Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 11 * Phuï baûn Soá 1* 2007<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
PHAÛN ÖÙNG VÔÙI MOÄT SOÁ DÒ NGUYEÂN QUA TEST LAÅY DA<br />
TREÂN TREÛ BÒ HEN PHEÁ QUAÛN TAÏI BEÄNH VIEÄN NHI ÑOÀNG II<br />
#<br />
<br />
Trònh Hoàng Nhieân , Phan Höõu Nguyeät Dieãm<br />
<br />
##<br />
<br />
TOÙM TAÉT<br />
Muïc tieâu: Nhaèm xaùc ñònh tæ leä dò öùng vôùi töøng loaïi dò nguyeân vaø moái lieân quan giöõa ñieàu kieän moâi tröôøng soáng vaø<br />
tình traïng dò öùng cuõng nhö lieân quan giöõa tình traïng dò öùng vaø ñoä naëng cuûa hen pheá quaûn.<br />
Phöông phaùp: tieàn cöùu moâ taû coù phaân tích.<br />
Keát quaû: 105 treû ñöôïc tieán haønh thöû test laåy da vôùi 14 loaïi dò nguyeân. Tæ leä dò öùng vôùi caùc dò nguyeân laø:<br />
D. pteronyssinus: 48,6%; D.farinae: 50,2%; giaùn Ñöùc 20,0%; giaùn Myõ 13,3%; vaûy da meøo 13,3%, bieåu moâ<br />
choù 13,4%; naám Cladosporium: 12,4; naám Alternaria: 15,2%. Treû soáng ôû thaønh thò, nhaø coù traûi thaûm vaø<br />
soáng trong phoøng maùy laïnh coù tæ leä dò öùng vôùi naám moác cao hôn, trong khi treû coù VMDU coù tæ leä dò öùng vôùi<br />
naám moác nhieàu hôn. Treû coù baäc hen caøng naëng, caøng phaûn öùng maïnh vôùi maït nhaø vaø giaùn. Treû dò öùng vôùi<br />
maït nhaø, choù, meøo vaø naám moác coù tæ leä coù côn hen naëng nhieàu hôn.<br />
Keát luaän: maït nhaø laø dò nguyeân coù tæ leä dò öùng nhieàu nhaát. Dò öùng vôùi caùc dò nguyeân laøm taêng khaû naêng<br />
bò hen naëng.<br />
<br />
SUMMARY<br />
REACTIVE WITH SOME ALLERGENS BY SKIN PRICK TEST IN ASTHMATIC CHILDREN AT<br />
HOSPITAL OF CHILDREN NO. II.<br />
Trinh Hong Nhien, Phan Huu Nguyet Diem<br />
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 11 – Supplement of No 1 – 2007: 110 – 114<br />
Objective: to determine allergic prevalence with allergens in asthmatic children and relationship<br />
between environmental and allergic, also allergic and severity of asthma.<br />
Method: prospective, descriptive and analysis study.<br />
Result: 105 children had done prick test with 14 allergens. The ratio with each allergen:<br />
D.pteronyssinus: 48.6%; D.farinae: 50.2%; German cockroach: 20.0%; American cockroach: 13.3%; cat<br />
dander: 13.3%, dog epithelium: 13.4%; Cladosporium: 12.4; and Alternaria: 15.2%. Urban area, carpet<br />
and air conditional environment increased with mould; whereas allergic rhinitis children has higher<br />
allergy with mould. The children who more severity asthmatic was the most reacted with mite and<br />
cockroach.<br />
