phía tây không có gì lạ: phần 2

Chương 7<br /> Đây là mẹ tôi, đây là chị tôi, đây là cái hộp bươm bướm<br /> của tôi, đây là cái đàn dương cầm bằng gỗ đào hoa tâm,<br /> nhưng tôi vẫn còn ngơ ngác. Có một tấm màn và một<br /> khoảng cách giữa con người tôi với sự vật. Vì vậy bây giờ tôi<br /> đi lấy cái ba lô, tôi đặt nó lên cạnh giường, tôi lấy ra những<br /> thứ tôi mang về: một cục pho mát Hà Lan còn nguyên mà<br /> Cát đã xoay cho tôi, hai cái bánh lính, ba lạng bơ, hai hộp<br /> dồi gan, nửa cân mỡ và một túi gạo nhỏ.<br /> - Chắc mẹ và chị dùng được những cái này...<br /> Mẹ và chị tôi gật đầu.<br /> - Có lẽ ở đây tiếp tế cũng khó khăn đấy nhỉ!<br /> - Chẳng có mấy tí. Thế ngoài ấy có khá không?<br /> Tôi mỉm cười và chỉ những thứ tôi mang về.<br /> - Không phải bao giờ cũng được thế này đâu, nhưng kể ra<br /> cũng tương đối.<br /> Chị Ecna tôi cất những thức ăn đi. Chợt mẹ tôi nắm chặt<br /> lấy tay tôi và hỏi bằng một giọng ngập ngừng:<br /> - Ngoài ấy chắc gay go lắm phải không Pôn?<br /> “Mẹ ơi, con biết trả lời mẹ thế nào đây? Mẹ sẽ không hiểu<br /> được đâu. Vả lại, mẹ cũng chẳng bao giờ nên hiểu làm gì. Mẹ<br /> hỏi có gay go không? Chính mẹ lại hỏi con câu đó sao, mẹ?”.<br /> Tôi lắc đầu và nói:<br /> - Không mẹ ạ, chẳng gay lắm đâu. Chúng con ở ngoài đó<br /> có rất nhiều bạn bè, và cũng không gay lắm đâu.<br /> - Ờ, nhưng vừa rồi Hăng ri Brêđêmâyơ về đây, nó kể<br /> chuyện ngoài ấy bây giờ khiếp lắm, có hơi ngạt và bao nhiêu<br /> cái gì nữa cơ mà.<br /> Chính mẹ tôi nói như thế đấy. Mẹ nói: “Có hơi ngạt với lại<br /> bao nhiêu cái gì nữa?”. Mẹ không hiểu cái mẹ nói là gì đâu.<br /> Chẳng qua mẹ lo cho tôi mà thôi.<br /> Tôi có nên kể cho mẹ tôi nghe, một lần chúng tôi đã thấy<br /> những kẻ chiếm lĩnh ba chiến hào địch bị chết cứng, khác<br /> nào bị sét đánh không? Họ đứng hoặc nằm trên lũy, trong<br /> hầm, ngay tại chỗ họ bị đánh bất chợt, mặt mũi xám ngoét,<br /> chết.<br /> - A, mẹ ơi, họ nói thế thôi! Brêđêmâyơ kể những chuyện<br /> <br /> đó chẳng qua là để làm quà thôi. Mẹ xem đấy con vẫn khỏe<br /> và lại béo ra nữa chứ...<br /> Trước sự lo lắng của mẹ tôi, tới lại trở nên hoàn toàn bình<br /> tĩnh. Bây giờ tôi có thể đi đi lại lại, nói năng và trả lời, không<br /> còn sợ bất chợt phải dựa vào tường vì vũ trụ mềm nhũn ra<br /> như cao su và những mạch máu của tôi trở nên khô khốc<br /> như bùi nhùi nhóm lửa.<br /> Mẹ tôi muốn ngồi dậy; trong lúc đó tôi vào bếp tìm chị<br /> tôi.<br /> - Mẹ làm sao thế? - Tôi hỏi.<br /> Chị tôi nhún vai:<br /> - Mẹ nằm mấy tháng nay rồi đấy. Nhưng mẹ không muốn<br /> nhà viết thư cho cậu biết. Những thầy thuốc đã đến xem cho<br /> mẹ. Có một ông bảo có lẽ vẫn là cái bệnh ung thư của mẹ<br /> đấy thôi!