Phú Yên một thời để nhớ

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:161

Thêm vào BST

Báo xấu

97
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phú Yên trải dài từ 12°42'36" đến 13°41'28" vĩ bắc và từ 108°40'40" đến 109°27'47" kinh đông, phía bắc giáp tỉnh Bình Định, phía nam giáp Khánh Hòa, phía tây giáp Đăk Lăk và Gia Lai, phía đông giáp biển Đông. Phú Yên nằm ở miền trung Việt Nam, cách Hà Nội 1.160 km về phía bắc , cách tp. Hồ chí Minh 561 km về phía nam theo tuyến quốc lộ 1A. Diện tích tự nhiên: 5.045 km², chiều dài bờ biển 189 km.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Phú Yên một thời để nhớ

Lêi giíi thiÖu §¶ng bé vµ nh©n d©n Phó Yªn cã truyÒn thèng yªu n−íc vµ ®Êu tranh c¸ch m¹ng hÕt søc vÎ vang. §Æc biÖt lµ trong hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p x©m l−îc (1946-1954) vµ kh¸ng chiÕn chèng Mü cøu n−íc (1954-1975), chóng ta ®· v−ît qua biÕt bao hy sinh, gian khæ, lËp nªn nh÷ng kú tÝch anh hïng, nh÷ng chiÕn c«ng oanh liÖt, gãp phÇn xøng ®¸ng vµo th¾ng lîi to lín cña sù nghiÖp c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc, thèng nhÊt ®Êt n−íc. Nh÷ng sù kiÖn lÞch sö, nh÷ng chÆng ®−êng c¸ch m¹ng hµo hïng trong suèt cuéc chiÕn tranh gi¶i phãng d©n téc tr−êng kú, gian khæ vµ ¸c liÖt cÇn ph¶i ®−îc ghi chÐp l¹i mét c¸ch ®Çy ®ñ ®Ó cho c¸c thÕ hÖ tiÕp nèi hiÓu râ vÒ c«ng lao vµ sù hy sinh to lín cña c¸c thÕ hÖ ®i tr−íc, hiÓu râ gi¸ trÞ v« cïng cao quý cña Hßa b×nh - thèng nhÊt - ®éc lËp - tù do. Gi¸ trÞ nµy chÝnh lµ tµi s¶n tinh thÇn v« gi¸, nhÊt thiÕt ph¶i ®−îc ph¸t huy trong c«ng cuéc x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa. §Ó thùc hiÖn ®iÒu ®ã, ngoµi nhiÖm vô cña c¸c c¬ quan khoa häc lÞch sö th× rÊt cÇn ph¶i cã sù tham gia cña nhiÒu ng−êi, ®Æc biÖt lµ c¸c ®ång chÝ l·o thµnh C¸ch m¹ng - nh÷ng chøng nh©n quan träng cña lÞch sö, nh÷ng nguån sö liÖu v« cïng phong phó vµ sinh ®éng. T− liÖu ho¸ nguån sö liÖu sèng Êy lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt V× vËy t«i rÊt hoan nghªnh Th− viÖn tØnh ®· tæ chøc cuéc héi th¶o víi chñ ®Ò Phó Yªnmét thêi ®Ó nhí. Qua ®ã chóng ta cã ®−îc nh÷ng håi ký lÞch sö v« cïng quý gi¸ cña c¸c ®ång chÝ nguyªn lµ c¸n bé l·nh ®¹o c¸c cÊp cña tØnh trong thêi kú chiÕn tranh vµ mét sè t¸c gi¶ kh¸c. Phó Yªn mét thêi ®Ó nhí b¶n th©n nã ch−a ph¶i lµ mét t¸c phÈm v¨n ch−¬ng. Do ®ã, nã cã thÓ h¹n chÕ vÒ mÆt gi¸ trÞ v¨n häc, nh−ng vÒ mÆt gi¸ trÞ lÞch sö th× ®©y thËt sù lµ nh÷ng t− liÖu hÕt søc quý gi¸ ®èi víi chóng ta. Trong c¸c håi ký nµy, cã nhiÒu vÊn ®Ò, nhiÒu sù kiÖn lÞch sö ®−îc tr×nh bµy mét c¸ch ch©n thùc, râ rµng, sinh ®éng vµ s©u s¾c. TËp håi ký lÞch sö Phó Yªn mét thêi ®Ó nhí ®· gãp phÇn ph¶n ¸nh râ vÒ cuéc kh¸ng chiÕn giµnh ®éc lËp, tù do vµ thèng nhÊt ®Êt n−íc, vÒ qu¸ tr×nh ®Êu tranh c¸ch m¹ng vÎ vang cña §¶ng bé cïng qu©n vµ d©n tØnh Phó Yªn. T«i ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c ®ång chÝ ®· dµnh nhiÒu c«ng søc vµ t©m huyÕt ®Ó viÕt nªn tËp Håi ký lÞch sö nµy. ViÖc lµm cña c¸c ®ång chÝ thÓ hiÖn tinh thÇn tr¸ch nhiÖm ®èi víi qu¸ khø, hiÖn t¹i vµ c¶ t−¬ng lai. Xin tr©n träng giíi thiÖu víi c¸c ®ång chÝ vµ ®ång bµo tËp Håi ký lÞch sö Phó Yªn mét thêi ®Ó nhí NguyÔn Thµnh Quang BÝ th− tØnh ñy Phó Yªn
NguyÔn Duy Lu©n Nguyªn BÝ th− HuyÖn ñy Tuy Hßa giai ®o¹n 1963-1965 ®ång khëi hßa thÞnh ngµy 22-12-1960 ®iÓm më ®Çu cho phong trµo gi¶i phãng c¸c tØnh ®ång b»ng liªn khu V §Çu n¨m 1959, Héi nghÞ Ban chÊp hµnh TW §¶ng lÇn thø 15 ®· x¸c ®Þnh ®−êng lèi vµ ph−¬ng h−íng c¸ch m¹ng cho miÒn Nam ViÖt Nam trong giai ®o¹n míi: “NhiÖm vô c¬ b¶n cña C¸ch m¹ng miÒn Nam lµ gi¶i phãng miÒn Nam tho¸t khái ¸ch thèng trÞ cña ®Õ quèc vµ phong kiÕn, thùc hiÖn §éc lËp d©n téc vµ ng−êi cµy cã ruéng, hoµn thµnh c¸ch m¹ng D©n téc, d©n chñ nh©n d©n ë miÒn Nam, gãp phÇn x©y dùng mét n−íc ViÖt Nam hßa b×nh, thèng nhÊt, ®éc lËp, d©n chñ vµ giµu m¹nh”. NghÞ quyÕt nhÊn m¹nh con ®−êng ph¸t triÓn c¬ b¶n cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam ë miÒn Nam lµ con ®−êng b¹o lùc c¸ch m¹ng. Trong nh÷ng n¨m 1959 - 1960, con ®−êng ®ã lµ “LÊy søc m¹nh cña quÇn chóng, dùa vµo lùc l−îng chÝnh trÞ cña quÇn chóng lµ chñ yÕu, kÕt hîp víi lùc l−îng vò trang ®Ó ®¸nh ®æ quyÒn thèng trÞ cña ®Õ quèc vµ phong kiÕn, dùng lªn chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng cña nh©n d©n. VÒ ph−¬ng ch©m ®Êu tranh, NghÞ quyÕt Khu ñy V nªu râ: “N¾m v÷ng h×nh thøc ®Êu tranh chÝnh trÞ lµ chñ yÕu, ®ång thêi kÕt hîp víi h×nh thøc ®Êu tranh vò trang ®Ó hç trî cho quÇn chóng ®Êu tranh chÝnh trÞ”. VËn dông NghÞ quyÕt 15, TØnh ñy Phó Yªn chñ tr−¬ng “DiÖt mét sè tªn ¸c «n ®Çu sá, cã nî m¸u víi nh©n d©n ®Ó trÊn ¸p ®Þch vµ x©y dùng c¨n cø miÒn nói, rót thanh niªn tæ chøc lùc l−îng vò trang, ph¸t triÓn phong trµo ®ång b»ng, kiÖn toµn tæ chøc, ph¸t triÓn §¶ng, lËp thªm mét sè chi bé x·.” Thùc hiÖn NghÞ quyÕt 15 cña Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng, ph−¬ng ch©m ®Êu tranh cña Khu ñy V vµ chñ tr−¬ng cña TØnh ñy Phó Yªn cã nghiªn cøu kinh nghiÖm “®ång khëi” tØnh BÕn Tre. HuyÖn ñy Tuy Hßa chñ tr−¬ng b−íc ®Çu. §ªm 23/10/1960, diÖt tªn ¸c «n cã nî m¸u NguyÔn Y Chi - c¶nh s¸t quËn HiÕu X−¬ng, kiªm c¶nh s¸t x· tr−ëng x· Hßa Mü; ®· tõng ®µn ¸p, khñng bè nh©n d©n, ph¸ ho¹i phong trµo c¸ch m¹ng ë Hßa Mü. §ªm 15/12/1960, diÖt tªn NguyÔn ¢n - Th«n tr−ëng th«n Ph−íc Giang ë Hßa Xu©n, tuy chøc vô kh«ng lín nh−ng lµ mét tªn lîi h¹i n»m trªn trôc hµnh lang vµ cöa ngâ c¨n cø miÒn §«ng. Tªn ¢n th−êng xuyªn kiÓm so¸t chÆt chÏ viÖc ®i l¹i tiÕp tÕ cña nh©n d©n, c¶n trë phong trµo c¸ch m¹ng ë vïng ven biÓn. Sau 2 lÇn diÖt TÒ - Nguþ ®óng vµo bän gian ¸c, cã nî m¸u víi nh©n d©n, nh©n d©n trong huyÖn rÊt vui mõng phÊn khëi, ¶nh h−ëng chÝnh trÞ trong toµn tØnh lan réng rÊt nhanh. Ta tiÕp tôc göi th−, r¶i truyÒn ®¬n c¶nh c¸o mét sè tªn tay sai kh¸c trong toµn huyÖn... Qua ®ã, bän TÒ - Nguþ ë c¬ së ph©n hãa râ rÖt. Sè ngoan cè b¸m ch©n bän bªn trªn vµ qu©n ®éi ®i vµo quËn, tØnh ngñ. Sè cÇu an l−ng chõng ra søc thanh minh, kh«ng lµm h¹i cho nh©n d©n. Sè cã quan hÖ tèt víi gia ®×nh c¸ch m¹ng lµm ®¬n xin ®Çu thó vµ høa ®i häc c¶i t¹o, kh«ng lµm tay sai cho ®Þch.
