp học xung quanh bên dưới trông vô cùng nhỏ bé chẳng khác gì những chú lùn. 82 6B KIẾN 7RUC KÌ DIỆU
Dựa vào bức tường bê tông thấp ở phía trước đài quan sát, nhìn chăm chú vào tư thế hùng vĩ cùa tháp Eiffel, sẽ cảm nhận thấy khí thế sừng sững và sức mạnh nội tại của nó. Tháp Eiíĩel được xây dựng vào năm 1889, đúng vào thời điểm kỉ niệm 100 năm cuộc Đại cách mạng Pháp. Để kỷ niệm ngày lịch sử trọng đại này, Paris tổ chức buổi triển lãm quốc tế rẩm rộ, và tháp sắt do công trình sư nổi tiếng là Jusi Tahi Eiffel thiết kế và giám sát, đã trở thành sản phẩm thu hút sự chú ý của mọi người nhất trong buổi triển lãm. Nhìn từ quan điểm nghệ thuật kiến trúc, tháp Eiííel là biểu tượng của giai cấp tư sản kiểu mới, là biểu trưng của cuộc cách mạng công nghiệp ra đời cùng với sự tiến bộ của khoa học-kỹ thuật. Nó giống như một bản nhạc giao hưởng được làm bằng cốt thép, ca ngợi sức mạnh, dũng khí và niềm tin lớn lao của cuộc cách mạng công nghiệp lan rộng khắp thế giới. Chính vì như vậy, khi tháp Eiffel vừa ra đời tất yếu đã gặp phải sự công kích mạnh mẽ của giới nhân sĩ thủ cựu, đổng thời nó cũng nhận được sự yêu mến của rất nhiều người. Có điểu, cùng với những bước tiến của lịch sử, cho đến nay tháp Eiffel đã trở thành một vật kỷ niệm của lịch sử, và cũng giống như các công trình kiến trúc ở các thời kỳ khác nhau của Paris, nó trở thành thắng cảnh du lịch của mọi người. Còn về ý tưởng kết cấu và nơi cư trú của Jusi Tafu Eiffel - người đầu tiên thiết kế ra tháp thì mọi người lại không quan tâm nhiều. Tháp Eiffel cao 300m, đến năm 1956, tháp truyển hình thiết kế trên đỉnh tháp, có thêm những sợi dây ăngten truyển hình, nên độ cao tăng thành 320,75m, trọng lượng của toàn tháp là 6.900 tấn. Do năm nào cũng bị gió thổi mưa dầm nên hàng năm tháp đều được sơn lại một lẩn, mỗi một lần cần đến 40 tấn sơn. Để kéo dài tuổi thọ cho ông lão trăm tuồi này, lãnh đạo công ty kinh tế tổng hợp trực tiếp kinh doanh tháp Eiffel ông Bielna Luca bắt đẩu từ năm 1981, sử dụng thời gian ba năm để gia cố tháp sắt, làm mới cốt thép, thay nền bê tông của đài quan sát tầng hai bằng nến 100% cốt sắt, chỉ riêng kế hoạch cho tầng này đã khiến trọng lượng của tháp giảm đi 1000 tấn, đổng thời cải tạo cầu thang lên xuống, hoàn thiện kế hoạch an toàn, giúp cho công trình kiến trúc trăm tuổi dãi dầu sương gió này được trở lại thời thanh xuân. Đi xuống đài quan sát trước cung Sáclơ, đi xe qua sông Saint, đi thẳng đến bên dưới tháp, chúng ta dường như đặt mình dưới chân Phật lớn ở Lạc Sơn, Tứ Xuyên, ngước nhìn ngọn tháp sắt xuyên vào trời xanh, giống như tháp thông 83