<br /> Tôi đến phòng quân sự để xin chứng thực vào giấy phép.<br /> Tôi đi thong thả qua những đường phố.<br /> Thỉnh thoảng có người chào tôi. Tôi không dừng lại lâu vì<br /> không thích chuyện trò nhiều.<br /> Ở trại lính về, tôi nghe có tiếng người gọi thật to.<br /> Tôi quay lại, vẫn mải theo đuổi những ý nghĩ của mình;<br /> trước mặt tôi là một viên thiếu tá. Ông ta hoạnh:<br /> - Anh không chào ta hả?<br /> - Thưa ngài thiếu tá, xin lỗi ngài, tôi không trông thấy<br /> ngài. - Tôi luống cuống trả lời.<br /> Ông ta quát to hơn:<br /> - Anh không thể ăn nói phép tắc hơn hả?<br /> Tôi chỉ muốn tát cho hắn một cái, nhưng tôi kìm lại được,<br /> nếu không thì đi đứt cái khoản nghỉ phép.<br /> Tôi cứng người lại theo đúng kiểu nhà binh và nói:<br /> - Báo cáo, tôi không trông thấy ngài thiếu tá!<br /> - Vậy thì coi chừng, - hắn ta xẵng giọng. - Tên anh là gì?<br /> Tôi nói tên.<br /> Cái mặt đỏ gay của hắn vẫn còn bừng bừng tức giận.<br /> - Đơn vị nào?<br /> Tôi trả lời theo đúng quy tắc. Nhưng vẫn chưa đủ đối với<br /> hắn.<br /> - Ở đâu?<br /> Nhưng lúc này, tôi đã phát bực và nói với hắn:<br /> <br /> - Giữa khoảng Langơmat và Bitsút.<br /> - Hả? - Hắn hỏi có vẻ hơi ngạc nhiên.<br /> Tôi trình bày với hắn là tôi được về phép độ một tiếng<br /> đồng hồ, tôi nghĩ rằng hắn sẽ dịu đi. Nhưng tôi nhầm, hắn<br /> lại càng cáu hơn nữa.<br /> - À, anh muốn mang cái thói ở mặt trận về đây hả?<br /> Nhưng vô ích thôi! Ở đây, nhờ ơn trời, vẫn có trật tự nghe<br /> không?<br /> Hắn ra lệnh:<br /> - Lùi hai mươi bước, bước!<br /> Tôi giận tím người, nhưng không thể nào cưỡng lại hắn<br /> được, nếu hắn muốn, hắn có thể tống giam tôi tức khắc. Vì<br /> vậy tôi bước lui một cách mạnh mẽ, rồi tôi tiến lên, khi cách<br /> hắn độ năm sáu thước, tôi cứng người lên, chào một cách<br /> bực bội, rồi giữ nguyên tư thế chào như vậy cho đến khi vượt<br /> quá hắn sáu thước.<br /> Hắn gọi tôi lại, ra bộ nhân nghĩa bảo cho tôi biết rằng<br /> một lần nữa, hắn đã khoan hồng hơn là áp dụng kỷ luật<br /> quân sự đối với tôi. Tôi tỏ lòng biết ơn, theo đúng kiểu cách<br /> nhà binh.<br /> - Giải tán! - Hắn ra lệnh.<br /> Tôi đập gót đánh chát rồi đi.<br /> Thế là hỏng cả buổi chiều. Tôi về nhà, vất bộ đồng phục<br /> vào một xó; đó cũng là dụng ý của tôi; sau đó tôi lấy bộ<br /> quần áo thường trong tủ ra xỏ tay vào.<br /> Tôi không quen mặc thường phục nữa. Bộ quần áo đã<br /> ngắn và chật. Ở trung đoàn, tôi đã lớn lên. Đeo cổ cồn và<br /> thắt ca vát vào vất vả quá. Cuối cùng chính chị tôi thắt hộ ca<br /> vát. Ôi, bộ quần áo mới nhẹ nhõm làm sao. Tôi có cảm<br /> tưởng chỉ mặc áo lót và quần đùi.