Phân cấp tài khóa: Mô hình lý thuyết và thực tiễn nhà nước phúc lợi Na Uy

Chia sẻ: ViVientiane2711 ViVientiane2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết này trình bày một số khía cạnh lý thuyết của việc phân cấp và nghiên cứu trường hợp Na Uy - nước có khu vực công lớn, tương tự Việt Nam - như là một gợi ý về lựa chọn tiếp cận đối với vấn đề phân cấp của Việt Nam trong thời gian tới, phù hợp với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa mà Việt Nam hướng tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Phân cấp tài khóa: Mô hình lý thuyết và thực tiễn nhà nước phúc lợi Na Uy

TAØI CHÍNH VÓ MOÂ Soá 11 (196) - 2019 PHÂN CẤP TÀI KHÓA: MÔ HÌNH LÝ THUYẾT VÀ THỰC TIỄN NHÀ NƯỚC PHÚC LỢI NA UY TS. Đậu Hương Nam* Phân cấp tài khóa là một nội dung quan trọng của tài chính công không chỉ vì yêu cầu khách quan của sự khan hiếm nguồn lực, mà đối với Việt Nam, một sự phân cấp hợp lý cũng là có thể là một yếu tố quan trọng mang lại hiệu quả quản lý nói chung và phát triển kinh tế xã - hội nói riêng, đặc biệt là đối Phân cấp tài khóa: Mô hình lý thuyết và thực tiễn nhà nước phúc lợi Na Uy với các địa phương. Vấn đề này ở Việt Nam vẫn còn được đặt ra, thảoTS.luận, Đâu Hươngvà Nam dần hoàn thiện trong thực tiễn. Bài viết này trình bày một số khía cạnh lý thuyết củaHọc việc viện phân Chính trịcấp vàHồnghiên quốc gia Chí Minh cứu trường Tóm tắt: Phân cấp tài khóa là một nội dung quan trọng của tài chính công không chỉ hợp Na Uy - nước có khu vực công lớn, tương tự Việt Nam - như là một gợi ý về lựa vì yêu cầu khách quan của sự khan hiếm nguồn lực, mà đối chọn tiếp với Việt Nam,cận một sựđối phân với vấn đề phân cấp của Việt Nam trong thời gian tới, phù cấp hợp hợplà với lý cũng có thểnền là mộtkinh tế thị yếu tố quan trường trọng định mang lại hiệu quả hướng quản lý nói xã hội chủ nghĩa mà Việt Nam hướng tới. chung và phát triển kinh tế xã - hội nói riêng, đặc biệt là đối với các địa phương. Vấn đề này ở Việt Nam vẫn còn được đặt ra, thảo luận, và dần hoàn thiện trong thực tiễn. Bài viết này trình bày một số khía cạnh lý thuyết của việc phân cấp và nghiên cứu • Từ khóa: phân cấp tài khóa, nguồn lực. trường hợp Na Uy - nước có khu vực công lớn, tương tự Việt Nam - như là một gợi ý về lựa chọn tiếp cận đối với vấn đề phân cấp của Việt Nam trong thời gian tới, phù trên thế giới thường không phải là một quá trình độc hợp với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa mà Việt Nam hướng tới. Fiscal decentralization is an important content lập, mà 1. Một là một số khía thành cạnh lý thuyết tố củacó vấnmối liên đề phân cấphệ chặt chẽ với hai tài khóa of public finance not only because of the thành tố khác là phân cấp hành chính và chính trị của Trong hơn hai thập kỷ qua, hơn 80 nước trên thế giới, bao gồm các nước OECD, không ngừng tiến hành các cải cách về phân cấp tài khóa trong nỗ lực cải cách hành objective requirements of resource scarcity, but quánâng chính, trình phân cao hiệu quyền, quả khu vực côngphân nói chungnhiệm và hiệu giữa quả điềuchính hành kinhquyền tế xã hội for Vietnam, a reasonable decentralization may nói riêng (OECD 2019, Chatry, 2017). Phân1cấp tài khóa trên thế giới thường không trung ương và địa phương . Bảng 1 thể hiện sự đa phải là một quá trình độc lập, mà là một thành tố có mối liên hệ chặt chẽ với hai thành also be a factor. Important factors bring about tố dạng khác là trong