Tranh thñ thêi c¬ vµ khÝ thÕ c¸ch m¹ng cña quÇn chóng trong huyÖn ®ang bõng bõng d©ng lªn, TØnh ñy giao nhiÖm vô cho huyÖn Tuy Hßa chän mét x· lµm ®iÓm ph¸t ®éng quÇn chóng næi dËy ®¸nh ®æ chÝnh quyÒn ®Þch, giµnh chÝnh quyÒn vÒ tay nh©n d©n (nay gäi ®ång khëi). B−íc 2: HuyÖn ñy më héi nghÞ toµn huyÖn ngµy 17/12/1960, t¹i c¨n cø “S¸t cÈu tö” ®Ó nghiªn cøu chÊp hµnh chØ thÞ cña TØnh ñy chän x· nµo lµm “®ång khëi” ®Çu tiªn. Sau khi nghe b¸o c¸o toµn bé t×nh h×nh ®Þch - ta trong toµn huyÖn (cã quan t©m yªu cÇu b¶o vÖ c¨n cø an toµn trong bÊt kú t×nh huèng nµo), HuyÖn ñy quyÕt ®Þnh chän x· Hßa ThÞnh lµm ®iÓm. V× Hßa ThÞnh lµ x· gi¸p nói, cã thÓ tiÕn c«ng vµ phßng thñ tèt nªn HuyÖn ñy ®· chän lµm c¨n cø cña huyÖn. Khi ph¸t ®éng cuéc ®Êu tranh m¹nh mÏ, ®Þch sÏ khñng bè, sÏ ®µn ¸p nh−ng bÊt cø t×nh
huèng nµo Hßa ThÞnh còng ph¶i gi÷ v÷ng ®−îc phong trµo c¸ch m¹ng, duy tr× ®−îc tæ chøc c¬ së §¶ng, gi÷ ®−îc c¬ së tiÕp tÕ, liªn l¹c .v.v... §©y lµ sù tÝnh to¸n c©n nh¾c nhiÒu th× giê cña HuyÖn ñy. §Þch lóc nµy ë Hßa ThÞnh cã mét ®¹i ®éi B¶o an cã lóc ®ãng t¹i x·, cã lóc ®i l−u ®éng ®Õn x· kh¸c, nh−ng chñ yÕu lµ Hßa ThÞnh cã ®ñ m©m TÒ, cã trung ®éi d©n vÖ trang bÞ ®Çy ®ñ vò khÝ do §µo C«ng V¨n - C¶nh s¸t tr−ëng kiªm Trung ®éi tr−ëng d©n vÖ (§µo C«ng V¨n lµ bé ®éi Nam tiÕn n¨m 1946. Khi ®i tËp kÕt, V¨n xin ë l¹i lµm ¨n víi vî). Nh©n d©n Hßa ThÞnh cã 3000 ng−êi, sèng tËp trung vµo c¸c th«n Mü Xu©n, Mü Phó, Mü Trung, Mü Hßa, Phó H÷u, Mü §iÒn, C¶nh TÞnh. Nh©n d©n cã truyÒn thèng ®Êu tranh c¸ch m¹ng. Trong kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p, n«ng d©n ®· næi dËy ®ßi gi¶m t«, gi¶m tøc m¹nh mÏ; ®· tõng nu«i d−ìng c¸n bé, bé ®éi ë c¸c chiÕn tr−êng B¾c Kh¸nh, T©y Nguyªn; ®· tõng ®Êu tranh chèng tr−ng cÇu d©n ý, truÊt phÕ B¶o §¹i ngµy 23/10/ 1954 vµ chèng cuéc bÇu cö quèc héi cña Mü - DiÖm; ®Êu tranh tËp thÓ ®ßi d©n sinh, d©n chñ, ®ßi ®¾p ®Ëp, ®ßi ®i l¹i lµm ¨n, chèng b¾t ngñ tËp trung.v.v... Trong kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p, ®Þch ®· tõng b¾n ph¸ hñy diÖt xãm lµng. Sau hßa b×nh lËp l¹i, Mü - DiÖm ®· b¾t vµ thñ tiªu hÇu hÕt sè c¸n bé chñ chèt cña x·. Sè cßn l¹i - ®µy ®i C«n §¶o bá tï. Chóng qu¶n thóc tËp trung tÊt c¶ §¶ng viªn vµ c¸c gia ®×nh cã ng−êi tËp kÕt ra B¾c. §Þch cµng khñng bè, ®µn ¸p, nh©n d©n cµng c¨m thï, kh«ng chÞu khuÊt phôc. Tæ chøc c¬ së §¶ng ë ®©y vÉn tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Cha bÞ b¾t bá tï, con tiÕp tôc ho¹t ®éng. Chång bÞ b¾t, vî ë nhµ tiÕp tôc tiÕp tÕ, nu«i giÊu c¸n bé ho¹t ®éng. §¶ng viªn bÞ qu¶n thóc tËp trung, thanh niªn vµ gia ®×nh tËp kÕt tiÕp tôc ho¹t ®éng. Ng−êi nµy ng· xuèng, ng−êi kh¸c ®øng lªn. Chi bé §¶ng ë c¸c th«n: Mü Xu©n, Mü Trung, Mü Hßa, Mü §iÒn vÉn tån t¹i. C¸c th«n cßn l¹i cã Ban C¸n sù ho¹t ®éng, cã chi ®oµn Thanh niªn Nh©n d©n C¸ch m¹ng; cã tæ chøc ®oµn thÓ Phô n÷, N«ng d©n; cã c¬ së cèt c¸n n¾m quÇn chóng trung kiªn vµ gia ®×nh binh lÝnh tèt, ®· tõng tham gia ®Êu tranh ®ßi d©n sinh, d©n chñ. Lùc l−îng thanh niªn tham gia trong c¸c cuéc ®Êu tranh cña quÇn chóng tÝch cùc s½n sµng tho¸t ly tham gia c«ng t¸c C¸ch m¹ng nÕu §¶ng cã chñ tr−¬ng vµ tiÕp nhËn. §Æc biÖt, cã c¬ së néi tuyÕn n»m trong lùc l−îng vò trang cña ®Þch. §ã lµ §µo C«ng V¨n - C¶nh s¸t tr−ëng kiªm trung ®éi tr−ëng d©n vÖ vµ NguyÔn M· - Trung ®éi phã d©n vÖ. Hä s½n sµng thùc hiÖn theo yªu cÇu cña C¸ch m¹ng. VÒ ta : - Lùc l−îng vò trang cña huyÖn cã 3 ®éi vò trang míi thµnh lËp ë: MiÒn §«ng, MiÒn Trung, MiÒn T©y (21 ng−êi) ®· tõng vò trang tuyªn truyÒn, diÖt ¸c, ph¸ kÌm, cã tinh thÇn chiÕn ®Êu cao. C¸n bé c¬ quan cã 15 ng−êi ®· qua rÌn luyÖn thö th¸ch chiÕn ®Êu, c«ng t¸c rÊt h¨ng h¸i, mét sè ®−îc trang bÞ sóng ng¾n. - TØnh hç trî mét tæ vò trang chiÕn ®Êu, ®−îc huÊn luyÖn vµ trang bÞ vò khÝ ®Ó tham gia diÖt ¸c, ph¸ kÌm (4 ®ång chÝ). Sau khi so¸t xÐt vµ c©n nh¾c c¸c mÆt, HuyÖn ñy h¹ quyÕt t©m ®Þnh ngµy “®ång khëi” vµ gÊp rót chuÈn bÞ néi dung yªu cÇu cña “®ång khëi” lµ ph¸t ®éng quÇn chóng næi dËy ®¸nh ®æ Nguþ quyÒn,
giµnh chÝnh quyÒn vÒ tay nh©n d©n; cho nªn chuÈn bÞ lùc l−îng chÝnh trÞ cña quÇn chóng lµ chñ yÕu, cã lùc l−îng vò trang hç trî, cã thanh niªn tho¸t ly ®Ó x©y dùng lùc l−îng vò trang, cã ®éng viªn ®−îc tµi vËt lùc ®Ó phôc vô cho viÖc ph¸t triÓn lùc l−îng míi. §Ó ®¶m b¶o cuéc “®ång khëi” ®Çu tiªn ch¾c ch¾n th¾ng lîi, Th−êng vô HuyÖn ñy ph©n c«ng ®ång chÝ NguyÔn Duy Lu©n - UÛy viªn Th−êng vô còng lµ ng−êi phô tr¸ch ®Þa bµn xuèng kiÓm tra toµn bé t×nh h×nh vµ trùc tiÕp gÆp c¬ së néi tuyÕn, bè trÝ kÕ ho¹ch chÆt chÏ, chu ®¸o, bÝ mËt, ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng quÇn chóng næi dËy, lùc l−îng thanh niªn tho¸t ly, l−¬ng thùc, thùc phÈm huy ®éng ®−îc v.v... trong thêi gian ng¾n nhÊt ®Ó cã quyÕt ®Þnh cuèi cïng. C¸c bé phËn c¬ quan tæ chøc hîp ®ång víi c¸c x· l©n cËn ho¹t ®éng cïng tham gia víi träng ®iÓm ®Ó c¨ng kÐo ®Þch. -Hßa Mü lµm mét bÌ chuèi cã h×nh ném DiÖm vµ cê ba que ®æ nhµo; cã cê ®á, sao vµng cña ta; cã ph¸o hÑn giê ®Õn s¸ng ph¶i næ; cã truyÒn ®¬n, biÓu ng÷; cã danh s¸ch bän ¸c «n tõng x· vµ téi ¸c tõng tªn nªu trong b¶n c¸o tr¹ng ®Ó c¶nh c¸o chóng. BÌ ®−îc th¶ trªn s«ng BÕn Tr©u (Hßa Mü), võa ®Õn s¸ng ph¶i tíi BÕn Cñi (Hßa ThÞnh - Hßa Mü) ®Ó nh©n d©n xem. - Hßa T©n, Hßa §ång còng lµm mét bÌ chuèi t−¬ng tù nh− Hßa Mü. BÌ ®−îc th¶ tõ s«ng BÕn S¸ch (Hßa T©n) tr«i xuèng cÇu Bµn Th¹ch ®óng s¸ng cho ph¸o næ ®Ó nh©n d©n xem. - Hßa HiÖp th× r¶i truyÒn ®¬n, d¸n ¸p-phÝch, ph¸t loa tuyªn truyÒn, kªu gäi nh©n d©n h−ëng øng phong trµo C¸ch m¹ng cña huyÖn. - ChuÈn bÞ phôc vô t¹i chç. Hßa ThÞnh ph¶i mua: 2 ®Ìn m¨ng-s«ng ®Ó th¾p s¸ng, cã cê ®á, sao vµng, cã truyÒn ®¬n, khÈu hiÖu, biÓu ng÷, cã danh s¸ch bän ¸c «n, cã c¸o tr¹ng tõng tªn ®Ó c¶nh c¸o chóng. Lóc nµy, ta chØ cã vµi c©y sóng ng¾n vµ vµi c©y sóng 86, 93 võa diÖt ¸c t−íc cña d©n vÖ Hßa Mü cho nªn ph¶i mua thËt nhiÒu ph¸o d©y, ph¸o tèng. Ph¸o d©y næ gièng tiÕng sóng tiÓu liªn. Ph¸o tèng næ thay cho tiÕng lùu ®¹n. §Ìn pin bao giÊy bãng mµu ®á ®Ó ph©n biÖt ®Ìn pin ta vµ ®Ìn ®Þch. §ång thêi còng lµ tÝn hiÖu ®Ó liªn l¹c víi nhau. Lµm loa cuèn giÊy ®Ó tuyªn truyÒn. Chuèi c©y bao ni- lon ®Ó gi¶ sóng cèi 60-81. X−ng h« víi nhau - lÊy tªn ®¬n vÞ 377 vµ 375 cña ®¬n vÞ bé ®éi ®Þa ph−¬ng cò trong chèng Ph¸p ®Ó nghi binh. Ngµy 22/12/1960, V¨n phßng c¬ quan HuyÖn ñy dêi xuèng gép ®¸ trªn hãc “C©y Qu¨ng” ®Ó võa tæ chøc quan s¸t võa theo dâi ®éng tÜnh trong ngµy; tæ chøc cuéc häp cuèi cïng ®Ó hîp ®ång chiÕn ®Êu, dù kiÕn t×nh huèng chiÕn ®Êu, tÝn hiÖu liªn l¹c víi nhau. Tæ chøc 3 c¸nh vµ nhiÖm vô cña mçi c¸nh nh− sau; - C¸nh thø nhÊt: §ét nhËp vµo trô së x·, ®¸nh cho ®−îc trung ®éi d©n vÖ, thu toµn bé vò khÝ, tæ chøc Metting t¹i s©n trô së. - C¸nh thø 2 ®ét nhËp vµo nhµ tªn NguyÔn Kh¸i - ®¹i diÖn x· ë th«n Mü Trung b¾t cho ®−îc tªn NguyÔn Kh¸i. - C¸nh thø 3 ®ét nhËp vµo nhµ tªn NguyÔn TÝn phã ®¹i diÖn x· ë th«n Phó H÷u, b¾t cho ®−îc h¾n vµ thu toµn bé giÊy tê, tiÒn b¹c ng©n quü cña ®Þch ®−a vÒ trô së x·.
