Phát triển hoạt động ủy thác cho vay của ngân hàng thương mại thông qua dịch vụ tín dụng nội bộ của hợp tác xã nông nghiệp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Phát triển hoạt động ủy thác cho vay của ngân hàng thương mại thông qua dịch vụ tín dụng nội bộ của hợp tác xã nông nghiệp nghiên cứu và triển khai hoạt động ủy thác cho vay của các ngân hàng thương mại thông qua hoạt động tín dụng nội bộ trong các HTX nông nghiệp là một giải pháp cấp thiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Phát triển hoạt động ủy thác cho vay của ngân hàng thương mại thông qua dịch vụ tín dụng nội bộ của hợp tác xã nông nghiệp

CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH- TIỀN TỆ Phát triển hoạt động ủy thác cho vay của ngân hàng thương mại thông qua dịch vụ tín dụng nội bộ của hợp tác xã nông nghiệp Trần Thanh Long Ngày nhận: 28/12/2016 Ngày nhận bản sửa: 06/02/2017 Ngày duyệt đăng: 13/03/2017 Trong những năm qua, hoạt động tín dụng nội bộ (TDNB) trong các Hợp tác xã (HTX) nông nghiệp đã phát huy hiệu quả tích cực trong việc cung ứng một phần vốn cho các thành viên HTX để phát triển sản xuất kinh doanh (SXKD), đặc biệt là tại các vùng nông thôn - nơi việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng của người dân còn nhiều khó khăn. Tuy nhiên phần lớn các HTX có hoạt động TDNB hiện nay đều gặp khó khăn về nguồn vốn để phát triển hoạt động TDNB, chưa đáp ứng được nhu cầu vay vốn của thành viên. Trong bối cảnh đó, việc nghiên cứu và triển khai hoạt động ủy thác cho vay của các ngân hàng thương mại (NHTM) thông qua hoạt động TDNB trong các HTX nông nghiệp là một giải pháp cấp thiết. Từ khóa: HTX nông nghiệp, ngân hàng thương mại, tín dụng nội bộ, ủy thác cho vay. 1. Những hạn chế trong hoạt - Tín dụng nội bộ (TDNB) là để sản xuất, kinh doanh; không động tín dụng nội bộ của các một hoạt động phụ trợ trong vì lợi nhuận, nhưng phải bảo HTX nông nghiệp HTX, do tập thể xã viên của toàn được vốn và bù đắp đủ các HTX tự nguyện tham gia và chi phí của hoạt động TDNB. 1.1. Khái quát về hoạt động tín tự chịu trách nhiệm về kết quả - HTX chỉ được sử dụng một dụng nội bộ trong HTX hoạt động. Nhà nước không chịu phần vốn điều lệ và có thể sử trách nhiệm về tài chính đối dụng thêm vốn huy động của xã hông tư 15/VB- với những rủi ro của hoạt động viên để cho xã viên vay. Nghiêm HN-NHNN ngày TDNB. Mọi tổn thất về vốn của cấm việc sử dụng vốn vay của 21/5/2014 của Ngân hoạt động TDNB do xã viên các tổ chức tín dụng (TCTD) và hàng Nhà nước Việt và HTX chịu trách nhiệm xử lý vốn huy động của các tổ chức, Nam (NHNN) hướng dẫn về theo quy định của pháp luật. cá nhân không phải là xã viên tín dụng nội bộ hợp tác xã, quy - Mục đích của TDNB là HTX của HTX để làm nguồn vốn cho định: hỗ trợ một phần vốn cho xã viên vay. Nghiêm cấm HTX cho vay © Học viện Ngân hàng Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng ISSN 1859 - 011X 29 Số 180- Tháng 5. 2017
CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ đối với các tổ chức, cá nhân doanh. Việc tiếp cận nguồn vốn - Muốn thực hiện hoạt động không phải là xã viên của HTX. vay ngân hàng của nhiều hộ xã TDNB, bản thân HTX phải đáp Trường hợp HTX làm đại lý, viên còn gặp khó khăn, nên để ứng đủ 08 nhóm điều kiện theo ủy thác cho vay theo hợp đồng có vốn hoạt động, nhiều hộ xã quy định tại Thông tư 15/VB- đã ký kết với các TCTD không viên đã vay nóng của tư thương HN-NHNN. Vì vậy, rất nhiều thuộc phạm vi điều chỉnh của với lãi suất khá cao. Trong