Conclusion: house dute mite was the highest ratio of allergenicity. Allergy with some allergens<br />
increased the risk of severe asthma.<br />
Nam, ñaõ coù moät soá nghieân cöùu rieâng leû veà dò öùng vôùi<br />
Hen pheá quaûn töø laâu ñaõ laø moät vaán ñeà söùc khoeû<br />
maït vaø buïi nhaø treân beänh nhaân dò öùng vaø hen pheá<br />
quan troïng ôû treû em treân toaøn caàu. Suaát ñoä cuûa beänh<br />
quaûn. Tuy nhieân, vaãn chöa coù nhöõng nghieân cöùu<br />
ngaøy caøng taêng, ñaëc bieät laø ôû löùa tuoåi ñi hoïc. Trong<br />
nhaèm xaùc ñònh caùc dò nguyeân naøo laø quan troïng, moái<br />
ñoù, caùc taùc nhaân dò öùng ñöôïc ñeà caäp ñeán nhö laø<br />
lieân quan giöõa tình traïng dò öùng vôùi caùc dò nguyeân vaø<br />
nguyeân nhaân haøng ñaàu. Vieäc xaùc ñònh chính xaùc<br />
taàn suaát, cöôøng ñoä hen pheá quaûn. Do ñoù, chuùng toâi<br />
nhöõng dò nguyeân quan troïng cho töøng ngöôøi seõ giuùp<br />
tieán haønh nghieân cöùu naøy vôùi caâu hoûi: Treû em hen<br />
ích trong vieäc caùch ly vaø giaûi maãn caõm. Taïi Vieät<br />
* Beänh vieän Nhi Ñoàng 1 TP. Hoà Chí Minh.<br />
** Boä moân Nhi Ñaïi hoïc Y döôïc Tp. Hoà Chí Minh<br />
<br />
110<br />
<br />
Chuyeân Ñeà Söùc Khoûe Baø Meï – Treû Em<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 11 * Phuï baûn Soá 1* 2007<br />
<br />
pheá quaûn taïi BVNÑ II phaûn öùng vôùi nhöõng loaïi dò<br />
nguyeân naøo vaø coù lieân quan gì ñeán yeáu toá moâi tröôøng<br />
vaø ñoä naëng cuûa beänh hay khoâng?<br />
<br />
Muïc tieâu nghieân cöùu<br />
Xaùc ñònh tyû leä döông tính vôùi 14 loaïi dò<br />
nguyeân cuûa beänh nhi hen pheá quaûn taïi BVNÑII<br />
baèng test laåy da vaø moái lieân quan giöõa keát quaû<br />
test da vôùi ñaëc ñieåm moâi tröôøng vaø ñoä naëng hen<br />
pheá quaûn.<br />
<br />
PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU<br />
Thieát keá nghieân cöùu<br />
Nghieân cöùu tieàn cöùu caét ngang moâ taû coù<br />
phaân tích.<br />
<br />
Ñoái töôïng nghieân cöùu<br />
Tieâu chí choïn vaøo<br />
Beänh nhi treân 4 tuoåi, ñöôïc chaån ñoaùn hen pheá<br />
quaûn ñaõ ñöôïc caét côn, vaø gia ñình ñoàng yù tham gia<br />
nghieân cöùu. Vaø khoâng coù:<br />
1. Suy giaûm mieãn dòch baåm sinh hay maéc phaûi<br />
2. Nhieãm truøng toaøn thaân hay taïi choã chích<br />
dò nguyeân<br />
3. Söû duïng moät soá thuoác laøm aûnh höôûng ñeán<br />
keát quaû test da<br />
4. Coù beänh tim, phoåi, thaän maõn tính; coù tieáng<br />
thôû rít, dò vaät pheá quaûn boû queân, traøo ngöôïc daï<br />
daøy thöïc quaûn, beänh da veõ noåi.<br />
<br />
Côõ maãu<br />
AÙp duïng coâng thöùc tính côõ maãu öôùc löôïng moät<br />
trung bình<br />
N=<br />
<br />