phân cấpphân cấp hành chính của các nước OECD hành chính và chính trị của quá trình phân quyền, phân nhiệm effective management in general and socio- giữa chính quyền trung ương và địa phương1. Bảng 1 thể hiện sự đa dạng trong phân sau nhiều lần thay đổi mô hìnhlầnphân cấp cấp hành chính của các nước OECD sau nhiều thay đổi mô -hình tậpphân quyền cấp-tập economic development in particular, especially củacủacác quyền các nước nước nàynày trong trong hơn hơn 20 năm vừa20 qua.năm vừa qua. for localities. This issue in Vietnam is still posed, discussed, and gradually improved in practice. Bảng 1: Phân cấp hành chính các nước OECD This paper presents some theoretical aspects Các nước có một cấp Các nước có hai cấp Các nước có ba cấp of decentralization and case studies of Norway địa phương địa phương địa phương - a country with a large public sector, similar to Estonia, Phần lan, Úc, Áo, Canada, Mexico, Thụy Sĩ, Bỉ, Đức, Tây Ban Nha, Ireland, Iceland, Israel, Chile, Hàn quốc, Đan Mạch, Hy Mỹ, Pháp, Ý, Ba Lan, Vietnam - as a suggestion for an approach to Latvia, Luxembourg, Lạp, Hungary, Nhật Bản, Na Uy, Anh Quốc decentralization. of Vietnam in the coming time, Bồ Đào Nha, Slovenia New Zealand, Hà Lan, Séc, Slovakia, Thủy Điển, Thổ Nhĩ Kỳ in line with the socialist-oriented market economy that Vietnam is aiming for. Phân cấp tài khóa đề cập đến khía cạnh tài chính công trong mối quan hệ giữa Phân cấp tài khóa đề cập đến khía cạnh tài chính chính quyền các cấp của quá trình này; cụ thể nó bao gồm các vấn đề chi ngân sách, • Keywords: fiscal decentralization, resources. công trong mối quan hệ giữa chính quyền các cấp thu ngân sách, vay nợ của chính quyền địa phương, và các khoản chuyển giao giữa các cấp chính quyền. Một nhận thức chung là, nếu không có một sự phân quyền thích của quá trình này; cụ thể nó bao gồm các vấn đề chi đáng về tài khóa, sự tự chủ nói chung của các địa phương là khó lòng đạt được, và do ngân sách, thu ngân sách, vay nợ của chính quyền địa đó, sự phân quyền giữa trung ương và địa phương không thể đạt được hiệu quả như kỳ vọng. Tuy nhiên, để có được một sự phân cấp tài khóa hợp lý, câu hỏi đặt ra là những Ngày nhận bài: 4/10/2019 phương và các khoản chuyển giao giữa các cấp chính yếu tố nào quyết định đến việc phân cấp này. Ngày chuyển phản biện: 6/10/2019 1 quyền. Một nhận thức chung là, ương nếuxuốngkhông có một Là sự chuyển giao quyền hạn và các nhiệm vụ chức năng từ cấp trung các địa phương. Ngày nhận phản biện: 19/10/2019 sự phân quyền thích đáng1 về tài khóa, sự tự chủ nói Ngày chấp nhận đăng: 23/10/2019 chung của các địa phương là khó lòng đạt được, và do đó, sự phân quyền giữa trung ương và địa phương 1. Một số khía cạnh lý thuyết của vấn đề phân không thể đạt được hiệu quả như kỳ vọng. Tuy nhiên, cấp tài khóa để có được một sự phân cấp tài khóa hợp lý, câu hỏi Trong hơn hai thập kỷ qua, hơn 80 nước trên thế đặt ra là những yếu tố nào quyết định đến việc phân giới, bao gồm các nước OECD, không ngừng tiến cấp này. hành các cải cách về phân cấp tài khóa trong nỗ lực Trước hết có thể khẳng định, phân cấp tài khóa cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả khu vực công phải tương thích với phân cấp hành chính. Tuy nhiên, nói chung và hiệu quả điều hành kinh tế xã hội nói 1 Là sự chuyển giao quyền hạn và các nhiệm vụ chức năng từ riêng (OECD 2019, Chatry, 2017). Phân cấp tài khóa cấp trung ương xuống các địa phương. * Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh 58 Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn
Soá 11 (196) - 2019 TAØI CHÍNH VÓ MOÂ vấn đề đặt ra là thế nào là một sự tương thích tối ưu, địa điểm sinh sống để thụ hưởng hàng hóa công như hay phân cấp đến mức nào là tối ưu giữa các cấp chính mong muốn, hay việc người dân luôn nhận được quyền? Ở một khía cạnh quan trọng, câu hỏi đó là về thông tin đầy đủ (về thuế cũng như dịch vụ được thụ vai trò và trách nhiệm của trung ương, địa phương hưởng) cho các quyết định của mình, v.v... và các giả trong việc cung cấp các hàng hóa công. Khía cạnh định này không phải bao giờ cũng đúng trong thực tế, này ngày càng thể hiện sự quan trọng ở Việt Nam, mô hình Tiebout vẫn là một điểm chuẩn3 trên thế giới khi chính phủ đang không ngừng cải cách theo hướng khi tiếp cận vấn đề phân cấp tài khóa4. phục vụ và kiến tạo, theo đó, ý kiến và sự tham gia Mô hình này cũng mang lại những hàm ý quan của công dân là những thành tố quan trọng trong việc trọng về các yếu tố quyết định để xác định mức độ đánh gia chất lượng của chính quyền các cấp cũng phân cấp tài khóa tối ưu. Đối với các trường hợp cụ như chính sách nói chung. thể (quốc gia, địa phương), cần các phân tích định Mô hình Tiebout và hàm ý về mô hình phân cấp lượng cụ thể, nhưng tựu trung lại, mô hình này đề tối ưu xuất 03 yếu tố chủ yếu. Mô hình Tiebout là một mô hình kinh điển để Thứ nhất, là mối liên hệ giữa thuế và lợi ích. Theo hiểu và giải thích về vai trò của các cấp chính quyền đó, những hàng hóa, dịch vụ nào mà người dân thấy trong việc cung cấp hàng hóa công: Làm sao để nhà mối liên hệ giữa thuế - lợi ích cho bản thân họ càng nước cung cấp hàng hóa công công một cách hiệu lớn thì càng nên phân quyền cho địa phương, ví dụ quả nhất? Mô hình này và phiên bản mở rộng của nó việc sửa chữa đường xá, cầu cống, cơ sở hạ tầng địa (mô hình Musgrave-Oates-Tiebout (Gruber 2016)) phương. Tương tự, các hàng hóa dịch vụ công mà Giả định rằng, thị trường hiệu quả, mô hình chỉ ra mối liên hệ này yếu, ví dụ như chính sách trợ cấp rằng, các yếu tố thị trường là mua sắm và cạnh tranh người nghèo, người thu nhập thấp nói chung, nên là các yếu tố cần bổ sung để đảm bảo tính tối ưu trong thuộc thẩm quyền của trung ương. cung cấp hàng hóa công. Đây là những nhận thức đã Thứ hai, đó là mức độ tạo ra ảnh hưởng ngoại ứng, trở thành phổ quát, và cũng chính là tiếp cận căn bản hiệu ứng tràn tích cực của hàng hóa dịch vụ công mà đối với vấn đề chính quyền trung ương nên làm gì và một địa phương cung cấp. Thông thường, khi hàng chính quyền địa phương nên làm gì. hóa, dịch vụ công một địa phương cung cấp tạo ra Quả thật, nhìn chung hàng hóa công thiếu “tính các ảnh hưởng ngoại hiện lớn, địa phương có xu thế mua sắm” và “cạnh tranh” ở các mức độ khác nhau; cung cấp hạn chế hàng hóa đó. Do vậy, chính quyền tức là người dân không có hoặc thiếu quyền lựa chọn trung ương (hoặc cấp cao hơn nói chung) cần đóng đối với các hàng hóa này. Ví dụ, người dân gần như vai trò thúc đẩy địa phương cung cấp hàng hóa, dịch không có nhiều quyền lựa chọn đối với các dịch vụ công này. vụ quốc phòng, an ninh, nhưng có thể có tiếng nói Thứ ba, là tính hiệu suất theo quy mô của hàng hơn với các dịch vụ khác như y tế, giáo dục, và môi hóa công; theo đó, những hàng hóa dịch vụ công như trường. Khi tính “cạnh tranh” của các hàng hóa cao quốc phòng