bối HTX không thể đáp ứng đủ điều Thông tư này. cảnh đó, dịch vụ TDNB của kiện nên chưa triển khai được - Nguồn vốn để cho xã viên vay HTX thật sự là một kênh cung hoạt động TDNB. Bản thân một gồm: Vốn điều lệ bằng tiền, cấp vốn quan trọng cho các hộ số HTX đang thực hiện hoạt nhưng tối đa bằng 50% số vốn xã viên. Với lãi suất thấp hơn động TDNB cũng thiếu hoặc vi điều lệ bằng tiền này; Vốn huy hoặc bằng lãi suất NHTM nên phạm một số điều kiện theo quy động của xã viên trong hợp tác TDNB đã phần nào đáp ứng nhu định nên cũng gây ra rủi ro tiềm xã, nhưng tối đa bằng 30% vốn cầu về vốn cho sản xuất kinh ẩn trong hoạt động TDNB. điều lệ bằng tiền. doanh, dịch vụ quy mô nhỏ, góp - Việc mở rộng nguồn vốn cho - Mức cho vay tối đa đối với phần cải thiện đời sống xã viên, hoạt động TDNB của HTX bị một xã viên áp dụng trong từng đồng thời huy động tiền gửi ràng buộc bởi quy định của thời kỳ do Đại hội xã viên quyết nhàn rỗi của xã viên để bổ sung Thông tư 15/VBHN-NHNN, cụ định, nhưng tối đa bằng 5% số vào nguồn vốn của HTX. Ngoài thể là phụ thuộc vào nguồn vốn vốn điều lệ bằng tiền của hợp ra, sự phát triển của dịch vụ điều lệ bằng tiền tại HTX (tối tác xã được sử dụng để hoạt TDNB cũng góp phần tạo sự gắn đa 50% vốn điều lệ bằng tiền, động TDNB. kết chặt chẽ và gây dựng lòng vốn huy động từ thành viên tối - Thời hạn cho vay chủ yếu tin của xã viên với HTX. đa bằng 30% vốn điều lệ bằng là ngắn hạn (từ 12 tháng trở Vai trò của TDNB đối với hoạt tiền). Trong khi đó, quy mô xuống); trường hợp đặc biệt có động của HTX và xã viên là vốn điều lệ của các HTX nông thể cho vay trung hạn (từ trên 12 rất rõ ràng. Tuy nhiên thực tế nghiệp hiện nay rất thấp, khả tháng đến 36 tháng), nhưng dư cho thấy dịch vụ TDNB trong năng huy động vốn góp của các nợ cho vay trung hạn tối đa bằng các HTX nông nghiệp vẫn còn xã viên lại rất hạn chế. Ngoài 20% tổng dư nợ cho vay. rất hạn chế. Theo số liệu từ ra, tại một số HTX nông nghiệp, - Lãi suất cho vay, lãi suất huy Cục Kinh tế hợp tác (Bộ Nông việc huy động tiền gửi của xã động vốn của xã viên do Đại nghiệp và Phát triển nông thôn), viên rất khó khăn, nên HTX chỉ hội xã viên quyết định nhưng hiện nay có 1.200/11.000 HTX, dùng nguồn vốn điều lệ và tích không vượt quá lãi suất cho vay chiếm khoảng 11% HTX nông lũy trong quá trình kinh doanh và lãi suất huy động cùng loại, nghiệp có dịch vụ TDNB, với dư để phục vụ hoạt động TDNB. cùng thời điểm và cùng kỳ hạn nợ cho vay trung bình của mỗi - Việc quy định lãi suất cho vay, của các TCTD trên địa bàn, nơi HTX là khoảng 400 triệu đồng. lãi suất huy động trong hoạt HTX đóng trụ sở chính. Quy mô TDNB của một số HTX động TDNB không vượt quá còn rất hạn chế, làm cho nhiều lãi suất cho vay và lãi suất huy 1.2. Những hạn chế trong hoạt xã viên vẫn khó, hoặc chưa tiếp động cùng loại, cùng thời điểm động TDNB tại các HTX nông cận được nguồn vốn TDNB. và cùng kỳ hạn của các TCTD nghiệp thời gian qua Bên cạnh đó, nhiều HTX còn trên địa bàn cũng gây khó khăn quản lý hoạt động TDNB chưa không nhỏ trong hoạt động Tại các HTX nông nghiệp, thật sự hiệu quả, làm cho tỷ lệ TDNB khi mà các yếu tố như: TDNB là một trong số các dịch nợ xấu gia tăng. Một số trường lòng tin, trình độ quản lý, công vụ quan trọng bên cạnh các dịch hợp gây thất thoát vốn, làm nghệ… của HTX còn kém rất xa vụ khác của HTX. Do đặc thù giảm lòng tin của xã viên. Sự các TCTD khác trên địa bàn. phần lớn xã viên HTX là hộ hạn chế trong hoạt động TDNB - Phần lớn cán bộ HTX trực thuần nông, nguồn vốn hạn hẹp, của các HTX nông nghiệp xuất tiếp tham gia hoạt động TDNB do đó gặp không ít khó khăn phát từ những nguyên nhân cơ chưa được tập huấn, đào tạo trong quá trình sản xuất, kinh bản sau: về nghiệp vụ TDNB; hoặc chỉ 30 Số 180- Tháng 5. 2017 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng
CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ được tập huấn để đáp ứng các bên ủy thác chịu mọi rủi ro, bên phạm vi điều chỉnh của Thông điều kiện về pháp lý trong hoạt nhận ủy thác được hưởng phí ủy tư này (Khoản 5, Phần Quy định động TDNB chứ chưa được đào thác (Khoản 1, Điều 3). chung). tạo chuyên sâu về nghiệp vụ tín - Ủy thác cho vay là việc bên Như vậy, tuy Thông tư 30/2014/ dụng như: thẩm định phương án ủy thác ủy thác cho bên nhận ủy TT-NHNN không nhắc đến việc vay vốn, quản lý và xử lý nợ có thác để cho vay đối với khách nhận ủy thác cho vay của HTX, vấn đề, quản trị rủi ro tín dụng… hàng vay vốn (Khoản 3, Điều 3). nhưng hoạt động tín dụng nội bộ Đây có thể xem là một nguyên - Bên nhận ủy thác có cơ sở vật của HTX cũng không nằm trong nhân cơ bản dẫn đến tình trạng chất, mạng lưới và đội ngũ cán quy định về cấm nhận ủy thác chất lượng tín dụng yếu kém bộ có trình độ, chuyên môn, kỹ cho vay của các NHTM. Bên trong hoạt động TDNB tại các thuật để đảm bảo thực hiện nội cạnh đó, Thông tư 15/VBHN- HTX nông nghiệp hiện nay. dung ủy thác (Khoản 4, Điều 8). NHNN đã nhắc đến trường hợp Xuất phát từ những hạn chế, - TCTD, chi nhánh ngân hàng các HTX làm đại lý, ủy thác cho vướng mắc trong hoạt động nước ngoài không được ủy thác, vay theo hợp đồng đã ký kết TDNB vừa qua, có thể nhận nhận ủy thác cho vay đối với đối với các TCTD. Do đó, việc các thấy rằng việc triển khai mô tượng ủy thác thuộc các trường NHTM ủy thác cho các HTX có hình NHTM ủy thác cho vay hợp không được cấp tín dụng hoạt động TDNB thực hiện việc thông qua hoạt động TBND của quy định tại Điều 126, Điều 127 cho vay là đúng quy định của HTX có thể góp phần thúc đẩy Luật các TCTD và quy định của pháp luật hiện hành. sự phát triển của dịch vụ TDNB NHNN về các giới hạn, tỷ lệ bảo trong các HTX nông nghiệp, qua đảm an toàn trong hoạt động 2.2. Sự cần thiết của việc triển đó góp phần giải quyết nhu cầu của TCTD, chi nhánh ngân hàng khai hoạt động ủy thác cho vay về vốn cho các xã viên của HTX nước ngoài (Khoản 1, Điều 9). của NHTM thông qua dịch vụ và các đối tượng vay vốn khác - Theo Điều 10 về “Ủy thác tín dụng nội bộ của hợp tác xã trên địa bàn hoạt động của HTX. và nhận ủy thác của ngân hàng thương mại”, quy định Với những khó khăn trong việc 2. Cơ sở pháp lý và sự cần rằng: NHTM được ủy thác cho tiếp cận vốn để phát triển SXKD thiết của việc triển khai hoạt NHTM khác, NH HTX, Công ty của các xã viên, cũng như những động ủy thác cho vay thông tài chính, Quỹ tín dụng nhân dân hạn chế về quy mô nguồn vốn qua dịch vụ tín dụng nội bộ (QTD), tổ chức tài chính vi mô cho vay của dịch vụ TDNB của hợp tác xã. (TCVM) để thực hiện việc cho trong các HTX nông nghiệp hiện vay đối với khách hàng. nay thì việc các NHTM thực 2.1. Cơ sở pháp lý của việc các hiện ủy thác cho vay đối với các NHTM ủy thác cho vay thông Thông tư 15/VBHN-NHNN ngày HTX nông nghiệp có dịch vụ qua dịch vụ TDNB của các 21/5/2014 của NHNN “Hướng TDNB thật sự là một giải pháp HTX dẫn về tín dụng nội bộ hợp tác có thể phát huy hiệu quả và xã”, quy định rằng: HTX chỉ mang lại nhiều lợi ích thiết thực Thông tư 30/2014/TT-NHNN được sử dụng một phần vốn cho các bên