Z21- /2P(1-P)<br />
d2<br />
<br />
(N: côõ maãu; Z: trò soá phaân phoái chuaån; P: trò soá<br />
mong muoán cuûa tæ leä; d: ñoä chính xaùc.)<br />
<br />
Nguyeân lieäu vaø phöông phaùp tieán haønh<br />
Phöông phaùp tieán haønh<br />
Taát caû nhöõng beänh nhi thoaû maõn tieâu chí choïn<br />
beänh ñöôïc chích trong da dò nguyeân, ño ñöôøng<br />
kính noát ñoû da vaø noát phoàng ôû thôøi ñieåm 20 phuùt<br />
sau chích dò nguyeân. Beänh nhaân ñöôïc coi laø coù<br />
test da döông tính vôùi dò nguyeân neáu phaûn öùng vôùi<br />
dò nguyeân töông öùng töø ñoä II trôû leân. Ñaùnh giaù vaø<br />
xöû trí phaûn öùng toaøn thaân (neáu coù). Theo doõi ít<br />
nhaát 30 phuùt sau khi chích dò nguyeân.<br />
Ñoä<br />
<br />
0<br />
<br />
I<br />
<br />
II<br />
<br />
III<br />
<br />
IV<br />
<br />
Phaûn<br />
öùng<br />
<br />
Khoâng<br />
<br />
Hoàng<br />
ban;<br />
<br />
Noát<br />
phoàng<br />
<br />
Noát<br />
phoàng<br />
<br />
Noát<br />
phoàng<br />
<br />
5-7 mm<br />
<br />
7-10 mm<br />
<br />
>10 mm<br />
<br />
Xöû lyù vaø phaân tích döõ kieän<br />
Xöû lyù soá lieä u baè n g phaà n meà m SPSS 11.5<br />
for window.<br />
<br />
KEÁT QUAÛ<br />
Coù toång soá 106 beänh nhaân ñaõ ñöôïc thöû test,<br />
trong ñoù nam giôùi chieám ña soá vôùi 61 tröôøng hôïp<br />
(58%). Tuoåi trung bình laø 8,23 (2,6. Ña soá ôû TP.<br />
Hoà Chí Minh. 75 treû (72%) soáng ôû moâi tröôøng<br />
noâng thoân. 65 (62%) treû coù hen baäc II, 25 (24%)<br />
treû coù hen baäc I vaø 14% treû coù hen baäc III. 16<br />
(15%) treû coù tieàn söû coù côn hen naëng, 89 treû coøn<br />
laïi coù tieàn söû hen trung bình.<br />
<br />
Tæ leä döông tính vôùi dò nguyeân<br />
Dò<br />
D.<br />
D.<br />
G. G.<br />
Naám<br />
Naám<br />
nguyeân pteronyssinus farinae Ñöùc Myõ Clasdosporium Alternaria<br />
Tæ leä<br />
<br />
48,57<br />
<br />
50,4 13,3 20,0<br />
<br />
12,4<br />
<br />
15,2<br />
<br />
(+) %<br />
<br />
Tæ leä döông tính vôùi dò nguyeân (tt)<br />
Dò nguyeân Vaûy da Choù Coû Phaán Daàu Daà Coû<br />
Coû<br />
meøo<br />
Höông coï u Johnson Bermuda<br />
traø<br />
Tæ leä %(+) 13,33 12,4<br />
<br />
10,5<br />
<br />
2,9 1,9<br />
<br />
2,8<br />
<br />
3,8<br />
<br />
Nhaän xeùt: maït nhaø laø dò nguyeân coù tæ leä dò öùng<br />
cao nhaát.<br />
<br />
Vôùi heä soá tin caäy 95%, Z2=1,96; ñoä chính xaùc<br />
10%, giaù trò N lôùn nhaát laø 97.<br />
<br />
Nhi Khoa<br />
<br />
111<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 11 * Phuï baûn Soá 1* 2007<br />
Lieân quan giöõa nôi soáng vaø dò öùng naám moác<br />
Dò nguyeân<br />
<br />
Tæ leä (+) thaønh Tæ leä (+) noâng P (F)<br />