cần được triển khai từ trung ương để tối hơn, hiệu quả cũng cao hơn; và có thể nhận thấy, khi ưu chi phí. hàng hóa công được cung cấp bởi chính quyền trung Mốt số vấn đề cần lưu ý đối với phân cấp tài khóa ương, tính “cạnh tranh” và “mua sắm” của hàng hóa, dịch vụ hạn chế hơn, bởi “nhu cầu” của người dân Bên cạnh những phân tích trên cơ sở mô hình ở khó để được “lắng nghe” bởi các nhà cung cấp hàng trên, từ khía cạnh lý thuyết, việc phân cấp được cho là hóa, dịch vụ (chính phủ)2. Nhận định đó cũng có thể mang lại nhiều lợi ích, nhưng đồng thời tiềm ẩn nhiều dẫn đến kết luận rằng, khi hàng hóa công nói chung rủi ro. Những lợi ích của việc phân cấp tài khóa đã có thể được cung cấp bởi chính quyền địa phương, được đề cập nhiều có thể kể đến việc nâng cao hiệu tính “cạnh tranh” có thể được cải thiện, và do vậy quả (kinh tế, quản trị), nâng cao tính giải trình về mặt hiệu quả được cải thiện. Đây là điểm khởi đầu, cũng tài chính cũng như hành chính, và nâng cao hiệu lực. là điểm căn bản trong việc xác định cấp chính quyền 3 “Chuẩn” theo nghĩa, đây là một khung cơ bản để bắt đầu tiến nào cung cấp hàng hóa dịch vụ công nào. hành phân tích. 4 Một số vấn đề khác với mô hình này bao gồm nó yêu cầu mức Mặc dù mô hình Tiebout dựa trên các giả định đóng góp giống nhau (lum-sum tax) từ các công dân cho hàng quan trọng như việc người dân có thể tự do lựa chọn hóa công, bất kể thu nhập của họ thế nào; và mô hình này 2 Hoặc do “tập khách hàng” lớn hơn và do vậy tiếng nói mỗi cũng không tính đến “hiệu ứng tràn/ảnh hưởng ngoại hiện” “khách hàng” hạn chế hơn; hoặc do cấp trung ương khó tiếp của hàng hàng hóa công một địa phưởng cung cấp lên các địa cận hơn để phản hồi về hàng hóa, dịch vụ công. phương lân cận. Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn 59
TAØI CHÍNH VÓ MOÂ Soá 11 (196) - 2019 Ngược lại, việc xây dựng một mô hình phân cấp + Giáo dục đại học/trường đại học, thị trường lao tài khóa không hợp lý có thể dẫn dẫn đến một số hậu động, người tị nạn và người nhập cư quả sau. + Mạng lưới đường bộ quốc gia, đường sắt, vấn đề Thứ nhất, tạo ra bất ổn vĩ mô do vai trò kiểm nông nghiệp, vấn đề môi trường soát các nguồn lực công của chính quyền trung ương + Cảnh sát, tòa án, nhà tù, lực lượng vũ trang, không hợp lý. chính sách đối ngoại Thứ hai, đầu tư vào cơ sở hạ tầng xã hội giảm, do + Dịch vụ xã hội chuyên ngành chính quyền địa phương phải tự hách toán chị phí khi Chính quyền hạt phục trách thực hiện các đầu tư vào các dịch vụ công và hạ tầng + Trung học phổ thông xã hội nói chung. + Phát triển khu vực Thứ ba, tạo ra bất bình đẳng và xung đột giữa các địa phương do bản chất các địa phương vốn dĩ khác + Đường quận và giao thông công cộng nhau về nguồn lực tự nhiên, hoạt động kinh tế, quy + Khu vực quy hoạch phát triển kinh doanh mô, dân số, và tiềm lực tạo doanh thu. + Văn hóa (bảo tàng, thư viện, thể thao) Và thứ tư, gia tăng tham nhũng do áp lực từ giới + Di sản văn hóa tinh hoa và các nhóm lợi ích địa phương. + Vấn đề môi trường 2. Mô hình Na Uy (Mô hình Nordic) Chính quyền thành phố phụ trách: Khu vực công Na Uy + Trường tiểu học và trung học cơ sở Chính trị của Na Uy diễn ra trong khuôn khổ của + Trường mầm non một đại biểu quốc hội theo chế độ quân chủ lập hiến + Chăm sóc sức khỏe ban đầu dân chủ. Quyền hành pháp được thực hiện bởi Hội + Chăm sóc người già và người tàn tật, các dịch đồng Nhà nước, nội các, do Thủ tướng Na Uy