thiên thiết kế bằng sắt thép, dùng những đường ngang dọc đan chéo vào nhau, có thể cao tận chín tầng mây. Nghe nói có một nhà điện ảnh người Mỹ nằm trên nền đất, dùng góc nâng để chụp một tấm ảnh của tháp sắt, hiệu quả rất tuyệt vời, rất có khả năng thể hiện sức sáng tạo phi thường của nhân loại. Phần bên dưới hai chân choãi lớn của tháp sắt chính là nơi đỗ xe, bên cạnh là nơi bán vé. Tháp có 3 tầng làm đài quan sát, mua một vé cửa 20 Prăng có thể lên tầng thứ hai, nếu muốn lên đài quan sát của tầng cao nhất thì phải mua vé cửa 30 Prăng. So với vé vào viện bảo tàng, phòng kỷ niệm của Paris, vé ở đây tương đối đắt. Song, cho dù vé vào cửa rất đắt, nhưng để được nhìn ngắm phong thái của tháp, chèo lên cao đưa mắt nhìn diện mạo của cả thủ đô Paris, mọi người vẫn xếp hàng dài mua vé, thậm chí ban đêm cũng như vậy. Tháp sắt có thể chứa được 1 vạn người xem cùng một lúc, bởi vậy, lượng tiền vé vào cửa là rất khả quan. Người Pháp rất vận dụng đầu óc để kinh doanh tháp, họ không thoả mãn với tiển vé vào cửa, mà còn thiết kế thêm nhà hàng, căngtin, rạp chiếu phim, phòng hội nghị, quán cà phê, cửa hàng... trên tháp, vừa đáp ứng nhu cầu của khách, đổng thời cũng tăng thêm thu nhập. Tầng thứ nhất có diện tích quan sát lớn nhất. Bên trong phòng trưng bày nghe nhìn phía tay trái có một phòng chiếu phim nhỏ, liên tục chiếu các cuộn băng giới thiệu vẽ lịch sử của tháp Eiffel, từ đây mọi người có thể biết rõ rõ lịch sử xây dựng công trình kiến trúc vĩ đại này như ban đầu phải cần 200 công nhân, phải mất 2 năm 2 tháng 23 ngày để hoàn thành. Trong một phòng khác thì chiếu một bộ phim truyển hình dài 12 tập bao gồm những bức ảnh chụp bên ngoài tháp từ các góc độ khác nhau. Mặt chính diện là hàng ăn bình dân ở hai tầng trên và dưới, bên phải là hội trường lớn của tháp Eiffel, ở đây thường tổ chức biểu diễn thời trang và văn nghệ, cũng có thể biểu tổ chức tiệc rượu hoặc dạ hội. Còn khu vực giữa của tầng hai có diện tích 1400m^ ngoài căngtin, quán cà phê ra, còn có một nhà hàng sang trọng. Cửa hàng ở đây chủ yếu bán những sản phẩm kỷ niệm liên quan đến tháp Eiffel, đặc biệt là những mô hình tháp Eiffel nhỏ bằng kim loại được làm tinh xảo, những tấm thiệp và bức tranh có in hình dáng của tháp Eiffel và những chiếc áo thể thao có in hình tháp Eiffel được du khách yêu thích nhát. 84
Điểu đáng được khen ngợi là bên trên tháp còn có một bưu điện nhỏ, mọi người có thể mua những tấm thiếp, con tem ở đầy, cho thư vào thùng, đúng giờ sẽ nhận được một bưu kiện có đóng dấu kỷ niệm hình tháp Eiffel, cái này đương nhiên là thứ mong đợi của những người có sở thích sưu tập tem. 1 3 2 • THÁP ĐÈN ALEXANDER ở thành phố lịch sử nổi tiếng Alishada nằm ở phía tây Ai Cập có hòn đảo Palus cách trung tâm thành không xa, trên bến cảng phía đông của đảo là một trong bảy kỳ quan của thế giới cổ đại - di chỉ của tháp đèn Alishada. Tháp đèn Alishada xây dựng vào năm 305 trước công nguyên. Tương truyền khi đó Tulemi Ysi yêu cầu một trọng thần dưới quyền chuẩn bị hôn lễ cho cô con gái xinh đẹp như hoa như ngọc của mình, nhưng không ngờ khi Thejin đi biển chơi trước ngày cưới đã bị chết do du thuyên bị đâm vào đá to của đảo Palus. Vậy là, Tulemi Ysi hạ lệnh xây dựng một tháp đèn tại nơi xảy ra tai nạn để làm hoa tiêu cho tàu thuyển. Theo miêu tả cùa những tài liệu lịch sử có liên quan, tháp đèn sau khi xây dựng có diện tích khoảng 930m^, cao 135m, toàn bộ tháp được xây