liên quan. ngày 06/11/2014 của NHNN điều lệ và có thể sử dụng thêm “Quy định về ủy thác và nhận ủy vốn huy động của xã viên để Về phía xã viên HTX (Bên vay thác của TCTD, chi nhánh ngân cho xã viên vay. Nghiêm cấm vốn) hàng nước ngoài” quy định việc sử dụng vốn vay của các - Được đáp ứng nhu cầu vốn để rằng: TCTD và vốn huy động của các phát triển SXKD trong điều kiện - Ủy thác là việc một bên (bên tổ chức, cá nhân không phải là khan hiếm nguồn vốn tín dụng ủy thác) giao vốn bằng tiền cho xã viên của hợp tác xã để làm chính thức tại các vùng nông một bên khác (bên nhận ủy thác) nguồn vốn cho vay. Trường hợp thôn, vùng khó khăn. để thực hiện hoạt động quy định hợp tác xã làm đại lý, ủy thác - Thông qua nguồn vốn ủy thác, tại khoản 1 Điều 1 Thông tư cho vay theo hợp đồng đã ký các xã viên có thể vay vốn để này đối với đối tượng ủy thác, kết với các TCTD không thuộc phục vụ cho nhiều nhu cầu tài Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng Số 180- Tháng 5. 2017 31
CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ chính cấp thiết trong đời sống. vốn và mang lại hiệu quả thiết vay thông qua hoạt động TDNB Ngoài việc vay vốn để phục vụ thực cho xã viên sẽ góp phần tại các HTX nông nghiệp có thể SXKD như theo quy định trong làm tăng sự gắn kết trong hoạt là một giải pháp giúp khơi thông hoạt động TDNB, các xã viên động của HTX và xã viên. Đây nguồn vốn cho hoạt động TDNB còn có thể vay vốn để phục vụ là cơ hội để HTX vận động, tăng của HTX nói chung và của các các nhu cầu khác như: tiêu dùng, số lượng xã viên và huy động xã viên nói riêng. Tuy nhiên để sửa chữa nhà ở… để nâng cao thêm vốn góp của xã viên để mở thực hiện thành công hướng đi chất lượng cuộc sống, qua đó rộng quy mô hoạt động. này đòi hỏi phải có sự nỗ lực từ góp phần giảm tình trạng cho nhiều phía, cụ thể: vay nặng lãi tại địa phương. Về phía các NHTM (Bên ủy Một là, NHNN và Liên minh - Giá trị món vay sẽ được tăng thác) HTX các tỉnh cần làm cầu nối lên đáng kể chứ không chỉ bị - Việc ủy thác cho vay thông cho các NHTM và HTX nông giới hạn theo hạn mức tối đa qua hoạt động TDNB của HTX nghiệp trên địa bàn trong việc 5% số vốn điều lệ bằng tiền của sẽ giúp cho các NHTM có thêm triển khai hoạt động ủy thác HTX được sử dụng để hoạt động kênh chuyển tải vốn đến các cho vay. Trước hết cần làm rõ TDNB, vì vậy có thể đáp ứng khách hàng ở nông thôn, vùng cơ sở pháp lý và tính hiệu quả đầy đủ hơn nhu cầu vốn hợp lý sâu, vùng xa. Hình thức cho của hoạt động ủy thác cho vay của xã viên. vay này giúp các NHTM giảm thông qua dịch vụ TDNB của thiểu các chi phí đầu tư về cơ sở HTX nhằm tạo tâm lý an tâm và Về phía hoạt động TDNB tại các vật chất, nguồn nhân lực, quản khuyến khích việc các NHTM HTX nông nghiệp (Bên nhận ủy lý khoản vay… nếu so sánh nhanh chóng triển khai hoạt thác) với việc cho vay trực tiếp hoặc động ủy thác cho vay. - Khắc phục được hạn chế về NHTM phải mở thêm phòng nguồn vốn trong hoạt động giao dịch, điểm giao dịch. Hai là, Liên minh HTX cần làm TDNB một cách nhanh chóng. - Với ưu thế về am hiểu thành đầu mối để tổng hợp nhu cầu Thông qua hoạt động nhận ủy viên, am hiểu địa bàn thì việc của các HTX nông nghiệp trên thác cho vay, các HTX sẽ gia cho vay của HTX sẽ có nhiều địa bàn về việc thực hiện ủy thác tăng quy mô nguồn vốn cho vay, thuận lợi hơn so với các NHTM, cho vay qua hoạt động TDNB, từ đó có điều kiện phục vụ tốt thể hiện ở sự hiểu rõ thông tin phối hợp với NHNN để cung hơn nhu cầu vay vốn của các xã về khách