thò N= 75 (%) thoân N=30 (%)<br />
<br />
Cladosporium<br />
<br />
11 (14,7%)<br />
<br />
2 (6,7%)<br />
<br />
0,26<br />
<br />
Alternaria<br />
<br />
15 (25,0%)<br />
<br />
1<br />
<br />
0,025<br />
<br />
Treû ôû thaønh thò coù tæ leä dò öùng vôùi naám moác<br />
Alternaria cao hôn treû soáng ôû noâng thoân (p < 0,05).<br />
<br />
Lieân quan giöõa nhaø coù nuoâi choù vaø dò öùng<br />
vôùi choù<br />
Dò nguyeân<br />
<br />
Treû bò hen coù vieâm muõi dò öùng (VMDÖ) coù tæ<br />
leä dò öùng vôùi maït nhaø, choù cao hôn treû khoâng coù<br />
VMDÖ keøm theo.<br />
<br />
Tæ leä döông tính vôùi ít nhaát 1 dò nguyeân<br />
theo baäc hen<br />
Keát quaû<br />
Döông<br />
<br />
Baäc I<br />
<br />
(+) /khoâng nuoâi<br />
choù N= 68 (%)<br />
<br />
P (÷ )<br />
<br />
8 (21,6%)<br />
<br />
5 (7,4%)<br />
<br />
0,037<br />
<br />
Baäc II<br />
<br />
Baäc III<br />
<br />
Toång<br />
<br />
2<br />
<br />
P (÷ )<br />
<br />
10 44 (67,7%)<br />
14<br />
68 (64,8%) 0,002<br />
(40,0%)<br />
(93,3%)<br />
<br />
AÂm<br />
<br />
15 21 (32.3%) 1 (6.7%) 37 (35,2%)<br />
(60,0%)<br />
<br />
2<br />
<br />
(+) /coù nuoâi<br />
choù N= 37 (%)<br />
<br />
Choù<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Toång<br />
<br />
25<br />
<br />
65<br />
<br />
15<br />
<br />
105<br />
<br />
Treû bò hen coù nuoâi choù trong nhaø laøm taêng tæ<br />
leä dò öùng vôùi choù.<br />
<br />
Coù söï khaùc nhau veà tæ leä döông tính vôùi ít nhaát 1<br />
DN giöõa nhöõng treû coù baäc hen khaùc nhau. Treû coù baäc<br />
hen caøng cao caøng dò öùng vôùi nhieàu loaïi dò nguyeân.<br />
<br />
Lieân quan giöõa nhaø coù traûi thaûm vaø dò öùng<br />
vôùi naám moác vaø maït nhaø<br />
<br />
Lieân quan giöõa baäc hen vaø ñoä phaûn öùng<br />
cuûa dò nguyeân<br />
<br />
Dò nguyeân (+) /coù traûi thaûm (+) /khoâng traûi<br />
N= 10<br />
thaûm N= 95<br />
<br />
2<br />
<br />
P (÷ )<br />
<br />
Cladosporium<br />
<br />
4 (40%)<br />
<br />
9 (9,5%)<br />
<br />
0,020<br />
<br />
Alternaria<br />
<br />
4 (40%)<br />
<br />
12 (12,6%)<br />
<br />
0,044<br />
<br />
DN<br />
<br />
D. pteronyssinus D. farinae giaùn Myõ giaùn Ñöùc<br />
<br />
P<br />
<br />
0,001<br />
<br />
0,001<br />
<br />
0,04<br />
<br />
O,04<br />
<br />
HSTQ r<br />
<br />
0,37<br />
<br />
0,37<br />
<br />
0,24<br />
<br />
0,25<br />
<br />
caû hai loaïi naám moác cao hôn (p < 0,5).<br />
<br />
Heä soá töông quan r > 0 cho thaáy treû caøng coù<br />
baäc hen caøng naëng, caøng phaûn öùng maïnh vôùi maït<br />
nhaø vaø giaùn.<br />
<br />
Lieân quan giöõa ôû phoøng maùy laïnh vaø dò öùng<br />