lãnh vụ xã hội đạo. Quyền lập pháp được trao cho cả chính phủ và cơ quan lập pháp, Storting, được bầu trong một hệ + Quy hoạch địa phương, vấn đề nông nghiệp, vấn thống đa đảng. Tư pháp độc lập với ngành hành pháp đề môi trường, đường xá địa phương, bến cảng và lập pháp. + Cấp nước, vệ sinh và cống rãnh Na Uy cũng như các quốc gia Bắc Âu khác đã + Phát triển văn hóa và kinh doanh phát triển các xã hội dựa trên các giá trị bình đẳng Mô hình phân cấp tài khóa mạnh mẽ. Công dân chịu mức thuế cao để trả cho Mô hình Tiebout về phân cấp chính quyền và tài các dịch vụ phúc lợi công cộng như chăm sóc sức khóa lấy vai trò của hàng hóa công, sự dịch chuyển khỏe, giáo dục, dịch vụ xã hội và chăm sóc người cao của người dân và thuế - lợi ích làm các tham số trung tuổi. Tuy nhiên, tài chính công của họ thuộc loại lành tâm. Mô hình và mục tiêu nhà nước phúc lợi của Na mạnh nhất trong OECD với thặng dư trên tài khoản Uy quyết định tính chất của mô hình phân cấp tài chung của chính phủ. khóa Na Uy (Lars-Erik Borge and Jorn Rattso 2013), Mục tiêu quốc gia là cung cấp một mức độ cao và tiếp cận Tiebout tương đối khác so với tiếp cận của các dịch vụ với tiêu chuẩn bình đẳng cho công dân ở các nước Bắc Âu nói chung và Na Uy nói riêng đối mọi miền đất nước. Theo truyền thống, có sự hỗ trợ với vấn đề phân cấp tài khóa ở mấy điểm. Thứ nhất, chính trị rộng rãi cho vấn đề này trong Quốc hội, mặc chính quyền địa phương ở Na Uy chịu trách nhiệm về dù có sự khác biệt giữa các đảng chính trị về cách đạt các dịch vụ phúc lợi với tính tái phân phối cao; và chi được mục tiêu. tiêu hàng hóa công thường chiếm một phần tương đối nhỏ trong tổng chi tiêu. Thứ hai, mức độ di chuyển Có ba cấp chính quyền trong hệ thống chính trị chỗ ở của dân cư thấp. Thứ ba, nguồn chi có tính tập Na Uy: Chính quyền trung ương (bao gồm 18 Bộ), 19 trung cao và chủ yếu từ các khoản tài trợ của chính chính quyền khu vực (hạt) và 428 chính quyền thành phủ trung ương cũng như chia sẻ giữa chính quyền phố. Trong đó: trung ương và địa phương các khoản thu. Mô hình Chính quyền Trung ương phụ trách: Na Uy (và Bắc Âu nói chung) có tính phân cấp hành + Chương trình bảo hiểm quốc gia chính; nghĩa là phân cấp hành chính làm căn bản, và + Dịch vụ y tế chuyên khoa (bệnh viện) phân cấp tài khóa được thiết kế theo đó. 60 Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn
cấp tài khóa Na Uy (Lars-Erik Borge and Jorn Rattso 2013), và tiếp cận Tiebout tương đối khác so với tiếp cận của các nước Bắc Âu nói chung và Na Uy nói riêng đối với vấn đề phân cấp tài khóa ở mấy điểm. Thứ nhất, chính quyền địa phương ở Na Uy chịu trách nhiệm về các dịch vụ phúc lợi với tính tái phân phối cao; và chi tiêu hàng hóa công thường chiếm một phần tương đối nhỏ trong tổng chi tiêu. Thứ hai, mức độ di chuyển chỗ ở của dân cư thấp. Thứ ba, nguồn chi có tính tập trung cao và chủ yếu từ các khoản tài trợ của chính phủ trung ương cũng như chia sẻ giữa chính quyền Soá 11 (196) - 2019 trung ương và địa phương các khoản thu. Mô hình Na Uy (và Bắc Âu nói chung) có TAØI CHÍNH VÓ MOÂ tính phân cấp hành chính; nghĩa là phân cấp hành chính làm căn bản, và phân cấp tài khóa được thiết kế theo đó. Bảng 2: Chi tiêu công và chi tiêu công địa phương Na Uy (2016) vực này khiêm tốn hơn. Tổng đầu tư công của chính quyền địa phương ở Na Uy chiếm 41,6% tổng đầu tư Chi tiêu công công và 12,9% tổng chi tiêu địa phương. Và đối với Tỷ USD