hàng vay vốn sẽ giúp cấp thông tin đến các NHTM viên. cho các quyết định tín dụng sẽ trên địa bàn. - Đa dạng hóa các sản phẩm cho chính xác hơn và quá trình giám vay, bao gồm cho vay SXKD và sát, quản lý chất lượng khoản Ba là, các NHTM lựa chọn một cho vay tiêu dùng. vay sẽ tốt hơn. số HTX nông nghiệp đang triển - Đa dạng hóa các đối tượng cho - Tạo tiền đề để các NHTM xây khai hiệu quả hoạt động TDNB, vay, không chỉ xã viên HTX mà dựng hình ảnh, thương hiệu, và nhưng vẫn có nhu cầu mở rộng còn có cả các đối tượng khách thậm chí là điểm giao dịch tại nguồn vốn cho vay để triển khai hàng khác trên địa bàn. các địa bàn mới, đặc biệt là ở thí điểm hoạt động ủy thác cho - Được hưởng phí ủy thác, góp nông thôn khi mà việc tiếp cận vay. Qua đó từng bước rút kinh phần gia tăng nguồn thu cho các dịch vụ tài chính của người nghiệm, hoàn thiện mô hình cho hoạt động TDNB nói riêng và dân còn nhiều hạn chế. vay ủy thác ngày càng chặt chẽ cho HTX nói chung. và hiệu quả hơn. Trên cơ sở đó - Được tập huấn và tiếp cận 3. Khuyến nghị nhằm triển sẽ tiếp tục mở rộng hoạt động công nghệ cho vay, quản trị rủi khai hoạt động ủy thác cho cho vay ủy thác đến các HTX ro của các NHTM (bên ủy thác). vay của ngân hàng thương mại nông nghiệp khác. Đây là yếu tố rất quan trọng thông qua dịch vụ tín dụng nội giúp nâng cao hiệu quả hoạt bộ của hợp tác xã nông nghiệp Bốn là, trước khi triển khai động TDNB của HTX. hoạt động ủy thác cho vay, các - Việc phục vụ tốt nhu cầu vay Việc các NHTM ủy thác cho NHTM cần làm tốt việc tập 32 Số 180- Tháng 5. 2017 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng
CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ huấn về chuyên môn, nghiệp vụ ủy thác của NHTM. Ngoài ra, để nâng cao hiệu quả trong việc cho cán bộ làm công tác TDNB cần tiến đến sự chuẩn hóa, liên phối hợp và quản lý nguồn vốn tại HTX; hỗ trợ các HTX trong thông trong quy trình cho vay, ủy thác giữa hai bên. ■ việc trang bị các cơ sở vật chất thủ tục cho vay, phần mềm quản thiết yếu để đảm bảo hiệu quả lý… tại các HTX phù hợp với trong việc cho vay từ nguồn vốn hoạt động của ngân hàng ủy thác Tài liệu tham khảo 1. www.dcrd.gov.vn 2. Thông tư 15/VBHN-NHNN ngày 21/5/2014 của NHNN “Hướng dẫn về tín dụng nội bộ hợp tác xã”. 3. Thông tư 30/2014/TT-NHNN ngày 06/11/2014 của NHNN “Quy định về ủy thác và nhận ủy thác của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài”. Thông tin tác giả Trần Thanh Long, Thạc sỹ Học viện Ngân hàng- Phân viện Phú Yên Email: longtt@hvnh.edu.vn Summary Developing the entrusted loan operation of commercial bank through agricultural cooperatives’ the internal credit service In recent years, internal credit operations in the agricultural cooperative has a positive effective in providing partial funding for member cooperatives for production and business development, especially in the rural areas where the access to credit of people more difficult. However most cooperatives have internal credit activities now are having difficulty on funding to develop an internal credit-active implant, not meet loan needs of members. In this context, the research and deployment activities entrusted loans of commercial banks through internal credit operations of agricultural cooperatives is an urgent solution. Key word: internal credit, entrusted loan, agricultural cooperative. Long Thanh Tran, M.Ec. Banking Academy- Phu Yen campus Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng Số 180- Tháng 5. 2017 33