Mçi c¸nh cã trang bÞ mét bóa t¹ ®Ó ph¸ cöa vµo b¾t ¸c «n tÒ nguþ. Khi ®i, gÆp ®Þch th× næ sóng, ®èt ph¸o næ gi¶ sóng; kh«ng gÆp ®Þch th× khi ®ét nhËp vµo nhµ chØ b¾n chØ thiªn vµ ®èt ph¸o gi¶ sóng. Kh«ng ®−îc b¾n ®¹n thËt ®Ó tiÕt kiÖm ®¹n, phßng khi ®èi phã víi ®Þch ®«ng. C¸c c¸nh khi lµm xong nhiÖm vô, tÊt c¶ ®Ìn pin mµu ®á ®Òu bËt vµ quay vßng trêi ®Ó b¸o hiÖu chiÕn th¾ng, ph¸t loa tuyªn truyÒn, r¶i truyÒn ®¬n, ®èt ph¸o vµ ®i däc ®−êng lín, dän ®−êng ®Ó nh©n d©n kÐo vÒ trô së x· mitting. §óng nh− kÕ ho¹ch ®· ®Þnh, ngµy 22/12/1960, 3 c¸nh qu©n ®Òu xuÊt phÊt tõ hãc “C©y Qu¨ng”, ®Õn gß m¶ v«i Mü Phó ®Ó liªn l¹c víi hép th− c¬ së ®Þch t×nh, b¸o c¸o t×nh h×nh trong ngµy lÇn cuèi vµ xuÊt ph¸t tõng c¸nh: - C¸nh thø nhÊt do ®ång chÝ Lª Xu©n Mai - BÝ th− HuyÖn ñy phô tr¸ch, cã ®ång chÝ Huúnh L−u - ph¸i viªn cña tØnh cïng ®i, ph¸t triÓn ®Õn trô së x·, næ sóng ®¸nh vµo trung ®éi d©n vÖ nh− kÕ ho¹ch. Tªn Ngäc - Trung ®éi phã ngoan cè chèng cù, bÞ b¾n chÕt t¹i chç. Ta truy lïng, b¾t sè ®Çu hµng vµ thu vò khÝ, tæ chøc canh g¸c vµ chuÈn bÞ s©n khÊu, trang trÝ cho cuéc mitting. - C¸nh thø 2 do ®ång chÝ NguyÔn Duy Lu©n - UÛy viªn Th−êng vô HuyÖn ñy phô tr¸ch, ph¸t triÓn ®Õn Mü Trung, ®ét nhËp vµo nhµ tªn NguyÔn Kh¸i. Tªn Kh¸i ®ang bÞ èm nÆng nªn tha téi chÕt vµ kh«ng b¾t ®Õn trô së. Gia ®×nh Kh¸i lµm cam ®oan høa hÑn s¸ng ngµy sÏ ®−a Kh¸i ®i ch÷a bÖnh vµ nhÊt quyÕt kh«ng lµm tay sai cho Mü-DiÖm n÷a. - C¸nh thø 3 do ®ång chÝ Bïi T©n - UÛy viªn Th−êng vô phô tr¸ch, ph¸t triÓn ®Õn th«n Phó H÷u, ®ét nhËp vµo nhµ NguyÔn TÝn - Phã ®¹i diÖn, b¾t h¾n vµ thu toµn bé con dÊu, tµi liÖu, tiÒn quü cña x· mang vÒ trô së x· ®Ó mitting. TÊt c¶ 3 c¸nh ®Òu h−íng vÒ trô së x·. PhÝa sau lµ hµng ngµn ®ång bµo c¸c th«n: Mü §iÒn, Mü Hßa, Mü Xu©n, Mü Phó, Phó H÷u, Mü C¶nh, C¶nh TÞnh vµ mét sè nh©n d©n ë x· Hßa Mü. Hä lÇn l−ît xuèng ®−êng, tay cÇm ®Ìn giã, c©y gËy, kÐo vÒ trô së ®Ó dù mitting. T¹i ®Þa ®iÓm Metting, hµng chôc ngän ®Ìn m¨ng x«ng th¾p s¸ng mét gãc lµng. S©n khÊu ®−îc trang trÝ cê ®á, sao vµng - l¸ cê mµ mÊy n¨m nay ®Þch b¾t nh©n d©n ta xÐ vµ kh«ng cho nh©n d©n treo, c¸c khÈu hiÖu ph¸t ®éng, kªu gäi nh©n d©n vïng lªn ®¸nh ®æ Nguþ quyÒn Mü - DiÖm giµnh chÝnh quyÒn vÒ tay nh©n d©n. Sau mét giê, hµng ngµn quÇn chóng tËp trung t¹i s©n trô së, tay b¾t mÆt mõng. Vî t×m chång, cha mÑ t×m con, anh t×m em. Ng−êi ng−êi chen lÊn nhau, xem «ng C¸ch m¹ng, «ng Céng S¶n mµ l©u nay kÎ ®Þch ®· tuyªn truyÒn l¸o khoÐt : “M−êi tªn Céng S¶n ®eo mét tµu ®u ®ñ kh«ng g·y”, v× ®ãi kh¸c, r¸ch r−íi.v.v.. §óng 1 giê s¸ng, cuéc mitting b¾t ®Çu. §ång chÝ Lª Xu©n Mai - BÝ th− HuyÖn ñy ®øng lªn v¹ch téi ¸c cña ®Õ quèc Mü vµ bÌ lò tay sai - ©m m−u ph¸ ho¹i hiÖp ®Þnh Gi¬nev¬, tµn s¸t khñng bè ®ång bµo ta, giÕt h¹i c¸n bé §¶ng viªn, tr¶ thï nh÷ng ng−êi kh¸ng chiÕn cò, c−íp giËt quyÒn lîi, ruéng ®Êt cña nh©n d©n ta giµnh ®−îc trong kh¸ng chiÕn v.v... Tøc n−íc vì bê ! H«m nay nh©n d©n ta næi dËy lËt ®æ chÝnh quyÒn tay sai cña Mü- Nguþ, giµnh chÝnh quyÒn vÒ tay nh©n d©n; d−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Nh©n d©n C¸ch m¹ng miÒn Nam, nhÊt ®Þnh C¸ch m¹ng miÒn Nam sÏ th¾ng ! Nh©n d©n Hßa ThÞnh, nh©n d©n huyÖn Tuy Hßa sÏ giµnh th¾ng lîi. Thanh niªn h·y tho¸t ly, x©y dùng lùc l−îng vò trang nh©n d©n. §ång bµo ta h·y ®ãng gãp nh©n tµi vËt lùc ®Ó phôc vô c¸ch m¹ng ngµy cµng lín m¹nh. §−a tªn NguyÔn TÝn - Phã ®¹i diÖn x· ra tr−íc nh©n d©n ®Ó hái téi. Tuyªn bè xãa bá Nguþ quyÒn tay sai.
Tªn TÝn quú tr−íc nh©n d©n thó téi vµ xin tha téi chÕt. Y høa kh«ng bao giê lµm tay sai cho ®Þch n÷a, xin khoan hång cho y mét lÇn. Nh©n d©n h« vang c¸c khÈu hiÖu “§¶ ®¶o ®Õ quèc Mü vµ bän bï nh×n tay sai ! C¸ch m¹ng miÒn Nam ViÖt Nam nhÊt ®Þnh th¾ng lîi ! Nh©n d©n x· Hßa ThÞnh h·y ®øng lªn tù gi¶i phãng cho m×nh”. Hµng chôc c¸nh tay xung phong ®−a lªn. Hµng chôc thanh niªn ïa lªn kh¸n ®µi xin tho¸t ly, gia nhËp qu©n Gi¶i phãng. Cã ng−êi ®· chuÈn bÞ ®Çy ®ñ ¸o, quÇn, vâng, nilon ®i m−a, giµy dÐp. Cã ng−êi ch−a kÞp chuÈn bÞ nªn cha mÑ, anh em, vî con ph¶i ch¹y vÒ nhµ chuÈn bÞ hµnh lý, ®em ®Õn cuéc mittinh ®Ó cho ng−êi th©n lªn ®−êng. Tuy cã bÊt ngê nh−ng cha mÑ, anh em, ng−êi yªu hä vui vÎ tiÔn nhau, hÑn hß, thÒ cïng víi nói, s«ng Hßa ThÞnh “QuyÕt chiÕn vµ quyÕt th¾ng giÆc Mü ! Nh©n d©n Hßa ThÞnh quyÕt gi÷ m¶nh ®Êt nµy - “Mét tÊc kh«ng ®i, mét ly kh«ng rêi”. Sau ®ã, sè ng−êi tho¸t ly ®Õn nhËn l−¬ng thùc, thùc phÈm ®Ó lªn ®−êng. §óng 2 giê s¸ng, cuéc mitting kÕt thóc nh−ng nh©n d©n vÉn quÊn quÝt bªn nhau víi c¸c anh chÞ em c¸ch m¹ng vµ sè thanh niªn míi tho¸t ly, kh«ng chÞu gi¶i t¸n. Khi lùc l−îng c¸ch m¹ng b¾t ®Çu hµnh qu©n, nh©n d©n chia thµnh nhiÒu h−íng, th«n nµo vÒ th«n nÊy, kÎ nãi ng−êi c−êi rén r·. TiÕng ph¸o ë c¸c bÌ chuèi “BÕn Cñi “, “BÕn X−¬ng” Hßa T©n b¾t ®Çu næ. Bän TÒ - Nguþ ë c·c x· nµy t−ëng bé ®éi c¸ch m¹ng tÊn c«ng vÒ ®©y nªn ho¶ng hèt, t¸n lo¹n. Nh©n d©n kÐo nhau ®i xem khen ngîi “C¸ch m¹ng thËt tµi t×nh”. Ng−êi ®i dù mitting, ng−êi ®i xem bÌ chuèi kÓ chuyÖn cho nhau nghe ®Õn s¸ng, kh«ng ngñ. Trêi ®· s¸ng h¼n. Mäi ng−êi, mäi gia ®×nh vÉn ra ®−êng ®i lao ®éng b×nh th−êng...nh−ng lßng n¬m níp e ng¹i, kh«ng hiÓu ®Þch sÏ lµm g× ? Mçi ng−êi tù suy nghÜ c¸ch ®èi phã víi chóng nh− thÕ nµo ®Ó chñ ®éng ®Êu tranh ! - §Þch tõ thÞ x· Tuy Hßa lÖnh cho mét ®¹i ®éi B¶o an, lÇn mß tõng b−íc kÐo lªn Phó Thø råi Phó Nhiªu ®Ó dß la n¾m tin tøc xem Bé ®éi chñ lùc khi ®ªm vÒ Hßa ThÞnh ®«ng kh«ng ? Rót ch−a ? Lµm g× ë Hßa ThÞnh ? §Õn 9 giê 30 chóng míi mß ®Õn Hßa ThÞnh. LÇn nµy, kh«ng cã ®Çy ®ñ m©m TÒ ra ®ãn tiÕp chóng vµ còng kh«ng cßn trung ®éi d©n vÖ ®Ó phèi hîp dÉn ®−êng lïng sôc víi chóng, mµ chØ cã ®¬n ®éc m×nh chóng. Chóng rªu rao sÏ tr¶ thï, sÏ khñng bè nh©n d©n Hßa ThÞnh vµ véi v· tæ chøc mai t¸ng tªn Ngäc - Trung ®éi phã d©n vÖ bÞ C¸ch m¹ng diÖt khi ®ªm. §Õn 3 giê chiÒu, chóng rót vÒ quËn nh− l©u nay. C¸c Chi bé häp, tiÕp tôc chuÈn bÞ ®èi phã. VÒ phÝa C¸ch m¹ng - sau khi kÕt thóc cuéc metting, trë vÒ c¨n cø Hßa ThÞnh, võa chuÈn bÞ ®èi phã, võa lo æn ®Þnh cho sè thanh niªn míi tho¸t ly, tæ chøc häc tËp chÝnh trÞ, huÊn luyÖn vµ trang bÞ cho thanh niªn míi tho¸t ly ®Ó bæ sung cho c¸c ®éi c«ng t¸c: MiÒn §«ng, miÒn Trung, miÒn T©y ®Çy ®ñ qu©n sè, cho ph©n t¸n vÒ vÞ trÝ cò tiÕp tôc ho¹t ®éng theo kÕ ho¹ch ®Ó hæ trî cho träng ®iÓm Hßa ThÞnh. Sè cßn l¹i - chuyÓn vÒ c¨n cø tØnh ®Ó bæ sung cho c¸c ®¬n vÞ vò trang cña tØnh. Tèi ngµy 24/12/1960, §éi Vò trang tuyªn truyÒn miÒn Trung ®ét nhËp vÒ trô së x· Hßa §ång, b¾t tªn ®¹i diÖn x· Hßa §ång, më mitting cho h¾n thó téi tr−íc nh©n d©n, r¶i truyÒn ®¬n, h« khÈu hiÖu, ®èt toµn bé tµi liÖu cña ®Þch, ph¸t ®éng nh©n d©n... Tèi c¸c ngµy: 25, 26, 27/12/1960, tiÕp tôc diÖt ¸c, ph¸ kÌm ë Hßa T©n, Hßa Mü, Hßa HiÖp; tuyªn truyÒn, kªu gäi thanh niªn gia nhËp bé ®éi Gi¶i phãng ! Hµng ngµn thanh niªn c¸c x· : Hßa §ång, Hßa T©n, Hßa Xu©n, Hßa Vinh ®ªm nµo còng tõng tèp tho¸t ly ra c¨n cø ®Ó gia nhËp c¸ch m¹ng. L−¬ng
thùc, thùc phÈm ®−îc bæ sung liªn tôc, ch¼ng nh÷ng phôc vô cho huyÖn Tuy Hßa mµ cßn chuyÓn giao cho tØnh. Phong trµo “®ång khëi” ®· cã tiÕng vang vµ lan réng ra c¸c huyÖn chung quanh, ph¸t triÓn ra toµn tØnh Phó Yªn, më réng vïng Gi¶i phãng ! Bän TÒ - Nguþ gian ¸c ngoan cè th× b¸m theo ch©n bän Nguþ qu©n, Nguþ quyÒn quËn, tØnh ®Ó vµo thÞ x· ngñ. Sè cÇu an, l−ng chõng t×m c¸ch thanh minh víi quÇn chóng. Sè cã quan hÖ tèt víi C¸ch m¹ng th× t×m c¸ch bÝ mËt ®Çu thó, xin ®i ra nói häc tËp, c¶i t¹o, høa hÑn kh«ng lµm tay sai cho Mü - Nguþ. Lùc l−îng C¸ch m¹ng ®−îc ph¸t triÓn ®Òu kh¾p. Mét sè §¶ng viªn tr−íc cÇu an, n»m im, nay còng b¾t ®Çu t×m c¸ch liªn l¹c l¹i víi C¸ch m¹ng ®Ó ho¹t ®éng. Tæ chøc bé m¸y cña HuyÖn ñy vµ c¸c §éi C«ng t¸c ®−îc t¨ng c−êng ®Çy ®ñ. L−¬ng thùc, thùc phÈm ®−îc bæ sung cã dù tr÷. Vïng c¨n cø ®−îc më réng vµ æn ®Þnh. Mét sè c¬ së s¶n xuÊt tù tóc ®−îc bæ sung vµ ph¸t triÓn ®Ó lµm hËu cø l©u dµi cho huyÖn, cho tØnh. * Qua th¾ng lîi “§ång khëi” Hßa ThÞnh, HuyÖn ñy Tuy Hßa ®· kiÓm ®iÓm ®¸nh gi¸: - “§ång khëi” Hßa ThÞnh chøng minh râ sù ®oµn kÕt, thèng nhÊt gi÷a ý §¶ng lßng D©n, thÓ hiÖn lßng trung thµnh kh«ng g× lay chuyÓn næi cña §¶ng bé vµ nh©n d©n Hßa ThÞnh víi C¸ch m¹ng. - Th¾ng lîi “§ång khëi” Hßa ThÞnh ®· chøng minh ®−êng lèi, ph−¬ng ch©m ®Êu tranh cña §¶ng hoµn toµn ®óng ®¾n hîp lßng d©n; ®ång thêi thÓ hiÑn sù vËn dông