Đầu người % GDP 156,5 29.881 50,80% đầu tư công, các khoản dành cho danh mục “khác”, Chi tiêu công địa phương kinh tế, và môi trường chiếm gần 60% tổng mức đầu Tỷ USD $ Đầu người % GDP % Tổng chi tiêu công tư. Điều này có thể do cơ sở hạ tầng cho các dịch vụ 51,9 9.915 16,9 33,20% Bảng 5: Thu phúc ngân sách lợi(2016) đã tương đối ổn định, và do vậy không đòi hỏi các khoản đầu tư hàng năm lớn nữa. Số liệu trong các bảng trong bài Thu ngân sách Thu ngân sách của Na Uy Số liệu trong các bảng trong bài viết này được thu thập vàTỷ xửUSDlý từ Bảng Đầucáo Báo người 5: về($) Thu ngân sách% GDP (2016) chínhviết quyềnnày đượccácthu địa phương thập nước OECD: vàDữxửliệulýchính, từ bản 168,82018 (OECD 32.231 2018). 54,80% đạt 168,8 tỷ USD (2016, Bảng Các sốBáo cáo bài liệu trong vềviết chính chứngquyền minh cácđịa phương đặc điểm chi tiêu công địa phương củaThu Na Thungân từ thuế sách 5), trong đó thu từ thuế chiếm Uy mà chúng ta đề cập ở trên. Bảng 2 cho thấy, chi tiêu công Tỷ của Na Uy chiếm hơn các nước OECD: Dữ liệu chính, bản Tỷ USD 50% GDP, thuộc hàng cao trong các nước OECD (trung bình 40% cho OECD 35). USD Đầu Đầungười người(USD) ($) %% GDP GDP % Tổng thu 51,60% tổng thu. Thu ngân 2018 (OECD 2018). Các số liệu trong 87,1 168,8 16.629 32.231 28,30% 54,80% 51,60% sách địa phương là 50,7 tỷ Thu từ thuế bài viết chứng minh các5 đặcThu điểm ngân sáchTỷcủa USD Na Uy Đầuđạt 168.8 người tỷ USD (USD) % (2016, GDP Bảng % Tổng 5), thu trong đó USDthu từ(16,5% thuế GDP và 30,10% chi tiêu công địa phương củachiếm Na51.60%Uy tổng87,1 thu. Thu ngân sách địa phương 16.629 28,30% là 50.751,60% tỷ USD (16.5% GDP và tổng thu ngân sách cả nước. 30.10% tổng thu ngân sách cả nước. mà chúng ta đề cập ở trên. Bảng 2 cho thấy, chi tiêu công củachiếm Thu ngân sách của Na Uy đạt 168.8 tỷ USD (2016, Bảng 5), trong đó thu từ thuế Na Bảng 6 cũng cho cho Bảng 6: Thu ngân sách địa phương (2016) Uy chiếm hơn 50% GDP, thuộc 51.60% tổng thu. Thu ngân sách địa phương là 50.7 tỷ USD (16.5% GDP ta vàthấy tính tập trung 30.10% tổng thu ngân sách cả nước. hàng cao trong các nước OECD Tỷ USD USD Đầu Thu ngân sách địa phương trong phân cấp thu ngân (trung bình 40% cho OECD 35). Bảng 6: Thu người ngân sách % GDP % Tổng(2016) địa phương thu sách: Chính quyền địa 50,7 9.688 16.50% 30.10% Chi tiêu công của các địa phương ThuNguồn ngânthu sách địa phương địa phương phương nhận gần 46% chiếm gần 33% tổng chi tiêu công TỷThuế USD TrợUSD cấp và Đầuchuyển ngườigiao % Phí GDP %Thu Tổngnhậpthu Đóng góp tổng nguồn thu của mình của nước này, thấp hơn mức trung 38,20% 50,7 từ trung 9.688ương 16.50% từ tài sản 30.10% xã hôi từ các khoản tài trợ và 45,70% 12,70% phương 3,40% 0,00% bình 40% của các nước OECD Nguồn thu địa chuyển giao từ chính Phí trong phân cấp thu ngân sách: quyền Chính trung ương. Trong Trợ cấp và chuyển giao Thu nhập Đóng góp Thuế cho cho ta thấy tính tập trung (35 nước). Bảng 6 cũng từ trung ương từ tài sản xã hôi quyền địa 38,20% phương nhận gần 46% tổng các 45,70% nguồn khoản 12,70% thu của3,40% chính mình từ cácquyền 0,00% địa phương tự thu, khoảng khoản tài trợ và Bảng 3 làm rõ các khoản chuyển chi tiêu giaochính từ chínhcủa quyền chính trung ương. Trong các khoản chính quyền địa phương tự 38% là từ thuế và gần 13% là từ các khoản phí. Như thu, khoảng 38% là từ thuế, và gần 13% là từ các khoản phí. Như vậy, có thể khẳng quyền địa phương: Chi tiêu có các6dịch