vôùi naám<br />
<br />
Lieân quan giöõa dò öùng vôùi töøng dò nguyeân<br />
vaø ñoä naëng cuûa côn hen<br />
<br />
Nhöõng treû nhaø coù traûi thaûm coù tæ leä dò öùng vôùi<br />
<br />
Dò nguyeân<br />
<br />
(+) /coù maùy (+) /khoâng maùy P (F )<br />
laïnh N= 10 (%) laïnh N= 95 (%)<br />
<br />
Cladosporium<br />
<br />
4 (40,0)<br />
<br />
9 (10,0)<br />
<br />
0,09<br />
<br />
Alternaria<br />
<br />
5 (50,0)<br />
<br />
11 (12,2)<br />
<br />
0,05<br />
<br />
Treû soáng trong phoøng maùy laïnh coù tæ leä dò öùng<br />
vôùi Alternaria cao hôn<br />
<br />
Lieân quan giöõa dò öùng vôùi DN vaø HPQ coù<br />
keøm vieâm muõi dò öùng<br />
Dò nguyeân<br />
<br />
(+) / côn<br />
naëng<br />
N= 16(%)<br />
<br />
2<br />
(+) / côn<br />
OR<br />
P(÷ )<br />
TB<br />
N=89(%)<br />
<br />
(+)/treû<br />
khoâng<br />
VMDÖ<br />
N=84<br />
<br />
D.pteronyssinus<br />
<br />
15 (71,4)<br />
<br />
36 (42,9)<br />
<br />
0,019<br />
<br />
D.farinae<br />
<br />
16 (76,2)<br />
<br />
37 (40,0)<br />
<br />
0,008<br />
<br />
Bieåu moâ choù<br />
<br />
6 (28,6)<br />
<br />
7 (8,3)<br />
<br />
0,021<br />
<br />
P (÷ ,F)<br />
<br />
KTC<br />
95%<br />
<br />
D.<br />
pteronysinus<br />
<br />
14 (87,5)<br />
<br />
37 (41,6) 0,001 9,84 2,1-45,9<br />
<br />
D. farinae<br />
<br />
15 (93,8)<br />
<br />
38 (42,7) 0,000 20,13 2,54159,11<br />
<br />
Giaùn Myõ<br />
<br />
10 (62,5)<br />
<br />
11 (12,4) 0,000 11,82 3,5938,99<br />
<br />
Giaùn Ñöùc<br />
<br />
5 (31,3)<br />
<br />
9 (10,1) 0,037 4,04<br />
<br />
1,1414,27<br />
<br />
Vaûy da meøo<br />
<br />
6 (37,5)<br />
<br />
8 (9,00) 0,002 6,07<br />
<br />
1,7521,12<br />
<br />
Bieåu moâ choù<br />
<br />
7 (43,8)<br />
<br />
6 (6,7)<br />
<br />
2<br />
<br />
(+) / treû coù<br />
VMDÖ N= 21<br />
(%)<br />
<br />
112<br />
<br />
Dò nguyeân<br />
<br />
0,001 10,76 2,9629,06<br />
<br />
Treû coù côn hen naëng coù tæ leä dò öùng vôùi 6 loaïi<br />
dò nguyeân treân cao hôn treû coù côn hen trung bình.<br />
<br />
Chuyeân Ñeà Söùc Khoûe Baø Meï – Treû Em<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 11 * Phuï baûn Soá 1* 2007<br />
<br />
BAØN LUAÄN<br />
Coù taát caû 105 beänh nhaân ñöôïc thöû test vôùi caùc<br />
dò nguyeân nhö treân. Maït nhaø laø dò nguyeân coù tæ leä<br />
dò öùng cao nhaát, khoaûng moät nöûa soá beänh nhaân.<br />
Tieáp ñoù laø giaùn, choù meøo vaø hai loaïi naám moác.<br />
Keát quaû naøy cuõng töông töï nhö nghieân cöùu cuûa<br />
caùc taùc giaû khaùc taïi nhieàu nôi treân theá giôùi(1,2,4).<br />
Nhö vaäy, coù tôùi moät nöõa soá beänh nhaân hen coù dò<br />