bằng đá vôi, đá hoa cương, đá hoa trắng, nguy nga hoành tráng. Tháp đèn tổng cộng có 4 tầng, táng đáy có hơn 300 gian phòng và hang không đáy, để làm chỗ nghỉ chân cho mọi người và cất giữ đổ vật. Tầng hai thể bát diện, cao 30m. Tầng 3 hình tròn, do 8 cột tròn chống lên thành đỉnh tròn, và có phần đỉnh thông đường thông hướng theo kiểu xoáy trôn ốc. Đèn hoa tiêu nằm trên tầng này. Đèn hoa tiêu là một chiếc gương kim loại cỡ lớn, ban ngày phản xạ ánh nắng Mặt Trời, ban đêm phản xạ ánh Trăng. Tầng 4 của tháp có dựng một bức tượng thần biển cao 7m. 85
Trước sau năm 1100, phần hình bát diện bị huỷ hoại bởi một trận động đất, chỉ còn tầng đáy. Năm 1326, toàn bộ tháp đèn bị động đất phá huỷ. Để tưởng nhớ tháp đèn, năm 1477, Ai Cập đã xây dựng một lô cốt bằng đá trên địa điểm cũ. Việc tháp đèn bị huỷ diệt là một tổn thất lớn đối với văn minh nhân loại. Biết bao năm nay, nhiều người dân Ai Cập đã làm mọi cố gắng để xây dựng lại tháp đèn, nhưng vì công trình quá lớn và chi phí quá cao nên đành bỏ cuộc. Ngày nay khi Ai Cấp cố gắng phát triển ngành công nghiệp du lịch thì họ lại bắt đầu kêu gọi xây dựng lại tháp đèn. Hiện nay đã có hai phương án xây dựng lại tháp đèn được giao cho cơ quan chịu trách nhiệm, trong đó một phương án là của chuyên gia người Ai Cập Aumael Hadidi, một phương án là của Sở điện lực Pháp. Hai phương án đều chủ trương xây dựng lại tháp đèn theo qui mô và hình dáng như cũ, thể hiện sự tôn trọng lịch sử. Nhưng địa điểm của tháp đèn theo kiến nghị trong phương án của nước Pháp thì không cần theo cái cũ, vì mục đích xây dựng tháp đèn không phải để hoa tiêu mà để thu hút khách du lịch. Vì thế, địa điểm tốt nhất là trên dải đất hoàng kim của thành phố Alishada, tức là xây tháp đèn gần trung tâm hội nghị Alisahda và thư viện Alishada đang được xây dựng lại. Như thế, ba công trình kiến trúc khí thế hoành tráng sẽ ăn ý với nhau, tạo nên sự hoà hợp giữa cổ xưa và hiện đại, có hiệu quả muôn màu muôn vẻ, vẽ thêm gấm hoa cho thành cổ Alishada. Ngọn hải đàng Alexandria - Ai Cập 86
ỉ 3 3 • ỐC ĐẢO ĐÔ THỊ ở nhiều đô thị lớn trên thế giới, tuy dân số đông và nền văn minh cao có thể khiến thành phố có sức sống mạnh mẽ, có đầy sức hấp dẫn, nhưng những hoạt động con người tập trung quá mức cũng sẽ khiến cho không gian sinh tổn của giới tự nhiên ngày càng bị thu hẹp lại. Việc làm thế nào để mở rộng diện tích cầy xanh trong diện tích đất ở của dần cư đô thị đã trở thành một vấn đề quan trọng trong xây dựng đô thị. Không lâu trước đây, ở thủ đô lớn Tôkyô của Nhật Bản xuất hiện một ốc đảo đô thị, đem đến cho mọi người cảm nhận hoàn toàn mới mẻ. Trong một khoảng đất trống chỉ đỗ được 6 chiếc xe ô tô, trổng lên những cây xanh, những bụi cây, thậm chí còn có một khe nước nhỏ do con người tự đào, từ đó khiến cho khoảnh đất nhỏ bé chủa đầy tình cảm thiên nhiên. Dù ngay trước mặt là đường phố ổn ào náo nhiệt, nhưng nhưng những con chim vẫn ngẩng đẩu hót vang. Toàn bộ công trình ốc đảo đô thị còn bao gốm hai toà nhà làm việc cao 10 tầng và 