Bảng cũng cho vụcho phú định, phân cấp nguồn thu trong phân cấp ta cthấylợitính tậpvậy, trung trong phân cấp thu ngân sách: Chính có của tài khóa thểNakhẳng Uy là tương định,đối phân hạn chế.cấp nguồn thu trong bao gồm giáo dục (24,10%),quyền y Đối tế với địa phương nhận gần 46% tổng nguồn thu của mình từ các khoản tài trợ và (13,80%), Na Uy, tiếp cậndịch này một chuyển giao từ chính quyền trung ương. Trong các vụphần làphânmột công cấp tài chính cụ kiểm khoản khóa soát quốc của quyền gia, Na Uytựlàlà tương đối hạn chế. một phần địa phương chung (8,5%), và các khoảnthu, bảo để đáp trợ ứng mục xã hội tiêu (28,6%) cân bằng trong cung cấp các dịch vụ phúc lợi trên phạm vi toàn khoảng 38% là từ thuế, và gần 13%Đối đặt ra làvớiphúcNa Uy, hội tiếp là từ các khoản phí. Như vậy,cận này có thể khẳngmột phần là một công Chi tiêu công của các địa phương chiếm gầnđịnh, quốc, 33% phân cụ thểchitrong tổng bối cảnh mục tiêu lợi xã được cung cấp công chiếm phần lớn chi tiêu địa bằng phương, cấp tiêu công thucủa nước này,cấp lập hơn 75% tổng nguồn trong phân tài khóa của Na Uy là tương đối hạn chế. Đối với Na Uy, tiếp cận này một phần là một công cụ kiểm soát quốc gia, một phần là là để đáp ứng mục cụ kiểm soát quốc gia, thấp hơn mức trung bình 40% của các nước OECD độcnước). (35 với mức thu nhập của người dân và doanh thu từ thuế củamột các đơnphần vị chi tiêu, và 12,1% GDP. Các khoản hành chính để đáp ứng chi tiêu khác mục tiêu khác nhau có thể(bao khác nhau, và có những đơn vị hành chính sẽ không đảm cân bằng trong cung tiêu cân bằng trong cung cấp các dịch vụ phúc lợi trên cấp các dịch vụ phúc lợi trên phạm vi toàn bảo nguồn thu. gồm hàng hóa công như quốc quốc,phòng, an luận cụ thể trong 3.theo Mộtlĩnh số kết ninh, bối cảnh v.v...) mục tiêu đặt ra là phúc lợi xã hội được cung cấp công và gợi ý tiếp cận phạm vi toàn quốc, cụ thể trong bối cảnh mục tiêu đặt Bảng 3: Chi tiêu công địa phương vực (2016) chỉ chiếm 15% tổng chi tiêu địaviết Bài phương này phân tích và hai hành chính khác nhau có thể khác nhau, ra 2,5% bằng độc lập với mức thu nhập của người dân và doanh thu từ thuế của các đơn vị tiếp cận đối với và có lànhững vấnphúc đơnlợi đề phân xãtàichính cấp vị hành hội khóa:được sẽ khôngcung một tiếp cận cấp công bằng độc đảm GDP cảChinước. lý thuyết theo mô hình Tiebout và một tiếp cận thực tiễn của mô hình Na Uy và Bắc của mô hình Tiebout là việc phân cấp cung cấp hàng hóa dân và doanh thu từ lập với mức thu nhập của người tiêu công theo lĩnh vực (% Tổng chi tiêu bảo nguồn thu. địa phương) Giáo dục Bảo trợ xã hội Dịch vụ chungÂu.3.Thông Y tế sốđiệp Một Kinh kết trọng tế và luận tâmKhác gợi ýnướctiếp này, cận Chi tiêu Mặc công của dù cáctổng chi địa phương tiêu chiếm cho gầncông 33%cácvềtổngdịch địa chi vụ tiêu phương cóphục công tănglợi thểcủa hiệu quả, thuế nhưng của cácđược để đạt đơn mức vịđộhành chính phân cấp tối ưukhác nhau có thể khác thấp hơn 24,10% mức trung bình 28,60% 40% của các8,50%nước OECD Bài (35viết 13,80% này9,70% nước). phân tích hai tiếp cận đối với vấn đề phân cấp tài khóa: một tiếp cận 15,30% của địa phương lớn, chi đầu và lý tưquyết thuyết Chi tiêu công theo lĩnh vực (% GDP)côngđịnh theo trong những mô hình các hàng hóa Tiebout lĩnh công và nào một nên phân cấp cần xem xét các yếu tố bao gồm nhau, tiếp cận và thực có tiễn những của mô đơn hình Na vị Uy hành và Bắc chính sẽ không đảm mối quan hệ giữa thuế và