l·nh ®¹o cña HuyÖn ñy Tuy Hßa lµ s¸ng t¹o, s¸t ®óng. ViÖc chän Hßa ThÞnh lµm thÝ ®iÓm “§ång khëi” lµ thÓ hiÖn lßng tin cña §¶ng víi nh©n d©n Hßa ThÞnh, biÕt dùa vµo lùc l−îng cña d©n, ph¸t ®éng nh©n d©n ®øng lªn ph¸ xiÒng xÝch, g«ng cïm cña ®Þch ®Ó tù gi¶i phãng cho m×nh. Qua “§ång khëi” Hßa ThÞnh, kÎ ®Þch tõ tØnh, huyÖn ®Õn x· béc lé râ rÖt bé mÆt phi nghÜa, hÌn nh¸t, yÕu kÐm vÒ chÝnh trÞ vµ sa sót cùc ®é vÒ tinh thÇn. §iÒu ®ã biÓu hiÖn nguy c¬ sôp ®æ kh«ng thÓ tr¸nh khái cña chóng. * Qua “§ång khëi” Hßa ThÞnh, TØnh ñy ®¸nh gi¸: “Cuéc næi dËy cña nh©n d©n Hßa ThÞnh lµ do chÝnh s¸ch d· man, tµn b¹o cña ®Õ quèc Mü vµ bÌ lò tay sai Ng« §×nh DiÖm ®éc tµi ph¸t xÝt lµm cho nh©n d©n Phó Yªn nãi chung vµ nh©n d©n Hßa ThÞnh nãi riªng thÊy kh«ng thÓ sèng d−íi chÕ ®é ®éc tµi, ph¸t xÝt, tµn b¹o cña chóng ®−îc n÷a. Khi §¶ng cho phÐp vµ l·nh ®¹o nh©n d©n vïng lªn - tùa hå lß thuèc sóng ®· bÞ nÐn chÆt nay ch©m ngßi, ngän löa ®· bïng ch¸y m·nh liÖt”. * Th¾ng lîi “§ång khëi” Hßa ThÞnh, Khu ñy V ®¸nh gi¸: “Cuéc §ång khëi Hßa ThÞnh lµ ®iÓm më ®Çu cho phong trµo Gi¶i phãng c¸c tØnh ®ång b»ng Liªn Khu V”. NguyÔn Duy Lu©n Nguyªn UVTW §¶ng Nguyªn BÝ th− TØnh ñy Phó Yªn Tr¹ng th¸I da beo vµ ph−¬ng thøc ho¹t ®éng tõng vïng theo da beo B¸o hay Beo còng lµ mét lo¹i thó rõng. Cã ng−êi gäi lµ B¸o, cã ng−êi gäi lµ Beo. Da cña Beo cã tõng chÊm trßn, cã 3 mµu “®en, tr¾ng, vµng” ®Ëm lît kh¸c nhau - ®èm ®en trªn l−ng th× ®Ëm, ®èm vµng 2 bªn h«ng th× lît, ®èm tr¾ng d−íi bông th× lît. Do ®ã, trong chiÕn tranh, ng−êi ta vÝ tr¹ng th¸i trªn chiÕn tr−êng gièng nh− h×nh th¸i da Beo. Nh−ng da beo tr¹ng th¸i chiÕn tr−êng Phó Yªn ngay tõ ®Çu ®· cã nhiÒu ®èm b»ng 3 mµu: “§á, Vµng,
Xanh”. §á t−îng tr−ng cho vïng C¸ch m¹ng lµm chñ hay qu¶n lý. Xanh t−îng tr−ng cho vïng ®Þch chiÕm hay qu¶n lý. Vµng t−îng tr−ng cho vïng tranh chÊp - cã lóc C¸ch m¹ng lµm chñ, cã lóc ®Þch chiÕm. Th−êng xuyªn tranh chÊp, gi»ng co nhau. ViÖc tæ chøc lùc l−îng qu¶n lý cña C¸ch m¹ng còng nh− bé m¸y cña ngôy quyÒn lu«n lu«n thay ®æi. Ba mµu s¾c “§á, Xanh, Vµng” th−êng thÓ hiÖn ®Ëm lît kh¸c nhau trong tõng giai ®o¹n, tõng lóc hay tõng chiÕn dÞch dµi ng¾n, lu«n lu«n xen kÏ víi nhau. Cã lóc mµu §á nhiÒu, mµu Vµng Ýt. Cã lóc mµu Xanh nhiÒu, mµu §á Ýt, mµu Vµng nhiÒu nh−ng lu«n lu«n thÓ hiÖn ba mµu g¾n bã víi nhau. Do ®ã, ng−êi ta vÝ tr¹ng th¸i “Da Beo” lµ h×nh tr¹ng mét vïng, hay mét huyÖn mét x· hay mét th«n, hay mét nhãm hé gia ®×nh; ë ®ång b»ng, ngo¹i « hay trong thÞ trÊn, thÞ x·. Ng−êi ta ph©n tõng vïng ®Ó nã thÓ hiÖn diÖn tÝch ®Êt ®ai lµm chñ, thùc lùc c¸ch m¹ng vµ nh©n d©n lµm chñ, quÇn chóng ®· phôc vô cho C¸ch m¹ng. Tõ ®ã mµ ®¸nh gi¸ ai m¹nh? ai yÕu ? ai th¾ng ai ? trong tõng giai ®o¹n C¸ch m¹ng ®Ó t¨ng lßng tin cho c¸n bé, nh©n d©n vµ sù l·nh ®¹o ®óng ®¾n cña §¶ng. Tõ ®ã, ®Ò ra ph−¬ng thøc ho¹t ®éng C¸ch m¹ng tõng vïng kh¸c nhau. Mét CÊp ñy, mét §éi c«ng t¸c lu«n lu«n tr−íc mÆt m×nh cã mét b¶n ®å thÓ hiÖn h×nh th¸i “Da Beo” h»ng ngµy ®Ó theo dâi sù ph¸t triÓn hay sù co thñ ®Ó mµ chØ cho c¸n bé cã sù phÊn ®Êu. I. Da Beo Cña ChiÕn Tr−êng Phó Yªn Trong Chèng Mü Trong kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p (n¨m 1945 - 1956), Phó Yªn lµ vïng ch−a h¼n tù do hoµn toµn. Sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m vµ qu¸ tr×nh cuéc kh¸ng chiÕn, Phó Yªn tiÕp gi¸p víi tØnh Kh¸nh Hßa vµ tØnh §akLak lµ vïng ®Þch t¹m chiÕm nªn ®Þch lÊn chiÕm vµ ®· ®ãng mét sè ®ån bãt ë Phó Yªn ®Ó b¶o vÖ an toµn cho vïng chóng t¹m chiÕm nh− phÝa Nam cã bãt P¬ tÝ ë §Ìo C¶, ®ån Nói HiÒm; phÝa T©y Nam cã ®ån Hai Riªng, ®ån Cµ Lói; PhÝa T©y B¾c cã ®ån Ma Phô. §Þch th−êng xuyªn cho qu©n ngôy cµn quÐt ë vïng ranh vµ däc theo ven biÓn. Vïng ®Þch ®ãng vµ vïng tù do ®· h×nh thµnh 2 vïng: Vïng tù do - do chÝnh quyÒn C¸ch m¹ng lµm chñ vµ qu¶n lý hoµn toµn, cã ®Çy ®ñ yÕu tè lµ vïng du kÝch chiÕn tranh - vïng m¹nh. Vïng bÞ t¹m chiÕm -do qu©n ®éi vµ ngôy quyÒn qu¶n lý, chèt gi÷. Tr¹ng th¸i “Da Beo” ch−a râ nªn ng−êi ta ch−a dïng tõ tr¹ng th¸i “Da Beo” mµ gäi lµ 2 vïng: “Vïng tù do vµ vïng t¹m chiÕm.” Trong chiÕn tranh chèng Ph¸p: Phó Yªn lµ vïng tù do, chÝnh quyÒn C¸ch m¹ng qu¶n lý. Trong 9 n¨m kh¸ng chiÕn, nh©n d©n ®· sèng víi chÝnh quyÒn d©n chñ nh©n d©n ®−îc h−ëng c¸c quyÒn: tù do, d©n chñ, b×nh ®¼ng - nh÷ng quyÒn c¬ b¶n ®· bÞ bän ®Õ quèc, phong kiÕn c−íp ®o¹t h»ng tr¨m n¨m. Cã chÝnh quyÒn C¸ch m¹ng v÷ng m¹nh qu¶n lý, qua 9 n¨m kh¸ng chiÕn, ®êi sèng cña nh©n d©n dÇn ®−îc c¶i thiÖn theo chÕ ®é d©n chñ nh©n d©n. Cã §¶ng l·nh ®¹o ®óng ®¾n, b¶o vÖ ®−îc thµnh qu¶ C¸ch m¹ng mµ nh©n d©n ®· giµnh ®−îc. Ta x©y dùng ®−îc MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt, Cã c¸c ®oµn thÓ c¸ch m¹ng ®«ng ®¶o, v÷ng m¹nh, tËp häp ®−îc c¸c tÇng líp nh©n d©n - Kh«ng ph©n biÖt trÎ, giµ, trai, g¸i, d©n téc, t«n gi¸o, t¹o nªn søc m¹nh tæng hîp; §oµn kÕt gióp ®ì nhau v−ît qua nhiÒu c¬n hiÓm nghÌo - t−ëng chõng kh«ng v−ît qua næi v× thiªn tai, ®Þch häa ... Do ®ã mµ nh©n d©n tin t−ëng §¶ng, §¶ng tin d©n, t¹o sù ®oµn kÕt keo s¬n vµ søc m¹nh kú diÖu.
Ta cã phong trµo du kÝch chiÕn tranh m¹nh mÏ, cã qu©n ®éi nh©n d©n vµ lùc l−îng vò trang b¸n vò trang cña tØnh huyÖn, cã lùc l−îng du kÝch ®«ng ®¶o vµ hïng m¹nh, cã hËu ph−¬ng v÷ng ch¾c s½n sµng phôc vô cho tiÒn tuyÕn, phôc vô cho chiÕn ®Êu ë bÊt cø ®Þa ph−¬ng hay c¸c chiÕn tr−êng. - Ta cã lµng chiÕn ®Êu v÷ng ch¾c ë vïng gi¸p ranh hay vïng ®Þch cµn quÐt ®¸nh ph¸ ®Ó tiªu hao tiªu diÖt ®Þch, b¶o vÖ vïng tù do. - Ta lu«n lu«n c¶nh gi¸c, s½n sµng ®¸nh ®Þch cµn quÐt lÊn chiÕm. C¶ chiÕn dÞch ¸t L¨ng víi quy m« lín vÉn bÞ ta ®¸nh b¹i. - Ta cã phong trµo s¶n xuÊt tù tóc, tiªu dïng t¹i chç - “Ng−êi ViÖt Nam dïng hµng ViÖt Nam”, bµi trõ hµng ngo¹i quèc, bao v©y kinh tÕ ®Þch. - Ta cã phong trµo ¨n s¹ch, uèng s¹ch, ch÷a bÖnh t¹i chç trong m¹ng l−íi y tÕ t¹i chç. Thuèc men hiÕm hoi nh−ng gi¶i ph¸p dïng d−îc liÖu t¹i chç vµ thang thuèc cha truyÒn con nèi vÉn ®¶m b¶o ch÷a bÖnh cho nh©n d©n. - Ta cã phong trµo v¨n hãa, phong trµo b×nh d©n häc vô. Tõ kh«ng biÕt ch÷ ®Õn biÕt ch÷ - xãa n¹n mï ch÷ vµ ngµy cµng n©ng c¸c cÊp häc lªn. Tõ c¶ tØnh cã mét tr−êng tiÓu häc, b©y giê tõng huyÖn, x· cã tr−êng häc vµ c¶ tØnh ®· cã 3 tr−êng trung häc nh− tr−êng L−¬ng V¨n Ch¸nh ë An §Þnh, tr−êng trung häc Hßa §Þnh - Tuy Hßa, tr−êng trung häc S«ng CÇu... Theo HiÖp ®Þnh ®×nh chiÕn Gi¬nev¬ gi÷a ®Õ quèc Ph¸p vµ ChÝnh phñ ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa th×: T¹m chia 2 vïng kiÓm so¸t, chê 2 n¨m sÏ tæng tuyÓn cö thèng nhÊt n−íc nhµ. (LÊy vÜ tuyÕn 17 lµm ranh giíi t¹m thêi cña 2 vïng tËp kÕt vµ qu¶n lý). + ChÝnh phñ ViÖt Nam d©n chñ Céng hßa qu¶n lý tõ s«ng BÕn H¶i trë ra toµn bé phÝa B¾c. + ChÝnh quyÒn Sµi Gßn vµ thùc d©n Ph¸p t¹m qu¶n lý tõ s«ng BÕn H¶i vµo ®Õn mòi Cµ Mau. Hai bªn tiÕn hµnh tËp kÕt qu©n vµ chuyÓn toµn bé quyÒn qu¶n lý cña m×nh ®Õn vïng ®−îc ph©n chia trong thêi gian 2 n¨m chê tæng tuyÓn cö thèng nhÊt ®Êt n−íc. Theo HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬ th× ph©n chia 2 vïng râ rÖt. MiÒn B¾c thuéc quyÒn qu¶n lý cña ChÝnh phñ ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa. MiÒn Nam t¹m thêi thuéc quyÒn qu¶n lý cña thùc d©n Ph¸p vµ bÌ lò tay sai. Theo HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬ - ®óng 90 ngµy sau ký hiÖp ®Þnh th× qu©n ®éi Ph¸p vµ Ngôy quyÒn Sµi Gßn tiÕn hµnh qu¶n lý toµn tØnh Phó Yªn. ThÕ nh−ng ®Õ quèc Mü ®· nh¶y vµo hÊt c¼ng Ph¸p, n¾m lÊy miÒn Nam, cè biÕn miÒn Nam thµnh thuéc ®Þa kiÓu míi cña Mü, x©y dùng miÒn Nam thµnh tiÒn ®ån chèng Céng ë §«ng Nam Ch©u ¸ cho nªn ngay khi b−íc ch©n ®Õn Phó Yªn th× chóng ra tay tµn s¸t ®Ém m¸u t¹i Ng©n S¬n - ChÝ Th¹nh ®èi víi nh©n d©n c¸c x· B¾c Tuy An vµ lÇn l−ît khñng bè, ®µn ¸p, giÕt h¹i, thñ tiªu, ph©n biÖt ®èi xö víi nh÷ng ng−êi kh¸ng chiÕn cò (mµ theo HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬, ®iÒu 146 -kh«ng ®−îc tr¶ thï). Chóng l¹i bµy trß chèng Céng, tè Céng ph©n biÖt ®èi xö víi ng−êi §¶ng viªn Céng s¶n vµ ng−êi kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, ®−a ®èi t−îng Céng s¶n ra ngoµi vßng ph¸p luËt - b¾n bá, giÕt h¹i bÊt cø lóc nµo, ë ®©u, víi khÈu hiÖu lóc bÊy giê lµ “giÕt lÇm h¬n lµ ®Ó sãt Céng s¶n”. Chóng ®Æt ra nµo lµ: Céng s¶n chÝnh cèng, Céng s¶n liªn quan, gia ®×nh tËp kÕt, con em c¸n bé vµ ®Òu ®−a vµo diÖn tËp trung qu¶n lý.