8 tầng, 1 quán cà phê và sân triển lãm công cộng. Trong đó, cái thu hút sự chú ý của mọi người nhất là hệ thống tuần hoàn không khí và hệ thống tuần hoàn tái sử dụng nguồn nước. Hệ thống tuần hoàn nước sử dụng có thể giúp cho khoảng 90% nguồn nước từ mạng lưới đường ống cung cấp của thành phố được tái sử dụng, từ đó có thể giúp giảm bớt 1/2 lượng nước tiêu dùng bình quân mỗi ngay, đồng thời cũng có thể giảm đi khoảng 40% lượng nước thải ra hệ thống cống rãnh của thành phố. Nước mưa tập hợp từ trên mái xuống và nước chảy xuống từ máng lọc nước rửa giặt có thể dùng lại để cọ nhà vệ sinh, sau đó nước thải từ việc cọ nhà vệ sinh lại chảy vào bể xử lý để loại bỏ các tạp chất khoáng vô cơ và các chất dinh dưỡng hữu cơ. Các chất dinh dưỡng hữu cơ lấy từ nước thải sau khi cọ nhà vệ sinh cũng có thể được tận dụng, một phần để làm phân bón thực vật cho cây trổng xung quanh toà nhà, phẩn còn lại theo đường ống dẫn đến bể tảo biển đặt dưới lòng đất. 87
Vậy là, tảo biển làm tiêu hao thành phần chất dinh dưỡng trong chất thải và biến chúng thành thức ăn cho các loại cá, chất thải trong hồ các được quay rổi phun toả nghiêng lên trên những gốc cây bên trên hỗ cá. Quá trình này diễn ra liên tục không ngừng. Hệ thống tuần hoàn không khí tận dụng thổ nhưỡng và cầy cỏ để làm sạch không khí trong các phòng của toà nhà đông thời lọc khí thải ô tô thải ra từ bãi đỗ xe dưới lòng đất. Theo số liệu phản ứng của máy truyền cảm cho thấy, hệ thống tuần hoàn không khí này loại bỏ khoảng 90% khí CO2 trong khí thải ô tô. Hiệu quả làm sạch không khí hiệu quả như vậy đã thu hút sự chú ý của mọi người, họ hy vọng có thể lắp hệ thống này ở nơi đỗ xe công cộng và bên cạnh đường quốc lộ có giao thông đông đúc. Theo thống kê, từ khi ốc đảo đô thị được xây dựng, đã có nhiều loại chim đến đậu ở đầy. Ốc đảo đô thị này đã đem dến cho mọi người một gỢi ý: tuy nó mới chỉ là thí nghiệm, nhưng trong qui hoạch xây dựng thành phố, nó có thể giúp mọi người trước hết có thể suy nghĩ đến việc làm thế nào để tránh những vấn đề ô nhiễm môi trường có thể xảy ra, khiến cho ảnh hưởng của môi trường tự nhiên có thể hoà nhịp vào quá trình phát triển của đô thị, khiến cho thành phố càng trở thành nơi ở và nơi sinh sống thích hợp hơn với mọi người. M ột mô hình ốc đào đô thị 88
. HÀNH ĐỘNG Vĩ ĐẠI cứu SỐNG DI TÍCH cổ ở bên bờ Tây của sông Nila miền Nam Ai Cập, có hai ngôi miếu cổ đại nổi tiếng thế giới là miếu Abu Simbel to và nhỏ. Hai ngôi miếu này, hoàn toàn được đào từ bức tường đá tự nhiên, là kiệt tác phi thường của các nhà nghệ thuật Ai Cập cổ đại. Miếu lớn Abu Simbel là do hoàng đế Ramsốs II Ai Cập - một người thích việc lớn hám công to hạ lệnh xây dựng cách đây khoảng 3200 năm. Trên danh nghĩa ông làm ngôi miếu hướng vê' phía Đông này để dâng tặng Thần Mặt Trời mới mọc, nhưng thực tế lại dựng cho mình một biển kỉ niệm bất hủ. Mặt chính diện của miếu lớn đào thành một cổng chào rộng khoảng 36m, trước cửa sắp xếp 4 pho tượng điêu khắc của Ramsốs II. Bốn pho tượng giống