öùng vôùi maït nhaø vaø ¼ soá beänh nhaân dò öùng vôùi<br />
giaùn. Ñieàu ñoù cho thaáy taïi Vieät Nam, maït nhaø vaø<br />
giaùn laø nhöõng dò nguyeân caàn quan taâm haøng ñaàu<br />
ñoái vôùi caùc beänh nhaân hen.<br />
Chuùng toâi ghi nhaän nhöõng treû bò hen soáng<br />
trong moäi tröôøng thaønh phoá coù tæ leä dò öùng vôùi<br />
naám moác cao hôn so vôùi nhöõng treû soáng ôû noâng<br />
thoân (p < 0,05). Theo Bush et al.(7), moâi tröôøng lyù<br />
töôûng cho naám sinh tröôûng laø nôi coù ñoä aåm cao,<br />
nhöõng bôø töôøng laïnh maø nôi ñoù hôi nöôùc coù theå<br />
ngöng tuï. Löôïng dò nguyeân cuûa naám cuõng taêng<br />
cao trong nhöõng moâi tröôøng coù muøi aåm moác, trong<br />
nhöõng caên phoøng coù ñoä aåm cao, traûi thaûm laâu<br />
ngaøy vaø thoâng khí keùm. Ñieàu ñoù ñaõ laøm taêng cao<br />
nguy cô tieáp xuùc vôùi caùc dò nguyeân töø naám ôû treû<br />
em thaønh thò so vôùi noâng thoân vaø do ñoù, coù theå ñaõ<br />
laøm taêng nguy cô dò öùng vôùi naám moác ôû treû em<br />
soáng trong moâi tröôøng thaønh phoá.<br />
Keát quaû cuõng cho thaáy coù söï khaùc bieät veà dò<br />
öùng vôùi choù ôû nhöõng treû maø gia ñình coù nuoâi choù<br />
vaø khoâng (p < 0,05). Theo y vaên, nhieàu caùc taùc<br />
giaû khaùc cuõng tìm thaáy nguy cô dò öùng vôùi choù vaø<br />
meøo taêng cao trong caùc gia ñình coù nuoâi choù vaø<br />
meøo(5). Maët khaùc, treû soáng trong nhaø coù maùy laïnh<br />
hoaëc traûi thaûm coù nguy cô cao dò öùng vôùi caû hai<br />
loaïi naám moác Alternaria vaø Cladosporium (p <<br />
0,05). Keát quaû naøy töông töï nhö cuûa taùc giaû Kidon<br />
et al.(6). Theo Platts-Mills(9), thaûm khoâng nhöõng laø<br />
moâi tröôøng lyù töôûng ñeå maït sinh tröôûng maø coøn laø<br />
nôi chöùa nhieàu baøo töû naám, laø boä phaän chöùa dò<br />
nguyeân chuû yeáu. Ñaây chính laø nguy cô dò öùng vôùi<br />
naám treân nhöõng treû soáng trong phoøng traûi thaûm<br />
khi thöôøng xuyeân tieáp xuùc vôùi löôïng dò nguyeân töø<br />
naám vôùi noàng ñoä cao.<br />
<br />
Nhi Khoa<br />
<br />
Veà moái lieân quan giöõa tình traïng dò öùng vaø ñoä<br />
naëng côn hen, chuùng toâi nhaän thaáy nhöõng treû coù baäc<br />
hen caøng naëng thì tæ leä dò öùng vôùi maït nhaø vaø giaùn,<br />
trong khi treû coù côn hen naëng coù tæ leä dò öùng vôùi maït,<br />
choù, meøo, giaùn vaø naám moác cao hôn. Theo y vaên, ña<br />
soá caùc taùc giaû cuõng tìm ñöôïc moái ieân heä naøy(3,10).<br />
Ying Chu Lin(11), nghieân cöùu treân nhoùm treû daäy thì<br />
taïi Ñaøi Loan thaáy nhöõng treû coù tieáp xuùc vaø dò öùng vôùi<br />
maït nhaø laøm taêng löôïng IgE trong maùu (p