Tøc n−íc vì bê vµ tr¸ch nhiÖm, t×nh c¶m cña nh÷ng ng−êi §¶ng viªn c¸n bé ®−îc §¶ng cö ë l¹i ho¹t ®éng l·nh ®¹o - §¶ng viªn sèng trong d©n ph¶i tho¸t ra rõng, cïng víi Bé phËn ®−îc §¶ng ph©n c«ng ë l¹i l·nh ®¹o nh©n d©n, x©y dùng vïng c¨n cø c¸ch m¹ng, t¹o n¬i v÷ng ch¾c, l·nh ®¹o nh©n d©n suèt cuéc kh¸ng chiÕn chèng l¹i ®Õ quèc Mü x©m l−îc. -Vïng Thå Lå: C¨n cø cña TØnh ñy BÝ mËt l©m thêi tõ n¨m 1954, t¹o thµnh vïng ®á ngay lóc ®ã. -Vïng nói Ph−íc L·nh - Kú Lé - c¨n cø cña HuyÖn ñy §ång Xu©n: vïng ®á. - Vïng Suèi B¹c - Cµ Lói - Ph−íc T©n - vïng ®á cña S¬n Hßa vµ lµ c¨n cø S¬n Hßa. -Vïng An LÜnh, An Xu©n, An Thä - vïng c¨n cø Tuy An. -Vïng nói däc tõ B·i XÐp ®Õn H¶o S¬n - Hßa T©n - Hßa ThÞnh -Hßa Mü - S¬n Thµnh - Suèi PhÈn däc S«ng Hinh c¸c x· EaB¸, Etr«n... thuéc c¨n cø huyÖn Tuy Hßa: vïng ®á. -Däc ven biÓn Hßa An - Xu©n C¶nh x· Xu©n ThÞnh thuéc c¨n cø HuyÖn ñy S«ng CÇu. -Däc vïng biÓn An Ninh, An Mü, Tuy An thuéc c¨n cø Tuy An (vïng §á lît). -Vïng nói tõ Hßa §Þnh §«ng, T©y - Hßa Quang - Hßa TrÞ - Hßa KiÕn - Tuy Hßa 2 (vïng §á lît cña Tuy Hßa 2). Ngay tõ ®Çu cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü cøu n−íc 20/7/1954 ®Õn n¨m 1955, tr¹ng th¸i chiÕn tr−êng Phó Yªn ®· h×nh thµnh râ 2 vïng: Vïng ®Þch qu¶n lý vµ vïng c¸ch m¹ng lµm c¨n cø ho¹t ®éng vµ c¸ch m¹ng ®· x©y dùng nh©n d©n lµm chñ, phôc vô C¸ch m¹ng. Tõ vïng ®á - n¬i ®øng ch©n t−¬ng ®èi v÷ng ch¾c vµ t¹m æn ®Þnh ®ã, C¸ch m¹ng b¾t ®Çu gieo h¹t gièng ®á ®Õn tõng lµng, tõng xãm. Nh÷ng c¬ së c¸ch m¹ng - c¬ së trung kiªn vµ quÇn chóng tèt ®oµn kÕt l¹i, t¹o ra c¸c vïng nh¹t, ®Ëm kh¸c nhau ë ®ång b»ng thÞ trÊn, thÞ x·. Ngay tõ n¨m 1955 ®Õn n¨m 1959 : - HuyÖn Tuy Hßa : + Phó L¹c - §a Ng− -Vòng Tµu - Phó HiÖp - §«ng T¸c - Ph−íc Long - Bµn Th¹ch - Nam B×nh. + Th«n nhÊt, th«n t−, th«n n¨m. + C¸c th«n: HËu C−, Xu©n Th¹nh, Phó Quý, Phó L¹c, Hßa T©n (Hßa ThÞnh vµ Hßa Mü),Vinh Ba, Phó DiÔn, Mü Phong (Hßa §ång), Ph−íc ThÞnh, Mü LÖ, Phó Thø, Ph−íc Mü (Hßa B×nh), Xãm Ph−êng, Ph−íc B×nh, Ph−íc Léc, (Hßa Thµnh), §«ng T¸c (thÞ trÊn Phó L©m) Suèi Lîn - L¹c §¹o (S¬n Thµnh). - HuyÖn Tuy Hßa 2. + §Þnh Th¾ng - §Þnh Thµnh (Hßa §Þnh). + Phong Niªn - Phó Léc - Mþ Hßa - VÜnh Phó (Hßa Th¾ng). + Nho L©m - Th¹ch L©m - MËu L©m - H¹nh L©m (Hßa Quang). + Long T−êng - Ph−íc Kh¸nh (Hßa TrÞ).
+ S¬n TriÒu - Ninh TÞnh - Liªn Tr× - Ph−íc HËu - Ph−êng 1 - 2. - HuyÖn Tuy An. An ChÊn - An Mü - An H¶i - An D©n - An Ninh - An NghiÖp. - HuyÖn §ång Xu©n. Xu©n Quang - Xu©n Ph−íc - Xu©n Long - Ph−íc L·nh, Xu©n S¬n. - HuyÖn S«ng CÇu. Xu©n Léc - Phong Cao - TrÇm T−êng - Hßa An - Xu©n ThÞnh - Xu©n Thä - ThÞ trÊn. * Nh÷ng th«n x· nµy ®· h×nh thµnh vïng vµng lît. Nh− vËy tõ 20/7/1954 ®Õn 20/7/1959, vïng xanh (®Þch qu¶n lý) lµ réng lín tõ thÞ x· - n«ng th«n, mét phÇn miÒn nói. Vïng §á - vïng C¸ch m¹ng lµm c¨n cø ®Ó ho¹t ®éng cßn nhá bÐ vµ §á lît - phÇn lín qua bÝ mËt n¾m d©n lµm chñ lµ chñ yÕu (N¾m nh©n d©n, lßng d©n cña c¸ch m¹ng). Vïng Vµng lît tuy réng, ®Òu nh−ng vÉn bÊp bªnh v× d©n do bÞ khñng bè, b¾t bí, qu¶n thóc - chñ yÕu h×nh thµnh xu h−íng ñng hé c¸ch m¹ng, nu«i giÊu, ®ãng gãp cho c¸ch m¹ng. §· h×nh thµnh h×nh th¸i “Da Beo” nh−ng ch−a râ. Tõ n¨m 1959 ®Õn n¨m 1965. Sau khi cã “NghÞ quyÕt 15 x¸c ®Þnh con ®−êng gi¶i phãng miÒn Nam b»ng b¹o lùc. Ho¹t ®éng c¸ch m¹ng miÒn Nam b»ng 2 ch©n 3 mòi gi¸p c«ng: Ph−¬ng thøc ho¹t ®éng c¸ch m¹ng b»ng chÝnh trÞ céng qu©n sù vò trang hç trî ®Ó diÖt ¸c ph¸ kÌm t¹o thÕ lµm chñ cho nh©n d©n.” Phong trµo vµ khÝ thÕ c¸ch m¹ng Phó Yªn ph¸t triÓn lªn mét b−íc. Më ®Çu thùc hiÖn NghÞ quyÕt 15: Phó Yªn diÖt ¸c «n thÝ ®iÓm tªn Thèng C−êng (X· tr−ëng gian ¸c ë Xu©n Ph−íc). Lùc l−îng vò trang hç trî ®¸nh gi¶i phãng x· Ph−íc T©n, diÖt tªn ¸c «n C¶nh s¸t tr−ëng x· Hßa Mü: NguyÔn ý Chi, diÖt tªn Êp tr−ëng NguyÔn ¢n (x· Hßa Xu©n). Phong trµo du kÝch chiÕn tranh ®−îc tæ chøc ph¸t ®éng. Thanh niªn huyÖn Tuy Hßa 1, Tuy Hßa 2 - thÞ x· Tuy Hßa, Tuy An, §ång Xu©n, S«ng CÇu ®−îc ®iÒu ®éng ra c¨n cø ®Ó b−íc ®Çu x©y dùng lùc l−îng vò trang t¹i chç mçi cÊp: TØnh - huyÖn - x·. ë vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè, x©y dùng du kÝch bu«n vµ trang bÞ vò khÝ th« s¬ - chñ yÕu lµ tªn n¸, ch«ng, thß ®Ó tù qu¶n bu«n lµng, canh g¸c b¶o vÖ c¸n bé. Lùc l−îng miÒn B¾c chi viÖn vµo ®Ó lËp c¸c khung Trung ®éi, §¹i ®éi dÇn lªn TiÓu ®oµn. TiÕn hµnh b»ng lùc l−îng chÝnh trÞ quÇn chóng t¹i chç, b»ng 3 mòi gi¸p c«ng, cã sù hç trî cña c¸c lùc l−îng vò trang nhá cña huyÖn ®Ó quÇn chóng ®øng lªn khëi nghÜa, giµnh chÝnh quyÒn vÒ tay nh©n d©n, diÖt ¸c «n, tuyªn bè xãa bá chÝnh quyÒn ®Þch, kªu gäi nh©n d©n ®ãng gãp nh©n tµi vËt lùc cho c¸ch m¹ng, kªu gäi thanh niªn xung phong tho¸t ly, tham gia x©y dùng qu©n ®éi c¸ch m¹ng. T¹i x·
Hßa ThÞnh, ®ªm 22/12/1960, §ång khëi Hßa ThÞnh ®· më ®Çu cho khu vùc ®ång b»ng khu V næi dËy. Sau ®ã, c¸c x· Hßa §ång, Hßa Mü, Hßa T©n, Hßa HiÖp, Hßa Xu©n, Hßa Vinh... vµ tÊt c¶ c¸c x· c¸c huyÖn trong tØnh ®· næi dËy, møc ®é quy m« kh¸c nhau t¹o ra vïng §á. C¸ch m¹ng lµm chñ réng h¬n, ch¾c h¬n, t¹o thÕ ®¸nh ®Þch, gi÷ ®Êt, giµnh d©n, lµm chñ râ rµng h¬n (§Þch ®Õn lµ ®¸nh, kh«ng ph¶i chØ tr¸nh nh− lóc tr−íc). Vïng Vµng - vïng tranh chÊp gi÷a ta vµ ®Þch réng lín h¬n, râ nÐt h¬n. §Þch-ta tranh giµnh nhau tõng ng−êi d©n, tõng th«n, lµng. Thêi gian diÔn ra ë vïng vµng: §ªm - c¸ch m¹ng lµm chñ, ngµy - ®Þch lïng cµn quÐt cho cã mÆt, 15 giê - ®Þch co côm vÒ thÞ x·, thÞ trÊn, ®ån bãt. Lùc l−îng c¸ch m¹ng cã mÆt t¹i xãm lµng, héi häp ®éng viªn nh©n tµi, vËt lùc - tæ chøc quÇn chóng sinh ho¹t, ph¸ Êp chiÕn l−îc cña ®Þch, x©y lµng chiÕn ®Êu cña ta. Vïng Xanh cña ®Þch qu¶n lý ngµy cµng co hÑp. Tõ xanh ®Ëm, xanh lît thµnh vïng Vµng, cã n¬i thµnh vïng §á. Trªn b¶n ®å tr¹ng th¸i “Da Beo”, ®æi thay rÊt râ rÖt. Vïng Xanh chØ cßn thÞ x·, thÞ trÊn, däc trôc giao th«ng (8 côm ch«ng chªnh). Toµn bé ®ång b»ng lµ vïng vµng ®Ëm, vµng lît vµ vïng ®á (vïng c¸ch m¹ng qu¶n lý) - phÇn lín c¸c x· cña huyÖn Tuy Hßa, Tuy An, §ång Xu©n, S«ng CÇu - ThÞ x· Tuy Hßa, S¬n Hßa. Phong trµo du kÝch chiÕn tranh ®· ph¸t triÓn m¹nh - Trong x©y dùng vµ tæ chøc lùc l−îng b¸n vò trang, x©y dùng lµng chiÕn ®Êu, tù t¹o vò khÝ, ®¹n d−îc, lµm hÇm ch«ng, c¹m bÉy, ®Þch ®Õn lµ ®¸nh. B¶o vÖ vïng gi¶i phãng: - “C¶ vïng ®á - vïng vµng”, b¶o vÖ thµnh qu¶ c¸ch m¹ng. X©y dùng lùc l−îng ®Þa ph−¬ng : HuyÖn, tØnh. TØnh cã TiÓu ®oµn tËp trung vµ c¸c binh chñng, HuyÖn cã §¹i ®éi tËp trung vµ c¸c binh chñng. X· cã §¹i ®éi du kÝch tËp trung vµ du kÝch nh©n d©n kh¾p th«n lµng. Vò khÝ ®¸nh - lÊy cña ®Þch, vò khÝ tù t¹o cïng víi vò khÝ tõ miÒn B¾c chuyÓn vµo. Tuy rÊt khã kh¨n h¹n chÕ nh−ng vÉn cã lai rai. Hµnh ®éng thÓ hiÖn vµ m¹o hiÓm nhÊt lµ Trung −¬ng cho chuyÓn vò khÝ b»ng ®−êng biÓn. Tµu kh«ng sè vµo c¶ng Vòng R« trªn 3 chuyÕn. Phó Yªn hiªn ngang tr−íc mòi cña ®Þch, tæ chøc hµng ®oµn d©n c«ng ®i chuyÓn t¶i vò khÝ vÒ kho cho TØnh. Tõ ®ã mµ trang tr¶i cho c¸c huyÖn trong tØnh, chi viÖn cho c¸c tØnh Kh¸nh Hßa - §akLak. Lùc l−îng vò trang, b¸n vò trang ®−îc ph¸t triÓn vµ trang bÞ t−¬ng ®èi. C¸i thÕ cña phong trµo du kÝch chiÕn tranh ngµy cµng ph¸t triÓn, ch¼ng nh÷ng b¶o vÖ ®−îc vïng §á mµ cßn më réng thªm vïng Vµng. Vïng Xanh ngµy cµng thu hÑp vµ bÊp bªnh. MÆt trËn D©n téc Gi¶i phãng tõ tØnh xuèng huyÖn x· ®· thµnh lËp. C¸c ®oµn thÓ ®−îc h×nh thµnh. ChÝnh quyÒn tù qu¶n cña d©n ®−îc thµnh lËp tõ huyÖn ®Õn x· ®· ch¨m lo ®êi sèng cho d©n vµ gi¶i quyÕt mäi viÖc hµnh chÝnh cho d©n. Ngôy quyÒn bá x· - th«n Êp, trèn vµo c¸c ThÞ trÊn, ®ån bãt ®Þch.CÊp huyÖn ®ang cßn nh−ng kh«ng cßn hiÖu lùc - Ngôy quyÒn muèn qu¶n lý d©n ch¾c h¬n ph¶i ®−a d©n vµo khu dån ®Ó qu¶n lý. B¶n ®å Tr¹ng th¸i §á, Vµng chiÕm ®¹i bé phËn miÒn nói vµ n«ng th«n. Vïng Xanh cßn nhá hÑp trong thÞ x·, thÞ trÊn vµ trôc giao th«ng quèc lé 1.