hệt nhau này cao 20m. Bức tượng Thần Mặt Trời mới mọc thì lại được khảm trên một bức vách thờ không lớn ở bên trên cửa ra vào. Bức tượng hoàng hậu đứng bên cạnh chân tượng hoàng đế, nhưng không cao bằng đầu gối hoàng đế, tượng con gái hoàng đế thì còn nhỏ hơn. Thù pháp so sánh này chính là để làm nổi bật sự cao tôn của hoàng đế, phản ánh sự thần thánh hoá của người Ai Cập cổ đại đối với hoàng đế. Bước vào cửa hang, là đến phòng lớn, phòng lớn dài 18m, rộng 16m, hai bên cạnh của đường trục giữa có 4 cột đá, trước mỗi cột đểu có một bức tượng đứng của Ramsốs II. Trên người ông mặc trang phục của diêm vương, thể hiện hoàng đế chính là “thần sống”. Từ chỗ này men theo đường trục thẳng đi vể phía trước, đi qua phòng thứ và phòng ngang, cuối cùng đi tới thánh đường của thần thuyến. Nơi đây cách bức tường đá ban đầu đã đào sâu tới 60m. Ngoài ra, ở hai cạnh nam và bắc phòng lớn còn 8 phòng đá. Toàn bộ mặt tường và trấn của hang bày đầy những bức tranh màu và phù điêu, nội dung miêu tả chiến công của hoàng đế và tình cảm của ông với các vị thần khác, thậm chí còn có cả cảnh chúng thần cúi lạy hoàng đế. Những bức tranh màu sắc và phù điêu này có giá trị lịch sử và giá trị nghệ thuật rất cao, là tác phẩm đại diện cho nghệ thuật Ai Cập cổ đại. 89
Miếu nhỏ Abu Simbel, nằm cách không xa phía bắc miếu lớn. Nó được xây dựng vì hoàng hậu của Ramsốs II, dâng tặng nữ thần người mẹ, Chiều rộng mặt chính diện của miếu nhỏ cũng khoảng hơn 27m. Trước cửa dựng 6 bức tượng cao hơn lOm, trong đó có hai bức tượng của hoàng hậu, 4 bức tượng còn lại vẫn là của Ramsốs II, nói rõ chủ thể ở đây vẫn là bản thân hoàng hậu. Miếu nhỏ có 5 gian nhà đá, trong phòng cũng có nhiều trang trí phong phú. Đầu thập niên 60, Ai Cập đã xây dựng đê cao để kiến tạo hồ chứa nước Nasser, mấy năm sau, hai ngôi đền Abu Simbel ở bên bờ đã bị nước lớn nhấn chìm. Chẳng ai có thể ngờ được những động đá núi hơn 3000 năm tuổi đã gặp phải tai nạn huỷ diệt. Để cứu lấy di tích nổi tiếng này, nhà nước Ai Cập quyết định chuyển dời hai ngôi miếu sang khu đất cao. Quyết định này nhận được trợ giúp của tổ chức liên hợp quốc, và cũng nhận được sự quan tâm và ủng hộ của các nước trên thế giới. Nhưng, việc di chuyển toàn bộ hai ngôi miếu được đào từ đá vôi tự nhiên là tiền lệ chưa từng có trong lịch sử, công trình phức tạp khác thường. Sau khi tin tức di dời được truyẽn đi, các nước trên thế giới đã gửi đến rất nhiều phương án và kiến nghị. Trải qua thời gian nghiên cứu nghiêm túc, cuối cùng cũng quyết định một phương án. Những điểm quan trọng của phương án này như sau: cắt tường, trần và mặt chính diện và tượng đá vôi tự nhiên xung quanh mặt chính diện của miếu thành những miếng đá to, chuyển đến địa điểm an toàn trên mức nước cao nhất cùa hồ chứa nước rồi ghép lại với nhau. Phần gò đổi bên trong miếu cũng phải được kiến tạo lại. Ngôi miếu sau khi di dời xây dựng lại cố gắng lưu giữ tinh thần và chi tiết vốn có, và trở thành một điểm thắng cảnh mới. Do những điểm quan trọng và khó khăn