lợi ích mang lại cho người dân, khả năng tạo ngoại ứng tích 3,90% 4,60% 1,40% Âu. Thông 2,20% điệp1,60% trọng tâm 2,50%của mô hình bảo Tiebout nguồn là việc thu. phân cấp cung cấp hàng hóa Bảng 3: Chi tiêu công địa phương công theovề địa phương lĩnh có thể tăng hiệu quả, nhưng để đạt được mức độ phân cấp tối ưu vực (2016) và quyết định những hàng hóa công nào nên7 phân 3. Mộtcấp cần sốxemkếtxétluận các yếuvà gợigồm tố bao ý tiếp cận mối quanquyền hệ giữa thuế và lợiChi ích tiêu mangcólại cho người dân, khả năng tạo ngoại ứng tích Bảng 3 làm Chi các dịch Giáo vụ phúc rõ các khoản chi tiêu chính của chính tiêu công theo lĩnh vực (% Tổng chi tiêu địa phương) lợi bao địa phương: Bài viết này phân tích hai tiếp cận đối với vấn đề dục Bảo trợ xãgồm hội giáo Dịch dục (24,10%),Y ytế tế (13,80%), vụ chung Kinh tế dịch Khác vụ chung (8,5%), và24,10% các khoản bảo trợ xã hội (28.6%) 28,60% 8,50% chiếm13,80% phần lớn chi tiêu địa phương, hơn 7 9,70% 15,30% phân cấp tài khóa: một tiếp cận lý thuyết theo mô 75% tổng chi tiêu, và 12,1% GDP. Các khoản chi tiêu khác (bao gồm hàng hóa công hình Tiebout và một tiếp cận thực tiễn của mô hình Chi tiêu công theo lĩnh vực (% GDP) như quốc phòng, an ninh, v.v...) chỉ chiếm 15% tổng chi tiêu địa phương và 2,5% GDP cả nước. 3,90% 4,60% 1,40% 2,20% 1,60% 2,50% Na Uy và Bắc Âu. Thông điệp trọng tâm của mô hình Tiebout là việc phân cấp cung cấp hàng hóa công về Bảng 3 làm rõ các khoản chi tiêu chính của chính quyền địa phương: Chi tiêu có địa phương có thể tăng hiệu quả, nhưng để đạt được Bảng 4: Đầu tư công địa phương (2016) các dịch vụ phúc lợi bao gồm giáo dục (24,10%), y tế (13,80%), dịch vụ chung mức độ phân cấp tối ưu và quyết định những hàng Đầu tư công địa phương (8,5%), và các khoản bảo trợ xã hội (28.6%) chiếm phần lớn chi tiêu địa phương, hơn hóa công nào nên phân cấp cần xem xét các yếu tố $ đầu % Tổng chi tiêu % Tổng 75% tổngTỷchi USD và 12,1%%GDP. tiêu, người GDP Các khoản chi tiêu khác (bao gồm hàng hóa công như quốc phòng, an ninh, v.v...) chỉ chiếm 15% tổng chi tiêu địa phương và 2,5% bao gồm mối quan hệ giữa thuế và lợi ích mang lại địa phương đầu tư công 6,70% 1.280 2,20% 12,90% 41,60% GDP cả nước. Đầu tư công theo lĩnh vực cho người dân, khả năng tạo ngoại ứng tích cực của Dịch vụ Nhà ở và tiện ích hàng hóa công, và tính chất năng suất theo quy mô Kinh tế GiáoBảng dục 4: Đầu tư công địa phươngMôi (2016) trường Khác chung cộng đồng của hàng hóa. Mô hình này cũng đặt ra tính đồng bộ 20,70% 26,80% 1,50% Đầu tư công14,00% địa phương 12,10% 24,90% trong việc tự chủ trong thu chi của cấp địa phương. $ đầu % Tổng chi tiêu % Tổng Tỷ USD % GDP người địa phương đầu tư công Xem tiếp trang 66 Mặc dù6,70% tổng chi 1.280 tiêu cho các dịch vụ phục 2,20% lợi của địa phương 12,90% 41,60% lớn, chi đầu tư công trong các lĩnh vực này khiêm tốn hơn. Tổng đầu tư công của chính quyền địa phương Đầu tư công theo lĩnh vực ở Na Uy chiếm 41,6% tổng đầu tư công và 12,9% tổng chi tiêu địa phương. Và đối với đầu tưKinh công, tế các khoản Giáo Dịch vụ Nhà ở và tiện ích dục dành cho danh mục “khác”, kinh chung cộng đồng tế, và môiKhác Môi trường Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn 61 trường chiếm gần 60% tổng mức đầu tư. Điều này có thể do cơ sở hạ tầng cho các dịch vụ phúc lợi 20,70% 26,80% 1,50% 14,00% 12,10% 24,90% đã tương đối ổn định, và do vậy không đòi hỏi các khoản đầu tư hàng năm lớn nữa.