II. Giai ®o¹n nuèi 1965- 1966 ®Õn n¨m 1968 tr¹ng th¸i “Da Beo” L¹i thay ®æi. §Õ quèc Mü vµ Ngôy quyÒn Sµi Gßn bÞ thÊt b¹i trong “ChiÕn tranh §Æc biÖt”. Chóng tiÕn hµnh chiÕn l−îc “ChiÕn tranh Côc bé ” - §−a hµng nöa triÖu qu©n Mü - qu©n ch− hÇu cïng ph−¬ng tiÖn chiÕn tranh hiÖn ®¹i víi hµng triÖu qu©n Ngôy ®Ó tiÕn hµnh chiÕn l−îc “ChiÕn tranh Côc bé ” ë miÒn Nam hßng ®¸nh b¹i thÕ c¸ch m¹ng, tiªu diÖt lùc l−îng chñ lùc cña ta, tiªu diÖt Céng s¶n, x©y dùng Ngôy quyÒn ë miÒn Nam, thùc hiÖn ©m m−u chia c¾t l©u dµi n−íc ta. Thùc hiÖn ©m m−u ®ã, cuèi n¨m 1965 ®Çu n¨m 1966, chóng ®−a vµo Phó Yªn qu©n Mü víi s− ®oµn lÝnh ®¸nh thuª Nam TriÒu Tiªn cïng qu©n Ngôy tiÕn hµnh ®¸nh ph¸ vïng Vµng, vïng §á víi c¸c ©m m−u thñ ®o¹n tµn ¸c, d· man nhÊt : “§èt s¹ch, giÕt s¹ch”, dån d©n vµo vïng s©u, vµo thÞ x·, biÕn vïng Vµng cña ta thµnh vïng tr¾ng, kÌm d©n, kh«ng cho d©n vÒ lµng xãm s¶n xuÊt. Vïng ®á cña ta - m¸y bay B52 th¶ bom täa ®é, r¶i chÊt ®éc ho¸ häc lµm cho nói rõng, c©y cá x¬ x¸c, tiªu diÖt sù sèng ë vïng nói rõng vµ trung du. Vïng Xanh cña ®Þch -qu©n Mü t¹m thêi nèng ra theo c¸c trôc giao th«ng, ®ãng thªm c¸c bãt, x©y dùng cø ®iÓm ®Ó dån d©n vµo khu vùc ®ãng qu©n, më réng vïng xanh. Cuéc chiÕn ®Êu diÔn ra 3 n¨m ¸c liÖt, gian khæ, hy sinh. §Þch g©y cho nh©n d©n vµ c¸ch m¹ng nhiÒu tæn thÊt nÆng nÒ. Hµng ngµn d©n th−êng, trÎ em, phô n÷, «ng giµ, kÓ c¶ trÎ em ng−êi thiÓu sè bÞ h·m hiÕp, giÕt h¹i. Nhµ cöa, tr©u bß kh«ng cßn. Xãm lµng thµnh ®èng tro tµn. Ng−êi d©n ph¶i kÐo vµo thÞ x·, thÞ trÊn ®Ó sèng c¶nh mµn trêi, chiÕu ®Êt, chÕt ®ãi, chÕt kh¸t. Lùc l−îng C¸ch m¹ng cã tæn thÊt nÆng nÒ, gian khæ, ®ãi c¬m l¹t muèi, ®au èm - nhiÒu cuéc ®ä søc ch−a tõng cã. Vïng §á bÞ thu hÑp, c¶nh x¬ x¸t. Vïng Vµng trë thµnh vïng Tr¾ng, dÇn mÊt c¬ së - s¶n xuÊt. Vïng Xanh tuy cã më réng, nh−ng vÉn l©m vµo c¶nh u buån, lo l¾ng, ®ãi khæ, ®Çy kh¾p bom ®¹n. D©n c¨m thï ®Õ quèc, tay sai. H»ng ngµy, tiÕng ®éng c¬ m¸y bay vµ bom ®¹n gÇm ró suèt ngµy ®ªm. Ba n¨m ®ã, thÕ vµ lùc t¹o dÇn, rót kinh nghiÖm, - chÝnh bµi häc thùc tiÔn tõ chiÕn tranh ®¸nh Mü - chèng Mü víi tinh thÇn “V× ®éc lËp tù do”, quyÕt t©m kh«ng lµm n« lÖ cho ®Õ quèc, nh÷ng cuéc chèng cµn ®¸nh Mü, ®¸nh ch− hÇu. §¸nh tiªu diÖt trung ®éi tiÕn ®Õn diÖt ®¹i ®éi Mü. §¸nh tõ trong cµn quÐt lÊn chiÕm ®Õn ®¸nh môc tiªu d· ngo¹i ®Õn ®¸nh s©n bay - hËu cø vµ ®¸nh gi¶i t¸n c¸c khu d«n d©n cña Mü nguþ. Rót ra nh÷ng bµi häc tõ c¸c cuéc ®Êu tranh chÝnh trÞ: D©n sinh - D©n chñ ®Õn c¸c cuéc vËn ®éng binh sÜ Ngôy, binh sÜ TriÒu Tiªn - sÜ quan TriÒu Tiªn vµ binh lÝnh Mü cã kÕt qu¶, dÇn dÇn l«i kÐo cho chóng ®ång t×nh, cho d©n vÒ lµng cò lµm ¨n s¶n xuÊt, sinh sèng nh»m xo¸ tuyÕn tr¾ng ®Ó t¹o cho vïng vµng cã d©n vµ cã s¶n xuÊt - cã l−¬ng thùc cho d©n vµ phôc vô c¸ch m¹ng. §ång thêi d©n vïng ®á, vïng c¨n cø c¸ch m¹ng còng ®Êu tranh víi ®Þch, ph¸ dån, trë vÒ lµng cò. §iÓn h×nh nh− x· Xu©n Quang 1 (Kú Lé, §ång Xe); x· Hßa ThÞnh; X· S¬n Long; S¬n §Þnh; S¬n Xu©n, X· S«ng Hinh; S¬n Hßa. Hßa An, Hßa Lîi, Tuy Phong, B×nh N«ng, Trung Trinh (S«ng CÇu)... Vïng §á ë vïng c¨n cø cã rõng nói, d©n ph¸ dån trë vÒ ®−îc cñng cè v÷ng ch¾c. §Þch ®Õn lµ ®¸nh, buéc ®Þch ph¶i sa vµo thÕ trËn ®Ó ta tiªu diÖt. §Þch cµng ®i cµn quÐt, lÊn chiÕm cµng chÕt nhiÒu. Trªn c¬ së ®ã, cñng cè vïng c¨n cø. Vïng Vµng ®· cã d©n vµ cã s¶n xuÊt, cã lµng m¹c. Lùc l−îng vò trang c¬ së ®· cã chç dùa ®Ó thäc vµo ®¸nh tiªu diÖt ®Þch, cïng víi lùc l−îng du kÝch mËt (Du kÝch B) ®¸nh bªn trong, t¹o phong trµo ®Êu
tranh t¹i chç, lµm cho ®Þch thÊy vïng Xanh chóng qu¶n lý còng kh«ng æn ®Þnh vµ tù do.Khi ®Þch cµn quÐt vµo vïng Vµng, vïng §á th× ta ®¸nh vµo vïng Xanh ®Ó më réng vïng §á (nghÜa lµ ta ®¸nh vµo ThÞ x·, ThÞ trÊn, ph¸ c¸c khu dån. Nh©n ®ã d©n ®Êu tranh ®ßi ®Þch cho vÒ lµng cò) §Õn cuèi n¨m 1967. Ta tiÕn hµnh ®−a lùc l−îng vò trang tËp trung ®øng th¼ng ®ång b»ng: Hßa Th¾ng - Hßa An - Hßa §Þnh - Hßa Quang - Hßa TrÞ ®Ó tiªu diÖt ®Þch, lµm chñ ®ång b»ng. Tuy cã tæn thÊt nh−ng chøng tá ®Þch kh«ng thÓ tiªu diÖt lùc l−îng c¸ch m¹ng. VÒ phÇn Mü ®· qua 2 mïa kh« ph¶n c«ng chiÕn l−îc vµ nhiÒu cuéc cµn quÐt vÉn kh«ng ®¸nh g·y ®−îc “x−¬ng sèng ViÖt Céng”. Ng−îc l¹i, qu©n ViÖt Céng l¹i lín m¹nh h¬n, ho¹t ®éng t¸o b¹o h¬n c¶ Du kÝch B. Du kÝch A, Bé ®éi ®Þa ph−¬ng vµ chñ lùc. VËy nªn Mü muèn chùng l¹i ®Ó cñng cè. ThÊy ®Þch dõng tÊn c«ng th× ta tiÕn tíi. §Õn MËu th©n 1968. Ta ®· ®−a phÇn lín lùc l−îng vò trang - c¶ chñ lùc, ®Þa ph−¬ng, c¸c binh chñng ®ång lo¹t tÊn c«ng vµo thÞ x·, thÞ trÊn, c¨n cø, hËu cø cña Mü - Ngôy, lµm cho ®Þch hoang mang kh«ng ph¶i mét lÇn mµ 3 lÇn liªn tiÕp, lµm cho ®Õ quèc ph¶i ®¸nh gi¸ l¹i ©m m−u thñ ®o¹n cña m×nh. Ch¼ng nh÷ng chØ nh÷ng tªn hiÕu chiÕn t¹i chç mµ cßn c¶ nh÷ng tªn trïm hiÕu chiÕn t¹i Mü còng ph¶i tÝnh to¸n l¹i n−íc cê. Sau c¸c chiÕn dÞch trªn, Mü-Ngôy ph¶i ®¸nh gi¸ l¹i n−íc cê, ®¸nh gi¸ l¹i kh¶ n¨ng tiªu diÖt lùc l−îng chñ lùc, tiªu diÖt Céng s¶n. Chóng ®· co l¹i cñng cè c¨n cø ®ån bãt víi chiÕn l−îc “quÐt vµ gi÷” - thùc chÊt chóng ®· thÊt b¹i. Tr¹ng th¸i “Da Beo” mµu §á - mµu Vµng ë c¸c vïng s©u - thÞ trÊn -thÞ x·, nói Chãp Chµi (B×nh KiÕn), nói Hïng (An Mü), nói Chai (Hßa T©n) trë thµnh c¨n cø lâm cña c¸ch m¹ng. Kh«ng ph¶i tró ch©n ban ®ªm mµ cßn c¶ ®øng ch©n ban ngµy ®Ó tèi xuÊt hiÖn vµo thÞ trÊn - thÞ x· ®¸nh ®Þch. Vïng Vµng ®· ®Ëm nÐt, th−êng xuyªn diÔn ra chiÕn ®Êu ¸c liÖt; ë ®©y ph¶i gi÷ ®Êt giµnh d©n víi ®Þch. Vïng §á an toµn h¬n, më réng thªm, mäi mÆt ®−îc kh«i phôc, ®ñ kh¶ n¨ng lµm hËu ph−¬ng cho lùc l−îng chiÕn ®Êu. Mü ph¶i thay ®æi chiÕn l−îc, chÞu ngåi vµo bµn ®µm ph¸n t¹i Paris nh−ng rÊt ngoan cè kÐo dµi ®Ó tranh thñ lîi thÕ cho chóng. Cµng kÐo dµi ta cµng ®¸nh m¹nh. Qu©n Mü vµ qu©n ch− hÇu tiÕp tôc chÕt nhiÒu nªn buéc Mü ph¶i ký HiÖp ®Þnh Paris. B¶n chÊt ®Õ quèc Mü lµ ngoan cè, x©m l−îc, ch−a tõ bá ©m m−u th«n tÝnh miÒn Nam. Tuy thÊt b¹i, ph¶i ký HiÖp ®Þnh nh−ng chóng vÉn duy tr× qu©n ®éi Ngôy ®−îc trang bÞ ph−¬ng tiÖn hiÖn ®¹i cña Mü vµ cè vÊn Mü, hßng ®æi mµu da trªn x¸c chÕt (tr−íc ®©y x¸c Mü b©y giê lµ x¸c Ngôy). Khi tiÕn hµnh thùc thi HiÖp ®Þnh Paris, hai bªn ®Òu cè g¾ng t¹o vïng qu¶n lý cña m×nh nhiÒu h¬n. Ta ®· dïng lùc l−îng nh©n d©n c¾m cê cña ta trªn c¶ vïng §á vµ Vµng - ®Òu vïng qu¶n lý cña ta. §ång thêi, c¬ së néi tuyÕn bªn trong vïng xanh còng ®−îc tæ chøc c¾m cê cña ta. §Þch h¹ cê, c¬ së l¹i c¾m cê - diÔn ra cuéc ®Êu tranh c¾m cê ë vïng vµng vµ xanh rÊt ¸c liÖt c¶ tuÇn lÔ. Ta tæn thÊt vµ mÊt mét sè vïng ®Êt.