<br /> Tôi ngắm mình trong gương. Thật là một hình ảnh lạ<br /> lùng. Một cậu bé chịu lễ lần đầu, da cháy nắng và chóng lớn<br /> như thổi, nhìn tôi có vẻ ngạc nhiên. Mẹ tôi lấy làm hài lòng<br /> thấy tôi mặc thường phục. Như thế có vẻ gần gũi mẹ hơn.<br /> Nhưng cha tôi lại thích tôi mặc quân phục để đưa tôi đến<br /> chơi các bạn; tôi từ chối.<br /> Được ngồi yên một chỗ nào đó thì thật là dễ chịu.<br /> Thí dụ trong khu vườn của quán cà phê trước nhà tôi dưới<br /> bóng những cây dẻ, cảnh sân chơi ki. Lá rụng xuống mặt<br /> <br /> bàn và mặt đất. Đấy chỉ là vài cái lá đầu mùa. Trước mặt tôi<br /> có một cốc bia; ở trung đoàn tôi đã đâm nghiện. Cốc đã cạn<br /> một nửa. Tôi còn làm được vài ngụm thật mát nữa, ngoài ra<br /> tôi có thể gọi thêm cốc thứ hai, cốc thứ ba nữa, nếu tôi<br /> thích.<br /> Chẳng có điểm danh, cũng chẳng có bánh quét. Lũ trẻ<br /> con nhà ông chủ quán cà phê đang chơi ki, và con chó gục<br /> đầu lên đầu gối tôi. Trời xanh, qua cành lá, những cây dẻ,<br /> chiếc tháp chuông màu xanh của nhà thờ thánh Macgơrit<br /> đâm vút lên.<br /> Cứ thế này thì tốt quá, tôi cảm thấy dễ chịu.<br /> Nhưng tôi không thể hòa được với mọi người. Cái người<br /> duy nhất không hỏi tôi, là mẹ tôi. Còn cha tôi thì cũng như<br /> mọi người khác. Ông cụ bắt tôi kể những chuyện ở mặt trận.<br /> Ông cụ có những ý muốn mà tôi thấy vừa ngớ ngẩn vừa cảm<br /> động. Tôi đâm ra không thực sự thân thiết với ông cụ nữa.<br /> Cái điều cha tôi muốn là cứ được nghe tôi kể chuyện, nghe<br /> mãi. Tôi thấy cha tôi không hiểu rằng những chuyện như vậy<br /> không thể kể ra hết được, vậy mà tôi cũng muốn làm vui<br /> lòng cha tôi. Nhưng phải mô tả những cái ấy bằng lời thì thật<br /> nguy cho tôi quá; tôi sợ nó bị thổi phồng lên một cách ghê<br /> gớm, rồi không thể hãm lại được nữa. Chúng ta sẽ nghĩ gì<br /> nếu biết thật rõ ràng những cái gì đã xảy ra ngoài đấy? Vì<br /> thế tôi chỉ kể vài ba câu chuyện lăng nhăng thôi, nhưng cha<br /> tôi lại hỏi tôi đã đánh giáp lá cà bao giờ chưa. Tôi nói chưa<br /> và đứng dậy đi ra phố. Nhưng, cũng chẳng hơn gì. Sau khi bị<br /> hoảng lên mấy lần vì tiếng tàu điện mà tôi cứ tưởng như trái<br /> phá gầm lên, sắp rơi xuống đến nơi, thì có người vỗ vai tôi.<br /> Đó là giáo sư dạy tiếng Đức của tôi, ông tíu tít hỏi những câu<br /> thường lệ: “Thế nào, ở ngoài ấy ra sao? Ghê lắm, ghê lắm<br /> phỏng? Ừ, khiếp thật đấy, nhưng chúng ta nhất định phải giữ<br /> vững chứ, mấy lại người ta nói ở ngoài ấy ít ra các anh cũng<br /> được ăn uống khá. Pôn, trông anh khá đấy. Anh có vẻ khỏe<br /> lắm; còn ở nhà tất nhiên không được thế đâu; cũng là lẽ tự<br /> nhiên thôi. Ngay cái việc ấy cũng phải như thế; cái gì quý<br /> nhất bao giờ cũng phải dành cho chiến sĩ chứ”. Ông ta kéo<br /> tôi vào quán cà phê, ngồi vào bàn khách quen. Tôi được tiếp<br /> đãi long trọng quá. Một ông đeo cái chức giám đốc, chìa tay<br /> cho tôi và nói: “A! Anh ở mặt trận về. Tinh thần ngoài ấy ra<br /> <br /> sao? Tốt lắm, tốt lắm phải không?”