của công trình di dời, chính phủ Ai Cập đã mời rất nhiều nhà cố vấn và chuyên gia các nước, trong đó không chi có các chuyên gia kỹ thuật công trình mà còn có các học gia cổ điển và sử gia nghệ thuật. Chi phí cho công trình di dời tổng cộng là hơn 40 tỉ đô la Mỹ, trong đó hơn một nửa là tiền trợ giúp của tổ chức văn hoá khoa học giáo dục của Liên hợp quốc. Trước khi công trình bắt đầu, cơ quan chức trách đã tiến hành đo vẽ và chụp ảnh chi tiết và với số lượng lớn. Thậm chí ở mỗi đoạn nứt trên tấm đá vôi đều có đo đạc và ghi chép. Họ không chỉ tiến hành nghiên cứu chuyên đê' về các mặt cấu 90
tạo địa chất của địa phương, tình hình mạch nước ngầm, qui luật khí tượng, mà còn làm những thí nghiệm lớn. Công trình bắt đầu thực hiện từ năm 1964. Trước tiên họ xây dựng đập ngăn nước giữa sông Nila và ngôi miếu, trong đập có lắp đặt thiết bị thoát nước. Trước khi tháo dỡ, trước tiên phải đập vỡ toàn bộ phần đá vôi của đỉnh miếu dày hơn 50m và vẫn chuyển đi thì mới có thể tháo dỡ miếu. Vì thế toàn bộ phần trần trên của hang đá bắt buộc phải dùng sắt làm giá cố định để tránh bị đổ sụp. Bên trên mặt chính diện bên ngoài hang có căng thêm chụp phòng hộ, rồi dùng đống cát tạm thời vùi những bức tượng lớn vào trong, để tránh bị đá rơi làm hỏng vỡ. Khi tháo dỡ miếu thì đống cát này cũng được tận dụng để làm sân trời làm việc, và nó bỏ dẩn theo tiến độ của công trình. Việc tháo dỡ miếu là mấu chốt của toàn bộ công trình. Trước khi cắt miếng đá vôi thành từng miếng, các chuyên gia đã tìm ra rất nhiều phương án chế định. Những miếng đá cắt ra không chỉ phải tính đến sự tiện lợi của việc vận chuyển và lắp đặt bằng cẩn trục mà còn phải tìm ra vị trí cắt dời hợp lý nhất. Những vị trí chạm nổi chi tiết hoặc phần mặt của tượng thì không được phép cắt dời. Ví dụ những miếng cắt ở phần mặt tượng lớn phải vừa quan tâm đến sự hoàn chỉnh trong nghệ thuật vừa nghĩ tới sự hợp lý trong cấu tạo, mà áp dụng kiểu mộng tiếp giáp, đây chính là một thiết kế rất khéo léo. Vì chất lượng ghép, qui định mối ghép có thể thấy giữa các miếng đá không được lớn hơn 8mm. Vì thế, khi dùng cưa máy, không được cắt xuyên miếng đá, mà lớp bề mặt phải đổi sang cưa tay làm một cách cẩn thận. Thành phần của miếng đá là đá cát kết, có đặc tính rất giòn, và được điêu khắc tỉ mỉ. Do vậy, trong quá trình vận chuyển lắp đặt, yêu cầu không để bất kỳ dụng cụ lắp đặt nào tiếp xúc với bề mặt đá đã được trang trí, thậm chí phần đường viền cũng không được chạm vào, đương nhiên càng không được phép nâng ở chỗ vết cắt của miếng đá vừa cắt. Như thế sẽ gây khó khăn cho việc lắp đặt. Vì mỗi miếng đá cưa ra đều chổng lên nhau, nếu lắp từ phần dưới đế thì vô cùng khó khăn. Biện pháp áp dụng cuối cùng là khoan thủng một lỗ trên đỉnh của mỗi miếng đá chuẩn bị lắp, chôn vào mấy cây cốt sắt, đổng thời dùng vữa cát đông cứng cố định cốt sắt. Cốt sắt phải chôn sâu vào khoảng 20cm vào mặt đáy của viên đá. Để tránh khi nâng lên, viên đá bị đứt rời ra. Như vậy để có thể hoàn toàn không chạm vào viên đá, thông qua cốt sắt đã chôn chặt vào viên đá để nâng 91