Lóc bÊy giê cã bé phËn xuÊt hiÖn t− t−ëng hßa b×nh, h−ëng thô nªn cã tr−êng hîp co thñ ®Ó mÊt ®Êt mÊt d©n. Vïng Vµng thu hÑp lµ do c¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o cÊp trªn phæ biÕn r»ng. “M−a nhÌ nhÑ giã hiu hiu. §õng nªn m−a to giã bÊc”. §−îc häc tËp vµ chØnh ®èn l¹i: Häc tËp th¬ Hå Chñ TÞch “§¸nh cho Mü cót, ®¸nh cho Ngôy nhµo” H«m nay Mü ®· rót, ¾t Ngôy ph¶i nhµo. Ta ®¸nh c¶ Mü c¶ Ngôy. B©y giê ta ®¸nh Ngôy, ch¾c Ngôy ph¶i bÞ tiªu diÖt. Mét phÇn sau ®ã - tõ n¨m 1973 ®Õn n¨m 1975 ta tiÕp tôc x©y dùng vµ ph¸t triÓn. Cµng ®¸nh, ta ngµy cµng m¹nh - ch¼ng nh÷ng ®¸nh vïng c¨n cø, ®ång b»ng mµ trô lu«n ë ®ång b»ng ®Ó gi÷ ®Êt, gi÷ d©n. Vïng §á ngµy cµng ph¸t triÓn. C¨n cø ®−îc x©y dùng v÷ng ch¾c h¬n. §Þch cµn quÐt ®¸nh ph¸ th× bÞ tiªu diÖt nÆng. C¨n cø chuyÓn tiÕp ë c¸c ®åi nói ë ®ång b»ng nh− nói Chãp Chµi, nói Hïng, nói Chai. C¨n cø lâm ë VÜnh Phó, Phong Niªn, §Þnh Th¾ng, Hßa B×nh, Vinh Ba, An Mü, An Ninh T©y, An Th¹ch, x· Xu©n Quang, c¸c th«n ThÞ trÊn La Hai, c¸c vïng xung quanh thÞ trÊn S«ng CÇu. Vïng §á ®· ph¸t triÓn s¸t quËn lþ, chi khu, thÞ x· thÞ trÊn. Vïng Vµng ®· chiÕm gÇn hÕt ®ång b»ng, n«ng th«n. Qu©n Ngôy cµng hoang mang dao ®éng. ThÕ tÊn c«ng b»ng 2 ch©n 3 mòi gi¸p c«ng ngµy cµng hiÖu qu¶ vµ g¾n bã. NghÞ quyÕt TØnh ñy lÇn thø 12 - N¨m 1975 ®Ò ra nhiÖm vô tËp trung lùc l−îng ®Ó gi¶i phãng toµn bé n«ng th«n Phó Yªn vµ t¹o thÕ bao v©y thÞ x· Tuy Hßa; S½n sµng khi cã ®iÒu kiÖn, gi¶i phãng thÞ x· Tuy Hßa. QuyÕt t©m cña TØnh ñy Phó Yªn lµ: tËp trung mäi lùc l−îng ®Ó ®−a toµn bé Phó Yªn lªn vïng §á. ChuÈn bÞ s½n sµng, khi cã ®iÒu kiÖn, biÕn toµn tØnh Phó Yªn lµ mµu §á, xãa h¼n tr¹ng th¸i “Da Beo”. Trªn 20 n¨m ®Êu tranh gian khæ, ®· thµnh hiÖn thùc ngµy 01/4/1975. III. Tæ chøc, x©y dùng lùc l−îng trªn 3 vïng ®á - vµng - xanh ®Òu kh¸c nhau 1. Vïng xanh Tæ chøc §¶ng ®¬n tuyÕn, trùc tiÕp víi c¸n bé tõng cÊp qu¶n lý vµ giao nhiÖm vô ho¹t ®éng. Th«ng qua 1 tæ chøc hay c¸ nh©n ®oµn viªn thanh niªn hay c¬ së trung kiªn cña quÇn chóng mµ l·nh ®¹o. §¶ng viªn sèng hoµn toµn hîp ph¸p, ho¹t ®éng hîp ph¸p, th«ng qua c¬ së cèt c¸n cña quÇn chóng mµ l·nh ®¹o - khÈu hiÖu “khÐo c«ng t¸c-khÐo che dÊu”, kh«ng xuÊt ®Çu lé diÖn trong l·nh ®¹o, trong ®Êu tranh. Khi ®ñ ®iÒu kiÖn th× lËp Chi bé - kh«ng qu¸ 3 §¶ng viªn. Khi cÇn l·nh ®¹o mµ ch−a ®ñ §¶ng viªn th× lËp Ban C¸n sù - kh«ng qu¸ 3 ng−êi, c¶ §¶ng viªn vµ quÇn chóng tÝch cùc. §¶ng l·nh ®¹o th«ng qua §oµn Thanh niªn. KÕt n¹p ®¬n tuyÕn. Tæ chøc gän nhÑ 3 ng−êi, sèng hîp ph¸p, ho¹t ®éng hîp ph¸p, nh»m lµm nßng cèt trong c¸c cuéc ®Êu tranh: D©n sinh - D©n chñ cña quÇn chóng. Vá bäc cña §oµn viªn Thanh niªn lµ: Thanh niªn - Sinh viªn - Häc sinh h¨ng h¸i tham gia ®Êu tranh tõng lÜnh vùc, tõng sù viÖc, tõng yªu cÇu cô thÓ. Sau cuéc ®Êu tranh ®ã lµ kÕt thóc. Khi cã yªu cÇu, th«ng qua nßng cèt tËp hîp l¹i. Lùc l−îng thanh niªn réng r·i, kh«ng ph©n biÖt trai, g¸i, ®èi t−îng nµo; miÔn h¨ng h¸i tham gia ®Êu tranh lµ tËp hîp.
Ngoµi thanh niªn, cã tæ chøc c¸c ®oµn thÓ kh¸c nh−: tæ chøc C«ng ®oµn Lao ®éng theo ngµnh nghÒ ®Ó tËp hîp quÇn chóng. Th«ng qua l·nh ®¹o ®Êu tranh b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña ng−êi lao ®éng ®Ó ®−a vµo c¸c khÈu hiÖu kh¸c tõng lóc mµ l·nh ®¹o. Th«ng qua c¸c cuéc ®Êu tranh D©n sinh - D©n chñ mµ ph¸t triÓn ®oµn viªn C«ng ®oµn, chän c¸n bé cèt c¸n ®Ó giao nhiÖm vô l·nh ®¹o vµ ph¸t triÓn ®oµn viªn. Tæ chøc C«ng ®oµn còng nh− tæ chøc §oµn thanh niªn gän nhÑ, bÝ mËt. L·nh ®¹o - nhÊt thiÕt ph¶i th«ng qua quÇn chóng lao ®éng, kh«ng ®−îc xuÊt ®Çu, lé diÖn. Phô n÷ ph¸t triÓn theo gia ®×nh, tËp hîp theo nghÒ nghiÖp nh−: phô n÷ bu«n b¸n ë chî, bu«n g¸nh b¸n b−ng, phô n÷ lµm thuª. X©y dùng vµ ph¸t triÓn §¬n tuyÕn. Mçi §¶ng viªn n÷, ®oµn viªn n÷, §oµn viªn c«ng ®oµn n÷ ph¸t triÓn xuèng chÞ em héi viªn phô n÷. Khi cã yªu cÇu, th«ng qua tæ chøc ®ã mµ tËp hîp, l·nh ®¹o, cã khi tËp hîp réng r·i h¬n. Tæ chøc MÆt trËn chñ yÕu lµ x©y dùng nh÷ng tri thøc yªu n−íc, nh÷ng c¸ nh©n T«n gi¸o cã uy tÝn víi §¹o vµ ®êi, nh÷ng nh©n sÜ tiÕn bé - kÓ c¶ nh÷ng ng−êi cã tham gia mét phÇn c«ng viÖc cña chÕ ®é Ngôy. Cã lo¹i x©y dùng thµnh c¬ së. Cã lo¹i th«ng qua c¬ së chØ tranh thñ tõng viÖc ®Ó tËp hîp quÇn chóng. Cã ng−êi ë t¹i chç. Cã ng−êi sèng ë vïng Vµng, vïng §á ch¹y vµo vïng Xanh ë sinh ho¹t (gi¸o viªn). Tïy t×nh h×nh ph¸t triÓn mµ MÆt trËn Gi¶i phãng d©n téc còng ®−îc më réng vµ ph¸t triÓn theo. Ngay tõ 1954 ®Õn 1975, c«ng t¸c vµ tæ chøc MÆt trËn vÉn tån t¹i; lóc m¹nh, lóc yÕu nh−ng con ng−êi ®ã vÉn tån t¹i. Ngoµi c¸c tæ chøc nãi trªn, cã nh÷ng c¬ së ®¬n tuyÕn do cÊp trªn tØnh, khu, huyÖn tæ chøc qu¶n lý vµ l·nh ®¹o; cÊp d−íi, hay c¬ së t¹i chç kh«ng liªn hÖ, kh«ng biÕt. Nh÷ng c¬ së nµy phôc vô l©u dµi vµ ®ét xuÊt tõng yªu cÇu. Cã khi suèt cuéc kh¸ng chiÕn chØ phôc vô mét yªu cÇu cña c¸ch m¹ng. §−êng lèi tæ chøc lµ tranh thñ bÊt cø ai cã thÓ tranh thñ ®−îc, l«i kÐo bÊt cø ai cã thÓ l«i kÐo ®−îc nh»m tËp häp lùc l−îng réng r·i, c« lËp cao ®é kÎ thï ®Ó ®¸nh ®æ chóng. Lùc l−îng chiÕn ®Êu cã du kÝch B (Du kÝch bÝ mËt) vµ c«ng an biÖt ®éng - Sèng hoµn toµn hîp ph¸p, ho¹t ®éng b¸n hîp ph¸p vµ bÊt hîp ph¸p, ph¶i che giÊu giái, ®−îc quÇn chóng che giÊu, b¶o vÖ khi hµnh ®éng; dòng c¶m, ngoan c−êng, s¸ng t¹o, b¸m ®¸nh ®Þch b»ng c¸ch ®¸nh c¾p vò khÝ ®Þch ®¸nh ®Þch, tù t¹o vò khÝ diÖt ®Þch. Yªu cÇu lµ ®¸nh ®−îc ®Þch nh−ng ph¶i b¶o vÖ ®−îc ta. Ho¹t ®éng theo yªu cÇu chÝnh trÞ - qu©n sù; Kh«ng b¹ ®©u lµm ®Êy - dÔ tæn thÊt lùc l−îng. BiÖt ®éng ho¹t ®éng theo tõng môc tiªu, nh»m vµo c¸c ®èi t−îng gian ¸c nhÊt; Ho¹t ®éng cã tiÕng vang ®Ó kÐo ®Þch. Vò khÝ ho¹t ®éng cña c¸c lùc l−îng nµy chñ yÕu lÊy t¹i chç trang bÞ (lÊy vò khÝ ®Þch ®¸nh ®Þch) chØ ®−îc bªn ngoµi trang bÞ khi cÇn thiÕt. 2. Vïng Vµng (Vïng §á bÞ ®Þch lÊn chiÕm l¹i hay vïng Xanh ta míi më ra nh−ng cßn yÕu). Vïng nµy, c¸c tæ chøc c¬ së c¸ch m¹ng ®Òu cã ®ñ sè l−îng. ChÊt l−îng cã kh¸c nhau. Ho¹t ®éng b¸n hîp ph¸p vµ bÊt hîp ph¸p lµ chÝnh - hîp ph¸p khi cã ®Þch cµn quÐt hay chiÕm ®ãng hoÆc dån d©n vµo Êp.