. Tôi tuyên bố là ai cũng<br /> muốn về nhà cả. Ông ta cười ha hả: “Anh nói đúng thôi!<br /> Nhưng trước hết phải giã cho tụi Pháp tặc một trận nên thân<br /> đã chứ. Anh hút nhé! Này, làm một điếu. Bé con, đem một<br /> cốc bia cho người chiến sĩ trẻ tuổi của chúng ta nhé!”<br /> Tôi vô phúc đã nhận điếu xì gà; thế là phải ngồi nán lại.<br /> Ai cũng tràn ngập lòng tử tế. Chả còn trách vào đâu được.<br /> Nhưng vì vẫn thấy bực bội nên hút thật nhanh. Nhưng ít ra<br /> cũng phải làm một việc gì, tôi vội nốc một hơi hết cốc bia.<br /> Người ta mang ngay đến cốc thứ hai. Mọi người đều hiểu<br /> mình phải chịu ơn một người lính như thế nào. Họ cãi nhau<br /> về chuyện chúng ta phải sát nhập những vùng nào. Vị giám<br /> đốc đeo cái dây đồng hồ bằng sắt, tham ăn nhất, ông ta<br /> muốn nuốt cả nước Bỉ, những vùng mỏ than của nước Pháp,<br /> và những miếng rõ to của nước Nga. Ông ta nêu những lý do<br /> xác đáng tại sao phải chiếm. Còn người nào không chịu, ông<br /> ta còn cãi cho bằng được. Thế rồi ông ta bắt đầu trình bày<br /> cần phải chọc thủng mặt trận Pháp ở chỗ nào, xong đâu đấy<br /> ông ta quay về phía tôi: “Này, ngoài ấy các anh phải tiến lên<br /> một tí chứ, cứ mãi cái lối chiến tranh trận địa ấy ư. Cứ giã<br /> cho cái lũ chó má ấy một trận nhừ tử là chúng mình sẽ có<br /> hòa bình”.<br /> Tôi trả lời là theo chúng tôi thì không thể chọc thủng mặt<br /> trận được, vì đối phương có nhiều lực lượng dự trữ quá để<br /> chống đỡ. Ngoài ra, tôi còn nói là chiến tranh không giống<br /> như người ta tưởng đâu. Ông ta cãi lại với một vẻ bề trên và<br /> chứng minh là tôi chẳng hiểu gì về việc ấy cả. “Dĩ nhiên, về<br /> chi tiết thì anh nói đúng”, ông ta nói - “Nhưng điều quan<br /> trọng là cái toàn cục, mà cái đó thì anh chưa đủ sức phán<br /> đoán. Anh chỉ nhìn thấy khu vực nhỏ bé của anh, cho nên<br /> anh không bao quát được tất cả. Các anh làm nghĩa vụ, hy<br /> sinh cả tính mạng mình, điều đó xứng đáng được những vinh<br /> dự cao quý nhất. Các anh mỗi người phải được huân chương<br /> chữ thập sắt mới đáng. Nhưng trước hết phải chọc thủng<br /> phòng tuyến địch ở Flăngđrơ rồi sau đó quật cho nó ụp từ<br /> nên xuống dưới!”. Ông ta thở hổn hển và lau bộ râu.<br /> “Phải quật cho nó từ trên xuống dưới, rồi tiến thẳng đến<br /> Pari”.<br /> Tôi muốn hiểu ông ta hình dung sự việc ra sao, và nốc<br /> <br />