lên trên. Biện pháp này rất tốt, trước sau vẫn đảm bảo sự hoàn chỉnh của viên đá như ban đầu. Vị trí mới của hai ngôi miếu Abuxiber cách địa điểm cũ trung bình khoảng 208m, độ cao được nâng lên hơn 6m. Tuy nhiên, những miếng đá đã cắt ra làm thế nào để ghép thành một chỉnh thể? Theo thiết kế, phải dán chặt mặt trái của những viên đá ở trên đỉnh và xung quanh ngôi miếu xây dựng lại, đổ một lớp vỏ ngoài bằng bê tông cốt thép. Bản thân vỏ ngoài này là một kết cấu có độ vừa phải. Vì thế, trên đỉnh của miếu cho thêm những chiếc rẩm chống to, bên dưới cho thêm những cây cột chôn trong tường, vỏ ngoài này cố định các viên đá. Tường và mặt chính diện của ngôi miếu có độ dày trên 80cm, có thể tự gánh được trọng lượng của ngôi miếu, phía đằng sau cũng phải dùng cốt sắt cố định và “vỏ ngoài” kết hợp thành một thể thống nhất. Còn đối với phần trần nhà, thì đều do vỏ ngoài nâng lên. Cách làm là cho mỗi viên đá bên trên trấn nhà vùi vào phần cốt sắt cố định rối luồn vào đỉnh trần đổ bê tông. Những đường nối mới của những viên đá sử dụng vữa cát tốt và dùng bột đá cát địa phương làm nguyên liệu chính, mục đích là cố gắng tạo cảm giác về màu sắc và chất lượng gần như đá ban đầu. Để làm cho chúng kết hợp chắc chắn, bên trên những đường nối của các viên đá còn tạo ra những đường rãnh ngẩm. Thông qua việc thi công tỉ mỉ rất nhiều vị trí gần như đã đạt đến độ không sai sót chút nào. Để khôi phục lại cảnh tượng của ngôi miếu lúc đầu, phải tái tạo lại hình tượng núi đổi. Nhưng việc dời núi là rất lãng phí tiền, vì thế xây dựng đỉnh mái vòm lớn che kín cả ngôi miếu, sau đó trên đỉnh mái vòm thiết kế những khu núi đổi nhân tạo. Đỉnh mái vòm của ngôi miếu lớn là một kết cấu bê tông cốt thép có khẩu độ 60, cao 25m. Độ dày của nó là 1,4 -2,lm. Đỉnh mái vòm giúp cho ngôi miếu tránh được trọng tải nặng của đá vôi bên trên, giảm hẳn thề tích của những núi đổi nhân tạo. Giữa đỉnh mái vòm và miếu hình thành không gian lớn, ở đây không chỉ duy trì và kiểm tra kết cấu của ngôi miếu mà còn là tầng thiết bị công trình thông gió và chiếu sáng bên trong ngôi miếu. Đỉnh mái vòm này từ bên ngoài thì đương nhiên không thể nhìn thấy, nó bị những núi đỗi nhân tạo che lấp hoàn toàn, nhưng có thiết kế một đường thông có thể chui vào trong. Sau này, chỗ này cũng thu hút không ít du khách, nó được gọi là “miếu lớn” trong kĩ thuật công trình hiện đại. 92
Sau khi hai ngôi miếu Abuxiber được chuyển dời, chính phủ Ai Cập không chỉ đưa ra những biện pháp bảo vệ nghiêm ngặt hai ngôi miếu mà còn cấm xây dựng các công trình kiến trúc gần miếu để giữ gìn sự hoàn chỉnh và hài hoà của cảnh sắc xung quanh. Nơi đây lại trở thành thắng cảnh du lịch. Việc xây dựng đập ngăn nước bắt đấu được thi công từ năm 1964 đến năm 1968, hoàn thành những đồi núi nhân tạo, mất khoảng 4 năm, Người dân Ai Cập phải đối mặt với một bài toán khó, khắc phục rất nhiểu những khó khăn, cuối cùng cũng đã chuyển dời thành công hai hang đá. 0, 93