Tæ chøc §¶ng cã Chi bé gän nhÑ hay tæ §¶ng, §¶ng viªn ®¬n tuyÕn. L·nh ®¹o th«ng qua Ban C¸n sù 3 ®Õn 5 ng−êi. §¶ng l·nh ®¹o th«ng qua Ban C¸n sù hîp ph¸p, tæ chøc quÇn chóng c¸ch m¹ng. Th«ng qua MÆt trËn Gi¶i phãng hay c¸ nh©n tiªu biÓu mµ tËp hîp quÇn chóng. Th«ng qua lùc l−îng vò trang, du kÝch x·, du kÝch th«n, du kÝch mËt hay c«ng an bÝ mËt. Ho¹t ®éng cña §¶ng chñ yÕu lµ b¸n hîp ph¸p. Khi cã ®Þch, §¶ng viªn tr¸nh mÆt, c¶i trang hay rót bÝ mËt; khi kh«ng cã ®Þch th× xuÊt hiÖn l·nh ®¹o trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp. Nãi chung, quÇn chóng biÕt §¶ng viªn ®ã lµ c¸n bé tÝch cùc, cã tr¸ch nhiÖm l·nh ®¹o quÇn chóng hoÆc ®éng viªn nh©n tµi vËt lùc phôc vô cho nh©n d©n. Tæ chøc MÆt trËn ®· h×nh thµnh; Nh»m vµo nh÷ng c¸n bé cã uy tÝn, lín tuæi ®−îc quÇn chóng tÝn nhiÖm; Ho¹t ®éng hîp ph¸p - b¸n hîp ph¸p; lùa lêi hay tiÕng ®Ñp ®Ó hiÖu triÖu quÇn chóng vµ tËp hîp ®−îc réng r·i quÇn chóng ®ång t×nh víi nh÷ng chñ tr−¬ng cña c¸ch m¹ng vµ ®Êu tranh víi nh÷ng viÖc lµm sai tr¸i hay sù ®µn ¸p, ¸p bøc cña ®Þch. C¸c ®oµn thÓ quÇn chóng: Thanh niªn, N«ng d©n, Phô n÷ ®Òu h×nh thµnh tõng nhãm, tæ ë th«n, ë x· cã Ban ChÊp hµnh x·. Cã c¸n bé tho¸t ly. Cã c¸n bé hîp ph¸p trùc tiÕp l·nh ®¹o c¸c ®oµn thÓ tham gia c¸c cuéc ®Êu tranh: D©n sinh - D©n chñ - §Êu tranh chÝnh trÞ - Binh vËn, chèng cµn quÐt lÊn chiÕm, chèng khñng bè, xãa tuyÕn tr¾ng, ®ßi vÒ lµng cò, ®Ó lµm ¨n, vËn ®éng con em kh«ng ®i lÝnh, kh«ng tham gia vµo Ngôy qu©n - ngôy quyÒn, vËn ®éng anh em binh sÜ vÒ nhµ hay kh«ng tham gia ®µn ¸p. C¸c ®oµn thÓ ®éng viªn nh©n tµi phôc vô c¸ch m¹ng hay trùc tiÕp huy ®éng Héi viªn, §oµn viªn tham gia phôc vô cho c¸ch m¹ng nh− vËn chuyÓn , thu mua l−¬ng thùc - thùc phÈm, ph¸ Êp chiÕn l−îc cña ®Þch, rµo lµng chiÕn ®Êu cña ta, nu«i d−ìng th−¬ng bÖnh binh, gióp ®ì gia ®×nh bÞ n¹n. Cã n¬i tr−íc lµ vïng §á cña ta nªn cã bé m¸y chÝnh quyÒn tù qu¶n cña nh©n d©n, vÉn tiÕp tôc ch¨m lo ®êi sèng cho nh©n d©n khi Ngôy quyÒn bá trèn hay bá mÆc: §«n ®èc, gióp ®ì viÖc cµy, cÊy, t−¬ng trî gióp ®ì nhau lóc èm ®au hay ma chay; Hßa gi¶i nh÷ng viÖc xÝch mÝch nhau gi÷a nh©n d©n xãm lµng, nh»m x©y dùng t×nh lµng nghÜa xãm; §oµn kÕt nhau ®Ó ®Êu tranh víi ®Þch b¶o vÖ cuéc sèng cña m×nh vµ phôc vô C¸ch m¹ng. Nh÷ng th«n xãm v÷ng h¬n - tæ chøc lùc l−îng vò trang (Du kÝch, C«ng an), cã lµng chiÕn ®Êu, cã tæ chøc c¶nh giíi, b¸o tin ®Þch cho ta, b¸o tÝn hiÖu cã ®Þch trong lµng ®Ó c¸n bé vÒ ho¹t ®éng; canh g¸c b¶o vÖ, dÉn ®−êng c¸n bé, bé ®éi vµo lµng ®¸nh ®Þch, ®éng viªn nh©n tµi vËt lùc. Khi ®Þch cµn quÐt, lÊn chiÕm, c¶i trang lÈn tr¸nh t¹o thÕ b¸n hîp ph¸p, khi cÇn - bÊt hîp ph¸p ®Ó tù b¶o vÖ m×nh. Nãi tãm l¹i: Vïng Vµng lµ vïng tæ chøc c¸ch m¹ng vµ tæ chøc Ngôy quyÒn ®ang qu¶n lý, cïng tranh chÊp víi nhau; xãa bá vµ lµm mÊt hiÖu lùc n¾m d©n cña nhau; lóc m¹nh lóc yÕu kh¸c nhau. Tranh chÊp vÒ qu¶n lý ®Êt ®ai, qu¶n lý d©n c−, qu¶n lý nh©n tµi vËt lùc. Tranh chÊp sù tån t¹i vµ cã hiÖu lùc cho bé m¸y. Ta vµ ®Þch - “Ai th¾ng ai” ®ang diÔn ra h»ng ngµy. Ta dùa vµo nh©n t©m ®«ng ®¶o cña quÇn chóng. §Þch dùa vµo bé m¸y Ngôy qu©n - Ngôy quyÒn ®µn ¸p ®Ó qu¶n lý. Ta nÆng vÒ vËn ®éng tù nguyÖn, gi¸c ngé. §Þch nÆng vÒ b¾t buéc, khñng bè nªn cã khi d©n ®«ng, ®Êt réng nh−ng thùc lùc lµ cña c¸ch m¹ng, lßng d©n thuéc vÒ c¸ch m¹ng. Nh÷ng cuéc ®Êu tranh trùc diÖn vµo quËn,
tØnh, ®ån bãt cña hµng ngµn quÇn chóng ®· chøng minh ®iÒu ®ã. Hay viÖc ®ãng gãp nh©n tµi, vËt lùc cho c¸ch m¹ng lµ d©n tù nguyÖn. §Þch th× dïng bé m¸y ®µn ¸p dån d©n, dån l−¬ng thùc, thùc phÈm vµo Êp, vµo thÞ trÊn, thÞ x· ®Ó qu¶n lý. 3. Tæ chøc C¸ch m¹ng vïng §á (vïng ta lµm chñ, qu¶n lý) Vïng §á - ta gi¶i phãng hoµn toµn. Vïng c¨n cø c¸ch m¹ng - thuéc quyÒn qu¶n lý cña c¸ch m¹ng. Ph¶i cã tæ chøc chÝnh quyÒn tù qu¶n vµ sau ®ã chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng - ñy ban nh©n d©n c¸ch m¹ng. - Cã phong trµo du kÝch chiÕn tranh, cã lµng chiÕn ®Êu, cã d©n qu©n du kÝch x·, bu«n ®−îc huÊn luyÖn vµ trang bÞ vò khÝ. - Cã bé ®éi ®Þa ph−¬ng, Bé ®éi chñ lùc ®øng ch©n. - Cã MÆt trËn D©n téc Gi¶i phãng cïng c¸c ®oµn thÓ c¸ch m¹ng, quÇn chóng tõ x· ®Õn th«n bu«n, th−êng xuyªn sinh ho¹t. - Cã c¬ së s¶n xuÊt l−¬ng thùc, thùc phÈm, söa ch÷a vò khÝ, lµm m×n, ch«ng. - Cã tr−êng häc, bÖnh x¸, ch¨m sãc søc khoÎ ®êi sèng nh©n d©n. Mçi khi ®Þch cµn quÐt, lÊn chiÕm ph¶i tæ chøc chiÕn ®Êu b¶o vÖ vïng gi¶i phãng, b¶o vÖ c¸n bé, nh©n d©n, hoµn toµn bÊt hîp ph¸p tr¸nh l¸nh vµ tæ chøc ®¸nh ®Þch, phôc vô c¸ch m¹ng. §Þch rót lui th× kh«i phôc l¹i nhµ cöa, lµng chiÕn ®Êu, cñng cè chiÕn hµo, s½n sµng ®Þch ®Õn lµ ®¸nh. IV. PH−¬NG H−íNG HO¹T ®éNG Cña TõNG VïNG “DA BEO” KH¸C NHAU PH−¬NG H−íNG HO¹T ®éNG Cña TõNG VïNG “DA BEO” KH¸C NHAU Ph−¬ng thøc ho¹t ®éng vµ ®Êu tranh c¸ch m¹ng vïng nµy lµ hoµn toµn hîp ph¸p, b¸n hîp ph¸p, c«ng khai, ®Êu tranh chÝnh trÞ b»ng lùc l−îng chÝnh trÞ quÇn chóng t¹i chç lµ chñ yÕu, khi cÇn thiÕt cã sù tham gia hç trî cña quÇn chóng tham gia víi néi dung lµ: §Êu tranh ®ßi d©n sinh - d©n chñ, ®ßi tù do ®i l¹i lµm ¨n; chèng khñng bè, ®µn ¸p, b¾t bí, dån d©n, rµo lµng; ®ßi thi hµnh HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬, chèng b¾t lÝnh; cã gia ®×nh binh lÝnh - gia ®×nh nh©n viªn Ngôy quyÒn tham gia. - §ßi tù do t«n gi¸o, tù do tÝn ng−ìng - do lùc l−îng t«n gi¸o tæ chøc, c¸ch m¹ng l·nh ®¹o, quÇn chóng ñng hé, tham gia. Do yªu cÇu néi dung cña tõng cuéc ®Êu tranh, cña giai ®o¹n C¸ch m¹ng mµ cã lùc l−îng vò trang t¹i chç hç trî b»ng lùc l−îng du kÝch mËt - hay c«ng an biÖt ®éng tham gia: g©y tiÕng næ, diÖt ¸c «n b»ng mäi biÖn ph¸p c¶ ban ®ªm vµ ban ngµy. - Tæ chøc tËp hîp quÇn chóng t¹i chç b»ng c¸c khÈu hiÖu phï hîp cÇn thiÕt ®Ó huy ®éng quÇn chóng xuèng ®−êng ®Êu tranh, phôc vô vµ hç trî cho quÇn chóng bªn ngoµi. C¨ng kÐo ®Þch ph¶i co vÒ b¶o vÖ thÞ x·, hËu cø ®Ó lµm thÊt b¹i c¸c cuéc cµn quÐt vµo vïng gi¶i phãng dµi ngµy.